Đánh giá công tác phòng cháy chữa cháy rừng tại hạt Kiểm lâm huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 20122014 (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

NG V N HO T

ÁNH GIÁ CÔNG TÁC PHÒNG CHÁY CH A CHÁY R NG
T I H T KI M LÂM HUY N NGÂN S N, T NH B C K N
GIAI O N 2012-2014

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành / ngành

: Chính quy
: Lâm nghi p

Khoa
Khóa h c

: Lâm nghi p
: 2011 - 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

NG V N HO T

ÁNH GIÁ CÔNG TÁC PHÒNG CHÁY CH A CHÁY R NG
T I H T KI M LÂM HUY N NGÂN S N, T NH B C K N
GIAI O N 2012-2014

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành / ngành
Khoa

: Lâm nghi p
: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi ng viên h

ng d n

: ThS. Nguy n V n M n

Thái Nguyên, n m 2015


i

L I CAM OAN

Tôi xin cam oan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong khóa lu n là trung
th c và ch a t ng

c công b .

Tôi xin cam oan r ng, m i s giúp

trong vi c th c hi n khóa lu n này ã

c c m n và các thông tin trích d n trong lu n v n ã

c ch rõ ngu n g c.

Thái nguyên, ngày 3/06/2015
XÁC NH N C A GVHD

Ng

i vi t cam oan

ng ý cho b o v k t qu
tr

cH i

ng khoa h c!

Ths. Nguy n V n M n

ng V n Ho t

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên
ã s a ch a sai sót sau khi H i

ng ch m yêu c u!


ii

L IC M

Trong nh ng n m h c v a qua,
trong tr

N

c s giúp

d y b o c a các th y, cô giáo

ng và s c g ng n l c c a b n thân, nay em ã hoàn thành khóa h c,

ánh giá k t qu sau th i gian h c t p, nghiên c u t i tr
thuy t vào th c ti n,

cs

ng, nh m v n d ng lý

ng ý c a khoa Lâm Nghi p em th c hi n chuyên

t t nghi p: “ ánh giá công tác phòng cháy ch a cháy r ng t i h t Ki m lâm

huy n Ngân S n, t nh B c K n giai o n 2012-2014”.
Trong quá trình th c hi n chuyên
c s giúp
khoa

nhi t tình c a

a ph

ngoài s c g ng c a b n thân, luân nh n
ng n i em th c t p, các th y cô giáo trong

c bi t là th y Nguy n V n M n ã tr c ti p h

su t quá trình làm chuyên

ng d n và ch b o em trong

.

Nhân d p này em xin b y t lòng bi t n t i các th y cô, UBND xã Long
và nhân dân

a ph

ng ã giúp em hoàn thành chuyên

Do th i gian có h n, m t khác ây là l n
nghiên c u khoa h c nên báo cáo chuyên
nh t

nh. Em kính mong nh n

các b n

chuyên

c a em

cs

ng

này.

u tiên em làm quen v i công tác

s không tránh kh i nh ng thi u xót

óng góp, b sung c a các th y, cô giáo và

c hoàn thi n h n.

Thái Nguyên, ngày 30 tháng 05 n m2015
Sinh viên


iii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.2: C p nguy c cháy r ng theo
B ng 2.3: Kh n ng cháy r ng theo
B ng 2.4: M i quan h gi a hàm l

l n p ............................................ 6
l n I................................................... 7

ng n

c c a v t li u cháy và m c

nguy hi m c a cháy r ng .......................................................... 8
B ng 2.5: Mùa cháy r ng t i các vùng sinh thái ........................................... 11
B ng 2.5: Khí h u th i ti t c a huy n Ngân S n ......................................... 17
B ng 4.1: M t s v n b n liên quan t i công tác PCCCR ............................ 27
B ng 4.3: Bi n pháp t ch c th c hi n PCCCR t i h t Ki m lâm
huy n Ngân S n........................................................................... 32
B ng 4.4.. Th c tr ng cháy r ng
B ng 4.5: Trang thi t b PCCCR

huy n Ngân S n (2012-2014) ............... 33
huy n Ngân S n, t nh B c K n n m

2012 ............................................................................................. 38


iv

DANH M C CÁC T

VI T T T

PCCCR

: Phòng cháy ch a cháy r ng

QLBVR

: Qu n lý b o v r ng

UBND

: U ban nhân dân

TNMT

: Tài nguyên môi tr

RVAC

: R ng v

NN&PTNT

: Nông nghi p và phát tri n nông thôn

TT-TH

: Thông tin truy n hình

HDND

: H i

ng

n ao chu ng

ng nhân dân

v

M CL C
Ph n 1: M

1.1.

U .................................................................................................. 1

tv n

............................................................................................ 1

1.2. M c tiêu và yêu c u c a
1.3. Ý ngh a c a

tài ............................................................. 3

tài ................................................................................ 3

1.3.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u ............................................. 3
1.3.2. Ý ngh a trong th c ti n .................................................................. 3
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ........................................................................ 4

2.1. T ng quan tài li u nghiên c u .............................................................. 4
2.1.1. C s khoa h c v n

nghiên c u ................................................ 4

2.1.2. Tình hình nghiên c u v PCCCR trên th gi i .............................. 5
2.1.3.Tình hình nghiên c u v PCCCR

Vi t Nam ................................ 8

2.2. T ng quan i u ki n t nhiên, kinh t xã h i khu v c nghiên c u...... 14
2.2.1 i u ki n t nhiên ........................................................................ 14
2.2.2. i u ki n kinh t xã h i huyên Ngân S n.................................... 18
Ph n 3:

3.1.

