TẬP BÀI GIẢNG PHƯƠNG PHÁP LÀM QUEN VỚI TOÁN (TÀI LIỆU DÙNG CHO SINH VIÊN CĐSP NGÀNH MẦM NON)

Lời nói đầu
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU......................................................................................................................................... 5
BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................................................................. 6
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ ĐỊNH HƯỚNG CỦA QUÁ TRÌNH....................................................7
CHO TRẺ MẦM NON LÀM QUEN VỚI TOÁN.......................................................................................7
TIẾT 1-3: LÝ THUYẾT............................................................................................................................ 7
I. MỤC TIÊU

7

1. Năng lực:............................................................................................................................................... 7
2. Phẩm chất, đạo đức:.............................................................................................................................7

II. PHƯƠNG TIỆN
7
III. NỘI DUNG
7
A. Khởi động:................................................................................................................................ 7
B. Cơ bản:.................................................................................................................................... 7
1. Đối tượng của môn học ....................................................................................................................... 7
2. Vị trí và nhiệm vụ của bộ môn phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán trong nhà trường
Sư phạm................................................................................................................................................... 8
3. Mối liên hệ với những môn khoa học khác...........................................................................................8
4. Vai trò của quá trình cho trẻ mầm non làm quen với toán đối với sự phát triển và giáo dục trẻ...........9
5. Nhiệm vụ của quá trình cho trẻ mầm non làm quen với toán...............................................................9
6. Các nguyên tắc cho trẻ mầm non làm quen với toán...........................................................................9
7. Chương trình dạy trẻ mầm non làm quen với toán...............................................................................9
8. Nội dung chương trình cho trẻ mầm non làm quen với toán..............................................................10
9. Phương pháp dạy trẻ làm quen với toán............................................................................................13
10. Đổi mới phương pháp cho trẻ làm quen với toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm...16

11. Các hình thức tổ chức dạy trẻ làm quen với toán.............................................................................16

C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 20
D. Tự học:.................................................................................................................................. 20
TIẾT 4: BÀI TẬP.................................................................................................................................. 21
I. MỤC TIÊU

21

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 21
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................21

II. PHƯƠNG TIỆN
21
III. NỘI DUNG
21
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 21


B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 21
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 21
D. Tự học:.................................................................................................................................. 21
CHƯƠNG II: HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ SỐ LƯỢNG, CON SỐ VÀ PHÉP ĐẾM CHO TRẺ
MẦM NON............................................................................................................................................ 22
TIẾT 5-7: LÝ THUYẾT.......................................................................................................................... 22
I. MỤC TIÊU

22

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 22

2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................22

II. PHƯƠNG TIỆN
22
III. NỘI DUNG
22
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 22
B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 22
1. Đặc điểm nhận thức............................................................................................................................ 22
2. Phương pháp hình thành biểu tượng về số lượng và thực hành phép đếm cho trẻ mẫu giáo..........23
3. Giới thiệu bài soạn để tham khảo.......................................................................................................30

Sử dụng âm nhạc trong phần giới thiệu bài................................................................................32
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 32
D. Tự học:.................................................................................................................................. 32
TIẾT 8-12: BÀI TẬP............................................................................................................................. 33
I. MỤC TIÊU

33

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 33
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................33

II. PHƯƠNG TIỆN
33
III. NỘI DUNG
33
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 33
B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 33
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 34

D. Tự học:.................................................................................................................................. 34
CHƯƠNG III: HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ KÍCH THƯỚC CHO TRẺ MẦM NON.......................35
TIẾT 13-14: LÝ THUYẾT...................................................................................................................... 35
I. MỤC TIÊU

35

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 35
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................35

II. PHƯƠNG TIỆN
35
III. NỘI DUNG
35
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 35
B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 35
1. Đặc điểm nhận thức............................................................................................................................ 35
2. Phương pháp hướng dẫn hình thành biểu tượng kích thước............................................................36
3. Giới thiệu bài soạn để tham khảo.......................................................................................................38

Sử dụng trò chuyện trong phần giới thiệu bài.............................................................................41
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 41
D. Tự học:.................................................................................................................................. 42
TIẾT 15-17: BÀI TẬP........................................................................................................................... 42
I. MỤC TIÊU

42

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 42
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................42

II. PHƯƠNG TIỆN
42
III. NỘI DUNG
42
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 42
TIẾT 18: KIỂM TRA............................................................................................................................. 44
CHƯƠNG IV: HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ HÌNH DẠNG CHO TRẺ MẦM NON..........................45
TIẾT 19-20: LÝ THUYẾT...................................................................................................................... 45
I. MỤC TIÊU

45

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 45
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................45

2


II. PHƯƠNG TIỆN
45
III. NỘI DUNG
45
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 45
B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 45
1. Đặc điểm nhận thức............................................................................................................................ 45
2. Phương pháp hướng dẫn hình thành biểu tượng hình dạng..............................................................47
3. Giới thiệu bài soạn để tham khảo.......................................................................................................50

Sử dụng trò chuyện trong phần giới thiệu bài.............................................................................55

C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 55
D. Tự học:.................................................................................................................................. 55
TIẾT 21-23: BÀI TẬP........................................................................................................................... 57
I. MỤC TIÊU

57

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 57
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................57

II. PHƯƠNG TIỆN
57
III. NỘI DUNG
57
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 57
CHƯƠNG V: HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CHO TRẺ MẦM NON
.............................................................................................................................................................. 59
TIẾT 24-25: LÝ THUYẾT...................................................................................................................... 59
I. MỤC TIÊU

59

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 59
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................59

II. PHƯƠNG TIỆN
59
III. NỘI DUNG
59
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 59

B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 59
1. Đặc điểm nhận thức............................................................................................................................ 59
2. Phương pháp hướng dẫn hình thành biểu tượng về định hướng không gian....................................60
3. Giới thiệu bài soạn để tham khảo.......................................................................................................65

Sử dụng bài hát phù hợp với chủ đề trong phần giới thiệu bài...................................................66
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 67
D. Tự học:.................................................................................................................................. 67
TIẾT 26-27: BÀI TẬP........................................................................................................................... 68
I. MỤC TIÊU

68

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 68
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................68

II. PHƯƠNG TIỆN
68
III. NỘI DUNG
68
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 68
CHƯƠNG VI: HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ THỜI GIAN CHO TRẺ MẦM NON...........................70
TIẾT 28-29: LÝ THUYẾT...................................................................................................................... 70
I. MỤC TIÊU

70

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 70
2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................70

II. PHƯƠNG TIỆN
70
III. NỘI DUNG
70
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 70
B. Cơ bản:.................................................................................................................................. 70
1. Đặc điểm phát triển biểu tượng về thời gian của trẻ mầm non...........................................................70
2. Phương pháp dạy trẻ mẫu giáo định hướng thời gian........................................................................70
3. Giới thiệu bài soạn để tham khảo.......................................................................................................72

Sử dụng bài hát phù hợp với chủ đề trong phần giới thiệu bài...................................................76
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:............................................................................................ 76
D. Tự học:.................................................................................................................................. 76
TIẾT 30: BÀI TẬP................................................................................................................................ 77
I. MỤC TIÊU

77

1. Năng lực:............................................................................................................................................. 77

3


2. Phẩm chất, đạo đức:...........................................................................................................................77

II. PHƯƠNG TIỆN
77
III. NỘI DUNG
77
A. Khởi động:.............................................................................................................................. 77

NỘI DUNG ÔN TẬP HỌC PHẦN......................................................................................................... 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO:....................................................................................................................... 79

4


LỜI NÓI ĐẦU
Tập bài giảng Phương pháp làm quen với toán dùng cho sinh viên ngành CĐSP
Mầm non với mục đích giúp các em sinh viên tự nghiên cứu, học hỏi và giáo viên
tham khảo trong quá trình giảng dạy theo hướng tiếp cận năng lực người học nhằm
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Tập bài giảng gồm 6 chương là những
kiến thức cơ bản về bộ môn phương pháp làm quen với toán.
Tập bài giảng cung cấp cho sinh viên những vấn đề lý luận cơ bản như: Đối
tượng, nhiệm vụ của môn học, mối quan hệ với những môn khoa học khác; vai trò,
nhiệm vụ của quá trình cho trẻ mầm non làm quen với toán; các nguyên tắc cho trẻ
mầm non làm quen với toán, nội dung chương trình cho trẻ mầm non làm quen với
toán, các phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với toán. Học phần này
trang bị cho sinh viên những kiến thức về đặc điểm phát triển nhận thức, phương pháp
hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non như: Tập hợp - số và
phép đếm, hình dạng, kích thước, định hướng không gian và thời gian.
Tập bài giảng này được biên soạn dựa trên đề cương chi tiết và tài liệu, giáo
trình của học phần đồng thời cập nhật thêm nhiều thông tin, điều chỉnh phù hợp với
thực tế.Tất cả các bài học trong chương đều được trình bày đầy đủ về nội dung kiến
thức trọng tâm, các câu hỏi ôn tập, bài tập vận dụng, thực hành trong từng bài học để
sinh viên thảo luận và tự học, tự kiểm tra và chuẩn bị các nội dung trước khi lên lớp và
phát huy tính tích cực, sáng tạo của sinh viên. Đáp ứng mục tiêu năng lực của học
phần
Với tập bài giảng này chúng tôi hi vọng rằng các bạn sinh viên sẽ biến nó thành
tài liệu hữu ích để phục vụ cho việc học tập trên lớp cũng như tự học, tự nghiên cứu ở
ngoài giờ lên lớp.

