Đánh giá hiện trạng nước sinh hoạt tại xã Xuân Cẩm, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

NGÔ TH LUY N

Tên

tài:

ÁNH GIÁ HI N TR NG N

C SINH HO T T I

XÃ XUÂN C M, HUY N HI P HÒA, T NH B C GIANG

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

:

a chính môi tr

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa h c

: 2011 - 2015

THÁI NGUYÊN – 2015

ng


TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

NGÔ TH LUY N
Tên

tài:

ÁNH GIÁ HI N TR NG N

C SINH HO T T I

XÃ XUÂN C M, HUY N HI P HÒA, T NH B C GIANG

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

:

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

L p

: K43 - CMT - N01

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi ng viên h

a chính môi tr

ng d n : Th.S. D

ng

ng Th Minh Hòa

THÁI NGUYÊN – 2015


i

L IC M

N

Th c t p t t nghi p là khâu vô cùng quan tr ng trong quá trình h c t p
c a sinh viên t i các tr

ng

Thái Nguyên nói riêng.

ây là th i gian c n thi t giúp cho sinh viên c ng c

ki n th c ã h c trên gi ng
t ,n m

c ph

n, sáng t o

chuyên môn cao, áp ng

ng

th c t i tr

i h c Nông Lâm

ng th i giúp sinh viên làm quen v i th c

khi ra tr

ng tr thành cán b có trình

c yêu c u c a th c t , góp ph n x ng áng vào

c nhà.

Xu t phát t c s
tr

ng,

ng

ng pháp nghiên c u khoa h c, trau d i cho sinh viên tác

phong làm vi c úng

s phát tri n c a n

i h c nói chung và tr

ó, là m t sinh viên c a khoa Qu n lý Tài nguyên,

i h c Nông Lâm Thái Nguyên. Sau th i gian h c t p trau d i ki n
ng em ã ti n hành nghiên c u

tài: “ ánh giá hi n tr ng n

c

sinh ho t t i xã Xuân C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang”.
Qua ây em xin bày t lòng bi t n sâu s c t i các th y cô, Ban ch
nhi m khoa, Ban giám hi u nhà tr
Th.S D
ng

ng.

c bi t là s h

ng d n c a cô giáo

ng Th Minh Hòa; các cô chú trong UBND xã Xuân C m và gia ình

i thân, b n bè ã giúp em trong quá trình th c hi n khóa lu n.
Trong quá trình hoàn thành khóa lu n s không tránh kh i nh ng thi u

sót, em r t mong nh n
khóa lu n c a em

c nh ng ý ki n óng góp c a th y cô và các b n

c hoàn thi n h n.

Em xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày..... tháng..... n m 2015
Sinh viên

Ngô Th Luy n


ii

DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. Th ng kê tình hình s d ng n
B ng 4.2: Các

c c a ng

i dân xã Xuân C m .... 26

a i m l y m u ..................................................................... 28

B ng 4.3: K t qu phân tích n

c sinh ho t t i thôn C m Bào, xã Xuân C m,

huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang .................................................... 28
B ng 4.4: K t qu phân tích n

c sinh ho t t i thôn C m Xuyên, xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang .......................................... 29
B ng 4.5: K t qu phân tích n

c sinh ho t t i thôn C m Hoàng, xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang .......................................... 30
B ng 4.6: K t qu phân tích n

c sinh ho t t i thôn C m Trung, xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang .......................................... 31
B ng 4.7: K t qu phân tích n

c sinh ho t t i thôn Xuân Bi u, xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang .......................................... 32
B ng 4.8: Hi n tr ng n c sinh ho t t i xã Xuân C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c
Giang ................................................................................................................33
B ng 4.9: Th ng kê ý ki n ánh giá c a ng
l

ng n

i dân xã Xuân C m v ch t

c gi ng ............................................................................ 34

B ng 4.10: T l h gia ình s d ng h th ng l c n
B ng 4.11: Kho ng cách khu ch n nuôi c a ng

c ............................... 35

i dân.................................. 35

B ng 4.12: Tình hình x lý ch t th i r n sinh ho t c a các h gia ình t i xã
Xuân C m ....................................................................................... 37
B ng 4.13: Tình hình x lý n c th i sinh ho t c a các h gia ình t i xã Xuân C m
...........................................................................................................................38


iii

DANH M C HÌNH
Hình 4.1. Bi u

Th ng kê tình hình s d ng n

c c a ng

i dân xã Xuân C m

........................................................................................................................................27

iv

DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

BTNMT

: B Tài Nguyên và Môi Tr

ng

CP

: Chính ph

DO

: Hàm l

N

: Ngh

QCCP

: Quy chu n cho phép

Q

: Quy t

TCCP

: Tiêu chu n cho phép

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

TDS

: T ng ch t r n hòa tan

TSS

: T ng ch t r n l l ng trong n

TT

: Thông t

ng oxy hòa tan trong n

c

nh

nh

c


v

M CL C
PH N 1. M
1.1.

U .......................................................................................... 1

tv n

............................................................................................... 1

1.2. M c ích, yêu c u và ý ngh a c a

tài................................................. 2

1.2.1. M c ích c a

tài .......................................................................... 2

1.2.2. Yêu c u c a

tài ............................................................................ 3

1.2.3. Ý ngh a c a

tài ............................................................................. 3

PH N 2. T NG QUAN TÀI LI U ............................................................... 4
2.1. C s khoa h c c a

tài ....................................................................... 4

2.1.1. C s lý lu n .................................................................................... 4
2.1.2. C s th c ti n ................................................................................. 5
2.1.3. C s pháp lý.................................................................................... 7
2.2. Các lo i ô nhi m n

c ............................................................................ 8

2.2.1. Phân lo i ô nhi m n

c .................................................................... 8

2.3. Nguyên nhân gây ô nhi m n

c ............................................................. 9

2.3.1. Ngu n g c t nhiên .......................................................................... 9
2.3.2. Ngu n g c nhân t o........................................................................ 10
2.4. Vài nét v tài nguyên n

c ................................................................... 12

2.4.1. Tình hình s d ng n

c trên th gi i ............................................. 12

2.4.2. Tình hình s d ng n

c

PH N 3.