IT

it

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ... 24

ng, ph m vi nghiên c u .......................................................... 24

3.1.1.

it

ng nghiên c u .................................................................. 24

3.1.2. Ph m vi nghiên c u ..................................................................... 24
3.2.

a i m và th i gian nghiên c u ..................................................... 24

3.3. N i dung nghiên c u.......................................................................... 24
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u.................................................................... 24

3.4.1. K th a và ch n l c các s li u liên quan

n các n i dung c a

tài .......................................................................................................... 24
3.4.2. Ch n
3.4.3. Ph

a i m nghiên c u ........................................................... 25

ng pháp thu th p s li u ...................................................... 25


vi

3.4.4. Ph

ng pháp phân tích s li u ..................................................... 26

Ph n 4: K T QU

NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ..................................... 27

4.1. M t s lu t và v n b n liên quan

n công tác PCCCR...................... 27

4.2. Khái quát tình hình PCCCR và c c u t ch c PCCCR t i h t Ki m
lâm huy n Ngân S n, t nh B c K n .......................................................... 29
4.2.1. Khái quát tình hình PCCCR t i h t Ki m lâm huy n Ngân S n,
t nh B c K n ......................................................................................... 29
4.2.2. Ph

ng án PCCCR t i H t ki m lâm Huyên Ngân S n, t nh B c

K n trong nh ng tháng khô ................................................................... 30
4.3. Th c tr ng công tác PCCCR .............................................................. 31
4.3.1. Công tác d báo, c nh báo cháy r ng .......................................... 31
4.4. Th c tr ng cháy r ng
4.4.1. K t qu

huy n Ngân S n, t nh B c K n .................... 33

i u tra v cháy r ng huy n Ngân S n, t nh B c K n .... 33

4.2.2. Nguyên nhân các v cháy r ng.................................................... 34
4.4.3. Th i gian x y ra cháy r ng .......................................................... 35
4.4.4. Lo i r ng b cháy và

a i m cháy r ng..................................... 35

4.5.Công tác phòng ch ng cháy r ng c a h t Ki m lâm huy n Ngân S n 35

4.5.1. V sinh r ng ................................................................................ 35
4.5.2. Công tác tuyên truy n giáo d c ................................................... 36
4.5.3. Công tác theo dõi l a r ng .......................................................... 37
4.5.4. Kinh phí trang thi t b cho công tác PCCCR. .............................. 37
4.6. Công tác ch a cháy r ng.................................................................... 38
4.6.1. T ch c d p l a ........................................................................... 38
4.7. Kh c ph c h u qu sau cháy .............................................................. 40
4.8. Nh ng thu n l i, khó kh n, t n t i h n ch trong công tác PCCCR t i
h t Ki m lâm huy n Ngân S n, t nh B c K n ........................................... 40
4.8.1.Thu n l i ...................................................................................... 40


vii

4.8.2. Khó kh n ..................................................................................... 41
4.8.3. T n t i h n ch ............................................................................ 41
4.9.

xu t m t s bi n pháp PCCCR

h t Ki m lâm huy n Ngân S n,

t nh B c K n trong th i gian t i ................................................................ 42
4.9.1. Gi i pháp t ch c qu n lý PCCCR .............................................. 42
4.9.2.Gi i pháp lâm sinh ....................................................................... 43
4.9.3. Gi i pháp pháp pháp lu t ............................................................. 43
4.9.4. Gi i pháp kinh t ......................................................................... 44
4.9.5. Chính sách tài chính .................................................................... 44
Ph n 5: K T LU N VÀ

NGH ................................................................... 46

5.1. K t lu n ............................................................................................. 46
5.2.

ngh .............................................................................................. 48

TÀI LI U THAM KH O ................................................................................... 49


1

Ph n 1
M

1.1.

U

tv n
R ng là tài nguyên vô cùng quý giá c a qu c gia, là lá ph i xanh kh ng

l c a nhân lo i. R ng là tài nguyên quý giá c a nhân lo i, r ng gi vai trò
quan tr ng trong

i s ng xã h i c a con ng

i. R ng không ch là n i cung

c p th c n, v t li u xây d ng, thu c ch a b nh..., mà còn tham gia vào quá

trình gi

t, gi n

v ngu n gen

c, i u hòa khí h u, phòng h và b o v môi tr

ng, b o

ng v t, th c v t, a d ng sinh h c... bên c nh ó r ng là n i

h c t p, ngh mát, tham quan du l ch, do ó r ng óng góp vai trò r t quan
tr ng và góp ph n áng k vào n n kinh t qu c dân c a m i qu c gia.
Theo tài li u mà Maurand p. công b trong công trình “ Lâm nghi p
ông D

ng ” thì

n n m 1943 r ng n

c ta v n còn kho ng 14,3 tri u ha,

che ph 43,7% di n tích lãnh th . Vào th i kì ó
kho ng 68%,

Trung B kho ng 44% và

n m 1945, r ng nguyên sinh

che ph

B c B vào

Nam B vào kho ng 13%. Tr

c

Vi t Nam b phá ho i r t nhi u và ch còn l i

nh ng n i xa xôi, hi m tr , nh ng do kh n ng ph c h i c a r ng r t cao nên
nh ng khu r ng già có tr l
bi n

