Nghiên cứu khả năng tích lũy Rừng trồng keo tai tượng tại Công ty lâm nghiệp Ngòi Lao, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

------------------------------------------

L C V N HÀO

NGHIÊN C U KH N NG TÍCH L Y CARBON
R NG TR NG KEO TAI T
NG(ACACIA MANGIUM)T I
CÔNG TY LÂMNGHI P NGÒI LAO - HUY N V N
CH NT NH YÊN BÁI

KHÓA LU N T T NGHI P
H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Qu n lý Tài nguyên r ng

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 – 2015

Thái Nguyên, 2015


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

------------------------------------------

L C V N HÀO

NGHIÊN C U KH N NG TÍCH L Y CARBON
R NG TR NG KEO TAI T
NG(ACACIA MANGIUM)T I
CÔNG TY LÂMNGHI P NGÒI LAO - HUY N V N
CH NT NH YÊN BÁI

KHÓA LU N T T NGHI P
H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Qu n lý Tài nguyên r ng

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 – 2015

Gi ng viên h

ng d n :PGS. TS. Tr n Qu c H ng

Thái Nguyên, 2015


i

L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là

tài nghiên c u c a b n thân tôi. Các s li u

và k t qu nghiên c u là quá trình di n ra trên th c
ch a

a hoàn toàn trung th c,

c công b trên các báo cáo, tài li u, n u có gì sai tôi xin ch u hoàn

toàn trách nhi m.
Thái Nguyên, ngày 28 tháng 05 n m 2015

Gi ng viên h

ng d n

Sinh viên

PGS.TS. Tr n Qu c H ng

L c V n Hào

Xác nh n c a gi ng viên ch m ph n bi n
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên
ã s a sai xót khi h i

ng ch m thi yêu c u.

(Ký, h và tên)

ii

L IC M
Tr

ng

N

i h c Nông Lâm v i m c tiêu ào t o

c nh ng k s

không ch n m v ng lý thuy t mà còn ph i thành th o th c hành. B i v y,
th c t p t t nghi p là m t giai o n không th thi u
v n d ng

m i sinh viên có th

c nh ng gì ã h c và áp d ng vào th c ti n, tích l y

c nh ng

kinh nghi m c n thi t sau này.
c s nh t trí c a ban ch nhi m khoa Lâm Nghi p tr
Nông Lâm Thái Nguyên tôi ti n hành th c t p t t nghi p v i
c u kh n ng tích l y R ng tr ng keo tai t

ng

ih c

tài: “Nghiên

ng t i Công ty lâm nghi p

Ngòi Lao, huy n V n Ch n, t nh Yên Bái”.
hoàn thành khóa lu n này tôi ã nh n s giúp
th y cô giáo trong khoa Lâm Nghi p,
tình c a th y giáo h

ng d n ch b o t n

ng d n: PGS.TS. Tr n Qu c H ng ã giúp

trong su t quá trình làm
c s giúp

c bi t là s h

t n tình c a các
tôi

tài.Nhân d p này tôi xin bày t lòng bi t n t i t t

quý báu ó. Xin g i l i c m n: Ban lãnh

o, nhân viên Công

ty Lâm nghi p Ngòi Lao, huy n V n Ch n, t nh Yên Bái. Ban lãnh
Ki m lâm huy n V n Ch n, t nh Yên Bái ã giúp

oh t

và t o m i i u ki n

thu n l i cho tôi trong th i gian th c t p, i u tra và nghiên c u t i
ph

a

ng.
Trong su t quá trình th c t p, m c dù ã r t c g ng

hoàn thành t t

b n khóa lu n, nh ng do th i gian và ki n th c b n thân còn h n ch . Vì v y
b n khóa lu n này không tránh kh i nh ng thi u sót. V y tôi r t mong
s giúp
tôi

, góp ý chân thành c a các th y cô giáo

c

khóa lu n t t nghi p c a

c hoàn thi n h n.

Tôi xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày 28 tháng 05 n m 2015
Sinh viên
L c V n Hào


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1.T ng h p trung bình y u t th i ti t t i huy n V n Ch n............... 13
B ng 2.2.T ng h p c c u

t ai huy n V n Ch n n m 2010. .................... 16

B ng 4.1: Ch tiêu sinh tr

ng c a r ng tr ng Keo tai t

ng

các

tu i

3,5 và 7 ......................................................................................... 30
B ng 4.2.S

o c a cây tiêu chu n l a ch n

B ng 4.3. C u trúc sinh kh i t

các

tu i 3,5 và 7 .............. 31

i cây cá l r ng tr ng Keo tai t

ng

tu i

3, 5 và 7 ........................................................................................ 32
B ng 4.4. C u trúc sinh kh i t
B ng 4.5. Sinh khôi t

i cây b i, th m t

i c a r ng tr ng Keo tai t

i và th m m c ............... 35
ng

các tu i 3, 5 và 7 .. 36

B ng 4.6. C u trúc sinh kh i khô cây cá l r ng tr ng Keo tai t

ng

tu i 3,

5 và 7 ............................................................................................ 39
B ng 4.7. C u trúc sinh kh i khô cây b i, th m t

i và th m m c ................ 43

B ng 4.8. C u trúc sinh kh i khô lâm ph n r ng tr ng Keo tai t

ng

cáctu i 3, 5 và 7............................................................................ 44
B ng 4.9. c u trúc l
tait
B ng 4.10. l

ng

ng carbon tích l y trong cây cá l r ng tr ng Keo
tu i 3, 5 và 7 ............................................................... 46

ng carbon tích l y trong cây b i, th m t

B ng 4.11. T ng l

ng carbon tích l y trong

i và th m m c ...... 49

t ........................................... 50

B ng 4.12. C u trúc carbon lâm ph n r ng tr ng Keo tai t ng tu i 3, 5 và 7 ..... 50
B ng 4.13. B ng h p th CO2 c a r ng tr ng Keo tai t

ng

các tu i 3, 5

và 7 ............................................................................................... 52


iv

DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1. T l sinh kh i t i c a các b ph n cây cá l Keo tai t

