Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án xây dựng đường giao thông Hải Minh Đèo Khê trên địa bàn xã Tân Kim, Huyện Phú Bình, Tỉnh Thái Nguyên (Luận văn thạc sĩ)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

PH M H NG NHUNG
Tên

tài:
ÁNH GIÁ CÔNG TÁC B I TH

B NG D

ÁN XÂY D NG

ÈO KHÊ TRÊN

NG VÀ GI I PHÓNG M T

NG GIAO THÔNG H I MINH –

A BÀN XÃ TÂN KIM, HUY N PHÚ BÌNH,
T NH THÁI NGUYÊN
op

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
Khoa

Khóa

: Chính quy
: a chính môi tr ng
: Qu n lý Tài nguyên
: 2011– 2015

Thái nguyên, n m 2015

IH C


TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

PH M H NG NHUNG
Tên

tài:
ÁNH GIÁ CÔNG TÁC B I TH

B NG D

ÁN XÂY D NG

ÈO KHÊ TRÊN

NG VÀ GI I PHÓNG M T

NG GIAO THÔNG H I MINH –

A BÀN XÃ TÂN KIM, HUY N PHÚ BÌNH,
T NH THÁI NGUYÊN
op

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa
Gi ng viên h ng d n

IH C

: Chính quy
: a chính môi tr ng
: K43 – CMT
: Qu n lý Tài nguyên
: 2011– 2015
: PGS.TS Nguy n Ng c Nông
ThS.

Thái nguyên, n m 2015

i

L IC M

N

Th c hi n ph ng trâm “ h c i ôi v i hành, lý lu n g n li n v i th c
t ”. Th c t p t t nghi p là th i gian
m i sinh viên sau khi h c t p, nghiên
c u t i tr ng có i u ki n c ng c và v n d ng ki n th c ã h c vào th c t .
ây là giai o n không th thi u
c i v i m i sinh viên các tr ng i
h c nói chung và sinh viên Tr ng i h c Nông lâm Thái Nguyên nói riêng.
ây là m t kho ng th i gian r t quý báu, b ích và có ý ngh a vô cùng
l n i v i b n thân em. Trong quá trình h c t p và rèn luy n t i tr ng em
ã
c trang b m t l ng ki n th c v chuyên môn, nghi p v và m t l ng
ki n th c v xã h i nh t nh
sau này khi ra tr ng em không còn ph i b
ng và có th óng góp m t ph n s c l c nh bé c a mình ph c v cho s
nghi p công nghi p hóa và hi n i hóa t n c và tr thành ng i công dân
có ích cho xã h i.
hoàn thành t t nhi m v th c t p t t nghi p
c giao và hoàn ch nh
các n i dung c a khóa lu n t t nghi p này, ngoài s ph n u và n l c c a
b n thân, em ã nh n
c s giúp
t n tình và r t tâm huy t
c a th y giáo Th
ng th i b n thân em còn nh n

các chú, các cô, các anh,
.

và PGS.TS Nguy n Ng c Nông.
c s quan tâm và giúp
c a các bác,

Nguyên, các th y cô giáo c a tr ng i h c Nông Lâm Thái Nguyên, cùng
các bác, các chú, các cô, các anh, các ch ang công tác t i UBND xã Tân
Kim, huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên ã giúp
em hoàn thành t t nhi m
v th c t p
c giao và có
c k t qu th c t r t t t ó là b n khóa lu n
t t nghi p này.
Em xin chân thành c m n !
Thái Nguyên, ngày
tháng
Sinh viên

Ph m H ng Nhung

n m 2015


ii

DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. Hi n tr ng s d ng

t xã Tân Kim n m 2013 .............................. 42

B ng 4.2 : K t qu th ng kê di n tích

t ai b thu h i ................................ 45

B ng 4.3. H ph i di chuy n nhà ................................................................. 46
B ng 4.4. K t qu b i th

ng v

B ng 4.5. K t qu b i th

ng v cây c i, hoa màu ........................................ 48

B ng 4.6. K t qu b i th

ng v nhà c a, v t ki n trúc ................................. 49

B ng 4.7. T ng kinh phí b i th

t .............................................................. 47

ng ............................................................... 50

B ng 4.8: Ý ki n nh n xét c a ng

i dân v công tác b i th

ng GPMB t i

d án ................................................................................................................ 53
B ng 4.9: Ph

ng th c s d ng ti n b i th

ng, h tr c a các h ............... 54

B ng 4.10: Tình hình thu nh p c a các h sau khi b thu h i

t ................... 55


iii

DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

BT

:

B i th

ng

GPMB

:

Gi i phóng m t b ng

T C

: Tái

UBND

:

Q

: Quy t

N CP

: Ngh

nh Chính ph

H BT

:

H i

ng b tr

CNQSD

:

Ch ng nh n quy n s d ng

HNK

:

t tr ng cây hàng n m khác

RST

:

t có r ng tr ng s n xu t

BHK

:

t b ng tr ng cây hàng n m khác

LNK

:

t tr ng cây lâu n m khác

LUK

:

t chuyên tr ng lúa n

ONT

:

t

GT

:

t giao thông

SON

:

t sông, ngòi, kênh, r ch, su i

DCS

:

t

VKT

: V t ki n trúc

nh c

y ban nhân dân
nh

ng
t

c còn l i

nông thôn

i ch a s d ng

KTL

:

i u ki n thu n l i

KKK

:

i u ki n khó kh n

BTNMT

:

B tài nguyên môi tr

TT – BTC

: Thông t – B tài chính

CT – Tg

:

Ch th - Th t

ng

ng


iv

M CL C
PH N 1. M
1.1.

U .......................................................................................... 1

tv n

................................................................................................ 1

1.2. M c tiêu c a

tài ................................................................................... 2

1.3. Yêu c u c a

tài .................................................................................... 3

1.4. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 3

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u ...................................................... 3
1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n ........................................................................... 3
Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U................................................................. 4
2.1. C s khoa h c c a

tài ........................................................................... 4

2.1.1. C s lý lu n ........................................................................................... 4
2.1.2. C s th c ti n c a

tài ........................................................................ 8

2.1.3. C s pháp lý c a

tài .......................................................................... 9

2.2. Khái quát v b i th

ng gi i phóng m t b ng .......................................... 11

2.2.1. Khái ni m .............................................................................................. 11
............................................... 12
2.2.3. M t s quy

nh chung v công tác gi i phóng m t b ng .................... 13

2.2.4. Nh ng quy

nh v trình t , th t c c a công tác gi i phóng m t b ng

......................................................................................................................... 14
2.2.5. Nh ng y u t tác
2.2.6.
a,

it

it

ng

ng và i u ki n

n công tác b i th

ng gi i phóng m t b ng 20

c

n bù ..................................................... 20
nh c a pháp lu t .................................. 20

ng

c

n bù theo quy

b, i u ki n

c

n bù thi t h i. ................................................................. 20

2.3.Công tác b i th

ng gi i phóng m t b ng trên th gi i ............................. 22

2.3.1. Tình hình th c hi n c ch gi i phóng m t b ng

Trung Qu c .......... 22

2.3.2. Tình hình th c hi n c ch gi i phóng m t b ng

Úc ......................... 23

2.3.3. Tình hình th c hi n c ch gi i phóng m t b ng

Thái Lan ............... 24

2.4. Công tác gi i phóng m t b ng Vi t Nam ............................................... 25


v

2.4.1. Tình hình b i th
n

ng gi i phóng m t b ng

m t s thành ph trong c

c. ................................................................................................................ 25

2.4.1.1. Công tác gi i phóng m t b ng

Hà N i ............................................ 25

2.4.1.2. Công tác gi i phóng m t b ng

TP H Chí Minh ............................ 26

2.4.1.3. Công tác gi i phóng m t b ng

t nh V nh Phúc ............................... 27

2.4.2 Tình hình b i th
PH N 3

I T

.................. 28
NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 30
3.1.

it

3.1.1.

ng ph m vi nghiên c u ................................................................. 30
it

ng nghiên c u............................................................................ 30

3.1.2. Ph m vi nghiên c u ............................................................................... 30
3.2.

a i m và th i gian th c t p ................................................................. 30

3.2.1.

a i m ................................................................................................ 30

3.2.2. Th i gian ............................................................................................... 30
3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 30
3.3.1. Khái quát v

i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i xã Tân Kim, huy n

Phú Bình, t nh Thái Ngyên.............................................................................. 30
3.3.2. Tình hình qu n lý và s d ng

t xã Tân Kim, huy n Phú Bình, t nh

Thái Nguyên .................................................................................................... 31
3.3.3.

ánh giá công tác b i th

ng GPMB trên

a bàn xã Tân Kim, huy n

Phú Bình, t nh thái Nguyên. ............................................................................ 31
3.3.4. Nh ng thu n l i, khó kh n và
trong công tác b i th

ng GPMB trên

xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu
a bàn xã Tân Kim, huy n Phú Bình,

t nh Thái Nguyên............................................................................................. 31
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 31

3.4.1. i u tra s li u th c p ......................................................................... 31
3.4.2. i u tra s li u s c p ........................................................................... 32
3.4.3. Ph

ng pháp t ng h p và x lý s li u ................................................ 32

Ph n 4 K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 33


vi

c i m t nhiên - kinh t xã h i c a khu v c gi i phóng m t b ng. ..... 33

4.1.
4.1.1.

c i m i u ki n t nhiên ................................................................. 33

4.1.2.

c i m i u ki n kinh t - xã h i ...................................................... 34

4.1.3. ánh giá nh h
b i th

ng c a i u ki n t nhiên- kinh t xã h i

n công tác

ng gi i phóng m t b ng ..................................................................... 41

4.2. Hi n tr ng s d ng

t n m 2013 ............................................................ 42

4.3. ánh giá công tác b i th

ng gi i phóng m t b ng c a d án xây d ng

ng giao thông H i Minh –

èo Khê trên

a bàn xã Tân Kim, huy n Phú

Bình, t nh Thái Nguyên ................................................................................... 44
4.3.1. Khái quát v d án ................................................................................ 44
4.3.2. ánh giá công tác b i th
4.3.3.
ng

ng GPMB ................................................... 44

ánh giá công tác thu h i b i th

ng GPMB thông qua ý ki n c a

i dân ......................................................................................................... 51

4.4.3. Ph
4.4.
d ng

ng th c s d ng ti n b i th

ng, h tr c a các h ..................... 54

ánh giá nh ng thu n l i khó kh n trong công tác GPMB c a d án xây
ng giao thông H i Minh – èo Khê trên

Phú Bình, t nh Thái Nguyên và

xu t nh ng ph

a bàn xã Tân Kim, huy n
ng án gi i quy t........... 56

4.4.1. ánh giá nh ng thu n l i, khó kh n trong công tác b i th

ng GPMB .... 56

4.4.1.1. Thu n l i ............................................................................................ 56
4.4.1.2. Khó kh n ............................................................................................ 57
4.4.2.

xu t các gi i pháp và rút ra nh ng bài h c kinh nghi m ................ 58

4.4.2.1. Nh ng gi i pháp kh c ph c................................................................ 58
4.4.2.2. Nh ng bài h c kinh nghi m ............................................................... 59
Ph n 5.K T LU N VÀ

NGH ............................................................. 61

..................................................................................................... 61
5.2. Ki n ngh ................................................................................................. 62
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................. 1


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv n
t ai là tài s n qu c gia có giá tr l n, có v trí

v i

c bi t quan tr ng

i s ng c a t ng h gia ình, cá nhân, là t li u s n xu t

ki n t i thi u

i

c bi t, là i u

m b o cho quá trình tái s n xu t giúp xã h i không ng ng

phát tri n.
N
n

c ta ang trong th i k th c hi n công nghi p hóa, hi n

t

c, nhi u d án nh các khu công nghi p, nhà máy, các khu ô th m i,

khu dân c

ang

c tri n khai m t cách m nh m . V y,

án phát tri n kinh t - xã h i Nhà n
dân ang s d ng. Công tác b i th
s c khó kh n, ph c t p và
th

i hóa

c ph i thu h i m t ph n

ng tr c ti p

t c a ng

i

ng gi i phóng m t b ng là m t vi c h t

c xã h i

ng gi i phóng m t b ng liên quan

nh h

th c hi n các d

c bi t quan tâm. B i công tác b i
n m t lo i tài s n có giá tr r t l n,

n quy n l i c a các t ch c, h gia ình và cá nhân.

