Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp và đề xuất hướng sử dụng đất hiệu quả trên địa bàn xã Rã Bản huyện Chợ Đồn tỉnh Bắc Kạn (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

LIÊU TH THAO
tài:
U QU S
NG S

D

D

T NÔNG NGHI

T HI U QU
HUY N CH

A BÀN XÃ RÃ B N,

N, T NH B C K N

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

XU T

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Qu

L p

: 43A -

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

- N01

ng d n : ThS. Nông Thu Huy n

THÁI NGUYÊN 2015


i

c b n khóa lu n này, em xin chân thành c

hi

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi m khoa Qu n Lý Tài

Nguyên cùng các th

t l i cho em nh ng ki n

th c quý báu trong su t khóa h c v a qua.
Em xin chân thành c

cô giáo Th.S. Nông Thu Huy n

d t em trong su t th i gian th c t

ng d n em hoàn thành khóa lu n này.

M t l n n a em xin chân thành c
ng huy n Ch

và d n

n

c a các cán b phòng Tài
u ki n t t nh

em trong

quá trình th c t p t

Trong th i gian th c t

g ng h t s c mình

th c hi n t t

do kinh nghi m và ki n th c có h n nên b n khóa lu n c a em không tránh kh i
nh ng thi u sót và khi m khuy t. Em r
b

nb

c các th y giáo, cô giáo và các
khóa lu n c

c hoàn thi

Em xin chân thành c
5
Sinh viên

Liêu Th Thao


ii

DANH M C B NG

B ng 2.1. Hi n tr ng s d
B ng 4.1. Di

tc
t, s

n 01/01/2014 ..............................12
ng c a cây lúa và ngô

a bàn xã

...................................................................................................................30
B ng 4.2. Hi n tr ng s d
B ng 4.3. Các lo i hình s d

t xã Rã B

n tháng 1/2014 .......................34

t chính c

...................................36

B ng 4.4. Hi u qu kinh t c a m t s cây tr ng chính c a xã Rã B n...................40
B ng 4.5. Phân c p hi u qu kinh t các LUT nông nghi p ....................................41
B ng 4.6. Hi u qu kinh t c a các ki u s d
B ng 4.7. Hi u qu kinh t c

t...............................................42
......................................................45

B ng 4.8. Hi u qu xã h i c a các ki u s d

B ng 4.9. Hi u qu

ng c a các ki u s d

t ................................................47
t........................................50


iii

DANH M C HÌNH
Hình 4.1: C

ng lúa thôn Kéo H y...................................................................37
môn h

Hình 4.2:
Hình 4.3:

i quýt c a h
ng lúa b

Hình 4.4:

......................................................39
................................................................43
i D .......................................................................44

Hình 4.5:
Hình 4.6:

thôn Nà Cà ............................38

im

i t i thôn Nà Cà ...........................................................46

Hình 4.7:

i dân thôn Khu i D làm c lúa ......................................................48

Hình 4.8:

i dân thu ho ch quýt........................................................................49


iv

DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

Ch vi t t t
BVTV
UBND
FAO

B o v th c v t
y ban nhân dân
Food and Agricuture Ogannization T ch

H

High (cao)

L

Low (th p)

LUT

p qu c

Land Use Type ( lo i hình s d

M

Medium ( trung bình)

VH

Very hight (r t cao)

VL

Very Low ( r t th p)

t)

v

M CL C
Trang

Ph n 1.

TV

.................................................................................... 1

1.1. Tính c p thi t c

tài ............................................................................. 1

1.2. M

u, ý ngh a c

1.2.1. M

tài........................................................ 2

.................................................................................................. 2

1.2.2. Yêu c u.................................................................................................... 2
.................................................................................................... 3
Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 4
2.1. Khái quát v

t và vai trò c

2.1.1 Khái ni m v

i v i s n xu t nông nghi p ............. 4

t nông nghi p....................................................... 4
n xu t nông nghi p..................... 5

