Đánh giá mức độ gây hại và đề xuất một số biện pháp phòng trừ bệnh hại chính cây trồng trong mô hình nông lâm kết hợp tại xã Hương Sơn huyện Quang Bình Tỉnh Hà Giang (Khóa luận tốt nghiệp)

-----------

-----------

:
TRONG MÔ HÌNH NÔNG
-

: Chính quy
Chuyên ngành
Khoa
: 2011 - 2015


-----------

-----------

:

TRONG MÔ HÌNH
NÔNG
-

: Chính quy
Chuyên ngành
: 43 - NLKH
Khoa
: 2011 - 2015

i

.

TS.

N

,
,

Thái Nguyên,
Xác nh n c a GVHD

i vi
(Ký, ghi rõ h và tên)

ng ý cho b o v k t qu
ch

15

ng khoa h c!

(Ký, ghi rõ h và tên)

ng Th Nh

XÁC NH N C A GIÁO VIÊN CH M PH N BI N
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên

a ch a sai sót sau khi h
(Ký, h và tên)

ng ch m yêu c u!


ii

góp ph n t ng h p l i ki n th c h
c s nh t trí c

ng và ban ch nhi m khoa Lâm nghi

Nông lâm Thá
h i

u làm quen v i th c ti n,

n hành nghiên c

iH c

tài

gây

xu t m t s bi n pháp phòng tr b nh h i chính cây tr ng trong mô

hình nông lâm k t h p t

n Quang Bình, T nh Hà Giang

Trong quá trình h c t p t

i H c Nông lâm Thái Nguyên và th c hi

c r t nhi u s

t

giáo trong khoa Lâm nghi

ng, th y cô

c bày t lòng bi

Trong su t quá trình th c hi

is

c

i các th y cô giáo.
ng d n và ch

o t n tình

tài t t nghi p c

xin chân thành c

ng kinh nghi m quý báu

trong nghiên c

tài.
cg il ic

i

y ban nhân dân

i

u ki n thu n l i cho tôi trong su t quá trình th c hi n
tài.
Cu i cùng tôi xin c
tài. Trong th i gian th c t

ng nghi
b n thân có h n và th i gian th c t p ng n

nên b n khóa lu n t t nghi p c a tôi không th tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y
tôi r
b n khóa lu n c

cs

n c a các th y cô và các b
c hoàn thi

Sinh viên

ng Th Nh

ng nghi


iii

B ng 4.1: Các d ng h th ng NLKH t
B
us d
tc ah

...........................................23
..........................................................24

B
B

..........................................................24
..........................................................25

us d
us d

tc ah
tc ah

B ng 4.5: K t qu
tình hình b nh h i cây lâm nghi p c a 3 mô hình
NLKH ......................................................................................................26
B ng 4.6: K t qu

tình hình b nh h i cây nông nghi p c a 3 mô hình

NLKH ......................................................................................................27
B ng 4.7: M
gây h i b nh m c xanh, m c xám lá Chè qua các l
u tra c a
3 mô hình NLKH .....................................................................................28
B ng 4.8: M
gây h i b nh ph ng lá Chè qua các l
u tra c a 3 mô hình
NLKH ......................................................................................................31
B ng 4.9: M
gây h i b nh ph n tr ng lá Keo qua các l
u tra c a 3 mô
hình NLKH ..............................................................................................33
B ng 4.10: M
gây h i b nh g s t lá Kéo qua các l
u tra c a 3 mô hình
NLKH ......................................................................................................36
B ng 4.11: M
gây h i b nh m c xanh, m c xám lá Keo qua các l
u tra
c a 3 mô hình NLKH ..............................................................................38
B ng 4.12: M
gây h i b

u lá Keo qua các l
u tra c a 3 mô hình
NLKH ......................................................................................................41
B ng 4.13: M
gây h i b nh lông nhung lá V i qua các l
u tra c a 3 mô
hình NLKH ..............................................................................................43
B ng 4.14: M
gây h i b nh m c xanh, m c xám lá V i qua các l
u tra
c a 3 mô hình NLKH ..............................................................................45
B ng 4.15: M
gây h i b nh vàng lá gân xanh cây Cam qua các l
u tra c a
3 mô hình NLKH .....................................................................................47
B ng 4.16: M
gây h i b nh cây ký sinh qua các l
u tra c a 3 mô hình
NLKH ......................................................................................................49
B ng 4.17: M
gây h i b nh sùi thân cành V i qua các l
u tra c a 3 mô
hình NLKH ..............................................................................................51
B ng 4.18: Th ng kê thành ph n các lo i b nh h i trong mô hình NLKH ..............53


iv

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1: nh m c xanh, m c xám lá Chè ...............................................................28