Chúc các bạn sinh viên học tập đạt hiệu quả cao nhất!
Tác giả

5


BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT
MN
LQVT
GV
CNH- HĐH
HSSV

Mầm non
Làm quen với toán
Giáo viên
Công nghiệp hóa – hiện đại hóa
Học sinh sinh viên

6


CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ ĐỊNH HƯỚNG CỦA QUÁ TRÌNH
CHO TRẺ MẦM NON LÀM QUEN VỚI TOÁN
4 tiết (3 lý thuyết, 1 bài tập)
Tiết 1-3: Lý thuyết
I. MỤC TIÊU
1. Năng lực:
- Xác định được đối tượng của môn học, vị trí nhiệm vụ của bộ môn trong nhà
trường sư phạm, mối liên hệ với những môn khoa học khác.

- Trình bày được vai trò, nhiệm vụ, của quá trình cho trẻ mầm non LQVT, các
nguyên tắc chương trình mầm non LQVT, các phương pháp và hình thức chương trình
mầm non LQVT.
- Phân tích mối quan hệ vai trò, nhiệm vụ, của quá trình cho trẻ mầm non
LQVT, các nguyên tắc với chương trình cho trẻ mầm non LQVT.
- Liên hệ thực tế về hoạt động phát triển biểu tượng toán học ở trường mầm non
về nội dung, chương trình, thiết kế và tổ chức các hoạt động hình thành biểu tượng
toán học cho trẻ mầm non ở trên giờ học và mọi lúc mọi nơi.
2. Phẩm chất, đạo đức:
- Chủ động, tích cực trong hoạt động học tập, hợp tác trong hoạt động nhóm.
- Yêu nghề, có phẩm chất đạo đức tốt, chuẩn mực, gương mẫu của người giáo
viên tương lai.
II. PHƯƠNG TIỆN
Máy tính, máy chiếu
III. NỘI DUNG
A. Khởi động:
- Một số môn học có quan hệ với bộ môn Phương pháp cho trẻ mầm non làm
quen với toán ở trường mầm non. VD: Môn Tâm lý học, môn dinh dưỡng trẻ em, ...
- Chương trình giáo dục mầm non phần làm quen các biểu tượng toán ở mầm
non trang 62 đến 64[4]
- Giáo án " Số 6- tiết 1"
B. Cơ bản:
1. Đối tượng của môn học
- Đối tượng của phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán là quá trình
giáo dục thông qua việc việc dạy những kiến thức sơ đẳng cho trẻ mầm non.
- Vai trò của giáo viên: Chủ đạo, tổ chức, hướng dẫn điều khiển các hoạt động
của trẻ.
- Vai trò của trẻ : Chủ động tích cực chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng,
phát triển năng lực nhận thức và hành động.
- Phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán là cơ sở cho trẻ tiếp tục học

ở trường tiểu học.

7


2. Vị trí và nhiệm vụ của bộ môn phương pháp cho trẻ mầm non làm quen
với toán trong nhà trường Sư phạm
Phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán có vị trí quan trọng góp phần
vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo của nhà trường “Đào tạo các cô giáo mầm non có
trình độ cao đẳng, có đủ khả năng chăm sóc và giáo dục các cháu từ 6 tháng đến 72
tháng tuổi”.
Hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mẫu giáo có một vị trí đặc biệt quan
trọng trong việc giáo dục trí tuệ cho trẻ mẫu giáo, nó đặt nền móng cho sự phát triển tư
duy, năng lực nhận biết của trẻ, góp phần vào sự phát triển toàn diện nhân cách và
chuẩn bị cho trẻ đến trường phổ thông với những biểu tượng toán học sơ đẳng, những
kỹ năng như: phân biệt, so sánh, phân loại, tổng phợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa,...
Bộ môn phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán trong nhà trường Sư
Phạm có 8 nhiệm vụ :
- Truyền thụ cho HSSV những hiểu biết đại cương về phương pháp cho trẻ mầm
non làm quen với toán .
- Trang bị những hiểu biết về đặc điểm phát triển những biểu tượng toán học sơ
đẳng.
- Giúp HSSV nắm được mục đích, nội dung, các nguyên tắc, các phương pháp,
biện pháp, hình thức tổ chức chương trình mầm non làm quen với toán .
- Trang bị những kiến thức, kỹ năng cụ thể : Lập kế hoạch hoạt động làm quen
với toán.
- Rèn kỹ năng tìm hiểu chương trình, giáo trình, sách tham khảo,…
- Hình thành kỹ năng tìm hiểu đối tượng trẻ trong lớp mình phụ trách, kỹ năng
tiến hành các hoạt động cho trẻ làm quen với toán , kỹ năng thực hiện kiểm tra, đánh
giá.

- Rèn các kỹ năng khác: Sưu tầm, lựa chọn, tự thiết kế và tổ chức các trò chơi
học tập, kỹ năng làm đồ dùng dạy học, xây dựng góc học toán trong lớp, vận động
công tác phụ huynh, công tác đoàn thể dể hỗ trợ việc hình thành các biểu tượng toán
học cho trẻ mầm non.
- Bồi dưỡng tình cảm nghề nghiệp, phẩm chất đạo đức cho người giáo viên
mầm non: Lòng yêu nghề, mến trẻ, kiên trì, cẩn thận, chính xác,...
3. Mối liên hệ với những môn khoa học khác
- Triết học duy vật biện chứng
- Toán học
- Tâm lý học mầm non
- Giáo dục học mầm non
- Lôgíc học
- Sinh lý trẻ em
- Các khoa học khác

8


4. Vai trò của quá trình cho trẻ mầm non làm quen với toán đối với sự phát
triển và giáo dục trẻ
- Việc tổ chức quá trình mầm non LQVT có vai trò to lớn giúp trẻ nhận thức thế
giới xung quanh về mối quan hệ số lượng, kích thước, hình dạng, vị trí trong không
gian giữa các đồ vật với nhau. Hình thành những biểu tượng toán học sơ đẳng.
- Giúp trẻ hình thành, phát triển năng lực trí tuệ của trẻ như: Cảm giác, tư duy,
ngôn ngữ đồng thời bồi dưỡng và phát triển khả năng: Chú ý, ghi nhớ và tưởng tượng.
- Phát triển hứng thú và những kỹ năng nhận biết cho trẻ. Dạy trẻ có tổ chức, có
kỷ luật biết chú ý lắng nghe.
- Chuẩn bị cơ sở về kiến thức và năng lực để giúp trẻ nhận thức được các kiến
thức của môn toán ở phổ thông.
5. Nhiệm vụ của quá trình cho trẻ mầm non làm quen với toán

