Nghiên cứu nhân giống cây bạch đàn lai U6 bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào (Khóa luận tốt nghiệp)

i

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

THÚY LINH

NGHIÊN C U NHÂN GI NG CÂY B
B

Y MÔ T BÀO

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Công ngh sinh h c

Khoa

: CNSH - CNTP

Khoá h c

: 2011 - 2015


ii

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

THÚY LINH

NGHIÊN C U NHÂN GI NG CÂY B
B

Y MÔ T BÀO

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Công ngh sinh h c

L p

: K43 - CNSH

Khoa

: CNSH - CNTP

Khoá h c

: 2011 - 2015

Gi

ng d n : 1. ThS.
2. ThS. Lê Th H o

ng


i

L IC
Qua 6 tháng th c t p t i B môn Công Ngh T Bào, Vi n Khoa h c S
S

c k t qu

em xin chân thành c

ng, Ban ch nhi m khoa, Vi n

Khoa H c S S

u ki

em trong th i gian qua.

Em xin bày t lòng bi
Th.S Lê Th H

i th

c t i th y giáo Th.S
i cô tr c ti

em trong su t quá trình nghiên c u, h c t
Cu i cùng em xin chân thành c
ng viên,

ng,

ng d n, t n tình ch b o giúp
tài.
i thân, b

em trong su t quá trình h c t p và nghiên c u.

Em xin chân thành c

!

Sinh viên th c hi n

Thúy Linh


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 4.1. K t qu

ng c a n

B

n kh

i b ch

(sau 25 ngày nuôi c y) ......................................................... 32
B ng 4.2. K t qu

ng c

n kh

ib

U6. (sau 25 ngày nuôi c y) ..................................................................... 35
B ng 4.3. K t qu

nh

ng c a s k t h p gi

n kh

ib
B ng 4.4. K t qu

y) ....................... 37
ng c

n kh

ch i b

lai U6. (sau 20 ngày nuôi c y) ............................................................... 39
B ng 4.5. K t qu

ng c

n kh

ch i b

lai U6. (sau 20 ngày nuôi c y) ............................................................... 41
B ng 4.6. K t qu

ng c

n kh

ch i b

U6. (sau 20 ngày nuôi c y) ..................................................................... 42
B ng 4.7.K t qu nghiên c u
cây b

ng c a m t s giá th

n t l s ng c a

ng) ..................................................... 45


iii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1. Bi
b

th hi n

ng c

Hình 4.2. Bi

th hi n

n kh

ng c

Hình 4.3. Bi

th hi n

Hình 4.5. Bi
b
Hình 4.6. Bi
Hình 4.6.

..... 34

n kh

n kh

ib

36

ng c a Kinetin k t h p v

n kh

.............................................................. 37

ng c a s k t h p gi

ch i b

b

ib

ng c

ib

Hình 4.4. Bi

i

........................................................................................... 35

Hình 4.2.

Hình 4.3.

n kh

.................................................................................................. 33

Hình 4.1.

ch i b c

ng c a B

n kh

............................................................................... 38
th hi n

ng c

n kh

ch i

.................................................................................................. 40
th hi n

ng c

n kh

ch i

.................................................................................................. 41
th hi n

ng c

ng c a m t s ch

ch i c a gi ng cây b

n kh
u ti

ch i b

. 43

n kh

....................................................... 44


iv

DANH M C CÁC T

VI T T T

2,4-D

: 2,4-diclorophenolxy acetic acid

BAP

: Benzyl amino purin
i ch ng

Cs

: C ng s

CT

: Công th c

CV

: Coeficient of Variation
u ti

tt

ng

t s ch

IBA

: Indole - 3 - butylric acid

Kinetin

: 6-Furfurylaminopurine

LSD

: Least Singnificant Difference Test

MS

: Murashige & Skoog (1962)

NAA

: 1- Napthalene acetic acid

NXB

: Nhà xu t b n

TB

: Trung bình

TDZ

: Thidiazuron

WPM

: Woody Plant Medium


v

M CL C
:

.......................................................................................... 1
.............................................................................................. 1
................................................................................ 2
.................................................................................. 2
............................................... 3

:
2

............................................................... 4
chung v

......................................................... 4
................................................ 4
......................................................................... 4
urophylla ............................................ 5
.............................................. 6
....................................... 6
.............................................. 9

2.3.3

......... 9
................................. 11
.................................................................................... 11
............................................................................ 11
.................................................................... 12
..................................................................... 13
........................................... 14

urophylla. 14
..................................................................... 14
.................................................................. 19
........................................................................... 20
............................................................................. 20
................................................................................. 21

2.5
2.5.1.

