Tình hình mắc bệnh phân trắng ở lợn giai đoạn sơ sinh đến 21 ngày tuổi nuôi trong nông hộ tại huyện Đầm Hà – tỉnh Quảng Ninh và biện pháp phòng trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------------

HOÀI
tài:
TÌNH HÌNH M C B NH PHÂN TR NG

L

N

N 21 NGÀY TU I NUÔI TRONG NÔNG H

KHÓA LU N T T NGHI
H
o:
Chuyên ngành:
Khoa:
Khóa h c:

Chính quy
Thú y
2011 - 2016

Thái Nguyên - 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN

I H C NÔNG LÂM
-------------------

HOÀI
tài:
TÌNH HÌNH M C B NH PHÂN TR NG

L

N

N 21 NGÀY TU I NUÔI TRONG NÔNG H

KHÓA LU N T T NGHI
H
o:
Chuyên ngành:
Khoa:
Khóa h c:
Gi

Chính quy
Thú y
2011 - 2016

ng d n:

Thái Nguyên - 2015

IH C

i

6
b o t

, c a

. Nay

.

.

.

,
.
a
nhân dân trong huy

m Hà, cán b

,
.

.

.

ii

,
,
.

,
,
,

.

,

,
,

,

,
.
,
.
m Hà t nh Qu
b nh phân tr ng
h t i huy

:

l

c

n 21 ngày tu i nuôi trong nông

m Hà t nh Qu ng Ninh và bi n pháp phòng tr
.

,

,

. Tuy nhiên do
.
.
.

!
Thái Nguyên, ngày 14 tháng 12
Sinh viên

Hoài


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang

................................................................... 24
.................................................. 33
...... 33
B ng 4.3. T l l n con nhi m b nh phân tr ng theo l a tu i........................ 34
B ng 4.4. T l l n con nhi m b nh phân tr ng qua các tháng...................... 36
B ng 4.5. Tri u ch ng lâm sàng c a l n m c b nh phân tr ng...................... 38
B ng 4.6. T l l n con ch t do nhi m b nh phân tr ng ................................ 39
7
B ng 4.8. Hi u l
B ng 4.9. Chi phí thu

.................... 40
u tr c a 2 lo i thu c ................................................... 41
u tr b nh phân tr ng l n con...... 43


iv

CNTY:
Cs:

C ng s

KHKT:

Khoa h c k thu t

LMLM:

L m m mong móng

Nxb:

Nhà xu t b n

SS:
THT:

T huy t trùng

TT:

Th tr ng

:

V


v

Trang
.................................................................................................... i
..................................................................................................ii
DANH M C CÁC B NG...............................................................................iii
................................................................. iv
......................................................................................................... v
.

............................................................................................ 1

................................................................................................... 1
..................................................................................... 2
....................................................................................... 2

1.3.1.

................................................................................... 2

1.3.2.

.................................................................................... 2
.

................................................................. 3
........................................................................................... 3
.................................................................. 3
......................................................................... 7
.............................................. 17
.......................................................... 17
......................................................... 19
.....21
............................................................ 21
.............................................................................................. 21
................................................................................ 21
............................................................... 21
.......................................... 21


vi

............................................................................. 21
.................................................................................... 21
.......................................................................... 22
.............................................................. 22
............................................. 23
lý s li u..................................................................... 24
Ph n 4. K T QU

C .................................................................. 25

4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 25
.................................................................... 25
.............................................................................. 25
............................... 25
.................................................................................. 33
............. 33
4.2.2. T l l n con nhi m b nh phân tr ng theo l a tu i .............................. 34
4.2.3. T l l n con nhi m b nh phân tr ng qua các tháng ............................ 36
4.2.4. Tri u ch ng lâm sàng c a l n m c b nh phân tr ng ............................ 38
4.2.5. T l l n con ch t do nhi m b nh phân tr ng....................................... 39
........................... 40
4.2.7. Hi u l

u tr c a 2 lo i thu c.......................................................... 41

4.2.8. Chi phí thu
.

u tr b nh phân tr ng

l n con...... 43

............................................................. 44
.................................................................................................... 44
...................................................................................................... 44
..................................................................................................... 45
............................................................................ 46


1

n là ngh truy n th ng
phát tri n t

n

ng g n li n v i th

ng nh

ng, an toàn d ch b nh, b o v

t ch

th c ph

ng, hi u qu và v sinh an toàn

y m nh phát tri n các s n ph

có l i th và kh

nh tranh, khuy n khích các t ch

ng trang tr i, h tr t

u ki n cho các h

chuy n d

n th ng

r i và công nghi p.

