Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân trên địa bàn xã Đồng Bảng huyện Mai Châu tỉnh Hòa Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

TR NH TH VÂN ANH
tài:
TH C TR NG VÀ GI I PH P PHÁT TRI N KINH T
H

NÔNG DÂN TRÊN

A

NG B NG,

HUY N MAI CHÂU, T NH HÒA BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Liên thông chính quy

Chuyên ngành

: Kinh t Nông nghi p

Khoa

: KT&PTNT

Khoá h c

: 2012 2015


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

TR NH TH VÂN ANH
tài:
TH C TR NG VÀ GI I PH P PHÁT TRI N KINH T
H

NÔNG DÂN TRÊN

A

NG B NG,

HUY N MAI CHÂU, T NH HÒA BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI

H
o
Chuyên ngành
L p

Khoa
Khoá h c
Gi ng viên HD

IH C

: Liên thông chính quy
: Kinh t Nông nghi p
: K9 - KTNN
: KT&PTNT
: 2012 2015
: ThS. Tr n Bích H ng


i

L

cs

ng ý và t

u ki n c a Ban giám hi

ch nhi m khoa Kinh t
nghi

ng, Ban

n hành th c hi n khóa lu n t t

c tr ng và nh ng gi i pháp phát tri n kinh t h nông dân trên
ng B ng- huy n Mai Châu- t
u tiên th c hi n khóa lu n. Vì v y khóa lu n còn

nhi u thi u sót, em r t mong nh
giáo, các b

c s góp ý và phê bình t quý th y cô

khóa lu n c a em

Em xin trân tr ng g i l i c

c hoàn thi

i toàn th các th

ng

i H c Nông Lâm nói chung, th y cô giáo khoa Kinh t và Phát tri n nông
t tình gi ng d y và truy n
lu n r

t nh ng ki n th

lý

c nh n th c trong quá trình th c

t

u.
c bi t em xin g i l i c

i cô Ths.Tr n Bích H

n tình

ng d n, ch b o, dìu d t em trong su t quá trình th c t

tài

này.
Cu i cùng, em xin chân thành c
ng B

em trong quá

trình thu th p s li u và áp d ng nh ng ki n th

c vào th c ti n.

Em xin chân thành c
Thái Nguyên ngày 20 tháng 05
Sinh viên

Tr nh Th Vân Anh

ii

Trang
B ng 4.1: Tình hình s d

ng B

B ng 4.2: Tình hình dân s

............................ 26

ng c

B ng 4.3. S

u nông dân

B

n v ch h

- 2014......... 29

các h

......... 33
u tra ...................................... 34

B

u tra ............................... 37

B

ng và nhân kh u c a nhóm h

B ng 4.7: Tình hình v n vay c a h

u tra................................ 39

u tra .................................................. 40

B ng 4.8. Tình hình trang b công c s n xu t c a nông h ........................... 41
B ng 4.9: Doanh thu t SXN- LN

nhóm h

.................. 42

B ng 4.10: Chi phí cho SXN - LN c a nhóm h

.............. 44

B ng 4.11: T ng thu nh p bình quân t SXN LN c a h

... 45

B ng 4.12: Doanh thu t ngoài SXNL-N c a nhóm h

.... 46

B ng 4.13: M

n xu t N-LN c a các nông h ..... 47

B ng 4.14: Tình hình thu nh p th c t t ngoài SX

NLN c a nhóm h

u

tra ..................................................................................................... 48
B ng 4.15: Tình hình thu nh p c a các nông h
B ng 4.16: Thu nh p BQ c a nông h
B ng 4.17: Chi tiêu bình quân c a nhóm nông h
B ng 4.18: Phân tích SWOT các y u t

u tra ............................... 49
ng, nhân kh

..... 49
......................... 50

n phát tri n kinh t nông

h ..................................................................................................... 54


iii

T vi t t t

Di n gi i

ANQP

An ninh qu c phòng

BQ

Bình quân

BQC

Bình quân chung

CC

u

CNH-

Công nghi p hóa

Hi

DTBQ

Di n tích bình quân

i hóa

tính
GO

Giá tr s n xu t
H

KT-XH

ng nhân dân

Kinh t - xã h i
ng

N-LN

Nông lâm nghi p

SXNL-N

S n xu t nông lâm nghi p

SWOT

mm

TB

Trung bình

TDTT

Th d c th thao

TNBQ

Thu nh p bình quân
Tri

UBND

ng

U ban nhân dân

my

i, thách th c


iv

Trang

L IC

.................................................................................................... i