.... 21
...... 21


vi

2.5.2.

........ 22
:

................................................................................................................ 25
........................................................ 25
...................................................................... 25
........................................................................... 25
........................................ 25
......................................................................... 25
........................................................................... 25
............................................................................ 25
...................................................................... 26

............................................................................. 31
3.6

.................................................................... 31
:

.......................... 32
................................................................... 32
.......................................................................... 39
44
........................................................................................... 44

:

..................................................... 47
................................................................................................ 47

5.2.

.............................................................................................. 47
............................................................................ 48
................................................................................................ 48
............................................................................................... 50


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv
Trong nh

n công nghi p c a Vi t Nam ngày càng

phát tri

n xu t gi

cây công nghi

g gia d ng. M t s

c chú tr ng phát tri

i nhi u l i ích

kinh t

còn g i là

cây b
c là Eucalyptus urophylla S.T. Blake,

B ch

thu c h Sim Myrtaceae (Hoàng Th S n và cs, 2009) [13].Là lo i cây m c t

nhiên và có ngu n g c t châu Úc, chúng có th
sinh thái r

p trung

i m t ph

các vùng th p ven bi

m c

nh ng vùng cao (2000m so v i m t bi n) hay vùng khô c n (sa m c ho c
bán sa m c).

Vi

ng b

nh

mi n Nam, B c. Hi n nay b

c hai

c tr ng ph bi n

mang l i nhi u l

T

u qu kinh t , nâng cao thu

nh p c a nhi

m nghèo

mi n núi c a Vi t Nam (

th s d
b

m t s t nh

và cs, 2002) [5]. Gi ng b

urophylla là lo i cây có kh
r ng, d tr ng trên nhi u lo

nhi

sinh thái
a hình khác nhau, có kh

u gió bão có

làm r ng phòng h , ch
ng thân th

ng
p, t a cành t nhiên t t, không

v t s o trên thân cây nên thu hút nhi

i tr

l i

t s gi ng b ch

, 2003) [6].
B
gia khác.
ho ch g

p dài ngày
c ta, b

c ta và

c tr ng sau 7-

làm nguyên li u ch bi n b t gi

m t s qu c
cho thu

B


2

khai thác làm g gia d ng, g xây d ng

[14]. Hi n nay,

nhu c u s d ng c

ng g và gi y tiêu

th ngày càng nhi

c s n xu t v

di n tích tr ng b

yêu c u do

pd

ngoài th

ng cây gi

yêu c u c

i tr ng

Mai và cs, 2010) [10].
ng cho th
d ng, c n ph i có s

ng s n xu t gi y và s n xu

ng cây gi ng v i ch

m b o,

gia
nh và

c s n xu t cây gi ng b ng h t hay b ng công ngh
giâm hom cho hi u qu s n xu
nhân gi

s

, cây gi ng s n xu t ra không hoàn toàn s ch b nh, s n

xu t ph thu c vào th i v

c v n chuy
n cây gi

t c a cây sau này (Nguy n

c Thành, 2000) [18].
Nh

ng các nhu c u th c ti n trên, chúng tôi ti

tài:

u nhân gi ng cây b

y

mô t
1.2. M

tài

Nghiên c u nhân gi ng cây b ch
c y mô t bào
1.3. Yêu c u c

tài
nh

ng c a m t s ch

u ti

n kh

ng c a m t s ch

u ti

n kh

ib
nh
ch i b
nh

ng c a m t s giá th

n t l s ng c a cây b ch


3

1.4.

c và th c ti n c
-

tài

c:

+ Giúp sinh viên c ng c và h th ng các l i ki n th
+ Giúp sinh viên rèn luy n và h c t p kh
+ Bi

c.
u khoa h c.

iên c u m t v

khoa h c, x lý

và phân tích s li u, cách trình bày m t bài báo khoa h c.
+S d
và ch

y mô t bào nh m nâng cao h s nhân

ng cây b
-

i.

c ti n:

Nâng cao hi u qu nhân gi ng b

g pháp nuôi c y mô t bào,

làm gi
cung c p gi ng b

t, ch
i ra th

ng.

ng nhu c u

4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. Gi i thi u chung v cây B
àn

Eucalyptus

Myrtus,

Myrtaceae.

