Nghiên cứu ảnh hưởng của một số trạng thái thảm thực vật đến tính chất đất tại huyện Bắc Sơn tỉnh Lạng Sơn. (Khóa luận tốt nghiệp)

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ÐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------

TRẦN TRUNG HIẾU
Tên đề tài:
NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA MỘT SỐ TRẠNG THÁI
THẢM THỰC VẬT ĐẾN TÍNH CHẤT ĐẤT TẠI HUYỆN BẮC SƠN
TỈNH LẠNG SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Khóa học

: Chính quy
: Khoa học môi trƣờng
: Môi trƣờng
: 2012 - 2016

Thái Nguyên, năm 2016


ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ÐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------

TRẦN TRUNG HIẾU
Tên đề tài:

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA MỘT SỐ TRẠNG THÁI
THẢM THỰC VẬT ĐẾN TÍNH CHẤT ĐẤT TẠI HUYỆN BẮC SƠN
TỈNH LẠNG SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Lớp
Khoa
Khóa học
Giảng viên hƣớng dẫn

: Chính quy
: Khoa học môi trƣờng
: 44 - KHMT - N02
: Môi trƣờng
: 2012 - 2016
: ThS. Nguyễn Thị Huệ

Thái Nguyên, năm 2016


i

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới cô giáo Th S. Nguyễn Thị Huệ
đã tận tình hướng dẫn tôi để có thể hoàn thành khóa luận này.
Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo, cán bộ khoa môi trường, Trường Đại
học Nông lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong thời gian

học tập và nguyên cứu khoa học tại trường. Tôi xin cảm ơn cán bộ của phòng
Tài nguyên môi trường huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn đã tận tình giúp đỡ tôi
trong quá trình thực hiện đề tài này.
Tôi xin cảm ơn UBND xã Vũ Sơn, UBND xã Nhất Tiến, UBND xã
Long Đống, UBND xã Tân Thành của huyện Bắc Sơn - tỉnh Lạng Sơn và cán
bộ phòng Tài nguyên môi trường huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn đã tận tình
giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài này.


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 3.1: Ký hiệu độ nhiều (độ dày rậm) thảm tươi ...................................... 24
Bảng 4.1. Hàm lượng thành phần cấp hạt ....................................................... 39
Bảng 4.2. Hàm lượng của dung trọng ............................................................. 40
Bảng 4.3. Hàm lượng của dung phkcl .............................................................. 41
Bảng 4.4. Hàm lượng tổng chất hữu cơ .......................................................... 42
Bảng 4.5. Hàm lượng kali dễ tiêu (K20) ......................................................... 43
Bảng 4.6. Hàm lượng lân dễ tiêu .................................................................... 44
Bảng 4.7. Hàm lượng lân tổng số.................................................................... 44
Bảng 4.8. Hiện trạng sử dụng phân bón hóa học ............................................ 45
Bảng 4.9. Thống kê hiện trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật....................... 45
Bảng 4.10. Thống kê về năng suất cây trồng .................................................. 46


iii

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT

CHN

: Rừng cây hàng năm

CLN

: Rừng cây lâu năm

OTC

: Ô tiêu chuẩn

RPH

: Rừng phòng hộ

RSX

: Rừng sản xuất

UBND

: Ủy Ban Nhân Dân


iv

MỤC LỤC

Trang
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT........................................ iii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iv
Phần 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................... 2
1.3. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 2
1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học ...................................... 2
1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn ........................................................................... 2
Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................. 3
2.1. Những nghiên cứu về thảm thực vật trên thế giới và Việt Nam ................ 3
2.1.1. Những nghiên cứu về thảm thực vật ....................................................... 3
2.1.1.1. Khái niệm về thảm thực vật ................................................................. 3
2.1.1.2. Những nghiên cứu thảm thực vật trên thế giới .................................... 3
2.1.1.3. Những nghiên cứu thảm thực vật Việt Nam ........................................ 4
2.1.2. Những nghiên cứu về hệ thực vật ........................................................... 6
2.2. Những nghiên cứu về thành phần loài và dạng sống thực vật, cấu trúc ........ 7
2.2.1. Những nghiên cứu về thành phần loài .................................................... 7
2.2.2. Những nghiên cứu về thành phần dạng sống ........................................ 10
2.2.3. Những nghiên cứu về cấu trúc rừng ...................................................... 13
2.3. Những nghiên cứu về ảnh hưởng qua lại giữa thực vật rừng và đất........ 16
2.3.1. Những nghiên cứu về ảnh hưởng của đất tới thảm thực vật trên thế giới
và Việt Nam .................................................................................................... 16