DANH M C B NG......................................................................................... ii

DANH M C T

VI T T T...........................................................................iii

DANH M C T

VI T T T...........................................................................iii

M C L C........................................................................................................ iv
PH N 1: M

U.......................................................................................... 1

1.1. Tính c p thi t c

tài ............................................................................. 1

1.2. Yêu c u c

tài ...................................................................................... 2

1.3. M c tiêu c

tài ..................................................................................... 2
tài....................................................................................... 3
c t p và nghiên c u khoa h c...................................... 3

1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n ........................................................................... 3
PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U .................................. 4
lý lu n c

tài .............................................................................. 4

2.1.1. M t s khái ni m v h , h nông dân và kinh t nông h ...................... 4
2.1.2. Vai trò c a kinh t h nông dân.............................................................. 6
2.1.3.

a kinh t h nông dân ......................................................... 6

2.1.4. Phân lo i h nông dân ............................................................................. 7
2.1.5 Nh ng nhân t

ng t i s phát tri n c a kinh t h nông dân..... 8

th c ti n ......................................................................................... 12
2.2.1. Tình hình và kinh nghi m phát tri n kinh t h nông dân

c

trên th gi i ..................................................................................................... 12
2.2.2 Quá trình và kinh nghi m phát tri n kinh t h nông dân

m ts

a

c ta................................................................................................ 15


v

ng phát tri n c a kinh t h nông dân và nh ng bài h c kinh
nghi m rút ra ................................................................................................... 17
ng phát tri n c a kinh t h nông dân....................................... 17
2.3.2. Nh ng bài h c kinh nghi
dân

Vi

PH N 3:

i v i phát tri n kinh t h nông
ng B ng nói riêng.................................. 18

NG, N

C U ................................................................................................................ 20
ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 20
ng nghiên c u............................................................................ 20
3.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................... 20
m và th i gian nghiên c u ............................................................ 20
m nghiên c u ............................................................................. 20
3.2.2. Th i gian nghiên c u ............................................................................ 20
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 20
m t nhiên, kinh t - xã h

ng B ng và nh ng thu n l i,

n phát tri n kinh t h ................................................ 20
3.3.2. Th c tr ng s n xu t kinh doanh c a h ................................................ 21

3.3.3. Phân tích nh ng y u t

n phát tri n kinh t nông h xã

ng B ng....................................................................................................... 21
ng và m t s gi i pháp ch y u phát tri n kinh t nông h trên
ng B ng ..................................................................................... 21
u.......................................................................... 21
th p s li

p..................................................... 21

p s li u th c p................................................... 22
n m u ph ng v n....................................................... 22
lý thông tin, s li u .................................................... 23
3.5. H th ng các ch tiêu c a nghiên c u c

tài...................................... 23


vi

3.5.1. H th ng ch tiêu ph

và hi u qu s n xu t kinh doanh

c a kinh t h nông dân .................................................................................. 23
3.5.2. Các ch tiêu ph n ánh k t qu s n xu t và công th c tính .................... 24
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 25
m t nhiên, kinh t , xã h i c

a bàn nghiên c u..................... 25

u ki n t nhiên .................................................................. 25
u ki n kinh t xã h i ........................................................................ 27
4.1.3. Nh ng thu n l i-

u ki n t nhiên kinh t

i

n phát tri n kinh t nông h xã.................................................. 31
4.2. Th c tr ng s n xu t kinh doanh c a h ................................................... 33
4.2.1. Khái quát v nhóm h

u tra .............................................................. 33

n v ch h ................................................................... 34
u ki n s n xu t kinh doanh c a nông h ......................................... 36
4.2.4. K t qu s n xu t c a nông h ............................................................... 42
4.2.5 T ng thu nh p c a nông h .................................................................... 49
4.2.6 Tình hình v

i s ng c a nông h ........................................................ 49

4.3. Phân tích các y u t

n phát tri n kinh t h nông dân xã

ng B ng....................................................................................................... 51

PH N 5:

NG VÀ M T S

GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH

T NÔNG H

NG B NG ................................................................ 55
ng phát tri n kinh t nông h t

ng B ng...................... 55

5.2. M t s gi i pháp ch y u phát tri n kinh t nông h x
5.2.1. Gi i pháp v

ng B ng .... 55

............................................................................... 56