Th c t , qua nhi u d án ã cho th y công tác gi i phóng m t b ng v n t n t i
nhi u b t c p.
Cùng v i s phát tri n c a c n

c nói chung và huy n Phú Bình nói riêng

trong nh ng n m g n ây ã có nhi u công trình, d án

c tri n khai nh m

m c ích

ng cu c s ng c a

ng
n

y m nh n n kinh t c a t nh, nâng cao ch t l

i dân và góp ph n không nh vào s nghi p phát tri n chung c a c
c.

m b o ti n

thu h i, b i th

th c hi n các d án trên

a bàn huy n thì công tác

ng và gi i phóng m t b ng ph i

c th c hi n m t cách

nhanh chóng, hi u qu . Tuy nhiên, trên th c t thì công tác b i th
phóng m t b ng còn g p nh ng tr ng i, khó kh n d n

b ng cho

n v thi công còn ch a k p th i, làm nh h

công c a các d án trên

a bàn huy n.

ng và gi i

n vi c bàn giao m t
ng

n ti n

thi


2

c

.
Các d án

c xây d ng

ph c v cho phát tri n kinh t , thu n ti n cho

vi c giao l u kinh t , v n hóa, xã h i gi a các

. Góp ph n
nghi p hóa, hi n

i hóa vào s phát tri n kinh t c a toàn huy n.

Xu t phát t nh ng v n

trên và nh n th c

công tác gi i phóng m t b ng,
nhà tr

cs

c t m quan tr ng c a

ng ý và giúp

c a Ban giám hi u

ng, Ban ch nhi m khoa Qu n lý Tài Nguyên, cùng v i s giúp

c a Phòng Tài nguyên & Môi tr
h

y nhanh quá trình công

ng huy n Phú Bình.

c bi t d

i s

ng d n tr c ti p c a th y giáo Th.S Nguy n Ng c S n H i và th y

giáo PGS.TS Nguy n Ng c Nông, em ti n hành nghiên c u
“ ánh giá công tác b i th
d ng

tài:

ng và gi i phóng m t b ng d

ng giao thông H i Minh –

èo Khê trên

án xây

a bàn xã Tân Kim,

huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên”.
1.2. M c tiêu c a
-

ánh giá

tài
c k t qu công tác b i th

(GPMB) c a d án xây d ng

ng và gi i phóng m t b ng

ng giao thông H i Minh –

èo Khê trên

a

bàn xã Tân Kim, huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên.
n
th

ánh giá

c nh h

i s ng c a ng
ánh giá

ng c a công tác b i th

ng gi i phóng m t b ng

i dân trong khu v c gi i phóng m t b ng.

c nh ng thu n l i, khó kh n còn t n t i trong công tác b i

ng gi i phóng m t b ng c a d án.

- Rút ra

c m t s bài h c kinh nghi m và

hi u qu công tác b i th

ng GPMB

xu t gi i pháp nâng cao


3

1.3. Yêu c u c a

tài

- N m ch c lu t
quy t
-

t ai, các ngh

nh có liên quan

n b i th

nh, thông t v n b n lu t d

i lu t, các

ng gi i phóng m t b ng.

i u tra, thu th p k t qu c a vi c gi i phóng m t b ng t

ó phân tích

và nh n xét.
- Tài li u, s li u
-

m b o tính chính xác, trung th c, khách quan.

xu t các gi i pháp trên c s các v n b n pháp quy và nh ng bài h c

kinh nghi m ã thu
1.4. Ý ngh a c a

c.
tài

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u
- Giúp cho ng

i h c t p nghiên c u, c ng c l i nh ng ki n th c ã h c,

bi t cách th c hi n m t

tài khoa h c và hoàn thành khóa lu n t t nghi p.

- N m ch c các quy t

nh v b i th

ng và gi i phóng m t b ng, b ng

vi c áp d ng tr c ti p vào th c t .
1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n
- Góp ph n
khi Nhà n
-

xu t các gi i pháp

c thu h i
ánh giá

th c hi n công tác BT & GPMB

t ngày càng có hi u qu h n.
c th c tr ng s d ng

t, xác

nh nh ng t n t i ch

y u trong công tác th c hi n BT&GPMB, nguyên nhân và gi i pháp kh c
ph c cho xã Tân Kim, huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên trong vi c th c
hi n BT&GPMB

t

c hi u qu cao nh t.


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U

2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. C s lý lu n
2.1.1.1. Khái quát chung v gi i phóng m t b ng
a, Khái ni m
Gi i phóng m t b ng là quá trình th c hi n các công vi c liên quan

n

vi c di r i nhà c a, cây c i, các công trình xây d ng và m t b ph n dân c
trên m t ph n

t nh t

nh

c quy ho ch cho vi c c i t o, m r ng ho c

xây d ng m t công trình m i.
Quá trình gi i phóng m t b ng
ng gi i phóng m t b ng

c tính t khi b t

u hình thành h i

n khi gi i phóng xong và giao cho ch

ut

m i. ây là m t quá trình a d ng và ph c t p th hi n s khác nhau gi a các
d án và liên quan tr c ti p

n các bên tham gia và c a toàn xã h i.

b, Ý ngh a
Trong i u ki n n

c ta hi n nay, “ Gi i phóng m t b ng ’’ là m t trong

nh ng công vi c quan tr ng ph i làm trên con
i hóa

tn

ng công nghi p hóa, hi n

c. S c n thi t tri n khai xây d ng nhi u công trình c s h

t ng, nhi u khu kinh t , khu công nghi p, khu công ngh cao, theo ó các c
s v n hóa giáo d c, th d c th thao c ng

c phát tri n, t c

ô th hóa

c ng di n ra nhanh chóng.
Công tác gi i phóng m t b ng mang tính quy t
án, là khâu

nh ti n

c a các d

u tiên th c hi n d án. Có th nói: “ Gi i phóng m t b ng nhanh

là m t n a d án ’’, vi c làm này không ch

nh h

c a Nhà n

ng

c, c a ch

nh tinh th n c a ng

u t , mà còn nh h
i b thu h i

t.

ng tr c ti p
n

n l i ích

i s ng v t ch t c ng


5

* Vai trò c a công tác GPMB trong vi c phát tri n kinh t - xã h i

tn

c

i v i s phát tri n c s h t ng
m i giai o n phát tri n kinh t - xã h i có m t s phát tri n thích ng
c a h t ng kinh t - xã h i. V i t cách là ph
t ng kinh t - xã h i l i tr thành l c l

ng ti n v t ch t k thu t, h

ng s n xu t quy t

nh

n s phát

tri n c a n n kinh t - xã h i mà trong ó gi i phóng m t b ng là i u ki n
u tiên quy t

nh

- V m t ti n
+ Ti n

d án có

c tri n khai hay không.

hoàn thành c a d án:

th c hi n c a d án ph thu c vào nhi u i u ki n khác nhau

nh : Tài chính, lao

ng, công ngh , i u ki n t nhiên, t p quán c a ng

i

dân trong di n b gi i t a… Nh ng nhìn chung, nó ph thu c nhi u vào th i
gian ti n hành gi i phóng m t b ng.
+ Gi i phóng m t b ng th c hi n úng ti n

ra s ti t ki m

th i gian và vi c th c hi n d án có hi u qu . Ng
kéo dài gây nh h

ng t i ti n

c

c l i, gi i phóng m t b ng

thi công các công trình c ng nh chi phí

cho d án, có khi gây ra thi t h i không nh trong
h n m t d án d ki n hoàn thành

u t xây d ng. Ch ng

n h t mùa khô nh ng do gi i phóng m t

b ng ch m, kéo dài nên vi c xây d ng ph i ti n hành vào mùa m a gây khó
kh n cho vi c thi công c ng nh t p trung v n, lao
án này và nh h

ng

ng, công ngh cho d

n vi c th c hi n d án khác.

- V m t kinh t c a d án: Gi i phóng m t b ng th c hi n t t gi m t i
a các chi phí cho vi c gi i t a

n bù, có i u ki n t p trung v n

các công trình khác. Gi i phóng m t b ng kéo dài d n
l n, không k p hoàn thành ti n

d án d n

khó kh n cho các nhà

c bi t các nhà

ut .

u th u c a các công trình khác.

n chi phí b i th

ng

n s quay vòng v n ch m gây
u t trong n

v n h n h p thì vi c quay vòng v n là r t c n thi t
h i

u t cho

c có ngu n

m b o t n d ng c


6

i v i s phát tri n kinh t - xã h i
N u công tác gi i phóng m t b ng không
hi n t

ng “ treo’’ công trình làm cho ch t l

tiêu ban
Nhà n

u không th c hi n

c, t

c th c hi n t t s x y ra

ng công trình b gi m, các m c

ó gây ra lãng phí r t l n cho ngân sách

c. M t khác, khi gi i quy t không th a áng quy n, l i ích h p pháp c a

ng i có

t b thu h i s d ràng gây ra nh ng khi u ki n,

c bi t là nh ng

khi u ki n t p th , làm cho tình hình chính tr - xã h i m t n nh (Vi n nghiên
c u

a chính, 2002)[1].

2.1.1.2. T ng quan v chính sách b i th
a, C s lý lu n v b i th

ng

h u toàn dân, v i t cách là ng
Nhà n

i qu n lý, nh m

c, l i ích c a nhân dân, khi ó Nhà n

quy n s d ng

t c a ng

Theo i u 4, Lu t
quy t

ng

nh hành chính

i dân ho c Nhà n

mb o

cs

a ra quy t

nh thu h i

c giao qu n lý.

t ai n m 2003 “Thu h i
thu h i quy n s d ng

cho t ch c, U ban nhân dân xã, ph

c l i ích c a

t là vi c Nhà n

t ho c thu l i

c ra

t ã giao

ng, th tr n qu n lý ’’[7].

Vi c xây d ng nh ng khu công nghi p cho m c tiêu phát tri n kinh t ,
nh ng con

ng qu c gia

ph c v l i ích chung là r t c n thi t nh ng

không vì th mà ph i hy sinh quy n l i c a nh ng cá nhân, nh ng nhóm
ng

i. Do ó, khi quy n s d ng

b i th

t c a ng

i dân b thu h i thì Nhà n

c thu h i

t là vi c Nhà n

cs

ng thi t h i.

V y “ B i th
quy n s d ng

t

ng khi Nhà n
i v i di n tích

t b thu h i cho ng

c tr l i giá tr

i b thu h i

t ’’.


