Tình hình mắc bệnh CRD trên đàn gà thương phẩm tại trại gia cầm khoa Chăn nuôi thú y, trường đại học Nông lâm Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------

NG QUY T

tài:
TÌNH HÌNH M C B

MT I

TR I GIA C

I H C NÔNG
LÂM THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI

H

o: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
Khoa:
Khóa h c: 2011 2016

Thái Nguyên

IH C

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------

NG QUY T
tài:
TÌNH HÌNH M C B

MT I

TR I GIA C

I H C NÔNG
LÂM THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI

H

IH C

o: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
L p: K43 TY N01
Khoa:
Khóa h c: 2011 2016
Gi

ng d n: GS.TS. T Quang Hi n

Thái Nguyên


i

Su

c t p trên gi

i h c, th i gian th c t p là

kho ng th i gian mà m
th

ng

cho t t c
c trên gh

ng ki n th

p thu

ng ng d ng vào th c ti n s n xu t.

Sau g n 6 tháng th c t p t t nghi p, tôi
nghi

n khoá lu n t t

c k t qu này, ngoài s n l c c a b n thân, tôi luôn nh n

cs

n tình c

n

y cô, gia

n bè Nhân d p này tôi xin bày t lòng bi
Ban Giám hi

i:

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban Ch nhi m
các th

-

ih

n tình d y d và dìu d t tôi trong

su t th i gian h c t

i gian th c t p t t nghi p.
c t i GS.TS. T Quang Hi n,

c bi t, tôi xin bày t lòng bi
PGS.TS. T Trung Kiên, TS. Tr n Th Hoan

n tình ch b

ng d n,

tôi trong su t quá trình th c hi n khóa lu n này.
tôi
và b n bè
luy n t

c bày t lòng bi

i thân

ng viên tôi trong su t th i gian h c t p và rèn
ng.

Cu i cùng tôi xin kính chúc các th
nuôi Thú y luôn luôn m nh kh e, h

c nhi u thành công

trong gi ng d y và trong nghiên c u khoa h c.
Tôi xin chân thành c
Thái Nguyên,

5

Sinh viên

ng Quy t


ii

DANH M C CÁC B NG BI U
Trang
B

b trí thí nghi m ................................................................... 26

B ng 4.1. Ch

chi

àn gà sinh s n ......................................... 31

B ng 4.2. L ch dùng vacxin cho gà sinh s n................................................... 32
B ng 4.3. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 35
B ng 4.4. T l nhi m CRD c a gà Ai C p theo tu n tu i............................. 36
B ng 4.5. B nh tích m khám c a gà nhi m b nh CRD ................................ 39
B ng 4.6. Hi u l

u tr b nh CRD c a thu c Tylosin và MG-200 .......... 41

B ng 4.7. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m qua các tu n tu i ..................... 43
B ng 4.8. Kh

n xu t tr ng và t l cho tr ng c a gà thí nghi m qua

các tu n tu i .................................................................................... 45


iii

DANH M C CÁC T

VI T T T

T vi t t t
CRD

Chronic Respiratory Disease

MG

Mycoplasma gallisteptium

MS

Mycoplasma synoviae
Th

tr:

Trang

TY

Thú y

VTM

Vitamin


iv

M CL C

i
DANH M C CÁC B NG BI U ................................................................... ii
DANH M C CÁC T

VI T T T............................................................... iii

M C L C....................................................................................................... iv
Ph n 1. M
1.1.

tv

U ............................................................................................ 1
................................................................................................... 1

1.2.M

u................................................................................... 2

1.3. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
1.4.

tài....................................................................................... 2

1.4.1.

c .................................................................................... 2

1.4.2.

c ti n ........................................................................... 2

Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 3
khoa h c c

tài .......................................................................... 3

2.1.1. B nh hô h p mãn tính
2.2. Tình hình nghiên c
2.2.1. Tình hình nghiên c

gà (CRD).......................................................... 3
c..................................... 20
c.......................................................... 20

2.2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i........................................................ 22
2.3. Vài nét gi ng gà thí nghi m..................................................................... 23
Ph n 3.