IT

Vi t Nam ............................................. 13

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 17
3.1.

it

ng, ph m vi nghiên c u ............................................................ 17

3.2.

a i m và th i gian nghiên c u......................................................... 17

3.3. N i dung nghiên c u ............................................................................ 17
3.3.1. i u ki n t nhiên - kinh t - xã h i c a xã Xuân C m, huy n Hi p

Hòa, t nh B c Giang ................................................................................. 17


vi

3.3.2. Ngu n n

c và tình hình s d ng n

c sinh ho t t i xã Xuân C m,

huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang ............................................................. 17
3.3.3. ánh giá hi n tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i xã Xuân C m,

huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang ............................................................. 17
3.3.4. Ý ki n c a ng
3.3.5.

i dân v ch t l

ng n

xu t m t s gi i pháp cung c p n

c sinh ho t...................... 17
c sinh ho t t i xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang .................................................... 17
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u ...................................................................... 18

3.4.1. Ph

ng pháp thu th p và k th a tài li u th c p .......................... 18

3.4.2. Ph

ng pháp ph ng v n ................................................................. 18

3.4.3. Ph

ng pháp l y m u ..................................................................... 18

3.4.4.Ph

ng pháp phân tích .................................................................... 18

3.4.5. Ph

ng pháp th ng kê và x lý s li u .......................................... 19

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 20
4.1. i u ki n t nhiên, kinh t và xã h i .................................................... 20
4.1.1. i u ki n t nhiên .......................................................................... 20
4.1.2. i u ki n kinh t - xã h i ............................................................... 22

4.1.3. C c u và t c
4.2. Ngu n n

phát tri n kinh t qua các n m ........................... 25

c và tình hình s d ng n

cn

c sinh ho t t i xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang ....................................................... 26
4.2.1. Ngu n cung c p n

c sinh ho t t i xã Xuân C m ......................... 26

4.2.2. Tình hình s d ng n

c sinh ho t t i xã Xuân C m...................... 26

4.2.3. Các ngu n gây ô nhi m ngu n n
4.3. ánh giá hi n tr ng môi tr

ng n

c t i xã Xuân C m.................. 27

c sinh ho t t i xã Xuân C m, huy n

Hi p Hòa, t nh B c Giang............................................................................ 28

4.3.1. Th c tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i thôn C m Bào ............. 28

4.3.2. Th c tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i thôn C m Xuyên ......... 29

4.3.3. Th c tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i thôn C m Hoàng ......... 30


vii

4.3.4. Th c tr ng môi tr
4.4. Ý ki n c a ng

ng n

i dân v ch t l

c sinh ho t t i thôn C m Trung .......... 31
ng n

4.5. Nguyên nhân gây ô nhi m ngu n n

c sinh ho t t i xã Xuân C m 34
c t i xã Xuân C m, huy n Hi p

Hòa, t nh B c Giang. ................................................................................... 36
4.5.1. Ô nhi m t ch t th i sinh ho t c a các h gia ình ....................... 36
4.5.2. Ô nhi m do n

c th i sinh ho t ..................................................... 37

4.5.3. Ô nhi m do ngh a trang .................................................................. 38
4.5.4. Ô nhi m do rác th i t ch , tr m y t xã Xuân C m ..................... 39
4.5.5. Ô nhi m do ý th c c a ng
4.6.

i dân .................................................. 39

xu t m t s bi n pháp ki m soát môi tr

ng n

c s ch sinh ho t t i

xã Xuân C m ............................................................................................... 39
4.6.1. Bi n pháp giáo d c tuyên truy n.................................................... 39
4.6.2. Bi n pháp kinh t ............................................................................ 40
4.6.3. Bi n pháp k thu t.......................................................................... 40
4.6.4. Nâng cao hi u qu công tác qu n lý môi tr

ng ........................... 40

PH N 5. K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................... 41
5.1. K t lu n ................................................................................................. 41
5.2. Ki n ngh ............................................................................................... 42
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 43


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv n
N

c là m t d ng tài nguyên thiên nhiên

i v i con ng

i và sinh v t s ng trên trái

cu c s ng trên trái

t không th t n t i

v a h u h n và chính b n thân n

t. Có th nói không có n
c. N

c có th

s ng n u ng, sinh ho t, ho t

cd

d

i

i

t, n

c là tài nguyên v a vô h n

ng công nghi p, n ng l

c m a và n

ng, nông nghi p,

c bao g m ngu n n

c bi n. Trong ó ngu n n

t là quan tr ng nh t, có liên quan tr c ti p

s n xu t c a con ng

i. Ngu n n

c thì

áp ng cho các nhu c u c a cu c

giao thông v n t i th y, du l ch. Tài nguyên n
n

c bi t vô cùng quan tr ng

n

c m t,

c m t và n

i s ng sinh ho t và

c m t là các d ng tích t n

c t nhiên

hay nhân t o có th khai thác s d ng trên m t

t ho c h i

sông, su i, ao, h , kênh, r ch,

c t nhiên, h ch a n

nhân t o, b ng tuy t….. N
c pn

m, phá, h ch a n
cd

i lòng

t hay n

Ngày nay cùng v i s phát tri n kinh t xã h i con ng

v y

m b o ngu n n

v ngu n n

o bao g m:

i và cây tr ng.

i s d ng n

c ngày

a nhi u qu c gia vào tình tr ng thi u n
c ph c v cho các ho t

c

c ng m là ngu n cung

c quan tr ng cho sinh ho t h ng ngày c a con ng

càng nhi u và lãng phí ã

c

ng c a con ng

c. Vì

i và b o

c kh i b suy thoái, c n ki t giúp cho vi c qu n lý, khai thác s

d ng có hi u qu thì các

a ph

ng, khu v c và các ngành không ng ng

m nh công tác tuyên truy n, qua ó, m i t ch c c ng nh ng

cao nh n th c v t m quan tr ng c a n

c

y

i dân nâng

i v i cu c s ng.