Hình 4.2: Bi u di n m

b nh m c xanh, m c xám lá Chè

3 mô hình ............29

Hình 4.3: nh b nh ph ng lá Chè.............................................................................30
Hình 4.4: Di n bi n m

b nh ph ng lá Chè

3 mô hình NLKH ......................31

Hình 4.5: nh ph n tr ng lá Keo ..............................................................................33
Hình 4.6: M

b nh ph n tr ng h i lá Keo c a 3 mô hình NLKH......................34

Hình 4.7: nh g s t lá Keo.......................................................................................35
Hình 4.8: M

b nh g s t h i lá Keo qua 3 l

u c a 3 mô hình...................36

Hình 4.9: nh b nh m c xanh, m c xám lá Keo......................................................38
Hình 4.10: M

b nh m c xanh, m c xám lá Keo

Hình 4.11: nh b

3 mô hình..........................39

u lá Keo........................................................................40

Hình 4.12: Bi u di n m

b nh

u lá Keo

3 mô hình NLKH .................41

Hình 4.13: nh b nh lông nhung lá V i ...................................................................42
Hình 4.14: M

b nh lông nhung lá V i c a 3 mô hình NLKH .........................43

Hình 4.15: nh b nh m c xanh, m c xám lá V i.....................................................44
Hình 4.16: Bi u di n m

b nh m c xanh, m c xám lá V i

3 mô hình...........45

Hình 4.17: nh b nh vàng lá Cam............................................................................46
Hình 4.18: M

b nh vàng lá Cam c a 3 mô hình NLKH ..................................47

Hình 4.19: nh b nh cây ký sinh (t m g i) trên cây H ng ......................................49
Hình 4.20: M

b nh cây ký sinh trên cây H ng c a 3 mô hình ........................50

Hình 4.21: nh b nh sùi thân cành V i ....................................................................51
Hình 4.22: M

b nh sùi thân cành V i c a 3 mô hình NLKH ..........................52


v

STT

: S th t

TB

: Trung bình

OTC

: Ô tiêu chu n

NLKH

: Nông Lâm K t H p

R - VAC

: R ng -

n - Ao - Chu ng

R-V-A

: R ng -

n - Ao

R-V

: R ng -

n

V - AC

n - Ao - Chu ng

IPM

t ng h p

UBND

: y Ban Nhân Dân

CS

: C ng s

NXB

: Nhà xu t b n

FAO

: Food and Agriculture Organization


vi

L

....................................................................................................... i

L IC M

............................................................................................................ ii

DANH M C CÁC B NG........................................................................................ iii
DANH M C CÁC HÌNH ......................................................................................... iv
DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T...........................................................v

M C L C................................................................................................................. vi

PH N 1. M
tv

U ....................................................................................................1
............................................................................................................1

1.2. M

u............................................................................................2

1.3. M c tiêu nghiên c u.............................................................................................2
1.4. Ý

tài.................................................................................................2
c t p và nghiên c u khoa h c .............................................2
c ti n và s n xu t ...............................................................3

PH N 2. T NG QUAN TÀI LI U .........................................................................4
khoa h c.....................................................................................................4
khoa h c b nh cây ...............................................................................4
khoa h

u tra thành ph n b nh h i................................................4

2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi

c ...............................................5

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i ................................................................5
2.2.2. Tình hình nghiên c

2.3. T

c ..................................................................8

u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a khu v c nghiên c u .............11
mv

u ki n t nhiên ...................................................................11

u ki n kinh t - xã h i ............................................................................14
PH N 3.

NG, N

U....16

ng, ph m vi nghiên c u .........................................................................16
ng nghiên c u ..................................................................................16
3.1.2. Ph m vi nghiên c u .....................................................................................16


vii

.........................................................................................16
m nghiên c u....................................................................................16
3.2.2. Th i gian ti n hành ......................................................................................16
3.3. N i dung nghiên c u ..........................................................................................16
u....................................................................................17
3.4.1. P

th a s li u có ch n l c ....................................................17
u tra ph ng v n .................................................................17
iá tr c ti p......................................17
lý s li u ...........................................................................21
ng kê s li u......................................................................22

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N.....................................23
4.1. Kh

các d ng h th

ng, phát tri n

c a cây tr ng trong mô hình NLKH t

a bàn nghiên c u.....................................23

4.1.1. Các mô hình NLKH hi n có t
4.1.2. Nh

...........................................23

v

ng và phát tri n c a cây tr ng trong 3

mô hình NLKH ......................................................................................................25
4.1.3. K t qu
4.2. K t qu

v b nh h i trong mô hình NLKH...........................26
u tra t m v m

b nh h i trong mô hình NLKH ....................27

u tra m

b nh h i lá.........................................................................27

u tra m

b nh h i cành ....................................................................48