ng tu i 3 .... 34

Hình 4.2.T l sinh kh i t

ng tu i 5 ... 34

Hình 4.3. T l sinh kh i t
Hình 4.4. Bi u
Hình 4.5. Bi u
Hình 4.6. Bi u

i c a các b ph n cây cá l Keo tai t
i c a các b ph n cây cá l Keo tai t

sinh kh i t

i lâm ph n r ng tr ng Keo tai t

ng tu i 7 . 34
ng ............ 37

c u trúc sinh kh i khô cây cá l r ng tr ng Keo tai t ng tu i 3 42
c u trúc sinh kh i khô cây cá l r ng tr ng Keo tai t

ng

tu i 5 .............................................................................................. 42
Hình 4.7. Bi u

c u trúc sinh kh i khô cây cá l r ng tr ng Keo tai t ng tu i 7 42

Hình 4.8. Bi u

sinh kh i khô lâm ph n r ng tr ng keo tai t ng..................... 45

Hình 4.9. C u trúc carbon gi a các b ph n trong cây cá l r ng tr ng Keo tai
t ng tu i 3 ..................................................................................... 47
Hình 4.10. C u trúc carbon gi a các b ph n trong cây cá l r ng tr ng Keo
tai t

ng tu i 5 ............................................................................... 48

Hình 4.11. C u trúc carbon gi a các b ph n trong cây cá l r ngtr ng Keo

tait

ng tu i 7 ................................................................................ 48


v

DANH M C T

T vi t t t

Ngh a

y

VI T T T

c at

D1.3

:

ng kính ngang ng c

H vn

: Chi u cao vút ng n

N

:M t

OTC

: Ô tiêu chu n

D 1.3

:

H vn

: Chi u cao v t ng n bình quân

CDM

: (Clean Development Mechanism) C ch phát tri n s ch

IPCC

: Intergovernmental Panel on Climate

ng kính ngang ng c bình quân


vi

M CL C
Trang

TRANG PH BÌA
L I CAM OAN ............................................................................................. i
L IC M

N ..................................................................................................ii

DANH M C CÁC B NG .............................................................................iii
DANH M C CÁC HÌNH .............................................................................. iv
DANH M C T

VI T T T.......................................................................... v

M C L C ....................................................................................................... vi
Ph n 1M
1.1.

tv n

U .............................................................................................. 1
................................................................................................... 1

1.2.M c ích nghiên c u ................................................................................... 2
1.3. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
1.4. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 2

1.4.1.Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u ....................................................... 2
1.4.2.Ý ngh a trong th c ti n ............................................................................. 3
Ph n 2. T NG QUAN NGHIÊN C U ......................................................... 4

2.1.Tình hình nghiên c u trên th gi i .............................................................. 4
2.1.1. CDM và m t s d án A/R-CDM ............................................................ 4
2.1.2. Nghiên c u v sinh kh i và kh n ng c
2.1.3. Nghiên c u v l

ng giá tr môi tr

2.2. Tình hình nghiên c u trong n

ng r ng trên th gi i.................... 7

c............................................................... 8

2.2.1. CDM và các d án A/R - CDM

Vi t Nam ............................................ 8

2.2.2. Nghiên c u v sinh kh i và kh n ng c
2.2.3. Nghiên c u v l

nh carbon c a r ng tr ng ... 6

ng giá tr môi tr

nh carbon c a r ng tr ng ... 9

ng r ng

Vi t Nam ................... 11

2.3. T ng quan khu v c nghiên c u ................................................................ 12
2.3.1. i u ki n t nhiên khu v c nghiên c u................................................. 12


vii

2.3.1.1. V trí

a lý,

a hình .......................................................................... 12

2.3.1.2. i u ki n khí h u ............................................................................... 13
2.3.2. i u ki n kinh t - xã h i ...................................................................... 16
2.3.2.1.

c i m kinh t ................................................................................. 16

2.3.2.2. V n hoá, xã h i, dân c – dân t c – c s h t ng............................ 17
Ph n 3.
3.1.

IT

it

3.1.1.

NG, N I DUNGVÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U.... 22

ng, ph m vi nghiên c u ............................................................... 22

it

ng nghiên c u ........................................................................... 22

3.1.2. Ph m vi nghiên c u ............................................................................... 22
3.2. N i dung nghiên c u ................................................................................ 22
3.3. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 22

3.3.1. C s ph

ng pháp lu n ....................................................................... 22

3.3.2. Ph

ng pháp thu th p s li u ................................................................ 23

3.3.2.1.Ph

ng pháp k th a .......................................................................... 23

3.3.2.2. Ph

ng pháp thu th p s li u th c

a .............................................. 23

Ph n 4.K T QU VÀ PHÂN TÍCH K T QU NGHIÊN C U ............ 30
4.1.Xác nh sinh kh i t
4.1.1.K t qu
tai t

ng

o

i c a r ng tr ng Keo tai t ng các tu i 3,5 và 7 ..... 30

m sinh tr

ng và l a ch n cây tiêu chu n r ng tr ng keo

các tu i 3,5 và 7 ........................................................................... 30

4.1.2.Sinh kh i t

i c a r ng tr ng Keo tai t

4.1.3. C u trúc sinh kh i t
4.1.4. C u trúc sinh kh i t

i cây b i th m t

ng

các tu i 3, 5 và 7 ......... 32

i và th m m c....................... 35

i c a r ng tr ng Keo tai t

ng các tu i 3,5, 7. . 36

4.2. Xác nh sinh kh i khô c a r ng tr ng Keo tai t ng các tu i 3, 5 và 7.... 38
4.2.1. Sinh kh i khô cây cá l r ng tr ng Keo tai t
4.2.2. C u trúc sinh kh i khô cây b i, th m t

ng

các tu i 3, 5 và 7 38

i và th m m c ...................... 43

4.2.3. C u trúc sinh kh i khô lâm ph n r ng tr ng Keo tai t

ng

các tu i 3,

5 và 7 ............................................................................................................... 44


viii

4.3. Xác

t

ng

nh tr l

ng carbon tích l y trong sinh kh i r ng tr ng keo tai

các tu i 3, 5 và 7 ................................................................................ 45

