Đánh giá ảnh hưởng của đô thị hóa nông thôn đến sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang, giai đoạn 2011 2015. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------------

VI THỊ THỦY
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ ẢNH HƢỞNG CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA NÔNG THÔN
ĐẾN SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN LỤC NGẠN,
TỈNH BẮC GIANG GIAI ĐOẠN 2011 - 2015

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Khóa học

: Chính quy
: Quản lý đất đai
: Quản lý tài nguyên
: 2012 - 2016

Thái Nguyên - 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------------

VI THỊ THỦY
Tên đề tài:

ĐÁNH GIÁ ẢNH HƢỞNG CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA NÔNG THÔN
ĐẾN SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN LỤC NGẠN,
TỈNH BẮC GIANG GIAI ĐOẠN 2011 - 2015

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Lớp
Khoa
Khóa học
Giảng viên hƣớng dẫn

: Chính quy
: Quản lý đất đai
: K44 - QLĐĐ N02
: Quản lý tài nguyên
: 2012 - 2016
: Th.S Nguyễn Đình Thi

Thái Nguyên - 2016


i

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành tốt chƣơng trình đào tạo trong nhà trƣờng với phƣơng
châm học đi đôi với hành, mỗi sinh viên khi ra trƣờng cần chuẩn bị cho mình
lƣợng kiến thức cần thiết, chuyên môn vững vàng. Thời gian thực tập tốt
nghiệp là giai đoạn vô cùng cần thiết đối với mỗi sinh viên, nhằm hệ thống lại

toàn bộ chƣơng trình đã đƣợc học và vận dụng lý thuyết vào trong thực tiễn.
Để qua đó sinh viên khi ra trƣờng sẽ hoàn thiện về kiến thức, phƣơng pháp
làm việc cũng nhƣ năng lực công tác, nhằm đáp ứng đƣợc yêu cầu của thực
tiễn công việc.
Đƣợc sự đồng ý của Ban chủ nhiệm khoa Quản lý tài nguyên, em đã
tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh giá ảnh hưởng của đô thị hóa nông thôn
đến sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang giai
đoạn 2011 - 2015”.
Để hoàn thành đƣợc đề tài này, em xin chân thành cảm ơn Ban giám
hiệu trƣờng Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý tài
nguyên cùng các thầy cô giáo trong trƣờng đã luôn quan tâm, dạy bảo, truyền
đạt những kiến thức, kinh nghiệm quý báu cho em trong suốt bốn năm học vừa
qua. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn thầy giáo Th.S Nguyễn Đình Thi đã
nhiệt tình chỉ bảo, hƣớng dẫn em hoàn thành tốt đề tài này.
Mặc dù bản thân có nhiều cố gắng, song do điều kiện thời gian và năng
lực còn nhiều hạn chế nên khóa luận tốt nghiệp của em không tránh khỏi
những thiếu sót, em rất mong nhận đƣợc sự đóng góp ý kiến của các thầy cô
giáo và các bạn để bài luận văn của em đƣợc hoàn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn !
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2016
Sinh viên
Vi Thị Thủy


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Dân số đô thị và tỉ lệ % dân số sống ở khu vực đô thị
năm 1970, 1990 và 2025 .................................................................. 12
Bảng 2.2. Dân số đô thị ở các nƣớc kinh tế phát triển qua các năm ............... 13

Bảng 4.1. Tốc độ tăng trƣởng giá trị sản xuất của huyện Lục Ngạn qua
một số năm ....................................................................................... 26
Bảng 4.2. Cơ cấu các ngành kinh tế của huyện Lục Ngạn qua một số năm ... 27
Bảng 4.3. Thực trạng dân số và lao động của huyện Lục Ngạn
giai đoạn 2011 - 2015 ...................................................................... 30
Bảng 4.4. Tình hình biến động đất đai trên địa bàn huyện Lục Ngạn ............ 33
Bảng 4.5. Kết quả thu hồi đất ở huyện Lục Ngạn giai đoạn 2011 - 2015 ...... 39
Bảng 4.6. Kế hoạch chuyển mục đích sử dụng đất 2011-2015....................... 40
Bảng 4.7. Thông tin cơ bản về hộ nông dân mất đất ...................................... 42
Bảng 4.8. Tình hình nghề nghiệp của hộ trƣớc và sau đô thị hóa .................. 43
Bảng 4.9. Thay đổi thu nhập của hộ qua quá trình đô thị hóa ........................ 44
Bảng 4.10. Ý kiến của các hộ điều tra về kế hoạch trong thời gian tới .......... 46