2.2. S d

t và nh ng y u t

2.2.1. Khái ni m v s d

ns d

t......................... 6

t........................................................................ 6

2.2.2. Các nhân t

n vi c s d

u cây tr ng trong s d
2.3. Nghiên c u v

t ......................................... 7

t ........................................................ 9

u qu s d

t nông nghi p trên Th gi i

và Vi t Nam ...................................................................................................... 9
2.3.1. Trên Th gi i........................................................................................... 9
2.3.2. T i Vi t Nam......................................................................................... 12
2.4. Hi u qu và tính b n v ng trong s d
2.4.1. Khái quát hi u qu s d

t............................................................. 14

2.4.2. S c n thi t c

u qu s d

2.4.3. Tính b n v ng trong s d
2.4.4. Tiêu chu
ng s d

t .......................................... 14

t .................................... 16

t .......................................................... 16

u qu s d

t............................................ 19

t nông nghi p...................................................... 20

khoa h c và th c ti

ng s d

t ................. 20


vi

m nâng cao hi u qu s d
ng s d
Ph n 3.

t nông nghi p ...................... 21

t nông nghi p................................................... 21

NG, N

U

......................................................................................................................... 23
ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 23
ng nghiên c u............................................................................ 23
3.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................... 23
m, th i gian ti n hành................................................................... 23

3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 23
u ki n t nhiên và kinh t xã h i c a xã Rã B n, Huy n
Ch

n, t nh B c K n. .................................................................................. 23

3.3.2. Hi n tr ng s d

t nông nghi p c a xã Rã B n............................ 23

u qu s d

t nông nghi

3.3.4. L a ch n các lo i hình s d
-

a bàn xã. ............... 23
t hi u qu kinh t - xã h i

ng..................................................................................................... 23
ng s d

t nông nghi p hi u qu

a bàn xã....... 23

u.......................................................................... 23
u tra thu th p s li u................................................... 23
u qu các lo i hình s d

t .......................... 24

lý s li u.................................... 25
Ph n 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ............................. 26
u ki n t nhiên, kinh t - xã h i xã Rã B n, Huy n Ch

n, t nh B c

K n. ................................................................................................................. 26
u ki n t nhiên................................................................................. 26
u ki n kinh t , xã h i ....................................................................... 29
4.1.3. Dân s

ng, vi c làm và thu nh p ................................................ 31

4.1.4. Th c tr ng phát tri

h t ng....................................................... 32


vii

u ki n t nghiên, kinh t , xã h i xã Rã B n,
Huy n Ch

n, t nh B c K n ....................................................................... 33
c tr ng s d

t t i xã Rã B n, Huy n Ch

n, t nh B c

K n .................................................................................................................. 33
n tr ng s d

t xã Rã B n.......................................... 33

nh lo i hình s d

t ............................................................. 35

u qu lo i hình s d

t nông nghi p c a xã. ................ 39

4.3.1. Hi u qu kinh t .................................................................................... 39
4.3.2. Hi u qu xã h i ..................................................................................... 47
4.3.3. Hi u qu

ng ............................................................................. 50

4.4. L a ch n các lo i hình s d
ng s d

t hi u qu kinh t - xã h i t cho xã Rã B n .................................. 52

4.4.1. L a ch n LUT s d ng có hi u qu ...................................................... 52
ng s d
xu t các gi

t cho xã Rã B n ............................................... 53
nâng cao hi u qu s d

t nông nghi p

................................................................................................ 53
4.5.1. Gi i pháp chung .................................................................................... 53
4.5.2. Các gi i pháp c th .............................................................................. 55
Ph n 5. K T LU

NGH ............................................................. 57

5.1. K t lu n .................................................................................................... 57
5.2.

ngh ..................................................................................................... 58

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 59


1

u s n xu
m t b ph n quan tr ng c u th
các ho

ng s

c bi t; là

a bàn phân b và t ch c

ng kinh t - xã h i, an ninh qu c phòng c a m t qu c gia. Trong s n

xu t nông nghi

us n

xu t không th thay th

c. Vi c s d

ngành kinh t sinh h c t

t nông nghi p không ch

n là

c, th c ph m ph c v cho các nhu c u c a

i mà còn là n n kinh t sinh thái g n li n v i phát tri n kinh t - xã h i và
b ov

ng.
Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t th

nhi

bùng n dân s

ng công nghi p hóa

i ch u áp l c t
hóa; s phát tri n kinh t theo

hi

i hóa kéo theo các nhu c

c và th c ph m, ch

uv

d

um
ng s d

n cho di

b thu h p và nhi u di

trên vi c tìm ra nh ng bi n pháp s d

c hi n t

v im

t nông nghi p ngày càng

t nông nghi p b thoái hóa m t kh n

cv
hi u qu

ng các nhu c u

t sao cho có

là m t trong nh ng vi c làm c n thi

i

i qu c gia.
Rã B n là m t xã trung du mi n núi n m

g, huy n Ch

n, t nh

B c K n. Xã Rã B n là m t xã thu n nông, nông nghi p là ngu n thu nh p chính
c

a bàn xã. Trong nh
c chú tr
ng không ng

n nông nghi p c
ng s n xu

t, s n

i s ng v t ch t tinh th n c a nhân dân ngày càng

c c i thi n. Song quá trình s n xu t nông nghi p c a xã còn t n t i nhi u h n
ch làm gi m sút v ch
d ng không h p lý

c, th c ph m do quá trình khai thác s
khoa h c k thu t, chính sách qu n lý, t ch c s n xu t


