Đánh giá tình hình mắc bệnh đường hô hấp ở lợn thịt và biện pháp phòng trị, tại trại lợn Khánh Lan, xã Linh Sơn huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

tài

,
,

,

KHÓA LU N T T NGHI

H

o:

Chính quy

Chuyên ngành:
Khoa:
Khóa h c:

2011 - 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

tài

,
,

KHÓA LU N T T NGHI

H
o:
Chuyên ngành:
L p:
Khoa:
Khóa h c:
Gi
ng d n:

Chính quy
43
2011 - 2015
TS.

IH C

,


i

L IC

Trong su t th i gian h c t p và rèn luy n t

i h c Nông Lâm

Thái Nguyên và th i gian th c t p t i tr i l n
, t nh Thái Nguyên,

Lan,
c s

nhi u t p th , cá

c a

ng.

c h t em xin chân thành c
th các th

ng, toàn
hú y,

i h c Nông Lâm Thái

c bi t là th y giáo TS.

ng viên, giúp

ng d n ch b o em t n tình trong su t quá trình th c hi n và hoàn
thành khoá lu n.
Em xin chân thành c
l n

cán b công nhân viên Tr i gi ng

Lan,

ki

,t
em trong quá trình th c hi

u

tài.

góp ph n cho vi c hoàn thành khoá lu
nh
bi

cs

c

t k t qu t t, em luôn
n bè. Em xin bày t lòng

cm is
Thái Nguyên, ngày tháng 06
Sinh viên

Nông

ii

L

U

Th c t p t t nghi p chi m m t v trí quan tr ng trong quá trình h c t p
c

ih

i h c Nông

Lâm Thái Nguyên nói riêng, nh m giúp sinh viên c ng c , h th ng hóa ki n
th

u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c,
th c ti n s n xu
chuyên môn, n m v

c u và ng d ng ti n b khoa h c k thu t vào s n xu

ng th i t o cho

mình tác phong làm vi

n, tính sáng t

ng v

xu t, góp ph n x

nghi p phát tri n n n nông nghi

Xu t phát t

c s nh t trí c a Nhà t

nhi

- Thú y, Tr i

s n
c ta.

ng, Ban ch

Lan,

, t nh thái nguyên, tôi ti
hô
Lan, x

,

,

Sau th i gian th c t p v i tinh th n làm vi c nghiêm túc

n
,

thân

nên
th i gian

b ng trong công tác nghiên c u nên khoá

lu n c a tôi không tránh kh i nh ng sai sót vá h n ch , tôi mong nh
nh ng ý ki

a th

thi
Tôi xin chân thành c

ng nghi

c

khoá lu n c a tôi hoàn


iii

DANH M C

B ng 3.1:

B NG

b trí thí nghi m ................................................................... 37

B ng 4.1: T l m c b

ng hô h p

Khánh Lan xã

huy

B ng 4.2: T l m c b

l n th t nuôi t i Tr i l n
ng H t nh Thái Nguyên ........ 40

ng hô h p theo l a tu i l n............................. 41

B ng 4.3: T l l n m c b

ng hô h p theo các tháng theo dõi............ 42

B ng 4.4: T l m c b

ng hô h p theo dòng, gi ng l n...................... 43

B ng 4.5: Nh ng bi u hi n lâm sàng chính c a l n m c b nh
ng hô h p................................................................................. 44

B ng 4.6: Hi u qu

u tr c

B ng 4.7: T l l n tái m c b

u tr b

ng hô h p l n ..45

ng hô h p và hi u qu

u tr b nh

l n 2 ............................................................................................... 46
B ng 4.8: So sánh c

u tr b

ng hô h p c a

u tr ....47


iv

DANH M C T

Cs

KHKT
KgTT
Nxb
STT

VI T T T


v

M CL C

L IC

.....................................................................................................i

L

U ...................................................................................................ii

DANH M C

B NG............................................................................... iii

DANH M C T

VI T T T............................................................................iv

M C L C..........................................................................................................v
1: M

U .............................................................................................1

tv

....................................................................................................1