iii

DANH MỤC HÌNH
Hình 4.1. Vị trí địa lý của huyện Lục Ngạn .................................................... 21


iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Kí hiệu

: Tên viết tắt

CNH

: Công nghiệp hóa

ĐTH

: Đô thị hóa

HĐH

: Hiện đại hóa

TN&MT

: Tài nguyên và môi trƣờng

KDDV

: Kinh doanh dịch vụ

TM – DV

: Thƣơng mại – dịch vụ

SXKD

: Sản xuất kinh doanh

SXNN

: Sản xuất nông nghiệp

CN - TTCN : Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp

UBND

: Uỷ ban nhân dân

HĐND

: Hội đồng nhân dân

CSHT

: Cơ sở hạ tầng

GDP

: Tổng thu nhập quốc dân


v

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii
DANH MỤC HÌNH ......................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. iv
MỤC LỤC ......................................................................................................... v
Phần 1. MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát .................................................................................. 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 2

1.3. Ý nghĩa nghiên cứu của đề tài .................................................................... 3
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................. 4
2.1. Căn cứ pháp lý............................................................................................ 4
2.1.1. Các văn bản trung ƣơng .......................................................................... 4
2.1.2. Các văn bản của huyện Lục Ngạn ........................................................... 4
2.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về đô thị ........................................................... 5
2.2.1. Khái niệm về đô thị ................................................................................. 5
2.2.2. Phân loại và phân cấp quản lý đô thị ...................................................... 6
2.2.3. Chức năng của đô thị............................................................................... 6
2.2.4. Vai trò của đô thị trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội .................. 7
2.3. Lý luận về đô thị hóa .................................................................................. 8
2.3.1. Khái niệm về đô thị hóa .......................................................................... 8
2.3.2. Tính tất yếu của đô thị hóa ...................................................................... 9
2.3.3. Quan điểm của đô thị hóa ....................................................................... 9
2.3.4. Các tiêu chí đánh giá mức độ và quá trình đô thị hóa........................... 10


vi

2.4. Thực tiễn đô thị hóa trên thế giới và ở Việt Nam .................................... 10
2.4.1. Tình hình đô thị hóa trên thế giới.......................................................... 11
2.4.2. Đô thị hóa ở một số nƣớc phát triển trên thế giới ................................. 12
2.4.3. Tình hình đô thị hóa ở Việt Nam .......................................................... 13
2.4.4. Thực trạng quá trình đô thị hóa nông thôn trên địa bàn tỉnh Bắc Giang
nói chung và huyện Lục Ngạn nói riêng ......................................................... 15
Phần 3. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
......................................................................................................................... 16
3.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 16
3.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................ 16
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 16

3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 16
3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 16
3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lục Ngạn ảnh
hƣởng đến việc sử dụng đất nông nghiệp ....................................................... 16
3.3.2. Ảnh hƣởng của đô thị hoá nông thôn đến việc sử dụng đất nông nghiệp ... 17
3.3.3. Ảnh hƣởng của đô thị hoá nông thôn đến đời sống của hộ nông dân mất
đất nông nghiệp ............................................................................................... 17
3.3.4. Định hƣớng và một số giải pháp nâng cao đời sống kinh tế hộ, tăng
cƣờng vai trò quản lý nhà nƣớc trong quá trình đô thị hóa nông thôn tại huyện
Lục Ngạn ......................................................................................................... 17
3.4. Phƣơng pháp thu thập tài liệu thông tin ................................................... 18
3.4.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu thứ cấp .................................................. 18
3.4.2. Phƣơng pháp thu thập tài liệu sơ cấp .................................................... 18
3.4.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu..................................................................... 19
3.4.3.1. Phƣơng pháp thống kê so sánh........................................................... 19
3.4.3.2. Phƣơng pháp tổng hợp ....................................................................... 19


vii

3.4.4. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu ..................................................... 19
3.4.5. Phƣơng pháp chuyên gia ....................................................................... 20
Phần 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................. 21
4.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lục Ngạn, tỉnh
Bắc Giang ảnh hƣởng đến sử dụng đất nông nghiệp ...................................... 21
4.1.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Lục Ngạn............................................... 21
4.1.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 21
4.1.1.2. Địa hình, địa mạo ............................................................................... 22
4.1.1.3. Tài nguyên thiên nhiên ....................................................................... 22
4.1.1.4. Cảnh quan môi trƣờng........................................................................ 25