New Guinea và Indones

Gi i (Kingdom):

Plantae

B (ordo):

Myrtales

H (familia):

Myrtaceae

Phân h (subfamilia):

Myrtoideae

Chi (genus):

Eucalyptus

Loài (species) :

Eucalyptus urophylla
(Hoàng Th S n, 2009) [13]

Cây g l n, cao 2-

ng kính có th t i 100 cm. Thân th ng, v

long m ng nh ,màu nâu vàng. Tán hình tháp, phân cành th p. Cành và lá non
tía. Cây m

t m nên

nh

t t t ho c trung bình cây phát tri n r t nhanh. Tuy nhên do là loài cây
t nên có th tr ng b
tr

lo
, 2003) [6].

i khô,

5

2.1.2.1. Thân
Thân cây cao to, th
l n, t a cành t nhiên t t. V

ng nhanh, có th
ng t n t i

d ng v s n sùi, r

cr t

hai d ng v trên m t thân,

, các cây non có v màu nâu khi già

chuy n sang xám (Hoàng Th S n và cs, 2009) [13].
2.1.2.2. Lá
Có hai lo i lá: Trên cây non hay cành non: Lá m

i, g

có cu ng, phi n lá hình tr ng ho c gi ng hình trái tim, s c l c, m ng, gi ng
- 15 cm, r ng 4 - 8 cm. Trên cành cây già lá m c riêng bi t,
so le, hình li m, cu ng ng n, cong, phi n lá h p dài 16 - 25 cm, r ng 2 - 5 cm,
cành già tròn, không c nh (Hoàng Th S n và cs, 2009) [13].
2.1.2.3. Hoa
T k lá có nh ng n hoa hình núm o n ng a, có b n c

v ib

. C m hoa d ng tán m c

ng

nách lá, mang 4 - 8 hoa, hoa màu

tr ng vàng ho c tr ng xanh (Hoàng Th S n và cs, 2009) [13].
2.1.2.4
Qu hình chén có b
hình c

a ít h t, hình tr ng ho c g n

ng kính 6 - 8 mm (Nguy n Kim Thanh, 2005)[19].

2.2. Giá tr kinh t cây cây b
B

urophylla

n ph m c a quá trình nghiên c u khoa h c ch n

gi ng cây r

c ti n hành nuôi c

ngu n gen, có kh

ng, phát tri n t

t r ng tr ng b

u ki n bình
-30m3

u
t 40 m3-

t r ng cây b
50m3

duy trì

Nguy n Th Lý Anh và cs, 2008)[1].
Loà
-


6

-

-

-60

.
i v i tr ng r ng s n xu t, tiêu chu n quan tr ng nh

tr ng r ng là hi u qu kinh t
t s cây g
d tiêu th

iv ib

ch n cây
kinh t kém

m lai, g m t, sao, d
i hi u qu kinh t nhanh. Ngoài ra chúng còn có m t s

m khác: M t s
g dùng

ch bi n g s d ng g B

c trang trí

ngoài tr i r t b n và t t, m t s

cành th ng, dài, không b m i m
công nghi p s n xu t gi

i

c dùng trong xây d ng, ngành
, 2002) [5].

2.3. Khái quát v nuôi c y mô t bào th c v t

th
thuy t t
các t bào h p thành. Các t

ng
sinh v t ph c t

u g m nhi

nh ,

u mang các thông tin di truy n có


7

trong t

ng sau khi th tinh, và là nh
xây d ng l i toàn b

(Nguy

c l p, t

c Thành, 2000) [18].
m r ng b t kì m t t

bào nào c

sinh v

u có kh

m t cá th hoàn ch

phát tri n thành
ng nuôi c y t

p,

i ta có th t o ra các phôi nhân t o t các t
ti n hành nuôi c y m u lá c a m t s cây m t lá m
và cs, 2008) [22].
c trò c

iM ,l pl i

th c nghi m c a Haberland v
th

ng tách t

u r m t cây hoà

ng l ng g m có mu

ur

ng

khá m nh, t o nên m t h r nh mang c r ph . Tuy nhiên, s
v y ch t n t i trong m t th
gi

m d n và d ng l i, m c dù các tác
ng m i (Nguy

c Thành, 2000) [18].

n th hai c a nuôi c y mô và t bào
th c v t khi White thành công trong vi c duy trì mô r cây cà chua trong môi
ng l ng có ch a mu

ch chi t n m men.