Cùng v i vi
không nh

c m r ng thì y u t d ch b nh

n hi u qu

ng

t trong nh ng b nh gây thi t h i kinh t
n nái sinh s n là b nh l n con phân tr

n 21 ngày tu i. B nh x y ra kh

n

gi i.

phát tri

t Nam b nh x y ra h

c bi t khi th i ti t

có s

t ng t (l nh, m, gió lùa) k t h p v

u ki

m b o v sinh, l n b
l

c bú s a k p th i ho c do s a m thi

b o ch

ng. Khi l n con m c b nh n

còi c c ch m l n

n gi

t n th t l n v kinh t
qu

n sinh s

m

u tr kém hi u qu s gây
ng c a chúng gây

nh cho l n con góp ph
m b o cung c p con gi ng có ch

u công trình nghiên c
l

u
ng t t.

c v h i ch ng tiêu ch y

u tr b nh, góp ph n không nh trong vi c

h n ch nh ng thi t h i do tiêu ch y gây ra
ph c t p c

ng b i các y u t stress,

gây b nh, nh

l n con theo m . Tuy nhiên, s
ng ph i h p c a các nguyên nhân,

2

ng không nh
qu nghiên c u. Vì th các gi
mong mu n. H i ch ng tiêu ch y

n vi c ng d ng các k t
cs

i k t qu

l n con theo m v n là nguyên nhân gây

thi t h i l n cho các nông h .
c tình hình th c t
b nh phân tr ng
h t i huy

c

n 21 ngày tu i nuôi trong nông

m Hà t nh Qu ng Ninhvà bi n pháp phòng tr

-N

c tình hình d ch t b nh phân tr ng l n con t i các nông h
n

-

l

tài:

huy n

ng d ng m t s

m Hà t nh Qu ng Ninh.
u tr tiêu ch y

l n con theo m .

1.3.1.
Các k t qu nghiên c u d ch t h c b nh phân tr ng l n con là nh ng
u khoa h c ph c v cho các nghiên c u ti p theo t i nông h .
1.3.2.
Các k t qu nghiên c u v bi n pháp phòng tr b

u qu

u tr b ng 2 lo i thu c kháng sinh góp ph n ph c v s n xu t
h , ki m soát và kh ng ch b nh phân tr ng l n con nuôi t

.

các nông

3

L n con m i sinh ra s ng nh vào s a m , sau khi cai s
qua m

l n tr i

i không ng ng v hình thái, c u t o và sinh lý c a ng
thích ng v

u ki n m i.

Sau khi sinh ra,
gây r i lo

l n con ch

a d dày còn h n ch , d

i ch t mà h u qu là r i lo n tiêu hóa, gây tiêu ch y, còi c c,

thi u máu và ch m l n.
L

c 1 tháng tu

n này g

ng HCl t do trong d dày r t ít,

n thích ng c n thi t t

c các kháng th mi n d ch trong s

th m th u

u c a l n m . D ch v không có ho t

tính phân gi i protein mà ch có ho t tính làm vón s
c chuy n xu ng ru

u, albumin và globulin

vào máu.

Tuy nhiên, l

n 16 ngày tu i tình tr ng thi u HCl

không còn là s c n thi

ng n

t và cs,

1986) [3]. Vì v y, vi c t p cho l
HCl, giúp ho t hóa ho

n thi u

ng ti t d ch, t o kh

ng mi n d ch c

d dày

ng nhanh chóng các

.
ng s a m gi m d n trong khi nhu c u c a l

lên. Vì v y, l n con r t d

vào tr ng thái kh ng ho

tr ng này c n t p cho l n con t
tác d
tri n c a d dày và ru

td

kh c ph c tình

b sung thêm ch

ng, có

ng HCl và men tiêu hóa; s phát
ng k p th i v i ch

sau cai s a.


