Nghiên cứu sự thay đổi chức năng tế bào bêta, độ nhạy insulin và kết quả can thiệp bằng thay đổi lối sống ở người tiền đái tháo đường (Luận án tiến sĩ)

2018


5

2018


2,

các

th



1
3
........................................... 3
........................................... 3
...................................... 6
......................................... 9
................................. 12
........................................ 13
1.2. C

,
.................................................................. Error! Bookmark not defined.
......................................................... 15
....................................................................... 18
............................................................ 20

insulin, kháng insulin .................................................................................. 22
1.3. C
1.3.1.

................................................ 25
.............. 25
................................................. 27
insulin
.................................................. 31
.......................................... 35


38
............................................................................. 38
....................................................................... 38
....... 39
....................................................................... 43
........................................................................... 43
.......................................................................... 43
.................................................... 45
....................................................................... 45
......................................... 46
......................... 49
......................................... 56
....................................... 61
.................................................................... 62
........................................................................ 63
65
......................................... 65

.......................................... 65
.......................... 66
.................................... 67
............................................ 67
.............................. 67
...................................................................................... 72
..................................................................... 79
................................... 79
............................................. 84
.. 86


93
............................... 93
....................................................................... 93
........................................................................................... 95
............................................ 97
.............................. 97
.................................................................................... 103
....................................................... 108
.................................. 108
. 113
insulin, kháng insulin sau 24 tháng........................................................... 116
121
123
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B
C UC

TÀI, LU N ÁN
O

CÁC

K T QU

NGHIÊN


ADA:
BMI:
BT:
CNTB:
CS:
CT

:
GLP:
HA:
HATTh:
HATTr:

HHS:

IDF:
IFG:

)
Impaired Fasting Glucose (

IGT:
NG

Normal Glucose (Glucose

RLLM:
THA:
TG:

Triglycerid

YTNC:
WHO:

(World Health Organization)

.


Trang
1.1.

insulin, ch

So sánh n
các nhóm ti

1.2.

Phân b

bào bêta, kháng insulin

ng so v

ng................ 21

ng nghiên c u theo 2 nhóm ch ng và can

thi p..................................................................................................... 34
2.2.
2.3.

Phân lo i huy t áp theo JNC 7 ........................................................... 59
r i lo n lipid theo tiêu chu n c a Hi p h

a

ng m ch Châu Âu (European Atherosclerosis Society
EAS) .................................................................................................... 59
3.1.

So sánh tu i, gi i c a nhóm b nh và nhóm ch ng ............................. 65

3.2.

Phân b t l

ng nghiên c u theo nhóm tu i ........................... 65

3.3.

m lâm sàng các ch s nhân tr c

ng so v i nhóm ch

3.4.

m ch s huy t áp
so v i nhóm ch

nhóm ti n
ng ..................... 66

nhóm ti

ng

ng ............................................... 66

3.5.

So sánh ch s sinh hóa máu gi a các nhóm nghiên c u ................... 67

3.6.

T l các y u t

l i s ng

i ti

ng .................................................................................................. 67
3.7.

T l các y u t v ho

ng th l c

i ti

ng .................................................................................................. 68
3.8.

T l tình tr ng béo b ng theo gi i

i ti

3.9.

T l r i lo n lipid máu

3.10.

Tóm t t t l m t s b nh, h i ch ng

i ti

ng....... 69
ng ............... 70
i b nh ti n

ng .......................................................................................... 71

3.11.

So sánh giá tr gi i h n c a ch s insulin gi
ti

3.12.

ng và nhóm ch

ng .................... 72

So sánh giá tr g i h n các ch s HOMA2 gi
ti

3.13.

i

ng và nhóm ch

T l kháng insulin, gi

ng .................... 72

nh y insulin và suy gi m ch c

bào bêta theo HOMA2
3.14.

i

i ti

M

a các ch s

insulin, ch

bào bêta v i tu i

ng............. 73
nh y
i ti

ng .................................................................................................. 74
3.15.