2

còn h n ch , k thu t canh tác truy n th ng. Ngoài ra, di
n b thu h

i dân chuy

y, gi i pháp

im

d ng sang các m c

s d ng h p lý và hi u qu v

hi n có c

t nông nghi p

c các c p chính quy n quan tâm nghiên

c

i pháp s d

s cho vi

ng s d

chi

t nông nghi p

t hi u qu

mb nv

t nông nghi p c a xã Rã B n là v

có tính

c và c p thi t.
Xu t phát t

c ti

Qu n lý tài nguyên -

cs

ng ý c a Ban ch nhi m khoa

i h c Nông Lâm Thái Nguyên cùng v i s

ng d n nhi t tình c a cô giáo: ThS. Nông Thu Huy n
c

tài

d

t hi u qu

u qu s d

nh và

n hành nghiên

t nông nghi

a bàn xã Rã B n, huy n Ch

xu

t nông nghi p

t nông nghi p hi u qu , phù h p v

t nhiên, kinh t - xã h i và b n v ng v

ng s

n, t nh B c K

u qu các lo i hình s d

xu t các gi i pháp nh m s d

và

u ki n

ng cho xã Rã B n.

1.2.2
-

c hi u qu c a các lo i hình s d

t nông nghi p

hi n t i.
- L a ch n

-

xu

phát huy ti
- Các s li
trung th c.

c các lo i hình s d

ng và
d ng h

t nông nghi p thích h p trong

nh ng gi i pháp phù h p nh m khai thác,
t nông nghi

m b o hi u qu , b n v ng.

u tra, thu th p m t cách

, chính xác, khách quan,


3

-

-


4

2

t là m t ph n c a v

t, là l p ph c a l

khoáng sinh ra nó, bên trên là th m th c bì và khí quy
l

a có kh

n ph m c a cây tr

t là l p m

pc a

t là l p ph th

ng là th

quy n, là v t th t nhiên. Mà ngu n g c c a v t th t

mc a4

th t nhiên khác: sinh quy n, khí quy n, th y quy n và th ch quy n [15].
1903) nhà bác h c
t là m t v t th thiên nhiên c u t

cl

ng c a 5 y u t
gian

i Nga

:

i do k t qu

sinh v

quá trình ho t

a hình, khí h u và th i

i ta b sung thêm y u t th

i.

u s n xu
c a s n xu t nông nghi

u ki n không th thi

sinh c a hàng lo t th h

i k ti p nhau 3].

n ph bi n, quý báu nh t
c c a s t n t i và tái

t là v t mang c a h sinh
thái t nhiên và h sinh thái nông nghi p [22].
Các nhà kinh t , quy ho ch và th
ph n trên m t c a v

t mà

ng Vi t Nam cho r
i có th m

c hi u

t di n tích c th c a b m
g m các c u thành c

ib m

bao g m: khí h u, th i ti t, th

a hình, m

d ng tr m tích sát b m t cùng v

c (h , sông, su i...) các

c ng m và khoáng s

c v t, tr

i trong quá kh và hi n t

T i H i ngh qu c t v
m t thu t ng khoa h

t, bao

ng

Rio D

t, t p
l i.[16]
t

c hi

t di n tích c th c a b m

t bao g m t t c các c u thành c a


5

ng sinh thái ngay trên v
d

a hình, m

ib m

u b m t, th

c, các l p tr m tích sát b m t cùng v

khoáng s

t, t

nh ng k t qu c

ng,

c ng m và

ng th c v t, tr

i,

i trong quá kh và hi n t

c hay h th

ng sá, nhà c a

T

l i (san n n, h ch a

25].

hi

t có v trí c th ,

có ranh gi i và có nh ng thu c tính t ng h p c a các y u t t nhiên (khí h
a ch
các ho

a m o, th

ng, th

ng s n xu t c

ng th c v

a

- xã h i và

i.