4

2.1.1.2.
S thích ng c a l
bi t

ng s ng là r

n l n con chuy n t

bên ngoài, t

c

ng s ng trong b ng m

ng qua s a m

n ch

t

ng

m.

a, s thành th c và thi u hoàn ch nh v ch
n i t ng, nh t là b máy tiêu hóa, liên quan m t thi
sinh v t có l i ho c có h i trong ru t và s

n s phát tri n c a h vi

kháng c

ch ng l i b nh

t t. Quá trình tu n hoàn chuy n t tu n hoàn máu qua nhau thai qua tu n hoàn
nh tim ph i, toàn b máu
i t thi t l
vào cân b ng nhi

m ch máu r n qua gan. S cân b ng nhi t c a l n
thích ng v

ng c

ng bên ngoài, không th nh

th m

n bào thai.

Quá trình chuy n hóa, cân b

ng t

n bào thai sang giai

n sau khi sinh r t ch

b

ng. Nh quá trình ôxy hóa mô m nên l
Kh

u ch nh thân nhi t khác nhau

khác nhau c a mô m

ng b i môi

u ch

c thân nhi t.

l n con là do m

phát tri n

t ng cá th , t ng lo

t và cs,

1986) [3].
L n con có nhu c
cho s

ng r t cao. Axit amin là nguyên li u ch y u

ng và phát tri n c a l n con. T

r

ng c a gia súc non

n 14 ngày th tr

kh

ng l n con có th

mb

ch

n 15 l n so v

ng, trong kh u ph

s b ch m ho c d ng l i, kh

p 1,3 l n; sau 2 tháng tu i
u s a m không
m, s

ng c

b nh t t r

d b

nhi m b nh.

ng ru t có h vi sinh v t có l
tr c c ng sinh có kh

ng

ng ch s xâm nh p và nhân lên c a các loài vi


5

sinh v t khác l t

ng th i tham gia vào quá trình tiêu

hóa h

ng ru t c a gia súc non, h vi sinh có l i vi sinh v

i

kháng v i vi khu n gây b
th

ng s

u ki n ngo i c

u là nh ng

i v i gia súc non. Khi chuy n t
và ch

t

ng b ng s a m

ng xuyên v

ng bên ngoài và nh t là

u ki n không v sinh, vi sinh v t gây b nh d dàng xâm nh p và gây b nh
ng ru t cho gia súc non, có th
tr

d ng c p tính hay mãn tính.
ng, gi

v t ch và h vi sinh v t

a các loài vi sinh v t trong khu h vi sinh v t
v i nhau luôn luôn

tr ng thái cân b ng, s cân b ng này là c n thi t cho s c

kh e c a v t ch . H vi khu

ng ru t là m t h l n, bao g m các tr c

khu n gram (-) s ng trong ng tiêu hóa c

ng v t. Chúng có th gây

b nh ho c không gây b nh, hi u khí ho c hi u khí tùy ti n, bao g m vi khu n
sinh axit lactic, vi khu n Bifidium, m t s lo i c u khu

ng ru t có kh

c ch và tiêu di t vi khu n Salmonella, Proteus vulgaris và các lo i vi khu n
sinh th i r a, vi khu n Lactobacillus, Bacilus subtilis.
hình thành ho c hình thành không

nh h vi sinh v t có l

n c ch và tiêu di t s xâm nh p c a vi khu n gây b

ng

tiêu hóa.
H vi sinh v t có h i hay g

ng ru t là vi khu n Salmonellaspp,

E.coli, m t s ch ng Clostridium spp, Shigella

nghiên c u khoa h

n nay nhi u công b

t nguyên nhân gây tiêu ch y gia súc non g m 3

lo i chính là E.coli, Salmonella spp, Clostridium perfrigens.
ng ru t, vi khu n E.coli là ph bi n nh t và chúng

