I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------------------------------
L U A CHINH
tài:
N TR
XU T GI I PHÁP B O V
XÃ CHI NG LAO, HUY
NG NÔNG THÔN VÀ
NG
A BÀN
NG LA, T
KHÓA LU N T T NGHI P
H
o
: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa h
Khoa
ng
Khóa h c
: 2011 - 2015
Thái Nguyên, 2015
IH C
ng
I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------------------------------
L U A CHINH
tài:
N TR
XU T GI I PHÁP B O V
XÃ CHI NG LAO, HUY
NG NÔNG THÔN VÀ
A BÀN
NG LA, T
KHÓA LU N T T NGHI P
H
o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
Gi
ng d n
IH C
: Chính quy
: Khoa h
ng
: 43 - MT - N02
ng
: 2011 - 2015
: PGS.TS. Nguy n Th Hùng
Thái Nguyên, 2015
i
L IC
hoàn thành t
c khoá lu n t t nghi p này, d a trên s c g ng
r t nhi u c a b
thi u s
h tr c a các
th y cô, b n bè trong th i gian h c t p. V i lòng kính tr ng và bi
s c, em xin chân thành c
y giáo PGS.TS. Nguy n Th Hùng
ng d
em trong su t quá trình th c hi
Em xin c
n
tài này.
ng, Ban ch nhi m khoa Môi
ng, các th y giáo, cô giáo và cán b
t cho
em nh ng ki n th c, kinh nghi m quý b u trong quá trình h c t p và rèn
luy n t
ng.
Em xin chân thành c
o cùng toàn th anh ch chuyên
viên phòng TN & MT huy n M
om
c n nhi u v i ki n th c th c t
Em xin c
dân Chi
u ki
c ti p
t quá trình th c t p t i phòng.
i các bác, cô, chú, anh ch cán b UBND xã và nhân
o nh
u ki n t t nh
em th c hiên
tài này.
C
ng viên em trong
su t quá trình h c t p. Trong su t quá trình th c t
g ng h
tránh kh i nh ng thi u sót.
Em kính mong các th y cô giáo và b
lu n t t nghi p c
khoá
c hoàn thi
Em xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày
Sinh viên
L u A Chinh
ii
DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 4.1. Tình hình nuôi, nh t gia súc, v t nuôi c a các h
b
i Thái ..................................................................................... 33
B
B ng 4.3. Ngu
B ng 4.4. Ch
t i thôn
a các h
cs d
ng c a các h
ng ngu
c th i c a các h
B ng 4.9. Tình hình nhà v sinh c a h
............... 41
....................................... 43
............................................ 44
B ng 4.10. Tình hình s d ng phân bón c a các h
........................ 45
d ng thu c BVTV.......................... 46
B ng 4.12. Tình hình s c kho c a các h
B ng 4.13. Nh n th c c
.......................... 40
c th i t các h
rác th i c a các h
B ng 4.11. Tình hình các h
.................... 38
c........................................................... 39
B ng 4.7. Tình hình ngu n ti p nh
B
......................... 37
ng c a các h
B ng 4.5. K t qu phân tích m
B ng 4.6. Tình hình h th
i Mông................... 36
i dân v b o v
...................................... 47
ng. ......................... 48
iii
DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1. M t s hình
Hình 4.2. Nh
Hình 4.3. Bi
a bàn xã chi ng lao...... 31
i g m sàn.............................................................. 33
th hi n tình hình nuôi nh t, gia súc, v t nuôi c a các h
i các b
i Thái........................................................ 34
Hình 4.4. Bu c gia súc g n nhà . .................................................................. 35
Hình 4.5. Th rong v t nuôi, v t nuôi t ti n th
Hình 4.6. Bi
th hi n tình hình nuôi nh t, gia súc, v t nuôi c a các h
i các b
Hình 4.7. Bi
h
Hình 4.8. Bi
ng xóm .......... 35
i mông ...................................................... 36
th hi n t l ngu
cs d
ng c a các
........................................................................................ 37
th hi n t l ch
ng ngu
ng c a các h
............................................................................................. 38
Hình 4.9. B
cc
c t ch y t
trên các khe, núi xu ng .................................................................... 39
Hình 4.10. Bi
th hi n tình hình th ng c ng th i c a các h
... 41
Hình 4.11. Bi u
th hi n tình hình ngu n ti p nh
.... 42
Hình 4.12. Bi
th hi n t l
rác c a các h
.......... 43
Hình 4.13. Bi
th hi n t l ki u nhà v sinh c a các h
......... 44
Hình 4.14. Bi
th hi n tình hình s d ng phân bón c
......... 45
Hình 4.15. Bi
th hi n tình hình s d ng thu c BVTV c
Hình 4.16. Bi
th hi n tình hình s c kho c
Hình 4.17. Mô hình RHình 4.18. C u t
c th i t
... 46
....................... 47
t d c........................................................ 51
...................... 53
iv
Hình 4.19. C u t o mô hình b biogas trong x lý ch t th
o
................................................ 54
Hình 4.20. Mô hình l
cn
ng cho h
cb
c sau
............................................................................................. 55
x
h
c th i b ng bãi l c ng m và th c v t thu sinh cho
........................................................................................ 57
Hình 4.22. Mô hình x lý
c th i b ng bãi l c ng m và th c v t thu sinh..... 57
quy trình x lý rác th i, phân gia súc v t nuôi làm phân bón
compost ............................................................................................ 58
Hình 4.24. Mô hình nhà v sinh t ho
Hình 4.25. mô hình nhà ti
.............................................. 60
c ch d ng tro .............. 61
v
DANH M C CÁC T
CSSKSS
:
:
FAO
VI T T T
c kho sinh s n
ng sinh h c
: T ch
c Th c ph m Th gi i
:H
sinh thái
: K ho
a cháy
R-VAC
: R ng -
n ao chu ng
TN&MT
:
UBND
: U ban nhân dân
ng
vi
M CL C
Trang
L IC
.................................................................................................... i
DANH M C CÁC B NG................................................................................ii
DANH M C CÁC HÌNH................................................................................iii