- Hình thành cho trẻ các biểu tượng về tập hợp, số lượng, hình dạng, kích thước,
định hướng trong không gian và các mối quan hệ số lượng, hình dạng, kích thước, bố
trí sắp xếp trong không gian giữa các đồ vật.
- Hình thành cho trẻ một số kỹ năng thực hành : So sánh số lượng, kích thước,
đếm, đo lường, khảo sát, tính toán và những kỹ năng ban đầu của hoạt động học tập.
- Bước đầu hình thành một số thao tác tư duy: Phân tích, tổng hợp so sánh, trừu
tượng hoá, khái quát hoá và làm chính xác, phong phú ngôn ngữ của trẻ.
- Phát triển hứng thú, năng lực nhận biết, phát triển hợp lý khả năng suy luận và
diễn đạt bằng lời. Giáo dục trẻ có định hướng, kỷ luật, bước đầu biết hợp tác tích cực,
độc lập và sáng tạo trong hoạt động.
6. Các nguyên tắc cho trẻ mầm non làm quen với toán
- Nguyên tắc dạy học đảm bảo tính phát triển
- Học đi đôi với hành, giáo dục gắn liền với cuộc sống
- Nguyên tắc đảm bảo tính trực quan
- Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và trình tự
- Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa tính vừa sức chung và vừa sức riêng
- Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học
- Nguyên tắc đảm bảo tính ý thức và phát huy tính tích cực của trẻ
- Phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ, chú ý đến sự phát triển cá nhân
Tóm lại: Trong quá trình dạy trẻ LQVT ta cần lấy nguyên tắc trên là làm cơ sở
để lựa chọn nội dung và phương pháp dạy trẻ LQVT.
7. Chương trình dạy trẻ mầm non làm quen với toán
- Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống kiến thức
- Nguyên tắc đảm bảo tính đồng tâm
- Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển
- Nguyên tắc đảm bảo tính vừa sực tiếp thu của trẻ
9


8. Nội dung chương trình cho trẻ mầm non làm quen với toán

8.1. Trẻ 18 - 36 tháng
- Bước đầu cho trẻ làm quen và nhận biết các đồ vật quen thuộc theo mầu sắc,
hình dạng.
- Bước đầu cho trẻ làm quen và nhận biết độ lớn của các vật, biết gọi tên kích
thước to – nhỏ của các đồ vật.
- Nhận biết được: “ Thêm một”. Một và nhiều
- Vị trí trong không gian ( trên- dưới- trước-sau) so với bản thân trẻ
8.2. Trẻ 3 - 4 tuổi
a) Tập hợp, số lượng, số thứ tự và đếm
- Đếm và nhận biết số lượng trong phạm vi 5.
- Nhận biết 1 và nhiều đối tượng.
- Gộp 2 nhóm đối tượng và đếm.
- Tách một nhóm thành 2 nhóm.
b) Xếp tương ứng 1-1, ghép đôi
- Xếp tương ứng 1-1 giữa 2 nhóm đối tượng gần giống nhau
- Ghép đôi: Tìm chọn 2 đối tượng gần giống nhau ( tìm các đôi dày, đôi găng
tay, đôi đũa..)
c) So sánh, phân loại và sắp xếp theo quy tắc
- So sánh kích thước của 2 đối tượng, trẻ nhận biết và sử dụng từ: to – nhỏ, cao
– thấp, dài - ngắn.
- Phân loại, tạo thành nhóm các đối tượng theo đặc điểm hay dấu hiệu nào đó:
mầu sắc, kích thước hình dạng.
- Dạy trẻ cách xếp xen kẽ 1 – 1.
d) Hình dạng
- Dạy trẻ nhận biết và gọi tên các hình cơ bản: hình tròn, hình vuông, hình tam
giác, hình chữ nhật và nhận dạng các hình đó trong thực tế.
- Sử dụng các hình hình học để chắp ghép
e) Định hướng không gian và định hướng thời gian
- Dạy trẻ định hướng vị trí trong không gian: dạy trẻ xác định phía trên – phía
dưới, phía trước – phía sau của bản thân trẻ.

- Dạy trẻ nhận biết tay trái, tay phải của bản thân.
8.3. Trẻ 4-5 tuổi
a) Tập hợp, số lượng, số thứ tự và đếm
- Dạy trẻ đếm trên đối tượng trong phạm vi 10 và đếm theo khả năng
- Dạy trẻ nhận biết chữ số, số lượng và số thứ tự trong phạm vi 5
- Dạy trẻ gộp 2 nhóm đối tượng và đếm.
10


- Tách một nhóm thành 2 nhóm
- Nhận biết ý nghĩa các con số được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày (số
nhà, biển số xe...).
b) Xếp tương ứng, ghép đôi
- Dạy trẻ xếp tương ứng 1 -1 để so sánh số lượng các nhóm đối tượng mà không
cần đến phép đếm, trên cơ sở đó dạy trẻ nhận biết và phản ánh bằng lời nói mối quan
hệ về số lượng giữa 2 nhóm đối tượng bằng nhau – không bằng nhau, nhiều hơn – ít
hơn.
- Ghép đôi: Tìm các vật có đôi ( đôi giầy,đôi dép, đôi gang tay...)
c) So sánh, phân loại và sắp xếp theo quy tắc
- Ôn tập so sánh kích thước giữa 2 nhóm đối tượng theo từng chiều đo, kích
thước: chiều dài, chiều rộng, chiều cao và độ lớn bằng các biện pháp so sánh như: xếp
chồng, xếp cạnh các vật với nhau và ước lượng các vật bằng mắt.
- Dạy trẻ so sánh và sắp xếp 3 đối tượng theo trình tự nhất định về kích thước,
dạy trẻ nắm và biết sử dụng các từ: to nhất, nhỏ hơn, nhỏ nhất, ngắn nhất, dài hơn, dài
nhất...để diễn đạt bằng lời mối quan hệ kích thước giữa các vật.
- Phân loại, tạo thành nhóm các đối tượng theo đặc điểm hay dấu hiệu nào đó:
mầu sắc, kích thước hình dạng, dạy trẻ phân loại theo 1-2 dấu hiệu cho trước.
- Dạy trẻ cách xếp các đối tượng theo 1 quy tắc cho trước, hay theo quy tắc trẻ
tự nghĩ ra, nhận ra quy tắc sắp xếp sẵn của đối tượng và xếp theo quy tắc đó.
d) Đo lường

- Dạy trẻ đo độ dài bằng một đơn vị đo nào đó (cái dây, bút chì, cái thước, băng
giấy...).
- Đo thể tích, dung tích bằng một đơn vị đo nào đó (bát, cốc...).
e) Hình dạng
- Dạy trẻ phân biệt các hình: hình tròn, hình vuông, hình tam giác, hình chữ
nhật trên cơ sở so sánh để thấy được sự giống và khác nhau giữa các hình đó.
- Chắp ghép các hình hình học để tạo thành các hình mới theo ý thích và theo
yêu cầu.
f) Định hướng không gian và định hướng thời gian
- Dạy trẻ nhận biết và xác định các hướng không gian cơ bản so với bản thân
trẻ: phía trên – phía dưới, phía trước – phía sau, phía phải – phía trái.
- Dạy trẻ nhận biết và xác định các hướng không gian cơ bản so với người khác:
phía trên – phía dưới, phía trước – phía sau.
- Xác định phía trên- phía dưới, phía trước- phía sau của đồ vật so vói bản thân
trẻ.
- Dạy trẻ nhận biết các buổi trong ngày.
8.4. Trẻ 5-6 tuổi:
a) Tập hợp, số lượng, số thứ tự và đếm
11


- Dạy trẻ đếm và nhận biết số lượng, luyện đếm đến 10 và đếm theo khả năng
- Dạy trẻ nhận biết các con số trong phạm vi 10.
- Dạy trẻ nhận biết các số thứ tự trong phạm vi 10.
- Dạy trẻ gộp 2 nhóm đối tượng và đếm.
- Dạy trẻ tách 1 nhóm thành 2 nhóm bằng các cách.
- Nhận biết ý nghĩa các con số được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày (số
nhà, biển số xe.. )
b) Xếp tương ứng, ghép đôi
- Luyện tập cách xếp tương ứng 1:1 để so sánh số lượng các nhóm đối tượng.

