Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới tại xã Vĩnh Quang TP Cao Bằng tỉnh Cao Bằng (Khóa luận tốt nghiệp)

----------

----------

TÔ TH TH M

T

-

H

o

: Chính Quy

Chuyên ngành

:

Khoa

: Kinh t & PTNT

Khóa h c

: 2011 2015


----------

----------

TÔ TH TH M

C TR

XU T GI

Y M NH

XÂY D NG NÔNG THÔN M I T I XÃ V NH QUANG
TP CAO B NG - T NH CAO B NG

H
o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c
Gi

: Chính Quy
:
: Kinh t & PTNT
: 2011 2015
ng d n

: Th.S Nguy n


i

Sinh viên


ii

Tr
giáo trong khoa

-

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 04
Sinh Viên


iii

Trang

.............................................................................................................9

.....................................................................33

.............................................................................40
.................................................................................................42

......................................................................................48
-

-

......................................................................................50

.................................................................................53

........................................................................55
g nông thôn
.............................................................................................56

....................................................................................57

.............................................................................58
S tham gia

dân vào các công trình nông thôn (n=70) ...........58


iv

BNNPTNT

ng thôn

CN
CNVC
CP

HTX
KH - KT

-

KT & PTNT
ND

Nông dân

NN
NT

Nông thôn

NTM

TB
THCS
TTCN
TTg
TP
TW
UBND
XD

Trung bình


v

Trang
.

......................................................................................................1
.......................................................................................1
.............................................................................................2
..............................................................................................2
..............................................................................................2
..........................................................................................2
.............................................2
...............................................................................3
...........................................................................3
...........................................................................................3

.

.........................................................4
........................................................................................................4
................................................................................4
...........................4

2.1.3.

tiêu

................................................................5
........................................................................6
...................................6

2.1.6. Nguyên
2.1.7.

...........................................................6
. .................................7
-

...........8

............................................9
...................................................................................................12
...........12
.....18
.

......26
......................................................................26
..................................................................................26


vi

.....................................................................................26
..........................................................................................26
............................................................................................26
3.4

....................................................................................27
.....................................................27
.............................28
.

.......................................29

.............................................................................29
.......................................................................................29
-

.......................................................................32
......................................39

................................................................................................................40
4.2.1. Q

............................................................40
-

....................................................................41
........................................................................48

-

-

..................................................................50

........................................................................................53
4.2.6. S tham gia

dân vào

i

......................................................................................................55

...............................................................................................................59
.....................................................................................................59
.....................................................................................................60
...........................................................................................62
.
..................................................................................................64
-

-

Quang ........................................................................................................................64


vii

...................................................................................................64
........................65
.................................65
......66
............................66
5.2.2. G

...............68
............................................................................................................69
........................................................................................1


1

1.
c hi

ng l

i m i, nông nghi p, nông dân và

c nhi u thành t u to l n. Kinh t nông thôn chuy n
d

ghi p, d ch v ; các hình th c s n xu t ti p t

k t c u h t ng kinh t , xã h i t

i m i;

c hoàn thi n; b m t nhi u vùng nông

i. Tuy nhiên nhi u thành t

ng v i ti m

i th : Nông nghi p, nông thôn phát tri n thi u quy ho ch và kém b n
v ng, k t c u h t

yl

ng ngày càng ô nhi

ng h c, tr m y t ,

i s ng v t ch t, tinh th n c

còn y u
i nông

dân còn th p, t l h nghèo cao, chênh l ch giàu nghèo gi a nông thôn và thành th
còn l n, phát sinh nhi u v

xã h i b c xúc.

c th c tr

u ch

n kinh t
dân.

c ta lên m t t ng cao m i, c i thi

Ngh Quy t TW 7 Khóa X v
ng chính ph

(Quy

nh s

Nông nghi p, Nông dân và Nông

B tiêu chí qu c gia v nông thôn m

-

v xây d ng nông thôn m
th ng nh t ch

i s ng c a nhân

M c tiêu qu c gia
T i Quy

nh s

o xây d ng nông thôn m i c

- TTg ngày 6/4/2010) nh m
c-

ng

th v phát tri n kinh t - xã h i, chính tr và an ninh qu c phòng mang tính toàn di n,
v a là m c tiêu, v

ng l c phát tri n lâu dài, b n v ng khu v
c m nh, xã h i dân ch , công b

n

ng

.

