Các hình thức điều khiển và sự vận dụng trong quan lý doanh nghiệp

Li m u
T chc vi ngha rng nht l mt nhan t quan trng hng u trong quỏ
trỡnh trin khai bt k hot ng no t phm vi vI ba ngi cho n ton cng
ng xó hi, ton cu. ú l mt trong nhng cụng c rt quan trng trong lnh
vc qun lý bin mc tiờu c th thnh hin thc, cao nht l vic t chc
cuc sng, to ra cht lng cuyc sng ngy cng tt p hn.
Trong quỏ trỡnh qun lý cụng vic t chc c hiu v trin khai theo hai
ngha: t chc mt quỏ trỡnh hot ng no ú (vớ d hot ng kinh doanh) v
t chc mt h thng b mỏy iu khờn (lónh o v qun lý).
S phõn chia mt t chc qun lý cỏc cp v cỏc khõu th hin s phõn
cụng chuyờn mụn hú theo chiu dc v chi u ngang, cỏc b phn ú bao gi
cng nm trong mt mi quan h nht nh nhm to ra s liờn kt cht ch,
h I ho trong t chc. Vic xỏc lp v s lý ỳng n cỏc mi quan h v t
chc l y u t trng yu vn h nh b mỏy n khp nhp nh ng, t o ra hiu
lc t chc . Khi cpn khỏI niờm t chc trng thỏi ng, ta cng ó
nhn mnh vai trũ cc ký quan trng ca cỏc mi quan h v t chc, nu s lý
ỳng s to ra ng lc v k cng cho t chc, ngc li s gõy vng
mc, sung t trong ni b t chc, cú th l m r i lon, vụ hiu hoỏ t chc.
Khi xỏc lp cỏc mi quan h v t chc, cn xỏc nh rừ cỏc yu t: nh quan
h dc hay quan h ngang; quan h lõu dI, thng xuyờn hay quan h t xut;
quan h chớnh thc hay khụng chớnh thc. KhỏI quỏt lI cú hai loI quan h c
bn: quan h Iu khin phc tựng v quan h phi hp hp tỏc. Nhng bI
vit ny em mun cp ti loi quan h th nht, ú l quan h Iu khin
phc tựng.
Quỏ trỡnh ra quyt nh qun lý
Trờn thc t, trc khi bt u bt c cụng vic gỡ , ngi ta u phI tin
hnh quyt sỏch trc tiờn. Bt ký cụng vic qun lý no do cỏc nh qun lý tin
Quan hệ điều khiển - phục tùng, các hình thức điều khiển & sự vận dụng trong quản lý DN
1
hng u cú vn quyt sỏch. Quyt sỏch l húch nh k hoch, l la chn
mt trũng hai phng ỏn hnh ng dó c chun b, l thit lp c cu t

chc, phõn nh quyn hn v ngha v: so vi tỡnh hỡnh thc t vi k hoch,
la chn phng ỏn kim tra. Iu ú cú ngha l quyt sỏch phI quỏn xuyt
cỏc mt k hoch, t chc, Iu khin. Hn na cỏc cỏn b qun lý cỏc cp ca
t chc u phi tin hnh quyt sỏch.
Quan hệ điều khiển - phục tùng, các hình thức điều khiển & sự vận dụng trong quản lý DN
2
S LC V C CU T CHC QUN Lí
1/KHI NIM:
T chc hin din trong cỏc s vt t nhiờn v xó hi,t n gin n
phc tp,t vi mụ n v mụ.Núi chung nú mang mt ý ngha rt rng nhng
õy chỳng ta chỳ ý n mt nh ngha sỏt hn vi khỏi nim T Chc Qun
Lý:T chc l mt c cu(b mỏy hoc h thng b mỏy)c xõy dng cú ch
nh v vai trũ v chc nng(c hp thc hoỏ),trong ú cỏc thnh viờn ca nú
thc hin tng phn vic c phõn cụng vi s liờn kt hu c nhm t ti
mc tiờu chung
T chc qun lý gm 3 yu t to thnh:
-Chc nng l lý do hỡnh thnh v tn ti ca mt t chc c khỏi quỏt
t cỏc nhim v chớnh phi lm thng xuyờn thc hin mc tiờu ca t chc
-C cu l phng tin thc hin chc nng,bao gm cỏc b phn hp
thnh t chc
-C ch vn hnh l phng thc vn hnh c cu hot ng ỳng
chc nng.
Hiu qu hot ng ca t chc hoc hiu lc iu hnh ca t chc qun
lý ph thuc c 3 yu t núi trờn.Chc nng khụng rừ s khụng phc v ỳng
mc tiờu,c cu khụng hp lý s khụng thc hin tt chc nng,c ch khụng
phự hp s gõy ri lon s vn hnh ca c cu
2/C CU T CHC
Mi h thng t chc dự c xõy dng theo loi hỡnh no cng bao gm
c cu chớnh thc v c cu khụng chớnh thc,bi l ch riờng c cu chớnh thc
khụng th thc hin c y cỏc chc nng v cỏc mi quan h a dng