- Dạy trẻ tạo thành cặp, thành đôi 2 đối tượng có liên quan đến nhau ở mức độ
khó hơn.
c) So sánh, phân loại và sắp xếp theo quy tắc
- Luyện tập cách so sánh kích thước giữa 2 đối tượng theo từng chiều đo kích
thước: đặt các đối tượng kề nhau, đặt chồng lên nhau, đặt lồng vào nhau, đặt trên cùng
một mặt phẳng hoặc ước lượng bằng mắt.
- Dạy trẻ xếp 3 nhóm đối tượng theo sự tăng hay giám dần về số lượng của các
nhóm và sử dụng các từ: nhiều nhất, ít hơn, ít nhất,...
- Xếp theo quy tắc: dạy trẻ sắp xếp các đối tượng theo một quy tắc cho trước,
hay theo quy tắc trẻ tự nghĩ ra..
- Phân loại:Tạo thành nhóm các đối tượng theo đặc điểm hay dấu hiệu nào đó
như màu sắc, hình dạng, kích thước...
d) Đo lường
- Dạy trẻ đo độ dài của 1 vật bằng các đơn vị đo khác nhau.
- Đo độ dài các vật bằng 1 đơn vị đo, so sánh và diễn đạt kết quả đo
- Đo thể tích, dung tích bằng 1 đơn vị đo nào đó. So sánh và diễn đạt kết quả đo.
e) Hình dạng
- Dạy trẻ nhận biết và nắm được tên gọi các hình khối: khối vuông, khối cầu,
khối trụ và khối chữ nhật theo khối mẫu và theo tên gọi.
- Dạy trẻ phân biệt sự giống và khác nhau giữa khối cầu và khối trụ, khối vuông
và khối chữ nhật, dạy trẻ tạo ra các khối này.
- Chắp ghép các hình hình học để tạo thành các hình mới theo ý thích và theo
yêu cầu.
- Tạo ra 1 số hình hình học bằng các cách khác nhau
f) Định hướng trong không gian và thời gian
- Xác định vị trí của đồ vật (phía trước- phái sau; phía trên-phía dưới; phía phảiphía trái) so với bản thân trẻ, với bạn khác, với 1 vật nào đó làm chuẩn
- Nhận biết hôm qua, hôm nay, ngày mai
- Gọi tên các ngày trong tuần
12

9. Phương pháp dạy trẻ làm quen với toán
9.1. Các phương pháp dạy học trực quan
* Các phương pháp dạy học trực quan bao gồm: trình bày vật mẫu, tranh ảnh,
biểu bảng, mô hình, sử dụng hành động mẫu.
a. Trình bày các vật mẫu
- Yêu cầu: Các vật mẫu phải đẹp, đúng, phù hợp với mục đích, yêu cầu, độ tuổi.
Không lạm dụng sử dụng vật mẫu quá lâu sẽ kìm hãm sự phát triển trí tuệ của trẻ.
-Ví dụ: Gắn nhóm đối tượng lên bảng để hình thành biểu tượng số lượng.
b. Sử dụng hành động mẫu
- Là phương pháp dạy học trực quan, thực hành.
- GV làm mẫu phương thức hành động kết hợp với lời hướng dẫn. Sử dụng
phương pháp này để dạy trẻ đếm, so sánh, đo lường...
- GV cần dự tính trước trình tự các thao tác đặc biệt là tiến trình làm mẫu.
- Dự tính những lỗi trẻ sẽ gặp.
- Cách làm mẫu cho trẻ bé: GV có thể làm mẫu một hành động hai, ba lần, thu
hút sự chú ý của trẻ vào thành phần chủ yếu của hành động, có thể thay đồ dùng trực
quan để tăng hứng thú cho trẻ.
- Trong quá trình dạy trẻ, giáo viên có thể sử dụng hành động mẫu có kèm theo
lời minh họa ở lần đầu khi dạy trẻ học kiến thức mới, nhưng ở các hoạt động học tiếp,
giáo viên có thể làm hành động mẫu mà không cần kèm theo lời giải thích. Ví dụ: khi
dạy trẻ đếm, đo lường...thì lần đầu tiên giáo viên vừa làm mẫu vừa dùng lời giải thích,
ở những lần sau đó giáo viên chỉ thực hiện hành động đếm, đo mẫu mà không cần
giảng giải kèm theo.
- Giáo viên có thể sử dụng các dạng khác nhau của hành động mẫu, như: yêu
cầu một trẻ khác đếm mẫu rồi cô giảng giải kèm theo hoặc cô và trẻ cùng thực hiện
hành động mẫu, ví dụ: Cô và trẻ cùng lập số mới, cô lập số mới trên bảng với đồ dùng
minh họa, trẻ nhìn cô và lặp lại từng thao tác lập số với đồ dùng được phát tại chỗ ngồi
của mình.
9.2. Các phương pháp dạy học dùng lời

a) Lời diễn giải, hướng dẫn, giảng giải của giáo viên nhằm phản ánh bản chất
của hành động mà trẻ phải thực hiện.
- Với trẻ mẫu giáo bé: Lời hướng dẫn của GV phải ngắn gọn, thường diễn ra
đồng thời với quá trình trẻ phải thực hiện các thao tác. Bằng giảng giải, GV chính xác
lại điều trẻ nhận biết được trong quá trình tri giác, ví dụ: khi dạy trẻ khảo sát các hình
hình học, giáo viên giảng giải cho trẻ”cầm hình tròn bằng tay trái như thế này, dùng
đầu ngón tay trỏ của bàn tay phải di lần lượt theo đường bao quanh của hình, chúng là
đường cong tròn, nhẵn, không có các góc”.
- Với trẻ mẫu giáo lớn: Lời hướng dẫn của GV phải có tính tổng thể phản ánh
toàn bộ quá trình thực hiện nhiệm vụ, ví dụ: Khi dạy trẻ đo lường, giáo viên hướng
dẫn trẻ các thao tác thực hành đo kèm theo những lời giảng giải phải đặt thước đo,
đánh dấu một đầu thước đo, cầm thước đo lên rồi lại đặt thước đo tiếp như thế nào...trẻ
13


nhìn cô làm hành động mẫu, lắng nghe cô giảng giải và sau đó mới thực hiện lại hành
động để đo đối tượng.
- Đôi khi GV hướng dẫn, gợi ý cho trẻ hành động bằng lời nói mà không cần
hành động mẫu.
b) Câu hỏi: Đóng vai trò đặc biệt trong quá trình cho trẻ MN LQVT. Có 3
nhóm câu hỏi sau:
+ Câu hỏi dựa trên sự tri giác và trí nhớ tái tạo của trẻ: nhằm ghi nhận những
đặc điểm bên ngoài của đối tượng. Ví dụ: Trên bàn cô có mấy bông hoa?
+ Câu hỏi tái tạo có nhận thức: nhằm giúp trẻ nắm và củng cố những kiến thức
một cách sâu sắc hơn. Ví dụ: Số hoa trên bàn của cô sẽ là mấy bông nếu cô thêm một
bông nữa?
+ Câu hỏi sáng tạo có nhận thức: nhằm giúp trẻ sử dụng những kiến thức đã
nắm được để giải quyết các tình huống hay các nhiệm vụ khác nhau. Ví dụ: làm thế
nào để số lượng hai nhóm bông hoa trên bàn của cô trở nên bằng nhau?
- Khi dạy trẻ mẫu giáo bé, giáo viên thường dùng các câu hỏi dựa trên sự tri

giác và trí nhớ tái tạo và các câu hỏi tái tạo có nhận thức. Với trẻ lớn giáo viên tăng
cường sử dụng các câu hỏi sáng tạo có nhận thức nhằm phát triển khả năng vận dụng
kiến thức, kĩ năng đã học của trẻ để độc lập nắm bắt các thông tin mới.
- Khi sử dụng câu hỏi giáo viên cần chú ý đặt câu hỏi ngắn gọn, cụ thể, đủ ý,
vừa sức với trẻ.
- Với trẻ nhỡ và lớn cần đặt nhiều dạng câu hỏi cho một vấn đề, ví dụ: chiều dài
của hai băng giấy xanh và đỏ như thế nào so với nhau? Băng giấy xanh dài hơn hay
ngắn hơn băng giấy đỏ?
- Các câu hỏi phải có tính hệ thống, kích thích trẻ suy nghĩ, không dùng câu hỏi
mà đáp án trả lời có hoặc không, không nên sử dụng các câu hỏi ép mớm. Hơn nữa
giáo viên nên tập cho trẻ biết đặt câu hỏi, đặt vấn đề.
c) Đàm thoại: sử dụng hệ thống các câu hỏi của giáo viên và câu trả lời của trẻ,
ví dụ: Giáo viên đàm thoại với trẻ về dấu hiệu thiên nhiên, dấu hiệu cuộc sống con
người đặc trưng cho các buổi trong ngày. Trong quá trình đàm thoại giáo viên cần chú
ý cho trẻ sử dụng đúng thuật ngữ toán học, giáo viên có thể kết hợp giảng giải lại cho
trẻ trong lúc đàm thoại.
d) Sử dụng yếu tố văn học: Sử dụng truyện, thơ, đồng dao, bài hát, trong đó
chứa đựng các yếu tố toán học và chúng gắn liền với sự kiện, nhân vật, hiện tượng.
Khi trẻ nghe hay thuộc câu chuyện, bài hát, giáo viên hướng trẻ đến các yếu tố toán
học có trong đó, như: Trong câu chuyện có mấy con vật? Có mấy quả...góp phần củng
cố kiến thức cho trẻ.
9.3. Các phương pháp dạy học thực hành
a) Luyện tập: Chính là việc vận dụng các kiến thức vào các hành động, nhằm
mục đích:
- Giúp trẻ củng cố kiến thức làm chúng trở nên vững chắc và có ý thức hơn.
- Giúp hình thành ở trẻ các kĩ năng trí tuệ, kĩ năng thực hành và nhờ đó chúng
trở thành kĩ xảo.
14