Xã V nh Quang - TP Cao B ng là khu v c có v
l

u ki n khí h

nghi p.

phát tri n nông

n khai và t ch c th c hi

v xây d ng nông thôn m

i thu n

im

ng th m nh s n có v t nhiên c

c ti u qu c gia
n di n m o nông thôn,
n nhân l c l

c

khai thác m t cách khoa h c, k t c u h t ng kinh t , xã h i còn y u kém, phát tri n
thi u quy ho ch; quá trình chuy n d
y; các hình th c t ch c s n xu t ch

u kinh t
im

c thúc
ng yêu c u phát tri n


2

m nh c a s n xu t hàng hóa; các s n ph

tr thành hàng

hóa mà còn t cung, t c p, nông dân trong xã v n s ng ch y u b ng ngh nông
i s ng v t ch t và tinh th n còn g p nhi
xây d ng nông thôn m i v a phù h p v
các tiêu chí nông thôn m
i ph i n

u ki n c

iv

thành m t v

c

c p thi t hi

u

c th c tr ng nông thôn c

t

c thu n l i

c các gi i pháp phát tri n nông thôn phù h p.

Xu t phát t tình hình th c t
th c tr

y, làm th

xu t gi

tôi ti n hành th c hi

tài

y m nh xây d ng nông thôn m i t i xã V nh

Quang - TP Cao B ng - t nh Cao B ng
1.2.
1.
u ki n t nhiên, kinh t - xã h i và th c tr ng xây
d ng Nông thôn m i c a c a xã V

xu t các gi i pháp nh

y m nh quá

trình xây d ng nông thôn m i c a xã trong th i gian t i.
1.2.2. M
- Tìm hi

u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a xã V nh Quang.

-

c th c tr ng xây d ng nông thôn m i c a xã.

- Phân tích nh ng thu n l
-

xu t các gi

c xây d ng nông thôn m i.

y m nh xây d ng nông thôn m i phù h p

1.
1.3.1.
- C ng c ki n th c t
ki n th

n chuyên ngành c a b n thân, bi t ng d ng

c ti n.

- Rèn luy n k
-

p thông tin, x lý s li u, vi t báo cáo.
ck

quá trình công tác sau này.

cc ab

ph c v cho


3

- Là tài li u tham kh o cho khoa KT & PTNT, nhà tr

ng và các sinh viên

quan tâm.
1.3.2.
- Giúp b n thân n

c tình hình xây d ng nông thôn m i c

ng thu n l

c gi i quy t.

- K t qu nghiên c u s

nhìn nh n, khai

thác và áp d ng, phát huy nh
-

a

m m nh và h n ch nh

xu t nh ng gi i pháp kh

hi n t

my uc

kh c ph c nh

a

m th c

ng nông thôn m i nh m c i thi

is

i

dân nông thôn.
-

g.
-

1.5. B c c c a khóa lu n
Ph n 1: M

u

Ph n 2

lý lu n và th c ti n

Ph n 3

ng, n

c u

Ph n 4: K t qu nghiên c u và th o lu n
Ph n 5: Các gi
TP Cao B ng

y m nh xây d ng nông thôn m i t i xã V nh Quang

t nh Cao B ng.