trong qun lý.Trong ú c cu chớnh thc l b khung ca t chc lm nn
múng cho hot ng qun lý
Quan hệ điều khiển - phục tùng, các hình thức điều khiển & sự vận dụng trong quản lý DN
3
2.1. C cu chớnh thc:
-C cu chớnh thc ca t chc l c cu c ghi nhn chớnh thc trong
cỏc vn bn phỏp lý,iu l t chc ca doanh nghip;cng cú trng hp khụng
c ghi thnh vn bn song c hp thc hoỏ theo truyn thng,c mi
ngi ghi nhn nh l mt th ch
-C cu chớnh thc xỏc nh rừ vai trũ,v trớ ca mi b phn v mi
ngi trong t chc;vi cỏc mi quan h quyn lc trong ni b t chc(bao
gm quyn hn,trỏch nhim,ch lm vic) thc hin s phõn cụng,phõn cp
v liờn kt trong t chc,bo m k cng v hiu lc t chc,phc v mc
tiờu ca doanh nghip
-Trong c cu chớnh thc,thc hin ch th trng v ch b nhim
cỏn b bng quyn lc hnh chớnh.Gia ngi ph trỏch v ngũi tha hnh cú
quan h iu khin-phc tựng theo chc v,bng phng phỏp cng ch chp
hnh.Mi quan h phi hp gia cỏc b phn cựng cp c quy nh rừ
rng,khụng tu tin theo cm tớnh v cng phi chu trỏch nhim khi thiu phi
hp dn n hu qu xu
2.2. C cu khụng chớnh thc:
-C cu khụng chớnh thc l nhng hỡnh thc t chc"phi hỡnh th"nhm
thc hin nhng mi liờn h"mm"trong ni b t chc gia cỏc cỏ nhõn v gia
cỏc nhúm ngi cú c im,li ớch riờng cn c iu ho phc v mc
tiờu chung.Nú b sung cho c cu chớnh thc thc hin y v cú hiu qu
cao chc nng ca t chc m khụng s dng quyn lc hnh chớnh
-C cu khụng chớnh thc cng cú ngi ch trỡ hot ng do cỏc thnh
viờn c ra trờn c s uy tớn,khụng cú quyn hn hnh chớnh m ch da vo trỡnh
hiu bit v kh nng iu chnh cỏc mi quan h khụng chớnh thc,to c
s ng thun v ý chớ,tỡnh cm.Hot ng ca c cu khụng chớnh thc giỳp