So sánh trung bình các ch s
ch

nh y insulin,

bào bêta theo gi i

i ti

ng .................................................................................................. 74
3.16.

Liên quan gi a các ch s
bào bêta v i th a cân

nh y insulin, ch c
béo phì

i ti

ng .................................................................................................. 75
3.17.

Liên quan gi a các ch s
bào bêta v

nh y insulin, ch c
t áp

i ti

ng .................................................................................................. 75
3.18.

Liên quan gi a các ch s
bào bêta v i béo b ng

3.19.

nh y insulin, ch c
i ti

Liên quan gi a các ch s
bào bêta v i r i lo n lipid máu

ng.............. 76
nh y insulin, ch c
i ti

ái tháo

ng .................................................................................................. 76
3.20.

Liên quan gi a các ch s

nh y insulin, ch c

bào bêta v i h i ch ng chuy n hóa (Theo ATPIII) ............... 77


3.21.

Liên quan gi a các ch s

nh y insulin, ch c

bào bêta v i h i ch ng chuy n hóa (Theo IDF).................... 77
3.22.

So sánh giá tr trung bình các ch s

insulin, ch

nh y

bào bêta v i các hình thái r i lo n

glucose ................................................................................................ 78
3.23.

So sánh t l

i b nh d

insulin, ch

nh y

bào bêta

các nhóm hình thái r i lo n

glucose ................................................................................................ 78
3.2.

So sánh s

i các y u t

thi p gi a nhóm tuân th
3.25.

So sánh t l ho
nhóm tuân th

3.26.

S

l i s ng sau can

u tr so v i nhóm không tuân th .......... 79

ng th l

c và sau can thi p gi a

u tr và nhóm không tuân th ................................. 80

i ch s nhân tr c sau can thi p

ng nghiên

c u....................................................................................................... 81
3.27.

S

in

thi p

3.28.

trung bình các ch s lipid máu sau can

i ti

ng ...................................................... 82

So sánh giá tr trung bình các ch s lipid máu sau can thi p
gi a nhóm tuân th

3.29.

S

i t l r i lo n các thành ph n lipid máu sau can

thi p
3.30.

u tr và nhóm không tuân th ........................ 82

i ti

S

in

ng ...................................................... 83
trung bình glucose máu

i ti

ng sau can thi p.................................................................... 84
3.31.

So sánh s

in

trung bình glucose máu

tuân th so v i nhóm không tuân th
3.32.

nhóm

u tr ..................................... 84
ng sau 24 tháng

các nhóm ti

ng khác nhau........................................ 85


3.33.

S

i các ch s insulin, ch

nh y

insulin, kháng insulin theo tình tr ng ti

ng sau

can thi p.............................................................................................. 86
3.34.

S

in

trung bình các ch s ch

bào

nh y insulin, kháng insulin sau can thi p............................. 86
3.35.

So sánh s

i các ch s insulin, ch

bào bêta,

nh y insulin, kháng insulin gi a nhóm tuân th và nhóm
không tuân th ..................................................................................... 87
3.36.

So sánh trung bình ch s kháng insulin theo HOMA2-IR sau
can thi p

3.37.

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th ..................... 88

So sánh trung bình ch s
sau can thi p

3.38.

nh y insulin theo HOMA2-%S

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th .............. 89

So sánh trung bình ch s ch
%B sau can thi p

bào bêta theo HOMA2-

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th ....... 90

3.39.

s insulin
i ti

3.40.

ng sau 24 tháng.......................................... 91
ng sau can thi p d a

vào các ch s in sulin và các ch s HOMA2

i ti

ng sau 24 tháng .................................................................... 91
3.41.

ng

nhóm tuân th so

v i nhóm không tuân th sau 24 tháng d a vào các ch s
insulin và HOMA2 .............................................................................. 92
4.1.

ng
ti

các nhóm

ng so v i các nghiên c u khác .............................. 114


Trang
3.1.

T l th a cân, béo phì theo gi i

3.2.

T l

3.3.

T l h i ch ng chuy n hóa

3.4.