5.2.2. Gi i pháp v v n ................................................................................... 56
5.2.3. Gi i pháp v phát tri n ngu n nhân l c ................................................ 56
5.2.4. Gi i pháp v khoa h c k thu t............................................................. 57
5.2.5. Gi i pháp v th

ng ......................................................................... 58


vii

5.2.6. Gi i pháp v chính sách ........................................................................ 58
5.3. Gi i pháp c th cho t ng nhóm h

ng B ng ................. 59

K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................... 61
1. K t lu n ....................................................................................................... 61
2. Ki n ngh ..................................................................................................... 62
iv

c...................................................................................... 62

iv

.................................................................................. 62

i v i h nông dân................................................................................. 62
TÀI LI U THAM KH O............................................................................... 64
PH BI U


1

1.1.
Nông nghi p là m t trong hai nghành s n xu t v t ch t ch y u, gi v
trí quan tr ng trong n n kinh t qu c dân. Nó càng tr lên quan tr
qu c gia v i g n 80% dân s
các ngành thu

nông thôn và g

c nông nghi

Có th kh

iv i

ng làm vi c trong
c Vi t Nam.

nh trong quá trình phát tri n nông nghi p nông thôn,

kinh t h nông dân gi vai trò quan tr ng không th thi
t

kinh

c thù và phù h p v i th c tr ng phát tri n s n xu t nông nghi p

c ta

hi n nay. S t n t i và phát tri n c a nó là m t t t y u khách quan. Trong
nh

i s chuy

ch th

i m nh m v

ng có s qu n lý kinh t c

coi tr

u t ch

c, kinh t h

c

y s phát tri n c a ngành nông nghi

c ta t ch thi
xu t kh

c th c ph m tr

c có kh

ng g o

ng th ba trên th gi i.

Kinh t h nông dân là m t hình th c ph bi
trí r t to l n và là ch th quan tr ng trong phát tri n nông nghi
v

i

c ta.

c ta hi n nay bên c nh nh ng h

nh

t c a mình v n còn t n t i m t b ph n khá l n h nông dân thi u tính t
ch và tâm lý

l i trong s n xu

n nh
Do v y, v

u ki n s n xu t còn r t khó
n xu

i s ng.

t ra cho nông nghi p nông thôn hi n nay là phát tri n

nông nghi p toàn di

mb

c qu c gia trong m i tình

hu ng. Chuy n d

u nông nghi p nông thôn có hi u qu

2

m b

nhu c

c, th c ph m, m r ng di n tích cây công

nghi

m, khai thác có hi u qu ti m
a n n nông nghi

ng nông s n hàng hóa g n

v i công nghi p ch bi n và xu t kh

ch tc n

ánh giá chính xác th c tr ng kinh t c a h nông dân.
ng B ng, huy n Mai Châu là 1 xã mi n núi n m d c theo qu c l
6t

ng Hà N

huy n Mai Châu 8km v phía

b c [8

ng bào dân t c sinh s ng, m

l i th trong phát tri n nông nghi
h

n v kinh t - xã

i s ng c a m t b ph

tìm hi u các nhân t

p r t nhi
n kinh t h

gi i pháp nh m phát tri n kinh t h
hi

i hóa là v

y vi c
xu t nh ng
ng công nghi p hóa,

h t s c c n thi t.

Xu t phát t

Th c tr ng và gi i pháp phát

tri n kinh t h
t

a bàn tuy có nhi u

ng B ng, huy n Mai Châu,
l

tài nghiên c u.

1.2.
c tr ng tình hình phát tri n kinh t nông h t
B ng- huy n Mai Châu- t nh Hòa Bình, t
tri n kinh t nông h t
1.3
c tiêu chung

ng

xu t m t s gi i pháp phát


3

-

-

.
1.4.
1.4.1.
- Nâng cao ki n th c, k

th c t

ng bài h c kinh nghi m

ph c v trong công tác sau này.
- Nâng cao kh

p c n, thu th p và x lý thông tin c a sinh viên

trong quá trình nghiên c u.
-V nd

c nh ng ki n th

c t p và nghiên c u.

1.4.2.
-

c th c tr ng s n xu t kinh t c

i dân xã

ng B ng.
nh

phát huy ti

m nh, gi i quy t

tr ng i nh m phát tri n kinh t h càng ngày càng hi u qu .
- Là tài li u tham kh


4

2.1.
2.1.1.
Khái ni m h :
- Trong t

n ngôn ng M (Oxford Press-

là t t c nh ng

i s ng chung m

m nh

chung huy t t c và nh

i cùng

]

- Theo liên h p qu

là nh

i cùng s

t ngân qu

-H

im t

3].

n c a xã h

n s n xu t tiêu dùng,

kinh t .[5]
- Các nhà kinh t

Vi

là m

i có

cùng huy t t c hay không cùng huy t t c, cùng s ng chung m
chung m
qu

n hành s n xu t chung và có chung m t ngân
]

Trên m

khác nhau thì có nh

tuy nhiên có th k t lu n h
- Là t p h p nh

m khác nhau v h ,
m sau:

i cùng huy t th ng, và m t s

i không

cùng huy t th ng, s ng chung trong m t mái nhà.
- Cùng ti n hành s n xu t chung, có ngu

ng, có v n và k

ho ch s n xu t kinh doanh chung.
- Có ngân qu

- Là m

c phân ph i theo l i ích th a thu n c a các

n c a xã h i.


5

m h nông dân

- H nông dân là các h
trên m

p, t ki m k sinh nhai

t c a mình, s d ng ch y u s

ng c

s n

xu t [10].
- H nông dân v

s n xu

n, v

i s n xu t v a

i tiêu dùng nông s n [4].
- Nguy

nông nghi p là nh ng h có

toàn b ho c 50% s
gián ti p các ho

ng xuyên tham gia tr c ti p ho c tham gia
ng tr ng tr

ch v nông nghi p và thông

qua ngu n s ng chính c a h d a vào nông nghi

].

T nh ng khái ni m tiêu bi u trên, có th k t lu
- H nông dân là nh ng h s ng

c r ng:

nông thôn, có ngành ngh s n xu t

chính là nông nghi p. Ngoài ra còn có các ho

ng phi nông nghi

u

th công nghi p, d ch v
- H nông dân là m

kinh t
n CNH-

ng ngày càng m r ng,

các h nông dân ph thu c nhi u và h th ng kinh t th gi i ch không ch
trong ph m vi m t vùng, m

c.

Khái ni m kinh t nông h
nông h
kinh doanh nông nghi p c a nh
i ch s n xu

khai thác

i cùng chung s ng chung m t mái
ng gi , là ch h cùng nh ng nhân thân s

d ng t ng h p nh ng y u t

t, v

n s n xu

ng sinh thái ra s n ph m nh m th a mãn nhu c u v
ch t c

ng
i s ng v t

].
ng kinh t lâm nghi

a th y Tr n Công Quân (

ih

h nông dân là m t

hình th c kinh t
t nt

n t ch trong nông- lâm nghi
s d

].

ng, ti n v

c hình thành và
ag


6

Kinh t nông h có vai trò r t quan tr ng trong vi c

nh và phát

tri n kinh t - xã h i. Phát tri n kinh t nông h g n li n v i phát tri n nông
htoon b n v ng t c là phát tri
hi u qu kinh t , xã h
qu n lý c

ng CNH-

c, gi v ng

ng d
c nh

th

mb

ng và có s

c nhu c u hi n t

làm gi m kh
2.1.2.
Kinh t h

n nay nó v n t n t i và phát tri n.

Tr i qua m i th i k l ch s khác nhau thì kinh t h bi u hi
hình th c khác nhau, ngày càng nó càng kh

i nhi u

c t m quan tr ng và

vai trò c a nó trong n n kinh t qu c dân.
Kinh t h là t bào c a xã h i, s phát tri n c
i s ng c

i dân và góp ph

c. Kinh t h

c tiên giúp

y s phát tri n c

ng trong vi c góp ph

ngh s n xu t. H

t

i m i công

m s n xu t truy n th ng

ng công ngh m i vào s n xu t. Khi chuy n sang s n xu t hàng hóa,
s n ph m cho ch

ng t

i giá r

i m i công ngh

c h t ph i nh m khai thác t t kinh nghi m truy n th ng t

i .[5]

2.1.3.
- Có s th ng nh t ch t ch gi a quy n s h u v i quá trình qu n lý và
quy n s d ng các y u t s n xu t [9].
- S h u trong nông h là s s h
trong h

u có quy n s h u v i nh

các tài s n khác c a h . M t khác do d
nhau m t ngân qu nên m

i trong h

cao và vi c b trí, s p x p công vi c trong h
hi u qu s d ng la

i thành viên
u s n xu t v n có,
kinh t chung và cùng
u có ý th c trách nghi m r t
t linh ho t, h p lý. T

ng trong kinh t nông h r t cao.

- Kinh t nông h có kh
kinh t nông h có quy mô nh nên bao gi

u ch nh r t cao: Do

thích ng d

so v i các doanh nghi p nông nghi p có quy mô l n. N u g

u ki n


7

thu n l i nông h có th t p trung m i ngu n nhân l c. Khi g
ki n b t l

u

ng cách thu h p quy mô s n

xu t có khi quy v s n xu t t cung, t c p.
- Có s g n bó ch t ch gi a quá trình s n xu t v i l i ích c
l

ng. Trong kinh t nông h m

i g n bó v i nhau c

t , huy t t c và cùng chung ngân qu nên d

i
kinh

ng tâm hi p l

phát

tri n kinh t nông h . Vì v y có s g n bó ch t ch gi a k t qu s n xu t v i
l i ích c

ng và l i ích kinh t

y ho

c s tr

ng l c

ng c a m i cá nhân, là nhân t nâng cao hi u qu s n xu t

c a kinh t nông h .
- Kinh t h

s n xu t có quy mô nh

mô nh

il ch

v n có kh

u qu : Quy

ng su t th p. Kinh t nông h

ng d ng các ti n b k thu t và công ngh tiên ti

hi u qu kinh t

u hi n c a s n xu t l n. Th c t

cho
ng t

kinh t nông h là lo i hình thích h p nh t v

m c a s n xu t nông

nghi p, v i cây tr ng, v

ng, phát tri n c n s

ng k p th i.
- Kinh t nông h s d ng s

ng và ti n v n c a h là ch y u.

2
2.1.4.1. Phân lo i theo m c thu nh p c a h
Quy

nh s

-TTG ngày 30/1/2011 c a th

ng Chính

ph : V vi c ban hành chu n h nghèo, h c n nghèo áp d
2011-2015.
- H nghèo

n

nông thôn là h có m c thu nh p bình quân t 400.000

i/tháng (t
- H c n nghèo

xu ng
nông thôn là h có m c thu nh p bình quân t

i/tháng.
- H trung bình

nông thôn là h có m c thu nh p bình quân t
i/tháng.


8

- H khá giàu

nông thôn là h có m c thu nh p bình quân

i/tháng.
2.4.1.2 . Theo hình th c t ch c qu n lý
Nông h

i hình th c ph bi n nh t c

nông h s n xu

u

i ch h hay m

ng lên qu

i thay m t gia

ng, m i nông h là c a m t h
huy t th

kinh doanh m

n lý

.

Nông h liên doanh: Do 2-3 nông h

p thành m t nông h

l n,tuy nhiên m i nông h thành viên v n có quy n t ch

ng liê

u hành s n xu t.

ng là anh em, h hàng hay b n bè thân thi t.

Nông h h p doanh: T ch c theo nguyên r c công ty c ph n ho t
c s n xu t, ch bi n, tiêu th nông s n. Lo i nông h
ng có quy mô l n, th c hi n chuyên môn hóa s n xu t, s d ng lao
ng làm thuê là ch y u. Bao g m hai lo i: Nông h h
nông h h
2.1.4.3. Phân lo i theo hình th c s h
Ch nông h
c

c a toàn b

u s n xu t
u s n xu t t

n chu ng tr i, kho bãi, nói cách khác t t c tài s

thu c quy n s h u c a ch h .
Ch nông h ch s h u m t ph
nc ah

ph c v s n xu t c a h .

Ch nông h

u s n xu t mà ph

u s n xu t c a h khác ho c c
2
2.1.5.1. Nhóm y u t thu
-V

a lý và

u s n xu t, m t ph n ph

u ki n t nhiên

s n xu t.

u


9

V

a lý có

ng tr c ti

n s n xu t nông nghi p và s

phát tri n c a kinh t h nông dân. Nh ng h nông dân có v trí thu n l
g

ng giao thông, g

ch bi n nông s n, g n th

th s n ph m, g n trung tâm các khu công nghi

l n... s

ng tiêu
u ki n

phát tri n kinh t .
S n xu t ch y u c a h nông dân là nông nghi
quan tr ng nh

u s n xu t c a h nông dân. Cu c s ng c a h

g n li n v i ru

u s n xu

c bi t và không th thay

th trong quá trình s n xu t. Do v
nông hoá th
s

ut

a hình và tính ch t

ng có liên quan m t thi t t i t ng lo i nông s n ph m, t i

ng và ch

ng s n ph m, t i giá tr s n ph m và l i nhu

- Khí h u th i ti
ng tr c ti

ng sinh thái: Khí h u th i ti t có nh

n s n xu t nông nghi

m, nhi
và s d ng các lo

u ki n th i ti t, khí h

, ánh sáng... có m i quan h ch t ch
t. Th c t cho th y

l

c.