- Qua kết quả thực hiện bài tập được thể hiện qua lời nói, hành động và sản
phẩm... của trẻ, giáo viên có thể kiểm tra, đánh giá mức độ nắm kiến thức, kĩ năng của
từng trẻ.
- Giáo viên tổ chức cho tất cả trẻ được tham gia luyện tập bằng việc thực hiện
các bài tập: bài tập tái tạo và bài tập sáng tạo.
- Bài tập tái tạo và là dạng bài tập chỉ dựa vào hành động mẫu hay vật mẫu là
trẻ dễ dàng thực hiện được. Ví dụ: Sau khi đã dạy trẻ kĩ năng đếm số lượng các nhóm
vật, giáo viên giao nhiệm vụ cho trẻ đếm số lượng các nhóm đối tượng khác nhau.
- Để giải bài tập sáng tạo đòi hỏi trẻ phải nắm chắc những kiến thức, kĩ năng và
phải biết vận dụng chúng vào những hoàn cảnh, điều kiện mới. Ví dụ: Khi trẻ đã nắm
được kĩ năng đếm số lượng các nhóm đối tượng xếp theo hàng, giáo viên giao cho trẻ
nhiệm vụ đếm số lượng các nhóm đối tượng xếp theo các cách khác nhau. Hình vuông
và hình chữ nhật có điểm gì giống và khác nhau?
- Với trẻ mẫu giáo bé thường giao bài tập nhằm củng cố về một nội dung nhất
định, như: số lượng, kích thước, hình dạng...Ví dụ: nhặt hình vuông giơ lên, chỉ quả
bóng to, chỉ quả bóng nhỏ...
- Trẻ càng lớn, nội dung bài tập càng phức tạp và mang tính tổng hợp. Việc giải
quyết các bài tập này góp phần củng cố cho trẻ các kiến thức kĩ năng của nhiều lĩnh
vực khác nhau. Ví dụ: tay phải cầm hình vuông, tay trái cầm hình tròn. Trẻ bé hướng
vào luyện kĩ năng, đòi hỏi trẻ phải thực hiện các nhiệm vụ: cầm, nắm, nhặt, sờ...trẻ lớn
hướng vào luyện kĩ năng tư duy cho trẻ như: so sánh, khái quát hóa...trẻ lớn sử dụng
rộng rãi các bài tập dùng lời nói.
- Ngoài ra các bài tập vui chơi cũng thường xuyên được sử dụng tạo cho trẻ
những cảm xúc tích cực, giảm căng thẳng trong giờ học. Ví dụ: các chú vịt vỗ cánh 2
lần, dậm chân phải 3 lần...
b) Trò chơi
- Các trò chơi vận động, trò chơi đóng vai, trò chơi học tập... đều được sử dụng
với mục đích củng cố, ứng dụng những kiến thức, kĩ năng toán học của trẻ.
- Trò chơi được sử dụng với chức năng là phương pháp dạy học khi toàn bộ tiết
học được lồng vào một trò chơi mà trẻ là người tham gia chính. Ví dụ: Cả hoạt động

học có chủ đích dạy trẻ so sánh số lượng các nhóm đối tượng được diễn ra trong trò
chơi ”Sinh nhật búp bê LiLi”, khi tham gia trò chơi, trẻ phải so sánh số lượng các
nhóm khác nhau đến dự sinh nhật của búp bê, so sánh số lượng quả, bánh, kẹo với
nhau...
- Trò chơi được sử dụng như một biện pháp dạy học khi chỉ một hoạt động học
cụ thể được lồng vào nội dung chơi. Ví dụ: Trò chơi ”Tìm nhà”, ”Thuyền về bến”
được sử dụng ở hoạt động học nhằm củng cố và ứng dụng kiến thức, kĩ năng cho trẻ.
- Phương pháp dùng trò chơi trong dạy trẻ LQVT là một loại hình của phương
pháp hoạt động thực hành.
- Đặc điểm của phương pháp này là đưa các trò chơi hoặc những yếu tố trò
chơi, thủ thuật chơi làm hình thức để tổ chức dạy trẻ LQVT.
- Trong mỗi tiến trình hoạt động LQVT đều được thiết kế dưới hình thức một
hoạt động có mang yếu tố vui chơi.
15


- Các thủ thuật chơi được đưa ra nhằm làm xuất hiện các “tình huống có vấn
đề” để kích thích, lôi cuốn trẻ vào hoạt động (tìm tòi cách giải quyết nhiệm vụ học
tập).
- Sử dụng rộng rãi và đa dạng các trò chơi học tập, nhằm củng cố luyện tập, làm
chính xác hoá, hệ thống các kiến thức kĩ năng đã học.
c) Tình huống có vấn đề
Là một hoàn cảnh có mâu thuẫn và trẻ phải suy nghĩ tích cực để giải quyết mâu
thuẫn đó.
d) Sử dụng các vật giúp định hướng
Các vật phát ra âm thanh hay các vật đặt sẵn ở một vị trí nhất định để giúp trẻ
định hướng khi di chuyển. Ví dụ: Sử dung vỗ tay.
10. Đổi mới phương pháp cho trẻ làm quen với toán theo quan điểm giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm
- Quá trình cho trẻ LQVT cần góp phần đặt cơ sở hình thành những phẩm chất

và năng lực của trẻ.
- Nhằm phát triển các năng lực của từng trẻ theo đúng mức độ, tốc độ phát triển.
- Nhằm tích cực hóa hoạt động nhận biết của trẻ bảo đảm để trẻ được quan sát,
xem xét khám phá bằng nhiều giác quan.
- Trong quá trình cho trẻ LQVT, giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn các hoạt
động của trẻ:
- Vai trò của GV: Tổ chức môi trường học tập cho trẻ, tạo cơ hội, tình huống,
thách thức mới, hướng dẫn trẻ huy động vốn hiểu biết tham gia vào các trò chơi, khám
phá để chiếm lĩnh tri thức. Giáo viên linh hoạt tổ chức các hình thức dạy học với từng
trẻ, từng nhóm trẻ, linh hoạt giải quyết các tình huống
- Vai trò của trẻ: Tích cực tham gia vào các hoạt động, trải nghiệm các tình
huống của cuộc sống. Thực hiện chủ động dưới sự hướng dẫn, tổ chức của GV.
- Đổi mới phương pháp cho trẻ LQVT không có nghĩa là loại bỏ các phương
pháp dạy học truyền thống, mà phải vận dụng linh hoạt các phương pháp đó tạo điều
kiện cho từng trẻ tham gia giải quyết tình huống có vấn đề, trẻ được nói nhiều, thực
hành nhiều phù hợp với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
11. Các hình thức tổ chức dạy trẻ làm quen với toán
- Cho trẻ làm quen với toán trong hoạt động có chủ đích
- Cho trẻ làm quen với toán ngoài hoạt động có chủ đích
11.1. Cấu trúc một tiết cho trẻ làm quen với toán trong hoạt động có chủ đích
GIÁO ÁN PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC
HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN
Chủ đề lớn:
Chủ đề nhỏ:
Đề tài: Dạy biểu tượng gì
Lứa tuổi: Trẻ mấy tuổi
Loại tiết: Tiết thứ mấy
16