Trong h vi khu
xu t hi n s

ng ru t c

c a ru

y

ng v

niêm m c c a nhi u b ph

ng

ph n sau
(Nguy n


6

Clostridium perfrigens typ C gây b nh viêm ru t ho i t cho l n
tu

n 14 ngày tu

c bi t x y ra tr m tr ng

l a

n 7 ngày tu i, t l ch t

cao (50%), b nh lây nhi m qua phân.
Tiêu ch y l n con do Salmonella cholerasuis

ng th hi n 2

d ng là b i huy t và th n kinh. Khi m khám chúng ta th y có hi
ru t ho i t có xu t huy t

ng viêm

ru t, màng treo ru t, viêm màng ru

c

tr c tràng phình to.
2.1.1.4.
Kh

n d ch c

là kh

các ch t l khi xâm nh

n ng c

. Các ch t l có th là m m b nh, các

m m b nh xâm nh
v

iv i

id

phát tri

o

nh. Trong h th ng tiêu hóa c a l n con
ng HCl ti

tiêu hóa, gây r i lo

ng cho quá trình

i ch t, tiêu hóa và h

ng kém. Do

E.coli, Salmonella... d dàng xâm nh

v y, các m m b

ng tiêu hóa và gây b nh.
l n con, các y u t mi n d

th

c

t ng h p còn ít, kh

c bào kém. Vì v y, vi c cho l n con bú s

là r t c n thi t do trong s

u có r t nhi u globulin mi n d ch, b o v

l n con ch ng l i m m b nh. Hai gi
h

c nhi u globulin t s

gi , nh

kháng th trong 5 tu

, l n con ph

u

c bú s a

u vào máu trong th i gian 24

36

u tiên (T

Tuy nhiên, còn m t y u t quan tr ng n a là s phát tri n c a h vi sinh
v

ng ru t gia súc non có nh

c thù riêng. Vi c cân b ng khu h

vi sinh v t có l

ng ru t nh m kh c ph c, h n ch s lo n khu n trong

quá trình phát tri

ng thành c

ch ph m sinh h

l n con là r t quan tr ng. S d ng

phòng và tr tiêu ch y cho l n con là r t c n thi t.


7

B nh phân tr ng l
ng nh
t

c r t nhi u tác gi nghiên c u
nh v nguyên nhân theo chi

ng khác nhau song

ng.
-

m th nh t cho r ng b nh phân tr ng l n con không ph i

b nh nhi m trùng mà là ch ng khó tiêu, h u qu c a các y u t ngo i c nh
i ti t, khí h u, ch

ng s a m , v sinh chu ng tr

ng l n con, l n m kém... gây nên.
-

m th 2 cho là b nh nhi

ng tiêu hóa, ch y u do

vi khu n E.coli gây ra.
G

u nhà nghiên c u cho r ng b nh do nhi u nguyên nhân

ph i h

n hàng lo t các y u t

c phân chia nguyên

nhân nào là chính, nguyên nhân nào là ph

có bi

u tr hi u qu .

Y u t ngo i c nh
u ki
c

ng có s cân b ng gi a s

i v i các y u t gây b nh. Khi s

cân b ng này m

kháng c

kháng
gi m, thì

ng thái b nh lý.

Khi còn n m trong b ng m , s cân b ng nhi t c a bào thai do thân
nhi t c

m

nh. Sau khi sinh

ng nhi t m

ng c

các y u t b t l i làm gi m s

kháng c

l

p

ng bên ngoài. Lúc này,
,t

u ki n thu n l i

cho b nh phát sinh và ti n tri n. Trong nh ng y u t v khí h u thì y u t v

nhi

280C- 300

m là quan tr ng nh t. Nhi

m t 75%- 85%

là thích h p cho l n con. Vì v y vào nh
m cao 86%-90%, nhi
nhi u, có khi t l b nh phân tr ng l
ng, 1986) [3].

u,
i th

ng l n con s m c b nh
-

ng


8

Nhi u tác gi cho r ng nguyên nhân c a b nh phân tr ng l n con không
c hi

ng h
ut

lo n, d
c

u t l nh,

u c a b nh. L nh, m làm h th

c

u hòa b r i

n r i lo

i ch t c

bào

, làm gi m s

kháng, t

u ki n cho virus, vi khu n có s n

ng ru t hay t

i phát tri

g nhanh v s

ng

c l c gây b nh.
M t khác,
trong d ch v

c bi t
ng HCl t do nên không ho

pepsin. Vì v

c men

c h t s a m trong khi s a m là môi

ng phát tri n t t c a nhi u lo i vi khu n (S An Ninh, 1993) [12].
- Do vi khu n
Vi khu n E.coli
Vai trò c a vi khu n gây tiêu ch y