DANH M C CÁC T
VI T T T .................................................................. v
M C L C........................................................................................................ vi
PH N 1: M
U.......................................................................................... 1
tv
................................................................................................... 1
1.2. M c tiêu c
tài ..................................................................................... 2
1.3. Yêu c u c
tài ...................................................................................... 3
tài....................................................................................... 3
PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 4
lý lu n .............................................................................................. 4
2.1.1. M t s khái ni
n....................... Error! Bookmark not defined.
pháp lí ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. M t s
gi
m v hi n tr ng và xu th di n bi
ng trên th
c ............................................................................................. 5
2.2.1. M t s
m v hi n tr ng và xu th di n bi
ng trên
th gi i............................................................................................................... 5
2.2.2. Tình hình hi n tr ng v
ng
Vi t Nam .................................. 11
PH N 3:
NGHIÊN C U............................................................................................... 19
i
ng và ph m v nghiên c u............................................................ 19
ng nghiên c u............................................................................ 19
3.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................... 19
vii
m và th i gian nghiên c u ............................................................ 19
m nghiên c u ............................................................................. 19
3.2.2. Th i gian nghiên c u ............................................................................ 19
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 19
u.......................................................................... 20
3.4.1.
p s li
p..................................................... 20
p tài li u th c p .................................................. 20
y m u và phân tích ....................................................... 20
............................................................ 21
ng kê và trình bày s li u........................................... 21
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U .......................................................... 22
u ki n t nhiên, kinh t và xã h i xã Chi ng Lao - huy
t
ng La -
...................................................................................................... 22
u ki n t nhi n................................................................................. 22
4.1.1.1. V
a lí .......................................................................................... 22
c
a th
a hình ................................................................. 22
4.1.1.3. Th i ti t, khí h u ................................................................................ 23
4.1.1.4. Thu
............................................................................................. 23
................................................................................................ 23
u ki n kinh t - xã h i...................................................................... 24
u ki n kinh t ................................................................................ 24
u ki n v xã h i ............................................................................ 26
4.2. Nh ng thói quen c
4.2.1. Phát r
gi m tài nguyên r
a bàn xã gây
y
ng và suy
a bàn................................................................... 29
4.2.2. Thói quen th rong, nh t v
ng xung quanh, ngu
n ch
n ...... 29
i g m sàn gây
ng
n môi
c sinh ho t...................................................... 31
viii
4.3. Hi n tr
t
4.3.1. V
a bàn xã Chi ng Lao - huy
ng La -
...................................................................................................... 36
s d
c sinh ho t............................................................. 36
4.3.2. V
c th i ................................................................................... 39
4.3.3. V
rác th i ...................................................................................... 42
4.3.4. V
ng ............................................................................... 44
4.3.5. Phân bón, thu c b o v th c v
4.3.6. S c kho
4.3.7. Nh n th c c
ng ................................... 45
ng ........................................................................ 47
i dân v b o v
ng................................... 48
xu t m t s gi i pháp b o v và qu
ng
......................................................................................................................... 49
..................................................................................... 49
xu t m t s gi i pháp b o v và qu
ng ...................... 50
PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................... 63
5.1. K t lu n .................................................................................................... 63
5.2. Ki n ngh .................................................................................................. 64
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................