NG, N

U

......................................................................................................................... 25
ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 25
m và th i gian ti n hành ............................................................... 25
m ................................................................................................ 25
3.2.3. Th i gian ............................................................................................... 25
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 25


v

3

u và các ch tiêu theo dõi ................................... 25

3.4.1.

trí thí nghi m.............................................................. 25

3.4.2. Các ch tiêu theo dõi
3.4.3.

các ch tiêu ................. 26

lý s li u..................................................................... 27

Ph n 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ............................. 28
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 28
................................................................................. 28
4.1.2.Công tác thú y ........................................................................................ 32
4.1.3.Tham gia các công vi c khác ................................................................. 34
4.1.4. K t qu công tác ph c v s n xu t........................................................ 35
4.2. K t qu nghiên c u .................................................................................. 36
4.2.1. Tình hình nhi m b

m............................. 36

4.2.2. B nh tích c a gà b nhi m b nh CRD................................................... 39
4.2.3. Hi u l

u tr b nh CRD c a thu c Tylosin và MG-200................. 41

4.2.4. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m ........................................................ 42
4.2.5. Kh

n xu t tr

mc

m Ai C p

......................................................................................................................... 44
Ph n 5. K T LU

NGH ............................................................. 47

5.1. K t lu n .................................................................................................... 47
ngh ..................................................................................................... 47
TÀI LI U THAM KH O


1

1.1.
c ta chi m m t v trí quan tr ng trong ngành s n
xu t nông nghi

u n n kinh t nói chung. Các s n

ph m t

t, tr ng là ngu n th c ph m có giá tr dinh

ng cao, có th ch bi
kh u v

c thành nhi

pv i

i dùng. Lông gia c

u cho m t s ngành

công nghi p.
ng nhu c u ngày càng l n c a xã h

c ta

ng qua
nuôi gia c m nói riêng nh m m r ng quy mô s n su t t p trung v i s
t ch

ng

ng cao.

V i nh ng thu n l i v công tác nghiên c u và nh ng ti n b v khoa
h c

t ngày càng phát tri

c hoàn

thi n, quy trình phòng tr b nh ngày càng ch t ch
nt
tri n c

c chú ý

u ki n thu n l

m phát

hi n t
,v

u b i nó quy

d ch b

c quan tâm hàng

nh s thành công hay th t b

c bi t là

c công nghi p và bán công nghi p. Trong nh ng
u b nh x y ra gây thi t h

ôi gia c m
ng hô h p mãn tính (CRD).

h n ch

c d ch b nh c n ph i có nh ng nghiên c u sâu r ng v

mc ab
gi i quy t

c

ng th i ph i có s ph i h p
nhi u khâu t nh ng

n nh

i làm


2

r

ng d ch b nh và phát

tri n h th ng theo dõi, báo cáo v d ch b nh.
Xu t phát t th c t trên, tôi ti n hành nghiên c
m cb

t

tài:

m t i tr i gia c

ih
1.2. M

u

N m b t tình hình m c và phòng tr b
ph m t i tr i gia c

i h c Nông lâm Thái

Nguyên và cách gi i quy t.
1.3. M c tiêu nghiên c u
- Ch

nhanh, chính xác

Mycoplasma gallisepticum

c t l nhi m b nh CRD do
m.

- Nh n bi t tri u ch ng, b
-

a gà nhi m b nh CRD.

c t l nuôi s ng c

-

m.

u l c phòng, tr b nh c a thu c tylosin và MG-200.

- Theo dõi kh
1.4.

tr ng c

m.

tài

1.4.1.

c
ng thông tin v tình hình m c

b nh CRD trê
Nguyên

tr

m gi ng Ai C p nuôi t i Thái

u tr b nh CRD.

1.4.2.

c ti n
N m b t tình hình m c b nh và phòng tr b nh CRD nh m góp ph n
t ch

.


3

2.1.1
2.1.1.1.

B nh CRD còn g i là b

ng

hô h p, khi không khí, b i b n nhi m vi khu n này. B nh truy n d c t

i

m sang con qua tr ng, lây qua ti p xúc tr c ti p gà b nh, qua th
B nh hô h p mãn tính gà là m t b nh truy n nhi m c a nhi u lo i gia c m,
do nhi u loài Mycoplasma gây

ng nh t là Mycoplasma

gallisepticum (MG) và Mycoplasma synoviae (MS) gây ra. M m b nh MG là
nguyên nhân chính gây b

ng hô h p mãn tính

y u làm cho gà ch m l n, gi m ch

gà. B nh này ch

ng thân th t, tiêu t n th

u tr
bao g m các ch

ng b nh,
t thanh h c, nuôi c y, phân l p và

nh) và tiêm phòng b ng vacxin góp ph
m c nhi u nh

gi i.

MG ch có kh
không gây

nh

gây b nh trên m t s lo i gia c m nh

ng t i s c kh

nh và

i.