Xuân C m là m t xã thu c huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang n n kinh t
còn ch m phát tri n, ch y u là tr ng tr t và ch n nuôi,

i s ng nhân dân

còn g p nhi u khó kh n. Trong th i gian g n ây v i s phát tri n kinh t , xã
h i thì v n

môi tr

ng trên

a bàn xã ang b c l nhi u b t c p. Môi


2

tr

ng

t, môi tr

ng không khí, ngu n n

c b ô nhi m. i u này ã gây nh h
c a ng

c m t, n

ng tr c ti p

c ng m ang có nguy
n

i s ng và s c kh e

i dân trong xã và các khu v c lân c n. Ngu n n

ho t t i xã Xuân C m ch y u là n
Trên

a bàn xã có 18 h ,

c gi ng (gi ng ào và gi ng khoan).
p l n nh v i di n tích m t n

ha. H th ng các h ch a có ý ngh a r t quan tr ng
s ng nhân dân trong xã, là ngu n cung c p n
c it o

t, c i t o môi tr

c dùng cho sinh

ct

c g n 37

i v i s n xu t và

i

i cho nông nghi p, giúp

ng t nhiên.... Bên c nh ó là m t xã thu n nông

ch y u là tr ng tr t và ch n nuôi, do l m d ng phân bón, thu c b o v th c
v t, cùng v i ch t th i trong ch n nuôi, rác th i, n
ngày ch a

c thu gom tri t

sinh ho t c a ng
vi c s d ng n
giá ch t l

i dân trên

nhi m ngu n n

ng.

c s

khoa Môi Tr

a ph

c s ch sinh ho t t i

em ã ti n hành nghiên c u

ng, tr

ng

a

ng, Ban ch nhi m

ng d n c a cô giáo Th.S. D

Hòa – Gi ng viên khoa Môi Tr

ánh

kh c ph c nh ng nguy c gây ô

áp ng nhu c u s d ng n

is h

c

ng, tìm ra nguyên nhân gây ô

ng ý c a Ban Giám Hi u nhà tr

ng, d

n ngu n n

i dân t i các vùng nông thôn,

a ra m t s gi i pháp
c

ng

a bàn xã. Xu t phát t th c tr ng chung c a

c ang s d ng t i

nhi m và qua ó

ph

, x lý,… ã gây nh h

c sinh ho t c a ng

ng n

c th i sinh ho t h ng

ng Th Minh

i h c Nông Lâm Thái Nguyên,

tài: “ ánh giá hi n tr ng n

c sinh ho t t i

xã Xuân C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang”.
1.2. M c ích, yêu c u và ý ngh a c a
1.2.1. M c ích c a
-

tài

tài

ánh giá hi n tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i xã Xuân C m,

huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang.
-N m

c tình hình s d ng n

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang.

c sinh ho t trên

a bàn xã Xuân


3

- Tìm ra nh ng nguyên nhân gây ô nhi m môi tr

ng n

c trên

a bàn

xã Xuân C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang.
n

xu t m t s bi n pháp kh c ph c, gi m thi u tình tr ng ô nhi m

c sinh ho t và cung c p n

ho t, áp ng nhu c u n
1.2.2. Yêu c u c a

c s ch nh m nâng cao ch t l

c s ch c a ng

i dân

a ph

ng n

c sinh

ng.

tài

- Ph n ánh úng hi n tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i xã Xuân

C m, huy n Hi p Hòa, t nh B c Giang.
-

m b o tài li u, s li u

y

, trung th c, khách quan.

- Các m u nghiên c u và phân tích ph i

m b o tính khoa h c và

i

di n cho khu v c nghiên c u.
- K t qu phân tích các thông s v ch t l
-

m b o nh ng ki n ngh ,

i u ki n

a ph

ngh

ng n

c chính xác.

a ra có tính kh thi, phù h p v i

ng.

1.2.3. Ý ngh a c a

tài

- V n d ng nh ng ki n th c ã h c vào trong nghiên c u khoa h c.
a ph

ánh giá v n

th c t và hi n tr ng môi tr

ng n

c sinh ho t t i

ng.
- T vi c ánh giá hi n tr ng môi tr

phù h p nh m áp ng nhu c u s d ng n

ng n c,
c s ch c a ng

xu t m t s gi i pháp
i dân a ph ng.


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. C s lý lu n
Khái ni m môi tr
Môi tr
ng

ng

ng là h th ng các y u t v t ch t t nhiên và nhân t o có tác

i v i s t n t i và phát tri n c a con ng

i u 3 Lu t B o v môi tr

ng Vi t Nam n m 2014) [3].

Khái ni m ô nhi m môi tr
Ô nhi m môi tr

ng

ng là s bi n

i c a các thành ph n môi tr

không phù h p v i quy chu n k thu t môi tr
gây nh h

ng x u

v môi tr
N

i và sinh v t (Theo kho n 1

n con ng

ng và tiêu chu n môi tr

ng

i và sinh v t (Theo kho n 8 i u 3 Lu t B o

ng Vi t Nam n m 2014) [3].
c và m t s khái ni m có liên quan

Ngu n n

c: là các d ng tích t n

c t nhiên ho c nhân t o có th

khai thác, s d ng bao g m sông, su i, kênh, r ch, h , ao,
t ng ch a n

cd

i

c m t: là n

N

cd

N

c sinh ho t: là n

N

i

m, phá, bi n, các

t; m a, b ng, tuy t và các d ng tích t n

N

sinh c a con ng

n

ng

c t n t i trên m t

t: là n

t li n ho c h i

c t n t i trong các t ng ch a n
c s ch ho c n

c khác.

o.
cd

i

t.

c có th dùng cho n, u ng, v

i.

c s ch: là n

c có ch t l

ng áp ng quy chu n k thu t v

c s ch c a Vi t Nam.
Ô nhi m ngu n n

c: là s bi n

h c và thành ph n sinh h c c a n

chu n k thu t cho phép, gây nh h

i tính ch t v t lý, tính ch t hóa

c không phù h p v i tiêu chu n, quy
ng x u

n con ng

i và sinh v t.