2.1.1.2. K
Theo lu
h

t nông nghi p bao g

t tr ng lúa và cây h

xu

t r ng phòng h

tr

t nông nghi

t tr
cd

t tr ng cây
t r ng s n

t làm mu

t nuôi tr ng th y s n

nh c a chính ph [19].

ng không gian c n thi t cho m i quá trình s n xu t c a các
ngành kinh t qu c dân và các ho

ng c

i. Trong nông nghi

là y u t tích c c c a quá trình s n xu t nông nghi

là

ng (luôn ch

u ki n v t ch

ng th i

ng trong quá trình s n xu

a,

ng (s d

tr ng tr t,

x

n xu t nông nghi p luôn có m i quan h ch t ch v
phì nhiêu và quá trình t nhiên sinh h c c

t.

Trong nông nghi

t còn có hai ch c

c bi t quan tr ng:
-

ng ch u s

ng tr c ti p c

i trong quá trình s n xu t.

t tham gia tích c c vào quá trình s n xu t, cung c p cho cây tr ng

c, mu
tri n c a cây tr
ng s n ph m ph thu

ng thi t y u khác cho s

ng và phát

t tr thành công c s n xu

t và ch t

phì nhiêu c

t. Trong t t c các lo


6

li us n xu t dùng trong nông nghi p ch

t m i có ch

Hinh và CS, 2003)[10].
t nông nghi p có v

c bi t quan tr ng là y u t

s n xu t nông nghi p. Nó không ch là ch d a, ch
cung c p th

ng, m
t nông nghi

v

ng c

u c a ngành

ng c

ng mà còn

i vào cây tr

ud a

u s n xu t ch y u không th thay th

ng v

ng trong s n xu t [4].

d ng m t cách có ý th c các tính ch t t nhiên c
v t, các tính ch

c, nó
il i

c, hóa h c, sinh

ng lên cây tr ng.

2.2.1. K
S d

t là h th ng các bi n pháp nh

u hòa m i quan h

i-

t trong t h p v i các ngu
vào quy lu t phát tri n kinh t xã h i cùng v i yêu c u không ng ng

nh và b n

v ng v m t sinh thái, quy

ng chung và m c tiêu s d

h

ng ch

t nh

t
tt i

hi u qu sinh thái, kinh t , xã h i cao nh t.
Vì v y, vi c s d
Trong m

t thu c ph m trù ho

c s n xu t nh

is

nh, vi c s d

vào thu c tính t nhiên c

s c s n xu t, các nhi m v và n i dung s d

ng kinh t c a nhân lo i.
t theo yêu c u s n xu t
i vai trò là nhân t c a
c th hi n

các khía

K nh sau:
-S d
s d

t h p lý v không gian, hình thành hi u qu kinh t không gian

t.
- Phân ph i h
u kinh t s d
- Quy mô s d

t s d n

c s d ng, hình
t.
t c n có s t p trung thích h p, hình thành quy mô kinh

t.

- Gi m
cách kinh t , t

s d

p, hình thành vi c s d
) [10].

t

7

Trong quá trình s d
ho

i là nhân t phân ph i ch y u. Các

ng tr c ti p c

t là nhân t

ng t

t mà bên K nh

a hình, th i ti

ng

u nhân t khác
Y ut

u ki n t nhiên:

u ki n t
tr c ti

c, khí h

n s n xu t nông nghi p, các y u t

sinh v t t o nên

sinh kh i. Vì v

nh vùng s n xu t nông nghi p c

u

ki n t nhiên, t

nh cây tr ng, v t nuôi ch l c phù h

u

c gi i Nobel v v gi i quy

c cho các

n cho r ng: y u t duy nh t, quan tr ng nh t, h n ch cây tr ng
t m c th gi
phì c
-

c bi t là v i nông dân thi u v n
t.

i u ki n khí h u: Khí h u là y u t r t quan tr ng, nó quy

tr

i cây tr ng yêu c u m

nh s v

u ki n th i ti t khí h u phù h p

v i nó. N m v ng y u t khí h u và b trí cây tr ng h p lý s
thi t h i do khí h

ng th i, gi

nghi p nh

c nh ng

c tính th i v trong s n xu t nông

t cao, t

u qu s d

t.