4

2

2.1.1.
c co
h tr c ti
ho

ng g n bó, có quan

n khai thác, s d ng, b o v

ng và tài nguyên thiên nhiên cho

ng s n xu t nông nghi p.
Hi n nay v

m chu n xác v nông thôn và còn có nhi u

m khác nhau.
Khi khái ni m v

ng so sánh nông thôn v

Có ý ki n cho r ng, khi xem xét nông thôn dùng ch tiêu m
nông thôn th

.

dân s , s

ng

i thành th .

m l i cho r ng d a vào ch tiêu
t ng, có ngh

phát tri n c

h

h t ng không phát tri n b ng thành th .

m khác l i cho r ng nên d a vào ch
tri

ti p c n th

ng, phát

nh vùng nông thôn vì cho r ng

s n xu t hàng hóa và kh
M

p c n th

ng th

.

m khác l i cho r

nghi p là ch y u. Nh ng ý ki n này ch
c nh

nh, ph thu

cho t ng n n kinh t
có th

ng khía c nh c th và t ng
phát tri

u kinh t

áp d ng

y, khái ni m nông thôn ch có tính ch

i, nó

i theo th i gian và theo ti n trình phát tri n kinh t - xã h i c a các

qu c gia trên th gi

u ki n hi n nay

Vi t Nam chúng ta có th hi u:

Nông thôn là vùng sinh s ng c a t p h
h

u nông dân. T p
ng kinh t

trong m t th ch chính tr nh

nh và ch u

- xã h
ng c a các t ch

ng
[3].

2.1.2.1. Khái ni m v nông thôn m i
Khái ni m mô hình nông thôn m

a m i vùng nông thôn

khác nhau. Nhìn chung, mô hình nông thôn m i là mô hình c

c phát


5

tri n toàn di

ng công nghi p hoá, hi

i hoá, dân ch

minh hoá.
S hình dung chung c a các nhà nghiên c u v mô hình nông thôn m i là
nh ng ki u m u c
thu t hi

ng theo tiêu chí m i, ti p thu nh ng bài h c khoa h c - k

i, song v n gi

s

t Nam trong cu c

n.
Mô hình nông thôn m

tri n; có s

nh b i các tính ch t: áp ng yêu c u phát

i m i v t ch c, v n hành và c

t hi u qu cao

nh t trên t t c các m t kinh t , chính tr
c ; ch

i; ti n b

i mô hình

m chung, có th ph bi n và v n d ng trên c
Xây d ng nông thôn m i là vi

i dân, t

ng l c giúp h ch

i m

c c a

ng phát tri n kinh t , xã h i, góp ph n th c

hi n chính sách vì nông nghi
di n m

c.

v t ch t và

i s ng,

p kho ng cách s ng gi a nông thôn và

thành th

c, là m t trong nh ng n i dung tr ng

[21].
2.1.2.2. Khái ni m v xây d ng nông thôn m i
Xây d ng nông thôn m i là cu c cách m ng và cu c v
ng lòng xây d
trang, s

c ng

a mình khang

p; phát tri n s n xu t toàn di n (nông nghi p, công nghi p, d ch v );

có n p s

m b o; thu nh

s ng v t ch t, tinh th n c

i

c nâng cao.

Xây d ng nông thôn m i là s nghi p cách m ng c
c a c h th ng chính tr . Nông thôn m i không ch là v
v

ng l

ng, toàn dân,
kinh t - xã h i, mà là

kinh t - chính tr t ng h p.
Xây d ng nông thôn m i giúp cho nông dân có ni m tin, tr nên tích c c,
nhau xây d ng nông thôn phát tri

p, dân ch ,

[21].
2.1.3.

tiêu
- Xây d ng c

càng hoàn thi

ng xã h

t c u h t ng kinh t - xã h i ngày

u kinh t h p lý, các hình th c t ch c s n xu t tiên ti n;


6

- G n nông nghi p v i phát tri n nhanh công nghi p, d ch v và du l ch; g n
phát tri n nông thôn v
hoá - hi

theo quy ho ch; t

c th c hi n công nghi p

i hoá nông nghi p, nông thôn;

- Xây d ng xã h i nông thôn dân ch ,

nh, giàu b n s

c;

cb ov ;
- H th ng chính tr

v ng m nh; an ninh tr t t

s ng v t ch t và tinh th n c

i dân không ng

c gi v

i

c c i thi n và nâng cao

[21].
n 2010 - 2020 bao g

1. Kinh t phát tri

i s ng v t ch t và tinh th n c

c nâng cao;
2. Nông thôn phát tri n theo quy ho

u h t ng, kinh t , xã h i hi n

cb ov ;
c nâng cao, b n s

c gi gìn và phát huy;

4. An ninh t t, qu n lý dân ch .
5. Ch

ng h th ng chính tr

c nâng cao [21].