v

2.3.2. Những nghiên cứu về ảnh hưởng của thảm thực vật tới đất ................. 17

2.3.3. Những ảnh hưởng về tác dụng cải tạo đất của thảm thực vật trên thế
giới và Việt Nam ............................................................................................. 20
Phần 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 22
3.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................... 22
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 22
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 22
3.1.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................................... 22
3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 22
3.3.1. Điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội huyện Bắc Sơn - tỉnh Lạng Sơn ...... 22
3.3.2. Đánh giá thành phần một số thảm thực vật tại khu vực nghiên cứu..... 22
3.3.3. Đánh Giá đặc điểm phẫu diện đất tại khu vực nhiên cứu ..................... 22
3.3.4. Nghiên đặc điểm tính chất lý hóa học của đất dưới các thảm thực vật 22
3.3.5. Đề xuất giải pháp về bảo vệ môi trường đất ở huyện Bắc Sơn - tỉnh
Lạng Sơn ......................................................................................................... 22
3.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 22
3.4.1. Phương pháp điều tra, thu thập thông tin .............................................. 22
3.4.2. Phương pháp ô tiêu chuẩn ..................................................................... 23
3.4.3. Phương pháp lấy mẫu, bảo quản mẫu ................................................... 23
3.4.4. Phương pháp phân tích đất trong phòng thí nghiệm ............................. 24
Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 26
4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn .. 26
4.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 26
4.1.1.1. Vị trí địa lý, ranh giới hành chính ...................................................... 26
4.1.1.2. Địa hình .............................................................................................. 26
4.1.1.3. Khí hậu ............................................................................................... 27


vi

4.1.1.4. Đất đai ................................................................................................ 29
4.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn ..................... 29
4.1.2.1. Dân số, dân tộc ................................................................................... 29
4.1.2.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội .................................................................... 30
4.1.2.3. Sông ngòi ........................................................................................... 30
4.1.2.4. Giao thông .......................................................................................... 30
4.1.2.5. Kinh tế sản xuất.................................................................................. 31
4.1.2.6. Hiện trạng hệ thống thoát nước .......................................................... 33
4.1.2.7. Hiện trạng nghĩa trang, nghĩa địa và bãi chứa rác thải ...................... 33
4.1.2.8. Hiện trạng không gian kiến trúc cơ sở hạ tầng .................................. 33
4.1.2.9. Khu văn hóa ....................................................................................... 33
4.2. Đánh giá thành phần một số thảm thực vật tại khu vực nghiên cứu........ 35
4.2.1. Điểm nghiên cứu thứ nhất: rừng phòng hộ (xã Vũ Sơn) ...................... 35
4.2.2. Điểm nghiên cứu thứ 2:rừng sản xuất (xã Nhất Tiến) .......................... 36
4.2.3. Điểm nghiên cứu thứ 3: cây lâu năm (xã Long Đống) ......................... 36
4.2.4. Điểm thứ 4: cây hàng năm (xã Tân Thành) .......................................... 36
4.2.5. Thành phần dạng sống tại các điểm nghiên cứu ................................... 37
4.3. Đánh giá đặc điểm hình thái phẫu diện đất trong các quần xã thực vật tại
khu vực nghiên cứu ......................................................................................... 37
4.3.1. Phẫu diện đất đặc trưng của rừng phòng hộ (xã Vũ Sơn) ..................... 38
4.3.2. Phẫu diện đất đặc trưng của rừng sản xuất (xã Nhất Tiến)................... 38
4.3.3. Phẫu diện đất đặc trưng của rừng cây lâu năm (xã Long Đống) .......... 38
4.3.4. Phẫu diện đất đặc trưng của rừng cây hàng năm (xã Tân Thành) ........ 38
4.4. Nghiên cứu đặc điểm tính chất lý hóa học tại huyện Bắc Sơn tỉnh
Lạng Sơn ......................................................................................................... 39
4.4.1. Thành phần cơ giới đất.......................................................................... 39
4.4.2. Hàm lượng thành phần cấp hạt ............................................................. 39


