Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan chính quyền địa phương ở việt nam hiện nay

------------------

AY
Chuyên ngành:
Mã số: 62 38 01 02

Ế SỸ

gườ

ướ g dẫ k oa ọ :

S S


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả.
Các kết quả và số liệu nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ
ràng, đã được các cơ quan chức năng công bố. Những nội dung, luận
điểm của luận án chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên
cứu độc lập nào. /.
gảl

Trần Công Dũng


Ụ

Ụ

MỞ ẦU ................................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................... 1

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 3
3. hương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 3
4. ối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 5
5. óng góp mới về khoa học của luận án ................................................................. 6
6. Kết cấu của luận án................................................................................................. 7
hương 1. ỔN QUAN ÌN

ÌN N

ÊN ỨU Ề

LUẬN N .......... 8

1.1.

ánh giá tình hình nghiên cứu đề tài của luận án .............................................. 8

1.2.

ế th a và phát t i n nh ng vấn đề nghiên cứu .......................................... 24

1.3.

ơ sở lý luận và giả thuyết nghiên cứu ............................................................ 26

1.4.

ướng nghiên cứu của luận án ......................................................................... 28

Chương 2.

Ơ Ở LÝ LUẬN Ề Ổ
ỦA

Ơ QUAN

Ứ

N

ÍN QUYỀN ỊA

ƠN .............. 29

2.1. Khái niệm v t í tính chất của các cơ uan chính uyền đ a phương ............. 29
2.2. hức n ng của các cơ uan chính uyền đ a phương ....................................... 39
2. . ơ cấu t chức của các cơ uan chính uyền đ a phương ................................ 47
2.4. Các tiêu chí đánh giá về t chức và h ạt đ ng của các cơ uan
chính uyền đ a phương ........................................................................................... 59
Kết luận hương 2.................................................................................................... 63
hương .

N
ỦA

Ổ

Ơ QUAN
Ở

Ứ

N

ÍN QUYỀN ỊA

NAM

ƠN

N NAY .......................................... 64

.1. ệ thống các cơ uan chính uyền đ a phương iệt Nam t ng l ch s .......... 64
3.2.

chức và h ạt đ ng của

i đ ng nh n

n các cấp th

uy đ nh

của pháp luật hiện hành ............................................................................................ 74
3.3.

chức và h ạt đ ng của Ủy an nh n

n các cấp th

uy đ nh

của pháp luật hiện hành ............................................................................................ 83


. . ánh giá t chức và h ạt đ ng của các cơ uan chính uyền đ a phương
ở iệt Nam hiện nay ................................................................................................. 89
Kết luận hương .................................................................................................. 112
hương .

YÊU ẦU
N

N Ổ

ƠN

ỚN

Ứ

Ả
N

ÍN QUYỀN ỊA

ƠN Ở

ỦA
NAM

Ơ QUAN
N NAY ......... 113

.1. Yêu c u h àn thiện t chức và h ạt đ ng của các cơ uan
chính uyền đ a phương ở iệt Nam hiện nay ....................................................... 113
.2. hương hướng h àn thiện t chức và h ạt đ ng của các cơ uan
chính uyền đ a phương ở iệt Nam hiện nay ....................................................... 115
. . iải pháp h àn thiện t chức và h ạt đ ng cơ uan
chính uyền đ a phương ở iệt Nam hiện nay ...................................................... 120
4.3.1. Tiếp t c luật hóa sự phân đ nh th m quy n đối v i các cơ quan
ch nh quy n đ a phương ......................................................................................... 120
4.3.2. ây dựng cơ chế liên kết v ng giữa các t nh, thành phố trực thuộc
trung ương và các đơn v hành ch nh – kinh tế đ c biệt ........................................ 123
4.3.3. Tiếp t c xây dựng một mô hình các cơ quan ch nh quy n đ a phương
đô th năng động th o tinh thần của iến pháp năm 2013 .................................... 127
4.3.4. Hoàn thiện cơ chế giám sát và phản biện xã hội đối v i
các cơ quan chính quy n đ a phương ..................................................................... 130
4.3.5. Tiếp t c xây dựng một thiết chế ội đồng nhân dân
phát huy sức m nh dân chủ .................................................................................... 132
4.3.6. Tiếp t c hoàn thiện t chức và ho t động của

ban nhân dân các cấp ... 140

Kết luận hương .................................................................................................. 143
K

LUẬN
ÔN
AN M

L U

ỚN
ÌN

N

ÊN ỨU ......................................... 144

à ÔN

Ố ..................................................................... 147

U

N

N

UYÊN

A ............................ 148

AM K Ả ...................................................................................... 149



Ụ

Á

Ừ

hính uyền đ a phương:
i đ ng nh n

n:

Ế

Ắ
Q
N

Ủy an nhân dân:

UBND

Ủy an hành chính

UBHC

Ủy an háng chiến

UBKC

Ủy an hường vụ Quốc h i:
Xã h i chủ nghĩa:

UBTVQH

XHCN


1

ề tài luận án của nghiên cứu sinh đã được
à N i a Quyết đ nh số

Q -

phê uyệt đề tài c cán
h

L N-

hướng

iệu t ưởng

ại học luật

ngày 1 tháng 01 n m 2 12 về việc

n nghiên cứu sinh Khóa

Quyết đ nh đề tài của luận án thu c chuyên ngành Luật
1

ường

1 nay đã được điều ch nh thành chuyên ngành Luật

2 11-2 1 .
iến pháp mã số 2
iến pháp và Luật

ành chính mã số 62 38 01 02).
1. Tính ấ

ủa đề tài

ng mọi uốc gia vấn đề ph n đ nh phối hợp và i m s át uyền l c ở tất cả
các cơ uan của

máy nhà nước phải lu n được th c hiện m t cách

àng hợp lý.