5

Suy thoái ngu n n
n

c: là s suy gi m v s l

ng, ch t l

c so v i tr ng thái t nhiên ho c so v i tr ng thái c a ngu n n

quan tr c trong các th i k tr
C n ki t ngu n n
ngu n n

ng ngu n
c ã

c

c ó.
c: là s suy gi m nghiêm tr ng v s l

c, làm cho ngu n n

ng c a

c không còn kh n ng áp ng nhu c u khai

thác, s d ng và duy trì h sinh thái th y sinh.
Ch c n ng c a ngu n n

c: là nh ng m c ích s d ng n

nh d a trên các giá tr l i ích c a ngu n n
Hành lang b o v ngu n n
n

c ho c bao quanh ngu n n

c nh t

c.

c: là ph n

t gi i h n d c theo ngu n

c do c quan nhà n

c có th m quy n quy

nh (TS. D Ng c Thành, 2012) [4].
2.1.2. C s th c ti n
2.1.2.1. Vai trò c a n
N
nh n n

c có vai trò

c

i v i c th con ng
c bi t quan tr ng

i
i v i c th , con ng

c vài ngày nh ng không th nh n u ng n

60% thành ph n c u t o c th .

c. N

c chi m kho ng

i v i các b ph n trong c th , l

phân ph i không gi ng nhau: trong x

nhi t

c có ch c n ng i u ch nh nhi t

c th con ng

i luôn gi

c, thông qua ho t

bài ti t m hôi. Ngoài ra, n

c

m c 37°C. L

ng n

c th . Bình th

c
ng,

ng nhi t d th a sinh ra

trong quá trình thay th c a các t bào s nhanh chóng
nh n

ng n

ng chi m 10%, trong mô m chi m

20% - 35%, trong th t chi m g n 70%, trong d ch v và huy t t
chi m t i 90%. N

i có th

c ào th i ra ngoài

ng t a nhi t trên b m t da, ch ng h n nh vi c
c là m t ch t d n nhi t t t nh t. Cho dù s s n

sinh và ào th i c a các c quan trong c th không gi ng nhau, nh ng nh
vai trò d n nhi t c a n
cân b ng, nh

c làm cho nhi t

ó mà duy trì m i ho t

không b nh n khô, gi cho da luôn
N

c giúp v n chuy n oxy, ch t dinh d

c th và các c quan luôn
ng bình th
c m m m i, t

ng. N

c

c làm cho da

i t n và àn h i t t.

ng và ch t kích thích…

n các t


6

ch c t bào, làm cho các ch t ó phát huy

c tác d ng,

các ch t th i có h i ra ngoài c th thông qua con
hôi. H n th , n

ng th i ào th i

ng hô h p và thoát m

c còn là ch t dung môi c a h u h t các ph n ng hóa h c

x y ra trong c th , nó óng vai trò trung gian cho các ph n ng trao

thúc

y các ho t

ng sinh lý và ph n ng hóa h c. Không có n

các ph n ng trao

i oxy,

c, h u h t

i ch t trong c th s b ng ng l i và s s ng s b h y

di t [9].
Tóm l i: N

c r t c n cho c th , nh n bi t c th b thi u n

c m giác khát ho c màu c a n
c th

ang b thi u n

là y u t quan tr ng
2.1.2.2. Vai trò c a n
-

iv i

t m gi t và ho t
-

c ti u có màu vàng

c. Duy trì cho c th luôn
m b o s c kh e c a m i ng
c

iv i

c

tr ng thái cân b ng n
i.

t ván…

ng nông nghi p: Ông cha ta có câu “ Nh t n
nói lên s quan tr ng c a n

c c n thi t cho c tr ng tr t và ch n nuôi. Thi u n

v t nuôi không th phát tri n
-

i v i ho t

c

c s d ng cho nhu c u n u ng,

ng vui ch i gi i trí nh b i l i, l

i v i ho t

m ch ng t

i s ng s n xu t

i s ng sinh ho t: N

phân, tam c n, t gi ng”
N

c ti u, n

c qua

c

c, nhì

i v i tr ng tr t.

c các loài cây tr ng,

c.

ng công nghi p: N

c s d ng trong các ngành công

nghi p là r t l n. Tiêu bi u là các ngành khai khoáng, s n xu t nguyên li u
công nghi p nh than, thép, gi y,…
- Ngoài ra, n

u c n tr l

ng n

c l n.

c còn có vai trò r t quan tr ng trong ho t

ng du l ch,

giao thông v n t i, th y i n [10].
Tóm l i:

i v i con ng

in

c có vai trò c c k quan tr ng và không

th thi u trong cu c s ng h ng ngày. Qua ó cho ta th y vi c b o v ngu n
n

c là r t c n thi t cho cu c s ng c a m i ng

i.


7

2.1.3. C s pháp lý
- Lu t tài nguyên n
s th hi n pháp ch
nguyên n

c s 17/2012/QH13 có 10 ch

ng l i , ch tr

ng 57 i u. ây là

ng và quan i m c a nhà n

c v tài

c.