4.1.2. Đặc điểm về tình hình kinh tế - xã hội tại các địa phƣơng. .................. 26
4.1.2.1. Tăng trƣởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ........................... 26
4.1.2.2. Tình hình phát triển của các ngành kinh tế ........................................ 27
4.1.2.3. Dân số, y tế, lao động, việc làm và thu nhập ..................................... 29
4.1.3. Đánh giá tiềm năng, cơ hội và hạn chế của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã
hội đến sự phát triển kinh tế - xã hội và đô thị hóa của huyện Lục Ngạn .......... 31
4.2. Ảnh hƣởng của đô thị hoá nông thôn đến sử dụng đất nông nghiệp ....... 32
4.2.1. Ảnh hƣởng của đô thị hóa nông thôn đến tình hình sử dụng đất .......... 32
4.2.2. Ảnh hƣởng của đô thị hóa đến việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất 38
4.2.2.1. Công tác giao đất, thuê đất ................................................................. 38
4.2.2.2. Công tác thu hồi đất ........................................................................... 39
4.2.2.3. Công tác chuyển mục đích sử dụng đất ............................................. 39
4.3. Ảnh hƣởng của quá trình đô thị hóa nông thôn tới đời sống kinh tế hộ
nông dân bị mất đất trên địa bàn huyện Lục Ngạn ......................................... 41
4.3.1. Thực trạng đời sống kinh tế các hộ mất đất nông nghiệp do đô thị hóa ..... 41
4.3.2. Chuyển đổi hoạt động kinh tế của các hộ nông dân mất đất nông nghiệp
do quá trình đô thị hóa .................................................................................... 41


viii

4.3.2.1. Tình hình cơ bản của các hộ điều tra. ................................................ 41
4.3.2.2. Ảnh hƣởng của quá trình đô thị hóa tới nghề nghiệp của các hộ ...... 43
4.3.2.3. Ảnh hƣởng của đô thị hóa tới thu nhập của hộ gia đình mất đất
nông nghiệp .................................................................................................... 44
4.3.3. Đánh giá sự ảnh hƣởng của đô thị hóa tới đời sống kinh tế - xã hội của
các hộ thông qua các câu hỏi định tính ........................................................... 45
4.3.4. Kế hoạch của các hộ dân trong thời gian tới ......................................... 46
4.3.5. Đánh giá chung tác động của đô thị hóa tới sản xuất nông nghiệp và đời
sống của hộ nông dân mất đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh

Bắc Giang ........................................................................................................ 47
4.3.5.1. Tác động tích cực ............................................................................... 47
4.3.5.2. Tác động tiêu cực ............................................................................... 48
4.4. Định hƣớng và một số giải pháp nâng cao đời sống kinh tế hộ, tăng cƣờng vai
trò quản lý nhà nƣớc trong qua trình đô thị hóa nông thôn huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang ................................................................................................. 48
4.4.1. Định hƣớng phát triển đô thị huyện Lục Ngạn tới năm 2020 ............... 48
4.4.2. Nhiệm vụ trọng tâm phát triển hệ thống đô thị đến năm 2020 ............. 49
4.4.2.1. Về giao thông ..................................................................................... 49
4.4.2.2. Về phát triển hạ tầng đô thị hóa nông thôn ........................................ 51
4.4.3. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao đời sống kinh tế hộ nông dân
bị mất đất nông nghiệp trong khu vực đô thị hóa ........................................... 52
4.4.3.1. Các giải pháp từ phía nhà nƣớc .......................................................... 52
4.4.3.2. Nhóm giải pháp liên quan tới chính quyền huyện ............................. 53
4.4.3.3. Giải pháp đƣa ra cho các hộ nông dân ............................................... 55
4.4.4. Một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cƣờng vai trò quản lý của Nhà nƣớc
đối với đất đai trong quá trình đô thị hóa ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
để sử dụng đất đạt hiệu quả cao ...................................................................... 55


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full