nh

ng

n s hình thành
i ti t khí h u thu n

h n ch nh ng b t l i và r

phát tri n kinh t .
n phát tri n h nông dân, nh t
là ngu

c. B i vì nh ng lo i cây tr ng và gia súc t n t i theo quy lu t

sinh h c, n
su
d

ng thu n l i cây tr ng, con gia súc phát tri n t
c l i s phát tri n ch

t ch

ng gi m t

n hi u qu s n xu t th p kém.

2.1.5.2. Nhóm nhân t thu c kinh t và t ch c, qu n lý
ut
y

n th

ng và các ngu n l c ch

ng trong phát tri n kinh t nói chung và phát

tri n kinh t h nông dân nói riêng.


10

-

h c v n và k

h c v n và k

ng ph i có trình
ti p thu nh ng ti n h khoa h c k thu t

và kinh nghi m s n xu t tiên ti n. Trong s n xu t, ph i gi i chuyên môn, k
thu

qu n lý m i m nh d n áp d ng thành t u khoa h c k thu t

vào s n xu t nh m mang l i l i nhu
ng tr c ti

u này là r t quan tr ng, nh

n k t qu trong s n xu t kinh doanh c a h , ngoài ra còn

ph i có nh ng t ch t c a m

i dám làm kinh doanh. [8].

- V n: Trong s n xu t nói chung và s n xu t nông nghi p nói riêng,
v

u ki

m b o cho các h nông dân v

nguyên li

u s n xu t, v

ti n hành s n xu t. V

ki n không th thi u, là y u t

u

n c a quá trình s n xu

hàng hóa.
- Công c s n xu t: Công c

ng có vai trò quan tr

i v i vi c

th c hi n các bi n pháp k thu t s n xu t. Mu n s n xu t có hi u qu
su t cao c n ph i s d ng công c phù h p
ng r t l

s n xu t có nh

n k t qu và hi u qu trong s n xu t c a các nông h .

-

h t

h t ng ch y u trong nông nghi p nông thôn bao

g

ng giao thông, h th ng thu l i, h th

thi t b nông nghi

ng y u t quan tr ng trong phát tri n s n

xu t c a kinh t h nông dân, th c t cho th
tri

ng, trang

n xu t phát tri n, thu nh

h t ng phát
i s ng c a các nông h

c

nh và c i thi n.
- Th
gì? v i s
th
th

ng c

ng: Nhu c u th

ng s quy

ng bao nhiêu và theo tiêu chu n ch

nh h s n xu t s n ph m
nào? Trong

ng, các h nông dân hoàn toàn t do l a ch n lo i s n ph m mà
u ki n s n xu t c a h .


11

- Hình th c và m

liên k t h p tác trong m i quan h s n xu t kinh

doanh.
ng yêu c u c a th

ng v s n ph m hàng hoá, các h nông

dân ph i liên k t h p tác v

s n xu t, h tr nhau v v n, k thu t và

giúp nhau tiêu th s n ph m. Nh có các hình th c liên k t, h p tác mà các h
i u ki n áp d ng các thành t u khoa h c k thu t và công ngh
m i vào s n xu t nh
su

t cây tr

ng.

2.1.5.3. Nhóm nhân t thu c khoa h c k thu t và công ngh
- K thu t canh tác:
u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a m i vùng khác nhau, v i yêu
c u gi

i ph i có k thu t canh tác khác nhau.

Trong nông nghi p, t p quán, k thu t canh tác c a t ng vùng, t
ng tr c ti

a

n hi u qu s n xu t nông nghi p và phát

tri n kinh t nông h .
-

ng d ng ti n b khoa h c - công ngh :

S n xu t c a h nông dân không th tách r i nh ng ti n b khoa h c
k thu

o ra cây tr ng v

t cao, ch

ng t t.