l

c nhi u nhà
n E.coli là nguyên nhân quan

khoa h

tr ng nh t trong h i ch ng tiêu ch y c a l n con m i sinh và sau cai s a
(Biehl và cs, 1986) [26]. E.coli là m t lo i tr c khu
già, ch m t vài gi sau khi sinh và t n t

ng ru t s ng

ru t

n khi con v t ch t. Theo Nguy n

cs, (2001) [18], thì b nh l n con phân tr ng là m t h i ch ng
hay nói cách khác là m t tr

c bi t là viêm d dày

ru t, tiêu ch y và g y sút nhanh.
H u h t E.coli gây b nh cho ký ch nh y u t
ng ru t. E.coli bám dính vào niêm m c ru t r i s
ru t. Các ch ng E.coli gây b

ct
ct

ng

u s n sinh ra m t hay nhi u kháng nguyên

bám dính, chúng n m trên Fibriae- m t c u trúc gi ng s i lông, xu t phát t
m

ng trong màng nguyên sinh ch t c a t bào vi khu n. Chính các

y u t bám dính cùng v
a E.coli.

ct

ng ru

nh


9

Theo

c các ch ng E.coli

o và cs,

c 7 ch ng E.coli mang các

gây b nh phân tr ng cho l
y u t gây b

ch t o vacxin này r t an

88

toàn (100%) và hi u l c b o h so v

i ch

ng

v t thí nghi m.
Vi khu n Salmonella
Salmonella có m t trong th
ng v t, có kh

cu

ng thiên nhiên và

nh khi g

Salmonella

u ki n thu n l i.

t quan tr ng trong nguyên nhân gây

h i ch ng tiêu ch y

l n con vì vi khu n này là nguyên nhân gây b nh

l n bao g m Salmonella cholera suis (ch ng kunzendorf)
và Salmonella typhysuis (ch ng Voldagsen) (Nguy
2001) [18].
Ngoài Salmonella cholera suis gây b

n, trong

ng h p còn g p Salmonella enteritidis và Salmonella dublin

m ts

l n

a (Reynolda và cs, 1967) [29].
Vi khu n Clostridium perfrigens
M t trong nh ng nguyên nhân quan tr

phát

gây b nh là vi khu n Cl.perfrigens

c t gây dung huy t, gây

ho i t t ch c ph n m m và gây ch t. Vi khu n có kh
ch ng nhi

c, viêm ru t xu t huy t tr m tr ng

Các ch ng Cl.perfrigens s n sinh ra nhi
m i ch ng có nh

l n con.
c t và enzym khác nhau,

m riêng trong vi c s n sinh ra m t vài lo
o Bergeland và Taylor, (1992) [25], nh

b nh ch y u do Cl.perfrigens bao g

ct

ct
c t gây

, , . D a vào h u h t các

m mô t thì Cl.perfrigens typ C gây ra viêm ru t ho i t .


10

Cl.perfrigens typ C s

ct

,

ch y

ct

, nhân t

quan tr ng nh t trong sinh b nh h c c a b nh viêm ru t ho i t
Cl.perfrigens typ C gây ra. B nh x y ra ch y u trên l n con

do

n theo

m , l a tu i m c ph bi n nh t là 12 gi

n 7 ngày tu i, hay

g p nh t

x

n 3 ngày tu i. Ngoài ra b

con t

n 4 tu n tu i và c khi cai s a, l n m c b

nh ng

l nm

iv il n
ng b ch t

c tiêm phòng, t l kh i r t th p, t l ch t có th

lên t i 100% (Bergeland, Taylor, 1992) [25].
- Do virus
Các b nh ký sinh trùng
tiêu ch y

n

l

ch y u

m t s gia súc khác. Nguyên nhân này x y ra

l n l a tu i sau cai s a, còn l n con theo m ít g

l nhi

t

tu i c a l n.
Tác h i c a ký sinh trùng là do chúng ký sinh, phát tri
p ch

ng c

và di hành chúng làm t

, ti

ng

c t , quá trình bám dính

c ru t, gi m s

kháng c a

l n.
T t c các y u t trên t

u ki n thu n l i cho các vi khu n xâm

nhi m, b i nhi m và gây b nh.
Theo Ph

c, 1996)[6],

(Ascarisuum), sán lá ru t l n (Fassiolopsis buski

n
ng

(T.evansi) v i tri u ch ng tiêu ch y c p tính ho c
mãn tính.
-

ct n mm c
ct n mm cv

v i bi u hi n là nhi

ng cao có th gây ch t hàng lo t gia súc,
ng tiêu hóa, gây tiêu ch y d d i. Ngoài ra