4.3. Th ng kê thành ph n b nh h i trong các mô hình NLKH .................................52
nh m t s b nh h i ch y

i v i m t s loài cây tr ng chính trong

mô hình NLKH ......................................................................................................54
xu t m t s bi n pháp phòng tr b nh h i trên m t s cây tr ng chính
trong mô hình nông lâm k t h p............................................................................54
PH N 5. K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................57
5.1. K t lu n ..............................................................................................................57
5.2. Ki n ngh ............................................................................................................59
TÀI LI U THAM KH O


1

PH N 1

M

U

tv
Vi t Nam là m

c n m trong khu v c nhi

m thu n l i cho nhi u loài th c v

ng, phát tri n. Di n tích r ng c a

c ta r t l n. R

i xanh c

c p oxy cho b u

khí quy n, góp ph n b o v ngu

c, ch ng xói mòn, h n hán,
i h th

ng g m nhi
có s

i gió mùa, khí h u nóng

ng th c v t vô cùng phong

c h u.Vi

c coi là m t trong nh

ng sinh h c cao vào b c nh t th gi i.
R

t là hai ngu n tài nguyên c a vùng nhi

ng, các h sinh thái r ng nhi
loài cây và con. S

iv n

nh nh vào s

nh c a h sinh thái vùng nhi

v i các bi

i th

ng cao c a các

i chính là th hi n kh

ng c a khí h u và các y u t khác c a môi

ng t nhiên. Hi n nay do nhi

ng t

r ng b suy gi m nghiêm tr

i tài nguyên

che ph gi m t

xói mòn r a trôi ch
nhiêu c

i m. Khi không b tác

ng làm suy gi m liên t

t và c d i phát tri n m nh. Yêu c

th c canh tác hi u qu trên ph n di

t ra lúc này là ph

t canh tác hi n có. H th ng NLKH

c xem là m t h th ng qu n lý s d
Lâm nghi p b n v

n Nông

c công nh n r ng rãi trên kh p th gi i. Vi c k t h p

cây tr ng Lâm nghi p v i cây Nông nghi p và Th y s n có nhi
ov

n Quang Bình, t nh Hà Giang có
i núi th p xen k thung

phát tri n mô hình NLKH (nông lâm k t h
tác trong mô hình NLKH thì v
thi u, sâu b nh h i làm cho cây tr
và ch

m v a có ý

ng v a phát tri n kinh t xã h i.

T
t p ch y

phì

ng cây tr ng. N

a

ng ph c

d c nh thu n l i cho
c hi u qu cao khi canh

phòng tr các lo i sâu, b nh h i là không th
ng, phát tri n ch m gi m c s
c thu c khu v c nhi

ng

i gió mùa nóng, m


2

u nên t

u ki n cho các loài bênh h i các lo i cây Nông lâm nghi p
n tr ng lá keo, b

khô cành b

m lá, b nh g s t, b

nh lông nhung lá v i, b

m tr ng lá chè, b nh ph ng lá

u t n th t cho ngành Nông lâm nghi p.
Vì v y c n ph i có nh ng nghiên c

nh các lo i b nh h i, nguyên

nhân gây b nh, tri u ch ng, tác h

n pháp phòng tr b nh h i có hi u

qu mà không phá v cân b ng sinh thái.
Xu t phát t th c t trên, tôi ti n hành th c hi
gây h i

xu t m t s bi n pháp phòng tr b nh h i chính cây tr ng trong mô
n Quang Bình, T nh Hà Giang .

hình nông lâm k t h p t
1.2. M

u
c lo i b nh h i ch y

nh m giúp cây tr

xu t m t s bi n pháp phòng tr

ng và phát tri n t

ng m c tiêu kinh doanh.

1.3. M c tiêu nghiên c u
-

b nh h

nông lâm k t h

-

i v i các loài cây tr ng chính trong mô hình

c nguyên nhân gây b nh và tác h i.

xu t m t s bi n pháp phòng tr b nh h i ch y u giúp cây tr ng sinh

ng phát tri n t t góp ph n nâng cao hi u qu kinh doanh c a các mô hình NLKH.
c

tài
c t p và nghiên c u khoa h c

- Giúp sinh viên c ng c l i nh ng ki n th
- Làm quen v i m t s

ch

ng.

c s d ng trong nghiên c

tài

c th .
-

u ki n ti p c n v i th c t , c ng c thêm nh ng k

ng có th v n d ng trong công vi
-N mv

sau khi

t hi u qu cao.
gây h i c

v i r ng tr ng.
-

tài là tài li u tham kh o cho nh ng nghiên c u ti p theo v phòng tr
t

i bàn nghiên c u.

i


3

c ti n và s n xu t
- Hi u bi t thêm v kinh nghi m, k thu
- Rèn luy

ck

áp d

iv it

c m t cách t ch , k

pc nv i

t hi u qu công vi
- Quá trình nghiên c u giúp tôi n m b

c tình hình b nh h i

hình Nông lâm k t h
ti n s n xu

ng d ng vào th c

phòng tr b nh h i cho các lo i cây tr

nâng cao ch

ng cây tr

- Nh

xu t c

m t s mô

ng t t,

ng m c tiêu kinh doanh.

tài v vi c phòng tr các lo i b nh h i chính trong
n d ng vào th c t s n xu t trong qu n lý

b o v cây tr

t và hi u qu kinh doanh.


