Khảo sát khả năng sản xuất của gà Broiler Ross 308 nuôi chuồng kín tại nông hộ xã Phấn Mễ huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

TR N

Tên

C VÔN

tài:

KH O SÁT KH N NG S N XU T C A GÀ BROILER ROSS 308
NUÔI CHU NG KÍN T I NÔNG H
HUY N PHÚ L

XÃ PH N M

NG - T NH THÁI NGUYÊN

KHOÁ LU N T T NGHI P

H

ào t o

: H chính quy

Chuyên ngành

: Ch n nuôi Thú y

Khoa

: Ch n nuôi Thú y

Khoá h c

: 2011 - 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C


TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR N

Tên

C VÔN

tài:

KH O SÁT KH N NG S N XU T C A GÀ BROILER ROSS 308
NUÔI CHU NG KÍN T I NÔNG H
HUY N PHÚ L

XÃ PH N M

NG - T NH THÁI NGUYÊN

KHOÁ LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
L p
Khoá h c
Gi ng viên h ng d n

IH C

: H chính quy
: Ch n nuôi Thú y
: Ch n nuôi Thú y
: 43 - Ch n nuôi Thú y
: 2011 - 2015
: TS. Tr ng H u D ng

Thái Nguyên, n m 2015


i

L IC M

N

Trong su t th i gian h c t p và rèn luy n t i tr

ng

i h c Nông Lâm

Thái Nguyên và th i gian th c t p t i xã Ph n M - huy n Phú L
Thái Nguyên em ã nh n

c s quan tâm, giúp

nhân trong và ngoài nhà tr

ng - t nh

c a nhi u t p th , cá

ng.

Nhân d p này em xin bày t lòng kính tr ng và bi t n sâu s c
giám hi u nhà tr

ng, Ban ch nhi m khoa cùng toàn th các th y, cô giáo

khoa ch n nuôi thú y tr

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

c bi t em xin chân thành c m n th y giáo TS. Tr
ã tr c ti p h

n Ban

ng d n, ch b o

ng viên, giúp

ng H u D ng, th y

em v m i m t trong su t

quá trình ti n hành nghiên c u và hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.
Qua ây, em c ng xin g i l i c m n chân thành t i ban lãnh
xã Ph n M cùng toàn th gia ình bác Mai
ã t o i u ki n và giúp
Cu i cùng em xin

ình Hi p n i c s em th c t p

em trong quá trình th c hi n
cc m ns

th y cô, gia ình và b n bè ã

tài.

ng viên, khích l , giúp

ng viên giúp

o UBND

c a các

em hoàn thành t t vi c h c

t p, nghiên c u c a mình trong su t quá trình h c t p v a qua.
Em xin chân thành cám n !
Thái Nguyên, tháng 12 n m 2014
Sinh viên

Tr n

c Vôn


ii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 3.1. S

b trí thí nghi m ................................................................... 24

B ng 3.2. Nhi t
B ng 3.3. Ch

tiêu chu n và m t
dinh d

thích h p cho gà ............................ 25

ng c a gà thí nghi m ............................................ 26

B ng 3.4. Quy trình phòng b nh cho àn gà thí nghi m ................................ 27
B ng 4.1. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 36
B ng 4.2. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m qua các tu n tu i ..................... 37
B ng 4.3. Sinh tr

ng tích l y c a gà thí nghi m .......................................... 38

B ng 4.4. Sinh tr

ng tuy t

B ng 4.5. Sinh tr

ng t

ng

i c a gà thí nghi m ........................................ 40
i c a gà thí nghi m ....................................... 42

B ng 4.6. Kh n ng tiêu th th c n c a gà thí nghi m ................................. 44
B ng 4.7. K t qu tiêu t n th c n, n ng l
t ng kh i l

ng trao

i và protein thô/ kg

ng c a gà thí nghi m qua các tu n tu i ...................... 45

B ng 4.8. Ch s kinh t và ch s s n xu t c a gà thí nghi m....................... 47
B ng 4.9. K t qu m kh o sát gà thí nghi m t i th i i m 6 tu n tu i......... 47
B ng 4.10. T l gà nhi m b nh trong th i gian thí nghi m .......................... 49
B ng 4.11. K t qu

i u tr b nh CRD cho gà thí nghi m ............................. 49


iii

DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1.

th sinh tr

ng tích l y c a gà thí nghi m ................................ 39

Hình 4.2. Bi u

sinh tr

ng tuy t

Hình 4.3. Bi u

sinh tr

ng t

ng

i c a gà thí nghi m ............................ 41
i c a gà thí nghi m .......................... 43


iv

DANH M C CÁC T , C M T

CP
VT

VI T T T

: Protein thô
:

n v tính

FRCcum : Tiêu t n th c n trên kg t ng kh i l

ng c ng d n

FRCw

: Tiêu t n th c n trên kg t ng kh i l

ng trong tu n

KL

: Kh i l

ng

ME

: N ng l

ng trao

SS

: S sinh

STT

: S th t

TCVN

: Tiêu chu n vi t nam

TN

: Thí nghi m

T

: Th c n

TTT

: Tiêu t n th c n

UBND

: y ban nhân dân

i


v

M CL C
Trang
L I C M N ................................................................................................. i
DANH M C CÁC B NG ............................................................................ ii

DANH M C CÁC HÌNH ............................................................................. iii
DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T ............................................. iv

M C L C ..................................................................................................... v
Ph n 1: M
1.1.

tv n

U ......................................................................................... 1
............................................................................................... 1

1.2. M c tiêu và yêu c u c a
1.3. Ý ngh a c a

tài ................................................................ 2

tài ................................................................................... 2

1.3.1. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 2
1.3.2. Ý ngh a khoa h c .................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U .............................................................. 3
2.1. C s khoa h c c a
2.1.1.

tài ....................................................................... 3

c i m sinh h c v gia c m ................................................................ 3