1.2. M

tài............................................................................................2
c

tài........................................................................................2
c .....................................................................................2
c ti n ......................................................................................3

2:

..................................................................4
khoa h c c

tài ...........................................................................4
p và sinh lý hô h p

l n.............................4

2.1.1.1. C u t o b máy hô h p c a l n.............................................................4
2.1.1.2. Ch
2.1.2. M t s b

a b máy hô h p c a l n .....................................7
ng hô h

ng g p

l n ngo i nuôi th t .................9

2.1.2.1. B nh suy n l n......................................................................................9
2.1.2.2. B nh viêm ph i - màng ph i l n.........................................................14
2.1.2.3. B nh t huy t trùng l n.......................................................................18
2.1.2.4. B nh viêm ph i l n do Streptococcus gây ra .....................................21
2.1.2.5. B nh viêm ph i do virus gây ra ..........................................................22
2.1.3. Nguyên t c

u tr b

2.1.3.1. Nguyên t c phòng b nh
2.1.3.2. Nguyên t

u tr b nh

ng hô h p

ng hô h p
ng hô h p

l n........................26

l n ......................................26
l n.....................................27

vi

2.1.3.3. Nh ng hi u bi t v thu c s d

tài ...................................29

2.2. Tình hình nghiên c

c......................................31

2.2.1. Tình hình nghiên c

c...........................................................31

2.2.2. Tình hình nghiên c

c ..........................................................32

3:

,
................................................................................................35
ng và ph m vi nghiên c u.............................................................35
m và th i gian ti n hành ................................................................35

3.3. N i dung nghiên c u.................................................................................35
u...........................................................................35
nh tình hình m c b n

ng hô h p

l n nuôi th t ......................................................................................................35
3.4.2.

u bi u hi n lâm sàng và b nh tích c a l n m c

b

ng hô h p ...........................................................................................36

3.4.3

u qu

u tr b

ng hô h p c a hai phác

u tr b nh.................................................................................................36
3.4.4. Các ch tiêu theo dõi...............................................................................37
ng ch tiêu .......................................................38
3.4.5.1. T l m c b

ng hô h p theo l a tu i l n .................................38

3.4.5.2. T l m c b

ng hô h p theo các tháng theo dõi.......................38

3.4.5.3. T l m c b

ng hô h p theo dòng gi ng l n ...........................38

3.4.5.4. Bi u hi n lâm sàng c a l n m c b

ng hô h p .........................38

3.4.5.5. Công th c tính toán các ch tiêu theo dõi v hi u qu
4:

u tr ...........39

..............................40

4.1. T l m c b nh hô h p

l n th t nuôi t i Tr i l n Khánh Lan xã Linh

ng H t nh Thái Nguyên............................................................40
4.2. T l m c b nh

ng hô h p theo l a tu i l n .......................................41


vii

4.3. T l l n m c b
4.4. T l m c b

ng hô h p theo các tháng theo dõi. .....................42
ng hô h p theo dòng, gi ng l n ................................43

4.5. Bi u hi n lâm sàng c a l n m c b
4.6. Hi u qu

u tr c

u tr b

4.7. T l l n tái m c b
4.8. So sánh c

ng hô h p ...............................44

ng hô h p và hi u qu
u tr b

5:

ng hô h p c

ng hô h p

l n........45

u tr b nh l n 2......46
u tr .......47

.......................................................48

5.1. K t lu n .....................................................................................................48
5.2.

ngh ...................................................................................................49

TÀI LI U THAM KH O
I. Tài li u ti ng Vi t
II. Tài li u ti ng Anh


1

1

tv
trí h t s c quan tr
nông nghi p. S n ph m c
thi

i v i nhu c

nh ng ch

n th c ph m không th

i s ng c

i.

phát tri

t o ra s n ph m có ch

u ngành

c ta hi
s

ng

ng cao, ph c v cho nhu c u tiêu th

c

và xu t kh u.
,

n

m t

quan

không nh cho s phát tri n c
ngu n

protein

c ta.

ng v t chính trong b

i dân

c ta. Th t l n có th ch bi n thành nhi
v c a nhi

là

p v i kh u

i. Nó không ch cung c p th c ph m có giá tr

ng

ng nhu c u th c ph m cho xã h i mà còn là ngu n thu nh
k cho

,

n còn cung c p m

ng l n

phân bón cho tr ng tr t và th y s n. Có th
góp m t ph
h

m nghèo,
y phát tri n kinh t chung c

c.