Qua thí nghi m, ông th y r ng có th thay d ch chi t n m men b ng các
vitamin nhóm B (B1, B3, B6) (Dodd J. H., Roberts L. W, 1999) [24].
c l p v

c

ng c a mô s o cà r t trong m t th
Overbeek và c ng s

n th

s phát sinh phôi và t o mô s o
[24].

c d a, 2,4-

ng tích c

n

cây h cà (Dodd J. H., Roberts L. W, 1999)

i gian này, nhi u ch

thu c
cùng v

c d a có

ng nhân t o

c t ng h p. Nhi u tác gi xác nh n
o mô s o thông qua phân chia t


8

bào

nhi

ng th c v

t khó nuôi c y (Nguy n Kim

Thanh, 2005) [19].
sung ch ph m ADN chi t t tinh d ch cá b vào
ng nuôi c y mô thân cây thu c lá. Ông nh n th y ch ph m này có
tác d

ng mô nuôi c y rõ r t. M

c ng s

n ch t gây ra hi

ng trên là 6-furfuryl amino purine và
ng h p m t s ch t có tác

d

i kinetin g i chung
c tách chi t t th c v t b

u tiên là

zeatin có trong m m ngô. Các h p ch t này có kh

phân

chia t bào c

ah t

bào th t lá ho c n

(Dodd J. H., Roberts L. W, 1999) [24].
Nh

nuôi c

c các

protocorm (mô s o) t

u ki n nh

nh, các

protocorm có th phát tri n thành cây lan con và hoàn toàn s ch b
i h c t ng h

c các t bào tr n

(protoplast) dùng cho nuôi c y t mô th c v

c x lý v i enzym xenlulaza.

ng s

i t nuôi c y túi ph n c a

c (Datura inoxia). Vi c t

i thành công

th c v t thông qua nuôi c y bao ph n và h t ph
ngiên c u di truy n và lai t o gi ng

nhi u loài

góp r t l n cho các

và cs, 2008) [22].

T nh

n v ng

c a k thu t nuôi c y protoplast, khi hai tác gi

i Nh t B n là Nagata và

ong vi c làm cho protoplast thu c lá tái t
ng s

c

o thành công protoplast

c a cà chua v i protoplast c a khoai tây, m ra m t tri n v ng m i trong lai
xa

th c v t

và cs, 2008) [22].


9

2.3.2. Khái
Nuôi c y mô t bào th c v t (plan tissue culture) là k thu

t mô,

b ph n ho c t bào c a th c v t vào trong m t h th ng vô trùng có th ki m
soát v thành ph n ch

ng, các ch t h

cho cây, ánh sáng, nhi
theo m

mô, b ph

ng, phát tri n

i nuôi c y (Nguy n Quang Th ch và cs, 2009)[20].

Các b ph
b

cung c p

nuôi c y có th là ch

nh, ch i bên, ch i

nh, bao ph n, bao hoa, phôi và các b ph

cây, lá non,

thân m
m chính c a nuôi c
gi

c tr

và có r

c t h t, th m chí không có s khác bi

m c t h t. M

so v i cây

m khác c a nhân gi ng b ng nuôi c y mô là có h s

nhân gi

ng b ng hom. T m t c m ch i sau m

nuôi c y mô liên t c có th s n xu t hàng tri u cây con.

a, nuôi c y

t trong nh ng bi n pháp làm s ch b nh. M c dù nuôi c y mô
h i k thu t ph c t p, giá thành cao, song v

c nhi

c bi t là ph i h p giâm hom, t o thành công ngh mô d ng khá ph bi n trong lâm nghi p

ng,
cs

, 2002)[5]

2.3.3.
2.3.3.1.
cv th
hành nuôi c y các t bào th c v

n

ch ng minh t

Haberlandt cho r ng m i t bào c a b t k sinh v
kh
m i t bào c
phân bào nguyên nhi

phát tri n thành m

u có

hoàn ch nh. Ông nh n th y,

u phát sinh t h p bào thông qua quá trình
i t bào c a m t sinh v t s

ch a toàn b thông tin di truy n c n thi t c a m t

hoàn ch nh. Khi g p


10

u ki n thu n l i nh

nh, nh ng t

s phát tri n thành m t

hoàn ch nh.
c
nghi m tái sinh cây con t t bào lá, ch
bào.

c tính toàn

at

o ra công ngh sinh h c ng d ng trong nhân gi ng vô

tính, t o gi ng cây tr ng và dòng ch ng ch u (

và cs, 2008) [22].

at
c

lý lu n

i c y mô và t bào th c v

hoàn toàn ch

c kh

th c v t hoàn ch nh

t m t t bào riêng r .