CRD có th x p theo 3 d ng sau:
+B
th

ng vi khu

vi khu n th c
+B
b nh

ng hô h p mãn tính chính: nguyên nhân b b

ng nhi m m t s

E.coli, Streptococcus
ng hô h p mãn tính th c p: xu t phát t
u trùng, viêm ph qu n truy n nhi

có d p cho vi khu n MG bùng lên sinh b nh.

y


4

+B
tích

ng hô h p mãn tính gi : th hi n tri u ch ng, b nh

B
tên g

nh Mycoplasma.

túi khí c a m t s b

c Dodd mô t l

i Anh v i

Infectious pneumoenteritis

tên g i th hi n c u tr c khu
n nhi m

nh v i
Coccobacilliform

n b nh viêm

gà (Infectious coryza
Infectious sinusitis

g i tên b nh viêm xoang

c trên phôi gà tác nhân gây b
b nh CRD và gà tây b

c phân l p t gà b

t s tác gi

Wong (1952); Van Roekel và Olesiuk (1953) ghi nh n
m m b nh phân l

c t gà, gà tây và cho r

y thành công
u thu c nhóm gây

viêm ph i màng ph i (Mycoplasma spp).

ng l n các loài Mycoplasma

M c dù v i s

ch có m t s nh trong s

c phân l

y b nh cho gia c m. Các nhà khoa h

ng

n các loài gây b nh cho gia c m là MG, MS, Mycoplasma
meleagridis (MM),và Mycoplasma iowae

i v

nghi p, hai loài Mycoplasma

ng MG và MS

gây cho c

ng MM và MI ch gây b nh cho gà tây.
ch c thú y th gi
B nh Mycoplasma

ph i màng ph
hô h p mãn tính
do M.gallisepticum

nh viêm

gia c m

B

ng

respiratory disease, vi t t t là CRD). Hi n nay b nh
gia c

c IOE x p vào danh sách các b nh truy n

nhi m nguy hi m c a gia c m nhóm B. Nh ng t n th t c a b nh gây ra r t l n.
i v i th t gà gi m kh

ng t 20

30%, t l ch t t 5

, b nh có th làm gi m 10 20% s
10% t l ch t phôi cao (Sato, 1996).

ng tr

10%.


5

B nh s y ra

kh

c trên th gi

Nam b nh do Mycoplasma

m.

n th t r t l

Vi t
m.

Tr n Xuân H nh và Tô Th Ph n (2004) [3] cho bi t, h u h t các lo i gia
u m n c m v i Mycoplasma

c

c bi t

gà nuôi t

thì t l nhi m b nh càng cao. B nh này xu t hi n
gi i. Trong nh

ng công nghi p

h uh

c trên th

i ta s d ng m t s

tylosin, tiamulin, e

u tr

ng ch

c b nh này.

Nhu Vân Thu và cs (2002) [23] cho bi t, CRD do 3 loài Mycoplasma
gây ra: M.gallisepticum, M.synoviae, M.meleagridis
M.gallisepticum. Mycoplasma

y u là loài

ng n

i kính hi n vi

ng v t nh , không nhân; gallisepticum

thì gi

c th y rõ t l nhi m b nh
r t cao và s

ng tr

c gi

tr ng

.
Mycoplasma

Theo Nguy
ngang kho ng 150 -

th

c

i kính hi n vi quang

ng. Mycoplasma không có thành t bào, b t màu Gram âm, có tính

h

ng nh

n m c l t qua n n l c vi khu n, d m n c m v i áp

su t th m th u, m n c m v i c n, v i các ch t ho
gi

ng b m t (xà phòng, b t

n c m v i penicillin, xicloserin, xephalosporin, baxitraxin và

các kháng sinh khác c ch quá trình t ng h p thành t bào.
Mycoplasma là nh ng sinh v t nguyên th
nên chúng d b bi

i hình d ng, là loài vi sinh v t nh nh t trong sinh gi i

is
trung t

c l p. Vi khu n có hình d ng nh riêng l hay t p
ng chu i ng n, hình vòng nh n, vòng khuyên là lo i Gram

âm khó b t màu thu c nhu
Giemsa m

bào, cho

ng, ph

m

c. Màng c a Mycoplasma ch là l p màng nguyên


6

sinh ch t dày t 70 - 100Å. Trong t bào Mycoplasma có th th y các h t
riboxom và th nhân.
Mycoplasma thu c lo i hi u khí và hi u khí không b t bu c, nhi
thích h p cho Mycoplasma là 370C, pH: 7,0 - 8,0. Chúng có th phát tri n t t
trên phôi gà và trên m t s

ng nhân t

ng huy t thanh,

ng có ch

ng th ch, chúng có th

t o nên nh ng khu n l c nh bé. Khu n l c có c u t o h t,

gi a có màu

vàng nâu, xung quanh trong (tr ng p n p). Khi phát tri
d ch th , Mycoplasma làm v

ng

ng và t o thành nh ng k t t a.