4.3.1. C u trúc carbon tích l y trong cây cá l

tu i 3, 5 và 7 ..................... 45

4.3.2. L

ngcarbon tích l y trong cây b i, th m t

4.3.3.L

ng carbon tích l y trong

i và th m m c .............. 49

t ............................................................ 49

4.3.4. C u trúc carbon lâm ph n r ng tr ng Keo tai t
4.4. Xác
t

nh kh n ng h p th CO2 c a t ng

ng

tu i 3, 5 và 7 . 50

tu i r ng tr ng Keo tai

ng................................................................................................................ 52

Ph n 5.K T LU N, T N T I VÀ KI N NGH ...................................... 53
5.1.K t lu n ..................................................................................................... 53
5.2. T n t i ...................................................................................................... 54
5.3.ki n ngh .................................................................................................... 54
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 56
I. Tài li u ti ng Vi t ........................................................................................ 56
II. Tài li u ti ng Anh ....................................................................................... 57
PH L C


1

Ph n 1
M
1.1.

U

tv n
Vi t Nam, v n

th

ng m i hóa các giá tr d ch v môi tr

ng

r ng bao g m kh n ng h p th CO2 c a r ng còn r t m i m nh ng c ng ã
có s quan tâm nghiên c u trong m t vài n m g n ây. Chính ph
nh 48/2007/N -CP ngày 28/3/2007 v nguyên t c và ph
các lo i r ng; Quy t
ph

ã ra Ngh

d ch v môi tr

ng r ng, ti p ó n m 2010 chính

i khí h u i n hình là quy t
ng chính ph v ch
t) r t

ng, chính sách

nh 158/Q -TTg ngày

ng trình m c tiêu qu c gia ng

i khí h u, trong ó vi c gi m l

gây nên s nóng lên c a trái
n

ng Chính ph

ng r ng. Chính ph c ng ã có nhi u ch tr

02/12/2008 c a Th t

nay

nh giá

nh s 99/2010/N -CP ngày 24/9/2010 v chính sách chi tr

nh m ng phó v i bi n
phó v i bi n

ng pháp

nh 380-TTg ngày 10/4/2008 c a Th t

v thí i m c ch chi tr d ch v môi tr

ã có Ngh

ng CO2 (nguyên nhân chính

c quan tâm. Nh v y, có th nói hi n

c ta hành lang pháp lý cho vi c th c hi n chi tr d ch v môi tr

ng

r ng bao g m c kh n ng h p th và l u gi CO2 là ã có c s nh ng vi c
th c thi còn r t nhi u c n tr do chúng ta ch a có
th c ti n cho vi c xác
r ng.

n

c s khoa h c c ng nh

nh kh n ng h p th và l u gi CO2 c a t ng lo i

c ta hi n nay các công trình nghiên c u m i ch t p trung nghiên

c u sinh kh i và kh n ng h p th
loài cây tr ng r ng ph bi n

c a m t s d ng r ng tr ng cho m t s
Vi t Nam nh

Thông,... Tuy nhiên, nh ng nghiên c u nh m l

Keo các lo i, B ch

àn,

ng hóa giá tr d ch v môi

tr

ng c a r ng bao g m c kh n ng h p th và l u gi CO2 c ng nh giá tr

th

ng m i mà r ng mang l i

c trên th gi i và

Vi t Nam còn r t ít và

t n m n, ch a có h th ng, thi u các d li u c b n nên ch a
h c và th c ti n cho vi c

nh giá r ng nói chung,

nh l

c s khoa

ng kh n ng c

nh cho các d ng r ng nói riêng. Do v y, giá tr mang l i c a r ng hi n nay


2

v n ch a

c tính toán m t cách

t i vi c thu hút c ng

y

. i u này gây nh h

ng không nh

ng tham gia phát tri n ngh r ng m t cách b n v ng.

Nh m i sâu nghiên c u, ánh giá hi u qu kinh t và kh n ng tích lu
c a m t s lo i r ng tr ng trên

a bàn huy n V n Ch n, t nh Yên Bái hi n

nay, d báo kh n ng h p th CO2 c a các tr ng thái r ng và các ph
th c qu n lý r ng
môi tr

làm c s khuy n khích, xây d ng c ch chi tr d ch v

ng, ây chính là nh ng v n

Nam c ng nh trên
nh ng
nh ng

còn thi u nhi u nghiên c u

Vi t

a bàn huy n V n Ch n hi n nay. Trên c s

xu t, khuy n cáo ng
nh h

ng

i dân, c p u , chính quy n

ng, l a ch n lo i cây

a ph

a vào tr ng r ng

ng

có

a ph

ng

nh m áp ng t t nh t hi u qu kinh t và hi u qu b o v môi tr
th i gian t i. Xu t phát t

nh n th c nh

ó, có

ng trong

v y, nên tôi l a ch n

“Nghiên c u kh n ng tích l y R ng tr ng keo tai t

tài:

ng Công ty lâm

nghi p Ngòi Lao, huy n V n Ch n, t nh Yên Bái”.
1.2.M c ích nghiên c u
Xác

nh

c kh n ng tích l y c a r ng tr ng keo tai t

ng t i công

ty Lâm nghi p Ngòi Lao, huy n V n Ch n, làm c s cho vi c xác
d ch v môi tr

ng r ng trong t

nh phí

ng lai.