ng cao ( t 250m3 - 300m3), v n còn khá ph

nhi u vùng núi Vi t Nam. Quá trình m t r ng x y ra liên t c t n m

1943

n

u nh ng n m 1990,

c bi t t n m 1980-1995 di n tích r ng t

nhiên gi m m nh, bình quân m i n m h n 100 ngàn ha r ng b m t.
Nh ng n m g n ây vào mùa hanh khô h n cháy r ng v n th
x y ra

h u h t các

do con ng

a ph

ng xuyên

ng có r ng. Nguyên nhân cháy r ng ch y u là

i. Cháy r ng là m t th m h a gây t n th t to l n v môi tr

ng

sinh thái. Nó tiêu di t toàn b các sinh v t trong r ng b cháy, th i vào khí
quy n m t kh i l

ng khói b i vô cùng to l n v i nh ng khí gây hi u ng


2

nhà kính nh : CO, NO... cháy r ng là m t trong nh ng nguyên nhân l n gây
bi n

i khí h u trái

t và các thiên tai hi n nay.

R ng Vi t Nam là n i có ngu n tài nguyên phong phú, chi m m t v trí

quan tr ng trong
tr to l n

i s ng kinh t , cung c p nhi u s n ph m cho xã h i có giá

i v i n n kinh t qu c dân. Hi n nay Vi t Nam có 13.388.075 ha

r ng, trong ó có các tr ng thái r ng d cháy nh r ng tràm, r ng kh p, r ng
thông, r ng tre n a... vào mùa khô v i xu h

ng ra t ng c a s n ng h n c a

khí h u toàn c u và di n bi n th i ti t ph c t p thì các tr ng thái r ng trên
i u d b t l a và cháy l n.
Hàng n m trên th gi i cháy t 10 - 15 tri u ha r ng, có n m cháy t i 25-30
tri u ha r ng. Nh

Hoa K n m 1986 cháy g n 500 ngàn ha r ng, n m 1973 cháy

cháy 730 ngàn ha r ng, n m 1994 cháy 860 ha r ng,
g n ây c ng ã x y ra cháy r ng l n

ông Nam Á nh ng n m

các n c nh : In ônêxia, Thái Lan... gây

thi t h i hàng ngàn ha r ng. (Tài li u t p hu n công tác phòng cháy ch a cháy
r ng) [6].
Vi t Nam theo s li u th ng kê
cháy 15.800 ha r ng thông,

Hu mùa hè n m 1991 do ý th c kém c a ng

dân làm cháy 300 ha r ng thông,

i

An Giang và Long Xuyên trong 3 n m t

1987 - 1990 làm cháy 2.850 ha r ng tràm.
Minh Th

Qu ng Ninh t n m 1962 - 1963 b

c bi t nh ng v cháy r ng l n

U

ng tháng 2 - 2002 làm cháy 3.212 ha r ng tràm, cháy r ng t i v

n

qu c gia Hoàng Liên (Lào Cai) tháng 2-2010 v i di n tích là 1.700 ha (Tài li u
t p hu n công tác phòng cháy ch a cháy r ng) [6] Theo ban ch
phòng cháy ch a cháy r ng quý I n m nay c n

o trung

ng

c x y ra 45 v cháy gây thi t

h i 632 ha r ng. (Báo cáo k t qu th c hi n k ho ch 3 tháng

u n m 2012 B

NN&PTNT, 2012) [3]
h n ch nguy c cháy r ng trong nh ng n m qua
ta ã có nhi u bi n pháp, ch tr

ng, chính sách úng

di n tích r ng và gi m b t nguy c cháy r ng.

áp ng

ng và Nhà n

c

n nh m làm t ng
c tình hình và


3

nhi m v m i c a công tác phòng cháy ch a cháy r ng c n có nh ng c i ti n
sâu r ng c v n i dung và hình, th c c a công tác phòng cháy ch a cháy
r ng hi n nay.
Tr

c nh ng th c t trên, m t nhi m v c p bách là ph i nghiên c u xây

d ng nh ng gi i pháp phòng cháy ch a cháy r ng có hi u qu cho các
ph

ng.

a

góp ph n làm c s khoa h c cho công tác phòng cháy ch a cháy

r ng t i

a ph

ng tôi ti n hành nghiên c u

tài “ ánh giá công tác phòng

cháy ch a cháy r ng t i h t Ki m lâm huy n Ngân S n, t nh B c K n giai
o n 2012-2014”
1.2. M c tiêu và yêu c u c a
- Xác

nh

tài

c nh ng thu n l i khó kh n trong công tác PCCCR t i h t

ki m lâm huy n Ngân S n, t nh B c K n .
xu t

-

c m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu c a công tác

PCCCR.
1.3. Ý ngh a c a

tài

1.3.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u
tài có ý ngh a r t to l n trong công vi c :
- Giúp sinh viên làm quen v n d ng nh ng ki n th c ã h c vào th c t ,

t

ó tích l y, h c.h i kinh nghi m, trau d i ki n th c t ng

i dân, cán b

ki m lâm.
- N mb t

c các ph

ng pháp i u tra, ánh gIá công tác PCCCR.