vii

4.4.3. Mức độ xói mòn đất .............................................................................. 39
4.4.4. Dung trọng của đất ................................................................................ 40
4.4.5. Độ chua pH(KCl) ..................................................................................... 41
4.4.6. Tổng chất hữu cơ................................................................................... 41
4.4.7. Hàm lượng Kali dễ tiêu (K2Odt) ............................................................ 42
4.4.8. Lân P2O5 dt ............................................................................................. 43
4.4.9. Lân P2O5 ts ............................................................................................ 44
4.5. Các giải pháp về bảo vệ môi trường của huyện Bắc Sơn - tỉnh Lạng Sơn .... 46
4.5.1. Giải pháp về cơ chế, chính sách ............................................................ 46
4.5.2. Giải pháp về quản lý, sử dụng đất ......................................................... 47
4.5.3. Tăng cường công tác khuyến nông, khuyến lâm .................................. 49
4.5.4. Giải pháp về khoa học và công nghệ .................................................... 50
4.5.5. Các giải pháp bảo vệ chất lượng đất ..................................................... 51
4.5.6. Giải pháp chống khô hạn và nguyên nhân ............................................ 53
4.5.7. Giải pháp hạn chế kết von, đá ong hóa ................................................. 54
Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................ 55
5.1. Kết luận .................................................................................................... 55
5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 56
TÀI LIỆU THAM KHẢO


1

Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Đất đai là một tài nguyên thiên nhiên quý giá của mỗi quốc gia và nó cũng
là yếu tố mang tính quyết định sự tồn tại và phát triển của con người và các sinh
vật khác trên trái đất. Các Mác viết: “Đất đai là tài sản mãi mãi với loài người, là

điều kiện để sinh tồn, là điều kiện không thể thiếu được để sản xuất, là tư liệu
sản xuất cơ bản trong nông, lâm nghiệp”. Bởi vậy, nếu không có đất đai thì
không có bất kỳ một ngành sản xuất nào, con người không thể tiến hành sản xuất
ra của cải vật chất để duy trì cuộc sống và duy trì nòi giống đến ngày nay.
Trong thời gian gần đây do tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của con
người cũng như những biến đổi của thiên nhiên đã làm cho rừng ngày càng bị
suy thoái. Từ đó đã làm độ phì của đất một cách nhanh chóng. Nếu trước kia
trên trái đất diện tích rừng chiếm khoảng 6 tỉ ha thì đã giảm xuống còn 4,4 tỉ
ha vào năm 1958 và 3,8 tỉ ha vào năm 1973. Hiện nay diện tích rừng chỉ còn
khoảng 2,9 tỉ ha. Các nhà khoa học đã cảnh báo rằng hàng năm thế giới sẽ
mất đi trung bình 16,7 triệu ha rừng, nếu không có biện pháp hữu hiệu thì
trong vòng 166 năm tới trên trái đất sẽ không còn rừng nữa. Ở Việt Nam
trong những năm qua do quá trình khai thác quá mức tài nguyên rừng cùng
với phong tục tập quán lạc hậu của các địa phương như: Du canh du cư, đốt
rừng làm nương rẫy và sự phát triển của ngành chăn nuôi Số hóa bởi gia súc
đã làm cho diện tích rừng nước ta ngày càng bị thu hẹp. Theo số liệu thống kê
năm 1943 độ che phủ rừng ở nước ta là 43%, đến năm 1993 chỉ còn 26%.
Mặc dù năm 2010 con số này đã tăng lên 39,5% nhưng vẫn chưa đảm bảo
mức an toàn sinh thái cho sự phát triển bền vững của đất nước. Chính vì vậy
Đảng và nhà nước ta đã hết sức chú trọng tới vấn đề bảo vệ, phục hồi lại rừng


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full