2.1.2. Kh n ng chuy n hóa th c n c a gia c m ............................................. 5
2.1.3. C s khoa h c v sinh tr
2.1.3.1.

c i m sinh tr

ng và cho th t c a gia c m ......................... 6

ng c a gia c m....................................................... 6

2.1.3.2. Các ch tiêu ánh giá s sinh tr
2.1.3.3. Các y u t

nh h

ng

ng .................................................... 7

n kh n ng sinh tr

ng c a gia c m ............ 9

2.1.3.4. Kh n ng cho th t c a gia c m ........................................................... 16
2.1.3.5. S c s ng và kh n ng mi n d ch c a gia c m ................................... 18
2.1.4.

c i m c a gà Broiler Ross 308........................................................ 19

2.2. Tình hình nghiên c u trong n
2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n

c và ngoài n

c .................................. 20

c.......................................................... 20


vi

2.2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i........................................................ 21
Ph n 3:

IT

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP

NGHIÊN C U ........................................................................................... 23
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u ......................................................... 23

3.2.

a i m th i gian ti n hành nghiên c u .............................................. 23

3.3. N i dung nghiên c u............................................................................. 23
3.4. Ph
3.4.1. Ph

ng pháp nghiên c u và ch tiêu theo dõi ....................................... 23
ng pháp b trí thí nghi m.............................................................. 23

3.4.2. Th c hiên quy trình ch m sóc gà th t Broiler Ross 308 ....................... 24
3.4.3. Các ch tiêu theo dõi và ph

ng pháp xác

nh .................................... 28

3.4.3.1. T l nuôi s ng.................................................................................... 28
3.4.3.2. Kh n ng sinh tr

ng ......................................................................... 28

3.4.3.3. Kh n ng s d ng và chuy n hóa th c n c a gà thí nghi m ............ 29
3.4.3.4. Ch s s n xu t (PI), ch s kinh t (EN) ........................................... 30
3.4.3.5. Tình hình nhi m b nh c a gà thí nghi m........................................... 30
3.4.3.6. ánh giá kh n ng s n xu t th t c a gà thí nghi m ........................... 30
3.4.4. Ph

ng pháp x lý s li u..................................................................... 32

Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 33

4.1. Công tác ph c v s n xu t ................................................................... 33
4.1.1. Công tác ch n nuôi ................................................................................ 33
4.1.2. Công tác thú y ....................................................................................... 34
4.1.3. K t qu công tác ph c v s n xu t........................................................ 36
4.2. K t qu nghiên c u ............................................................................... 36
4.2.1. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m qua các tu n tu i............................. 36
4.2.2. Sinh tr

ng tích l y c a gà thí nghi m ................................................. 37

4.2.3. Sinh tr

ng tuy t

4.2.3.1. Sinh tr

ng tuy t

i và t

ng

i c a gà thí nghi m ......................... 40

i.......................................................................... 40


vii

4.2.3.2. Sinh tr

ng t

ng

i ........................................................................ 41

4.2.4. Kh n ng thu nh n và chuy n hóa th c n c a gà thí nghi m ............. 43
4.2.4.2. Tiêu t n th c n, n ng l
l

ng trao

i và protein thô/ kg t ng kh i

ng c a gà thí nghi m qua các tu n tu i. .................................................... 45

4.2.5. Ch s s n xu t (PI) và ch s kinh t (EN) c a gà thí nghi m ............. 46
4.2.6. K t qu m kh o sát c a gà thí nghi m ................................................ 47
4.2.7. K t qu theo dõi v tình hình nhi m m t s b nh và k t qu di u tr trên
àn gà thí nghi m ............................................................................................ 48
Ph n 5: K T LU N VÀ

NGH .......................................................... 50

5.1. K t lu n ................................................................................................ 50
5.2.T n t i và

ngh .................................................................................. 50

TÀI LI U THAM KH O
I. Tài li u ti ng Vi t
II. Tài li u ti ng n

c ngoài


1

Ph n 1
M

1.1.

U

tv n
Trong nh ng n m g n ây, ngành ch n nuôi có xu h

m nh m ,

ng phát tri n

c bi t là ch n nuôi gia c m ang gi m t vai trò quan tr ng

trong vi c cung c p các s n ph m có giá tr nh : th t, tr ng… cho nhu c u
c a xã h i, cùng v i s phát tri n c a n n kinh t ,

i s ng xã h i ngày

càng nâng cao, nhu c u v th c ph m òi h i l n h n, ngon h n. Do ó, ã
thúc

y ch n nuôi nói chung và ngành ch n nuôi gia c m nói riêng phát

tri n

t n ng su t cao, s n l

ng l n, áp ng nhu c u th c ph m tiêu

dùng. V i nh ng gi ng gà có kh n ng s n xu t th t cao
theo h

a vào ch n nuôi

ng công nghi p nh : Ross 208, Ross 308, AA… em l i hi u qu

kinh t cao và là ngu n thu l n cho nhi u ch trang tr i ch n nuôi gà theo
h

ng công nghi p
Gà Ross là gi ng gà công nghi p siêu th t c a Scotland (V

ng qu c

Anh)

c nh p vào Vi t Nam t h n ch c n m nay, gà Ross g m nhi u

dòng

t o t h p lai nh : Ross 208, Ross 308, Ross 508…qua thí nghi m

và th c t s n xu t cho th y gà Ross 308 có t c
su t th t cao, ch t l
i u ki n n

sinh tr

ng nhanh, n ng

ng th t t t, ít m kh n ng thích nghi t t, phù h p v i

c ta c v ph

ng ti n s n xu t và tiêu th .