- Loài cây tr ng và h th ng cây tr ng: Vi c l a ch n loài cây tr ng và h
th ng cây tr

pv i

u ki n khí h

cùng quan tr ng, nó không nh
tr ng cao mà còn th hi
-

u ki

c bi

d

a t ng vùng là vô
t, s

ng, ch

c hi u qu qu n lý và s d
khác nhau gi
ng d

tc
am

ng d

cao so v i m c
u khác nhau, t

n s n xu t và phân b các ngành nông nghi p, lâm nghi
d c

cs d

ch

u cây tr ng, xây d
M

ngu

ng cây

t nông nghi

ng ru ng, th y l

a lý khác nhau có s khác bi t v

a hình và
cho vi c l a
i hóa.

u ki n ánh sáng, nhi

u ki n t nhiên khác. Các y u t này

ng r t l

,
n


8

kh

d ng và hi u qu s d

t. Vì v y c n tuân theo các quy lu t c a

t nhiên, t n d ng các l i th

c hi u qu cao nh t v kinh t , xã h i

ng.
Y u t v kinh t - xã h i:
- Ch

xã h i, dân s

c a kinh t

ng, thông tin và qu n lý, t

u kinh t và phân b s n xu

phát tri n
u ki n v nông

nghi p, công nghi p, giao thông, v n t i, s phát tri n c a khoa h c k thu t công
ngh

qu n lý, s d
- H th ng th

ng.

ng và s hình thành th

nông s n ph m. Ba y u t ch y u
cây tr ng, h s

t nông nghi p, th

ng

n hi u qu s d

t và th

ng cung c

t

u vào và tiêu th s n ph m

u ra (Nguy n Duy Tính, 1995)[11].
- H th ng chính sách.

-S

nh chính tr - xã h i và các chính sách khuy

tri n s n xu t nông nghi p c

c.

Bi n pháp k thu t canh tác :
Bi n pháp k thu

ng c

tr ng, v t nuôi nh m t o nên s hài hòa gi a các y u t c a quá trình s n xu
hình thành, phân b
hi u bi t sâu s c v

t kinh t

ng th hi n s

ng s n xu t, v th i ti t, v

u ki

hi n nh ng d báo thông minh và s c s o. L a ch
ch ng lo i và cách s d

u vào nh

ng và th
ng k thu t, l a ch n

t các m c tiêu s d

Theo Frank Ellis và Douglass C.North,

ra.

c phát tri

ng tích

c c c a k thu t, gi ng m i, th y l i, phân bón t i hi u qu

t ra yêu c u

m

ch c s d

m t bi

ng d ng công nghi p s n xu t ti n b là

m b o v t ch t cho n n kinh t nông nghi
n th k

trong n n nông nghi
quan tr

d

t có th góp ph
c ta[9

n 30% c

ng nhanh.
t kinh t

y, nhóm các bi
u sâu và nâng cao hi u qu s

t nông nghi p.


9

Trong l ch s phát tri

i c a s n xu t nông nghi p thì các h th ng

c hình thành, phát tri n thay th l n nhau. Có nh ng h th ng canh
tác hi u su t r t th

n t n t i, có nh ng h th ng canh tác hi
ng s n xu t không thích h p nên ph

nh ng h th

c
ng ch cho

n nay, các h th ng này t n t i xen k nhau và m i m t h

th ng phù h p v i t

u ki n c a m i vùng.

u cây tr ng là thành ph n c

u s n xu t nông - lâm nghi p và là

gi i pháp kinh t quan tr ng c a phân vùng s n xu t nông - lâm nghi p. Nó là thành
ph n các lo

c b trí trong không gian và th i gian c a các lo i cây tr ng

trong m i h sinh thái nông nghi p, nh m t n d ng h p lý nh t các ngu n l i t
nhiên - kinh t - xã h i c a vùng.
u cây tr ng ph
h p ch t ch v i lâm nghi

c yêu c u phát tri
ng th i t

ik t

cho ngành ngh khác cùng phát

tri n. S n xu t nông nghi p có tính th i v cao, n u b trí m t
gi m b t s

ng th i v và h n ch

u thích h p s

ng nhàn r i theo các chu k sinh

ng khác nhau, không trùng nhau theo cây tr ng v t nuôi v i các hình th
canh bao g m: tr ng xen, tr ng g i, luân canh, mô hình nông - lâm k t h p.
Tóm l i, h th ng cây tr ng b n v ng là h th ng có kh
xu t c

u cây tr
u cây tr ng h
vào m t s

ng c a nh

cs n

u ki n b t l

t hi u qu t

d

u ki n c th trong không gian và th i gian nh

xác

t thì ta ph i
nh.