11

vi c gây tiêu ch

c t n m m c còn g

c tr c ti p cho

i dùng th c ph m b nhi m n m m c ho c gián ti p t nh

ct t n

c ph m.
-

u ki

ng

Tình tr ng s c kh e và ch

ng l n m
h

n cu i. Vi

ng

t o ra s a trong giai

ng l n nái ch a k cu i r t quan tr ng, nó quy

tr

nh

a l n con, m t trong nh ng ch

su t c

ng th i nói lên s c kh e c a l n c
Các ch

ng cung c p cho l n m , ngoài vi

ng nhu c u

ng và protein còn cung c

c bi t là protein

t o kháng th ch ng l i các vi khu n có h i.
L n con khi sinh không ng ng s d
bào m i trong quá trình phát tri
Vì v y, n u kh u ph

ng th i khôi ph c và tu b l i t

a l n m

ng, d
gi m,

xây d ng các mô
protein, thi

n thi

ng s a gi m, ch

ng s a

n s c kh e c a l n con.
Thân nhi t c a l n con m i sinh ra là 38,90C- 39,10

phút gi m xuông còn 360C
v

c bú s

37,10C. Trong vòng 1 gi sau khi sinh, n u con

u thì sau 8- 12 gi thân nhi t c a l n con s

tr l i, n u l n

c bú s

c

nh

u thì s m t nhi t s là nguyên nhân

gây b nh phân tr ng l n con.
Trong s
s

ng vitamin A, D, B1

ng. Ngoài ra, trong s

ch t c

u còn có MgSO4 có tác d ng t y r a các

n

c bi

n con bú s
ng kháng th
b

kháng c

t nhi u so v i
ng kháng th

-

r t c n thi t nh m cung c p

ch ng l i s xâm nh p c a các vi khu n gây
.


12

nh
Theo Ph m Ng c Th ch, (2006) [20], khi b b
ti t d ch v , n

HCl gi m, làm gi m kh

u tiên d dày gi m
t trùng và kh

hóa protein.
ki
khu

u ki n cho các vi
ng ru t phát tri n m nh, làm th i r a các ch t ch a trong

ng ru t và s n sinh nhi u ch
niên m c ru

c. Nh ng s n ph m trên kích thích vào

ng ru t, con v t sinh ra a ch y. Khi b nh kéo

dài, con v t b m
th

c (do a ch y) gây nên r i lo n tra
c toan ho c m t cân b ng các ch

i ch

n gi i, làm cho b nh

tr nên tr m tr ng, gia súc có th ch t.
2.1.2.3. Tri u ch ng c a b nh
B

ng x y ra

con b nhi m E.coli
cá bi

n 2 tháng tu i. L n

ng y u, ch m ch p, b bú, thân nhi

ng h p nhi

ngay, l

l n con theo m t

40,5 - 41o

t ngày l i h xu ng

a nhi u l n trong m t ngày, phân l ng màu tr

ng
c bi t b ng tóp

l

t quanh h u môn, hai chân sau dúm l i.
B nh s

u nh t khi th i ti

ng t, nóng l nh b

u,

t

cao. B nh có th m c m t vài

con ho c c
B

ng di n ra ch y u

Th c p tính: b nh g p nhi u

2 th : Th c p tính và th kéo dài
l

ng siêu v o, l
nhanh, h

n 21 ngày tu i, l
u to, b ng hóp, l n g y sút

ng dính b t phân. Niêm m c m t l n nh t nh t, b n chân

l nh, th nhanh, l n d n r t nhi u khi


13

chuy

t cò, có mùi tanh, kh

u

t, l n con b b

c b n trong chu ng

u ng, làm b nh n

n có nôn ra s

chua. B nh kéo dài 2 - 4 ngày, l
Th

c nhanh, co gi t, run r y và ch t.