cao, nâng cao n ng su t cho th t
c n ph i có quy trình và ph

ng th i ti t ki m

ng pháp ch n nuôi h p lý

t hi u qu

c chi phí s n xu t

2

Phú L

ng là m t huy n mi n núi phía tây b c t nh Thái Nguyên

ngành ch n nuôi c a huy n chi m t tr ng 40,1% và ang có xu h

ng

phát tri n m nh ch n nuôi gà trong nông h .
Xu t phát t tình hình th c t trên,
Khoa Ch n nuôi Thú y, Tr
s giúp

ng

ng ý c a Ban ch nhi m

i h c Nông Lâm Thái Nguyên cùng v i

c a th y giáo TS. Tr

chúng tôi th c hi n chuyên

cs

ng H u D ng và c s n i th c t p,

: “Kh o sát kh n ng s n xu t c a gà

Broiler Ross 308 nuôi chu ng kín t i nông h xã Ph n M - huy n Phú
L

ng - t nh Thái Nguyên”

kh n ng sinh tr

có thêm c s khoa h c cho vi c ánh giá

ng phát tri n c a gà th t Broiler Ross 308 khi nuôi chu ng

kín t i nông h .
1.2. M c tiêu và yêu c u c a
ánh giá kh n ng sinh tr

tài
ng, tiêu t n th c n và cho th t c a gà

Broiler Ross 308 nuôi trong i u ki n ch n nuôi chu ng kín t i nông h .
1.3. Ý ngh a c a

tài

1.3.1. Ý ngh a th c ti n
T ng b

c hoàn thi n quy trình ch m sóc, nuôi d

ng, gà Broiler Ross

308 trong nông h và khuy n cáo cho các h ch n nuôi gà Broiler trong
chu ng kín theo h

ng công nghi p.

1.3.2. Ý ngh a khoa h c
K t qu c a

tài có th làm tài li u tham kh o

nghiên c u ti p theo.

ph c v cho các


3

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U

2.1. C s khoa h c c a
2.1.1.

tài

c i m sinh h c v gia c m

Gia c m có ngu n g c t loài chim hoang d i. Gia c m có nhi u
gi ng v i bò sát

c i m

ng th i khác v i gia súc và thú hoang là có b x

thân ph lông v , chi tr

c phát tri n thành cánh

sau p n thành gia c m non. Quá trình trao
nhi t cao (40 – 420C) nh
Gia c m có c u t o

ó mà gia c m sinh tr
y

ng nh ,

bay và là loài

tr ng

i ch t c a gia c m l n thân
ng nhanh.

các c quan b ph n nh : h tiêu hóa, hô h p,

bài ti t, tu n hoàn, sinh d c. Nh ng c u t o gi i ph u sinh lý c a gia c m l i
có nhi u

c i m khác v i gia súc.

c bi t là h hô h p và tiêu hóa.

H hô h p c a gia c m g m: xoang m i, khí qu n, ph qu n ph i và 9 túi
khí chính nh

ó mà c th gia c m nh có th bay

c, b i

c, h n n a d ch

hoàn c a gia c m n m trong c th mà quá trình sinh s n v n bình th

ng.

H tiêu hóa c ng có nhi u i m khác v c u t o ch c n ng.
H tiêu hóa bao g m: khoang mi ng, h u, th c qu n trên, di u, th c qu n
d

i, d dày tuy n, d dày c , ru t non, manh tràng, tr c tràng, l huy t,

tuy n t y và gan.
Khoang mi ng c a gia c m không có môi và r ng, hàm

d ng m ch có

vai trò l y, thu nh n th c n, không có tác d ng nghi n nh . Th c n vào
mi ng

c bôi tr n b ng các d ch nh y

ti t ra, trong n

khoang mi ng do tuy n n

c b t có enzym tiêu hoá tinh b t

y u, sau ó th c n

cb t

-amilaza nh ng ho t

ng

c nu t xu ng th c qu n.

Th c qu n phình to t o thành di u, di u không có tuy n ti t d ch tiêu hoá,
nh ng quá trình tiêu hoá tinh b t v n di n ra nh enzym amilaza c a n

c


4

b t chuy n xu ng. Trong di u th c n
hydratcacbon

c phân h y d

c th m

t, làm m m và m t ph n

i tác d ng c a men amilaza (quá trình

ng

hóa) t o ra quá trình vi sinh v t di u. Th c n t di u qua d dày tuy n t

ng

i nhanh. D ch v c a d dày tuy n có HCL và men pepxin tham gia phân
gi i protein thành pepton, s tiêu hoá này ch

m c s b , sau ó th c n ã

c t m d ch và men nhanh chóng chuy n xu ng d dày c .
D dày c không ti t enzym tiêu hoá, mà ch y u là nghi n nát th c n,
nhào tr n t m d ch nh y, n
dày c , d

c và men vào th c n, làm t ng

m m

i tác d ng c a HCL và men pepxin protein ti p t c

h y, hydratcacbon c ng

d

c phân

c phân gi i nh tác d ng c a vi sinh v t trong

th c n. Th c n t d dày c

c chuy n xu ng ru t non d

d ch ru t, d ch t y và d ch m t các ch t dinh d

i tác d ng c a

ng c b n trong th c n

c

chuy n hóa t o thành nh ng ch t d h p thu.
ru t non quá trình tiêu hóa di n ra là ch y u, gluxit
thành

ng

các axit amin

c phân gi i

n, lipit thành glyxerin và axit béo, protein thành các peptid và
c th h p thu và l i d ng

c.

ru t già quá trình phân gi i các ch t các ch t

m, tinh b t còn l i t

m t non

a xu ng ru t già v n

c ti p t c nh các enzym tiêu hoá t ru t

non và

c h p thu vào máu qua màng vào ru t già. Quá trình tiêu hóa ch t

x c a gia c m c ng nh tác d ng c a h vi sinh v t lên men nh ng ho t
ng kém, ch t x
qua màng manh tràng

c tiêu hoá thành
ru t già,

c bi t

ng glucoz và h p thu vào máu
ru t già có s t ng h p vitamin

nhóm B nh h vi sinh v t.
C n bã c a th c n
n

c chuy n xu ng l huy t,

c ti u và th i ra ngoài, t c là phân gà. Gà l n, gà

phân/ngày/con.