4

khoa h c
khoa h c b nh cây
Khoa h c b

c hình thành và phát tri

xu t nông nghi p, s
duy v t. Ngay t

i c a nhu c u s n

u tranh gi

i, ý th c h duy tâm và

u c a l ch s tr ng tr

ng thông qua th c

t s n xu t, kinh nghi m c

n và phòng tr m t s b nh h i nguy

hi m (Tr

].

B nh cây là tình tr

ng phát tri n không b

ng c a cây,

i tác d ng c a m t hay nhi u y u t bên ngoài ho c v
nh

i qua quá trình sinh lý. T

n nh

u trúc, gi i ph u hình thái c a m t b ph

i trong ch c
c toàn b cây

ng phát tri n kém, th m chí có th ch t gây thi t h i t n th t
ng Kim Tuy n, 2005)[20].
B nh cây là t ng h p k t qu c a 3 y u t : ngu n b nh, cây tr ng và các y u
t bên ngoài (nhi
chúng ta n

,

t). Cách hi u này giúp

c th c ch t b nh cây

s n xu t cách hi
Trong các ho

m

cá th . Tuy nhiên, trong th c t
i quy t m t cách c th v b nh cây.

ng th c t c

các nhi m v

i làm công tác b nh cây ph i gi i quy t

nt

kho ng không gian nh
khí h

n, vi sinh v t gây b nh, trong nh ng
ng là khá r ng l n, v
c b

quy t nh ng v
khoa h

ng c a nhi u y u t

c hình thành phát tri n, gi i

trên.
u tra thành ph n b nh h i

B nh cây r ng là m t lo i tác h i t nhiên vô cùng ph bi n. B nh h i
a g gi m
xu ng rõ r t, m t s b nh có th làm cho cây ch t, th m chí gây ch t hàng lo t.
ng s y ra các lo i b nh d ch nguy hi

nh khô cành B


5

ng Nai làm cho 11.000 ha cây b khô, Th a Thiên - Hu 500 ha, Qu ng Tr
trên 50 ha. B nh khô xám Thông, B nh vàng lá Sa M c, b nh tua m c Qu , b nh
s c tím tre Lu

ng sinh thái nhi u tri u

ch ng th y rõ tác h i c a b nh cây r ng. Theo t

M

M sâu b nh h i gây ra t n th t cho cây r
tri u mét kh i (Tr

t quá 28

].

Do tính ch t n náu c a b

ng coi nh nh ng t n th t.

Th c ra nh ng t n th t do b nh gây ra cao g p nhi u l n nh ng tác h i t nhiên
khác. Theo tài li u th ng kê c a c c lâm v

cM

ng thi t

h i t nhiên, giá tr t n th t do b nh cây r ng gây ra chi
h i chi m 20%, cháy r ng chi m 17%, các nhân t
(Tr

ng v t, khí h u chi m 18%

.
c ta có khí h u nhi

i gió mùa, nóng

ut

u ki n

thu n l i cho n m m c và các vi sinh v t phát tri n. Trong quá trình b b nh cây b
bi

i v m t sinh lý, là nguyên nhân d

ns

i v gi i ph u và hình

u hi n c a tri u ch ng. M i m t lo i b nh c
u ch ng riêng bi

quan tr

chu

u có nh ng
nh cây (Tr n

].
2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi

c

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
B nh cây r

cb

khao h c còn r t non tr
ph c v

u nghiên c u

t môn

c ng hi n cho công tác nghiên c u khoa h c,

i s ng s n xu t th c ti n c a các nhà b nh cây là h t s c to l n.
Châu Âu, Robert Harting (1839 -

vi c nghiên c u môn khoa h c b nh cây r

t n n móng cho
n ra s i n m n m trong

g và công b nhi u công trình nghiên c u, tr thành môn khoa h c không th thi u.
K t
n

n nay th gi

u nhà khoa h c nghiên c u v b nh lý cây r ng
nh lý cây r

iM

u v b nh cây


6

(1940 -

t n n mong cho vi

u tra ch ng lo i và m

b h i liên quan t i

sinh lý, sinh thái cây ch và v t gây b nh (Tr
Nh
vi

].

th p k 50 c a th k XX, nhi u nhà b
nh lo i, mô t nguyên nhân gây b

c ab

c bi t

cây r

p trung vào

u ki n phát sinh, phát tri n

c nhi

c mô t

u các lo i b nh h i

trong cu n sách b nh cây r

c nhi

i

t s b nh h i Thông, Keo, B ch
].
Roger L (1954) [28] nghiên c u m t s b nh h i trên cây Keo, Keo khô héo
lá r ng và tàn l i t trên xu

i (ch t

c) do loài n m h i lá Glomerella

n vô tính là collector Chum gloeosporioides) là nguyên nhân ch
ng (Accia mangium

y u c a s thi t h i v
gi ng

n

Papua New Guinea (FAO, 1981). T i Malaysia, theo nghiên c u c a Lee

(1993) [26] lo i n m còn gây h

i v i các lo i Keo khác.