ng th ch máu, Mycoplasma làm dung huy t.
Mycoplasma b di t

45 - 550C trong vòng 15 phút. Chúng r t

nhi

m n c m v i s khô c n, tia t ngo i, ch t sát trùng và b

c ch b i các ch t

n quá trình t ng h p protein c a Mycoplasma

kháng sinh có kh
Tetracyclin, e

* Hình thái, c u trúc.
c l c, thu c gi ng Mycoplasma, h Mycoplasmataceae.

Vi kh

Mycoplasma (hay các mollicute v b c m m) là vi khu n không có thành t bào
i ta coi Mycoplasma

ng v
nh t, t n t i

c l p vì chúng có th phát tri

c nh
ng nhân t o. MG

c phân lo i là thu c serotype A trong s các Mycoplasma gây b nh cho
gia c m.
MS b t m u t t v i thu c nhu

i kình hi
kho ng 0,25

0,5

t màu nhu m Gram

ng, vi khu n có d ng hình c u, k
i kính hi

n t , quan sát vi khu n có các c u

trúc l ng ho
vào thành t bào v t ch

c

c tính gây b nh.


7

H i bác s thú y (2008) [31] cho bi t, Mycoplasma

s ng

không có thành t bào mà ch có thành nguyên sinh ch t.
kh

c nh

s ng có

nh t. Trong phân lo i h c,

Mycoplasma thu c l p Mollicutes (Mollis

m, cutes là da, v b c).

m phân bi t Mycoplasma v i vi khu

c genome

và thành ph n các bazo nit c a ADN.
* Tính ch t nuôi c y.
Quá trình phát tri n c
t ng h p, b sung t 10

i c n ph

ng

15% huy t thanh l n, ng a ho c gia c

u

ki n thích h p cho nuôi c y vi khu
370C và c n 3

ng l ng là pH = 7,8, nhi t

phát tri

u ki

m

ng th ch có huy

ng th ch là 3

7 ngày

370C. Khu n l c c a MG hình thành trên môi
c nuôi c y tr c ti p ho c thông qua vài l n c y

truy n; r

c khu n l c khi nuôi c y tr c ti p t b nh ph m. Các

khu n l

ng th ch có d ng nh

m ,

gi

i (d ng tr ng p n

0,2

0,3mm ho c nh

n, t o thành m t kh i
ng kính c a khu n l

ng m c d

ng c y. Hình thái

khu n l c c a vi khu n phân l p t các loài gia c
nhau.

ng th

bé, khu n l c có c u t o h t,
phát tri

ng là

khác
t o nên nh ng khu n l c nh

gi a có màu vàng nâu, xung quanh trong. Khi

ng d ch th , Mycoplasma làm v

ng và

t o thành nh ng k t t a.
Các lo i Mycoplasma khác nhau có t

m c khác nhau và khu n l c

t. Không có m

ng nào phù h p cho t t

c
c các Mycoplasma
phân l p.


8

MG có kh
kh

ên mem các lo

ng lactose, dulcito, salisin; ít

ng sucrose; lên mem không

nh v

ng galactose,

fructose, trehalose và mannitol; không th y phân arginie và không s n sinh

mem phosphatase. MG gây dung huy t hoàn toàn trên th ch máu ng a; có kh
t h ng c u gà và gà tây.
Khi gây b nh b

c a phôi gà 7 ngày tu i,

MG s gây ch t phôi sau 5

7 ngày, B

a phôi là còi c c,

it
*S

kháng

Các ch t sát khu
u có kh

t khu n. Trong canh trùng nuôi c y, MG có th s ng 3
u ki n -300C; s ng trong canh trùng nuôi c

qu n

40C trong vòng 7

s

o

n c a gà nhi m b

40C trong vòng 13

o qu n

4

c

ng gà p nhi m

b nh s b b t ho t trong vòng 12 14 gi sau khi s lí nhi t 560C. Mycoplasma
có th s ng trong phân gà 1
ngày 370

3 ngày

200C;

trên qu n áo 3 ngày

200C và 1

tr ng 18 tu n 370C và 6 tu n 200C.
sinh b nh.