Ngày soạn: Ngày dạy
Người dạy:
I. Mục đích yêu cầu: (trả lời các câu hỏi).
1, Mục đích: Dạy trẻ cái gì?
2, Yêu cầu:
- Kiến thức: Trẻ cần biết cái gì?
- Kỹ năng: Trẻ phải làm được cái gì?
- Nội dung kết hợp: Kết hợp củng cố kiến thức của chủ điểm gì? Môn học nào?
II. Chuẩn bị:
- Đồ dùng giảng dạy của cô.
- Đồ dùng học tập của trẻ.
- Đồ dùng cho trẻ thực hành ( mỗi loại đồ dùng này phải ghi rõ tên gọi, số
lượng, kích thước, mầu sắc).
III. Cách tiến hành:
Hoạt động của cô
Hoạt động của trẻ
1. Hoạt động 1: Giới thiệu bài
2. Hoạt động 2: Phát triển bài
3. Hoạt động 3: Kết thúc
Ghi đầy đủ:
- Hệ thống các thao tác, lời hướng dẫn,
- Ghi đầy đủ mọi hoạt động của trẻ, các
hành động mẫu của cô.
câu trả lời.
- Dự kiến các tình huống có thể xảy ra và - Dự kiến các tình huống có thể xảy ra.
cách xử lý tình huống.
Chú ý: Trong phần hướng dẫn trẻ học nếu có các tranh ảnh hoặc phải mô tả
cách sắp xếp đặt đồ dùng thì cô phải vẽ mô phỏng tranh ảnh hoặc vẽ theo mô hình
cách xếp đặt.
GIÁO ÁN PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC

HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN
Chủ đề lớn: Nước và một số hiện tượng tự nhiên
Chủ đề nhỏ: Nước
Đề tài: Đếm đến 7, nhận biết nhóm có 7 đối tượng, nhận biết số 7
Lứa tuổi: mẫu giáo lớn
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Thời gian dạy: 30 phút
I. Mục đích yêu cầu:
1, Mục đích: Dạy trẻ đếm đến 7, nhận biết nhóm có 7 đối tượng, nhận biết số 7
2, Yêu cầu:
- Kiến thức: Trẻ đếm đến 7, tạo nhóm và nhận biết số lượng trong phạm vi 7,
nhận biết số 7.
- Kỹ năng: Trẻ đếm được và tạo nhóm được
- Thái độ: trẻ có ý thức và chú ý học, chia sẻ, hợp tác và yêu thích môn học.
- Nội dung kết hợp:
II. Chuẩn bị:
- Mỗi trẻ 7 chậu, 7 cây xanh, thẻ số từ 1 – 7
- Đồ dùng của cô tương tự trẻ nhưng có KT lớn hơn.
- Các nhóm cây, hoa có số lượng 5,6,7 xung quanh lớp
17


- Thẻ số 1-7
- Tranh lô tô, bảng
III. Cách tiến hành:
Họat động của cô
1. Hoạt động 1: Giới thiệu bài
- Hát: lá xanh
- Chúng mình vừa hát bài gì?

- Bạn nào giỏi cho cô giáo biết cây xanh có ích
lợi gì?
- Muốn cây xanh tốt phải làm thế nào?
- Giáo dục trẻ biết chăm sóc, bảo vệ cây xanh.
2. Hoạt động 2: Phát triển bài: Đếm đến 7,
nhận biết nhóm có 7 đối tượng, nhận biết số 7
*Ôn tập tìm nhóm các loại cây có số lượng trong
phạm vi 6.
- Cho trẻ tìm nhóm các loại cây có số lượng
trong phạm vi 6, cho trẻ đếm và gắn thẻ số
tương ứng
- Trẻ tìm nhóm các loại hoa có số lượng là 6 và
đặt thẻ số
* Đếm đến 7, tạo nhóm có 7 đối tượng, nhận
biết thẻ số 7.
-Cây xanh có ích cho môi trường sống của
chúng mình như thế nào? vậy bây giờ chúng
mình sẽ cùng cô trồng thật nhiều cây xanh nhé
- Các con hãy xếp hết số chậu ra nào và chúng
mình sẽ xếp thành hàng ngang nhé
- Mỗi chậu các con sẽ trồng một cây xanh riêng
chậu cuối cùng không có cây xanh nhé
- Số cây và số chậu như thế nào với nhau?
- Số nào nhiều hơn?
- Số nào ít hơn?
- Có mấy cái chậu?
- Có mấy cây xanh ?
- Có 7 cỏi chậu mà chỉ 6 cây xanh muốn có số
cây xanh bằng với số chậu ta phải làm thế nào?
- Cho trẻ lấy thêm 1 cây xanh

- Chúng mình cùng đếm lại số chậu giúp cô nào?
- Đếm lại số cây xanh cho cô nào
- Số cây xanh và số chậu như thế nào với nhau?
- Bằng nhau đều bằng mấy?
- Có 7 cây xanh và 7 cái chậu chúng mình phải
đặt thẻ số mấy?
- Cô phân tích số 7
- Cho cả đọc số 7
- Tổ đọc 1-2 lần
- Nhóm đọc 2-3 lần
18

Họat động của trẻ
- Lớp hát 1 lần
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nờu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ chú ý lắng nghe

- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ

- Trẻ chú ý quan sát và thực hiện.
- Trẻ chú ý thực hiện
- Trẻ chú ý thực hiện
- 1,2 ý kiến của trẻ
- 1,2 ý kiến của trẻ
- 1,2 ý kiến của trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ

- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- Trẻ chú ý lắng nghe
- Cả lớp đọc 2- 3 lần
- Tổ đọc 1-2 lần
- Nhóm đọc 2-3 lần
- Cá nhân đọc 3-4 lần


- Cá nhân đọc 3-4 lần
* Số 7 là số dùng để biểu thị những đối tượng có
số lượng là 7
- Trời nắng rồi cây sẽ bị héo chúng mình cất
giúp cô một cây xanh nào?
- Chúng mình xem còn lại còn mấy cây xanh?
- Phải chọn thẻ số mấy để đặi cạnh nhóm cây
xanh này ?
- Cô và trẻ cùng bớt lần lượt nhóm cây xanh, sau
mỗi lần bớt cô cho trẻ so sánh đếm và đặt thẻ số
- Còn lại nhóm chậu cô cùng trẻ cất và đếm
ngược 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1
- Cô cho trẻ cất thẻ số 8
* Ôn luyện.
* Trò chơi: Xếp hột hạt tạo thành số 7
- Cô hướng dẫn trẻ cách chơi: trong rổ của các
con cú rất nhiều hột hạt chúng mình hãy xếp

thành một hàng ngang 7 số 7 giúp cô nào
- Cô cho trẻ đọc số 7
- Trò chơi: “Tìm đúng vườn cây xanh của mình”
- Cách chơi: Các vườn cây xanh có 7 cây trẻ vừa
đi vừa hát khi có hiệu lệnh trẻ tìm về đúng vườn
cây xanh tương ứng có số chấm tròn của mình
+ Cô tổ chức cho trẻ chơi
+ Cô và trẻ đếm kiểm tra kết quả khen ngợi trẻ
3. Hoạt động 3: Kết thúc: Cho trẻ đọc bài thơ
Cây dây leo ra chơi

- Trẻ chú ý lắng nghe
- Trẻ chú ý thực hiện
- Trẻ nêu ý kiến 1-2 trẻ
- 1,2 ý kiến của trẻ
- Trẻ chú ý thực hiện
- Trẻ chú ý thực hiện theo yêu
cầu của cô

- Trẻ chú ý nghe
- Trẻ hứng thú chơi
- Trẻ chú ý đọc
- Trẻ chú ý nghe và biết cách
chơi,
- Trẻ chơi 1 lần
- Trẻ đếm kết quả
- Trẻ đọc thơ và đi ra ngoài chơi.