Th c t cho th y nh ng h nh y c m v i ti n b k thu t v gi ng, công ngh
s n xu t, hi u bi t th

n và ch p nh n nh ng r i ro trong

s n xu t nông nghi p, h giàu lên r t nhanh. Nh có công ngh mà các y u t
s n xu
k th pv

t, máy móc và th i ti t khí h u kinh t
t o ra s n ph m nông nghi

b k thu t m i vào s n xu t nông nghi p có tác d
hoá phát tri n.

y, ng d ng các ti n
y s n xu t hàng


12

2.1.5.4. Nhóm nhân t thu c qu

c

Nhóm nhân t này bao g m chính sách, ch
, chính sách ru

ng và Nhà

t, chính sách b o h , tr giá

nông s n ph m, mi n thu cho s n ph m m i, chính sách cho vay v n, gi i
quy t vi

i v

m i...Các chính sách này có

ng vùng kinh t
ng l

n phát tri n kinh t nông h và

là công c

c l

c can thi p có hi u qu vào s n xu t nông

nghi p, t

u ki n cho các h nông dân phát tri n kinh t .

Tóm l i: t các y u t
có th kh

n phát tri n kinh t h nông dân,

nh: h nông dân s n xu t t c p t túc mu n phát tri n kinh t

c n ph i phá v k t c u kinh t khép kín c a h
quy mô l n và chính sách kinh t là ti
b k thu t m i vào s n xu

chuy n sang s n xu t v i

, là môi

kinh t h nông dân ho

n

ng có hi u qu .

2
2

2.2.1.1. Tình hình chung v kinh t nông h trong khu v c và trên th gi i
Quá trình phát tri n kinh t h trên th gi i di n ra mãnh m t nh ng
h phát tri n t t c p t túc sang s n xu t hàng hóa, t s n xu t ti u th nông
nghi p sang s n xu t s n xu t trang tr i. M c dù trong n n s n xu t nông
nghi p trên th gi i t n t i nhi u hình th c s n xu t khác nhau. Song các h
nông dân, các trang tr
hàng nông s n ph
i. Các h
nông nghi p trên th gi i.

n là l
ng cho nhu c

ng ch y u s n xu t ra các m t
c, th c ph m c a con
l c trong n n kinh t s n xu t


13

T nh

h

kinh t ph

c t nó l

ng trong

s phát tri n kinh t c a m i qu c gia.
-

Trung Qu c trong nh

c nh ng thành t u

h t s c kinh ng c trong kinh t h . H
s n xu

t ch u trách nhi

n trong nông thôn.

-

d ng kinh t h theo mô hình kinh t trang tr i nh ,

ch y

phát tri n s n xu t nông nghi p, h

cao và khá

nh, t

tt it

phát tri n

ng c a h là do kinh t h

Nhìn chung h u h t

c trên th gi i k c

i.
c phát tri n,

u coi tr ng kinh t h

kinh t t ch , nó

phù h p trong s n xu t nông nghi p.
2.2.2.2 Kinh nghi m phát tri n kinh t nông h
* Kinh nghi m phát tri n kinh t nông h

m ts

c trong khu v c

Thái Lan

Trong nh

u v s n kh u

g o trên th gi i. Là m t trong nh
nh.

c có n n nông nghi p phát tri n n

Thái Lan kinh t nông h phát tri n m nh và h u h t là nh ng nông

tr i s n xu

y kinh t nông h phát tri n Chính ph Thái
u ti

- Chính sách giá c th

ng: Khi giá nông s n th p, Chính ph

ng dung qu bình n giá c b
d tr

t m c giá t i thi u t o nhu c u

u ti t h n ngh ch xu t kh u g

c a t ng l

c bi

gi m b t s bóc l t

h th p giá mua v

giá bán buôn nông s n.
V m t th
th

ng Chính ph không ng ng nâng c p và hoàn thi n h

h t ng, giao thông v n t i, phát tri n h th

kênh phân ph i lien t c t

n các thành ph l n.

i lý t o nên các


14

ng thông tin th

ng, qu ng cáo và t ch

nâng c p ki n th c và th

o

i s n xu t.

-

p chi m t

tr

trong t

a Chính ph và t

l

c

h nt

kinh t

m r ng th

i v i các trung tâm

ng tiêu th các s n ph

ng. Kho

th hai mà Chính ph Thái Lan h t s c chú tr
th y l i. Bên c

ng h th ng

còn quan tâm cung ng phân bón cho

các nông tr i. Trong th i k th c hi n cu
p kh u phân bón không tính thu .
- Chính sách tín d ng nông nghi p: Thái lan là m

c thành công

trong vi c cung c p tín d ng nông nghi p thông qua các t ch c tín d ng
ngân hàng qu

i, ngân hàng nông nghi p và h p

tác xã nông nghi p. Ngoài ra còn có các t ch c phi Chính ph khác tham gia
cung c p tín d ng cho nông dân v i lãi su t ph
* Kinh nghi m phát tri n kinh t h
Trung Qu c là m

t th gi i v

Chính vì v y kinh t nông h

dân.

c Chính ph Trung Qu c quan tâm hàng

c thành t
h v

Trung Qu c

c bi t coi tr ng kinh t nông
a vào chính sách, d

a

vào khoa h c k thu t.
-V

Trung Qu

quy n s d

nông dân. Ti

n hành giao
h

khuy n khích m r ng ngành ngh d ch v , phát tri n hàng hóa, khuy n khích
các thành ph n kinh t trong nông thôn cùng phát tri n.
-V

u tiên là vi c ti n hành nâng c

Bên c
tín d

v t ch t k thu t.
hính, m r ng hình th c

nông h

u ki n vay v

s n xu t.


15

- V chuy n giao khoa h c- k thu t: Vi c k t h p khoa h c k thu t
v i ti

ng và t n d ng m

c bi t là ng n vôn t b

c s n có trong dân

không ng ng nâng cao m c s ng c a h và

xây d ng n n nông nghi p hàng hóa.
2

* Quá trình phát tri n kinh t h nông dân
- Trong th i k Pháp thu c:

th i k

m ts

c ta.

i b ph

a ch , m t b ph n r t ít nông dân s n xu t hàng hóa nh theo ki u
c truy n v i kinh nghi m và k thu
m tô cho nông dân, v
ti t ki m nh v y mà s
so v

Trong th i k này Chính Ph
ng gia

n xu t th c hi n
t 3 tri u t

.
-T

n B c hoàn toàn gi i phóng,

ng và Chính Ph

c hi n chính sách c i cách v i m

i

cày có ru

i cách ru

c hoàn thành c i

cách ru ng

n hecta ru ng, 74 nghìn con trâu bò cho 2,1

tri u h nông dân. K t qu
xu

s n

i s ng kinh t có ph n c i thi n.
- T

ru

n chúng ta ti n hành c i cách

t, th c hi n t p th hóa m t cách

p th th

hi n rõ tính y u kém c a mình, th i kì này kinh t nông h
tr

i k xu ng d c c a n n kinh t
-T

c coi

c ta.

n 1987: Ch th

ng ban hành, quy

nh ch

khoán s n ph m cu

n nhóm và

c th c hi n quy n t ch
trong s n xu t h nôn

i s ng c a nhân dân ph

c c i thi n,


16

nh v y mà s

p (m

t

n 1 tri u

t 15,875 tri u t n).
-T

n nay: Ngày 5/5/1988 B Chính Tr và Ban ch p hành
nh ngh quy t 10 v

trong nông nghi

i m i qu n lý kinh t b n

a nh n kinh t h

kinh t

b n trong s n xu t nông nghi p và xây d
c giao quy n s d

i m i. H

t lâu dài, h tr

Hàng lo t nh

kinh t

im

ng l

xu t nông nghi p phát tri n. K t qu là s
tri u t

-

c l p.
ys n

c t ch

i 18

t 21,5 tri u t

n 1986 - 1990 s

m

c tr

c xu t kh

c thi u
t kh

1,4 tri u t n g

c 1,6 tri u t n g

tr

ng th 2 trên th gi i sau Thái Lan.

c xu t kh u g

c
t Nam

* Kinh nghi m phát tri n kinh t h nông dân

m ts

c ta.
- Cao B ng: Là m t t nh mi n núi biên gi i, ch u nhi u

ng c a

u ki n th i ti t kh c nghi t song ngành nông nghi p c a Cao B ng v n khá
phát tri n. Trong th i gian qua s nông nghi p và phát tri
nh ng chính sách nh
thu t vào s n xu

i dân hi u rõ và áp d ng các bi n pháp k
h

v tv

t v t nuôi, cây tr

tr và khuy n khích nh ng h

c

ng gi ng m i

vào s n xu t giúp h làm quen v i nh ng lo i gi ng mang l i hi u qu kinh t
a qua Ngân hàng nông nghi p và phát tri
h tr b ng vi c gi m lãi su t vay v

i nghèo ch v i 0,5%. Là t nh

còn nghèo và g p nhi
s c g ng c

i dân và chính quy

i
a bàn t

t