Tr
th gia c

nh niêm m

ng h p b nh lây qua tr

ng MG xâm nh

ng hô h p ho c qua màng k t. Chúng ký sinh và gây viêm
ng hô h p, niêm m
ph

Niêm m c phù nh , l
nên các h t l m t m. N u s
có khi không nhìn th
và lan tràn.

.

i b nhi m các t bào lympho và t ch c t bào t o
kháng c
us

t t, các b nh tích này s nh ,
kháng gi m, b nh tích s n ng lên


9

Kh

a MG vào t bào bi

tr ng

sinh b nh. Nh ng bi

có th

i

ò r t quan

l p bi u mô khí qu n do MG

c k phát gây b nh.
Trong nuôi c y t bào, các nhà nghiên c u th y r ng MG có th nhân lên

trong các t bào không có ch
v i v t ch

c bào, khi
i kháng sin

tính, qua niêm m

ng hô h

kháng l i
u tr , gây b nh

th mãn

gây nhi m trùng toàn thân.

Theo H i bác s thú y (2008) [31], m m b nh Mycoplasma không có
thành t bào nên hình d ng c a nó không c
s im

quan bám dính
cg

nh. Nó có th là hình c u, hình

m

u, nhô

m b nh xâm nh p vào v t ch , nó chui vào

gi a các nhung mao niêm m

ng hô h p ho

a vi khu n g n vào ph

ng sinh d c, ph n

a th quan sialoglycoprotein

ho c sialoglycolipit c a t bào v t ch . S
b

i ra ngoài b

ch

ng và quá trình phát tri n d ch c a niêm m c.

Vì nó không có thành t
v t ch

nó không

ng hòa nh p màng t bào

và màng nguyên sinh c a vi khu n. Các enzyme th y phân:

neuraminidase, peroxidase, heamolysin và các lo
t bào v t ch . Nh

ct

có th có nh
c at

d

ct

n t bào b t

ng mi n d ch và s
i ph n mô c a h niêm m c, m t s

a, s xâm nh p
ng l n t bào

i th c bào d n t i s dày lên c a ph n t ch c b t n công.

* Loài v t m c b nh
MG ch y u gây b nh
c m m b nh này
m vàng,

gà và gà tây, tuy nhiê

p

gà lôi, gà gô, chim cút, v t, ng ng, công, v t Amazon

- 12 tu n tu i và gà s

d nhi m b

a


10

tu i khác, b

ng hay phát vào v

m không khí cao.
Trong phòng thí nghi

i ta có th s d ng các gi ng gà nuôi

SPF, gà không nhi m m m b nh Mycoplasma, gà tây mà tr ng có phôi c a
gây b nh; ngoài ra, chim v
th dùng làm thí nghi m.
c lây truy n.
MG r t d dàng nhi m t con này sang con khác thông qua ti p xúc
tr c ti p ho c ti p xúc gián ti
ng l n m m b
ti t c a d ch r

ng hô h p trên, m t

c gi

ng xung quanh b ng s xu t
p và ho. S truy n lây ph thu

c a vùng khu trú m m b nh, s
chúng. Nh

ng cá th m n c m và kho ng cách gi a

nhi m b nh mà ph

khác n

c

amoniac

uv

ng b t l i

ng cao, th i ti t thay

t ng t,

các m m b
ti t m m b nh MG (H i bác s thú y, 2008) [31].
Theo Tr n Xuân H nh và Tô Th Ph n (2004) [3], CRD n u ch có m t
mình lo i Mycoplasma gây b nh thì nh
b

u k phát thì n

u ki n m i tiêm phòng các b

m th

n thì b nh s n

c
ng

c bi t, n u ghép v i 3 b nh viêm

thanh khí qu n truy n nhi m, viêm ph qu n truy n nhi m và b nh cúm thì
b nh càng kéo dài tr m tr ng và không ch
Th i gian t n t i c a MG

v t ch

nhau (t 1 - 14 ngày), tùy thu c vào nhi
v sinh qu

c.

c a v t mà nó bám. Vì v y vi c

dùng, d ng c

t con

ng truy n lây c a b nh. Th i gian t n t i c a b
tr ng tr ng là 3 tu n

50C, 4 ngày

t

p, 6 ngày

nhi

c quan sát

lòng

phòng;

lòng


11

, m m b nh t n t i 18 tu n

370C, 6 tu n

200

y, nh ng qu

tr ng gi p, v trong máy p có th là ngu n lây lan b
m m b nh có th t n t i
làm vi

trong tóc, da c

i t 1 - 2 ngày, vì v

nh có th là y u t trung gian truy n b nh.
M

ng truy n lây b nh khác là s truy n lây qua tr ng.

n c p tính, MG d dàng ti

ra tr ng nhi m b nh. MG không nh

phân l p t

c phân l p t

m ts

giai

n bu ng tr ng, t

nh ng con gà mái này s

c

tr

ng h p c th , s lây nhi m có th th c hi n thông qua vi c s

d ng vac
th y

i

c làm t tr ng s ch b

c tìm

trong tinh d ch c a gà tr ng b b nh vì v y s truy n lây có th th c

hi

ng th tinh t gà tr ng truy n cho gà mái.