2.3. N

T ng di n tích b m t c a toàn th gi i là 510 tri u km2
chi m 361 tri u km2 (71%), còn l i là di n tích l
(29%). B c bán c u có di n tích l
t có kh

a ch chi m 149 tri u km2

u so v i Nam bán c u. Toàn b qu

n xu t nông nghi p trên th gi i là 3.256 tri u ha, chi m kho ng


10

22% t ng di

t li n. Di

t nông nghi p trên th gi i phân b không

u: Châu M chi m 35%, Châu Âu chi m 13%, Châu Á chi m 26%, Châu Phi
t nông nghi p trên th gi i là 12.000m2

chi
toàn th gi i m

t tr ng tr t trên

t 1,5 t chi m 10,8% t ng di

n xu t nông nghi

t có kh

t có kh

c khai thác. Di

n xu

gi i ch chi m 10% t ng di n

t t nhiên (kho ng 1.500 tri

là :

t cao: 14%
t trung bình: 28%
t th p: 58%
Di
d

t có h n trong khi dân s

t nông nghi

ng nhu c

c nâng cao hi u qu s
c m t và lâu dài là v

quan tr ng,

c nhi u s quan tâm c a nhi u nhà khoa h c trên th gi i. Nhi
c nghiên c u, áp d

u qu s d

t nông nghi p

ti n hành
ph

g pháp phân tích kinh t

ng các
p trung nghiên c

t ng lo i cây tr ng, t ng gi ng cây tr ng trên m i lo
tr ng phù h p nh m khai thác t

-

t, và t

i th so sánh c a t ng vùng.

u qu
trí l

iv i
u cây


11

-N
thì khác nhau.
-

-

giá
hàng
- Frameword for land Evaluation).

Vì

không k


12

c ta có t ng di n tích là 33.096.731

t nông

nghi p là 28.822.953 ha chi m 87,09% di

t t nhiên ; di

nông nghi p là 3.796.871 ha chi m 11,47% di

t t nhiên; di

s d ng là 2.476.908 ha chi m 7,48% di
Hi n tr ng s d

ts d

B ng 2.1. Hi n tr ng s d
STT
T
1
1.1
1.1.1
1.1.1.1
1.1.1.2
1.1.1.3
1.1.2
1.2
1.2.1
1.2.2

1.2.3
1.3
1.4
1.5
2
3

R
R
R

Lo
t
ng di n tích t nhiên
t nông nghi p
t s n xu t nông nghi p
t tr
t tr ng lúa
tc
t tr
t tr
t lâm nghi p
ng s n xu t
ng phòng h
c d ng
t nuôi tr ng thu s n
t làm mu i
t nông nghi p khác
t phi nông nghi p
d ng

t phi

t t nhiên.
t c a Vi

tc

c th hi n qua b ng 2.1

n 01/01/2014
Di n tích (ha)
33.096.731
28.822.953
10.231.717
6.409.475
4.078.621
41.206
2.289.648
3.822.241
15.845.333
7.597.989
5.974.674
2.272.670
707.827
17.887
20.190
3.796.871
2.476.908

u (%)
100,0
87,09
30,91
19,37
12,32
0,12
6,91
11,55
47,88
22,96
18,05
6,87
2,14
0,05
0,06
11,47
7,48

(Ngu n: T ng c c th ng kê)


13

Ngày nay v i áp l c v dân s và t
nông nghi p

c ta ngày càng gi m. Vì v y, v

ph m trong khi di

l

hóa di

c ta.