ng g p

l n t 22 ngày tu i. B nh có th kéo dài 7-10

ngày tu i, l n con v

m d

c, tr ng

vàng, nhi u con m t có d và vàng thâm xung quanh. L
niêm m c nh t nh t, n u ch a tr không k p th

ng ch t sau m t tu n b

b nh. L n con t 45 - 50 ngày tu i v n còn bú m
v i các tri u ch ng nh

ng,
b nh phân tr ng

n có a phân tr

i nhanh nh

ng v n bình

c ho c nát v i màu xám. L n có

th kh i, t l ch t th p, n u kéo dài l n g y sút, còi c c và ch m l n.
B nh tích ch y u

xoang b ng. Ru t non b viêm cata, kèm xu t

huy t m ch máu màng treo ru
ru t non và d

t y do dung huy t. Niêm m c
m t l p nh y, có nhi u d ng xu t huy t khác

nhau. Trong d dày ch a nh ng c c s
thành do nh

ng n

i máu, ru t ch a m t s ch t l ng tr

c bi t vàng

nh t, có mùi chua. Ru

t

huy t, niêm m c ru t b ho i t t

t và cs, (1986) [3], m khám th y l n con g y,
t phân. Niêm m c m t, m m nh t nh t. Trong d dày ch a
ho c s

i. Trong ru t r ng, ch
t ch

có h i ch

y m t. Ph

i nh

th b teo.

* Phòng b nh
- Phòng b nh b ng v

ng

ng.


14

Th c hi n t t khâu v sinh (chu ng tr i, các thi t b , d ng c
) nh m h n ch E.coli gây b

nuôi l

duy trì nhi

mb

m thích h p cho l n

chu ng

thông thoáng h p lý

t ng giai

n, m v mùa

, thoáng mát vào mùa hè, v sinh s ch s . N u phát hi n l n con b tiêu
ch y do E.coli thì c

u tr b ng thu c.

Theo S An Ninh, (1995) [13], c n h n ch
n l n con theo m

c t m r a cho l n

a,

thích h p cho l n con

c khuy n cáo là 70- 85%.
Theo Ph m Kh c Hi u và cs, (1998) [5]: l

i m

ra c

340C trong tu n l

nhi

0

c th

m d n xu

yl ns

Thi t k chu
chu

c stress l nh m.
cao n n chu ng, b m t n n

t quan tr ng vì nó
ng t

n t l l n con b phân tr ng.
n con và l n m nh m nâng cao s

kháng t nhiên cho l n con, ph i cho l n con bú s
ph

m b o các thành ph

s

u càng s m càng t t,

ng trong kh u ph

khoáng và vitamin... Nên cho l n con t
L n con

c

n bú s

c bi t là các

m vào ngày tu i th 7- 8.
ng có tri u ch ng thi u máu do thi u

t trong nh ng nguyên nhân gây r i lo n tiêu hóa và gây tiêu

ch y nên ph i tiêm b sung s t cho l n con vào ngày tu i th 3 và th 10.
- Phòng b nh b ng vaccine.
Nh ng vacxin s n xu

i trà s d ng cho l n m

cs n

xu t b ng cách dùng toàn b ho c nh ng ti u ph n tinh ch c a vi khu n làm
kháng nguyên. Thành ph n ch y u c a vacxin là nh ng y u t bám dính.
B ng công ngh tái t h p có th s n xu t m
ch c n thi t cho s n xu
tu n và 2 tu

ng kháng nguyên lông tinh
ng dùng cho l n ch a 5

. Trong các tr

p trung hi


15

ph bi n dùng vacxin Litter Guard, lo i vacxin vô ho t b
hóa h c dùng cho l n nái mang thai kh e m
con theo m gây ra b
ch ng E.coli s

c a vi khu n Cl.perfrigens ch ng C và các

ct

c t không ch u nhi t LT, có kháng nguyên bám dính

K99, K88, 987P, F41. Kháng th th
s

phòng tiêu ch y cho l n

c truy n cho l n con thông qua

u.
phòng b nh do Clostridium perfrigens

l n con theo Bergeland và

c t y m khí Cl.perfrigens

Taylo, (1992) [25], có th s d ng gi

tiêm cho l n m l n 2 trong th i k mang thai (l n tiêm th nh t vào gi a k
và nh c l i l

2- 3 tu n). L n con s

c b o v b i

globulin mi n d ch trong s

u tác d ng phòng b nh có th

n

sau khi cai s a.
u tr
Hi n nay các v

qu

thu hút s quan tâm c a các nhà khoa h c là hi u

u tr b nh. Nhi u nghiên c

t lu n: c

u tr s m, k t h p

nhi u bi n pháp t ng h p nh m kh ng ch , kh c ph c r i lo n tiêu hóa và h p
thu, ch ng lo n khu
nhân v

ng ru

ng th i ph i k t h

u tr nguyên

u tr tri u ch ng.
u tr hi u qu ph

- Ch ng viêm

m b o toàn di

ng sau:

ng tiêu hóa.