Các nghiên c u v lo i b nh h i
vào cu

Keo Acacia

m nang b nh Keo nhi

b n ti

ct ph

i

l of Diseases of Tropical Acacias in Australia, South -

east Asia and
quen thu

]. Cu

c

n các b nh khá

nh ph n tr ng (Powdery mildew), b nh

ng g p

m lá, b nh ph n h ng (pink disease), r ng ru t (heat rot).
John Boyce (1961) xu t b n cu n sách b nh cây r
mô ta m t s b nh h i cây r ng. Cu

c xu t b n

nhi

Anh, M , Canada (Boyce J. S, 1961) [25].
Nhi u nhà nghiên c u

, Malaisia, Philippin, Trung Qu

nhi u loài n m h i Keo. Roger L (1953) [28], t i h i ngh l n th

n

nghiên c u và phát tri n các loài Acacia, h p t
nhi

i bi u k c các t ch c qu c t

b nh h i các loài Keo Acacia.

c

n các lo i sâu


7

Nh

p theo có r t nhi u nghiên c u v b nh cây r

loài Keo (Acacia

u thành t

c bi

iv i

- 1990 Benergee R. ( n

u vùng tr ng Keo Lá Tràm

Kalyani Nadia và phát hi n

n m ph n tr ng Oidium sp. Gây h i trên con 1 - 1,5 tu
vi n nghiên c u Lâm Nghi p Kerela

ng nghi p
n b nh Ph n H ng do N m

Corticium Salmonicolor gây h i trên vùng tr ng Keo Lá Tràm (Acacia aurcuformis)
bang Kerela t l cây ch t kho ng 10% (Nguy
ng nghi p

].

vi n cây r ng Madhya Pradesh

nghiên

c u sâu v b nh gây h i cho Keo Lá Tràm (Acacia auricuformis
J>N thu c môi tr

ng và tài nguyên thành ph

m t s b nh h

n và th y

ng.

Trong th c t m t s n m b

c phân l p t m t s

n m Glomerella Cingulata gây b nh g s t lá gi loài Acacia simsi, n m Uromdium
ng (Acacia mangium) Và keo lá Tràm (Acacia
auricuformis)

Trung Qu c (Nguy

].
c trên 30 loài

vius và gi

nh. Nh ng b nh này gây b nh h u h t trên th gi i
n, ch y u là Plum pox vius (PPV). Các loài b nh h i trên cây

gây h

v i, m t s b nh h i trên cây V i

Trung Qu

c 5 loài b nh

h i trên V i do m t lo i T o gây ra (1959).
V

b nh h i Cam, Chanh do khu n bào My Coplasma gây ra.

B nh Greening h

c phát hi n

Nam Phi t

t tên là Greening (MC.clean va

qua vô s các tên g i t
SchWarz). B

c phát hi n
nh h i

Trung Qu

oan 1961, Indonesia,

kh p các vùng tr ng Cam trên th gi i. Nam

Phi kho ng 150.000 cây Cam, Chanh liên t c
-

i

u Mân, 1999) [14].

các vùng s n xu t Cam, Chanh l n


8

2.2.2. Tình hình nghiên c

c

c ta khoa h c b nh cây m i b
u tra thành ph n b nh h i cây r ng

c

u phát tri n vào nh
mi n nam Vi t Nam, Hoàng Th M

n m t s loài n m h i lá ch y u là b nh g s t, b nh ph n tr ng, b nh khô
nS

n ra b nh khô lá Thông h i cây con
uv

lo i thu c hóa h

m sinh h c và áp d ng m t s

phòng ch ng b nh h i này, ch y

n

ngh g i b n

n

nS

nguyên nhân gây b nh là do n m Ceropora pini - densflorae Hori et Nambu
1971, Tr

nhi u tài li u v n m gây bênh trên các loài cây

r

u, Qu , H i, S

c nguyên nhân gây b

u

ki n phát tri n và bi n pháp phòng tr m t s b nh h i lá. Các tác gi Nguy n S
Xuân Quý, Ph m Xuân M
m t s lo i b

u trên lá Keo phát hi n ra

n tr ng (Tr

].

các nhà khoa h c Vi n nghiên c u Lâm Nghi p và
i H c L m Nghi p, nghiên c u và th nghi m m t s lo i thu c hóa h c
phòng b

Qu

nghiên c u nguyên nhân gây b

xu t m t s bi n pháp phòng tr b nh th i
u

b nh tuy n trùng h i Thông Ba Lá

ng.