1
PH N 1
M
U
tv
Nhìn chung nông thôn Vi t Nam có c nh quan thiên nhiên phong phú,
ng, giàu giá tr
c
m khác nhau v
u ki n thiên nhiên, kinh t - xã h i, cho nên các vùng
nông thôn Vi
c thù riêng và ch
ng có s bi n
i khác nhau.
Chi ng Lao là xã thu c vùng nông thôn mi n núi c a huy
-t
u ki
h t ng còn nhi
ch y u là dân t c thi u s ch u
h
ngu
u th n và
ng r t l n c a t p quán, thói quen l c
ng x u t
ng s
u d nh n th
cv b ov
ng, nên h
ng tu ti n theo thói
, khi g p n ng b c mùi, g
r a trôi làm ô nhi m
c. Hay t p quán nuôi nh
i dân
i g m sàn làm ô nhi m môi
ng s ng c
b c
ng La
ng h xí t m
c làm g n nhà b c mùi hôi th i ho c không có h
i ti n t
i r ng khi g
r a trôi làm ô nhi m ngu
c
sinh ho t ho c phát sinh ru i mu i gây b nh t t.
Ô nhi
ng nông thôn nói chung và nông thôn mi n núi nói
i dân s d ng các lo i hoá ch t b o v th c v t trong nông
nghi p (thu c tr sâu, tr b nh, thu c tr c d
m b o an toàn; có
tình tr ng sau khi phun thu c tr sâu b nh ho c c d
thu c th a
t i ngu
b tc
c; bao bì, chai l ch a hoá ch
i nông dân r a
m b o an toàn
ch
i dân v t b
2
máng ho
ng tr c ti p t i ngu
lo i b nh t
y....
nh
c sinh ho t hàng ngày và là ti
phát sinh các
i nông dân không th nh n th
Ngoài ra, t i các vùng nông thôn mi
các lo i rác th
c.
a bàn xã Chi ng Lao,
i dân t do v t các lo i rác th i
ng v t nuôi b ch
dùng ph th i c
ng xung quanh, c ng v i phân gia súc, gia c
ng s ng thêm ô nhi m. M t khác, làm nông nghi p không ch
d a vào m y lo i cây tr
mà ph
n thu nh p và l y phân bón cho cây tr
i
dân ph i ti p xúc tr c ti p v i phân gia súc, gia c m. N u không có bi n pháp
nuôi nh t, thu gom và s lý các ngu n phân gia súc h p lý và khoa h c thì
v
ô nhi
ng
các vùng nông thôn mi
a bàn xã
Chi ng Lao hi n nay ngày càng ch nên nghiêm tr
Xu t phát t v
c s nh t trí c a ban giám hi
ban ch nhi
is
ng
i h c Nông Lâm Thái Nguyên,
ng d n tr c ti p c a Th y giáo PGS.TS.Nguy n Th Hùng, em
ti n hành th c hi
n tr
xu t gi i pháp b o v
a bàn xã Chi ng Lao - huy n
ng La - t
1.2. M c tiêu c
tài
- Tìm hi u v m t s thói quen c a các dân t
ng x
ng.
- huy
n tr
ng La - t
-
a bàn xã gây nh
ng nông thôn t i xã Chi ng Lao
La.
xu t m t s gi i pháp b o v và qu
ng t i
3
1.3. Yêu c u c
tài
- Ph ng v
i di n các t ng l p, các l a tu i làm vi c
các ngành
ngh khác nhau.
- Thu th p các thông tin, tài li u v
u ki n t nhiên, kinh t xã h i t i
xã Chi ng Lao.
- S li u thu th p ph i chính xác, khách quan, trung th c.