- Lu t B o v Môi tr

ng n m 2014

c Qu c h i n

c C ng hoà xã

h i ch ngh a Vi t Nam khoá XIII k h p th 7 thông qua ngày 23/06/2014
và có hi u l c thi hành t ngày 01/01/2015.
- Ngh

nh s 162/2003/N -CP ngày 19/12/2003 c a Chính ph Ban

hành quy ch thu nh p, qu n lý, khai thác,s d ng d li u, thông tin v tài
nguyên n

c.

- Ngh

nh s 179/1999/N -CP ngày 30/12/1999 c a Chính ph quy

nh vi c thi hành tài nguyên n
- Ngh

c.

nh s 34/2005/N -CP ngày 17/05/2005 c a Chính ph quy

nh v x ph t vi ph m hành chính trong l nh v c tài nguyên n
- Ngh

nh s 117/2009/N - CP ngày 11/07/2007 quy

hành vi vi ph m trong l nh v c B o v môi tr

c.
nh v các

ng, hình th c x ph t, m c

ph t, th t c x ph t và các bi n pháp kh c ph c h u qu .
- Thông t
nguyên và Môi tr

s

02/2005/TT-BTNMT ngày 24/06/2005 c a B

ng h

ng d n th c hi n Ngh

ngày 27/07/2004 c a Chính ph quy
s d ng tài nguyên n

c, x n

Tài

nh s 149/2004/N -CP

nh vi c c p phép th m dò, khai thác,

c th i vào ngu n n

c.

- Thông t s 05/2005/TT-BTNMT ngày 22/7/2005 c a B Tài nguyên
Môi tr

ng h

ng d n thi hành Ngh

17/03/2005 c a Chính Ph quy
v c tài nguyên n

nh s

34/2005/N -CP ngày

nh v x ph t vi ph m hành chính trong l nh

c.

- Thông t 26/2011/TT-BTNMT ngày 18/7/2011 c a B Tài nguyên và
Môi tr

ng Quy

nh chi ti t m t s

i u c a Ngh

nh s 29/2011/N -CP

8

ngày 18/04/2011 c a Chính ph quy
ánh giá tác

ng môi tr

- Quy t

nh s

nh v

ánh giá môi tr

ng, cam k t b o v môi tr

c Qu c gia v tài nguyên n

- TCVN 6000:1995: Tiêu chu n l y m u n
- TCVN 6096:2004: Tiêu chu n n

c,

ng.

81/2006/Q -TT ngày 14/04/2006 c a Th

Chính Ph phê duy t Chi n l

n

ng chi n l

c

T

ng

n n m 2010.

c ng m.

c u ng óng chai.

- QCVN 01:2009/BYT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch t l

ng

c n u ng ban hành ngày 17/06/2009 (thay th Tiêu chu n V sinh n

c

n u ng ban hành kèm theo Quy t

nh 1329/2002/Q -BYT ngày

18/04/2002) [1].
- QCVN 02:2009/BYT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch t l
n

c sinh ho t [2].
- QCVN 08:2008/BTNMT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch t l

n

ng

c m t.
- QCVN 09:2008/BTNMT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch t l

n

ng

ng

c ng m.

2.2. Các lo i ô nhi m n

c

2.2.1. Phân lo i ô nhi m n

c

2.2.1.1. D a vào ngu n g c ô nhi m
- Ô nhi m do
th

c tính

a ch t c a ngu n n

ng ch a nhi u s t, nhôm, sunfat, n

s t và mangan, n

ng n

t phèn

ng ch a nhi u

c, làm cho n

mu i kho ng 8g/lít thì h u h t các th c v t

- Ô nhi m do m a, tuy t tan, l l t,... n
ng ph

t th

c m n theo th y tri u ho c t mu i

t, khi có i u ki n hòa l n trong môi tr

nhà,

c trên

c vùng núi á ch a nhi u canxi.

- Ô nhi m do m n, n

Natri. N ng

c l y t lòng

c: n

trong lòng
c nhi m Clo,

u b ch t.

c m a r i xu ng m t

t, mái

ô th , khu công nghi p,... kéo theo các ch t xu ng sông, h


9

ho c các s n ph m c a ho t

ng s ng c a sinh v t, k c các xác ch t c a

chúng [6].
2.2.1.2. D a vào tính ch t ô nhi m
- Ô nhi m sinh h c c a n

c: Ô nhi m n

c v m t sinh h c là do các

ngu n th i ô th hay k ngh các ch t th i sinh ho t, phân, n
máy

c r a các nhà

ng, nhà máy gi y, lò sát sinh,...
- Ô nhi m hóa h c do ch t vô c : Do th i vào n

c các ch t nitrat,

photphat dùng trong nông nghi p và các ch t th i do luy n kim và các công
ngh khác nh : Zn, Mn, Cd, Cu, Hg, Cr, Niken là nh ng ch t

c cho th y

sinh v t.
- Ô nhi m do các ch t h u c
hidrocacbon, nông d

t ng h p: Ô nhi m ch

c, các ch t t y r a,...

- Ô nhi m v t lý: Các ch t r n không tan khi
làm t ng l

y u do

ng ch t l l ng, t c là làm t ng

th là g c vô c hay h u c , có th

c th i vào ngu n n

cc an

c

c. Các ch t này có

c vi khu n n. S phát tri n c a vi

khu n và các vi sinh v t khác l i càng làm t ng

xuyên th u c a ánh sáng.

Nhi u ch t th i công nghi p có ch a các ch t có màu, h u h t là màu h u c ,
làm gi m giá tr s d ng c a n

c v m t y t c ng nh th m m [6].

2.3. Nguyên nhân gây ô nhi m n

c

2.3.1. Ngu n g c t nhiên
Là do m a, tuy t tan, l l t, gió bão… ho c do các s n ph m ho t

ng

s ng c a sinh v t, k c xác ch t c a chúng.
Cây c i, sinh v t ch t i , chúng b vi sinh v t phân h y thành ch t h u
c . M t ph n s ng m vào lòng
nhi m. ho c theo dòng n

t, sau ó n sâu vào n

c ng m, gây ô

c ng m hòa vào dòng l n.