T l kháng insulin phân theo m

t áp theo JNCVII

i ti
3.5.

ng nghiên c u .................. 68

S

i ti
i ti

ng ........... 69
ng .................. 70
s insulin

ng......................................................... 73

i các y u t

l i s ng

i ti

ng sau 24 tháng can thi p..................................................... 79
3.6.

S

3.7.

So sánh s

i t l th a cân béo phì và t l béo b ng sau

24 tháng

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th ..................... 81

So sánh s

i t l r i lo n các thành ph n lipid máu sau

3.8.

i t l ho

ng th l c sau 24 tháng can thi p ................ 80

24 tháng can thi p

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân

th ........................................................................................................ 83
3.9.

So sánh t l

ng, ti

ng sau can thi p

ng, glucose máu

nhóm tuân th so v i nhóm không

tuân th ............................................................................................... 85
3.10.

So sánh t l

i b nh theo insulin sau can thi p

nhóm

tuân th so v i nhóm không tuân th .................................................. 87

3.11.

So sánh t l

i b nh theo HOMA2-IR sau can thi p

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th ........................................ 88
3.12.

So sánh t l

i b nh theo HOMA2-%S sau can thi p

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th ........................................ 89
3.13.

So sánh t l

i b nh theo HOMA2-%S sau can thi p

nhóm tuân th so v i nhóm không tuân th ........................................ 90


Tên hình

Hình
1.1.

B

t nh Ninh Bình và chi ti t

Trang
m nghiên c u .............. 36


1

[104].
Theo

, trong

%.

[92].

(

,

ó,

-

.

glucose

có

g glucose máu
.
,

[5],[62],[92].

phát


2

[153].

[92].
Tuy nhiên

(CT)

insulin

do có
[62].
tài
bêta,

1.

insulin và

,
insulin và kháng insulin

Bình.

tháng.

týp 2

Ninh


3

1.1. Ti

ng và các y u t

1.1.1. L ch s và khái ni m ti

ng

1.1.1.1.
.

[134].
-

c

dùng
t

.
[134].

hai

1920, frederick Banting,
glucose máu.

1922
[134].


4

1956

.

có công trình nghiên

týp 2 kéo
UKPDS

. Nghi

âu và chuyên
[5],[27],[139].

1.1.1.2.

sau

glucose

máu
Theo

:
glucose máu

[90].
ó

[148].


5

glucose máu
[148]
C

D

S

và C

(HHS) và ADA

ADA
-diabetes).

lâm sàng.

glucose máu lúc
1.1.2. D ch t h c ti

IGF).
ng

[5],[91]

010

[92]. T

[88],[139]

.


6

[91].
(cs)
cose là 1,45%.

chung là 5,9% [3].

1.1.3. Ch

-

i ti

ng.

glucose máu
8

-

glucose

g
.
:
glucose


7

, WHO và
.
Ý

gan,

glucos

CNTB bê
ê

glucose máu
mmol/l [64].
huyên

HbA1c.
[149].
Các tiêu chu n ch

và phân lo i ti

ng.
glucose
mmol/l
-

Suy

và R

.


8

e máu

h là
5,5

mmol/l).
khi có ít

mmol/l (198mg/dl) v
<126mg/dl (7mmol/l).
g lúc
mg/dl) và
mmol/l (<140mg/dl).

ong

[149].
WHO IDF 2008

[5],[76],[148],[149],.


9

1.1.4. Các y u t

v ti

ng

ác
YTNC

[1],[5],[24],[31],[34],[42]:
45

-

[28],
[81],[91].
:t

[81],[135].
Y

:m

-

týp 2.
:n


10

- Béo phì: c

liên quan

b

[42],[76].

THA:

và THA
tim. THA
BMI)
[146].
:t
ng trên 3.8
se và
.
cân khi sinh,
. Hales C.N. và Barker D.J.P. (2001) còn

[104].

ng

ng


11

:t
phát tr

béo bão hòa,

ng

týp 2.

cholesterol,

duy trì cân
.M

bêta

[142].

[56].
Ít h

:c
glucose máu

áp (HA)
lý.
[56],[146].
: