Nghiên cứu tỷ lệ mắc bệnh phân trắng ở lợn con theo mẹ và sử dụng thuốc điều trị tại huyện Na Hang – Tỉnh Tuyên Quang (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

BÀN TH TÂM

Tên

tài:
NGHIÊN C U T L M C B NH PHÂN TR NG
THEO M VÀ S D NG THU C

L N CON

U TR T I

HUY N NA HANG - T NH TUYÊN QUANG

KHÓA LU N T T NGHI

-

IH C

i h c Nông Lâm Thái Nguyên

5


L IC
Trong su t quá trình h c t p và rèn luy n t

i h c Nông Lâm

Thái Nguyên, và g n 3 tháng th c t p t t nghi p t i Tr m thú y huy n Na
cs

c a các th

n nào hi u

c ki n th c chuyên môn và công vi c c a m t cán b k thu t, t
giúp tôi v ng tin trong công vi c sau này. Tôi xin chân thành g i l i c
sâu s c c

n:

Ban Giám hi

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi m

- Thú y, cùng toàn th các th
tôi trong quá trình h c t p t

t

t th c t p t t nghi p này.

c bi t tôi xin bày t lòng bi

nh và sâu s

ng d n TS. Nguy

n Th y giáo
ng d n, ch b o

tôi trong su t quá trình h c t p và hoàn thành t t khóa th c t p t t
nghi p này.
ng th i tôi xin chân thành c
Tr m thú y huy

i các cô chú cán b thú y c a

p nh n và t

u ki n thu n l

hành theo dõi, thu th p s li u ph c v cho vi

tôi ti n
t t

nghi p.
t c b n bè
tôi trong su t quá trình th c t p này.
M t l n n a tôi xin g i t i các Th
c

i chúc s c kh e cùng m

ng l i
ut

p nh t.

Tôi xin chân thành c
Thái Nguyên, n
Sinh viên

Bàn Th Tâm


DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. M

a l n nái nuôi con......................................................... 30

B ng 4.2. Quy trình phòng b nh l n nái mang thai ...................................... 32
B ng 4.3. K t qu công tác ph c v s n xu t................................................ 38
B ng 4.4. T l m c b nh phân tr ng l n con trong tháng 3, 4 và 5/2015 ... 39
B ng 4.5. T l m c b nh phân tr ng l n con theo l a tu i.......................... 40
B ng 4.6. K t qu theo dõi t l m c b nh phân tr ng l n con theo tính bi t.....42
B ng 4.7. Tri u ch ng b nh phân tr ng l n con ........................................... 42
B ng 4.8. K t qu

u tr b nh phân tr ng l n con b ng Amoxicilin và

Baytril 0,5% .................................................................................. 43

DANH M C CÁC T

VÀ C M T

Ca

: Canxi

Cs

: C ng s

Fe

:S t

HTX

: H p tác xã

Pr

: Protein

P

: Ph t pho

SS
TTTA

: Tiêu t n th

TT

: Th tr ng

VI T T T


PH N 1: M
1.1.

tv

1.2. M

U.......................................................................................... 1
................................................................................................... 1
u.................................................................................. 2

1.3. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
tài....................................................................................... 2
c .................................................................................... 2
c ti n ..................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 3
khoa h c và pháp lý c

tài......................................................... 3

2.1.

m c a l n con theo m ................................................................ 3

2.1.2.

m c a m t s gi ng l n nuôi t i huy n....................................... 7

2.1.3. Nh ng hi u bi t v vi khu n E. coli...................................................... 11
2.1.4. B nh phân tr ng l n con ....................................................................... 15
2.1.5. Nh ng hi u bi t v thu c Amoxicilin và thu c Baytril 0,5% .............. 23
2.2. T ng quan các nghiên c
2.2.1. Tình hình nghiên c
2.2.2. Tình hình nghiên c u
PH N 3:

NG, N

c ...................................... 23
c.......................................................... 23
c ngoài ...................................................... 25
NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 26
3.