u th p k

vi c s d

t

Vi t Nam m i th c s b

nh ng công trình nghiên c

ut

n t ng cho

n v ng.
ng c c qu n lý ru

phân h

t áp l c r t

t nông nghi p càng tr nên

Công tác nghiên c u v

nh

c, th c

t nông nghi p ngày càng gi

iv

t

mb

c s d ng hi u qu ngu

quan tr

t di

tc

giá phân h

xu t d th o

. D a trên nh ng k t qu nghiên c
nh và

u c a vi

ng tiêu chu n phân h

t

cho t ng lo i cây tr ng ch y u.
t Chi u [4]
toàn qu c t l b

t khái quát

1/500.000, tác gi

i kh

a B nông nghi p Hoa K , k t qu
trên toàn qu

t

p ra các nhóm kh
d

t nông nghi p, 2 nhóm có kh

s d ng cho s n xu t lâm nghi p và 2 nhóm cho s d ng các m
T nh

n nay, vi n Quy ho ch và thi t k nông nghi

hi n nhi u công trình nghiên c

c

t trên ph m vi toàn qu c v i 9 vùng

sinh thái và nhi u vùng chuyên canh theo các d

n Khang, Ph m

t qu
Nguyên Công Pho (1995) v

d

sông C

ng b ng

n quy ho ch và thi t k nông nghi

ch c h i th o v

ch s d

và phát tri n b n v ng. H i ngh
c a FAO vào th c ti n
k t qu

ng k

ng d

Vi t Nam, nêu nh ng v
ch s d
pc

i m sinh thái
c n ti p t c nghiên c

t nông nghi p có hi u qu . Thông qua vi c
th y ti

ng hoá c a nông

nghi p, kh

, l a ch n h th ng s d

t, lo i hình s d

h

t h p lý và có hi u qu

[20].

ti n t i s d

t phù

14

tc
Vi t Nam t

cv nd

a

n các vùng, mi n trên toàn qu c.

Trong công trình nghiên c

t qu

t Vi t

c toàn Vi
mi n B

c có 90

lo i hình s d

i hình s d

Khang, Ph

t l a ch n (Nguy n

[13].

Các công trình nghiên c u c a các tác gi
nghiên c u và s d

ph

t n n móng cho s

m sinh thái lâu b

quy trình v

u hoàn thi n

ng k t qu mang tính khái quát.

Tuy nhiên, các công trình nghiên c u ph n l n m i ch d ng
nh ng nghiên c u chi ti

m

mô,

c th c hi n nhi u. Vi

t theo

m sinh thái ph c v m c tiêu phát tri n nông nghi

ng

hoá s n ph m cho c p xã m i ch có m t s công trình nghiên c
Công Qu (1997,2001) [8

Nguyên H i (2001) [5

Châu Thu, Nguy n Ích Tân (2004) [5].
Qua các nghiên c
c a các tác tác gi
d

th y các các công trình nghiên c u
c n thi

ng s

t trong th i gian ti p theo.

Hi u qu là k t qu mong mu n, cái sinh ra k t qu

i ch

i

ng t i; nó có nh ng n i dung khác nhau. Trong s n xu t, hi u qu
hi u su

t. Trong kinh doanh, hi u qu là lãi su t, l i nhu n. Trong lao

ng nói chung, hi u qu
s n xu t ra m
c s n xu t ra trong m
B n ch t c a hi u qu

ng s
s n ph m, ho c b ng s

ng th i

ng s n ph m

th i gian.
c xem là: vi

ng nhu c u c

xã h i; vi c b o t n tài nguyên, thiên nhiên và ngu n l

i trong

phát tri n b n v ng.


15

* Hi u qu kinh t : Hi u qu kinh t là ph m trù chung nh t, nó liên quan
tr c ti p t i n n s n xu t hàng hoá v i t t c các ph m trù và các quy lu t kinh t
khác nhau. Vì th , hi u qu kinh t ph
M t là: M i ho

c3v

ng s n xu t c

:
u ph i tuân theo quy lu t

ti t ki m th i gian.
Hai là: Hi u qu kinh t ph

m lý thuy t h

th ng.
Ba là: Hi u qu kinh t là m t ph m trù ph n ánh m t ch
ho

ng kinh t b

c

i.

ng ngu n l c s n có ph c v cho l i ích

Hi u qu kinh t

c hi u là m

ng chi phí b ra trong ho

là ph n giá tr
các ngu n l

ng c a các

ng k t qu

t

ng s n xu t kinh doanh. K t qu

c c a s n ph

c

ng chi phí b ra là ph n giá tr c a

u vào. M

n xét c ph n so sánh tuy

i quan h ch t ch gi
T nh ng v
d

trên có th k t lu n r ng b n ch t c a ph m trù kinh t s

t là: V i m t di n tích nh

nhi u nh t v i m

nhu c

nh s n xu t ra m t kh

ng chi phí v v t ch

ng c a c i v t ch t

ng th p nh t nh

ng

t ch t xã h i [18].
* Hi u qu xã h i: Hi u qu xã h

c th hi n thông qua m c thu hút lao

ng, thu nh p c a nhân dân... Hi u qu xã h i cao góp ph
tri

c ngu n l c c

S d

y xã h i phát
c s ng c a nhân dân.

t ph i phù h p v i t p quán, n

d

cs

tb nv
u qu v m t xã h i s d

b ng kh

t nông nghi p ch y

o vi c làm trên m t di

t nông nghi

nh

[11].