L t l i có th làm n

c m t s trong s ch, khu y

trong h th ng c ng rãnh, mang theo nhi u ch t th i
cu n theo các lo i hoá ch t tr

c ây ã

c c t gi .

ng nh ng ch t d

ch it n i

rác, và


10

N

c l t có th b ô nhi m do hoá ch t dùng trong nông nghi p, k

ngh ho c do các tác nhân
c n các công tr

ch i

các khu ph th i. Công nhân thu d n lân

ng k ngh b l t có th b tác h i b i n

c ô nhi m hoá

ch t.
Ô nhi m n

c do các y u t t nhiên (núi l a, xói mòn, bão, l t,...) có

th r t nghiêm tr ng, nh ng không th
nhân chính gây suy thoái ch t l

ng n

ng xuyên, và không ph i là nguyên
c toàn c u [6].

2.3.2. Ngu n g c nhân t o
2.3.2.1. Do các ch t th i t sinh ho t
N

c th i sinh ho t (domestic wastewater): là n

các h gia ình, b nh vi n, khách s n, c quan tr
trong quá trình sinh ho t, v sinh c a con ng
Thành ph n c b n c a n

c th i phát sinh t

ng h c, ch a các ch t th i

i.

c th i sinh ho t là các ch t h u c d b

phân h y sinh h c (cacbohydrat, protein, d u m ), ch t dinh d

ng (photpho,

nit ), ch t r n và vi trùng. Tùy theo m c s ng và l i s ng mà l

ng n

c ng nh t i l

ng các ch t có trong n

c th i c a m i ng

là khác nhau. Nhìn chung m c s ng càng cao thì l

ng n

c th i

i trong m t ngày
c th i và t i l

ng

th i càng cao.
N

c th i ô th (municipal wastewater): là lo i n

s g p chung n
s th

c th i sinh ho t, n

c th i v sinh và n

ng m i, công nghi p nh trong khu ô th . N

c thu gom vào h th ng c ng th i thành ph , ô th
th

ng

n

c s d ng c a ô th s tr thành n

các ô th có h th ng c ng th i, kho ng 70%

c ng. Nhìn chung, thành ph n c b n c a n
n

c th i t o thành do
c th i c a các c

c th i ô th th

ng

x lý chung. Thông
n 90% t ng l

c th i ô th và ch y vào
c th i ô th c ng g n t

ng
ng

ng t

c th i sinh ho t.
nhi u vùng , phân ng

i và n

quay tr l i vòng tu n hoàn c a n

c th i sinh ho t không

c. Do ó b nh t t có i u ki n

c x lý mà
lây lan


11

và gây ô nhi m môi tr

ng. N

c th i không

c x lý ch y vào sông r ch

và ao h gây thi u h t oxy làm cho nhi u lo i

ng v t và cây c không th

t n t i.
Các bãi rác là n i ch a
d n, x lý tri t

thì n

ng s ô nhi m r t cao, n u không

c t các bãi rác theo n

g n khu dân c , ho c th m vào ngu n n

c thu

c m a, ch y vào các ao h

c ng m gây ô nhi m.

Còn t i các khu ô th , trung bình m i ngày th i ra 20.000 t n ch t th i
r n nh ng ch thu gom và

a ra các bãi rác

th i nên ã gây ô nhi m ngu n n
2.3.2.2. Ô nhi m do ho t
N

c trên 60% t ng l

ng ch t

c [6].

ng công nghi p

c th i công nghi p (industrial wastewater): là n

c th i t các c

s s n xu t công nghi p, ti u th công nghi p, giao thông v n t i. Khác v i
n

c th i sinh ho t hay n

c th i ô th , n

c th i công nghi p không có

thành ph n c b n gi ng nhau, mà ph thu c vào ngành s n xu t công nghi p
c th .
Có nhi u ho t

ng s n xu t công nghi p gây ô nhi m n

c, trong ó

ch y u là:
- Do các ho t

ng s n xu t.

- Do khai thác khoáng s n.
- T các lò nung và ch bi n h p kim.
Hàm l
(CN-) v

t

ng n

c th i c a các ngành công nghi p này có ch a xyanua

n 84 l n, H2S v

t 4,2 l n, hàm l

ng NH3 v

chu n cho phép nên ã gây ô nhi m n ng n các ngu n n
dân c . M c

ô nhi m n

c

t 84 l n tiêu

c m t trong vùng

các khu công nghi p, khu ch xu t, c m công

nghi p t p trung là r t l n. i u nguy hi m h n là trong s các c s s n xu t
công nghi p, các khu ch xu t a ph n ch a có tr m x lý n
và h th ng c s h t ng áp ng yêu c u b o v môi tr

c th i, khí th i

ng [6].


12

2.3.2.3. Do ho t
Các ho t

ng nông nghi p
ng ch n nuôi gia súc: phân, n

không qua x lý

a vào môi tr

c ti u gia súc, th c n th a

ng và các ho t

ng s n xu t nông nghi p

khác: thu c tr sâu, phân bón t các ru ng lúa, d a, v
ch t hóa h c

c h i có th gây ô nhi m ngu n n

n cây, rau ch a các

c ng m và n

c m t.

Trong quá trình s n xu t nông nghi p, a s nông dân

u s d ng

thu c b o v th c v t g p ba l n khuy n cáo. Ch ng nh ng th , nông dân còn
s d ng c các lo i thu c tr sâu ã b c m nh Aldrin, Thiodol, Monitor.
Trong quá trình bón phân, phun x t thu c, ng
b o h lao

i nông dân không h trang b

ng.

a s nông dân không có kho c t gi b o qu n thu c, thu c khi mua v
ch a s d ng

c c t gi kh p n i, k c g n nhà n, gi ng sinh ho t...

a

s v chai thu c sau khi s d ng xong b v t ngay ra b ru ng, s còn l i
c gom

bán ph li u [6].