1.3. M c tiêu nghiên c u
-L

ng hoá

c kh n ng h p th CO2 c a r ng tr ng keo tai t

thong qua kh n ng tích l y c a r ng tr ng keo tai t

ng

ng t i công ty lâm

nghi p Ngòi Lao, huy n V n Ch n, t nh Yên Bái.
1.4. Ý ngh a c a

tài

1.4.1.Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u
+ Giúp cho sinh viên ki m ch ng l i nh ng ki n th c lý thuy t ã
h c,v n d ng ki n th c lý thuy t vào th c t , giúp sinh viên tích l y
nh ng ki n th c th c ti n quý giá ph c v cho t
+ Làm c s và tài li u cho nh ng

ng lai.

tài và nghiên c u có liên quan.

c


3

1.4.2.Ý ngh a trong th c ti n
+ Góp ph n làm c s cho vi c tính toán kh n ng tích l y c a r ng
tr ng keo tai t

ng

các

+ Nghiên c u
khác nhau c a keo tai t
môi tr

ng r ng.

tu i khác nhau.

tài giúp xác
ng, t

nh

cl

ng tích l y

ó làm c s cho vi c xác

các

tu i

nh phí d ch v


4

Ph n 2
T NG QUAN NGHIÊN C U
2.1.Tình hình nghiên c u trên th gi i
2.1.1. CDM và m t s d án A/R-CDM
Hi n t
ng

ng nóng lên toàn c u ngày m t gia t ng do các ho t

i nh s d ng nguyên li u hoá th ch, ho t

r ng vv... H u qu c a nó là s bi n
theo h

ng công nghi p, tàn phá

i khí h u và nh ng thiên tai, d ch b nh

ng b t l i cho s s ng trên trái

t.

ng tr

các bên (COP-Conference of the Parties) c a Công
qu c v Bi n

ng c a con

i khí h u ã thông qua Ngh

1997, trong ó có cam k t c a các n

c nguy c

ó, H i ngh

c Khung c a Liên h p

nh th Kyoto t i Nh t B n n m

c phát tri n là c t gi m l

ng khí th i

ng n ng a s nóng lên toàn c u. M t trong nh ng n i dung c a Ngh
th Kyoto là

a vào áp d ng các c ch g m: “C ch

nh

ng th c hi n(JI -

Joint Implementation)”; “C ch phát tri n s ch (CDM - Clean Development
Mechanism)”, và “C ch th

ng m i phát th i(ET - Emissions trading)”(d n

theo Ph m Xuân Hoàn - 2005 [1]). M c ích c a CDM là giúp các Bên không
thu c ph l c I (các n

c ang phát tri n)

óng góp vào m c tiêu c a Công

c,

t

c s phát tri n b n v ng và

ng th i giúp các n

c phát tri n

t

c s tuân th các ch tiêu gi m phát th i khí nhà kính.
i v i ngành lâm nghi p, CDM ã m ra m t c h i m i trong vi c
kinh doanh s n ph m không ph i là các s n ph m truy n th ng nh g và các
s n ph m ngoài g nh t tr
trình quang h p và

c

n nay v n làm. D a vào

c i m c u trúc t bào c a th c v t mà các nhà kinh

doanh lâm nghi p có th tr ng r ng và bán carbon ra th tr
s n ph m thông th

c i m c a quá

ng khác.

ng nh nh ng


5

n n m 2004 ã có 16 d án v c
tr ng r ng

nh qua vi c tr ng m i và tái

c th c hi n, trong ó châu M - Latinh có 4 d án, châu Phi có

7 d án, châu Á có 5 d án và 1 d án liên qu c gia
n

c

n

án ang

c th c hi n t i các

, Brazil, Jordan và Kenya (FAO, 2004) [16]. T i Mexico m t d
c th c hi n, m c tiêu c a d án là cung c p 18.000 t n CO2/n m

v i giá 2,7 USD/t n, d án ã t p h p trên 400 thành viên thu c trên 33 c ng
ng c a 4 nhóm dân t c thi u s tham gia v i nhi u h th ng nông-lâm k t
h p khác nhau. K t qu c a d án ã làm t ng l
n ng l c c ng

ng tích lu , t ng c

ng

ng, khuy n khích phát tri n các h th ng s n xu t nông

nghi p b n v ng và góp ph n b o t n a d ng sinh h c (Ph m Xuân Hoàn,
2005) [1]. T i n

, m t d án nâng cao c

nh

ang

c th c hi n trong

th i gian 50 n m, theo tính toán, khi k t thúc d án có th c

nh

0,4-0,6 Mt carbon, trong ó sau 8 n m, m i ha có th c

c 25,44 t n,

sau 12 n m có th c
58,8 t n (t
c

ng

nh

nh

c 41,2 t n và sau 50 n m có th c

ct

nh

c

ng kho ng 3 t n C/ha). Tây Phi thông qua vi c t ng

ng kh n ng c

nh c a tr ng c Savannah (FAO, 2004) [16]. Nhìn

chung, m c tiêu c a các d án v kh n ng c
t 7 t n/ha trong d án t i v

nh carbon bi n

n qu c gia Noel Kempf Mercado

129 t n/ha trong d án th c hi n t i vùng Andean

ng r t l n,
Bolivia

n

Ecuador (FAO, 2004)

[16].
Qua nh ng s li u th ng kê trên ta th y r ng CDM ang m ra cho ngành
lâm nghi p m t h
bán ,

c bi t

ng m i là d ch v môi tr

i v i các n

c ang phát tri n, CDM s là c h i

m c tiêu phát tri n kinh t , ây c ng là c h i
nâng cao ki n th c c a ng
qu c gia.

ng thông qua tr ng r ng và
t

c

chuy n giao công ngh ,

i dân trong m c tiêu phát tri n b n v ng c a m i


6

2.1.2. Nghiên c u v sinh kh i và kh n ng c

nh c a r ng tr ng

Sinh kh i là m t trong nh ng ch tiêu quan tr ng nh t trong vi c tính

toán kh n ng c

nh carbon c a r ng. Tr

quan tâm, sinh kh i r ng ã

c khi v n

r ng tr ng

c nghiên c u khá k nh m m c ích ánh giá

n ng su t r ng c ng nh m t s ch tiêu khác nh dinh d
tiêu v môi tr

c áp d ng

xác

nh l

ng nh m góp ph n

nh l

ng

nh l

ng,

ng do r ng mang l i.