(
2000) [18].
bào mô
:
T

bào phân hoá có ch

Tuy nhiên, khi t

chúng không hoàn toàn m t kh
thi t,

bào có ch
ic

ng h p c n

u ki n thích h p, chúng có th tr v d ng t bào phôi sinh và phân

chia m nh m . Q
hóa t bào.

t

i là ph n phân hóa t

c l i v i s phân


11

Phân hóa t bào
T bào phôi sinh

T bào dãn

T bào chuyên hóa

Ph n phân hóa t bào

n phân hóa t bào
V b n ch t thì s phân hóa và ph n phân hóa là m t quá trình ho t
hóa, c ch các gen. T i m t th
th , có m t s

n cá

c ho t hóa (mà v

c nay b

tr ng m i, còn m t s gen khác l i b
theo m

c ch

cho ta tính

ho

u này x y ra

c mã hóa trong c u trúc c a phân t ADN c a

m i t bào khi

ng phát tri n c

th c v t luôn

c hài hòa. M t khác, khi t bào n m trong m t kh i mô c
ng b

c ch b i các t bào xung quanh. Khi tách riêng t ng t bào

ho c gi

c c a kh i mô s t

c a t bào (Nguy
2.4

u ki n cho s ho t hóa các gen

c Thành, 2000), [18].
n trong nuôi c y mô t bào th c v t

2.4
M c

n này là t o ngu n m u s

c ti p theo. Cây gi

ng phân b t

chúng thích ng v

ng m

b nh c a m u nuôi c y và ch
ki n c n thi t có th

ng th i gi m b t kh

ng trong công tác nhân gi

m
u

ng các bi n pháp tr hóa v t li u nhân gi ng ho c

th ph n nhân t o cho nh ng loài khó th ph
(Nguy

ph c v cho các

u ki n t nhiên

[12].

2.4
M

n này là t o ra các ch i m i t các mô nuôi c y.
n nguyên li u nuôi c y, c n ti n hành l y m u và x lý m u

b ng hóa ch t kh trùng. Tùy thu c vào t ng lo i v t li u mà ch n hóa ch t,

12

n

, th i gian kh trùng thích h p. Theo nguyên t c thì l y b t k b

ph n nào c

dùng làm mô nuôi c

các ph n non (ch i

nh, ch i bên) c a cây thì cho t l nuôi c y thành công

i l y mô

các b ph

2002) [23]. M

ng thành khác (Bhat K. M and H,

cc

c r a nhi u l n b ng

c s ch, r i ngâm trong dung d ch kh trùng
h

ng l y mô

n

và th i gian thích

làm s ch ngu n b nh. Trong quá trình kh trùng m u ph

không làm

n s c s ng c a m u c y. Ti

ng thích h p cho t ng lo i cây.

mb o

y m u vào môi

n này kéo dài 4 - 6 tu n

ng

Ng c Hùng, 2009) [4].
Ngoài ra, khi l a ch n mô nuôi c y c n chú ý tu i sinh lý c a mô càng
th

tr hóa càng cao, nuôi c y d

n này c

m

b o các yêu c u: Mô nuôi c y có t l s ng cao, ít nhi m b nh, mô t n t i và
ng t t. K t qu c

n này ph thu c vào vi c l a ch n b

ph n nuôi c y, nên khi l y m u c

m b o các nguyên t c nêu trên (

Th Mai và cs, 2010) [10].
2.4
M t trong nh

mc

c y mô t bào so v i

s nhân gi ng cao. Vì v y, có th
n then ch t c a toàn b quá trình nhân gi ng. H s nhân nhanh
n này bi
c y và

ng t 5 - 50 l n tùy thu c vào t

giai

ng nuôi

u ki n ngo i c nh thích h p (Ngô Xuân Bình, 2010) [2].

n này bao g m nhi u l n c y chuy

nhân nhanh nh m kích thích t
hoàn ch nh có th phát sinh. Nh ng kh
+ Phát tri n ch i nách
+ T o phôi vô tính

ng

ho c c u trúc khác mà t
à:


13

+T

ng m i

Trong

n này vai trò c a các ch

cytokinin) là c c k quan tr

s

ng (auxin,
ng cây con t

n

m b o s c s ng và b n ch t di truy n c a cây. Theo nguyên t c chung thì
ng có nhi u Cytokinin s kích thích vi c t o ch i cho cây.
- B sung t h p

ng m

m auxin.