2.4. Vài nét v tài nguyên n
2.4.1. Tình hình s d ng n
T ng tr l

c
c trên th gi i

ng tài nguyên n

c c a hành tinh

1,38 – 1,45 t km³. Trên ph m vi l c
b ng tuy t

các

c thì m c n

c tính kho ng

c m t bao g m n

c

i là 98,83%, n u kh i

c bi n có th dâng lên 66,4 m. V l

c h , cho t i nay v n ch a tính
.S b

ng n

a c c và các vùng núi cao x hàn

b ng này tan thành n
n

a tr l

c

c chính xác, vì ch a

c i u tra

ng
y

c tính có 2,8 tri u h t nhiên, trong s 145 h có di n tích m t

trên 100 km². L

ng n

kho ng 56 – 58% là n

c c a nh ng h này chi m 95% t ng s , trong ó
c ng t. H n

c ng t l n nh t và sâu nh t trên trái

t là h Baican (thu c CHLB Nga) ch a 2.300 km³ n

c, v i

sâu t i a

1.741 m. Ngoài s h t nhiên, ã có h n 10.000 h ch a n

c nhân t o

nh m gi i quy t các nhu c u s d ng ngu n n

c m t.


13

c ng m là các d ng n

N
nó là n
n

c ng m c a v trái

c ng m,

c trong các l p

t hay còn g i là n

c tr ng l c. V tr l

sâu 1000 m có kho ng 4 tri u km³ n

n 6.000 m có kho ng 5 tri u km³ n
cung c p n

t bên trên c a quy n á,

c quan tr ng cho con ng

c, còn

c. Nhìn chung n

ng

sâu 1.000

c ng m là ngu n

i và cây tr ng (TS. D Ng c Thành,

2012) [4].
2.4.2. Tình hình s d ng n

c

2.4.2.1. Tình hình s d ng n

c

Vi t Nam

Vi t Nam n m trong vùng nhi t

i m có l

ng m a t

trung bình t 1.800mm - 2.000mm, nh ng l i phân b không
trung ch y u vào mùa m a t tháng 4-5
Trung b thì mùa m a b t
không

ng

ul

ng

ng

il n

u mà t p

n tháng 10, riêng vùng duyên h i

u và k t thúc ch m h n vài ba tháng. S phân b

ng m a và dao

ng ph c t p theo th i gian là nguyên

nhân gây nên n n l l t và h n hán th t th
mùa màng và tài s n nh h

ng

ng gây nhi u thi t h i l n

n

n n n kinh t qu c gia, ngoài ra còn gây

nhi u tr ng i cho vi c tr th y, khai thác dòng sông.
Theo s

c tính thì l

ng n

kho ng 640 km³, t o ra m t l
km³. N u tính c l

ng n

c m a h ng n m trên toàn lãnh th

ng dòng ch y c a các sông h kho ng 313

c t bên ngoài ch y vào lãnh th n

c ta qua hai

con sông l n là sông C u long (550 km³) và sông H ng (50 km³) thì t ng
l

ng n

c m a nh n

các con sông
n

c h ng n m kho ng 1.240 km³ và l

u ng

i

c ng t khá d i dào l

t t i 17.000 m³/ ng

phát tri n nên nhu c u v l
thác

c mà

ra bi n h ng n m kho ng 900 km³. Nh v y so v i nhi u

c, Vi t Nam có ngu n n

m i

ng n

c 500 m³/ng

ng n

ng n

c bình quân cho

i/ n m. Do n n kinh t n

c ta ch a

c s d ng ch a cao, hi n nay m i ch khai

i/n m ngh a là ch khai thác

c t nhiên cung c p và ch y u là ch khai thác l p n
sông và ph n l n t p trung cho s n xu t nông nghi p [7].

c 3% l

ng n

c

c m t c a các dòng


14

2.4.2.2. Hi n tr ng môi tr

ng n

Gi ng nh m t s n

c

Vi t Nam

c trên th gi i, Vi t Nam c ng ang

thách th c h t s c l n v n n ô nhi m môi tr

ng n

c,

ng tr

c

c bi t là t i các

khu công nghi p và ô th .
Th c tr ng ô nhi m n
th

c m t : Hi n nay ch t l

ng l u các con sông chính còn khá t t. Tuy nhiên

ang có nhi u vùng b ô nhi m n ng n .
sông t ng cao vào mùa khô khi l
l

ng n

ng n

c

vùng

các vùng h l u ã và

c bi t m c
c

ng n

ô nhi m t i các con

v các con sông gi m. Ch t

c suy gi m m nh, nhi u ch tiêu nh : BOD, COD, NH4, N, P cao

h n tiêu chu n cho phép nhi u l n.
Ô nhi m n

c m t khu ô th : các con sông chính

Vi t Nam

u ã

b ô nhi m. Ví d nh sông Th V i, là con sông ô nhi m n ng nh t trong h
th ng sông
th

ng Nai, có m t o n sông ch t dài trên 10 km. Giá tr

ng xuyên d

i 0.5mg/l, giá tr th p nh t

o

khu c ng Vedan (0.04 mg/l)