S phát tri n c a xã h i, cùng v i khoa h c k thu
t tinh

c

không ch còn là s
v

i s ng xã

i s ng

i ngày m t nâng cao, nhu c u th c ph m
ng mà còn c ch

ng ngày càng kh

y

ng, an toàn v d ch b nh.
ng yêu c

su t, ch

ng s n ph m. Mu n th c hi n t

ng


2

y u t v con gi ng, th
tr ng quy

n lý thì m t y u t quan

n s thành b
ng gia tr i, trang tr i theo quy mô công

nghi p hi n này, h u h t các b nh truy n nhi m nguy hi

c kh ng

ch nh làm t t công tác v sinh thú y và tiêm v c-xin phòng b nh tri
ng b nh b
và tính ch

nuôi

ng, ph c t p c a nguyên nhân gây b nh. B

do

ng hô h p

nguyên nhân gây nên, không gây
,

nuôi

ng hô h p có chi

,

,

, gây

công

.

góp ph n h n ch tác h i c a b
t, ch

iv

n và nâng

ng s n ph m, h n ch t

vi

t h i kinh t là m t

c và th c ti n.
Xu t phát t th c t
ng hô h p

v tình hình nhi m b nh

l n và tìm ra bi n pháp phòng tr

th p nh t tác h i c a b

t t, h n ch

m c

n, nâng cao hi u qu kinh t trong

n, chúng tôi ti
hô

,

,

,
1.2. M

tài

-

c tình hình m c b

Khánh Lan, x

ng hô h p

ng H ,

- So sánh hi u l

u tr b

l n

t i tr i l n

Thái Nguyên
ng hô h p c a hai lo i thu c

.
c

tài
c

Các k t qu nghiên c u b

ng hô h p

h c ph c v cho vi c nghiên c u ti p theo c a tr

,

Nguyên.

l n là nh

u khoa
Lan,


3

1.3.2. Ý

c ti n

-

u qu

u tr b nh c

- Nâng cao ki n th c th c ti

t

ng r ng rãi

p xúc v i th c t

nuôi, nâng cao ki n th c c a b n thân.
- Làm quen v

u khoa h c.


4

2
QUAN
khoa h c c

tài
p và sinh lý hô h p

l n

2.1.1.1. C u t o b máy hô h p c a l n

,

c gi i h

có hai l thông v i y t h

c là hai l
i là vòm kh

cách v i xoang mi ng.
chính gi a có m t vách s

hai ph n gi

i và trái.

-L

c tròn ho c hình tr
u t o b i m t s n gi ng neo tàu th y làm ch
ph b i l p da.

-C ut
cc ut

ng cu n là ng cu
i), ng cu n sàng (
ph b i niêm m c nh

trên), ng cu n hàm (
ng cu n l

c

n tích ti p xúc không khí v i niêm m

+ Niêm m c: Niêm m c bao ph toàn b m
hai khu:
Khu niêm m c hô h p: bao ph 2/3 phía
Niêm m c màu h

cm

c n b i, t bào bi u mô ph có lông

i là các tuy n ti t d ch nh y và m

i mao m

c. Ch c


5

n b i, l c s ch, t

i

trên niêm m c kh u giác.
Khu niêm m c kh u giác: n m

phía sau có màu vàng nâu. Trên niêm

m c ch a các t bào th n kinh kh u giác (nh n c m giác mùi) s i tr c c a
chúng t p trung l i thành dây th n kinh kh u giác v
bán c

cm

i hai

i não.

Y t h u là b ph n chung c

ng hô h p và tiêu hóa, cùng ph i h p

v i màng kh u cái và s n ti u thi t thanh qu

ng tác nu t và th .

Y t h u là m t xoang ng n, h p n m sau xoang mi ng và màng kh u
c th c qu n và thanh qu

i hai l thông

Y th

ng hô h p.

Nó có nhi m v d n khí t

ng thanh qu n, d n th

mi ng xu ng th c qu n. Ngoài ra t y t h u còn có hai l
hai

u.

* Thanh qu n
Là m t xoang ng n, h p n m sau y t h u và màng kh
khí qu

i th c qu n. Thanh qu n v

c

ng d n khí v

quan phát âm.
- C u t o: g m m t khung s

c.

+ Khung s n g m 5 s n:
S n ti u nhi t gi

a lá cây n m sau y t h u.

S n giáp tr ng gi
nh n t

n sách m n m gi a s n ti u thi t và s n
n.

S n nh n gi ng cái nh n m

m sau 3 giáp tr ng, 2 s n ph u và

c các vòng s n khí qu n.
Hai s n ph u gi ng

m trên giáp tr

g n li n nhau cùng v i s n ti u thi t làm thành hình vòi m.

u trên


6

-

gi a nhô vào lòng thanh qu n là hai u ti ng.

-

i cùng g n lên m t trên s n giáp tr ng. Hai u ti ng có hai

bó dây ti ng (là hai bó s

i hai

s n ph u.
n: g

ib

m ng liên k t các s n

v

v

ng thanh qu n.

+ Niêm m c: ph b m t thanh qu n chia làm 3 vùng:
c c a thanh qu n r t nh y c m. V t l (h
xu ng s t o ph n x ho và b

i

y ra ngoài.

Vùng gi a c a thanh qu n:

ng t o nên c a ti ng

i b co rút) s phát ra âm cao th p khác nhau.
Vùng sau c a thanh qu n: niêm m c có tuy n nh
* Khí qu n
Là ng d n khí t thanh qu

n r n ph

nc

n ng c.
nc

i th c qu

bên trái th c qu n.

n ng
Khí qu

i th c qu n.
c c u t o b i 50 vòng s n hình ch

lên trên, n i v i nhau b ng m
tuy n nh y gi a l

u ch C quay

i t bào bi u mô ph có lông rung, có
m dãi b

y ra ngoài.

* Ph i
- V trí: gia súc có hai lá ph i hình nón, chi m g n h t l ng ng c, n m
ch v
ph

ng l

i

i trái.

- Hình thái: m i lá ph
chi

i lá ph i trái nhi

nh

t ngoài cong theo chi u cong c

phía sau, cong theo
n. M t


7

trong c a hai lá ph i b
qu n

ng m ch ch

trên và th c

i. B m t ph i có nh ng m sâu chia m i ph i thành các thùy khác
nh (thùy mi ng)

(thùy hoành)

i lá ph i ph

c, thùy tim

gi

u có thêm m t thùy ph .

l n, ph

i ph i có 4
.

- C u t o:
+ Ngoài cùng là l p màng ph i bao b c.
+ Trong là mô ph i, m i lá ph i g m nhi u thùy ph i. Thùy ph i là t p
h pc

c u t o b i ti u thùy ph i.
tích kho ng m t cm3 bên trong g m

M i ti

các chùm ph nang (gi ng chùm nho) và các túi ph nang (gi ng qu nho).
Trong m i thùy ph i h th ng ph qu n phân nhánh d

n chùm

ph nang và túi ph nang.
i h th ng ng ph qu n là các phân nhánh c
m ch ph

a CO2

i mao m ch,
tr

n lòng túi ph nang t o thành màng

c hi n s tra

i khí th i khí CO2 và nh n O2

i theo h th
+S

ng ph nang
i khí)

+ Mô ph i v

ng

v

.

ph i r t nhi u. T ng di n tích b m t ph nang

i gia súc kho ng 500m2,

ti u gia súc: 50 - 80 m2.