7

“ B i th
m t cách t

ng’’ là s

n tr l i t t c nh ng thi t h i mà ch th gây ra

ng x ng, trong quy ho ch xây d ng thi t h i gây ra có th là

thi t h i v t ch t và thi t h i phi v t ch t. Trong gi i phóng m t b ng, cùng
v i chính sách h tr và tái

nh c , chính sách b i th

tr ng trong chính sách

n bù thi t h i khi Nhà n

này nh m giúp cho ng

i b thu h i

ng là m t ph n quan

c thu h i

t có th tái l p, n

t. Chính sách

nh cu c s ng m i

do nh ng thi t h i v t ch t ho c thi t h i phi v t ch t do vi c thu h i
m t khác giúp h gi i quy t

c nh ng khó kh n khi ph i thay

b, B n ch t c a vi c b i th

nhi u chi n l

i n i m i.

ng

M c tiêu phát tri n kinh t xây d ng
ó là: “ Dân giàu, n

t gây ra,

tn

cc a

ng và Nhà n

c ta

c m nh, xã h i công b ng, dân ch v n minh”. Trong

c phát tri n c a

tn

t o i u ki n cho nhân dân có ch

c có chi n l

c phát tri n nhà

nh m

r ng rãi h n, ti n nghi h n qua m i th i

k phát tri n.
n và

là hai nhu c u t i thi u c a con ng

có t m quan tr ng trong vi c n
tuy gi n d t bao

nh

i, trong ó nhu c u v nhà

i s ng c a m i ng

i nay ông cha ta “ Có an c m i l p nghi p” nh ng trong

hoàn c nh nào c ng úng vì s du canh, du c c a con ng
nghi p. Do ó, trong quá trình thu h i
ph i di chuy n ch

t

i khó làm nên s

gi i phóng m t b ng, ng

i dân

và kéo theo ó là nh ng khó kh n mà h s g p ph i

trong cu c s ng hi n t i c ng nh trong t
con ng

i dân. Câu nói

ng lai. Không có ch

i s không có i u ki n t t nh t cho h c t p, lao

n

nh thì

ng, nghiên c u

khoa h c…
Bài h c c a m t s n

c phát tri n cho ta cách nhìn m i, ó là bên c nh

nh ng công s nguy nga tráng l , nh ng cao c tr c tr i là nh ng khu nhà “
chu t” c a dân lao

ng - công b ng và dân ch không th ch thông qua vi c

hô hào mà th c t l i không th c hi n.


8

tn
n

c ta ang b

c vào th i k công nghi p hóa, hi n

c. Chúng ta không th ch có nh ng ô th

p, hi n

i hóa

t

i, nh ng khu ch

xu t kh ng l , nh ng công trình công c ng khang trang mà kèm theo ó ch
c a ng

i dân ph i

c nâng c p ti n nghi h n, r ng rãi h n… Chính vì

v y ph i tính m t cách toàn di n, không th có hi n t
ra

i l i kéo theo nh ng ng

i dân không có ch

ng m t công trình m i
ho c ch

kém h n n i

c .
N u không nhìn rõ b n ch t v n

, m i n m chúng ta có hàng ngàn d

án c n gi i phóng m t b ng, m i d án ch kéo theo m t gia ình không có
ch

thì ã có hàng ngàn gia ình thi u ch

ho c ch

t m b . Nh v y là

s phát tri n thiên l ch, l i ích qu c gia, l i ích công c ng không hài hòa v i
l i ích cá nhân, gia ình. T

ó, m c tiêu l n c a qu c gia s không

T nh ng nh n th c trên có th giúp chúng ta hi u
tr ng c a v n
sách b i th

, chính sách

c.

c b n ch t quan

n bù gi i phóng m t b ng nói chung và chính

ng gi i phóng m t b ng nói riêng c b n phù h p v i nguy n

v ng chính áng c a ng

i dân, nh ng

chính sách i vào cu c s ng c n có

s ph i h p ch t ch gi a các ngành, các c p có liên quan.
s ch

t

o k p th i, s quan tâm úng m c c a nh ng ng

quan, t ch c trong vi c x y ra nh ng v

ng th i c n có
i

ng

u các c

ng m c, khó kh n nh m có nh ng

gi i pháp phù h p cho t ng khu v c, t ng d án và c t ng h dân trong công
tác b i th

ng gi i phóng m t b ng (Vi n nghiên c u

2.1.2. C s th c ti n c a

a chính, 2002)[1].

tài

.


9

nh c là y u t quy t

* Công tác BT&GPMB, tái

. Nh ng ây là v n
tr c ti p t i

l n, ph c t p, liên quan

i b ph n nhân dân, d gây m t n

nh tr t t xã h i.

* Công tác BT&
, di n m o T nh có nhi u thay

i, c s h t ng

c

nâng lên.
* Th c ti n cho th y các ngành, các c p c n ph i quan tâm h n n a

n

công tác BT&GPMB.
2.1.3. C s pháp lý c a

tài

2.1.3.1. Các v n b n c a Nhà n
* Lu t

t ai 2003

c

c Qu c h i n

c C ng hòa xã h i ch ngh a

Vi t Nam khóa XI, k h p th 4 thông qua ngày 26/11/2003;
* Ngh
hành Lu t
* Ngh
ph

nh 188/2004/N
nh giá

ng, h tr và tái

c thu h i

t;

116/2004/TT - BTC c a B Tài chính ngày 07/12/2004

Chính ph v b i th

nh 197/2004/N

ng, h tr và tái

- CP ngày 03/12/2004 c a

nh c khi Nhà n

nh 17/2006/N - CP c a Chính ph v s a

i u c a các ngh

nh h

ng d n thi hành Lu t

197/2004/N - CP c th nh sau: S a
s a

t;

- CP c a Chính ph ngày 03/12/2004 v b i

nh c khi Nhà n

ng d n th c hi n ngh

* Ngh

- CP ngày 16/11/2004 c a Chính ph v

t và khung giá các lo i

nh 197/2004/N

* Thông t
h

- CP ngày 29/10/2004 c a Chính ph v thi

t ai;

ng pháp xác
* Ngh

th

nh 181/2004/N

c thu h i

t;

i, b sung m t s

t ai trong ó có Ngh

nh

i, b sung i m b Kho n 1 i u 3,

i i u 29, b sung Kho n 3 vào i u 36, s a

i Kho n 2 i u 48.