ó

c tr n l n v i
th i 100 - 150g


5

Th c n qua

ng tiêu hóa r t nhanh (gà con 2-4h; gà l n 4-5h), do

c

i m này mà khi gà nu t ph i noãn nang c u trùng thì noãn nang s cùng th c
n chuy n theo

ng tiêu hóa xu ng ru t non, manh tràng, tr c tràng, nên

quá trình xâm nh p, gây b nh c a c u trùng x y ra nhanh, vòng

ic ac u

trùng ng n (5-7 ngày).
2.1.2. Kh n ng chuy n hóa th c n c a gia c m
Trong ch n nuôi nói chung và ch n nuôi gia c m nói riêng, vi c t o ra
gi ng m i có n ng su t cao thì ch a
giàu ch t dinh d

ng phù h p v i

, mà còn ph i t o ra ngu n th c n

c tính sinh lý, phù h p v i m c ích s n

xu t c a t ng gi ng, dòng và phù h p v i t ng giai o n phát tri n c a v t
nuôi. Gia c m c ng gi ng nh t t c các loài v t nuôi khác, chúng
v tt d

ng, không có kh n ng t ng h p các ch t h u c c n thi t cho s

s ng nh : protein, gluxit, lipid... t nh ng ch t vô c
d

u là sinh

n gi n nh sinh v t d

ng, nhu c u v các ch t h u c này c a c th gia c m ch có th

c

áp ng thông qua th c n nh quá trình tiêu hóa, h p thu c a h tiêu hóa.
ánh giá v v n
m t kg t ng kh i l

này ng

a ra ch tiêu: “Tiêu t n th c n cho

ng”. N u t ng kh i l

hoá, d hoá t t h n, kh n ng trao
n cao d n

i ta

ng càng nhanh thì c th

ng

i ch t cao, do v y hi u qu s d ng th c

n tiêu t n th c n th p. Tiêu t n th c n trên m t

nv s n

ph m là ch tiêu kinh t k thu t quan tr ng, ch tiêu này càng th p thì hi u
qu kinh t càng cao và ng

c l i.

B ng th c nghi m ã ch ng minh tiêu t n th c n cho t ng kh i l

ng

ph thu c vào r t nhi u y u t nh : Gi ng, tu i, tính bi t, mùa v , ch
ch m sóc nuôi d
H s t

ng c ng nh tình hình s c kh e c a àn gia c m.

ng quan di truy n gi a kh i l

v i tiêu t n th c n th
là (0,5 - 0,9). T
quan âm t (-0,2

ng r t cao

ng quan gi a sinh tr
n -0,8).

ng c th và t ng kh i l

ng

c Chambers J. R (1984) [24] xác

nh

ng và chuy n hoá th c n là t

ng


6

i t (1990) [2] khi nuôi gà Broiler Ross - 208

Theo Phan S
v i các m c n ng l
Theo Bùi

6 tu n tu i

ng khác nhau cho tiêu t n th c n 1,88 - 2,2 kg.

c L ng và c ng s 1993 [6] cho bi t gà lai V135 tiêu t n

th c n/kg t ng kh i l

ng

các

tu i nh sau: 4 tu n tu i là 1,91; 5 tu n là

1,98; 6 tu n là 2,01; 7 tu n là 2,13; 8 tu n là 2,26 kg.

Sinh tr

ng nhanh và tiêu t n th c n th p luôn là m c tiêu c a nhi u

công trình nghiên c u v lai t o gi ng gia c m.
2.1.3. C s khoa h c v sinh tr
2.1.3.1.

c i m sinh tr

Sinh tr
nh t

ng và cho th t c a gia c m

ng c a gia c m

ng là m t quá trình sinh lý ph c t p và tuân theo nh ng quy lu t

nh. Tr n

(1867) là ng

ình Miên và c ng s 1992 [11] cho bi t: Midedorpho A. F

i

u tiên phát hi n ra quy lu t sinh tr

ng theo giai o n c a

gia súc, cho r ng gia súc non phát tri n m nh nh t sau khi m i sinh, sau ó
t ng kh i l
Tr n

ng gi m d n theo t ng tháng tu i.
ình Miên và c ng s 1992 [11] ã khái quát: “Sinh tr

quá trình tích lu các ch t h u c thông qua trao
chi u cao, chi u dài, b ngang, kh i l

tr

ng c a con v t

ng thành và

ngoài thai.
s bi n

i ch t, là s t ng lên v

ng c a t ng c quan, b ph n c ng

nh toàn b c th trên c s tính di truy n có t
S sinh tr

ng là m t

i tr

c”.

c tính t khi tr ng th tinh cho

n khi ã

c chia làm hai giai o n: giai o n trong thai và giai o n

i v i gia c m,

giai o n phát tri n c a phôi thì sinh tr

i, t ng h p c a s t ng lên v s l

ng là

ng, kích th

c c a t bào và

d ch th trong mô bào. Trong giai o n sau khi n thì sinh tr

ng là do s l n

lên c a các mô (trong m t s mô, sinh tr
c a các t bào) giai o n này sinh tr
con và th i kì gà tr

ng thành.

ng

ng là do s t ng lên v kích th

c

c chia làm hai th i kì: th i kì gà


7

Th i kì gà con: th i kì này l
tr

ng t bào t ng m nh nên quá trình sinh

ng di n ra r t nhanh, m t s c quan n i t ng ch a phát tri n hoàn ch nh

nh các men tiêu hóa ch a
d b

nh h

y

, kh n ng i u ti t thân nhi t kém, gà con

ng b i th c n và nuôi d

trong th i kì này nh h

ng r t l n

ng. Vì v y th c n và nuôi d

nt c

sinh tr

ng

ng c a gia c m. Th i

kì này còn di n ra quá trình thay lông, ây là quá trình sinh lý quan tr ng c a
gia c m, nó làm t ng trao
bi t là các ch t dinh d
Th i kì tr
nh

i ch t. Cho nên c n chú ý v n

nuôi d

ng d c

ng có trong th c n.

ng thành: th i kì này các c quan trong c th gia c m g n

ã phát tri n hoàn thi n. S l

ng t bào t ng ch m, ch y u là quá trình

phát d c. Quá trình tích l y ch t dinh d
trì s s ng, m t ph n

tích m , t c

Vì v y giai o n này c n xác

ng c a gia c m m t ph n là
sinh tr

duy

ng ch m h n th i kì gà con.

nh tu i gi t m thích h p

có hi u qu kinh

t cao.
Trong ch n nuôi gia c m, vi c nghiên c u sinh tr
nh kh i l
giá sinh tr

tr

u tiên là ph i xác

ng c th qua các tu n tu i. ây là m t ch tiêu quan tr ng ánh
ng.