c lát b i các s i chun

Vì th , khi hít vào ph i ph ng lên, không khí ch

i cao.
y trong các ph

qu n, ph nang. Khi th ra th tích ph i thu nh , ph i x p xu ng t ng khí
ra ngoài.
2.1.1.2. Ch
ns s

iv it tc

a b máy hô h p c a l n
ng v t thì m t trong nh ng y u t quy
ng O2. Trong m

nh

ng v t c n 6 - 8ml


8

O2 và th i ra 250ml CO2

ng O2 thi t y u này và th

CO2 ra kh

ph i th c hi

S hô h p c a l

ng tác hô h p.

c chia thành 3 quá trình:

+ Hô h

i khí gi

c th c hi n

ng

ph i thông qua các ph nang.

+ Hô h p trong: là quá trình s d ng O2

mô bào.

+ Quá trình v n chuy n CO2, O2 t ph
ng tác hô h

c l i.

u khi n b

th n kinh th d ch và

c th c hi n b

d

ng

pc al ng

ng

u, h ng, khí qu n, ph qu n) và ph i.
D

ng d n khí có h th ng th n kinh và h th ng m ch máu phân

b

c có tác d

m

i

n ph i. Trên niêm

ng hô h p có nhi u tuy n d ch nh

không khí. Niêm m

ng hô h

gi b i và d t t có l n trong

p lông rung luôn chuy

ng

y các d v t ho c b i ra ngoài.
c m trên niêm m

ng hô h p r t nh y c m v i các

thành ph n l có trong không khí. Khi có v t l
nh

y v t l ra ngoài, không cho xâm nh

Khí O2 sau khi vào ph i và khí CO2 th
Ph i l n bao g m r t nhi u ph

có ph n x ho, h t
ng hô h p.
i t i ph nang.
n tích b m t trao

i khí.
M

ng tác hít vào và th

h p là s l n th /phút. M
ng có t n s hô h p khác nhau:
L n: 10 - 20 l n/phút

Bò: 10 - 30 l n/phút
Ng a: 8 - 16 l n/phút

c g i là m t l n hít th . T n s hô
ng v

u ki n bình


9

ng h p gia súc m c b nh ho c g p ph i m t s kích thích thì
t n s hô h p s

c gi m xu ng.

2.1.2. M t s b

ng hô h

ng g p

l n ngo i nuôi th t

2.1.2.1. B nh suy n l n
- Nguyên nhân:
suy n l n
hyopneumoniae gây ra,
, viêm
l n

trên

.

ra

.

-M ts

Mycoplasma

do vi
hô

gây viêm

trong

cao,

(

10%).

m c a b nh:

M mb

ng tr c ti p nên b máy hô h p c a l n. B nh x y ra

m i l a tu

ng nh t là l n 3-26 tu n tu i. B nh lây lan nhanh do

ti p xúc tr c ti p và qua không khí, b nh x
tr ng nh t là lúc tr i l nh và m. S

kháng c

gi m sút là nguyên

m m b nh phát thành d ch trong tr i. B
tr i n u không x lý t t thì l n

m i l a tu

p vào

u có th m c b nh.

- D ch t h c:
+ Cách lây lan: b nh lây ch y
b nh khi nh t chung v i l n

ng hô h p. L n kh e m c

m, hít th

hyopneumoniae. L n s phát b nh khi g
l i: th i ti t l nh, th
ng v t c m nhi m: L n
m c nhi u

u ki n s ng không thu n
ng ô nhi m.

các l a tu

um cb

ng

l n t 2 - 5 tháng và có tính ch t mùa v , ph thu c vào gi ng

l n. L n ngo
th c p tính, t l ch
2006) [9].

không khí có Mycoplasma

u ki

c ta b b nh v i t l cao và

n n i và l n lai (Ph m S

cs,

10

- Quá trình sinh b nh:
ng hô h p, Mycoplasma t o tr ng

Sau khi xâm nh p vào ph
thái cân b ng n u s

kháng c

t t. Khi s

gi m do nhi

kháng c

ng tr i không h

Mycoplasma t

ng gây b nh viêm ph i

thu

Pasteurella multocida,

cách mô. S k t h p c a các vi khu n k
Streptococcus, Staphylococcus,.