10

nh 84/2007/N - CP ngày 25/05/2007 c a Chính ph quy

* Ngh

b sung v vi c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng
th

ng, h tr , tái

nh c khi nhà n

c thu h i

nh

t, trình t , th t c b i

t và gi i quy t khi u n i v

t ai;
* Thông t 06/2007/TT - BTNMT c a B Tài nguyên và Môi tr
vi c h

ng d n th c hi n m t s

* Ngh

nh 123/2007/N

b sung m t s
ph

* Ngh

i,

nh s 181/2004/N - CP ngày 16/11/2004 v

nh giá và khung giá các lo i

nh s 69/2009/N

t;

- CP ngày 13/08/2009 c a Chính ph Quy

nh b sung v quy ho ch s d ng
tr và tái

nh s 84/2007/N - CP;

- CP c a Chính ph ngày 27/7/2007 s a

i u c a Ngh

ng pháp xác

i u c a ngh

ng v

t, giá

t, thu h i

t, b i th

ng, h

nh c ;

* Thông t s 14/2008/TTLB-BTC-BTNMT ngày 31/1/2008 c a B Tài
Chính - B Tài nguyên và Môi tr
Ngh

nh s 84/2007/N

ng h

ng d n th c hi n m t s

- CP c a Chính ph quy

gi y ch ng nh n quy n s d ng

t, thu h i

trình t , th t c b i th

ng, h tr , tái

gi i quy t khi u n i v

t ai.

i uc a

nh b sung v vi c c p

t, th c hi n quy n s d ng

nh c khi nhà n

c thu h i

t và

* Thông t 14/2009/TT – BTNMT c a B Tài nguyên và Môi tr
quy

nh chi ti t v b i th

t, giao

t, cho thuê

ng, h tr , tái

t,

ng

nh c và trình t , th t c thu h i

t.

2.1.3.2. Các v n b n c a t nh Thái Nguyên
2010.
*

-

.


11

-

.
-

.
-

.
2.2. Khái quát v b i th

ng gi i phóng m t b ng

2.2.1. Khái ni m
T th c ti n công tác GPMB

Vi t Nam ta có th nêu ra m t khái ni m

nh sau:
GPMB là quá trình nhà n

c thu h i

t c a các

it

ng s d ng

t

(t ch c, cá nhân, h gia ình) chuy n giao cho ch d án t ch c di d i các
it

ng nh nhà , cây c i hoa màu, công trình xây d ng và m t b ph n

dân c tr l i m t b ng
n

thi công công trình trên c s b i th

nh cu c s ng cho các

it

ng ph i di d i.

Công tác GPMB là vi c b i th
thu h i

t

ng thi t h i,

ng, h tr và tái

nh c khi Nhà n

c

s d ng vào m c ích qu c phòng, an ninh, l i ích qu c gia, l i

ích công c ng và m c ích phát tri n kinh t .
- Thu h i

t là vi c Nhà n

quy n s d ng

t ã

qu n lý theo quy
Lu t

c ra quy t

nh hành chính

c giao cho t ch c, UBND xã, ph

nh c a Lu t

thu l i

ng, th tr n

t ai n m 2003 (theo kho n 5,

i u 4,

t ai n m 2003)[7].
- B i th

quy n s d ng

ng khi Nhà n
t

c thu h i

i v i di n tích

t là vi c Nhà n

t b thu h i cho ng

c tr l i giá tr
i b thu h i

t


12

(theo kho n 6, i u 4, Lu t
- H tr khi Nhà n
h i

t ai n m 2003)[7].

c thu h i

t là vi c Nhà n

ng

i b thu

t thông qua ào t o ngh m i, b trí vi c làm m i, c p kinh phí di d i
a i m m i (theo kho n 7, i u 4, Lu t

n

- Tái

nh c khi Nhà n

c thu h i

t ai n m 2003)[7].

t là vi c Nhà n

cho các h gia ình, cá nhân b Nhà n
ng

c giúp

c thu h i

c b trí ch

t ang

m i

giao cho

i khác s d ng.

B i th

ng GPMB là quá trình a d ng và ph c t p, nó th hi n s khác

nhau gi a các d án, nó liên quan tr c ti p

n l i ích c a các bên tham gia

và l i ích c a toàn xã h i. Chính vì v y, công tác b i th

ng GPMB có các

c i m sau:
- Tính a d ng: M i d án

c ti n hành trên m t vùng

v i i u ki n t nhiên - kinh t xã h i và trình
khu v c n i thành, n i th , m c
d ng, giá tr
nh t

nh.

t và tài s n trên

công nghi p, th

dân trí nh t

tl nd n

n công tác GPMB có

a

c tr ng

t p trung dân c khá cao, ngành

ng s n xu t a d ng: Công nghi p, ti u th

i v i khu v c ngo i thành ho t

c

ng s n xu t ch y u

c a dân c là s n xu t nông nghi p, do ó GPMB c ng

c ti n hành v i

c i m riêng bi t.

- Tính ph c t p:
trong

iv i

ng m i, d ch v … quá trình GPMB c ng có nh ng

tr ng riêng c a nó.

nh ng

nh.

t p trung cao, ngành ngh c a dân c

i v i khu v c ven ô, m c

ngh dân c ph c t p, ho t

t khác nhau

t ai là tài s n có giá tr cao, có vai trò quan tr ng

i s ng kinh t - xã h i

i v i m i ng

thì dân c ch y u s ng vào ho t
s n xu t trong khi trình

i dân.

khu v c nông thôn

ng nông nghi p mà

t ai l i là t li u

s n xu t l i th p, kh n ng chuy n

l i r t khó kh n, do ó tâm lí c a ng

i dân vùng này là gi

i ngh nghi p
t

s n xu t,


13

th m chí h cho thuê

t còn thu

c l i nhu n cao h n là s n xu t nh ng h

v n không cho thuê. M t khác, do t p quán canh tác và sinh ho t nên a ph n
ng

i dân

d n

u không mu n m t i m nh

n công tác tuyên truy n v n

t cha ông

l i. Tình hình ó ã

ng dân c tham gia di chuy n là r t khó

kh n. Bên c nh ó công tác ki m kê,

nh giá

b i th

ng, h tr

g p nhi u

khó kh n do các tài s n nh công trình, v t ki n trúc g n li n v i
d ng. Chính vì v y khi th c hi n công tác b i th

tr t a

ng GPMB c n có s ph i

h p hài hòa gi a các c p chính quy n, các ban ngành oàn th có liên quan và
ng

i dân. C n áp d ng k p th i nh ng chính sách c a Nhà n

quy n và l i ích c a các bên tham gia theo úng quy

c

mb o

nh c a pháp lu t” (

Th Lan và cs, 2007)[6].
2.2.3. M t s quy

nh chung v công tác gi i phóng m t b ng

Th c ch t c a vi c GPMB là vi c chuy n quy n s d ng
m c ích s d ng

td

is

Theo i u 42 Lu t
1. Nhà n

c thu h i

i u ti t c a Nhà n

t ai 2003 c a n
t c a ng

gi y ch ng nh n quy n s d ng
c p GCNQSD
tr

ng h p quy

theo quy

t, chuy n

c.

c ta thì:

i s d ng

t mà ng

t (GCNQSD ) ho c

nh 50 c a lu t này thì

i s d ng

t có

i n ki n
c b i th

c

ng, tr các

nh t i kho n 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 và 12 i u 38 và các

i m b, c, d, và g kho n 1 i u 43 c a Lu t này.
2. Ng

i b thu h i lo i

t nào thì

c b i th

m i có cùng m c ích s d ng, n u không có
th

ng b ng giá tr quy n s d ng

t

ng b ng vi c giao
b i th

t t i th i i m có quy t

ng thì

nhà ,

t

cho ng

nh c tr

i b thu h i

t

c khi thu h i

t

mà ph i di chuy n ch

cb i

nh thu h i.

3. U ban nhân dân (UBND) t nh, thành ph tr c thu c Trung
và th c hi n các d án tái

t

b i th

ng l p
ng b ng

. Khu tái

nh

14

c quy ho ch chung cho nhi u d án trên cùng m t

c

i u ki n phát tri n b ng ho c h n n i
4. Tr

ng b ng ti n và

n

c

nh c thì ng

ng b ng

ng h p giá tr quy n s d ng

ng thì ng

i b thu h i

c u tiên mua ho c thuê nhà

i v i khu v c ô th , b i th

thôn, tr

th

c .

ng h p không có khu tái

th

i b thu h i

t

ng h p thu h i

t

a bàn và ph i có

cb i

thu c s h u c a Nhà

t

i v i khu v c nông

t b thu h i l n h n

c b i th

t

ng b ng ti n

t

cb i

i v i ph n chênh

l ch ó.
5. Tr

mà không có
th

t

b i th

ng b ng ti n, ng

h i

ng h p ng

t còn

c Nhà n

c h tr

n

nh

i ngh , b trí vi c làm m i.
i s d ng

t

c Nhà n

t mà ch a th c hi n ngh a v tài chính v

pháp lu t thì ph i tr
th

ng cho vi c ti p t c s n xu t thì ngoài vi c b i

i b thu h i

i s ng, ào t o chuy n
6. Tr

c a h gia ình, cá nhân tr c ti p s n xu t

c b i th

ng khi b thu

t ai theo quy

nh c a

i ngh a v tài chính ch a th c hi n trong giá

cb i

ng, h tr .
7. Chính ph quy

nh vi c b i th

thu h i và vi c h tr

th c hi n thu h i

2.2.4.1 Trình t , th t c thu h i
i u 180 ngh

ng, tái

nh c cho ng

tb

t [7].

t

nh 181/2004 N – CP quy

nh:

- C n c quy ho ch, k ho ch quy ho ch s d ng
nhà n

i có

t ã

c c quan

c có th m quy n xét duy t, UBND có th m quy n có trách nhi m

giao cho c quan Tài nguyên và Môi tr
ng ký quy n s d ng
chính khu v c

t thu h i

ng tr c thu c ch

t làm trích l c b n
i v i n i ch a có b n

o V n phòng

a chính ho c trích o

a chính, trích sao h

a


15

s

a chính

th

ng, GPMB quy
- Tr

g i cho c quan, t ch c có trách nhi m l p ph
nh t i kho n 2 và kho n 3 i u này.

ng h p thu h i

t sau khi quy ho ch, k ho ch s d ng

công b mà ch a có d án

t l p ph

c

ng án t ng th v b i

ng, GPMB trình UBND t nh, thành ph tr c thu c Trung
- Tr

t

u t thì UBND t nh, thành ph tr c thu c Trung

ng giao cho T ch c phát tri n qu
th

ng án b i

ng h p thu h i

t

th c hi n d án

ng xét duy t.

u t thì UBND huy n,

qu n, th xã, thành ph thu c t nh có trách nhi m l p ph

ng án t ng th v

b i th

ng, gi i phóng m t b ng trình UBND t nh, thành ph tr c thu c

Trung

ng xét duy t.
- Sau khi ph

ng án t ng th v b i th

ng, GPMB

UBND huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh n i có
báo tr

c ít nh t chín m

i (90) ngày

ngi p và m t t m tám m

i (180) ngày

nông nghi p cho ng

i ang s d ng

ho ch di chuy n, ph

ng án b i th

- Tr

i v i tr

ng h p thu h i

tr c thu c Trung

ng quy t

dung thu h i di n tích

t c th

giáo, ng

nh c

i Vi t Nam

n i dung thu h i

t nông
t phi

t bi t v lý do thu h i, th i gian và k

ng, GPMB.

ng án b i th

ng có trách nhi m trình quy t

i (20) ngày, t

ng, GPMB và S Tài nguyên và Môi

nh thu h i

nh. Quy t

t lên UBND t nh, thành ph

nh thu h i

i v i t ng th a
n

t chung cho t t c các th a

t ph i bao g m n i

t do t ch c, c s tôn

c ngoài, cá nhân n

c ngoài s d ng và

t do h gia ình, cá nhân,

ng dân c s d ng.

- Trong th i h n không quá m

nh n

ng h p thu h i

t ho c UBND huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh

có trách nhi m trình ph

c ng

t b thu h i thông

c khi h t th i gian thông báo ít nh t là hai m

ch c phát tri n qu

tr

i v i tr

c xét duy t,

i n m (15) ngày làm vi c k t ngày

c t trình, UBND t nh, thành ph tr

c thu c Trung

ng có trách


16

nhi m xem xét, ký g i cho S Tài nguyên và Môi tr

ng, UBND huy n,

qu n, th xã, thành ph thu c t nh ho c T ch c phát tri n qu
thu h i

t, quy t

Tr

nh xét duy t ph

ng h p trên khu

ng án b i th

t thu h i có di n tích

ang s d ng thì trong th i h n không quá ba m

nh

ng, GPMB.
t do h gia ình, cá nhân

i (30) ngày làm vi c k t

ngày nh n

c quy t

thu c Trung

ng, UBND huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh có trách

nhi m quy t

nh thu h i di n tích

ình, cá nhân, c ng

nh v thu h i

t quy t

t

i v i tr

t c th

i v i t ng th a

t có trách nhi m th c hi n vi c b i th

ng.

ng h p thu h i

t sau khi quy ho ch, k ho ch s d ng

c công b mà ch a có d án

u t , UBND huy n, qu n, th xã, thành

ph thu c t nh có trách nhi m t ch c th c hi n vi c b i th
v i tr

t do h gia

ng dân c s d ng.

- T ch c phát tri n qu
GPMB

t c a UBND t nh, thành ph tr c

ng h p thu h i

t

giao ho c cho thuê th c hi n d án

- Sau khi hoàn thành vi c b i th
tr c thu c Trung

ng quy t

qu n lý ho c giao

t cho thuê

ut .

t cho t ch c phát tri n qu

t cho nhà

ut

ng, h tr và tái

Ngay sau khi UBND t nh gi i thi u
ut

i

ng và GPMB, UBND t nh, thành ph

nh giao

2.2.4.2. Trình t , th t c b i th

u t ho c d án

ng, GPMB

t

th c hi n d án.
nh c .

a i m, ch p thu n ch tr

c phê duy t thì ti n hành

ng

ng th i các công

vi c sau:
- UBND c p huy n thông báo thu h i

t, tr

ng h p thu h i

t theo

quy ho ch thì th c hi n thông báo sau khi quy ho ch, k ho ch s d ng

t

ho c quy ho ch xây d ng ô th , quy ho ch xây d ng i m dân c nông thôn
ã

c xét duy t và công b .
- Khi ã có thông báo thu h i

gia ình, cá nhân có nhà,

t c a c p có th m quy n, t ch c, h

t n m trong di n ph i GPMB ( k c khu v c


17

không b thu h i
tr ng nhà,
B

c 1: Thành l p h i

t, ti n

và tái
h i

ng) ph i gi nguyên hi n

t.

h i ngh v i ng
h i

t nh ng thu c ph m vi nh h

i dân có

ng b i th

ng, h tr và tái

t b thu h i

thông báo công khai ph m vi thu

th c hi n d án và các v n b n pháp lu t v b i th

nh c khi nhà n

c thu h i

t. Phát t khai và h

cá nhân), không quá 10 ngày làm vi c (
c 2: Ng

i b thu h i

các gi y t có liên quan

ng, h tr

ng d n ng

t t kê khai; th i gian không quá 5 ngày làm vi c (

B

nh c . T ch c

i thu

i v i h gia ình,

i v i t ch c).

t t kê khai trong th i h n trên, kèm theo

n quy n s d ng

t, tài s n trên

t b thu h i và

n p cho t công tác. Quá th i h n trên, t công tác ph i h p v i UBND c p
xã, ch

u t l p biên b n và l u h s GPMB.
B

c 3: H i

ng b i th

b n i u tra, xác minh v

ng, h tr và tái

t, tài s n g n li n v i

nh c t ch c l p biên
t và cây c i hoa màu trên

t thu h i theo bi u m u kê khai và l p biên b n kê khai
c i hoa màu c a t ng ng

i b thu h i

t ai, tài s n, cây

t theo k ho ch chi ti t v ti n

GPMB c a d án.
B

c 4: H i

ng b i th

ng, h tr và tái

y t và l y ý ki n v ph

ng án b i th

b i th

nh c

ng, h tr và tái

ng, h tr và tái

c niêm y t t i

c và tr s UBND c p xã n i có

nh c ti n hành l p, niêm
nh c . Ph

a i m sinh ho t khu dân

t b thu h i, vi c niêm y t

biên b n có xác nh n c a UBND c p xã,

ng án

c l p thành

i di n y ban m t tr n t qu c xã.

Th i gian niêm y t và ti p nh n ý ki n óng góp ý ki n là 20 ngày, k t ngày
a ra niêm y t.
B
ph

c 5: H i

ng án b i th

ng b i th

ng, h tr và tái

ng, h tr và tái

nh c l p, hoàn ch nh

nh c , sau khi k t thúc niêm y t, t ng

h p ý ki n óng góp b ng v n b n, trong ó nêu rõ s l

ng ý ki n

ng ý, s