Trong nh ng n m g n ây các ph

ng pháp nghiên c u

xây d ng các mô hình d báo sinh kh i cây r ng ã
các m i quan h gi a sinh kh i cây v i các nhân t
nh

ng ho c các ch

ng c a r ng tr ng. Khi CDM xu t hi n, nghiên c u sinh kh i

r ng tr ng l i
giá tr môi tr

c

c áp d ng thông qua
i u tra c b n, d

ng kính ngang ng c, chi u cao cây, giúp cho vi c d

o

m

oán sinh kh i

c nhanh và kinh t h n.
Các nhà sinh thái r ng ã dành s quan tâm
khác nhau v sinh kh i r ng
y

n nghiên c u s

các vùng sinh thái. Tuy nhiên, vi c xác

sinh kh i r ng không d dàng,

r ng, nên vi c làm sáng t v n
ra

c bi t

nh

c bi t là sinh kh i c a h r trong

trên òi h i nhi u n l c h n n a m i

t
a

c nh ng d n li u mang tính th c ti n và có s c thuy t ph c cao. H

th ng l i, hi n có 3 cách ti p c n

xác

nh sinh kh i r ng nh sau:

1.) Ti p c n th nh t d a vào m i liên h gi a sinh kh i r ng v i
kích th
ó. H

c c a cây ho c c a t ng b ph n cây theo d ng hàm toán h c nào
ng ti p c n này

c s d ng ph bi n

B c M và châu Âu. Tuy

nhiên, do khó kh n trong vi c thu th p r cây, nên h
y u dùng

xác

nh sinh kh i c a b ph n trên m t

ng ti p c n này ch
t (Burton và c ng

s , 1998) [14].
2.)Ti p c n th hai o tr c ti p quá trình sinh lý i u khi n cân b ng
trong h sinh thái. Cách này bao g m vi c o c

ng

quang h p và hô h p


7

cho t ng thành ph n trong h sinh thái r ng (lá, cành, thân, r ), sau ó ngo i
suy ra l

ng CO2 tích lu trong toàn b h sinh.

3.) Ti p c n th ba

c phát tri n trong nh ng n m g n ây v i s h

tr c a k thu t vi khí t
pháp phân tích hi p ph
l
l

ng sai dòngxoáy ã cho phép

ng CO2 theo m t ph ng

gió, nhi t

ng h c (micrometeological techniques). Ph
nh l

ng s thay

ng c a tán r ng. C n c vào t c

, s li u CO2 theo m t ph ng

ng s

i

gió, h

ng

d

oán

c s d ng

ng carbon i vào và i ra kh i h sinh thái r ng theo

ng

nh k t ng gi ,

t ng ngày, t ng n m.
Trong nh ng n m g n ây,
tích l y carbon c a r ng, các tác gi
tính sinh kh i, m i m t ph

ph c v công vi c ánh giá kh n ng
ã

ng pháp

a ra các ph

ng pháp khác nhau

u có nh ng u và nh

c i m riêng

tùy vào i u ki n c th và m c tiêu c a công vi c mà l a ch n ph
thích h p nh t

áp d ng. N m 2002, t

Office” [13] ã so n th o s tay h

ng pháp

ch c “Australian Greenhouse
c ngoài th c

a cho vi c

ánh giá , trong ó có carbon r ng tr ng. Theo ó, t t c các b

c thu th p

thông tin nh l ch s r ng tr ng, l p

ng d n o
a và các ph

th p s li u c ng nh l y m u, x lý s li u

ng pháp c th trong thu
c mô t chi ti t. Ngoài ra,

Kurniatun và c ng s (2001), c ng ã xây d ng m t h th ng các ph
pháp cho vi c thu th p s li u v sinh kh i trên và d

im t

t r ng nh m

ph c v công tác nghiên c u kh n ng c

nh c a r ng.

2.1.3. Nghiên c u v l

ng r ng trên th gi i

Tr

c ây, khi môi tr

t c a r ng ch
s d ng

ng giá tr môi tr

ng

ng ch a b suy thoái thì khái ni m giá tr kinh

c ánh giá thông qua các s n ph m h u hình mà con ng

c. Khái ni m v giá tr kinh t r ng d n

c thay

gian và s phát tri n c a xã h i, trong ó t ng giá tr c a r ng
g m giá tr c a các ngu n tài nguyên, các dòng d ch v môi tr
tính c a toàn b h sinh thái nh m t th th ng nh t

i

i theo th i
c coi là bao
ng và các

c


8

Ngoài vi c

a ra các khái ni m v giá tr kinh t c a r ng thì nh ng

nghiên c u v giá tr môi tr

ng c a r ng c ng r t phong phú.

T i Cam Pu Chia, m t nghiên c u cho th y, v i di n tích 1,824 ha, giá tr
lâm s n ngoài g mang l i kho ng 625-3.925 USD/ha/n m, giá tr g c i là
711 USD/ha/n m, l i ích t b o v ngu n n

c là 75,59 USD/ha/n m, giá tr

c a a d ng sinh h c t 300-511 USD/ha/n m và giá tr t kh n ng tích tr
kho ng 6,68 USD/ha/n m (Camillie, 2003) [15].
T nh ng nghiên c u trên cho th y, giá tr môi tr

ng do r ng mang

l i là r t l n. Giá tr này ngày càng

c chú tr ng và công nh n r ng rãi.

2.2. Tình hình nghiên c u trong n

c

2.2.1. CDM và các d án A/R - CDM
Vi t Nam phê chu n Công

1994 và Ngh
t

i khí h u ngày 16 tháng 11 n m

c Chính ph Vi t Nam c làm C quan th m quy n

qu c gia th c hi n Công

c bi n

u m i qu c gia v CDM
n

c bi n

nh th Kyoto vào ngày 25 tháng 9 n m 2002. T ng c c Khí

ng Th y v n ã

và là

Vi t Nam

i khí h u c ng nh Ngh
Vi t Nam. CDM

u n m 2008 ã có nhi u

nh ng h u h t các d án CDM

nh th Kyoto

c

c

ng d án CDM

c xây d ng,

u t vào các l nh v c n ng l

ng,

công nghi p, giao thông v n t i vv… nh : “D án thu h i và s d ng khí bãi
rác t i thành ph H Chí Minh” v i l
CO2 trong th i k

th

h

ng CO2 gi m

ng (10 n m), d

án “X

c là: 3.130.300 t n

lý ch t th i b ng

anaerobic t i các nhà máy ch bi n tinh b t” t i Tây Ninh”, “D án m u v
chuy n
CO2 gi m

i nhiên li u cho t máy s 3 nhà máy i n Th
c là 58.000 t n/n m do T ng công ty

T ch c phát tri n n ng l
hi n vv... Tuy nhiên,

ng

i n l c Vi t Nam và

ng và công ngh công nghi p m i Nh t B n th c

n nay m i ch 1 d án chính th c

th c hi n là “D án thu h i và s d ng khí
Bà R a - V ng Tàu).

c” v i l

ng hành m R ng

c phê chu n
ông” (t nh

9

Các d án ã

c phê duy t v Nông, Lâm nghi p là r t ít, tr

án “Tr ng r ng môi tr
ki n

ng trên

c th c hi n v i l

nhân dân huy n A L

tm i

ng CO2 gi m

i, H i nông dân A L

AL

i, t nh Th a Thiên Hu ” d

c là 27.528 t n/n m do U ban
i, Lâm tr

ng A L

phát tri n Hà Lan (SNV) th c hi n. Tuy nhiên, do ch a
án ch m i d ng l i
CDM quy mô nh

vi c xây d ng ý t

ã

c ây d

i và T ch c

c phê duy t nên d

ng. Hi n nay, m t d án v A/R -

c U Ban i u Hành các D án theo C ch phát tri n

s ch c a UNFCCC (CDM Executive Board) chính th c phê chu n là D án
Tr ng r ng theo c ch phát tri n s ch quy mô nh c a liên hi p qu c v bi n
i khí h u. ây là d án tr ng r ng theo c ch phát tri n s ch quy mô nh
tiên

Vi t Nam và châu Á v i s h p tác gi a C quan H p tác Qu c t Nh t

B n (JICA), tr

ng

i h c Lâm nghi p Vi t Nam (VFU) và Trung tâm Nghiên

c u Sinh thái và Môi tr

ng r ng - Vi n Khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam.

Trong th i gian qua, ã có m t s công trình nghiên c u liên quan
v n

CDM

Vi t Nam, trong ó, Ngô

[8] ã nghiên c u và xây d ng b ng

xu t tiêu chí, ch tiêu tr ng r ng theo

nh c a m t s lo i r ng tr ng nh Keo tai t

c kh n ng

ng, Keo lai, Keo lá tràm,

Thông ba lá, Thông mã v , Thông nh a, B ch àn Urophylla, trong ó b
u ã xác

nh

c kh n ng c

127,43 t n/ha tùy theo tu i và m t
nghiên c u tr l
d ng

ng carbon th m t

n

ình Qu và c ng tác viên (2005)

c ch phát tri n s ch (CDM), nghiên c u ó c ng ã ánh giá
c

u

c

nh carbon c a Thông nh a t 5,13cây r ng. V T n Ph

ng (2006) [6] ã

i và cây b i làm c s cho vi c xây

ng c s trong các d án tr ng r ng/tái tr ng r ng theo c ch phát

tri n s ch

Vi t Nam.

2.2.2. Nghiên c u v sinh kh i và kh n ng c

Nghiên c u v sinh kh i r ng

nh carbon c a r ng tr ng

Vi t Nam

v i th gi i, tuy nhiên, các k t qu nghiên c u b

c ti n hành khá mu n so
c

u ã em l i nh ng


10

thành t u quan tr ng và có ý ngh a trong vi c áp d ng các ph

ng pháp xác

nh sinh kh i c a các d ng r ng hi n nay.
Cho t i nay m t s loài cây tr ng r ng ch y u
t

n

ng, M , Thông mã v , Thông nh a và Keo lai vv… ã

nghiên c u l p bi u c p

t, bi u th tích, quá trình sinh tr

r ng nh V Ti n Hinh, 2000;
(theo Vi n
ban

c ta nh Keo tai
c nhi u tác gi
ng và s n l

ào Công Khanh, 2001 và V Nhâm, 1995

i u tra Quy ho ch r ng, 2001) [12].

ây là nh ng nghiên c u

u làm c s cho vi c tri n khai nghiên c u sinh kh i và tính toán l

carbon c

ng

nh b i các lo i r ng tr ng

n

ng

c ta.

Lý Thu Qu nh (2007) [9], ã th c hi n ”Nghiên c u sinh kh i và kh n ng c
nh carbon c a r ng M

(Manglietia conifera Dandy) tr ng t i Tuyên

Quang và Phú Th ” cho th y, c u trúc sinh kh i cây cá th M g m 4 ph n
thân, cành, lá và r , trong ó sinh kh i t
t ng sinh kh i t

il nl

i c a m t ha r ng tr ng m dao

t là 60%, 8%, 7% và 24%;
ng trong kho ng t 53,4 -

309 t n/ha, trong ó: 86% là sinh kh i t ng cây g , 6% là sinh kh i cây b i
th m t

i và 8% là sinh kh i c a v t r i r ng.

V V n Thông (1998) [10] ã th c hi n công trình “Nghiên c u c s xác
nh sinh kh i cây cá th và lâm ph n Keo lá tràm (Acacia auriculiformis
Cunn) t i t nh Thái Nguyên”, qua ó, ã l p các b ng tra sinh kh i t m th i
ph c v cho công tác i u tra kinh doanh r ng.
Theo Nguy n Tu n D ng (2005) [2], lâm ph n Thông mã v thu n loài tr ng
t i Hà Tây

tu i 20 có t ng sinh kh i khô là 173,4 - 266,2 t n và r ng Keo lá

tràm tr ng thu n loài 15 tu i có t ng sinh kh i khô là 132,2- 223,4 t n/ha.
L

ng carbon tích lu c a r ng Thông mã v bi n

ng t 80,7 - 122 t n/ha

và c a r ng Keo lá tràm là 62,5 - 103,1 t n/ha.
Nguy n Ng c Lung, Nguy n T
trình sinh tr

ng Vân (2004) [6] ã s d ng bi u quá

ng và bi u sinh kh i (Biomass)

tính toán sinh kh i cho m t s


11

lo i r ng. Theo Nguy n Ng c Lung và ào Công Khanh (1999) [5], Thông ba
t III tu i ch t 60, khi D = 40 cm, H = 27,6 cm, G = 48,3 m2, M = 586

lá, c p

m3/ha, t l kh i l

ng khô/t

i cây l n là 53,2%. H s chuy n

i t th tích

thân cây sang toàn cây là 1,3736. Tính ra sinh kh i thân cây khô tuy t

i là

311,75 t n, t ng sinh kh i toàn r ng là 428,2 t n. Còn n u tính theo bi u sinh
kh i thì giá tr này là 434,2 t n/ha. Sai s gi a bi u quá trình sinh tr
bi u s n l

ng và

ng là 1,4%.

Nguy n Duy Kiên (2007) [3], khi nghiên c u kh n ng c

ng (Acacia mangium) t i Tuyên Quang ã

carbon r ng tr ng Keo tai t
cho th y sinh kh i t
khá n

i trong các b ph n lâm ph n Keo tai t

nh, sinh kh i t

i chi m t tr ng 17- 20 %; sinh kh i v t

r i r ng chi m t tr ng 4-5%. L

ng carbon c

I

t 127,91 t n/ha; c p

t 152,96 t n/ha; c p
t IV

t II

nh trung bình
t III

c p

t

t 126,32

t 114,33 t n/ha, trong ó t ng cây cao chi m 49%;

t chi m 34%; v t r i r ng chi m 4% và cây b i th m t
t ng l

ng có t l

i t ng cây cao chi m t tr ng l n nh t t 75-

79%; sinh kh i cây b i th m t

t n/ha và c p

nh

i chi m 13%

ng trong lâm ph n.

2.2.3. Nghiên c u v l
Tr

c ây

ng giá tr môi tr

ng r ng

Vi t Nam

Vi t Nam, giá tr c a r ng ch y u

c bi t

ph m g và lâm s n ngoài g . Sau khi Vi t Nam ký Ngh

n t các s n

nh th Kyoto ngày

25 tháng 9 n m 2002, m t s nghiên c u v giá tr c a r ng thông qua kh n ng
c

nh carbon c ng b t
V T n Ph

u

c th c hi n.

ng và Ngô ình Qu (2006a) [8] cho r ng, kh n ng c

nh

carbon c a m t s lo i r ng tr ng nh Qu , B ch àn, Keo, Thông bình quân
t 11-20 t n/ha/n m, t

ng

ng 50-100 USD/ha/n m.

Theo Hoàng Xuân Tý (2004) [11], n u t ng tr
m3/ha/n m và giá th

t

ng m i c a khí CO2 bi n

ng r ng

t 15

ng t 3-5 USD/t n CO2, thì


12

m t ha r ng nh v y có th
1.120.000

em l i 45 - 75 USD (t

ng

ng 675.000 -

ng).

Nh v y, trong th i gian qua

Vi t Nam c ng ã có nhi u thay

i

trong vi c ánh giá v giá tr kinh t c a r ng, trong ó quan tr ng nh t là
vi c công nh n giá tr môi tr
n

c, h n ch t c

môi tr

gió, c

ng c a r ng thông qua kh n ng gi
nh vv… c a r ng.

ng r ng thành ti n là m t b

tr môi tr

c bi t vi c quy

i giá tr

c ti n quan tr ng trong vi c l

ng r ng, ây là c s ban

và ti n t i vi c chi tr d ch v môi tr

t, gi

u cho vi c

nh giá môi tr

ng giá
ng r ng

ng r ng nh nó v n có.

2.3. T ng quan khu v c nghiên c u
2.3.1. i u ki n t nhiên khu v c nghiên c u
2.3.1.1. V trí

a lý,

a hình

Huy n V n Ch n là m t huy n mi n núi v i

a hình ph c t p, n m

phía Tây Nam c a t nh Yên Bái có 31 xã, th tr n v i 359 thôn, b n (trong ó
có 16 xã và 28 thôn thu c di n

c bi t khó kh n – Theo 135). Huy n V n

Ch n cách trung tâm chính tr t nh Yên Bái 72 km, cách Th Xã Ngh a L
10km, là c a ngõ i các huy n Tr m T u, Mù Cang Ch i c a t nh Yên Bái,
Phù Yên, B c Yên c a t nh S n La, t o i u ki n giao l u v i các t nh b n
nh : S n La, Phú Th , Lai Châu.
+ Phía B c giáp huy n Mù Cang Ch i.
+ Phía Nam giáp huy n Tr n Yên.
+ Phía ông giáp huy n V n Yên.
+ Phía Tây giáp huy n Tr m T u.
Huy n V n Ch n có
n

c bi n t 800

d c á hi m tr ,
tr ,

a hình ph c t p,

n 1400m, ch y u là

i núi

a hình b chia c t t o nên các s

cao trung bình so v i m c
t á d c có các khe sâu và
n núi dài có

d c trung bình t 30o nhi u n i vách á d ng

ng

d c hi m

n 450. Chính vì

th mà kh n ng bào mòn r a trôi, ho c s t núi r t d x y ra vào mùa m a.


13

2.3.1.2. i u ki n khí h u
Khí h u huy n V n Ch n
các xã vùng ngoài bao g m
Ngh a Tâm, Minh An, Th
m

t dài h n và

vùng trong và th

c chia thành hai vùng và hai mùa rõ r t,

i L ch, Ch n Th nh, Bình Thu n, Tân Th nh,
ng B ng La, Cát Th nh, th

ng có mùa m a và

m cao h n các xã vùng trong và th
ng huy n bao g m:

Giàng, Th Tr n Nông Tr

ng huy n, các xã

ng Khê, Su i Bu, S n Th nh, Su i
ng, Thanh L

ng, Phù

Nham, H nh S n, Phúc S n, Ngh a S n, S n A, Th Tr n Nông Tr

ng Liên

S n, Su i Quy n, An L

ng Ngh a L , Th ch L

ng, S n L

Gia H i, N m Búng, Tú L , nhi t

ng, N m Lành, Sùng

ô, N m M

trung bình hàng n m 210C.

Nhi t

trung bình cao nh t trong n m là 300C. (Tháng 8)

Nhi t

trung bình th p nh t trong n m là 12,20C (Tháng 11).

Khu v c nghiên c u ch u nh h

ng c a

c tr ng khí h u Tây B c –

ông Nam, m t n m có hai mùa: Mùa khô hanh và mùa m a.
B ng 2.1.T ng h p trung bình y u t th i ti t t i huy n V n Ch n.
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
C n m
TB/thg

Nhi t
trung bình
( 0C)
16,1
18,2
18,3
20,7
30.1
31,2
33,2

29,0
27,0
25,0
22,0
18,5
289,3
24,11

i,

m
trung bình
(%)
85,0
88,0
90.0
91,0
80,0
87,0
79,0
81,0
80,0
83,0
77,0
70,0
961,0
80,08

L

ng m a
( mm)
28,0
25,5
60.7
108,8
120,0
257,8
300,0
407,2
400,0
180,0
50,7
18,2
1.956,9
163,07

S ngày m a
( Ngày)
6
4
8
10
13
16
17
20
19
15
8

5
141
11,75


14

Mùa m a: b t
bình 1200

n 1400mm.

tháng 7,8,9, l

ng m a ít

nhi u khi có rét
s

n tháng 9, l

m trung bình 85%, l

ng m a chi m 80% l

Mùa khô: b t
này l

u t trung tu n tháng 4

ng m a trung

ng m a t p trung vào các

ng m a c n m.

u t trung tu n tháng 11
m 79%. Mùa này th

n h t tháng 5 n m sau mùa

ng khô hanh, n ng nóng nh ng

m vào bu i t i và bu i sáng s m, c ng th

ng xu t hi n

ng mù vào bu i sáng và chi u t i.
Ch

11

gió: Luân phiên thay

n cu i tháng 1. gió lào th

i theo mùa gió mùa

ng xu t hi n t

ông B c t tháng

u tháng 2

n cu i tháng 4,

ây là th i gian d x y ra cháy r ng nh t vì gió khô hanh và mang h i nóng.
2.3.1.3. i u ki n th y v n
V n Ch n n m trên s

n

ông B c c a dãy Hoàng Liên S n có

trung bình là 400m, nh núi cao nh t có
là 300m.
v y

cao

cao là 2.065m và có i m th p nh t

a hình V n Ch n ph c t p có nhi u núi cao và su i l n chia c t, do

a hình phân c t thành các d i xen k gi a núi cao, ð i th p là các thung

l ng lòng máng h p kéo dài theo h
máng t S n L
máng S n Th nh Trên

ng

ng

ông Nam - Tây B c nh vùng lòng

n N m Búng, vùng

ng b ng M

ng Lò, vùng lòng

ng Khê, vùng lòng máng Cát Th nh - Th

ng B ng La.

a bàn huy n V n Ch n có 3 h th ng sông ngòi, su i l n:

+ H th ng su i ngòi Thia dài 104km, có di n tích l u v c 824km2,
g m các nhánh: Ngòi Thia, N m T ng, N m M
+ H

i, N m ông.

th ng su i Ngòi Lao dài 66km, có di n tích l u v c là

510km2 g m các nhánh: Ngòi Phà, Ngòi Tú, Ngòi M .
+ H th ng su i Ngòi Hút có di n tích l u v c thu c V n Ch n là
397km2, h th ng này có nhi u su i nh .
Các h th ng su i trên

cao có

a bàn huy n V n Ch n

d c l n nên có ngu n n ng l

u b t ngu n t núi

ng r t l n có th ph c v phát tri n

kinh t , nh ng c ng d gây nên các s c môi tr

ng.


15

Do
V n Ch n

a nh ng
u

ch i m c u t o

a hình nên h th ng su i c a huy n

ra sông H ng bao g m các su i chính Su i Ngòi Lao, Su i

Thia, Su i Lung.

Ngoài các su i chính còn các h th ng su i nhánh bao trùm lên toàn b khu
v c cung c p n

c cho sinh ho t và ph c v cho s n xu t.

2.3.1.4. Tài nguyên

t

Huy n v n ch n có t ng di n tích t nhiên 120.758,5 ha.
V n Ch n ch y u có các lo i

t c a huy n

t sau:

-

t mùn xám á sâu phát tri n trên á m Gnai, Phi n sét, Feralit.

-

t mùn Alít trên núi cao i n hình á sâu trên á m Feralit.

-

t xám c gi i nh

-

t mùn Alít trên núi cao i n hình giàu mùn phát tri n trên á m

i n hình trên á m Gnai.

Feralit.
-

t mùn xám á nông phát tri n trên á m Gnai.

Các lo i

t trên thu c nhóm Mác ma axít và m t s lo i á m khác

nh Phi n xét, Ph n xa ang

th i k phong hoá m nh. N u có th m th c v t

che ph t t thì tính ch t lý hoá h c ngày m t giàu thêm,

t

i ngày càng

màu m .
2.3.1.5. Tài nguyên r ng
*

c i m tài nguyên r ng:Huy n V n Ch n có g n 24.000ha r ng t

nhiên v i t ng tr l

ng g r ng t nhiên hi n còn g n 3 tri u m3 và các lo i

cây tre, n a, v u.R ng c a huy n V n Ch n ch y u là r ng phòng h t
nhiên có nhi u lo i th c v t phong phú, có các lo i th c v t quý hi m thân g ,
thân th o và các lo i cây tre n a, dây leo, trong r ng còn có nhi u lâm, th ,
s n khác nh các lo i cây d
* Tình hình th c v t,
cho h th c v t và

c li u, cây l y c .
ng v t r ng:

t ai là nhân t tr c ti p làm

ng v t trong khu v c nghiên c u r t phong phú và a