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 26

3.

m, th i gian ti n hành................................................................... 26

3.3 N i dung nghiên c u ................................................................................. 26
3.3.1. Tình hình m c b nh phân tr ng l n con t i huy n Na Hang t nh
Tuyên Quang ................................................................................................... 26
3.3.2.
3.

u tr b nh phân tr ng cho l n con.................................................... 26
n hành............................................................................. 26


u tra ............................................................................ 26
3.4.2. Các công th c tính toán s li u:............................................................ 26
lý s li u..................................................................... 27
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 28
4.1. K t qu ph c v s n xu t t
4.1.1. K t qu

a bàn huy n ...... 28

4.1.2. Công tác tuyên truy
4.2. K t qu c

........................................................... 28

n trong nông h .... 28

tài..................................................................................... 38

4.2.1. T l m c b nh phân tr ng l n con theo tháng ..................................... 38
4.2.2. T l m c b nh phân tr ng l n con theo l a tu i.................................. 40
4.2.3. T l m c b nh phân tr ng l n con theo tính bi t................................. 42
4.2.4. Tri u ch ng b nh phân tr ng l n con ................................................... 42
u tr b nh phân tr ng cho l n con.................................................... 43
PH N 5: K T LU

NGH .......................................................... 45

5.1. K t lu n .................................................................................................... 45
5.2

ngh ..................................................................................................... 45

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 47


1
M

U

1.1.
n m i m t v kinh t
Song song v i s phát tri n n
nuôi l

i.

c phát tri n v ng ch

n có v trí quan tr

iv

i s ng xã h i.
c nh

th

n bi

b nh.

ng yêu c

ng nhi

iá

c bi t là s xu t hi n c a nhi u

u tr b nh cho l n, các nhà s n xu t thu

s d ng các lo i thu c m i và các bi n pháp phòng b nh cho l n, song
d ch b nh v n là m t n i lo l n c
gây thi t h i l n cho

. M t trong nh ng b nh

n là b nh phân tr ng l n con.

Trên th gi i, k c
con phân tr ng v

n, b nh l n

c quan tâm nhi u vì b nh gây t l ch t cao. T l l n

m c b nh phân tr ng l n con t i các tr
33,08%, v i

p trung là 23,45 -

l m c b nh có th lên t i 70 - 80%. L n

con sau khi kh i b nh còi c c, ch m l n, t

ng ch

ng t 26 - 40%.
S

c bi

h i kinh t l n.

n nhi u b i t l m c và ch t

c ta, t i các trang tr

các trang tr

và ph m ch t con gi ng,
l

v kinh t

n xu t con gi ng và

m, t l l n con theo m m c b nh cao.

Ngoài ra, vi c s d ng kháng sinh không h

tr ng

l n cao, gây thi t

ã

t

n s phát tri n c a l n con. B nh phân
m hi u qu
t và cs, (1996) [4]).

u thi t h i


u công trình nghiên c u v b

ch t ph c t p c a nguyên nhân gây b nh nên vi
Hi n có nhi u lo i thu

cs d

u tr g p nhi
u tr

n, l n có th kh i b nh

i k t qu
m l n, còi c c.

V i mong mu n tìm hi u v b nh và có bi n pháp gi m t l m c b nh
n c a huy n, chúng tôi ti n hành
b nh phân tr ng
Hang

tài: Nghiên c u t l m c

l n con theo m và s d ng thu

u tr t i huy n Na

T

1.2. M

ên c u

-

c tr ng và t l l n con m c b nh phân tr ng t

- Góp ph n h n ch thi t h i do b nh phân tr ng l n con gây ra.
1.3. M c tiêu nghiên c u
-X

c t l m c b nh phân tr ng l n con t i huy n.

- Dùng thu c

u tr b nh phân tr ng cho l n con.
tài
c

K t qu c a

tài

thêm vào ngu

u v b nh phân tr ng

l n con.
th c ti n
c thu
giú

u tr b nh phân tr ng l n con có hi u qu cao,

n h n ch t l l n ch t do b nh phân tr ng.


Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
khoa h c và pháp lý c
2.1.1.

tài

m c a l n con theo m
ng và phát d c c a l n con theo m
i v i l n con nói riêng

ik

gia súc m

c, bào

thai s phát tri n t t, con sinh ra kh e m nh.
Theo Tr n
kh

]: So v i kh

ng l n con lúc 10 ngày tu

4 l n, lúc 30 ngày tu

lúc 50 ngày tu

p 2 l n, lúc 21 ngày tu

p 5 - 6 l n, lúc 40 ngày tu
p 10 l n, lúc 60 ngày tu

L n con bú s

ng g p
p 7 - 8 l n,

p 12 - 14 l n.

ng, phát tri n nhanh n

u

m d n. Có s gi m này
là do nhi

y

ng s a m b

u gi m và

ng Hemoglobin trong máu c a l n con b gi m. Th i gian b gi m
ng kéo dài kho ng 2 tu n hay còn g

n kh ng ho ng c a

l n con. Chúng ta h n ch s kh ng ho ng này b ng cách cho t

m.