- Ti
u tra theo b câu h i; b câu h i ph i d hi
các
thông tin c n thi t cho vi
- Các ki n ngh
i phù h p v
có tính kh thi cao.
tài
-
c t p và nghiên c u khoa h c:
+ Nâng cao ki n th c, k
m th c t ph c v cho
công tác sau này.
+ V n d ng
c các ki n th
-
c ti n:
+ K t qu c
s góp ph
i dân v vi c b o v
ng La - t
ng nông thôn t i xã Chi ng Lao huy n
La.
i pháp b o v
t
c s quan tâm c a
ng.
nh hi n tr
Mu
c t p và nghiên c u.
ng cho khu v c nông thôn thu c
4
PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
lý lu n
- Nông thôn là ph n lãnh th không thu c n i thành, n i th các thành
ph , th xã, th tr n
c qu n lý b i c
là y ban nhân dân
ng và làm vi c c a m t c
ng bao g m ch
y u là nông dân, là vùng s n xu t nông nghi p
h t
ti p c n th
u
s n xu t hàng hóa th
v i thành th .
-
ng bao g m các y u t t nhiên và v t ch t nhân t o bao
i, có
c
i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n
i và sinh v t. (Lu t b o v
- Ho
lành, s
ng b o v
ng, 2005) [11]
ng là ho
p; phòng ng a, h n ch
phó s c
ng gi
ng x
ng trong
iv
ng, ng
ng; kh c ph c ô nhi m, suy thoái, ph c h i và c i thi n
ng; khai thác, s d ng h p lý và ti t ki m tài nguyên thiên nhiên; b o
v
ng sinh h c. [11]
- Phát tri n b n v ng là phát tri
hi n t i mà không làm t n h
h
c nhu c u c a th h
n kh
ng nhu c
k t h p ch t ch , hài hoà gi a
m ti n b xã h i và b o v
- Ô nhi
a các th
ng kinh t , b o
ng. [11]
ng là s bi
không phù h p v i tiêu chu
i c a các thành ph
ng, gây
ng
ng x
i,
sinh v t. [11]
BVMT. Ch
v i s t n t i, ph
ng môi
ng là m
ng ph n ánh m
y u c a công tác
phù h p c
phát tri n kinh t xã h i c a nhân lo i.
i
5
nh
i s xu t hi n v
i ta d n d
bi u th m
ch
nh m
ng
t tx uc
ng,
ng b ô nhi
2.2. M t s
m v hi n tr ng và xu th di n bi
th gi i
c
2.2.1. M t s
m v hi n tr ng và xu th di n bi
ng trên
ng trên
th gi i
a) Khí h u toàn c u bi
i và t n xu
Vào cu i nh
c phát tán dioxit cacbon (CO2) hàng
p x b ng 4 l n m
ng CO2
m c cao nh t trong nh
Ph v bi
a Ban Liên Chính
i khí h u thì có b ng ch ng cho th y v
c
n
ng r t rõ r t
n khí h u Toàn c u. Nh ng k t qu d báo g m vi c d ch
chuy n c
i khí h u, nh
i trong thành ph
su t c a các HST, s
ng th i ti t kh c nghi t và nh ng
n s c kho
l
i. Các nhà khoa h c cho bi t, trong vòng 100
t
ng 0,50C và trong th k này s
t 1,5 - 4,50C so v i nhi
th k XX.
t nóng lên có th mang t i
nh ng b t l
-M
c bi n có th dâng lên cao t
n 140cm, do s
và s nh n chìm m t vùng ven bi n r ng l
xu t nông nghi p, d
- Th i ti
c bi t
id
t, phun trào núi l a, ho ho
n s s ng c a loài n
tm
u vùng s n
n.