11.2. Dạy học ngoài tiết học:
- Tổ chức trong họa động vui chơi:

- Tổ chức trong các buổi đi dạo, đi thăm quan.
- Tổ chức dạy trong môi trường sinh hoạt hàng ngày.
11.3. Cách đánh giá một hoạt động toán có chủ đích: (thang điểm 10)
- Nội dung dạy : 2 điểm
+ Nội dung trọng tâm, cơ bản, chính xác, phù hợp.
+ Có nội dung giáo dục tích hợp, hợp lý.
+ Hình thành đầy đủ, đúng những kĩ năng cần thiết.
- Phương pháp: 3 điểm
+ Cách thức sử dụng các phương pháp, biện pháp dạy học trực quan.
+ Cách thức sử dụng các phương pháp, biện pháp dạy học dùng lời nói.
+ Cách thức sử dụng các phương pháp, biện pháp dạy học thực hành.
+ Có sự phối hợp các phương pháp, biện pháp dạy học khác nhau.
- Hình thức tổ chức
+ Thực hiện quy trình các hoạt động đã định trước trong giáo án.
19


+ Thời gian dành cho các hoạt động cân đối, hợp lý.
+ Tổ chức các hoạt động cho trẻ linh hoạt, sinh động, sáng tạo, cuốn hút trẻ.
+ Chuyển tiếp các hoạt động hợp lí.
- Đồ dùng dạy học: 1 điểm
+ Đủ về chất lượng, số lượng.
+ Hiệu quả sử dụng đồ dùng.
- Kết quả của hoạt động học toán có chủ đích: 2 điểm
+ Trẻ nắm được kiến thức, kĩ năng đã định trước.
+ Trẻ tích cực, độc lập, sáng tạo.
+ Giáo viên bao quát được lớp học và sử lý được các tình huống sư phạm.
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:
- Phân tích vai trò của việc hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mầm non
ở hoạt động hành ngày của trẻ. VD: đón trẻ, trả trẻ, giờ ăn, giờ ngủ...

- Sử dụng sơ đồ tư duy để biểu thị các mạch kiến thức các biểu tượng toán ở
từng độ tuổi.
D. Tự học:
1. Phân tích vai trò của GV và của trẻ trong quá trình LQVT theo định hướng đổi
mới phương pháp giáo dục MN.
2. Giải thích vị trí và các nhiệm vụ của môn học phương pháp cho trẻ LQVT
trong nhà trường sư phạm.
3. Phân tích nội dung cơ bản của chương trình “ Cho trẻ mầm non LQVT”.
4. Chứng minh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp cho trẻ LQVT.

20


Tiết 4: Bài tập
I. MỤC TIÊU
1. Năng lực:
Vận dụng vào thực tế về hoạt động phát triển biểu tượng toán học ở trường
mầm non về nội dung, chương trình, thiết kế và tổ chức các hoạt động hình thành biểu
tượng toán học cho trẻ mầm non ở trên giờ học và mọi lúc mọi nơi.
2. Phẩm chất, đạo đức:
- Chủ động, tích cực trong hoạt động học tập, hợp tác trong hoạt động nhóm.
- Yêu nghề, mến trẻ có phẩm chất đạo đức tốt, chuẩn mực, gương mẫu của
người giáo viên tương lai.
II. PHƯƠNG TIỆN
Máy tính, máy chiếu
III. NỘI DUNG
A. Khởi động:
- Các mạch kiến thức trong chương trình làm quen với toán.
- Cấu trúc giáo án, các phương pháp dạy học thường dùng.
B. Cơ bản:

Quan sát giáo án mẫu và thực hiện các yêu cầu sau:
- Xác định mục tiêu cho các hoạt động dạy học.
- Chỉ ra các phương pháp dạy học đã sử dụng.
- Tổ chức đánh giá và nhận xét theo các tiêu chí hiện hành
C. Thực hành, ứng dụng, mở rộng:
- Xác định mục tiêu và các hoạt động bài " hình thành biểu tượng số 7, chữ số
7" độ tuổi trẻ từ 5 đến 6 tuổi.
- Dạy hoàn thiện một bài có sử dụng tổng hợp các PPDH.
D. Tự học:
1. Trả lời các câu hỏi:
- Với cùng một đề tài có thay đổi cách thiết kế các hoạt động dạy và học ko? Vì
sao? Cho ví dụ minh họa.
- Trong quá trình giảng dạy phương pháp dạy hoc nào là tối ưu? Chứng minh
nhận định của anh chị
2. Chuẩn bị bài sau: Chuẩn bị nội dung phần Thực tiễn trong ĐCCT của chương 2

21


CHƯƠNG II: HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ SỐ LƯỢNG, CON SỐ VÀ
PHÉP ĐẾM CHO TRẺ MẦM NON
8 tiết (3 lý thuyết, 5 bài tập)
Tiết 5-7: Lý thuyết
I. MỤC TIÊU
1. Năng lực:
- Phân tích được đặc điểm nhận thức, nội dung chương trình và phương pháp
dạy dạy trẻ mầm non làm quen với biểu tượng số lượng, con số phép đếm cho trẻ mầm
non.
- Thành thạo kỹ năng soạn bài, kỹ năng đứng lớp, nhận xét đánh giá giờ dạy,
phản hồi, lắng nghe tích cực.

- Vận dụng linh hoạt phương pháp, phương tiện, hình thức dạy học cho phù
hợp.
- Tổ chức vận dụng, ứng dụng biểu tượng số lượng, con số, phép đếm trong học
tập và trong cuộc sống thường ngày.
2. Phẩm chất, đạo đức:
- Chủ động, tích cực trong hoạt động học tập, hợp tác trong hoạt động nhóm.
- Yêu nghề, mến trẻ có phẩm chất đạo đức tốt, chuẩn mực, gương mẫu của
người giáo viên tương lai.
II. PHƯƠNG TIỆN
Máy tính, máy chiếu
III. NỘI DUNG
A. Khởi động:
Băng video số 6 ( tiết 1)
B. Cơ bản:
1. Đặc điểm nhận thức
1.1. Trẻ 3 - 4 tuổi
a) Khi trẻ dưới 3 tuổi, nhận biết tập hợp còn rất phân tán, không thấy rõ giới
hạn và nhận rõ từng phần tử của tập hợp. Sự nhận biết này thể hiện số nhiều là không
xác định mà chưa thấy rõ số nhiều được hiểu trọn vẹn về cấu trúc cũng như về số
lượng.
b) Trẻ 3 - 4 tuổi
- Đã có khả năng nhận biết tập hợp như một thể trọn vẹn, song trẻ chưa hình
dung rõ ràng tất cả các phần tử của tập hợp và chưa nhận rõ từng phần tử của tập hợp.
- Ví dụ: Nhu cầu so sánh số lượng giữa các nhóm đồ vật cũng bắt đầu nảy sinh
ở trẻ. Lúc này việc phân biệt số lượng nhiều ít giữa các nhóm đồ vật hầu như được trẻ
dựa vào cảm tính trực quan để so sánh.
- Các kết quả nghiên cứu cho thấy việc nhận biết số nhiều ở trẻ em còn ảnh
hưởng bởi sự tác động của một số yếu tố khác (các đặc điểm bên ngoài, sự bố trí trong
22

không gian, và diện tích chiếm chỗ trong không gian của các phần tử của tập hợp),
như:
+ Khi đã bắt đầu nhận biết giới hạn của số nhiều, thì các cháu lại nảy sinh nhu
cầu lựa chọn “số nhiều” theo sự đồng nhất về một đặc điểm chung bên ngoài (màu sắc,
chủng loại, hình dáng, kích thước, ...).
+ Sự bố trí trong không gian của các phần tử tập hợp dưới dạng hình mẫu khép
kín (hình vuông, hình tam giác) sẽ giúp trẻ thu nhận số nhiều như một thể trọn vẹn tốt
hơn, so với việc bố trí theo hàng.
+ Do khả năng phân tách từng phân tử tập hợp còn chậm, nên các cháu thường
quen đánh giá độ lớn của tập hợp không theo số lượng các phần tử tạo thành tập hợp
mà theo dấu hiệu kích thước không gian mà các phần tử chiếm chỗ.
- Nhận xét 1
+ Cần tạo điều kiện cho trẻ 2 - 3 tuổi được làm quen với tập hợp như là “số
nhiều” các vật có chung dấu hiệu bên ngoài, nhận biết và phân biệt được một vật và
nhiều vật.
+ Cần phải dạy cho trẻ 3 - 4 tuổi biết thu nhận (tạo nên) tập hợp như một thể
trọn vẹn thống nhất bởi một dấu hiệu chung bên ngoài.
1.2. Trẻ 4 - 5 tuổi
Đã có khả năng phân tách rõ ràng từng phần tử của tập hợp
- Trẻ có khả năng so sánh số lượng giữa hai nhóm đồ vật (có sự chênh lệch ít về
số lượng) bằng cách thiết lập tương ứng 1 - 1 giữa từng vật của hai nhóm đó.
- Trên cơ sở so sánh số lượng các tập hợp, trẻ hiểu rằng mỗi tập hợp đều có số
lượng cụ thể.
- Nhận xét 2: Trên cơ sở dạy trẻ 4 - 5 tuổi biết so sánh số lượng giữa hai tập hợp
bằng sự thiết lập tương ứng 1 - 1 giữa từng phần tử của hai tập hợp đó, dạy trẻ đếm
trong phạm vi 5, trẻ biết trả lời câu hỏi: Có bao nhiêu? và hình thành biểu tượng số
lượng trong phạm vi 5.
1.3. Trẻ 5 - 6 tuổi
Có khả năng phân tích từng phần tử của tập hợp tốt hơn