Th i gian

b

nh

ng t 16

21 ngày. Nh ng tri u ch ng chung

ng thành m c b nh t nhiên bao g m: khí qu n có

ti ng ran, ch

, gà th khò khè do nhi u d

trên. Gà khó th , há h c m m ra th , v y m , ch
ti n tri n ch

ng

cm

cd

làm cho m

nh
ng l i

y nhanh r i ch

ch a thanh d ch loãng sau bi

ng hô h p

xoang m t
u viêm,

c.
u b viêm thì các niêm m c h u, khí qu n và

v

viêm. Con v t ngày càng khó th , mào y m tím

b m, ki t s c d n r i ch t. Nhi
tiêu th th

m, gi
,b

m c th p. Tr ng p, s

ng h p gà b nh ch t r t s m do ng t th ;
ng.
t tr ng gi m xu ng

ng bào thai ch t

ngày th 10 -

còn l i n ra thành nh ng gà m y u.

ng gi
c khi n


12

M t s các bi u hi n khác bao g
kinh, s

p, què, n

u hòa th n

và chân khô, chân kém bóng láng. M t s

th có k t qu ki m tra huy

u tr ng

n hình c a b

c bi t khi gà nhi m m m b nh trong th i k

c. Gà tr
và b

hi n các bi u hi

ng n

c

.

Trong t nhiên, b

ng ti n tri n theo th mãn tính, ch y u

gà

l n. N u gà con b b nh, t l ch t có th 5 - 40%. T n th t kinh t ch y u c a
b nh này là gi m tr

ng c a gà th t và gi m s

Gà con và gà dò b b
thanh m c

l

ng tr ng c

ng viêm k t m c, ch
t. Nhi u con mí m

c m t, ít d ch
y và dính vào nhau,

th khò khè có ti ng ran khí qu n, d phát hi n vào bu
lông, th khó, b

.

Gà xù

nh kéo dài làm gà g y nhanh và ch t (Nguy n Thanh

ng M n, 2004) [15].
ng Giang (2008) [26] cho bi t, trên gà th t: B nh hay x y ra lúc
c 4 - 8 tu n, tri u ch

ng n

ng nh t là E.coli, vì v y

do s ph nhi m các lo

i ta còn g i là th k t h p E.coli - CRD (C-CRD) v i các

trên gà th
tri u ch ng gi
m c m t, ch

t hi n âm ran khí qu n, ho, viêm k t
cm

u, gà

ngày, s gà ch t có th
thành -

t sau khi m c b nh 3 - 4

n 30%, s còn l i ch m l

:B

c tm

ng

i th i ti t, tiêm phòng, chuy n chu ng,
u ch ng chính v n là ch

tr nên g y
y u t.

i các lo i gà khác

m t s

tr ng, gà con y u, t l

gi m s

k

ng tr ng, tr ng p n cho ra các gà con
th y xu t hi n s gi m s

ng

p n kém, còn các tri u ch ng khác không th y xu t

hi n. Khi gây b nh cho gà b ng ch ng MG và virus gây b nh viêm ph qu n


13

truy n nhi m, gà có bi u hi n viêm màng k t. Ph n da m t xung quanh mí
m t gà b

c m t, m ch qu n

tây b n

u con m

trong vi

ng. Chin và c ng s

màng k t b sung huy t. Gà

i n i không m
16 tu n

tu i có bi u hi n viêm não kèm theo tri u ch ng tr o c và ch t v
opisthotonus.
Ngoài ra, b

ng ghép v i m t s b nh, t

hi n r t ph c t

nh CRD ghép v i viêm ph qu n truy n
n nhi m, CRD b b i nhi m v i E.coli

nhi m, CRD ghép v i s
2.1.1.6.

u ch ng

nh tích.

*B

i th .

Tr n Xuân H nh và Tô Th Ph n (2004) [3] cho bi
c p tính, m ra th

n

y d ch viêm keo nh y màu

tr

c nh
c tr ng ph

u nhão.