2.1.3.2. Các ch tiêu ánh giá s sinh tr
Sinh tr

ng

ng

ng là quá trình sinh lý ph c t p, khá dài, t lúc th tinh

ng thành. Do v y vi c xác

n khi

nh chính xác toàn b quá trình sinh tr

ng

không ph i d dàng. Tuy nhiên các nhà ch n gi ng gia c m có khuynh h

ng

s d ng cách o

n gi n và th c t . Theo Chamber J. R. (1990) [24],

ánh giá s c sinh tr

nh kích th
tuy t

ng c a gia c m ng

c c th , sinh tr

i, sinh tr

ng t

ng

i ta th

ng tích l y, t c
i ) và

ng dùng các ch tiêu chính
sinh tr

ng cong sinh tr

ng (sinh tr

ng.

Kích th

c c th

Kích th

c c th là m t ch tiêu quan tr ng cho s sinh tr

tr ng cho t ng giai o n sinh tr

ng

ng,

c

ng, t ng gi ng, qua ó góp ph n vào vi c


8

phân bi t gi ng. Gi i h n kích th
quy

c loài, cá th … do tính ch t di truy n

nh. Tính di truy n c a kích th

c không tuân theo s phân ly

n gi n

theo các quy lu t c a Mendel.

Kích th
th . Kích th

c c th luôn có m i t

ng quan ch t ch v i kh i l

c c th còn liên quan

n các ch tiêu sinh s n nh tu i thành

th c v th tr ng, ch

dinh d

ng c

ng, th i gian gi t th t thích h p trong ch n

nuôi gia c m.
Kh i l

ng c th (sinh tr

Kh i l

ng c th là m t tính tr ng s l

t di truy n, kh i l
và kh i l

ít nh h

ng tích l y)
ng và

ng gà con m i n ph thu c vào kh i l

ng gà m vào th i i m
ng t i s sinh tr

b ng

ki n nuôi d
T c
tr

ng tích l y,

i ta th

ng

sinh tr

v t nuôi là t c
sinh tr

ng tuy t

bình m t ngày êm. Sinh tr

g/con/tu n,

i theo dòng, gi ng, i u

th sinh tr

ng s d ng hai ch s
ng tuy t

i và sinh tr

mô t t c
ng t

i chính là s gia t ng kh i l
ng tuy t

ng tuy t

i

ng

sinh
i.

ng s ng trung

c tính b ng g/con/ngày ho c

i có d ng parabol. Giá tr sinh tr

ng

i càng cao thì hi u qu kinh t càng l n.

T c
kích th

th này thay

c minh h a

ng

Trong ch n nuôi ng

tuy t

ng c th

ng ch m sóc.
sinh tr

T c

ng gà khi gi t th t, kh i

n hi u qu s d ng th c n mà còn c n thi t

nh th i gian nuôi thích h p. Kh i l
th sinh tr

ng gà khi n

ng ti p theo

ng không nh ng liên quan
quy t

nh b i y u
ng qu tr ng

tr ng. Tuy nhiên kh i l

i v i gà th t, i u quan tr ng nh t là kh i l
l

c quy

sinh tr

ng t

ng

i là t l ph n tr m t ng lên c a kh i l

c c th lúc k t thúc kh o sát so v i lúc

1997) [17].

th sinh tr

sinh tr

ng

ng t

ng t

ng

ng,

u kh o sát (TCVN - 2.40,

i có d ng hyperbol. Gà còn non t c

i cao, sau ó gi m d n theo tu i.


9

T c

sinh tr

ng v t nuôi ph thu c vào loài, gi ng, gi i tính,

c th và i u ki n môi tr

c i m

ng.

ng cong sinh tr

ng

ng cong sinh tr

ng dùng

sinh tr

ng c a gia súc,

gia c m nói chung. Chambers J. R. (1990) [24] cho bi t:

ng cong sinh

tr

bi u th t c

ng c a gà th t g m 4 pha m i pha có
Pha sinh tr

c i m nh sau.

ng tích l y: t ng t c nhanh sau khi n

i mu nc a

ng cong t i th i i m sinh tr

Pha sinh tr

ng có t c

Pha sinh tr

ng ti m c n có giá tr khi gà tr

Thông th
th hi n

ng, ng

ng cong sinh tr

nuôi d

n gi n nh t v

ng
ng không ch s d ng

ng, ch m sóc, môi tr
nh h

Có nhi u y u t

ch rõ v s l

ng mà còn

nh h

ng.

ng

n kh n ng sinh tr
ng

n sinh tr

khác nhau nh di truy n, tính bi t, t c

-

ng c th qua các tu n tu i

ng, s sai khác gi a các dòng, các gi ng, gi i tính, i u ki n

2.1.3.3. Các y u t

nuôi d

ng thành

ng tích l y và cho bi t m t cách

ng cong sinh tr
ch rõ v ch t l

cao nh t.

gi m d n theo i m u n.

i ta s d ng kh i l

th sinh tr

ng có t c

ng c a gia c m

ng c a gà v i nh ng m c

m c lông, các i u ki n môi tr

ng ch m sóc…
nh h

ng c a gi ng, dòng

Theo tài li u c a Chambers J. R. (1990) [24] có nhi u gen nh h
sinh tr

ng,

ng và phát tri n c a c th gà. Có gen nh h

chung, có gen nh h

ng

ng

ng

n s phát tri n

n s phát tri n nhi u chi u, có gen nh h

theo nhóm tính tr ng, có gen nh h

n

ng

ng t i m t vài tính tr ng riêng l .

Godfrey E. F và c ng s (1952) [25] và m t s tác gi khác cho r ng các
tính tr ng s l

ng này

c quy

nh b i 15 c p gen, trong ó ít nh t có m t


10

gen v sinh tr

ng liên k t gi i tính (n m trên nhi m s c th X), vì v y có s

sai khác v kh i l

ng c th gi a con tr ng và con mái trong cùng m t

gi ng, gà tr ng n ng h n gà mái 24 - 32%.
M i gi ng có m t kh n ng sinh tr
tr

ng ó là do b n ch t di truy n quy

ngo i c nh có tác
các môi tr

ng nh t
nh.

nh, s khác nhau v sinh

c i m di truy n c a gi ng và

ng qua l i v i nhau, ngh a là cùng m t ki u gen nh ng

ng khác nhau thì có sinh tr

thi t là ph i t o ra môi tr

ng khác nhau. Cho nên vi c c n

ng phù h p v i ki u gen ó

phát huy t i a

ti m n ng di truy n c a gi ng..
Theo Nguy n Duy Hoan và c ng s (1998) [4] cho bi t, gà con
tu i kh i l

40 ngày

ng t ng g p 10 l n so v i lúc 01 ngày tu i, trong khi ó v t con ch

c n có 20 ngày

t ng g p 10 l n kh i l

ng so v i lúc 01 ngày tu i.

Nguy n Th Thuý M (1997) [12] khi nghiên c u 3 gi ng gà AA, Avian

và BE 88 nuôi t i Thái Nguyên cho th y kh i l
nhau

49 ngày tu i là khác nhau, c th l n l

ng c th c a 3 gi ng khác
t là: 2501,09g; 2423,28g;

2305,14g.
Kh o sát kh n ng sinh tr ng c a 3 dòng gà Plymouth Rock thì dòng T 9
có kh n ng sinh tr ng t t nh t.

n tu n tu i th 8, dòng T 9 có kh i l ng

s ng v t dòng T 8 12,90% và v t dòng T 3 17,40%, (Lê H ng M n và c ng
s , 1996) [10].
Theo Nguy n M nh Hùng và c ng s (1994) [5], thì s sai khác v kh i
l

ng c th gi a các gi ng gia c m r t l n, gi ng gà kiêm d ng n ng h n gà

h

ng tr ng t 500 - 700 g (13 - 30%).
Nh v y, các nhà nghiên c u ã ch ng minh s khác bi t v sinh tr

là do di truy n, mà c s di truy n là do gen, có ít nh t m t gen quy
n ng sinh tr

ng liên k t v i gi i tính, cho nên con tr ng th

ng

nh kh

ng l n h n con


11

i u này ch ng t di truy n có nh h

mái.
tr

ng r t l n

n quá trình sinh

ng c a gia c m.
-

nh h

ng c a tính bi t

gia c m t c
nhau v trao
c th . Th

sinh tr

i ch t,

ng gi a con tr ng và con mái có s khác

c i m sinh lý, t c

ng thì con tr ng có t c

khác nhau này

sinh tr

sinh tr

c gi i thích qua tác

ng và kh i l

ng m nh h n gà mái. S

ng c a các gen liên k t gi i tính.

Tác gi Jull F. A (1972) [28], cho bi t gà tr ng có t c
gà mái t 24- 32%, nh ng gen này
ho t

ng

sinh tr

ng khác

gà tr ng (2 nhi m s c th gi i tính)

ng m nh h n gà mái (1 nhi m s c th gi i tính). Theo M. O. North

và c ng s (1990) [29]
thì gà tr ng th

cùng i u ki n ch m sóc nuôi d

ng sinh tr

ng gi ng nhau

ng nhanh h n gà mái. Lúc m i n gà tr ng

n ng h n gà mái 1%, tu i càng t ng s khác nhau càng l n;

3 tu n tu i

là >11%, 7 tu n tu i là > 23%, 8 tu n tu i là > 27%.

ng th t giai

gà h

o n 60 - 70 ngày tu i, con tr ng n ng h n con mái 180 - 250g (Nguy n Duy

Hoan và c ng s 1998) [4]. S khác nhau này là do nhi u nguyên nhân nh
quá trình trao

i ch t,

c i m sinh lý gi a 2 gi i là khác nhau. Nh v y

gà tr ng và gà mái òi h i m c n ng l
trình sinh tr

ng và protein khác nhau cho quá

ng và phát tri n.

Theo Hoàng Toàn Th ng (1996) [15] khuy n cáo :

i v i gia c m

t hi u qu cao trong ch n nuôi c n nuôi tách riêng tr ng mái.
- nh h

ng c a t c

m c lông

Theo Brandsch H. và c ng s (1978) [1] , t c
tr ng di truy n có liên quan
c a gia c m. t c
tr

n trao

m c lông là m t tính

i ch t, sinh tr

m c lông có liên quan ch t ch

ng và phát tri n
n quá trình sinh

ng c a gia c m. theo nghiên c u trong cùng m t gi ng, m t dòng,

m t tính bi t thì gà có t c

m c lông nhanh s có t c

sinh tr

ng và


12

phát tri n t t h n gà có t c

m c lông ch m.