nh, thu tim, thu hoành

ng làm cho b nh thêm tr m tr ng và

gây bi n ch ng viêm ph i, nung m ph i,...
- Tri u ch ng:
Th i k nung b nh t 1- 3 tu n, trung bình 10 - 16 ngày trong t nhiên,
5-12 ngày trong phòng thí nghi m. Tri u ch ng ho, khó th xu t hi n sau 25 65 ngày. B nh có th chia làm 3 th : c p tính, m n tính và th

n.

+ Th c p tính:
u tri u ch ng nh , khó phát hi n, l
chu

m

m l n, da nh t nh t, thân nhi

- 39,50C. Khi có bi u hi n b nh, l n h
sau l n ho liên ti p 2 - 3 tu

ng ho c s t nh , 39

ng h i, ch

ó gi m d

Khi ph i b t

góc

ng h
ng thì con v t có tri u ch ng khó

th , th nhanh, th khò khè, nh p th có th lên t i 100 - 150 l n/phút. T n s
hô h

n lên, gia súc ng i th

m nh, ch

cm

ít. Nghe ph i có nhi
Trong m t ô chu
n khi t t c
k p th i. Th c

th , b ng gi t
t bí ti u ti

c ti u vàng và

c.
u tiên ch m t vài con b

u b ho kéo dài. B nh có t l ch t khá cao n
ng ít th y, ch y u

nh

l n nào, có khi l n b nhi m khu n ph i do k phát.

u tr
c b nh


11

+ Th m n tính:
ph bi n nh t. L n ho khan t ng ti ng hay t ng chu i dài,
c bi t là lúc sáng s m ho c chi u t
L n khó th , th khò khè v
l

n s hô h

40 - 100

ra.
Con v

ng 39 - 400C, có th

i a ch y. Thân nhi

n 400C r i h th p xu ng.
B nh ti n tri

nn

N

ng t

n có th ph c h i, t l ch t không

u h t gi m t
+ Th

nh tho ng có con ch t.

ng.

n:
ng th y

l

ng thành. Tri u ch ng không xu t hi n rõ, ch

th nh tho ng ho nh , khi con v t b stress do th i ti
m b o thì b nh m i phát ra. Con v
t

i ho c th
ng, phát tri n ch m,

ng gi m, th i gian nuôi v béo kéo dài.

- B nh tích:
B nh tích ch y u

B nh tích viêm ph i b
ng phát tri n

h

c bi t là

ut

ph i, h ch ph i.
nh v

rìa, vùng th p c a ph i, ph i viêm, xu t hi n nh ng ch m

ho c xám to b ng h

u xanh, to d n ra, sau t p trung thành t ng

vùng r ng l n. Theo dõi b ng ch p x - quang ta th y b nh tích lan t
sau theo m t quy lu t nh

nh. Hai bên ph

có gi i h n rõ gi a ch ph i b viêm và ch ph
Ch viêm

c,

ph i c ng d

c ra

u có b
ng.

th m ho c màu xám nh t, m t bóng

loáng, trong su t, bên trong có ch t keo nên g i là viêm ph i kính. Ph i có
b nh thì dày lên, c ng r n, b gan hóa ho c th t hóa. C t ph
l ng màu tr ng xám, có b t, ph

c l i, khi dùng tay bóp không x p


12

ng. Sau khi viêm t 10 - 20 ngày, vùng nh

c d n, ít

ng, vàng nh t ho c vàng xám, cu
bóp r t c ng, s gi

c h n,

y t ng hóa. C t ph i có b nh th y nhi u b t,

nhi u vùng ho i t màu tr ng. B nh tích lan r ng, trên m t có nhi u s
huy t tr ng, ph i dính vào l ng ng c khi màng ph i b viêm n ng.
C t m t mi ng ph i

vùng b gan hóa b

c th y chìm. Ph qu n,

khí qu n viêm có b t, d ch nhày màu h ng nh t, bóp có khi có m ch y ra.
H ch lâm ba ph

t to, g p 2 - 5 l n h

ng, ch a

nhi u vi khu n, nhi

t huy t,
c.