ớch nhiu cho vic gii quyt cỏc vn phc tp,t nh trong qun lý
Quan hệ điều khiển - phục tùng, các hình thức điều khiển & sự vận dụng trong quản lý DN
4
-C cu khụng chớnh thc khụng c th hin trờn s t chc;cng cú
trng hp c ghi nhn nh mt phõn h b sung.Thng ú l cỏc Hi ng
t vn v tng lnh vc,cỏc tiu ban,cỏc nhúm chuyờn gia......Cỏc t chc ú
khụng cn biờn ch chuyờn trỏch,m s dng nhng ngi trong b mỏy lm
kiờm nhim;hot ng thng xuyờn theo nh k hoc tn ti cú thi gian.Kt
qu hot ng ca c cu khụng chớnh thc c ngi iu hnh t chc qun
lý tham kho,tip nhn b sung,hon thin cỏc quyt nh qun lý
S an chộo vo nhau cỏc quan h chớnh thc v cỏc quan h khụng chớnh
thc to thnh mt c cu t chc qun lý gm 2 h,giỳp cho cỏc nhim v qun
lý c thc hin mt cỏch ton din v cú kt qu cao.Trong qun lý,iu cc
k quan trng l phi xỏc nh c mc ti u kt hp hot ng ca c
cu t chc khụng chớnh thc v ca c cu t chc chớnh thc.ú cng chớnh l
vic kt hp s hi ho gia vic th ch hoỏ v vic xó hi hoỏ hot ng qun
lý.
QUAN H IU KHIN-PHC TNG
I. nh ngha v vai trũ ca quan h iu khin-phc tựng:
*Quan h iu khin-phc tựng l loi quan h ch yu trong mt t chc
vi tỏc ng qua li gia cp trờn v cp di (trờn xung v di lờn),gia
ngi ph trỏch v ngi tha hnh.
*Hnh vi iu khin l hnh vi n gin nht ca qun lý gii quyt
cỏc nhim v n nht sau khi ó cú nhng quyt nh chung.ú l hỡnh thc
tỏc ng tớch cc nht v cng linh hot nht,nhm thc hin cỏc nhim v v
kim tra ngn chn,khc phc cỏc sai lch ca cỏc b phn tha hnh.
*Dự mang tớnh linh hot ng phú vi mi tỡnh hung c th ny sinh
hng ngy,s iu khin vn phi da trờn cỏc phng thc tỏc ng cú t chc
v da vo chc nng,quyn hn,trỏch nhim ca mi cp trong th bc ca h
thng t chc qun lý.Nu khụng nh vy,s iu khin s ri vo tỡnh trng

ch quan tu tin,x lý i phú vn vt;cú th gõy ln xn,mt ng b trong
Quan hệ điều khiển - phục tùng, các hình thức điều khiển & sự vận dụng trong quản lý DN
5
hot ng qun lý.S iu khin cú th mang tớnh hnh chớnh(cng ch thi
hnh),hoc mang tớnh hng dn.Tớnh hnh chớnh õy th hin qua cỏc
phng phỏp hnh chớnh:
Cỏc phng phỏp hnh chớnh l cỏc phng phỏp tỏc ng da vo cỏc
mi quan h t chc ca h thng qun lý v k lut ca doanh nghip
Bt k h thng qun lý no cng hỡnh thnh mi quan h t chc trong
h thng .V phng din qun tr ,nú biu hin thnh mi quan h gia quyn
uy v phc tựng .Ngi xa thng núi :qun tr con ngi cú 2 cỏch ,dựng õn
v dựng uy.Dựng õn thỡ vng bn nhng khú khn v d tr thnh phự phim
,dựng uy thỡ nhanh chúng v d mt tớnh ngi .Cho nờn ,Qun tr trc tiờn
phi dựng uy sau ú mi tớnh n vic õn
Cỏc phng phỏp hnh chớnh trong qun tr kinh doanh chớnh l cỏc cỏch
tỏc ng trc tip ca ch doanh nghip lờn tp th nhng ngi lao ng di
quyn bng cỏc quyt nh dt khoỏt ,mang tớnh bt buc ,ũi hi ngi lao
ng phi chp hnh nghiờm ngt ,nu vi phm s b x lý kp thi,thớch ỏng
Vai trũ ca cỏc phng phỏp hnh chớnh trong qun tr kinh doanh rt to
ln.Nú xỏc lp trt t k cng lm vic trong doanh nghip .L khõu ni cỏc
phng phỏp qun tr khỏc li ;Phng phỏp hnh chớnh gii quyt cỏc vn
t ra trong doanh nghip rt nhanh chúng ;Tỏc ng hnh chớnh cú hiu lc
ngay t khi ban hnh quyt nh .Vỡ vy cỏc phng phỏp hnh chớnh ht sc
cn thit trong nhng trng hp h thng b ri vo nhng tỡnh hung khú
khn, phc tp
Cỏc phng phỏp hnh chớnh tỏc ng vo i tng qun tr theo 2
hng :tỏc ng v mt t chc v tỏc ng diu chnh hnh vi ca i tng
qun tr
-Theo hng tỏc ng v mt t chc :ch doanh nghip ban hnh cỏc vn
bn quy nh v quy mụ,c cu ,diu l ,hot ng tiờu chun ......nhm thit lp

t chc v xỏc nh nhng mi quan h hot ng trong ni b
Quan hệ điều khiển - phục tùng, các hình thức điều khiển & sự vận dụng trong quản lý DN
6