Vào cu i nh
ng n B

u nh

die - back

t hi n trên di n r ng và là m

nhà tr ng r ng trên kh p c
(Qu

c bi

a l n cho các
và Mi n Trung

ng và Hu ).
Nguy n Hoàn

], cho th y di n tích B

i 50% t ng di n tích, v i các m c
il nc ab

i v i r ng t

Cho t i gi a nh
nh t

nh d ch cháy lá, ch t

các t nh phía Nam. Hi

h

n m t n công
u này c nh báo nguy

xu

ng nghiên c u.
c tr ng r ng rãi

n th c v t c a Trung Tâm Khoa h c


9

s n xu t lâm nghi

n

Th ng Nh t, T

a ph n th tr n Tr ng Bom, huy n

ng Nai còn t n t

nh

c tr ng t

c lo i l n tu i nh t c
i

c ta. Cây có chi u cao kho ng

ng kính 40 - 60cm. Cây to nh

80cm, th m chí có cây hai thân, m

t kho

t

ng kính 50cm. Sau này, loài Keo

nên quen thu
B c. T

u

ng r ng

l

u lo

các t nh phía

c nh p v th nghi m

ai tu ng (A. mangium), Keo lá li m (A.crassicarpa
(A. aulacocarpa), Keo b u (A.cincinnata), Keo lá sim b u (A. cincinnata), Keo lá
sim (A. holosercea) và sau này keo lai t

c phát hi n và ch

(sedgley et al, 1992 (Nguy

].
ts

Liêm, Hà N
khác nhau. Nhìn b

ng và Keo lá Tràm gieo t i
b nh ph n tr ng lá Keo v i các m

r c m t l p ph n tr ng hay vôi b t. M

c quan sát b ng m
b

ng và s p x p theo th t n ng hay nh . Nhìn chung

ng l n t
u ki

ng c a cây con t

tìm hi

ngu n g c b nh và các v

lliên quan (Nguy

có

].

M

n tích tr

vào cu

t hi n b nh

ng, Keo tai t

ng lai t o

(g n 230.000 ha
r ng tr

T h Lâm

ng tr ng thu n loài trên di

v it l t 7-

b nh

t s di n tích b khá n ng (Ph m Quang Thu,

2002) [15].
T i Bàng B

t s dòng Keo l

(Pink Disease) v i t l m c và m

c b nh ph n h ng

b nh khá cao gây thi t h i cho s n xu t. T i

ng 1000 ha r ng Keo lai 2 tu i b nhi m b nh loét thân,
th i v và d

n khô ng n. T l n ng nh t là

Ng c T , Ng c H i (Kon Tum)

n 90% s cây b ch t ng n (Ph m Quang Thu, Nguy

) [18].


10

Trong m t s tài li u, các nhà khoa h

ra m t s bi n pháp phòng tr

b nh h i cho cây tr ng
b nh g s

nh ph n tr ng lá Keo,
n Công Loanh,1992) [7].

Trong nh

nh cây r

lan r ng. Các nhà khoa h

nên ph bi n và

n ra và ghi nh n m t s loài b nh thu

ng ki m d

i

ng H ng D t,

ng Kim Tuy n, 2005) [20]; [2].
Tác gi

ng Kim Tuy n, 2000 [19], khi nghiên c u v các loài thu c hóa

h c phòng tr b nh ph n tr

ra r ng m i lo i thu c có ngu n g c

khác nhau s có hi u qu h n ch b nh khác nhau.
Nghiên c u v bênh g s t h i lá Keo
r ng tr ng thu n loài m

r ng tr

nhi m b

cho bi t
t nhi u so v i h

Kim Tuy n, 2005) [19],

u này tác gi

b nh g s t h i lá Keo r ng tr ng có hi u qu thì c n áp d
phòng tr

b

ng

ra r

phòng tr

ng th i các bi n pháp
ng h p (IPM).