+T l

ng quá trình t o ch i.

+ T l auxin/cytokinin =1 cân b ng hai quá trình t o r và ch i
+T l
-B

ng quá trình t o r
m

nhi t 20 - 270C. Tuy nhiên c

ch

nh s l n c y

chuy n h p lý, b i vì n u s l n c y chuy n quá l n thì s d n t i hi
cây b

ng

ng kém, có th m

cây b m

uc a

Mai và cs, 2010) [10].

2.4
Các ch i h u hi u
ng ra r

g

n nhân nhanh s

c c y chuy n sang

ng 2 - 3 tu n các ch i này s xu t hi n r và tr thành

cây hoàn ch nh.
n này bao g m quá trình kéo dài ch

t

h p và t o r , t c là quá trình t o cây hoàn ch nh.

c thích

ng lúc này không

c n b sung cytokinin mà có th ch b sung auxin. N
nh d a trên t l t o r , s
Giai

n ra r

auxin t

ng r và chi u dài r .

n t o cây hoàn ch

n này các ch t kích thích t o ch

thân, r và lá. Giai
a ch

c lo i b , thay

t kích thích ra r , do v y các ch
ng nuôi c y mô t
ng v chi u cao mà ch c n t o r cho ch i nên

cb
o n này không c n sinh
nga

ng,

14

các ch

ng nuôi c

c gi m m t n a (L

Kh , 2003) [6].
2.4
Các bình ra r có ch i cây c ng, m p, kh
hình thái (chi u cao, s lá, s r
gian

t tiêu chu n nh

c mang ra ngoài hu n luy n m t th i

n i s ch s , thoáng gió, tránh ánh sáng m
ng t

nh v

cây t p thích nghi v i

n cây t trong bình ra tr ng ngoài khay giá

th , yêu c u giá th ph

nhà kính ho c nhà

mb

c và s ch.

t cây trong

hu n luy n thêm m t th i gian n a.
n quan tr ng bao g m công vi c hu n luy n cây in vitro

thích nghi v

u ki n khí h

i: Nhi

chuy n t tr ng thái d

ng sang tr ng thái t

thích nghi

c hi

ng hoàn toàn. Quá trình
i nh

sinh lý, gi i ph u, c a b

c di m

Th i gian t i thi u cho s thích

nghi là 2-3 tu n. Trong th i gian này cây ph

cb ov

c nh ng y u

t b tl
+M

c nhanh làm cho cây b héo khô

+ Nhi m vi khu n và n m làm cho cây b héo khô
+ Cháy lá do n ng (Nguy
2.5. Các nhân t

c Thành, 2000) [18].

ng t i quá trình nhân gi ng b

urophylla

2.5
Trong nuôi c y mô t
c xem là v
t

ng nuôi c

cho s
ng và m
Thành ph

quy

ng nuôi c

u ki n bên ngoài

nh s thành b i c a quá trình nuôi c y. Môi

c coi là ph

m cung c p các ch

ng và phân hóa mô trong su t quá trình nuôi c
y mà s d ng các lo
ng nuôi c

u bao g m các mu

ng c n thi t
i
ng khác nhau.
ng, vi

15

ng, ngu n cacbon, các acid amin và các ch
b sung thêm m t s ch t ph gia khác

: Than ho

t ng loài, gi ng, ngu n g c m

mà

ng t

l a ch n môi tr

t

y,

ng thích h

ng, phát tri n t i u trong

n c a h mô trong nuôi c y mô r t quan tr ng. S
ng các lo i hóa ch t ph

t

tùy

ph n trên t

ng c n cho s
v

cd

ng, n ng

chính xác cao và phù h p cho

ng c th

[21].

ng nuôi c y mô bao g m các thành ph

Dinh d

c chia ra làm 2 lo i: Các nguyên t
ng và nguyên t

tr ng mu

dinh

ng. Trong t nhiên cây

ng và phát tri n m nh thì c n ph i l y t

t các

nguyên t sau (Nguy n Quang Th ch, 2009) [20]:
- Các nguyên t

ng: Các ion c
nh (S).