Theo Hayer J. F. và c ng s (1970) [26], ã xác
dòng thì gà mái có t c

m c lông

r ng tác d ng c a hormon ng
nh t c
-

u h n gà tr ng và các tác gi cho

c chi u v i gen liên k t gi i tính quy t

m c lông.

nh h

ng c a dinh d

Khi nghiên c u
tr

nh trong cùng m t

n

ng

tu i và m c

dinh d

ng nh h

ng c a gà thì Chambers J. R. (1990) [24] cho bi t: Sinh tr

c a s phát tri n các ph n c th nh th t, x
ph n này ph thu c vào
dinh d

ng. M c

tu i, t c

dinh d

này

n sinh

ng là t ng s

ng, da. T l sinh tr

sinh tr

ng các

ng và ph thu c vào m c

ng không ch nh h

ph n khác nhau c a c th mà còn nh h

ng

ng t i s phát tri n các b

ng t i s phát tri n c a t ng mô

i v i mô khác.
Theo Bùi

c L ng và c ng s (2003) [7]

c n cung c p th c n t i u v i
gi a protein v i n ng l

y

phát huy

ch t dinh d

ng

c sinh tr

ng

c cân b ng h p lý

ng. Ngoài ra trong th c n h n h p cho chúng còn

c b sung hàng lo t các ch ph m hóa sinh không mang theo ngh a dinh
d

ng nh ng có kích thích sinh tr

ng làm t ng ch t l

ng th t.

Theo Tr n Công Xuân (1995) [23] cho bi t cùng t h p lai broiler: Ross
208, Ross 208 - V35 nuôi
kh i l

ng

9 lô v i 3 m c n ng l

ng và 3 m c protein, cho

8 tu n tu i khác nhau rõ r t.

Lê H ng M n và c ng s 1993 [9] cho bi t nhu c u protein thích h p cho
gà Broiler cho n ng su t cao ã
sinh tr

c xác

ng t i a c n ph i cung c p

y

nh.

phát huy

c kh n ng

các ch t dinh d

ng v i s cân

b ng nghiêm ng t gi a protein, axit amin v i n ng l
Ch

dinh d

ng nh h

ng.

ng t i s phát tri n c a t ng mô khác nhau


13

gây nên s bi n

ng trong quá trình phát tri n và có s khác nhau gi a mô

này v i mô khác. Ch
mà còn làm bi n
- nh h

ng không nh ng nh h

ng di truy n v sinh tr

ng c a i u ki n môi tr

Gà th t th
tr

dinh d

ng ph m

,

ng

c bi t nh t là gi ng gà cao s n có t c

s ng kém h n, vì v y nó ch u nh h
m, ánh sáng,

ng

ng r t l n b i các y u t môi tr

ng

thông thoáng, m t

quá cao hay quá th p, m t

thoáng kém s gây tác
+ Nhi t

môi tr

Nhi t

môi tr

ng x u

nuôi…
ng nh quá

nuôi quá ông,

n quá trình sinh tr

thông

ng c a gia c m.

ng:

ng nh h

ng t i kh n ng sinh tr

ng r t rõ r t,

bi t là giai o n gà con. V i gà Broiler và gà h u b , nhi t
c n

sinh

kháng c a c th v i môi tr

Theo Newmeister H. (1978) [12], cho bi t: các y u t môi tr
nóng, quá l nh, m

ng

ng

ng và phát tri n r t m nh, nh ng s c

nh nhi t

ng t i sinh tr

m b o 32 - 340C; t ngày th 2

c

ngày th nh t

n ngày th 7 là 300C; tu n th hai là

260C; tu n th ba là 220C; tu n th t là 200C. Theo Lê H ng M n và c ng s
(1993) [9] thì nhi t
18 - 200C. Nhi t

t i u chu ng nuôi v i gà con sau 3 tu n tu i là
nh h

ng r t l n t i nhu c u n ng l

ng trao

i (ME)

và protein thô (CP) c a gà Broiler, do v y tiêu th th c n c a gà ch u s chi
ph i c a nhi t

môi tr

ng. Trong i u ki n nhi t

khác nhau thì m c

tiêu th th c n c a gà c ng khác nhau.
Theo Herbert G. J và c ng s (1983) [27] thì nhi t
h

Bùi

i 10C tiêu th n ng l

ng c a gà

ng 2 Kcal ME. Trong i u ki n khí h u n

c ta, theo

ng t i gà sau 3 tu n tu i nh sau: Thay

mái bi n

it

ng

chu ng nuôi có nh

c L ng và c ng s 1993 [6] thì gà Broiler nuôi v hè c n ph i t ng

m c ME và CP cao h n v xuân 10 - 15%.


14

+

m

m

c ng nh h

ng t i s phát tri n c a gà.

cho gia c m t 65 -70%, n u m
h

m

thích h p nh t

quá th p hay quá cao

ng t i s c kh e àn gà. N u m

cao làm cho ch t

u gây nh
n chu ng m

t, th c n d ôi, m c t o i u ki n cho vi khu n n m m c phát tri n,
s n sinh ra nhi u khí NH3 do vi khu n phân hu các axit nucleic trong
phân và ch t

n chu ng, gây nh h

T t c các y u t trên tác

ng x u

n s c kh e c a àn gà.

ng làm cho gà d m c các b nh v

ng tiêu

hoá nh t là b nh do Ecoli gây ra và b nh c u trùng…n u m
làm cho không khí chu ng nuôi khô, ch t
nên gà r t d m c b nh v

th p s

n chu ng khô t o nhi u b i

ng hô h p nh CRD, IB, n m ph i. Ngoài

ra ti u khí h u chu ng nuôi vô cùng quan tr ng, chu ng nuôi thông
thoáng s cung c p

y

oxy cho gà, gi m th i các khí

CO, NH3, H2S… Vì v y vi c i u ch nh m

c nh CO2,

trong chu ng nuôi là v n

h t s c quan tr ng trong ch n nuôi gia c m.
+

nh h

ng c a ánh sáng

Ngoài các v n
m ty ut

nh h

v

m

ng l n

và nhi t

thì ch

n quá trình sinh tr

chi u sáng c ng là

ng c a gà vì gà r t nh y

c m v i ánh sáng. Khi kéo dài th i gian chi u sáng s làm t ng òi h i v

th c n và kích thích cho c th phát tri n, song l i làm gi m hi u qu s
d ng th c n, nh ng n u th i gian chi u sáng ng n s gây nên h u qu
ng

c l i t c là làm gi m nhu c u v th c n, gi m t ng tr ng, t ng hi u

qu s d ng th c n. Ánh sáng có c

ng

gà không nhìn th y

n

ng, khó tìm

chi u sáng quá y u s khi n
c máng n. Nh ng n u c

chi u sáng quá m nh s là nguyên nhân gây hi n t
gà ho t

ng nhi u do ó làm gi m kh n ng t ng kh i l

ng

ng m c n nhau,
ng.