1.3.2. Ý ngh a trong th c ti n
Qua i u tra ánh giá công tác PCCCR t

ón mb t

c tình hình

th c t v qu n lý b o v r ng t i h t ki m lâm huy n Ngân S n, t nh B c
K n, làm tài li u tham kh o cho huy n

công tác PCCCR

c t t h n.


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U

2.1. T ng quan tài li u nghiên c u

2.1.1. C s khoa h c v n

nghiên c u

Theo tài li u qu n lý l a r ng c a t ch c Nông L

ng th gi i (FAO)

cháy r ng là “ s xu t hi n và lan truy n các ám cháy trong r ng mà không
n m trong s ki m soát c a con ng
tài nguyên, c a c i và môi tr

i, gây lên nh ng t n th t nhi u m t v

ng.”

M t ph n ng cháy x y ra khi

các y u t

-

V t li u cháy có w < 25% (ch t b cháy)

-

Oxy (ch t duy trì s cháy)

-

Ngu n l a (ngu n nhi t gây cháy) Ngu n l a gây cháy gây ra cháy

r ng có nhi u nh ng có th chia ra làm 2 nhóm: l a do các hi n t
nhiên và l a do các hoat

ng c a con ng

+ Ngu n l a do các hi n t

ng

ng t

i.

ng t nhiên gây ra nh s m sét, núi l a,

t, V.v... r t khó kh ng ch . Nguyên nhân này này chi m t l th p 1- 5%

và ch xu t hi n trong nh ng i u ki n h t s c thu n l i cho quá trình phát
sinh ngu n l a ti p xúc v i các v t li u khô n trong r ng. (Ph m Ng c
H ng, 2005) [9].
+ Trong th c t ngu n l a gây ra các ám cháy trong r ng là do con
ng

i gây nên nh t các ho t

tl as
c a con ng

ng c ý hay vô ý nh :

tn

ng,

t ong,

i m, vv... Theo th ng kê ngu n l a gây cháy r ng do ho t

ng

i chi m trên 90%.

N u thi u 1 trong 3 nhân t trên quá trình cháy không x y ra, s k t h p
3 nhân t này t o thành m t tam giác l a. (B Minh Châu, Phùng V n Khoa,
2002) [7]


5

Ngu n l a

Oxy

V t li u cháy
Hình 2.1: Tam giác l a
Qua hình 2.1 n u thay
g ác l a” s thay

i gi m ho c phá h y 1, ho c 2 c nh thì “tam

i phá v , i u ó có ngh a là ám cháy b suy y u ho c b

d p t t. ây c ng là c s khoa h c c a c a công tác PCCCR.
-V n

PCCCR c ng c n l u ý c ba y u t trên:

Gi m b t v t li u cháy tr

c mùa khô hanh.

Ki m soát các ngu n l a.
Ng n s ti p xúc c a Oxy v i v t li u cháy.
2.1.2. Tình hình nghiên c u v PCCCR trên th gi i
Trên th gi i công tác d báo cháy r ng

c ti n hành cách ây hàng

tr m n m (B Minh Châu, Phùng V n Khoa, 2002)
ph

ng pháp khác nhau và

c áp d ng

gia và lãnh th (Lê S Trung,

y u t khí t

ng th y v n,

t

a ra nhi u

nhi u n i tùy thu c vào t ng qu c

ng Kim Tuy n, 2003).

Hoa K n m 1914, E.A.Beal và C.B.Show ã
cháy r ng thông qua vi c xác

n nay ã

a ra ph

ng'pháp d báo

nh

m c a t ng th m m c trong r ng v i các

ó

ra nh ng bi n pháp PCCCR. H cho r ng


6

m c a th m m c r ng nói lên m c
r ng.

khô h n c a r ng.

khô h n c a

khô h n càng cao thì kh n ng xu t hi n cháy r ng càng l n.

Nga trong nh ng n m 1929 - 1940 Nesterop ã ti n hành nghiên c u

t ng h p (các y u t khí t

ng th y v n và các y u t khác), ông ã tìm ra

c m i quan h ch t ch gi a kh n ng x y ra cháy r ng v i các ch s
khác nh : s ngày không m a, nhi t
s

mg t

không khí lúc 13h, nhi t

i m

ó ông ã xây d ng lên công th c th hi n m i quan h này:
Pi= ti.(ti-Di)
n-1

Trong ó:
Pi: Ch tiêu t ng h p ánh giá nguy c cháy r ng,
n : S ngày không m a k c ngày cu i cùng có p<5mm.
ti: Nhi t

không khí lúc 13h.

Di: Nhi t

i ms

ng.