Do l

t dinh

ng m nh.
VD: L n con sau 3 tu n tu i m i ngày có th tích
protein/1kg kh

ng thành ch

0,3 - 0,4g protein/1kg kh
a,
n th
n
th t m .

c9

14g
c

.
kg kh

, l n con c
n l n. Vì v

s n xu t ra 1 kg th t n c thì c

ng, có
y u c a l n con là
t o ra 1 kg


mv
m chung v gi i ph

a l n: Mi ng, h u,

th c qu n, d dày, ru t non, ru t già, h u môn.
n. Bi u hi n:
S phát tri n nhanh bi u hi n rõ qua s phát tri n c
t

n phát tri n c a l n con.
Dung tích d dày lúc 10 ngày tu

tu

p 8 l n, lúc 60 ngày tu

p3l

ngày

p 60 l

kho ng 0,03 lít).
Dung tích ru t non c a l n con lúc 10 ngày tu
sinh, lúc 20 ngày tu

p 6 l n, lúc 60 ngày tu

tích ru

ng 0,11 lít).

p3l
p 50 l n (dung

Dung tích ru t già c a l n con lúc 10 ngày tu
sinh, lúc 20 ngày tu

p 2,5 l n, lúc 60 ngày tu

tích ru

ng 0,04 lít). S

quan h

n kh

p 50 l n (dung

u dài và th tích ru t có

enluloza khá cao trong th

v y, cho l n con t
c bi t

p 1,5 l

m là m t bi n pháp t

l

này g

sung. Vì

n không có HCl trong d

n

n thích ng c n thi t t nhiên, nh s thích

th m i th m th

mi n d ch có trong s

uc al nm .

ch v d dày không có ho t tính phân gi i protein

mà ch có kh

a, huy t thanh ch a Albumin và Globulin

c chuy n xu ng ru t và th m th u vào máu.
Tuy nhiên, t 14 - 16 ngày tu i tình tr ng thi u HCL
còn n a là s c n thi t cho ho
cai s a s m cho l

ng sinh lý c a . Vi c t
n thi u H

mi n d ch cho l n con. Vì v y, trong các th i k

d dày không
c bi t là
o

ng l n con ta c n


chú ý: L

n 7 - 10 ngày tu

l n th nh t, c n cho l n con bú s
dinh d

u vì s

n so v i s

n kh ng ho ng
u có nhi u kháng th

ng. T 21 ngày tu i tr

kh ng ho ng l n th 2, là th i k s

ng s a m b

n

u gi

ph c tình tr ng này c n cho l n con t
HCL, t

ng

kh c
ng enzim,

ng l c cho s phát tri n c a d dày, ru

* H vi sinh v

ng tiêu hóa c a l n con

Trong d dày, ru t c a l n con m

gi m i th y vài loài và t

u sinh s n, phát tri

tiêu hóa, hàng ngày v n có m
H vi sinh v

n, sau m t vài

ng vi khu n vào và sinh s n t
ng tiêu hóa c a l

khu n tùy ti

c chia thành 2 lo

i tùy theo lo i th

thích nghi v i vi khu

ng

n b t bu

ng ru t và d dày, tr

i

lo i này
nh vi n.

H vi sinh v t b t bu c g m: Streptoccocus lactis, Lacto bacterium,
acidophilum, E. coli (tr c khu n ru t già, tr c khu
l n con m i sinh h vi sinh v
vi khu

ng tiêu hóa. Do v y, có th phòng b nh cho l n con m i sinh

b ng cách b sung ch ph m sinh h c có l
b ng s gi m các b
mv

ti t nhi t n m

l pv

ng ru t s m t o s cân

ng tiêu hóa.
u ti t nhi t

u ti t nhi t c a l
i não, mà não c

c

u
n mu n
u ti t thân nhi t

c ph n ng y u d b
l nh

ng ru

ng l i các vi khu n gây b nh khác, vì v y r t

d m cb

nh t

ng ru t).

ng x u b i khí h u nóng m và

bên ngoài. L n con trong th i k này n u trong chu ng nuôi có nhi t

th p,

i cao s làm thân nhi t l n con gi m xu ng nhanh.


u ki n s

i

nh, các ch

ng do

l

c ti p

l n m cung c
xúc tr c ti p v

u ki n ngo i c

còi c c và ch

tl nd

c bi

i ti

n con d b a

ch y phân tr ng.
M t khác do l p m
th p nên kh

i da m

ng m và glycozen d tr trong

nhi t và cung c p nhi

ch . Vì v y, ph i t o m

con không b

ch ng rét còn h n

u ki n thích h p trong quá trình sinh s

i nhi t

Di n tích b m

l n

t ng t lúc m i sinh.
l n con so v i kh

ng chênh l

i

cao nên l n con b m t nhi u nhi t khi l nh.
t y u t có
c a thân nhi t l n con. N
c ml

ng tr c ti p t i kh

m cao thì l n con d b m t nhi t và có th b

m thích h p c a l
m v kh

c ta là: 56 - 70%.
n d ch c a l n con

L n con m
kháng th

h
t nhanh khi l

ng
c bú s

mi n d ch c a l n con là hoàn toàn th
nhi u hay ít t s
Trong s
um

u. Cho nên kh
ng kháng th

u c a l n m (Tr

ng protein r t cao. Nh ng ngày

ng protein trong s a chi m t i 18 -

kháng, cho nên s
con. L n con h p th

- globulin t s a m b

- globulin có kh
nh trong s

- globulin gi

ng -

- globulin có tác d ng t o s

u có vai trò quan tr ng v i kh

h p thu nguyên v n phân t

c

s, 2004) [10].

uc al

globulin chi m hàm khá l n (30 - 35%),

t

u hòa

n d ch c a l n
ng m bào. Quá trình

t nhanh theo th i gian. Phân

m qua thành ru t l n con t t trong 24 gi

u

u có kháng men antitripsin làm m t ho t l c c a


men tripsin tuy n t y và nh kho ng cách gi a các t bào vách ru t c a l n con
khá r ng. Cho nên 24 gi
trong máu l
s

c bú s

ng

tt

n con c

u càng s m càng t t. N u l

ngày tu i m i có kh
c bú s

u thì s

c bú s

t ng h p kháng th

- globulin
c bú

u thì 20 - 25
u l n con không

kháng kém d m c b nh, t l ch t cao.
m (1995) [12]: Nh t thi t ph i cho l n con bú s a

có s
và

kháng ch ng l i b nh. Trong s

ng albumin

-

t ch y u cho l n con có

s

kháng vì th c n chú ý cho l

b o toàn b s con trong
2.1.2.

m

c bú h t l

ng s

uc am .

m c a m t s gi ng l n nuôi t i huy n
m gi ng l n r ng:
- Ngu n g c: L n r ng là gi ng l n

Thái Lan, Vi t Nam. L n r

c thu n hóa

ng có hai nhóm gi ng: Nhóm gi ng m t

dài và nhóm gi ng m t ng n.
-

m ngo i hình: L n r

ho

i, nhanh nh n, di chuy n linh

ng, b ng thon, chân dài, nh và móng nh n, c
u nh , mõm dài và nh n, tai nh v

t thính và kh e,

da lông màu hung nâu, h
lông d c theo s

t g c chân lông có 3 ng n,
dày, dài và c

, ng n, ch

n,

con cái có 2 dãy vú, m i dãy 5 núm vú phát tri n và n i rõ.
so) 3 sinh bình quân 0,5 -

u


-

- 70 kg...

-

- 40
-

giú
m gi ng l n
- Ngu n g c: L n là gi ng l n có ngu n g c t t

nay gi ng l

c nuôi r ng rãi

các t

nh. Hi n

ng b ng sông H ng

H
-

m ngo i hình: L n

thô, mõm ng n

u nh ,

cong, mình ng n, ng

ng võng, b ng x , có 10 vú,

chân y u. L n thu c lo i th ch t y u, t m vóc nh , l
l n cái. L

ng nh

ng s n xu t m .

-

ng phát d c:

L n
kg, t 4

ng phát tri n ch m, kh
8 tháng tu i kh

ng l n

ng lúc 2 tháng tu
ng th

t 5,0

n cái (

c

11,9 kg, cái là 13,5 kg lúc 4 tháng tu i).
L n
tâm v

ng thành có kh

ng không quá 85 kg, do v y c n quan

nâng cao t m vóc c a l n.

- Kh

n:

i v i l n cái: Thành th c v tính s m, con cái 3
bi u hi

ng d c, chu k

4 ngày, th i gian ch a 110

ng d c t 19

21 ngày, th

115 ngày. L n nái có th

4 tháng tu
ng d c 3
nhi u con (9

11


con/ ). Kh

t s a th p, ch

t 20,1

25,1 kg, t l nuôi s

t

90,92%.
iv il
t t nh t vào 6

c: thành th c v tính s

n cái. L n

c s d ng

8 tháng tu i.
m gi ng l n Móng cái:

- Ngu n g c: L n Móng Cái là gi ng l n có ngu n g c t khu v c
thành ph Móng Cái, t nh Qu ng Ninh

l n

nên gi ng l n này nhanh chóng phát tri n ra các vùng lân c n.
B c Vi t Nam, l n Móng Cái dùng làm nái n n ch y
ngo

mi n

lai v i l

c

i B ch, Yorkshire cho s n ph m con lai F1 nuôi th t.
-

m ngo i hình:

n.

- 4 cm,

L n Móng Cái có 3 lo i: X

. Nh ng

thì th
m

sai, thân thi n v

t t là nh

m m
xu
ch t y u.

c kham kh ,ch

m c a l n Móng Cái. Ch
i dân chu ng n

b

i, ch

c bi

b nh t t

u l n nuôi lâu l n, v sau
t kém mà m t d n v th trong

t lo i th c ph m th t l n r

t tr i so v i nh ng lo i th t l n khác. L

ng s n

ng m , t m vóc trung bình, có s vú t 12 vú tr lên, th


-

ng:

L n Móng Cái
tu

t 60 kg.

6 tháng tu i

tu

t kh

ng 28,7

ng thành l

v i l n thì l n Móng Cái có t
hàm là 79 %, t l n c là 38,6
-

dày m

40 kg, 12 tháng

t 100

115 kg. N u so

th t

100kg, t l móc

ng là 4,5 cm.

m sinh s n:

L n Móng Cái thành th c khá s m, l

ng 2 tháng tu

th giao ph

c và có th th thai; l n cái 3 tháng tu

d c, chu k

ng d c bình quân là 21 ngày (18 - 25 ngày), th

u hi

ng
ng d c

3 - 4 ngày.
L
s

bình quân 11 con/ l a (10

n cai s

hi n tính m

t9

10 con/ , t l nuôi s

kg; kh

t 80

u này th

và nuôi con khéo c a l n Móng Cái.

Kh
t 27,50

16 con/ ), s con nuôi

t 0,5
29,44 kg. Kh

0,7 kg, kh

ng toàn

ng cai s a/con lúc 2 tháng tu

ng toàn lúc 2 tháng tu

lúc 30 ngày tu i
t 7,5

7,58

t 58,2 65,58 kg.

m gi ng l n Yorkshire
- Ngu n g c: Là gi ng l
c nh
-

c hình thành t vùng Yorkshire c a

c ta v i tên g

i B ch.

m ngo i hình: L n Yorkshire có lông tr
và dài, mõm th ng và dài, m t r

ng v

uc
c, mình

g cong, 4 chân dài ch c ch n, có 14 vú.
L

ng:
ng phát d c nhanh. Kh

thành 250 - 300 kg, con cái t 200 - 250 kg.

ng

L n Yorkshire nuôi t i Vi t Nam có kh
o v i gi ng g c, kh

ng có gi m

ng lúc 12 tháng tu i ch b ng kh

ng

lúc 11 tháng tu i c a gi ng g c.
L n Yorkshire có m
tiêu t n th

ng bình quân 650 - 700gam/con/ngày;

2,8 -

ng; t l th t n c/th t x 55 - 59%.

- Kh

n: L n Yorkshire có kh

bình quân 10 - 11 con/l a, kh

t 1,1 - 1,2 kg/con.

Gi ng l n Yorkshire có tính di truy n

sinh s n cao, thích h p v

nh, t m vóc to, kh
.

2.1.3. Nh ng hi u bi t v vi khu n E. coli
Tr c khu n ru t già Escherichia coli
Escherich th c hi n trên phân tr em. E. coli
khi th y

d dày hay ph

bò, l n, gia c

c phân l
ng

c ru t c

ph n sau c a ru t, ít
ng v

a, trâu,
c E. coli

i... Nh ng nghiên c u v

t phân l n tiêu ch y và nhi u công trình nghiên c u cho th y vai trò c a E.
coli trong b nh phân tr ng l n con. E.coli thu c h vi khu
g

u ki n thu n l i nó m i tr i d

ng ru t, ch
c l c, s n sinh

c t gây lo n khu n, b i nhi m

ng tiêu hóa r i gây a ch y.

m hình thái: E. coli là m t tr c khu n hình g y ng n, kích

c 0,6 × 2 c u, tr c khu

ng v t E. coli có hình

u tròn. Khi
ng riêng l

p thành chu i ng n, có lông bao
c. Vi khu n E. coli b t màu gram âm,

quanh thân nên có th
không hình thành nha bào.
-

c tính nuôi c y:

Là tr c khu n hi u khí và hi u khí tùy ti n có th
150C - 240C, nhi

thích h p là: 370C, pH: 7,4.

ng

nhi t


c th t: Phát tri n t

ng r

màu tro nh

c, có c n l ng xu

t. Canh trùng mùi phân hôi th i.

Trong m

370C trong 24 gi hình thành nh ng khu n l c

ng th ch:

t, không trong su t màu tro n ng nh
Trong m
Trong m

ng kính 2 - 3mm.

ng Endo: E. coli hình thành khu n l

.

ng E.M.B: E. coli hình thành nh ng khu n l

Trong m

ng Wilson Blair: E. coli b ki m ch .

Trong m

ng Istrati: E. coli hình thành khu n l c màu vàng.

-

c tính sinh hóa.

E. coli lên

ng glucoza,

galactoza, lactoza, mantoza, arabino. Có th lên men hay không lên men:
Sacaroza, salixin, dunxit, glyxerol. Không lên men: Dextrin, amidin,
glycogen, xenlobio.
E. coli

a sau 24 - 37 gi

370C, không làm tan ch y

ng sinh indol, không s n sinh H2S. Ph n
ph n ng VP âm tính. Hoàn nguyên Nitrat thành Nitrit.
- C u trúc kháng nguyên.
E. coli có c u trúc kháng nguyên khá ph c t p, c u trúc kháng nguyên
c a E. coli bao g m kháng nguyên O (Somatic antigen), K (Capsulas hay
Microcapsulas), H (Flagellar), và F (Fimbriae hay Pilus). Hi

i ta tìm

th y ít nh t 170 kháng nguyên O, 70 kháng nguyên K, 65 kháng nguyên H và
m ts

c phát hi n m t cách nhanh chóng.
n kháng nguyên n m trên b

m t l p ngoài cùng c a t

bào vi khu

i l p

Lipopolysaccarid. Khi g p kháng huy
t. Do v

ng s x y ra ph n ng
cs d

nh nh n

di n vi khu n E. coli. C u t o c a l p kháng nguyên g m 2 l p chính:


L p Lipopolysaccarid có nhóm Hidro n

c

ng.
L p Lipopolysaccarid n m phía trong không có nhóm Hidro không
t os
d ng R). Vì th khi th

khác bi t v khu n l c (t d ng S sang

i thành ph n, s

ng kháng nguyên O có th làm

c l c c a vi khu n.
100 - 1200

kháng v i c n và nhi
ts y

t

nhi

1200C.

+ Kháng nguyên lông H: Có b n ch t là protein, là thành ph n c u trúc
c a lông vi khu n. Kháng nguyên lông H gi
trong vi

cl

ng mi n d ch. Trong th c t kháng nguyên lông H có vai trò

b o v cho vi khu n v
lông H b phá h y

ng, tránh b

i th c bào b t nu t. Kháng nguyên

600C trong 1 gi , kém b n v ng trong ki m và

nhi

axit y u.
+ Kháng nguyên v K: Là kháng nguyên có m t
E. coli. Hi

v b c c a vi khu n

c có 89 kháng nguyên K, phân làm 3

lo

26). Các kháng nguyên K có 2

nhi m v chính là h tr ph n

t v i kháng nguyên O và t o ra

hàng rào b o v giúp vi khu n ch ng l

ng bên ngoài và hi

ng

th c bào.
+ Kháng nguyên F: Có b n ch t là protein, c u trúc r ng
kính ngoài t 7 -

ng kính trong 2 - 2,5 nm, s

250 - 300 s i trên m i t bào. C u trúc này có th
hi

n t . Ch

th (màng nh y c

gi

ng

ng có th

n

c b ng kính

a y u t bám dính là giúp cho bám gi vào giá
ng tiêu hóa) hay còn g

th c hi n

u c a quá trình gây b nh. Y u t bám dính có vai trò quan tr ng trong
vi c t

ct

ng ru

ng mi n d ch.


kháng: E. coli b tiêu di t

-S
Các ch

600C trong 15 - 30 phút.

nhi

xit phenic, focmon... có th tiêu di t

E. coli trong 5 phút, E. coli

kháng cao v i s s y khô.

- Tính gây b nh:
E. coli có s n trong ru t c

ng v

ng gây b nh khi

kháng c a con v t gi m sút. E. coli gây b nh cho gia súc non m

s

- 5 ngày tu i, gây b
Colibacillosis
tháo d

3

ng ru t cho ng a non, c u non...
bê bi u hi n b ng tri u ch ng s t (410

u phân dính màu vàng s t, mùi chua, sau chuy n sang màu

tr ng xám, hôi th i.
Colibacillosis

gia c m bi u hi n tri u ch

lá cây, có khi th y tri u ch ng viêm k t m c m t, viêm niêm m
cu ng ph i.
Colibacillosis
khi lây b nh cho c

l n con m
l n và lây sang khác.

ng v t l n E. coli có th gây m t s b

c,

viêm gan, th n, bàng quang, kh
Trong phòng thí nghi m, tiêm vi khu n E. coli cho chu t b ch, chu t
lang, th có th gây viêm c c b . N u tiêm li u cao có th làm b i huy t và
gi t ch t con v t.
- Ch
Sau khi phân l p vi khu

ng nuôi c y t b nh ph m

c m t, lách... thì ti n hành làm ph n ng huy t thanh
c và làm ph n ng sinh hóa.
c l c c a vi khu n b ng cách tiêm truy n

ng v t thí nghi m.


Ngoài ra trong v

ki m nghi m vi sinh v t h

c n ph i ki m tra s t n t i c a E. coli và s
nhi m khu n c

c hay th

ng vi khu

l

c và th

2.1.4. B nh phân tr ng l n con
B nh phân tr ng l n con là m t h i tr ng r
d dày, ru

m là viêm

a và g y sút nhanh.

B nh xu t hi n vào nh

n bú s a

m . T l m c b nh t 50 -

l ch t có th là 60 - 70% n u

không can thi p k p th i. B nh x
là khi th i ti

n m nh nh t

t ng t.
m d ch t c a b nh

B nh phân tr ng l n con xu t hi n ch y u
m

c bi t t

th i ti
l

n l n con theo

n 30 ngày tu i. B nh x
i, nóng m th

c bi t khi

ng... L

nhi m b

c.
- Ch t ch a vi khu n:
Vi kh n có trong d ng c

t ti

c ti u, phân... c a

con b b nh. Ngoài ra còn có trên b u vú c a l n m

c v sinh t t.

B nh x y ra v

l

u, l n nái ch

, chu ng tr

m b o.

B

th viêm ru t, viêm d dày c

ng x y ra
a ch

-

iv il n

n sang màu tr ng.

ng xâm nh p:

L n con b nhi m b nh ch
chu ng nuôi ô nhi

ng vi khu

y

ng
t quá kh

th có trong s a m làm l n con b nhi m b nh.

o h c a kháng


-

sinh b nh:

E. coli t
u ki n thu n l i vi khu n s nhân lên v i s

ng l n và s n sinh các y u

t kháng khu n Colicin V, y u t này b tiêu di t ho c h n ch s phát tri n
c a các vi khu

khu n có s

ng ru

c bi t là vi khu n có l i và tr thành vi

ng l

ng ru

gây b

ng gây b nh.

c h t vi khu n bám vào các t bào nhung mao ru t

non b ng nhi

n xâm nh p vào trong

các l p t bào bi u mô, t

n, phá h y l p t bào này gây

viêm ru t. Vi khu n s

ct

thành ru
mu

ng ru t (Enterotoxin) phá h y t ch c

m thành m
c, ch

n gi

vào mà th m xu t t

c và ch

i cân b
n gi

i

c h p thu t ru t

t p trung vào lòng ru t. Vi khu n phát tri n làm

i pH trong d dày, ru t, s a không tiêu hóa b vón l i sinh ra tiêu ch y,
phân có màu tr

o và cs, (2006) [11]).

* Nguyên nhân gây b nh
ng ru t E. coli

B nh phân tr ng l n con do các lo i tr c khu

thu c h vi khu

ng ru t Enterobacteriacae, g m nhi u ch ng v i nh ng

c tính khác nhau. Bên c

ng nguyên nhân khác có th làm

m E. coli n

l

- Do chu ng nuôi b n, l n m
làm bào thai sinh ra phát tri
lo

u ki

ng kém...

b phân tr ng l n con. Do r i

i ch t vì l n con bú s a m kém ph m ch t, thi

là s t, l n con khi còn bú m r t c
u

ng nh t

c nên không cung c

cl ns

c b n...
-L

ph thu c ch y

c bú s

u, mà kh

n d ch c a l n con

ng kháng th h p thu t s a m

kháng c a l n con y u, d m c b nh.

s


-

ng l n nái ch

m b o P: nghèo dinh

ng, chu ng nuôi thi u ánh sáng, quy trình tiêm v c
d

ch

n l n con còi c c, s c s ng y u.
Theo Cù Xuân D n (1996) [3]: L
n ngày th 15, t ngày th

ng s a m

nt

ng s a m gi

u

t ng t khi nhu c u v

s a c a l n con ngày m

y n u không cung c

cho l n m thì l n con d m c b

ng tiêu hóa.

ng

B nh phân tr ng l n con có liên quan ch t ch t i ph n ng thích nghi c a
i v i các y u t stress, bi u hi n qua s bi
thành ph

ng v

ng m t s

ng huy t, s t, kali... (S An Ninh, 1993) [8].