15

c L ng và c ng s (1993) [6], gà Broiler ph i

Theo Bùi

sáng 23-24 h/ngày v i c

y quá trình sinh tr

có ch

chi u sáng 4 w/m2 n n chu ng, c

ng

ng

n 21 ngày tu i ch c n 1,7 w/m2 n n chu ng. Nh v y

này gi m d n
thúc

c chi u

ng và s c s n xu t c a gia c m chúng ta c n

chi u sáng thích h p cho t ng gia c m, v i t ng ph

ng th c

ch n nuôi.
+ nh h
M t

nuôi có nh h

o n sinh tr
nh (ph

ng c a m t

nuôi
ng r t l n

ng, m i ph

ng th c nuôi

sinh tr

nuôi nh t

ng th c ch n th t do, bán nuôi nh t, nuôi nh t trên

m lót dày,

N u gà nuôi v i m t

u có quy

ng c a gà. M i giai
nh m t

nuôi nh t có sân ch i yêu c u m t

l nl

t: 0,1; 0,3; 0,35; 0,2 m2/con…).

quá cao s s n sinh ra nhi u khí

CO2… làm gà thi u oxy làm nh h
M t

nt c

quá cao còn làm

ng t i quá trình trao

c nh NH3, H2S,
i ch t c a chúng.

m chu ng nuôi t ng lên, là môi tr

ng thu n l i

cho các m m b nh phát tri n và xâm nh p vào c th làm gi m kh n ng t ng
tr ng. Nh ng ng

c l i, n u nuôi gà v i m t

qu kinh t trong ch n nuôi. Nh v y,

quá th p s làm gi m hi u

gà sinh tr

ng và phát tri n t t em

l i hi u qu kinh t cao chúng ta c n nuôi gà v i m t
thay

i ph thu c vào l a tu i và ph

chu ng nuôi còn thay

i tu

h p lý. M t

nuôi

ng th c ch n nuôi. Tuy nhiên m t

i u ki n khí h u t ng vùng, i u ki n chu ng

tr i và trang thi t b ch n nuôi c a m i c s . Ngoài các y u t trên thì
ph

ng th c ch n nuôi, ch

b nh c ng có nh h
+ nh h

ch m sóc nuôi d

ng áng k

nt c

ng, quá trình v sinh phòng

sinh tr

ng.

ng c a mùa v

Theo Tr n Thanh Vân và c ng s (2007) [21] Khi nghiên c u nh h
c a ph

ng th c nuôi t i kh n ng sinh tr

k t qu nh sau: V

ng c a gà Sasso th

ng

ng ph m có

ông 10 tu n tu i lô nuôi nh t gà có kh i l

ng bình


16

quân là 2645,98 g, lô bán nuôi nh t
tu n tu i có kh i l

ng c th là 2415,40 g

bán nuôi nh t. Nh v y sinh tr
ch m sóc nuôi d
ki n khí h u
Nhi t
l

t 2473,39 g.

v Xuân - Hè thì lúc 10

lô nuôi nh t và 2291,46 g

ng liên quan ch t ch t i gi ng, i u ki n

ng, ti u khí h u chu ng nuôi, phòng b nh.

2 v Hè và v

lô

ông khác nhau gây nh h

n

c ta i u

ng t i sinh tr

cao làm cho kh n ng thu nh n th c n gi m d n

ng.

n t ng kh i

ng kém.

2.1.3.4. Kh n ng cho th t c a gia c m
-

c i m kh n ng cho th t c a gà

N ng su t th t hay t l th t x chính là t l ph n tr m c a kh i l
thân th t so v i kh i l

ng

ng s ng c a gia c m. N ng su t c a các thành ph n

thân th t là t l ph n tr m c a các ph n so v i thân th t và n ng su t c a c là
t l ph n tr m c a c so v i thân th t. Chambers J. R. (1990) [24], Peter
(1959), Ristic và Shon (1977) (d n theo Tr n Th Mai Ph
t ng h p trên nhi u lo i gia c m và
sau: kh i l

a ra t l các ph n c a thân th t nh

ng s ng c a gia c m 100%, trong ó kh i l

kho ng 64% (trong ó 52% là th t và 12% là x
6%, máu, lông,

ng, 2004) [14] ã

ng thân th t chi m

ng), ph t ng chi m kho ng

u, chân, ru t chi m kho ng 17% và t l hao h t khi gi t

m chi m kho ng 13%.
- Các y u t

nh h

ng

n n ng su t th t

Kh n ng cho th t ph thu c vào kh i l
h c , kích th

c và kh i l

ng khung x

ng c th , s phát tri n c a
ng. H s di truy n c a r ng

ng c là 0,2 - 0,3 và góc ng c là 0,3 - 0,45 (Nguy n V n Thi n và c ng s
1995) [16]. N ng su t th t c a gia c m ch u nh h
nh h

ng c a nhi u y u t .

ng c a di truy n: gi a các gi ng, dòng khác nhau t n t i s

sai khác di truy n v n ng xu t th t x , các ph n c a thân th t (Chambers
J. R. 1990) [24]. Khi so sánh gi a các gi ng gà

dòng n ng cân v i gà