n su
u này không ch
ng
i m t cách tr c ti p và gây ra nh ng thi t h i v
kinh t mà còn gây ra nhi u v
Liên H p Qu c, 2000, GEO - 2000).[9]
ng nghiêm tr ng khác. (Ngu n:
6
b) S suy gi m t ng Ôzôn (O3)
V
gìn gi t ng Ôzôn có vai trò s
Ôzôn có vai trò b o v , ch
i s ng c
nhi
i v i nhân lo i. T ng
ng các tia c c tím có
i và các loài sinh v
t. B c x tia c c tím có
ng, h u h t mang tính ch t phá hu
và th c v
ng tr c ti p t i
iv
ng v t
i v t li u khác, khi t ng Ôzôn ti p t c b suy
ng này càng tr nên t i t . Ví d , m c c n ki t t ng Ôzôn là
10% thì m c b c x tia c c tím
c sóng gây phá hu
x tia c c tím có th gây hu ho i m
c thu tinh th và phá ho i
võng m
nh v
b c x tia c
ng hô h
ng th i,
c coi là nguyên nhân làm suy y u các h mi n
d ch c
ng v
tro
t
i s ng c
ng và th c v t n i
c s ng nh quá trình chuy
h
c
t o ra th
ng qua quang
ng thu sinh.[9]
Ôzôn là lo i khí hi m trong không khí n m trong t
quy n g n b m
t và t p trung thành m t l p dày
km ph thu
. Vi
ng b
i ra kho ng 30 ch t h
ng NOx
o ra Ôzôn m
Ôzôn l
t nhiên
v i s c kho
cao t 16 - 40
n có
c phát tri n và nhi u
t. N u không khí có n
ng b ô nhi m và gây tác h
i
i.[9]
Ví d :N
Ôzôn = 0,2ppm: Không gây b nh.
N
O3
ng b kích thích và b t y.
N
O3 = 1 - 3ppm: Gây m t m i, b i ho i sau 2 gi ti p xúc.
N
O3 = 8ppm: Nguy hi
i v i ph i
Các ch t làm c n ki t t ng Ôzôn (ODS - Ozon Depletion Substances)
bao g
2,
7
NO, NOx) có kh
p v i O3 và bi
làm suy gi m t ng Ôzôn trong t
1994 và hi
s
i nó thành ôxy. Các ch t
t
m c cao nh
m d n. Theo Ngh
i c a Ngh
n
ng, t ng Ôzôn s
c ph c h i so v i
c nh
c) Tài nguyên b suy thoái
R
tr
m nh m
ng c hi n v
t hoang b bi n thành sa m c. Sa m c Sa - ha - ra có di n tích
r ng 8 tri u km2, m
ng thêm t 5 - 7km2. M t b ng ch ng
m i cho th y, s bi
t
i khí h
ng
nhi u khu v c. G
kho ng 305 tri
ng h
c Trung
n Qu c t Hà Lan tham kh o l y ý ki
ng,
t màu m (g n b ng di n tích c
thoái do bàn tay c
Kho ng 910 tri
thoái
suy thoái ho c b tri t phá
i, làm m
c i t o thì qu
s n xu t nông nghi p.
tt
i di
m c trung bình, gi
c Úc) s b suy
n xu t và n u không có bi n pháp
t này s b suy thoái
Theo T ch
b suy
m
m
n.
c Th c ph m Th gi
t
i di n tích c a Alaska) s b m
giá tr tr ng tr
c trên th gi i
chuy n ch m sang d ng hoang m
do . Trên ph m vi Toàn c u, kho ng 25 t t
cu n trôi hàng
n c . Theo tài li u th ng kê c a Liên H p
Qu c, di
t canh
i trên th gi i
i và còn ti p t c gi m
[9]
8
- S phá hu r ng v
n ra v i m
r ng có kho ng 40 tri u km2, song c
n a, trong s
cao, trên th gi i di n tích
n nay di
mt
i chi m kho ng 1/3 và r ng nhi
phá hu r ng x y ra m
c bi t
nh
nhu c u khai thác g c i và nhu c u l
t làm nông nghi p và cho nhi u m c
- 1995.[9]
c là 1386.106 km3, bao ph g n 3/4 di n tích b
-V it
t
y
t c a chúng ta có th g
i v n "khát" gi
d
hai c c (chi
i có th ti p c
chi m 0,26%). S
c
s d ng tr c ti p thì l i càng ít i (ch
nhanh cùng v i quá trình công nghi p hoá,
hoá, thâm canh nông nghi p và các thói quen tiêu th
kh ng ho
gi i
S
c s ch và 50% thi u các h th ng v sinh an toàn.
c ng t ngày càng lan r
nghiêm tr
bi
c quá m c
c trên ph m vi Toàn c u. G n 20% dân s th
c dù
suy gi
n thi
c
u v
nhi
xâm nh p m n. Ô nhi
i v i các khu v c ven
c u ng là ph bi n
th , ô nhi m nitrat (NO3-) và s
n ch
ch
ng các kim lo i n ng gây tác
kh p m
s ch trên th gi i không th
thu c vào ngu n cung c p c
nhi
kho , nhà
và hàng ch c tri
n
n cung c
c n a. ngày càng có nhi
nh này và ngày càng có nhi
t, m t r ng, c n ki t ngu
i bu c ph
c
c, mà h u h t t n
p trung
ng
c",
i vì v i t ng
c ng t ch chi m 2,5% t
t i
i chi m 2/3. S
tri n. Ch y u do
n 65 tri u ha r ng b m t vào nh ng
m
t
i ph
i b ô
c làm cho hàng ch c tri u
ng,... gây xu ng c
ng. Có kho ng 1 t
c
u ki n s c
ch
che thân
i khác ph i s ng trên các hè ph . Th t không th tin
9
c r ng, th gi i ngày nay c
m
i dân ch t vì
i ch trong các cu
t
n a th k tính t
là 20 tri u
c t nay t
ra là bài toán khó v
di
c
i gi i vì dân s liên t
t nông nghi
ng gi
màu m
t ngày càng suy gi m.[9]
d) Ô nhi
y ra
S phát tri
ch t th
quy mô r ng
, khu công nghi p, du l ch và vi
b các lo i
t, bi n, các thu v
ngày càng r
c bi
i nhau
ng
. Nhi u v
các khu v c nh , m
ng
dân s cao. Ô nhi m không khí,
rác th i, ch t th i nguy h i, ô nhi m ti ng
v
m nóng v môi
n nh ng khu
ng. Kho ng 30 - 60% dân s
c có thu nh p th p v n còn thi u nhà
u ki n v sinh. S
s th gi i có ph
sang th k XX, dân s th gi i ch y u s ng
chi m 1/7 dân s th gi i
phát tri
c
nông thôn, s
i s ng t i
n cu i th k XX, dân s s ng
u và chi m t i 1/2 dân s th gi i.
phát tri
vùng có m
nhi u qu c gia
. Châu Phi là
th hoá kém nh
im
là 3%, s
l
Hi n nay, trên th gi i, nhi
Ví d ,
quy mô
nh là b ô nhi m.
c xác nh n 300 vùng v i di n tích 10.000 ha b ô
nhi m, tuy nhiên trên th c t có t i 50.000 - 100.000 vùng v i di n tích
kho ng 100.000ha (Bridges, 1991). Còn
M có kho ng 25.000 vùng,
t b ô nhi m c n ph i x lý.[9]
e) S
Hà
10
i là ch c a
c
ng l
u ki n kinh t - xã h i và ch
hi n nay
ng cu c s ng. Tuy nhiên, xung
m ts
ng và tình hình kinh t b t l
nghiêm tr ng gi a dân s
ng làm m t cân b ng
ng.[9]
u th k XIX, dân s th gi i m i có 1 t
và
i
M
s th gi i
tu i t 15 - 24 tu i.
ng 78 tri
s th gi i s
i. Theo d
m c t 6,9 - 7,4 t
s là 8 t
là 10,3 t
n 2025 dân s
i. 95% dân s
c này s ph
nghiêm tr ng c v kinh t , xã h
f) S suy gi
a nh
m
i m t v i nh ng v n
c bi
gi i quy t nh ng h u qu do dân s
p nhi u l n nh ng
ng, sinh thái. Vi c
c này có l còn khó
t v chính tr trên th gi i.[9]
ng sinh h
t
ng và th c v t qua quá trình ti n hoá trên
tri
n
t
n quan tr ng trong vi c duy trì s cân b ng môi
ng s
t,
nh khí h u, làm s ch các ngu
t. S
ngu n v t li u quý giá cho các ngành công nghi
ngu n th c ph m lâu dài c
các gi ng loài m
d
ng c a t
c ph m, du l ch, là
i, và là ngu
c chia thành 3 d
t o ra
ng di truy n,
ng sinh thái.[9]
-
v t ch
c, h n ch
ng di truy n: V t li u di truy n c a vi sinh v t, th c v
ng nhi
cá th t o nên s
ng
nh các tính ch t c a t t c các loài và các
ng c a th gi i h
ng cá
11
th cùng loài có nh
nh nh
m gi ng nhau, nh ng bi
m riêng bi t c a nh ng cá th trong cùng loài.[9]
-
c th hi
tính b ng s
i v i t ng khu v
ng loài và nh
cc a
t
ng trên c
o nên m t s
l n bao g m r
m n ch
c
i loài trong 1 vùng.[9]
ng HST: S phong phú v
i
i di truy n l i xác
ng
ng l n HST. Nh ng sinh c nh r ng
ng c
t ng
ng nhi
c, san hô và r ng ng p
t giàu có v
HST riêng bi t ch
ch
ng
n quan tr ng cho
àn c u. Các sinh c nh giàu có nh t c a th gi i là r ng m nhi
m c dù chúng ch chi m 70% t ng di n tích c a b m
chi m ít nh t 50%, th
S
n 90% s loài c
i,
t
ng và th c v t.
ng v các gi
ng th c v t trên hành tinh có v trí vô
cùng quan tr ng. Vi c b o v
c, th m m và loài
i ph i có trách nhi m tuy
s
i v m t luân lý trong c
i là ngu n tài nguyên nuôi s
ng sinh v t
i.
Nguyên nhân chính c a s m
-M
-
ng do ch t phá r ng và phát tri n kinh t .
t quá m
- Ô nhi
buôn bán.
c và không khí.
- Vi c du nh p nhi u loài ngo
t
H u qu c a quá trình này không d kh c ph c, không ch gây t n th t
v giá tr
n th t không nh v kinh t .
H u h t các loài b
u là các loài trên m
s ng trong r
san hô là nh ng môi
c ng
ng s ng r t d b
2.2.2. Tình hình hi n tr ng v
a) R ng ti p t c b thu h p
ng
c bi
n
Vi t Nam
t và trên m t n a
c bi n là các d i
12
c ta có 14 tri u ha r ng, chi
t nhiên c a c
n tích
n tích r ng ch còn 9,5 tri u ha (chi m
n nay ch còn kho ng 6,5 tri
c ar
nm
che ph
ng. Ch
ng r ng
các vùng
còn r ng b h xu ng m c quá th p. Trên th c t ch còn kho ng 10% là r ng
nguyên sinh. (Ngu n: Hi n tr n
ng Vi t Nam và nh ng l i báo
ng, 2013).[13]
S li u c a T ng c c Lâm nghi p, B Nông nghi p và Phát tri n nông
thôn cho th
nh
d ng vào nhi u m
u nh
ng t nhiên b
s
n,
m i
làm th
tr
ng sinh h c b
ng nghiêm tr ng
Th gi i th a nh n Vi t Nam là m t trong nh
ng
sinh h c vào nhóm cao nh t th gi i. V
, Vi t Nam
ng v t, 16.000 loài th c v t, bao g m nhi
c h u,
quý hi m. T ch c vi sinh v t h c châu Á th a nh n Vi t Nam có không ít
loài vi sinh v t m
i v i th gi i.[13]
Th
pk
chim b tuy t ch ng và 120 loài thú b di t vong. Và, m c dù có v ngh ch lý
t th c t là các trang tr
ng v
nh ng loài r n, rùa, cá s u, kh và các loài quý hi m khác vì m
m i
Vi t Nam và khu v
tr
i không h làm gi m b t tình
ng v t hoang dã trong t nhiên, mà th m chí còn làm cho v n
tr nên t i t
i nh ng trang tr
i các ho
ng
ng v t hoang dã.[13]
Ti
b
cC
ng v t hoang dã c a Hi p h i B o t
ng v t hoang dã,
13
Thay vì ho
cho bi
ng nh m m
o t n, các trang tr i gây nuôi
ng v t hoang dã l i vì m
ed av
i nên trên th c t tr thành m i
ng v t hoang dã trong t nhiên. Các phân tích t nh ng
báo cáo cho th
ng tiêu c c c a các trang tr i này l
so v i nh ng ích l i mà chúng có th
t nhi u
Th m chí, nh ng trang tr i
ng nhanh v i t l sinh s
c
ng tiêu
n công tác b o t n vì nh ng trang tr i này liên t c nh p kh u các loài
ng v t có ngu n g c t nhiên.[13]
t ngo
l
n di n t
i nguy
ng
c ng h i d
cánh
c bi t là vi c nh p kh u 40 t
-m
c
qu c t c nh báo là m t trong nh ng loài xâm h i nguy hi m.[13]
c) Ô nhi m sông ngòi
V i nh ng dòng sông
các thành ph l
H Chí Minh, tình tr ng b ô nhi m n ng n
th c t ,
Tuy nhiên, sông
i hay thành ph
u d dàng nh n th y qua
ph
i chúng.
nhi
i m t v i tình
tr ng ô nhi m n ng n do rác th i sinh ho t, rác th i làng ngh , rác th i nông
nghi p và rác th i t các khu công nghi p v
ng ngày, t ng gi
xu ng.[13]
i m t v i tình tr ng ô nhi m n ng n nh t
là: sông C u, sông Nhu H u
Tây Nam B
ng Nai và h th ng sông Ti n và sông
ng b ng sông C u Long. Nh
c h i, làm h y ho i ngu n th y s n và
ng s ng, s c kho c a c
d) Bãi rác công ngh và ch t th i
ng.[13]
ng tr c ti p t i môi
14
Hi n các doanh nghi p
Vi t Nam là ch s h u c
con tàu bi n tr ng t i l
t nghìn
u h t các c ng bi n trên th gi i
không cho phép lo
ng l i
không b
m an toàn hàng h i. Th
v
c neo v t v
các tuy n sông, c a bi
thành ph li u mà vi c phá d lo i tàu bi
làm ô nhi
u
ch
th i ra rác th i nguy h i
ng s ng.[13]
Nhi u d án luy n, cán thép l
Vi t Nam tr
xu t hi n, h a h
c xu t kh u thép l
ng th
bi n Vi
và ch t th i. Bài h c
ng x y ra v i ngành s n xu
p l i n u nh ng dây chuy n luy n gang, thép b lo i b
l
t
n có kh
Trung Qu c
Vi t Nam.[13]
e) Ô nhi m t s n xu t nông nghi p.
Báo cáo m
a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn cho th y,
ngu n ch t th
ng t tr ng tr
c ki
t hi u qu
nh t là ch t th i t
t p trung ch y u
ng
nc
c có 16.700 trang tr
ng b ng sông H
v it
i
B (13%),
u con và trên 214 tri u con gia c m. Theo tính
toán c a V Khoa h c, Công ngh
tri
ng (B Nông nghi p và Phát
ng phân th i c a bò kho ng 10 - 15 kg/con/ngày, trâu là
15 - 20 kg/con/ngày, l n là 2,5 - 3,5 kg/con/ngày và gia c m là 90
y, tính ra t ng kh
c ta hi n kho
Nuôi tr ng th y s
m nh các bi n pháp th
ut
ng ch t th
a
[13]
p ph i v
. Vi
y
t t i các vùng nuôi tôm t p
15
y
v
m ngu
c. Cùng
ng s d ng phân bón và thu c b o v th c v t trong tr ng tr t
m t cách tràn lan, không có ki
Hi
m
c.
ng thu c b o v th c v t ngoài danh m
c phép s d ng,
quá h n s d ng còn t
ng c n tiêu h
ng r
3.400 lít (d ng l ng).[13]
K t qu
y, khu v c nông thôn th i ra kho ng
10 tri u t
t th i r n sinh ho
tri u t
rác th i này c ng v
nghi p
n cho tình tr ng ô nhi
càng tr
ng i.[13]
i 13,5
ng ch t th i t s n xu t nông
ng
khu v c nông thôn ngày
n xu t hàng tri u t n phân lân t các nhà máy
l
n và Ninh
Bình). D
ng phân bón s d ng
tri u t n. (Tr
n, 2011, Vi
c ta s trên 3,5
.[5]
Trong nguyên li u s n xu t phân lân có ch a 3% Flo. Kho ng 50 - 60%
ng Flo này n m l i trong phân bón. Khi bón nhi u phân lân s
t và s làm ô nhi
ng c
tt i
t.[5]
Trong các ch t th i c a nhà máy s n xu t phân lân có ch a 96,9% các
ch t gây ô nhi m mà ch y
v
ts
i và gia súc, kìm hãm ho
p và t ng h p protein
m cho cây tr ng, cây ch s d
l in
tr
s n có th gây
i th c
t và gây ô nhi
n
th c v t. [5]
c 40 - 60%, ph n còn
t. Các nhà nghiên c u v
ng x u c
[5]
ng c a m t s
ng cây
ng nitrat quá cao trong nông