* Tri u ch ng lâm sàng
L n con m c b

uv

khi n ng kèm theo tri u ch ng s t. L

m d n,
u con v

t

ng có màu vàng nh t, d n d n chuy n sang a ch y, phân vàng
ho c l

c tiêu

hóa nên con v

a phân tr ng.

L n con b b
n

cb

mb

u ng làm b nh n ng thêm

c s ch cho l n con.

n nôn ra s a không tiêu hóa có mùi chua, b nh kéo dài 2 - 4
ngày, l

c nhanh chóng, co gi t, run r y, r i ch t.

Nhi u con có d

m t, có vùng thâm qu ng, l n suy

ng, n m

ng d y, n u không ch a k p th i l n ch t sau 1 tu n.
* B nh tích
Theo t ng k t c a m t s tác gi , l n ch t do m

c nghiêm tr ng

nên khi quan sát xác con v t g y còm, da khô, lông b n, da lông xám không
t kh e m nh. Niêm m c nh t nh
dày giãn r ng, các b

ng cong l n b nh i máu, ch a s

tr ng ho c màu xám tr ng. H ch lâm ba chuy n t màu h
Gan nhão, d v

ôi khi có xu t huy t. Ph i

th m.

huy

i có hi

ng

viêm ph i nh .
Th

bào. Trong u t

i th c bào v i h
chúng có kh
Salmonella. Hi

n ph m bi u bì võng mô,
c bào. Trong u có hi

ng ho i t và vi khu n

ng này t

xám ho

s
Niêm m c ru t b t

t loét. Ph

.

y nh

t huy t.

* Ch
B nh l n con phân tr

nh ph bi

n nông h . B nh x y ra
nhi

y,
i cán b thú y ph

b nh d

t ch

nt p

n l n con theo m do

công vi

u tr có hi u qu thì
nguyên nhân gây

m lâm sàng ho c nh ng nghiên c u hóa sinh, có th m

khám b nh tích nh ng con b
Vi c ch
d dàng phát hi
L

n con phân tr ng ch c n d a vào tri u ch ng lâm sàng
nl nm cb

ng quan sát th y các lo i phân:

ng ho c s n s t, màu vàng ho c màu nâu tr ng. Quan

sát h u môn có th phát hi n nh ng con m c b nh có dính phân
c vùng mông, khoeo, nhìn th

h u môn ho c

t. L n con b bú ho c bú ít, xù lông, tím tai,

ng n m góc chu ng, khi n ng thì run r y, co gi t.
Ch

m phân. M t nghiên c u

xác

nh pH c a phân cho th y, n u l n con m c b nh do E. coli thì d ch phân tiêu
ch y có pH hoàn toàn ki m tính, do trong d dày c a l n con s phân ti t HCl là


r t ít ho c không có

nh

i các ch t

n gi i t lòng ru t có tính ki m chi

.

c l i n u b nh do Rotavirus gây nên thì xét nghi m phân th y tính
axit nhi
* Phòng b nh
phòng b nh phân tr ng l n con yêu c
ch th c hi n m t bi n pháp riêng l nào mà là c m t quy trình phòng b nh
t ng h p v i nhi u quy công tác khác nhau.
- V sinh chu ng tr
h t s c quan tr

ng, d ng c

t khâu

phòng tr b nh tiêu ch y, h n ch m m b nh trong môi

ng, gi m thi

c b nh. Vi c v

c ti n hành hàng ngày

m b o chu ng tr i luôn s ch s , chu
mát v mùa hè, m áp v

c thi t k sao cho thoáng
ng th i tuân th nghiêm ng t l ch kh

trùng chu ng tr i, d ng c
ch

nh k . X lý phân, ch t th i, xác

nh.
t quan tr ng, nhi u tác gi

m

mb

nh

ng t t cho l
n v

vitamin... T p cho l

c bi

nm ,

ng trong kh u ph
m

t bi n pháp phòng b nh t t.

Có th

i m cho l

gi m thi

n

, nh

c b nh.

- Phòng b nh b ng v c xin:
n nay,
b nh tiêu ch y

u công trình nghiên c u v v c

l n con do vi khu

phòng
u t p trung

ch t o v c xin t vi khu n E. coli và Salmonella.
S d ng v c xin cho l n nái mang thai b ng cách tiêm ho c cho u ng
4 - 6 tu

kích thích l n m

ng mi n d ch s n sinh kháng