C n c vào

l nc ap

l p c p d báo cháy r ng nh sau:

B ng 2.2: C p nguy c cháy r ng theo

l np

C p nguy c

Ch tiêu t ng h p theo

cháy r ng

Nesterop

I

<300

II

301 -500

ít nguy hi m

III

501 - 1000

Nguy hi m

IV

1001 -4000

R t nguy hi m

V

>4000

Ph
c nhi t

M c

nguy c

cháy r ng
Không nguy hi m

C c k nguy hi m

ng pháp c a Nesterop có u i m d th c hi n, ch c n xác

lúc 13h t ngày m a cu i cùng là có th xác

nh

c p.

nh


7

Th y

i n và các n

ch s Angstrom

c thu c bán

o Scandinavia ng

i ta s d ng

d báo kh n ng cháy r ng. Công th c tính nh sau:
I = R/20 + (27-T) /10

Trong ó:
I: Ch s Angstrom
R:

m không khí t

xác

nh kh n ng cháy r ng

ng

i th p trong ngày (%).

không khí cao nh t trong ngày (oC)

T: Nhi t

Sau khi tính

oc I ti n hành phân c p kh n ng cháy r ng nh sau:

B ng 2.3: Kh n ng cháy r ng theo
C p nguy c
cháy r ng

Ch s I

M c

l nI

nguy c cháy r ng

Không có kh n ng cháy r ng

I

I > 4,0

II

2,5 <1 <4,0

III

2,0 < I < 2,5 Có nhi u kh n ng x y ra cháy r ng

IV

Ph

I<2,0

ít có kh n ng xu t hi n cháy r ng

Rât có kh n ng x y ra cháy r ng

ng pháp này có u i m là

n gi n d tính, nh ng nh

c i m là

chính xác không cao. (B tài li u t p hu n công tác PCCCR)
c Waymann qua nghiên c u th y
và nhi t
ã

cao nh t trong ngày có m i quan h ch t ch vói nhau t

a ra m i quan h gi a hàm l

cháy r ng

m nh nh t c a v t li u cháy

ng n

d báo nguy c cháy r ng.

ó ông

c c a v t li u cháy và kh n ng


8

B ng 2.4: M i quan h gi a hàm l

ng n

c c a v t li u cháy và m c

nguy hi m c a cháy r ng
C p nguy c
cháy r ng
I

Ph

Hàm l

ng n

c

> 25 %

M c
nguy c
cháy r ng
Không phát sinh cháy

II

15-25%

Khó phát sinh cháy

III

13-15% '

D phát sinh cháy

IV

10 -13 %

Nguy hiêm

V

< 10%

C c k nguy hi m

ng pháp d báo cháy r ng này òi h i vi c ti n hành t

ph c t p vì v y ph

ng pháp này khó áp d ng

ng

d báo. (Lê S Trung,

i
ng

Kim Tuy n, 2003).
Ngoài ra trên th gi i còn áp d ng m t s ph
Ph

ng pháp khác nh :

ng pháp ch tiêu kh n ng bén l a c a Yanmei (Trung Qu c), ph

pháp h th ng ánh giá m c

ng

nguy hi m c a cháy r ng (Hoa K ) ... (B

Minh Châu, Phùng V n Khoa, 2002).
2.1.3.Tình hình nghiên c u v PCCCR Vi t Nam
Cháy r ng gây ra h u qu r t nghiêm tr ng làm m t i nhi u lo i
th c v t quý hi m, làm ô nhi m b u khí quy n, ô nhi m ngu n n
r ng làm môi tr

ng

c; cháy

ng b suy thoái, t ng kh n ng x y ra thiên tai l l t; cháy

r ng làm m t i t ng che ph cho

t làm cho

t b xói mòn, r a trôi, c n

c i,,.. ó là ch a k t i hàng n m các v cháy r ng v n làm thi t h i r t nhi u

v tài s n và tính m ng con ng
v cháy r ng
cháy r ng t i v

U Minh Th

i. M t s v cháy r ng gây thi t h i l n nh :

ng tháng 2 - 2002 làm cháy 3.212 ha r ng tràm,

n qu c gia Hoàng Liên (Lào Cai) tháng 2-2010 v i di n tích

là 1.700 ha (B tài li u t p hu n công tác PCCCR).
* Th c tr ng PCCCR

N

Vi t Nam

c ta hi n nay có 13.388.075 ha r ng, trong ó có 10.304.816 ha r ng

t nhiên, 3.083.258 ha r ng tr ng, (Tài li u t p hu n công tác phòng cháy
ch a cháy r ng) các tr ng thái r ng d cháy nh :


9

- R ng thông: phân b

t p

các t nh Lâm

ng, Qu ng Ninh, B c

Giang, Thanh Hóa, Ngh An, .... Thông là loài cây có tinh d u, v mùa khô
h n d b t l a gây nguy c cháy r ng l n.
- R ng tràm: phân b

các t nh Kiên Giang, Cà Mau, Long An,

ng

Tháp, An Giang, c n Th , .... Là lo i r ng ch u 6 tháng khô, 6 tháng ng p
n

c có t ng than bùn d y t 0,5 - 1 mét, lá có ch a tinh d u, v mùa khô

ngu n than bùn, th m t

i cây b i khô n là ngu n v t l u cháy l n d d n

t i cháy r ng l n.
- R ng tre n a: t p trung

các t nh Tây B c, ông B c, Khu V, Khu IV

c , Tây Nguyên, .... v mùa ông lá tre, n a r ng hàng lo t t o lên ngu n v t
li u cháy l n.
- R ng d u lông: ch y u

loài cây th

các t nh Gia Lai, Kom Tum,

ng xuyên b cháy vào mùa khô

tháng 11 n m tr

Tây Nguyên th

c L c... là
ng b cháy t

c t i tháng 5 n m sau.