Khi nghiên c u v b nh ph n tr ng lá keo trong vi c s d ng thu c hóa h c
phòng tr

ng Kim Tuy n, 2005) [20],

b nh v i hi u qu ca
V

nh - vôi n
, ngay t nh ng th p k

b nh h
c i

ra thu c có tác d ng tiêu di t

c phát hi n

mi

M

i thi u m t s loài

c ta. Trong cu
c

n c a vi n b o v th c v
mi n B

- 1978

mi

Cam có g n 40 loài vi sinh v t gây b
cây V

n Kh o b nh h i cây

n m t s loài b nh h i Cam, Quýt, D a,

Xoài, V
1967 - 1968

0,4 0 Bé.

n ra trên cây
vi sinh v t gây h i trên

t qu này m i ch d ng l i

m

nh thành ph n, li t kê

danh sách nh ng nghiên c u chuyên sâu v các lo i b nh h
c ta (Vi n b o v th c v t n
u tra thành ph n b nh h i chè

- 1968, 1977 - 1978) [24].
n c a B Nông Nghi

n hành

các t nh mi n B c: Phú Th , Thái Nguyên,


11

Tuyên Quang, L

t qu cho th

ch y

c danh m c các loài b nh h i chè

m

m tr

t s bi n pháp

phòng tr các b nh h
Hi n nay

Vi

ph n chuyên

trách v phòng tr b

n Khoa H c Lâm Nghi p Vi t Nam, Vi

tra quy ho ch r ng, C c Ki

c b ph n này tìm hi

h c, sinh thái h c c a nhi u loài v t gây b
th c ti

lý lu
].

u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a khu v c nghiên c u
mv

2.3.1.1. V

u ki n t nhiên

a lý
m

di

c tính sinh v t

n pháp phòng tr hi u qu (Tr

2.3. T

u

c c a trung tâm huy n Quang Bình, có t ng

tt

a gi
iên Yên, huy n Quang Bình, t nh Hà Giang.

+ Phía Tây giáp xã Yên Hà, huy n Quang Bình, t nh Hà Giang.
+ Phía Nam giáp xã Tiên Ki u, huy n B c Quang, t nh Hà Giang.
+ Phía B c giáp xã Vi t H ng, huy n B c Quang, t nh Hà Giang.
a hình
So v i m t b ng chung c a các xã thu c huy n Quang Bình, t nh Hà Giang.
i núi th p xen k thung lung và các ngòi su i nh và
ch y th p d
v im

ng các dòng ch

trí cao nh t t

c bi n là 2.574m t

cao

th p nh t là 900m t i su i Ch ng Th

d

n 350

a bàn xã khá l

ng trong các khu v c trên
c ti p giáp v i xã Tiên Yên,

Xã Vi t H ng, Huy n B

d c xu

c tr s UBND xã. T

i 20

d c th p nh t, thu n l i v ngu

n xu t nông lâm nghi p c

i Pà
c


12

m khí h u, th
- Th i ti t, khí h u
c vùng khí h u Á nhi
c a khí h

m

i chia thành 2 mùa rõ r

hanh t

cd

cu

tháng 10. Theo tài li u quan tr c c

ng th

n

n Quang Bình qua

y

+ Nhi

trung bình 19,60C, nhi

trung bình cao nh t 23,80C (tháng 6),

trung bình th p nh t 13,60C (tháng 1) Nhi

nhi

i 390, nhi t

t i cao tuy

t i th p nh t 30C. T ng tích ôn trung bình 7.500 - 8.0000C.
+

không khí cao

nh t vào tháng 7 (80 - 90%), th p nh t vào tháng 12: 65 - 75%.
ng 1.500mm. T p
trung l n nh t vào tháng 7 - 10 chi m kho
th p t

30 -

b

ng xuyên x y ra vào tháng 2 tháng 3.
T nh

m khí h u

i kh c nghi t có

ng l

n là vùng có khí h
n s n xu t nông lâm nghi p và sinh ho t c a

i dân
- Th
c t các khe nh ch y qua 6 thôn
(b n). M
kho

i các khe su i thu

c h th ng sông B c v i t ng chi u dài

c bi t các khe su

cao, lòng d c, nhi

nhi u gh nh thác quanh co, không có kh
ng x

u do v y t o

n chuy

ng th

ng gây s t l

i c a nhân
n cung c

lúa, hoa màu, phát tri n nuôi cá

c l nh và cung c

nhân dân. Các công trình th y l i và các h th
th

c trên.

i tiêu cho

c sinh ho

c sinh ho t h u h t l y trên h

i


13

u ki n xã h i
* Tình hình dân s

Dân s (Ngu n s li u niên giám th ng kê Huy
t ng dân s

i, N

660 v i 6 thôn b n, t l

i, s h

ân s t

Thành ph n dân t

a bàn xã bao g m 6 dân t

y u là Dân T c Tày chi

60% còn l i là dân t c khác (Kinh, Dao, Nùng,

a gi i hành chính chia làm 6 thôn b

n Trung,

c
ng trung h

ng ti

ng m m non t i các thôn v
quy

ng m m

h t

i t t. Chính

c giáo d c, t

u ki n t t nh t

ng.
h t ng
- Giao thông
H th

a bàn xã: Ch có m

ng liên xã dài

kho ng 10 km.
ng liên thôn b
r ng c t m

ng t

ng ngõ xóm có t ng chi u dài kho ng 25km chi u
n 3.0 m ch y
th

ng b

ng liên xã) m

t
i ngo i thu n ti n v i h th ng

i giao thông n i b

n xu t c a nhân dân toàn b

n h u h t các thôn b n,
t, nh h

i khó

c bi
- Th y l i
a bàn xã hi n có 24 công trình th y l i l n nh v i ngu n thùy l i
hi n nay có th ch

i cho 200 ha lúa, hoa m u. T ng chi

92,8
i tiêu cho hoa m u và dân sinh.