- Ch

nh:

Hi n nay có r t nhi
vi khu n h c, ch

ch
t thanh h

c s d ng ph bi n nh t, cách ti n hành là: vào chu

il n

ch y nhanh và kéo dài 3 - 5 phút, sau th y nh ng con viêm ph i s phát hi n
ra ti ng ho khan, có khi kèm theo ho là ch

t s con n m l ra

vì m t quá, m t s con th d c, ng i th ch
ng

c gi

n hóp vào nhô ra theo nh p th

a

th th b ng.
B nh tích m khám: viêm ph i kính, có vùng gan hóa, nh
th m, vàng xám
-

nh, thùy tim và các bi

i c a h ch lâm ba.

u tr :

Hi n nay trên th

ng có r t nhi u lo i thu

u tr b nh.
Florfenicol, tiêm b p ho c
dùng liên t c 3 - 5 ngày.

d ng lo i thu
i da, li u 1ml/20kg th tr ng/ngày,


13

Ceftiofur, tiêm b p ho

i da, li u 1ml/20-25kg th

tr ng/ngày, dùng cách nh t.
- Phòng b nh:
+ Phòng b

ch:

Khi nh p gi ng l n t bên ngoài thì nên mua gi ng
toàn d ch. Mua l n v ph

c nh

theo dõi ít nh t 15 ngày, n u

không có tri u ch ng ho, khó th thì m i nh
ph i ch t ch

nh ng vùng an

iv

c gi ng c n

m tra l i lý l ch, ngu n g c, nh t riêng ít nh t hai tháng,

hàng ngày theo dõi tri u ch ng hô h
ng s

d ng.

kháng cho l n b ng cách v

ng t t, kh u ph
thoáng, s ch s

mb om

protein, ch t khoáng, vitamin. Chu ng tr i thông

nh k quét vôi, phun sát trùng.

Tiêm phòng vaccine

n.

vaccine

vaccine vô ho t b tr d u

Respisure c a hãng Pfizer; vaccine M+PAC c a hãng Schering Plough Animal
Health - Anh qu c và vaccine HYORESP c a hãng Merial là lo i vaccine vô
ho t b tr Aluminium.
+ Phòng b nh khi có d ch:
S d ng bi n pháp phòng tr t ng h
cho con v t có s

kháng t

mang l i hi u qu cao, t o

ng, phát tri n nhanh.

Ph i có chu

ng nh ng l n m i nh p ho c nh ng

l n m.
nh k
b

c chu ng tr i, phân rác, d ng c

c vôi 20%, NaOH 10%, Formon 5%, r c vôi b
nm cb

protein, vitamin và mu i khoáng.

ng.


14

2.1.2.2. B nh viêm ph i - màng ph i l n
B nh viêm ph i - Màng ph i l n là m t b
m nh, b

ng hô h p lây lan

ng gây ch t l n, ch y u là l n choai

ho, khó th , th th b ng, t n s hô h

a b nh là

n ch t v i b nh tích ph i

b gan hoá và viêm dính thành ng c.
- Nguyên nhân:
Do vi khu n Actinobacillus pleuropneumoniae
g i là b nh viêm ph

c

n.

- D ch t h c:
+ Loài m c b nh:
Actinobacillus pleuropneumoniae gây b nh cho l n
n c m nh t
+T l

l n choai (l n t 2 - 5 tháng tu i).

m ch t:

B nh x y ra h u h t
th

c bi t ph bi n

b n

m i l a tu i

tc
các tr

ng là vài cá th trong m

p trung. S l n nhi m
m kho ng 15 - 39% s l n trong

l t vong cao, có th t i 30% th m chí 50% (Eataugh M.W, 2002) [3].
+ Th i gian x y ra b

B nh x

hè - thu khi nhi
cao.