2.1.5. S c n thi t ph i xây d ng nông thôn m i
S

c hi

ng l

nghi

c ta

im

is

oc

ng, nông

t nhi u thành t u to l n.
Tuy nhiên, nhi u thành t

ng v i ti

i

th : Nông nghi p phát tri n còn kém b n v ng, s c c nh tranh th p, chuy n giao
khoa h c - công ngh

o ngu n nhân l c còn h n ch . Nông nghi p, nông

thôn phát tri n thi u quy ho ch, k t c u h t

Ggiao thông, th y l
ng ngày càng ô nhi

ng

h c, tr m y t , c

còn y

v t ch t, tinh th n c

i nông dân còn th p, t l h nghèo cao, chênh l ch giàu

nghèo gi a nông thôn và thành th còn l n phát sinh nhi u v
M t khác, m
v y, m

n tr
c công nghi p không th

nghèo khó. Vì v

i s ng

xã h i b c xúc.
c công nghi p. Vì

nông nghi p, nông thôn l c h u, nông dân

c ta c n ph i ti n hành xây d ng nông thôn m i.

2.1.6. Nguyên t c xây d ng nông thôn m i.


7

Trong xây d

m b o các nguyên t c sau:

- Các n i dung, ho

ng c

ng NTM ph

m c tiêu th c hi n 19 tiêu chí c a B

ng t i

.

- Phát huy vai trò ch th c a c
h tr
b

ng d n th c hi n. Các ho

xóm, xã bàn b c dân ch

quy

ng c th do chính c

o cán
i dân

nh và t ch c th c hi n.

- K th a và l

c tiêu qu

tr

có m

a bàn nông thôn.
- Th c hi

ng NTM ph i g n v i k ho ch phát tri n

kinh t - xã h i c

m b o th c hi n các quy

ho ch xây d

c c p có th m quy n phê duy t.

- Công khai, minh b ch v qu n lý, s d ng các ngu n l

ng phân

c p, trao quy n cho c p xã qu n lý và t ch c th c hi n các công trình, d án c a
ng NTM; phát huy vai trò làm ch c

ng, th c hi n dân ch

i dân và c ng

trong quá trình l p k ho ch, t ch c th c hi n và

- Xây d ng NTM là nhi m v c a c h th ng chính tr và toàn xã h i; c p
ng, chính quy

u hành quá trình xây d ng quy ho ch,

án, k ho ch và t ch c th c hi n. M t tr n T qu c và các t ch c chính tr , xã
h iv

ng m i t ng l p nhân dân phát huy vai trò ch th trong xây d ng [21].

2.1.7.

.
Trình t xây d ng NTM g
-

c 1: Thành l p h th ng qu n lý, th c hi n;

-

c 2: T ch c thông tin, tuyên truy n v th c hi

d

c th c hi n trong su t quá trình tri n khai th c hi n);
-

c 3: Kh

c tr ng nông thôn theo 19 tiêu chí c a B
;

-

c 4: Xây d ng quy ho ch NTM c a xã ;

-

c 5: L p, phê duy

-

c 6: T ch c th c hi

án xây d ng NTM c a xã;
án;