E.coli thì trên b m t gan, màng ngoài bao

N u có k phát các b

tim và màng bao xung quanh phúc m

u th

c ho c

viêm dính vào tim, gan, ru t.
Xác ch t g y và nh t nh t do thi u máu. Niêm m
c

y d ch nh t màu vàng ho c màu vàng xám. Niêm

m c h ng xung huy
Ph

b xu t huy t ph nhi u niêm d ch trong.
t ph i ph fibrin, r i rác m t s vùng b viêm ho i t .
y ch t d ch màu

s a, n u b nh chuy n thành mãn tính thì ch t ch a quánh l i, cu i cùng thành
m t ch t khô, b , màu vàng. B nh bi n này x y ra

c

ng và

vùng ng c. Ngoài ra, gà b nh còn b viêm ngo i tâm m c, viêm quanh gan và
viêm phúc m c. Lách có th


14

Trong nh ng phôi gà b ch t do l y tr ng p t nh ng con gà gi ng b
nhi

ng ch

d ch nh

c khi n ,

túi khí c a phôi có nh ng ch t

u màu tr ng.

* B nh tích vi th .
Ph m S
th

t, bi

ng bi u hi n rõ nh t

i vi th

khí qu n và ph i. C th là:

Khí qu n: hi

bào bi u mô, s dày lên

c a các màng nh y c

m nhi m cùng v i s thâm nhi m c a các

t

bào lympho

i các màng

nh y niêm m c. Ngoài ra, còn th y các ng tuy n d ch c a bi u mô dài ra rõ
r

ng bi

i y không có trong các b nh khác.

Ph i: xu t hi n các vùng ph
t

ng h t. Trong mô ph

c bi t

trong ph qu n c p 3, viêm ph i d ng d ch v i các t bào kh ng l .
t, các bi
trung

ng hô h p: Niêm m c vùng thanh khí qu n phù n kèm theo xu t

huy t, b ph m t l p d ch nh
d

ut p

t kín c ph qu n. Túi khí viêm tích

c). B m

ph m t l p màng, hay có các
c. N u b nh ghép v i E.coli s th y màng bao

ch
quanh tim và màng b ng vi

t s gà b mù b i

tuy n l b viêm, loét. Trong m
gà ta th y kh p gà b
Ki m tra não nh

ng h p gà b viêm kh p, m kh p

a nhi u d ch vàng loãng.
ng h

th y não b viêm t m
não b ho i t và viêm màng não.

n MG cho
n tr m tr ng, m


15

Hi

ng viêm vòi tr

d n tr ng do s

i s dày lên c a niêm m c ng
a t bào bi u mô và s thâm nhi m c a t bào

lympho.
2.1.1.7.
C n ph i k t h p nhi

p và xác

nh nguyên nhân gây b nh, ch

t thanh h c và ch

bi t v lâm sàng v i các b nh khác.
* Ch

t.

B

n ch
u ch

t v i m t s b nh

ng hô h

nh Newcastle,

b nh viêm ph qu n truy n nhi m và b nh do Ecoli gây ra. Ngoài ra còn phân
bi t v i b

n nhi m, b nh t huy t trùng gia c m.

Hoàng Huy Li u (2002) [29] khuy n cáo, nên phân bi t CRD v i các
b
B nh Newcastle: b

ng bi u

hi n tri u ch ng th

nh b ng ph n ng HI.

B nh viêm ph qu n truy n nhi
ng nghiêm tr
ch

nh CRD, nh

n ph m ch t tr ng. Dùng ph n ng HI ho

nh này.
B nh s

n nhi m: Bi u hi n viêm xoang, dung d ch xu t ti t

trong xoang phân l

c Hemophilus para gallinarum.

B nh t huy t trùng mãn tính
và viêm xoang. B nh phân l

gà: Gây nh ng

viêm d

u hóa

c Pasteurella multocida.

* Phân l p m m b nh.
Phân l
ch

nh m m b

t trong

nh do MG gây ra. M u b nh ph m bao g m: túi khí, ph i, d ch

nhày, t ch c trong xoang, trong h ng ho

ng sinh d c, bu ng tr ng,


16

d ch hoàn, l huy t và các t ch

i gà m c b nh và còn

s ng, có th

y d ch

Tiêm truy n d ch ti t ho c d ch huy

l

phân l p.