+

u ki n v sinh:

H hô h p có nhi m v
ng ngoài. Chính vì v y, chu ng tr i

i khí gi

và môi

t, m t v sinh s d

nb u

ti u khí h u chu ng nuôi có n

NH3, H2S, CO2... cao, làm

cho l n hàng ngày ph i hít m

, lâu d n s b trúng

c ( d ng m n tính) làm cho s
khác, chu ng tr

kháng c a con v t b gi m sút. M t
u ki n thu n l i cho vi khu n


15

Actinobacillus pleuropneumoniae phát tri n m nh. Nh

u ki n v sinh

có

phát tri n c a

ng r t l

m m b nh: n

ns

kháng c a con v

u ki n v sinh kém s làm cho b nh viêm ph i - màng ph i

x y ra d dàng và lây lan m

cl

u ki n v sinh t t không nh ng

giúp cho con v t kh e m nh mà còn h n ch
Ngoài các y u t v

c d ch b nh.

u ki n v sinh có

ng l n t i nguyên

nhân gây b nh thì khí h u th i ti t, y u t stress

nuôi nh t quá

ng kém... làm cho s

kháng c a con v t gi

u ki n cho b nh viêm ph i - màng ph i d dàng x
Carr, 1997) [6].
-

gây b nh:

Vi khu n Actinobacillus pleuropneumoniae có kh

i phóng

enzim protease có kh

heamoglobin, s c t v n chuy n oxy

trong máu. Các protein có kh

n v i s t có trong vi khu n này cho

phép chúng l
c t và n

tt

v t ch . Chúng còn có kh

c t . Ngoài ra, b n thân vi khu

i
c bao b c b i m t

l p giáp mô có tác d ng b o v vi khu n b i các t bào b o h c a v t ch
(Stan Done, 2002) [15].
- Tri u ch ng:
Vi khu n gây b nh

l n v i 3 th ch y u: th quá c p tính, th c p

tính và th m n tính (Taylor.D.J, 2005) [26].
+ Th quá c p tính:
L n m t m i,
hô h

t cao (41,50C), t n s

, tách riêng kh
,m

b t máu l n trong d

y tim m ch. L n b nh th y có
c dãi

n cu i b nh.

B nh ti n tri n r t nhanh, l n b nh ch t sau 24h sau khi có d u hi u
b n

c khi ch t th

vùng m

ng tím


16

xanh thành t ng m ng. M t s

ng h p l n ch t có th ch t mà không có

bi u hi n tri u ch ng lâm sàng.
+ Th c p tính:

Tri u ch

quá c

n tri n ch m h n. L n

s t cao trên 410C, ho, khó th , th th b ng, b ng hóp l i, l n a ch y, nôn
m a, m t có d

nh m v i d ch t .

Th c

l n ch t, m t s con ch

c. L n ch t trong vòng

1 - 4 ngày. L n s ng sót có th ph c h i hoàn toàn ho c có th phát tri n
thành th m n tính.
+ Th m n tính:
Th này xu t hi n sau khi d u hi u c p tính mât
410C), hay n
xù, g

n s t nh (40,5 -

th b ng, da nh t nh t, lông
ng kém, m t có d , d

c.

- B nh tích:
+ Th quá c p tính:
L n ch t không có b

n hình, l n v n to béo.

+ Th c p tính và m n tính:
Màng ph i viêm dính fibrin kèm theo ch y máu và d ch. Viêm màng
bao tim, viêm ph

c có l n máu

Ph i có màu s m và c ng l i (ph i b gan hóa). Các
r i rác kh p ph i. Có b t khí l
- Ch

áp xe ch

trong ng c.
ym n m

ng hô h p.

nh:

i v i l n s ng có th l y d ch ngoáy

xét nghi m và ch n

n ch t có th l y m u b nh ph m là ph

xét nghi m, phân l p vi

khu n gây b nh.
+ Ch

i ph u:

D a vào nh ng bi u hi n lâm sàng và tri u ch ng b nh tích c a b nh.
Phân bi t v i b nh: t huy t trùng, suy n, cúm l n, b nh liên c u khu n.