- Ngoài ra còn 1 s lo i r ng tr ng khác nh : b
c s n và hàng tri u ha

t tr ng

, m , b ch àn, r ng

i núi tr c, c tranh lau lách

n mùa khô

hanh c ng gây cháy r ng nghiêm tr ng.
n

c ta công tác d báo cháy r ng th c hi n t n m 1981 nh ng v n

ch a th t

ng b (B Minh Châu, Phùng V n Khoa, 2002). Hi n nay nhà

n

c ta ã có nhi u chính sách h tr

nh ng k t qu b

c

u cho công tác PCCCR

t

c

u.

* Nguyên nhân cháy r ng

Vi t Nam

Nguyên nhân cháy r ng có nhi u nguyên nhân khác nhau nh ng có m t
s nguyên nhân chính sau ây:
- Nguyên nhân khách quan: do i u ki n khí h u hàng n m có mùa khô

kéo dài, nhi u n m mùa khô t i s m khô h n kéo dài. Vì v y t o nên ngu n
v t li u cháy kh ng l , khô n nên d x y ra cháy và cháy l n.
- Do lo i hình th c bì: th c bì có liên quan t i lo i v t li u cháy, tính

ch t và kh i l

ng v t li u cháy do lo i th c bì quy t

nh.


10

- Do

a hình:

a hình c ng là m t nguyên nhân c a cháy r ng. Nó có tác

d ng gián ti p và chi ph i cháy r ng, a hình có tác d ng ng n ch n các h th ng
gió, hình thành các trung tâm khô h n.

cao c a

a hình c ng t o ra các

hình khô h n kéo dài, l ng m a ít, n ng nhi u và dao
- Th i ti t và các nhân t khí t

ng nhi t

l n.

ng là m t i u ki n không th thi u cho

s phát sinh, phát tri n c a cháy r ng. Nó bao g m các y u t : gió,
nhi t

a

m,

.
- Con ng

Do ng

i là nguyên nhân ch y u gây nên n n cháy r ng hi n nay.

i dân s ng trong r ng, ven r ng,

ói, ý th c ng

i dân ch a cao

tn

ng bào di dân t do còn nghèo

ng làm r y, tham quan du l ch, do thù

h n cá nhân... ã gây nên các v cháy r ng.
- Cháy r ng do t nhiên: ngu n g c do núi l a,

ng

t, s m sét... cháy

r ng do t nhiên x y ra r t ít và ch xu t hi n trong i u ki n h t s c thu n l i.
- Cháy r ng do nguyên nhân qu n lý i u hành, vi c ch m tr , khó kh n
trong tri n khai các v n b n, ch tr
v PCCCR còn thi u th n ch a
không th a áng n n thi u tính

ng c a nhà n
y

c, trang thi t b , kinh phí

, chính sách ãi ng ch a rõ ràng,

ng viên, khuy n khích m i l c l

ng tham

gia vào công tác PCCCR.
* PCCCR

Vi t Nam

* Cháy r ng là m t hi n t

ng ph bi n

trên th gi i. Vì v y mu n b o v

n

c ta c ng nh các n

c r ng m t cách ch

thì công tác d báo cháy r ng c n ph i chú ý và
D báo cháy r ng là c n c vào m i quan h

c

ng và hi u qu

y manh.
a chi u gi a th i ti t, khí

h u, th y v n v i v t li u cháy

d tính, d báo kh n ng x y ra cháy và có

các bi n pháp phòng ng a

c hi u qu cao nh t. Các b

r ng

n

c ta: xác

t

nh mùa cháy r ng; d báo theo ph

(d báo ng n h n, dài h n, d báo m
cháy r ng.

c d báo cháy

ng pháp t ng h p

v t li u cháy); thông tin c p d báo


11

- Xác

v l

nh mùa cháy r ng:

c xác

nh b ng bi u

giá tr trung bình

ng m a tu n trong nhi u n m (10-20 n m) liên t c và s d ng ch s

khô h n c a Thái V n Tr ng.
- Ch s khô h n c a Thái V n Tr ng bao g m ba con s

nhau

ng c nh

c tr ng cho tháng khô, s tháng khô h n, s tháng ki t trong n m.
X = S,A,D
Trong ó:
s : S tháng khô trong n m, v i l
t: Nhi t

ng m a tháng khô Ps < 2t

bình quân c a tháng khô

A : S tháng h n trong n m, v i l
t’ : Nhi t

bình quân tháng h n

D : S tháng ki t trong n m, v i l
D a vào vào ph

ta

c xác

ng m a tháng h n Pa < t’
ng m a tháng ki t p < 5mm

ng pháp này, mùa cháy r ng

các vùng sinh thái n

c

nh nh sau:
B ng 2.5: Mùa cháy r ng t i các vùng sinh thái
Các tháng trong

STT

Vùng sinh thái
1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12

-

X

0

0

0

0

0

0

X

-

1 Tây B c

-

2

-

-

-

X X

0

0

0

0

0

0

-

-

-

-

X

0

0

0

0

0

0

0

-

4 B c Trung B

0

0

0

X X

-

-

-

X

0

0

0

5 Duyên H i Mi n Trung

X X

-

-

-

-

X X

0

0

0

0

6 Tây Nguyên

X X

-

-

-

0

0

0

0

0

X

X

7

-

-

-

-

X X

0

0

0

0

0

X

-. -

-

-

X

0

0

0

0

X

X

3

8

ông B c
ng B ng Sông H ng

ông Nam B
ng B ng Sông C u Long

0

(Ngu n: Tài li u t p hu n công tác phòng cháy ch a cháy r ng)


12

Trong ó:
D u (X) là tháng khô có kh n ng xu t hi n cháy r ng
D u. (-) là tháng h n, ki t và c c k nguy hi m v cháy r ng trong mùa cháy
D u (0) là tháng ít có kh n ng x y ra cháy r ng
D báo cháy r ng t ng h p: bao g m các b
khí h u r ng, ch y u l y các s li u c n thi t,
c a ài khí t

c l p tr m

ng th i so sánh v i s li u

ng th y v n qu c gia ho c các t nh; xác

tính các chi tiêu p, ch s ngày khô h n liên t c H, xác

nh mùa cháy r ng;
nh kh i l

v t li u cháy; thông tin c p cháy m t cách r ng rãi trên các ph
tin

theo dõi vi

ng,

m

ng ti n thông

i chúng.
C n c vào % s v cháy r ng t 10 - 15 n m trong ph m vi p và H
xác

nh c p cháy nh sau:

C p I: Không có kh n ng cháy (không có v cháy nào x y ra)
C p II: ít có kh n ng cháy (s v cháy < 15% t ng s v cháy)
C p III: Có kh n ng cháy (s v cháy <25% t ng s v cháy)
C p IV: Nguy hi m (s v cháy < 50% t ng s v cháy)
C p V : R t nguy hi m (s v cháy > 50% t ng s v cháy)
H th ng d báo cháy r ng n
d báo cháy r ng,
PCCCR t TW t i

c ta c n xây d ng hoàn ch nh m ng l

i

m b o thông tin thông su t ph c v công tác ch
a ph

ng, các ch r ng, các t

c s . Ph bi n k t qu d báo và th
k (tu n, tháng, quý, n m). Ph
ch a cháy r ng ph i kh n tr

n v b o v r ng

ng xuyên báo cáo tình hình theo

ng châm

nh

a ra là phòng cháy r ng là chính,

ng, k p th i, tri t

b n t i ch là: ch huy t i ch , l c l

i,

o

an toàn v i ph

ng t i ch , ph

ng châm

ng ti n t i ch và h u

c n t i ch .
Nh ng bi n pháp ch y u trong PCCCR nh : tuyên truy n giáo d c,
c nh báo, nâng cao nh n th c c ng

ng, áp d ng các bi n pháp lâm sinh,

quy ho ch các vùng s n xu t, xây d ng h th ng c s h t ng ph c v công
tác PCCCR.


13

V N PHÒNG
BAN CH
O TW

UBND c p
T nh

B nông nghi p
và PTNT

B qu c
phòng

B công an

C c ki m
lâm

B t ng

C c c nh sát
PCCC

C quan ki m lâm

tham m u

B t l nh quân khu
Ti u oàn
ch a cháy

Ph i h p tham gia ch a cháy khi cháy r ng l n x y ra v
t m ki m soát c a a ph ng

t quá

BAN CH HUY PCCCR C P T NH
UBND C P
HUY N

CHI C C
KI M LÂM

i kiêm lâm
c
ng

B CH HUY
QUÂN S T NH

CÔNG AN
T NH

i i
ch a cháy

nv
PCCCR

Ph i h p tham gia ch a cháy khi cháy r ng l n x y ra v t quá t m ki m soát c a
ban ch huy PCCCR
c ptài
Huy
(Ngu n:
li un,t xã.
p hu n công tác PCCCR)

Quan h tr c tuy n

Quan h ph i h p

Hình 2.2: H th ng t ch c PCCCR


14

Ngoài ra n m 2003 C c Ki m Lâm ã c ng tác v i nhóm nghiên c u
c a

tài KC08.24 tr

ng

báo nguy c cháy r ng”.

i h c Lâm Nghi p xây d ng “ Ph n m n c nh
tài khoa h c c p nhà n

c “Nghiên c u công

ngh và thi t k ch t o các thi t b chuyên d ng ch a cháy r ng”, mã s
KC07.13/06 “ 10 do ti n s D
Công trình Tr

ng

ng V n Tài, Phó ch nhi m Khoa C

i n và

i h c Lâm nghi p làm ch nhi m, k t h p v i m t s

cán b khoa h c

Tr

Quân s , Tr

i h c Phòng cháy ch a cháy, Vi n Lâm nghi p, Công ty

ng

ng

i h c Bách khoa Hà N i, H c vi n K thu t

ôtô Mê Kông,.. ã ch t o thành công xe ch a cháy r ng a n ng.
2.2. T ng quan i u ki n t nhiên, kinh t xã h i khu v c nghiên c u
2.2.1 i u ki n t nhiên
* V trí

a lý

-Ngân S n là huy n mi n núi n m
to

a lý trong kho ng t

105050'10"

n 106001'10"

phía ông B c c a t nh B c K n có

22010'00"

n 22029'00"

v B c và t

kinh ông.

Phía B c giáp t nh Cao B ng.