lý c a b nh ph m cho phôi

tr ng 7 ngày tu

t bi n pháp h u hi u, giúp phân

l p m m b nh d

ts

nh khu n l c

Mycoplasma bao g m: ph n ng mi n d ch hu nh quang, ph n ng mi n d ch
peroxidase, ph n
* Ch

n huy t thanh h c

Ch

t thanh h

ki m soát s có m t

c a kháng th

v t ch

u tra tình hình nhi m b nh

ng áp d ng trong các
p trung. K t qu ch

huy t thanh h c, k t h p v i các thông tin v quá trình m c b nh, tri u ch ng,
b nh tích c a b
trong khi ch

giúp cho công tác ch
i k t qu nuôi c y, phân l p vi khu n. S d ng ph n ng ch n

t thanh h

nh k v

i v

m (c 3 tu n
t nh

i v i gà tây, 2 tu n

c hi

ng m m b nh

truy n qua tr ng.
1970, ph n
s d ng r

t trong ng nghi

ch

háp ch

c s d ng.
t thanh h

ph n

c

c s d ng ph bi n hi n nay là

t trên phi n kính v i kháng nguyên chu n, cho k t qu

nhanh, chính xác, r ti

nh

c s d

phát hi

b nh. Tuy nhiên, có th x y ra ph n ng chéo v i MS ho c nh m l n v i
nh

c tiêm vacxin
2. N u hi

kh c ph c, vacxin ph

t t 1/8 tr lên s

c pha loãng


17

* V sinh phòng b nh.
Các bi n pháp qu

ng, cách ly kh i các

nhân t truy n lây là bi n pháp quan tr ng b c nh t. Nên th c hi n t

th
C n ph i k t h

sinh chu ng tr

m b o môi

ch s , thông thoáng, dùng kháng sinh cho u
cùng v i vi c dùng v c-xin phòng b nh. M

nh k

chu ng nuôi ph i thích h p

cho t ng lo i gia c m, chu ng tr i ph

u tr d

gi ng b ng các lo i kháng sinh ho

c có hi u qu

gi m thi u

s lây lan qua tr ng. X lý tr ng b
h n ch s lây truy n m m b nh.
Có th s d ng các lo i kháng sinh m n c m v i Mycoplasma
vào th

c pha v

này có th gây ra hi

cu

tr n

phòng b

ng kháng thu c và t

ng.

H

n pháp phòng b nh có

hi u qu
-

mb os

ng và v sinh t t. Cho u ng b sung vitamin

nh k 2 l n/tháng.
- Chu ng nuôi s ch s , thoáng khí, khô ráo, thoáng mát v mùa hè, m
c bi
- Ki

iv

i 5 tu n tu i.

phát hi n gà b b nh, có bi n pháp x lý.

- Kh trùng v tr ng, nhà kho, tr m p.
- Không nh p gà, tr ng gi ng t
- Ki m tra kháng th
ngày tu

huy t thanh c

i v i gà gi ng th

266 ngày tu i.

m m c CRD.
m vào 42, 140, 308

i v i gà gi ng tr ng vào lúc 63, 133,


18

Theo Tr

gi m thi u tác h i c a b nh b ng

các cách sau:
ng t t, chu ng tr i thông thoáng, m

Sau khi xu t h
N

thích h p.

sinh sát trùng k m i nh

b nh CRD mà nh

i v nuôi.

i vào thì ch c ch n b nh s

ng m i.
Dùng vacxin phòng b

m .

nh k v sinh sát trùng chu ng tr
v c-

h n ch các vi khu

c bi

các lo i

i s gi m thi u tác h i c a b nh.

M t bi n pháp h n ch b nh x

nh k dùng kháng sinh phòng

b nh CRD. Dùng CRD - pharm phòng b

c ho c DTC - vit

c, Phargentylo-

c.

Trong s kháng sinh và Sulphamid ch có 3 nhóm kháng sinh sau có
hi u l c v i Mycoplasma:
+ Nhóm Tiamulin g m: oxyTiamulin, doxycycline.
+ Nhóm Macrolides g m: erythromycin, tylosine, lincomycin, spiramycin,
tiamuline.
+Nhóm Quinolones (Fluoroquinolones) g m: Norfloxacin, tiamulin.
vi c phòng CRD b ng kháng sinh có hi u qu , nh t thi t ph i l a ch n
kháng sinh phù h p và nh y c

ng th i th c hi n t t các v

chu ng tr i, qu n lý t t ti u khí h
b

ng h p lý và lo i th i các gà nhi m

ng xuyên,... (Công ty trách nhi m h u h
Ph m S

v sinh

.

cs (2002) [8] cho bi t, vi c dù

dihydrostreptomycin, erythomycin ho c t

sát trùng tr ng

t

c m t k t qu r t l n trong vi c kh ng ch truy n lây m m b nh MG qua
tr ng

i ta có th s d