- Ch ng vi khu n gây b nh k phát.
- Ch ng lo n khu n, khôi ph c l i h vi sinh v t có l
-B

n gi i.

- B sung s t và các vitamin.
- Th c hi n t t v
u tr b

ng.
c.

ng tiêu hóa.


16

có hi u qu

u tr

u quan tr ng nh

nh

c vai trò c a vi khu n gây b nh và s m n c m c
sinh ph r ng ngay t

i v i kháng

u trong khi ch k t qu c

.

Nguy n Ng c Tuân (1999) [16]: s d

sung kháng

sinh Colistin, Oxytetracylin v i li u 50 ppm và 100ppm vào th
ch

14

tiêu ch y

m t l m c b nh

l n con khi sinh ra.

Dùng kháng sinh a ch

i da,

Streptomycin u ng, Kanamycin tiêm b p, neomycin cho u ng, Norfloxacin,
Enrofloxacin... (Ph m Ng c Th ch, 2006) [20].
u tr tri u ch ng
L n con b tiêu ch y n

ng d

bi u hi n r i lo n nghiêm tr ng các ch

n tình tr ng m
n gi

b ng thu c c n ph i k p th i ch ng m

c và có

th pv

c và ch

ng th i nên tr tim cho l n con b ng Cafein 20%, b

u tr

n gi i cho l n con,
ng glucose,

c bi t là các vitamin nhóm B.
Khôi ph c h vi sinh v
Khôi ph c và
ru t s có
s d ng ch ph

ng t

ng ru t

nh l i tr ng thái cân b ng c a h vi sinh v
n hi u qu

u tr

Trung C và cs, (2000) [1]

u tr tiêu ch y cho l

s a cho t l l n con m c tiêu ch y gi m, kh

ng

c và sau cai
ng t t. T Th

V nh và cs, (2002) [21] cho bi t: khi s d ng ch ph m VITOM 1 và VITOM
phòng tri tiêu ch y cho l n con t
ngoài tác d

u tr , ch ph m còn góp ph

n 3 tu n tu i cho k t qu t t,
ng l n.


17

2.2. Tình hình nghiên c

c

c s quan tâm c

n s phát tri n c
t nhi u nhà khoa h c xây d ng

c nh ng công trình khoa h

phát tri n c

nh phân tr ng l

c nhi u tác gi nghiên c u

c p t i vi c tìm hi

.

Theo Ph m S

cs, (1995) [7] cho r ng: B nh phân tr ng

con là m t h i ch ng ho c m t tr

l n

m là viêm

d dày- ru t, a ch y và g y sút nhanh. Tác nhân gây b nh ch y u

l n con

là E.coli, nhi u lo i Salmonella (A.choleraesuis, S.typhisuis
ph là Proteus, Streptococcus. B nh xu t hi n vào nh

u sau khi

sinh và trong su t th i k bú m .
c ta l n con m c b nh phân tr ng r t ph bi
l l n con m c b nh t 25 - 100%, t l ch t trên 70%. B nh
có th

u nh t là cu

i xuân

sang hè.
B máy tiêu hóa c a l n con phát tri n nhanh, song kh
b nh t t c

ng ru t và d dày r t y

tr

n chú ý v sinh chu ng

ng và áp d ng các bi n pháp k thu t phòng ch ng

b nh tiêu hóa cho l n.
Vi c b sung Dextran-Fe cho l n có tác d ng phòng b nh phân tr ng,
ng và cho hi u qu n kinh t cao.
m, (1995) [19]: nh t thi t l
c bú s

giúp cho l n con có s

i
kháng ch ng b nh

t t. Trong s
ch y u giúp l n con có s

t
kháng. Vì th , c n chú ý cho l

nh