8

-

c 7:

tình hình th c hi

[21].
V kinh t
Nông thôn có n n s n xu t hàng hoá m
h i nh

n th

ng và

t c u h t ng c a nông thôn ph i hi

i, t

u

ki n cho m r ng s n xu
y nông nghi p, nông thôn phát tri n nhanh, khuy n khích m i
i tham gia vào th

ng, h n ch r i ro

u ch nh, gi m b t s

phân hoá giàu nghèo, chênh l ch v m c s ng gi a các vùng, gi a nông thôn và
thành th .
- Hình th c s h
ng m i các h p tác xã theo
tr các h p tác xã ng d ng ti n b khoa h c

công ngh phù h p v
n xu t kinh doanh, phát tri n ngành ngh
nông thôn.
- S n xu t hàng hoá có ch
c s c c a t ng
ng trang thi t b , công ngh s n xu t,
ch bi n b o qu n, ch bi n nông s n sau thu ho ch.
V chính tr
Phát huy dân ch v i tinh th
ng tôn pháp lu t, g n l
c
v i pháp lu
u ch
m b o tính pháp lý, tôn tr ng k
c, phát huy tính t ch c a làng xã.
Phát huy t
dân ch
, tôn tr ng ho
ng c
th , các t ch c hi p h i vì l i ích c
ng, nh
ng t ng l c vào xây
d ng nông thôn m i.
V
Xây d

hoá xã h i
is

V con

i
Xây d ng hình m
V môi

ng

kh

m nghèo,

i nông dân s n xu t hàng hoá khá gi , giàu có, k t tinh
nhân, dân c
i con c a các dòng h


9

Xây d ng, c ng c , b o v

ng, sinh thái. B o v r

u ngu n,

ch ng ô nhi m ngu
ng không khí và ch t th i t các khu công
nghi
nông thôn phát tri n b n v ng.
Các n i dung trên trong c u trúc mô hình nông thôn m i có m i liên h ch t
ch v
o, t ch

u hành quá trình ho ch
nh và th c thi chính sách, xây d
v n, k thu t, ngu n l c, t
u ki

, t o hành lang pháp lý, h tr
ng viên tinh th n. Nhân dân t nguy n

tham gia, ch
ng trong th c thi chính sách. Trên tinh th
t xã h i s t o hi u ng t ng th nh m xây d ng mô hình nông thôn m i [21].
Quy

nh s

-TTg ngày 16/4/2009 c a Th

ng Chính

ph v vi c ban hành B tiêu chí Qu c gia v nông thôn m i [17].
vào Quy
ph v vi c s

nh s

-TTg ngày 20/02/2013 c a Th

ng Chính

i m t s tiêu chí c a B tiêu chí Qu c gia v nông thôn m i [16].

c

s 41/2013/TT-BNNPTNT ngày 04/10/2013 c a B Nông

nghi p và PTNT v vi c h

ng d n th c hi n B tiêu chí Qu c gia v nông thôn m i.

Các nhóm tiêu chí g m 5 nhóm:
Nhóm 1: Quy ho ch
Nhóm 2: H t ng kinh t - xã h i
Nhóm 3: Kinh t và t ch c s n xu t
Nhóm 4:

hóa - xã h i - môi

ng

Nhóm 5: H th ng chính tr

TT

Tên tiêu
chí

Quy
1

ch

ho ch và
th c hi n

TDMN

1.1. Quy
t


10

quy

1.2.

-

t

ho ch
1.3.

các khu dân c
t

2.1.
B

100%

GTVT
2.2.

50%

Giao
2

thông

2.3.

100%
(50% c ng
hóa)

2.4.

50%

3.1.
3

Th y l i

t

3.2.

50%

4.1.
4

n

ng

5

h c
v t

6

ch
hóa

t

4.2.

T l

95%
ng h c các c p: M m non, m u giáo, ti u

h

v t ch

t chu n qu c gia

6.1.

70%

t

VH-TT-DL
6.2.
-TT-DL

100%


11

7

Ch nông
thôn

8

9

n

Nhà

Ch theo quy ho ch,

t
t

8.2.

t

9.1.

Không

9.2.

75%
u

13

Thu nh p

i khu v c nông thôn

18

(tri u
11

nh

8.1.

Thu nh p bình quân
10

t chu n theo quy

i).