- Các nguyên t
(Mn), k

ng: S t (Fe), niken (Ni), clo (Cl), mangan
ng (Cu), và molipden (Mo).

Các nguyên t trên cùng v i cacbon, oxy, h
nguyên t

ng thi t y u c a th c v t.

Nhu c u c a mô th c v t nuôi c
khoáng khác nhau so v i th c v
ng t
nuôi c

c xem là các

t ch y
ng khoáng t

ng là chính. Theo nguyên t c thành ph

xây d ng trên thành ph n các nguyên t
ng nhân t o s d ng ph bi n nh

i v i nguyên t

ng

ng ru ng. H r th c v t l y
c h p thu ch

ng, còn mô
c h p thu b

ng nuôi c y s

c

ng có m t trong mô. Môi
c s d ng trong nuôi c y


16

mô, t bào th c v
c thi t l p d a trên nguyên t c này (Nguy n Quang Th ch, 2009) [20].
Mu i khoáng là thành ph n không th thi

ng c y t

bào th c v t, làm v t li u cho s t ng h p các ch t h

Các ion c a mu i khoáng hòa tan giúp
ng trong t

nh áp su t th m th u c a

n th hóa c a th c v t.

Ví d : Kali, cacbon r t quan tr
bào

u hòa tính th m l c c a t

.
b) Các vitamin:
Th c v t c

i ch t.

t bào th c v t nuôi c

u có th t t ng h p vitamin c n thi

ng th p, có th

duy trì s

ng c a nó. Các vitamin

c s d ng nhi u nh t trong nuôi c y mô là: Thiamin (vitamin
B1), nicotinic acid, pyridoxine (vitamin B6) và myo-inositol. Vitamin có

tác d

ng, phát tri n c a m u c y và trong nhi u

ng h

n cacbon c

ng nuôi c y

(Nguy n Quang Th ch, 2009) [20].
c) Dung d ch h
Có thành ph
r t

c d a, d ch chi t khoai tây, cà

cb

ng có tác d
cd a

ng mô s o

c s d ng khá r

ng

c d a ch a các h p ch t quan tr ng trong nuôi
c

- inositol, các h p ch t có ch a ho t tính Auxin, các Gluxit

c a Cytokinin. Vì v
nhanh ch i

cd

nhi u lo
c s d ng v i n

phân hóa, nhân nhanh ch i(

cs d

kích thích phân hóa, nhân

H

ng ti
5 - 20% th

cd a
ng, kích thích

].


17

d) Agar:
Agar là m t lo i polysaccarit c a t o. Agar là ch
c s d ng nh t, ngu n g c ch y u c a nó là rong bi
ch

ng
, là m t ph c

ng saccaroze và galactose t o thành. N

th ch dùng trong nuôi c

i ph

thu c vào m c tiêu nuôi c y

ng 4-12g/l, trung bình 6-12g/l) n u n
ng s r t c ng ch
800C thì ng

Th ch

ng dinh

ng khó khu

ng mô c y.

c chuy n sang tr ng thái l ng còn

tr ng thái gel. Kh

c a

400C thì tr v

c c a th ch khá cao: 6-

d

c.

cho các ion v n chuy n d dàng (Nguy n

Hoàng L c, 2006) [7].
e) pH
pH c

ng là m t y u t quan tr ng. S

ng là y u t

i ch t trong t bào. pH c

u ch nh gi a 5,5-

nh c a pH môi
môi t

ng

c khi h p kh trùng. pH < 5,5 làm agar khó

chuy n sang tr ng thái gel còn pH > 6 agar có th r t c ng

và

cs, 2008)[22].
f) Các ch

u ti

Trong

ng nuôi c y mô t bào th c v t, thành ph n ph gia quan

tr ng nh t quy
các y u t

ng

nh k t qu nuôi c y là các ch

ng. Chúng là

u khi n s phát sinh hình thái, tái sinh cây hoàn ch nh c a mô.

Các ch

u ti

ng là nh ng ch t có tác d ng kích thích sinh

ng và phát tri n c a th c v
ng và phát tri n c a th c v
ngoài ra còn

u ti

ng trong quá
Phân chia, bi t hóa t

n quá trình bi t hóa mô và nhi u quá trình khác.

Các Phytohormon có th chia thành 5 nhóm: Auxin, Cytokinin, Giberillin,