là 7,49 km v co b

c nhu c u

14

-Yt
Xã có ch m y t v

nhi t tình. Hi n nay xã có m t nhà xây

kiên c 2 t ng v

c trang b

trang thi t b c

ph c v khám và ch a b nh cho nhân dân.
- H th

n

Hi n nay h th

i qu

i 4 tr m bi n áp,

công su t là 50 KVA - 35/0,4KV/tr
c s d ng

ng dây có 4 km trung áp và 4 km h áp,
i qu c gia.

2.3.1.5. Tài nguyên r ng
T ng di

t lâm nghi

chi m t l 74,25% t ng di n tích t nhiên toàn xã thu c ch
t có r ng là 4.035,76 ha chi m 81,66% t ng di n tí

. Trong
t lâm nghi p. Qua s

li u trên cho th y di n tích r
phát tri

n. Lâm nghi p

n c i thi

ng sinh thái, di n tích r ng t nhiên h u

h t là r ng trung bình,r ng nghèo và r ng ph c h
th p, t thành loài là nh ng cây g

y, tr

ng r ng

c nhanh. R ng tr ng t p trung phát

tri n các loài cây Thông và m t s cây b

i thu c,

Th o qu các loài cây này phát tri n khá t

ng v i m c

phòng h và cho s n ph m (qu , nh a...) t o thu nh
là l i th l n c

c phát huy m t cách có hi u qu .

u ki n kinh t - xã h i
i v i s n xu t nông nghi p
Di
di
2013

t dung cho s n xu t nông nghi p 844,5 ha chi m 14,89% t ng
t t nhiên c a toàn xã (Báo cáo tình hình phát tri n kinh t xã h

2014) [1], cung c p ph n l

bên c nh m t s h s n xu

c canh n

n xu
cây tr

c thâm canh l y ng
t và ch

c k t qu

t th p thì ch y u
u

c nhu c

cc a
chính quy

a


15

ng xuyên m các l p t p huân k thu t, chuy n giao công ngh s n
xu t m

i dân, ph bi n các gi ng cây tr

i

i v i s n xu t lâm nghi p
t lâm nghi p ch y u là r ng t nhiên và m t ph n là r ng
tr

ng t nhiên có di

u là r ng th sinh nghèo

ki t và r ng ph c h i, r ng tr ng có di n tích là 890,63 ha ch y u là các loài cây:
Keo, M , Qu .. (Báo cáo tình hình phát tri n kinh t xã h
R ng tr

2014) [1].

i các lo i cây ch y

Keo, M , B
Ngoài hình th c tr
tr

c canh m

i Chè, xen v

ng n ngày. Thông qua tuyên truy n c
c a r ng nên trong nh
có trách nhi

t lâm nghi

i dân còn

, th m chí còn tr ng v i cây nông nghi p
i dân hi

c vai trò

i dân tham gia công tác qu n lý r ng


16

i

ng, ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u
i u tra thành ph n b nh h i ch y u trên m t s cây tr ng chính trong mô

hình nông lâm k t h

Cây

ng, cây keo lá tràm, cây chè

Trung Qu c lá to, cây Cam sành Hà Giang, cây V i, cây H ng.
3.1.2. Ph m vi nghiên c u
Các b nh h i ch y u

m t s cây tr ng chính: Cây Keo Tai T

ng, cây

Keo Lá Tràm, cây Cam, cây Chè, cây V i, cây H ng trong mô hình NLKH t i 3
thôn: Thôn

uy n Quang

Bình, t nh Hà Giang.
a
m nghiên c u
T

n Quang Bình, T nh Hà Giang.

3.2.2. Th i gian ti n hành
Th i gian ti n hành t

n h t 30/5/2015

3.3. N i dung nghiên c u
- Kh

các d ng h th

ng

phát tri n c a cây tr ng trong các mô hình NLKh t

n Quang

Bình, t nh Hà Giang
-

gây h i c a các lo i b nh trên t ng loài cây tr ng chính

trong mô hình NLKH (Keo, Chè, Cam, V i, H ng)
- Th ng kê thành ph n b nh h i trong các mô hình NLKH
-

nh m t s b nh h i ch y

i v i m t s loài cây tr ng chính

trong mô hình NLKH
-

xu t m t s bi n pháp phòng tr b nh h i trên m t s cây tr ng chính

trong mô hình nông lâm k t h p