35

H nghèo T l h nghèo

10%

T l lao
ng có
12

vi c làm
ng

T l

i làm vi c trên dân s trong

tu i lao

ng

90%

xuyên
13

Hình th c
s n xu t

Có t h p tác ho c h p tác xã ho

ng có hi u qu

14.1.
14

Giáo d c

t

14.2.

70%

14.3.
15

Yt

15.1.

> 20%
dân tham gia

y

15.2.

17

t tiêu chu n làng

nh c a B VH - TT - DL
Môi
ng

17.1.

70%
t

Xã có t 70% s thôn, b n tr

16

Có

t

70%


12

17.2.

t

17.3 Không có các ho
ng và có các ho
xanh, s

ng gây suy gi m môi
ng phát tri

ng

p

17.4.

t

17.5.

t

18.1.

H th ng
t ch c
18

chính tr
xã h i

t

t

18.2.

t

18.3.

t

v ng
m nh

18.4.

t

danh hi
An ninh
19

tr t t xã

An ninh tr t t xã h

c gi v ng

t

h i
2.2.

2.2.1.1. Hàn Qu c

-

-

-H


13

-

làng n

l

n, làm nên thành

V
và

v


14

-

-

-

-

-

-

ra 1
-


15

xúc

vay

c gia và

-

:

n dân.

[15].


16

Trung Qu c là m t qu c gia có 7000 tri u nông dân chi m 60% dân s c
c. Trung Qu c
tích t ru ng
ru ng
k t

t ng tr i qua m t giai

t

hi n

i hóa

ó là quá trình

y hàng tri u nông dân ra thành ph làm vi c,

ng hoang hóa, các quan ch c
chi m ru ng

n c c k khó

t nông nghi p

a

và gi i

nhân

ng câu

xây c t nhà c a ho c bi n thành khu công

nghi p. Do v y, nông thôn Trung Qu c khi yên bình mà liên t c di n ra bi u tình,
gây r i, ki n cáo, b o l c.

c tình hình

ông Hongyuan giám

c u kinh t nông thôn, B nông nghi p Trung Qu c kh ng
vi ph m quy n
a

t

quy t

c a

i nông dân di n ra

nh thay cho nông dân và v n

b o v quy n l i

y

phá trong chính sách
c th c hi n

cho

là ph i có s c i cách s a

i

i mang tính ch t

i v i phát tri n nông nghi p và nông thôn

t

Trung Qu c

thu hút

vào nông nghi p. Cách này
u

vào nông nghi p và nông thôn.

Nga, Nh t, Trung Qu c, n

trình cho chính ph
thôn Trung Qu c

vào nông nghi p.

v c d y tình tr ng thua l c a quá

thu hút t t chính sách này Trung Qu c
u

u

th c thi chính sách mi n, gi m thu nông nghi p cho các doanh

nhi u doang nghi p
xúc ti n

ng xuyên khi chính quy n

sau:

Trung Qu c
u

nh: Nguyên nhân là do

i nông dân. M t s thay

Th nh t, nhanh chóng gi m thu
nghi p

c TT nghiên

án thu hút v n

n 2015, trong

kêu g i

Hi n nay B Nông nghi p
c ngoài vào nông nghi p, nông

chú tr ng phát tri n công ngh sinh h c

ra gi ng cây tr ng, v t nuôi có
bi n b o qu n sau thu ho ch

u

,

thành l p nhi u

xu t ch t

t o

ng cao, áp d ng công ngh ch

nâng cao giá tr ; an toàn v sinh c a s n ph m sau

thu ho ch.
Th hai, Trung Qu c s phát tri n khu công nghi p công ngh cao.
các công ngh

c ng d ng tiên ti n và m i nh t; công ngh

m t qui trình liên t c khép kín; công ngh có kh
th và có th nhân r ng; mô hình ph i
nhà Khoa h c - Nhà
vai trò ch

o.

c ghép n i trong

ng d ng trong

t hi u qu v kinh t và là

c - Doanh nghi p - Nhà nông trong

là

u ki n c
h p tác gi a

doanh nghi p