T nh ng quan ni m trên cho th y, gi a hi u qu kinh t và hi u qu xã h i
có m i quan h m t thi t v i nhau, chúng là ti

c a nhau và là m t ph m trù

th ng nh t, ph n ánh m i quan h gi a k t qu s n xu t v i các l i ích xã h i mà nó


16

mang l

n hi n nay, vi

s d

t nông nghi p là n
* Hi u qu

xu t nông nghi

kinh t

ng là xem xét s ph n ng c a

ng s n xu t. T các ho

u

ng tích c

c nhi u nhà khoa h c quan tâm.

ng: Hi u qu

i v i ho

ph

u qu xã h i c a các lo i hình

ng s n xu

c bi t là s n

ng không nh

ng th i có th là

là nh
ng tiêu c

ng mâu thu n v i hi u qu

ng, hi u qu

ng. Chính vì v y khi xem xét c n

m b o tính cân b ng v i phát tri n kinh t , n

ng s b thiên l ch

và có nh ng k t lu n không tích c c.
Trong s n xu t nông nghi p hi u qu
hình s d

t ph i b o v

c th hi n

màu m c

tb ov

c s thoái

che ph t i thi u ph

sinh thái (>35%)

ch : Lo i

ng an toàn

ng sinh h c bi u hi n qua thành ph n loài [2].

-

[7].
Vì v y, làm th

c nh ng lo i hình s d

t mang l i hi u qu
ng và có th gi
thi

t, ô nhi m môi
t cho th h

m t vi c làm c n

i v i tình hình hi n nay t i m i qu c gia.

Do s

, nhu c u phát tri n kinh t

nông nghi p. m c tiêu c

i là s d

cl

t

t m t cách khoa h c và h p lí

[12].Trong quá trình s d ng lâu dài v i nh n th c còn h n ch d n t i nhi u vùng
thoái hóa,

ng t

ng s ng c

i. Nh ng di n


17

t s d ng cho m
mang di

p d n b thu h

t nông nghi p trên nh
t và r

Nh

i ph i m

t không thích h p. H u qu

t m t cách nghiêm tr ng.

ng c

phì c

gi m và d

t có nh ng ch

hoàn sinh hoá h

a hoá h c, phân ph

m và phân ph

t ngày càng b suy

chính là: Duy trì vòng tu n
c, tích tr và phân ph i v t ch t,

ng. S d

t cách hi u qu và b n

v ng luôn là mong mu n cho s t n t
v y, tìm ki m nh ng bi n pháp s d

n c a nhân lo i. Vì
t thích h p, b n v

khoa h c và các t ch c trên th gi i quan tâm. Thu t ng

c nhi u nhà
d

tb nv

lên thông d ng trên th gi i hi n nay.
N i dung s d

t b n v ng bao hàm c m

v it tc

a hình, th

th c v t và t t c nh ng ho

c, xây d

ng v t -

ng th c ti n s d
n kh

t

nv

tránh kh i nh ng sai l m trong qua trình s

ng th i h n ch

c nh ng

ng có h

phát tri n b n v

c, các ngu

ng sinh thái.
c nông nghi p chính là s

ng v t và th c v t, không b

k thu t thích h p, sinh l i kinh t và ch p nh
[7

t

th ng tiêu

c nh ng v

Theo Fetr

th

ng s d ng và qu

trên ph m vi c th c a t

b ot

ng, ch

ng ru ng..

chúng ta ph
d

t trên b m

ng,

c v m t xã h

tiêu c th cho nông nghi p b n v ng là:
- Th a mãn nhu c

n cho th h v s

ng, ch

ng và

các s n ph m nông nghi p khác.
- Cung c p lâu dài vi

thu nh

u ki n s ng t t cho nh ng

i tr c ti p làm nông nghi p.
- Duy trì và có th
nhiên, kh
c
xã h i c a c

ng kh

n xu t c

n xu t c a các tài nguyên tái t

tài nguyên thiên
c không phá v ch

và cân b ng t nhiên, không phá v b n s
ng s ng nông thôn ho c không gây ô nhi

ng.

-