Phía ông giáp t nh Cao B ng và t nh L ng S n.
Phía Nam giáp huy n B ch Thông và huy n Na Rì.
Phía Tây giáp huy n Ba B .
- Di n tích

t t nhiên c a huy n có 64.587,00 ha và

c chia thành 11

n v hành chính c p xã (10 xã và 01 th tr n).
- Xã Vân Tùng là trung tâm v n hoá, chính tr c a c huy n, cách trung
tâm th xã B c K n kho ng 65km v phía B c theo Qu c l 3.
- Qu c l 3 là tuy n giao thông chính ch y xuyên su t qua

a bàn huy n

theo chi u Tây Nam - ông B c.
- Huy n Ngân S n có di n tích t nhiên t

ng

i l n, thu n l i k t h p

nông nghi p v i lâm nghi p trong phát tri n kinh t , hình thành các vùng cây


15

tr ng t p trung nh cây n qu , r ng nguyên li u. Ngu n khoáng s n phong
phú v ch ng lo i và phân b

nhi u n i là c s cho phát tri n các ngành

công nghi p và ti u th công nghi p. Ngân S n còn có các h sinh thái a
d ng thu n l i cho phát tri n du l ch sinh thái.
- Là huy n mi n núi v i
ây mang

a hình a d ng, ph c t p nên h th c v t

c tính c a khu b n

a B c Vi t Nam - Nam Trung Hoa v i các

h Gi , Nguy t qu , Xoan, Bò hòn, Dâu t m và khu h th c v t
Myanma di c

-

n nh h Bòng, Thung, G o, Me r ng... Giá tr th c v t

r ng không ch l y g mà còn là d
a hình,

*

n

c li u quý, làm c nh...

av t

a hình Ngân S n là n i h i t c a h th ng n p l i d ng cánh cung, b
chia c t m nh b i h th ng sông su i, núi
thành các ki u
th p và

a hình khác nhau:

i tho i l

các cánh

i trùng i p và thung l ng sâu t o

a hình núi cao trung bình,

n sóng xen k v i các thung l ng,

ng nh h p.

d c bình quân 26- 300, di n tích

kho ng 90% t ng di n tích t nhiên, di n tích t
kho ng 10%,

a hình

ng

a hình núi
i bát úp và
i núi chi m

i b ng ph ng chi m

t nông nghi p ch y u là ru ng b c thang và các bãi b i d c

theo h th ng sông su i.
a hình ph c t p gây khó kh n cho ho t
nh t là ngu n n

ng s n xu t nông nghi p

c ph c v cho s n xu t nông nghi p, mùa khô gây ra h n

hán, mùa m a gây ra ng p úng c c b .
* Khí h u th y v n

Ngân S n n m trong vùng khí h u nhi t
mùa rõ r t, mùa m a t tháng 5

i gió mùa, m t n m có hai

n tháng 10 và mùa khô t tháng 11

n

tháng 4 n m sau.
Nhi t

trung bình hàng n m th p 20,70C. S chênh l ch nhi t

trung bình các tháng trong n m t

ng

i cao. Tháng nóng nh t trong n m là


16

tháng 7 nhi t

trung bình là 26,100C, th p nh t là tháng 1 nhi t

bình là 11,900C, nhi t
l n

t i th p tuy t

i là 20C gây giá bu t nh h

trung
ng r t

n cây tr ng v t nuôi.
L ng m a trung bình n m là 1.248,2 mm, phân b không

u gi a các

tháng trong n m, m a t p trung vào các tháng 5,6,7,8; vào tháng 11 l
không áng k , hàng n m trên a bàn huy n xu t hi n m a á t 1

ng m a

n 3 l n.

m không khí khá cao 83,0%, cao nh t vào các tháng 7,8,9,10 t 8486% th p nh t là tháng 12 và tháng 1 n m sau. Nhìn chung
trên

m không khí

a bàn huy n không có s chênh l ch nhi u gi a các tháng trong n m.
Ch

gió trên

a bàn huy n xu t hi n hai h

mùa ông B c và gió mùa ông Nam, t c

ng gió th nh hành là gió

gió bình quân 1- 3 m/s, tháng 4

vào giai o n chuy n mùa gió th i c ngày v i v n t c trung bình t 2- 3 m/s,
th i k chuy n t mùa H sang mùa ông t c
Bão ít nh h

ng

gió y u nh t trong n m.

n Ngân S n vì n m sâu trong

t li n và

c che

ch n b i các dãy núi cao, l

ng m a trong n m không l n nh ng l i t p trung

nên x y ra tình tr ng l l t

m t s vùng.

*Thu v n
H th ng thu v n trên
h uh t

a bàn huy n

u ng n, l u v c nh ,

Do c u t o

c phân b khá dày

d c dòng ch y l n và có nhi u thác gh nh.

a hình cánh cung, dãy núi cao nên Ngân S n

ngôi nhà phân chia n

c, song

c v các huy n trên

c coi là

a bàn t nh nói riêng và các t nh

lân c n nói chung.
Sông B ng Giang b t ngu n t dãy núi Khao Phan (Ngân S n) ch y
qua huy n Na Rì sang L ng S n.

o n ch y qua huy n Ngân S n có chi u

dài 35km, r ng 50m - 70m.
Nhìn chung h th ng sông ngòi trên
c ut o
h

a hình trên

ng tr c ti p

a bàn

a bàn huy n, v mùa m a

c chi ph i tr c ti p b i
a hình d c l n gây nh

n s n xu t và sinh ho t, gây xói mòn r a trôi.