- Trẻ có khả năng đếm thành thạo trong phạm vị 10, nắm vững thứ tự tên gọi
các số. Trẻ hiểu số cuối cùng được gọi tên trong phép đếm là chỉ số lượng của tập hợp
đó, nó không phụ thuộc vào yếu tố không gian hay chất lượng các phần tử của tập hợp.
Trẻ biết “gọi tên chung” cho các tập hợp có số lượng bằng nhau ở lứa tuổi này, trẻ còn
có khả năng đếm các tập hợp với các cơ sở đơn vị khác nhau.
- Nhận xét 3: Cần dạy cho trẻ 5 - 6 tuổi sử dụng phép đếm hành thạo trong
phạm vi 10, hiểu ý nghĩa của các con số, nhận biết các số từ 1 đến 10. Dạy trẻ các
phép biến đổi (thêm, bớt) số lượng các phần tử của một tập hợp (trong phạm vi 10).
2. Phương pháp hình thành biểu tượng về số lượng và thực hành phép đếm
cho trẻ mẫu giáo
2.1. Dạy trẻ tạo nhóm:
- Cho trẻ nhận biết dấu hiệu các đối tượng sẽ tạo nhóm.
23


- Cô nêu dấu hiệu của nhóm, trẻ chọn trong số đồ dùng đã có tất cả các đối
tượng có dấu hiệu cô nêu ra sau đó cho trẻ nhắc lại dấu hiệu của nhóm đối tượng vừa
chọn (nhấn mạnh vào các từ: chọn hết, chọn tất cả, chỉ có…)
- Cô đưa ra từng nhóm đồ vật, cho trẻ nêu dấu hiệu của từng nhóm đối tượng.
- Cho trẻ luyện tập dưới các hình thức:
+ Cô nêu dấu hiệu -> trẻ chọn đồ vật.
+ Cô đưa đồ vật -> trẻ nói dấu hiệu
+ Cho trẻ tìm các nhóm chỉ có một vật hoặc nhiều vật trong môi trường xung
quanh.
+ Cho trẻ cùng một lúc tạo ra các tập hợp có một vật và có nhiều vật theo các
dấu hiệu khác nhau.
+ Cho trẻ tạo ra một nhóm từ các đối tượng đơn lẻ có chung một dấu hiệu.
+ Cho trẻ tạo ra một nhóm từ các đối tượng đơn lẻ (hoặc các nhóm nhỏ) có dấu
hiệu riêng để tạo thành một nhóm lớn có một dấu hiệu chung. Từ đó cho trẻ thấy: Tập
hợp có thể gồm các vật đơn lẻ có cùng một dấu hiệu chung hoặc gồm các đối tượng

đơn lẻ hay các nhóm có những dấu hiệu riêng khác nhau nhưng tất cả vẫn có một dấu
hiệu chung đặc chưng.
+ Cho trẻ làm quen với các biểu tượng về tập hợp rỗng: Tập hợp chỉ có một
phần tử và tập hợp gồm nhiều phần tử, làm quen với quan hệ tập hợp lớn – tập hợp
con, một phần và toàn bộ …
* Chú ý:
- Đối với trẻ 3 – 4 tuổi cô nên cho trẻ tạo nhóm các đối tượng có cùng một dấu
hiệu.
- Đối với trẻ 4 – 5 tuổi hoặc 5 – 6 tuổi cô nên cho trẻ tạo nhóm từ các đối tượng
khác nhau sau đó cho trẻ nêu dấu hiệu chung của nhóm.
2.2. Dạy trẻ ghép đôi:
- Cho trẻ nhận biết dấu hiệu các đối tượng sẽ ghép đôi.
- Chọn tất cả các đối tượng nhóm I xếp thành dãy.
- Chọn tất cả các đối tượng nhóm II, ghép đôi mỗi đối tượng nhóm II với một
đối tượng nhóm I.
- Cho trẻ nhận xét kết quả: Nhấn mạnh mối quan hệ “ Mỗi… với một”
Xếp chồng các đối tượng nhóm II lên các đối tượng nhóm I

Xếp kề mỗi đối tượng nhóm II với một đối tượng nhóm I

Dùng bút nối mỗi đối tượng nhóm II với một đối tượng nhóm I.

24


Trình tự dạy:
- Cho trẻ nhận biết dấu hiệu các đối tượng của 2 nhóm sẽ ghép đôi.
- Cho trẻ chọn tất cả các đối tượng của nhóm 1.
- Cho trẻ xếp các đối tượng nhóm 1 thành dãy.
- Cho trẻ chọn tất cả các đối tượng của nhóm 2.

- Cho trẻ xếp mỗi đối tượng nhóm 2 với một đối tượng nhóm 1.
- Cho trẻ nhận xét kết quả.
+ Đã làm được những cái gì?
+ Làm như thế nào? ( nhấn mạnh vào mối quan hệ: mỗi...với một)
*) Chú ý:
- Khi cung cấp kiến thức mới nên xếp các đối tượng thành dãy, số lượng các đối
tượng 2 nhóm nhiều bằng nhau và kích thước tương đương nhau.
- Khi luyện tập nên chọn 2 nhóm có số lượng, kích thước khác nhau và không
xếp thành dãy.
- Đồ dùng dạy ghép đôi nên chọn có ý nghĩa thực tiễn.
2.3. Dạy trẻ nhận biết sự khác nhau rõ nét về số lượng giữa 2 nhóm
HĐ 1: Cho trẻ ôn kỹ năng ghép đôi.
HĐ 2: Hình thành mối quan hệ nhiều hơn, ít hơn.
- Cô thiết kế một trò chơi, hoặc hoạt động sao cho kết quả có được là do có sự
khác nhau rõ nét về số lượng giữa 2 nhóm.
- Trẻ tham gia hoạt động, nhận xét kết quả của hoạt động, nêu sự khác nhau về
số lượng giữa 2 nhóm.
- Cô chính xác hóa kết quả, kiểm tra kết quả bằng kỹ thuật ghép đôi chỉ cho trẻ
thấy các đối tượng thừa ra cảu nhóm nhiều hơn từ đó khái quát hóa kết quả để hình
thành biểu tượng nhiều hơn, ít hơn.
- Nhóm có số lượng nhiều hơn khi có đối tượng thừa ra.
- Nhóm có số lượng ít hơn khi còn thiếu không đủ để ghép đôi.
- Cô cho trẻ nhắc lại biểu tượng vừa hình thành trên các đối tượng trẻ vừa thực
hiện hoạt động.
HĐ 3: Luyện tập.
- Cô đưa ra 2 nhóm đồ vật cho trẻ nhận xét xem nhóm nào có số lượng nhiêu
hơn, ít hơn sau đó cô kiểm tra lại kết quả bằng kỹ thuật ghép đôi.
- Cho trẻ tìm 2 nhóm đồ vật có số lượng khác nhau sau đó nhận xét xem số
lượng nhóm nào nhiều hơn, ít hơn. Cô hướng dẫn trẻ kiểm tra kết quả bằng kỹ năng
ghép đôi.

Chú ý: Trong phần luyện tập cô có thể cho trẻ kiểm tra kết quả bằng kỹ năng ghép đôi
và dạy trẻ giải thích kết quả dựa vào biểu tượng vừa hình thành.
2.4. Dạy trẻ so sánh số lượng bằng ghép đôi
- Cho trẻ nhận biết dấu hiệu các nhóm đối tượng.
25