V i giá tr g n b ng 0 nh v y, các loài sinh v t không còn kh n ng sinh
s ng.
Th c tr ng ô nhi m n
Vi t Nam c ng ang ph i

cd

i

t: Hi n nay ngu n n

i m t v i nh ng v n

cd

i

t

nh b nhi m m n, nhi m

thu c tr sâu, các ch t có h i khác… Vi c khai thác quá m c và không có quy
ho ch ã làm cho m c n

cd

v c

ng b ng sông C u Long. Khai thác n

ng b ng b c b và

c ng s d n

n hi n t

i

t b h th p. Hi n t

ng xâm nh p m n

ng này

các khu
c quá m c

các vùng ven bi n. N

cd

i

t b ô nhi m do vi c chôn l p gia c m b d ch b nh không úng quy cách.
Th c tr ng ô nhi m n

c bi n: N

c bi n Vi t Nam ã b ô nhi m b i

ch t r n l l ng ( ng b ng sông C u Long và sông H ng), nitrat, nitrit,
colifom (ch y u là
H u h t sông h
dân c

ng b ng sông C u Long), d u và kim lo i k m…
các thành ph l n nh Hà N i và TP HCM, n i có

ông úc và nhi u khu công nghi p l n

u b ô nhi m. Ph n l n


15

l

ng n

rác

c th i sinh ho t (kho ng 600.000 m³ m i ngày, v i kho ng 250 t n

c th i ra các sông

m³ nh ng ch có 10%

khu v c Hà N i) và công nghi p (kho ng 260.000
c x lý)

u không

c x lý, mà

th ng vào các

ao h , sau ó ch y ra các con sông l n t i vùng Châu Th sông H ng và sông
Mê Kông. Ngoài ra, nhi u nhà máy và c s s n xu t nh các lò m và ngay
b nh vi n (kho ng 7.000 m³m i ngày, ch 30% là
c trang b h th ng x lý n

c x lý) c ng không

c th i.

Nhi u ao h và sông ngòi t i Hà N i b ô nhi m n ng, áng l u ý là h

th ng h trong công viên Yên S .

ây

c coi là thùng ch a n

c th i c a

Hà N i v i h n 50% l

ng n

c th i c a thành ph . Ng

i dân trong khu

v c này không có

n

c s ch cho nhu c u sinh ho t và t

i tiêu. i u ki n

s ng c a h c ng b

e d a nghiêm tr ng vì nhi u khu v c trong công viên là

n i nuôi d

ng m m m ng c a d ch b nh.

M c dù m c a t n m 2002 nh ng công viên Yên S không

cs

d ng hi u qu do s ô nhi m và mùi ô u b c lên t h . Vì v y, quá trình phát
tri n v n d m chân t i ch . Nhi u sông h

phía Nam thành ph nh Tô L ch

và Kim Ng u c ng ang n m trong tình tr ng ô nhi m nh v y [7].
2.4.2.3. Tài nguyên n
T ng l

c m t và nh ng thách th c trong t

ng dòng ch y trên t t c các con sông ch y qua Vi t Nam

kho ng 841 km³/n m chi m kho ng 8% tr l
ch y n i

ng lai

ng toàn qu c, trong ó dòng

a là 340 km³ chi m 40%, dòng ch y ngoài vào là 507 km³ chi m

60% t ng l
m tc an

ng dòng ch y. N u xét chung cho c n
c ta t

ng

c thì tài nguyên n

i phong phú, chi m kho ng 2% t ng l

c

ng dòng

ch y c a các sông trên th gi i, trong khi ó di n tích

t li n n

chi m kho ng 1,35% di n tích th gi i. Tuy nhiên, m t

c i m quan tr ng

c a tài nguyên n
không

c m t là bi n

c ta ch

i m nh m theo th i gian và phân b

u gi a các sông và các vùng (TS. D Ng c Thành, 2012) [4].
Nh ng thách th c v tài nguyên n

c trong t

ng lai:


16

- S gia t ng dân s kéo theo s gia t ng v nhu c u s d ng n
cho sinh ho t, n u ng và s n xu t.
m

n môi tr

ng th i, con ng

ng t nhiên nói chung và môi tr

- Bi n

c nói riêng.

ô th hóa, công nghi p hóa nhanh và t ng c

nông nghi p d n t i nhu c u s d ng n

c.

ng s n xu t

c s ch t ng cao và m c

ô nhi m

c c ng cao h n.
- Tài nguyên n

n

c phân b không

u làm nh h

ng

n vi c c p

c cho m t s vùng.

2.4.2.4. Tình hình cung c p n

c s ch

góp ph n c i thi n i u ki n s d ng n
tr

ng nông thôn nh m nâng cao ch t l

ng

c s ch và v

n n m 2020” theo Quy t

c Qu c gia c p n

2020 là: “T t c dân c nông thôn s d ng n

cs
a ph

ng t i thi u 60 lít/ng

u t t ngu n v n c a Ch

ng, s

óng góp c a ng

trong ó có Qu Nhi

nông thôn

c s ch

c

c s d ng n

nn m

t tiêu chu n ch t

i/ngày” [5].
ng trình m c tiêu Qu c gia, c a

i dân và h tr c a các t ch c qu c t

ng Liên Hi p Qu c (UNICEF), Vi t Nam ã

nh ng ti n b rõ r t v c p n

c

nh s 104/2000/Q -

TTg ngày 25/08/2000. M t trong nh ng m c tiêu c a Chi n l

ng qu c gia v i s l

sinh môi

ng cu c s ng và s c kh e c a

i dân, Chính ph Vi t Nam ã phê duy t “Chi n l

s ch và v sinh nông thôn

l

ng m nh

i khí h u c ng là nguyên nhân khi n suy gi m ngu n n

-T c

n

ng n

i s tác

c s ch

c sinh ho t nông thôn: ã nâng t l ng

t

c
i dân

c sinh ho t h p v sinh t 32 % vào n m 1998,

lên kho ng 75 % vào cu i n m 2010.
Tuy nhiên, tính b n v ng c a các thành qu
l

ng và ch t l

ng n

gi m sút nên nhi u ng
s ch c a Chính ph .

ã

t

c ch a cao. S

c cung c p t nhi u công trình c p n

c hi n ang b

i ch a th c s

ng trình n

ch

ng l i t ch

c