iệc ph n đ nh phối hợp và i m s át uyền l c đó càng đ c iệt uan t ọng hơn n a
đối với hệ thống cơ uan chính uyền đ a phương ởi mọi chủ t ương đường lối của
đảng c m uyền chính sách pháp luật của Nhà nước và các uyền t
c ng

n đều được t c tiếp th c thi ở hệ thống cơ uan này.

n chủ của

vậy t ng tất cả các

cu c cải cách hiến pháp pháp luật cải cách hành chính của mọi uốc gia t chức và

h ạt đ ng của các cơ uan Q

lu n là vấn đề ất hệ t ọng

ệ thống các cơ uan chính uyền đ a phương lu n được
đ c iệt uan t m t ng uá t ình
y

ng đất nước t ng thời

2 11 của

y

ng và vận hành

máy nhà nước. ương lĩnh

uá đ lên hủ nghĩa ã h i

sung phát t i n n m

ảng đã h ng đ nh: T chức và ho t động của bộ máy nhà nư c th o

nguyên t c tập trung dân chủ, có sự
của Trung ương .
nước của nước

ng h a

N

, đồng th i
y là nguyên t c cơ ản t ng t chức

ản về s a đ i

iến pháp n m 1

máy nhà

iệt Nam. iêng về hệ thống các cơ uan

t ng Kết luận về t ng ết việc thi hành
ương Khóa

ảng và Nhà nước ta

2 của

iến pháp n m 1

Q

2 và nh ng n i ung cơ

i ngh l n thứ n m an hấp hành

ung

đã nêu m t cách cụ th : Tiếp t c nghiên cứu, đ xuất phương án quy

đ nh v đơn v hành ch nh lãnh th , cấp hành ch nh và t chức ch nh quy n đ a
phương quy đ nh những vấn đ có t nh nguyên t c v phân công, phân cấp giữa
Trung ương và đ a phương bảo đảm sự ch đ o thống nhất của Trung ương, đồng th i
phát huy vai tr , trách nhiệm của đ a phương.


2

inh th n này đã được iến pháp n m 2 1 th chế hóa. iến pháp n m 2 1 đã
được Quốc h i nước

ng h a ã h i chủ nghĩa iệt Nam th ng ua ngày 2 tháng 11

n m 2 1 với nh ng đi m s a đ i uan t ọng ở hương
phương. hế đ nh Q

đã được

tính hái uát có n i hàm

chức

y

ng ở

iệt Nam m t hệ

n chủ n ng đ ng.

Tuy nhiên, ngày 1
họp thứ

iến pháp mới uy đ nh với nh ng n i ung mang

ng hơn thuận lợi ch việc

thống các cơ uan Q

– chương hính uyền đ a

2 1 Luật

chức Q

đã được Quốc h i Khóa

K

th ng ua. inh th n của Luật là chấm ứt các h ạt đ ng thí đi m h ng t
N ở các đơn v huyện uận và phường t chức và h ạt đ ng của các cơ uan

Q

cơ ản t ở lại đ ng với m hình của Luật

tất cả các cấp đơn v hành chính.

chức

N và U N n m 2

ở

iều này th hiện s thận t ọng của các nhà lập pháp

iệt Nam t ng giai đ ạn hiện nay nhưng ua đó c ng phản ánh m t th c t ạng l ng
t ng thiếu nhất uán t ng vấn đề nhìn nhận đánh giá về chính uyền đ a phương.
Nh ng vướng m c lý luận này hiến m t số n i ung uy đ nh về t chức và h ạt đ ng
của các cơ quan Q

trong Luật

ơn n a Luật

chức Q

chức Q

hiện nay v n ch là m t đạ luật hung c n nhiều

vấn đề t chức và h ạt đ ng của các cơ uan
đ nh cụ th
h i

Q

phải được tiếp tục làm

ng các đạ luật chuyên ngành và các v n ản ưới luật. Ngh

ảng t àn uốc l n thứ

nay là:

n m 2 1 chưa th c s thuyết phục.

đã đ nh hướng ch việc

àn thiện chức n ng nhiệm vụ t chức

uyết

máy Q

ại
hiện

g n ết h u cơ

uốc các t chức chính t –

àn thiện các m hình t chức Q

nông thôn, đ th hải đả

ng

máy của Q

với đ i mới t chức và cơ chế h ạt đ ng của M t t ận
ã h i ở các cấp

y

uy

ph hợp với đ c đi m của

đơn v hành chính – inh tế đ c iệt th

luật đ nh

iệc đ i mới h àn thiện về t chức và h ạt đ ng của các cơ uan

Q

t ên

th c ti n lu n là m t uá t ình phức tạp phụ thu c và nhiều điều iện và yếu tố ã
h i đ c iệt là uyết t m chính t của đảng c m uyền và s đ ng thuận ã h i. hế
nhưng đ y v n lu n là u thế phát t i n tất yếu của mọi nền hành chính hiện đại.
nh ng t i thức h a học t ng đó có t i thức h a học luật hiến pháp s
uá t ình chọn l a c ng như chu n
thống các cơ quan

Q

các điều iện đ

hoàn thiện.

lý

y

ng ở

à

n đường ch
iệt Nam m t hệ

t ên nghiên cứu sinh chọn vấn đề

oàn thiện t chức và ho t động của các cơ quan ch nh quy n đ a phương
Nam hiện nay làm đề tài nghiên cứu ch luận án tiến sĩ luật học của mình.

iệt


3

ụ đ

2.

và

2.1- Mụ

í

ệm ụ nghiên ứ
ê

ứu

ên cơ sở nhận thức về nh ng tính chất chức n ng nhiệm vụ nguyên lý t chức
và h ạt đ ng của các cơ uan
uan Q

ở

Q

t th c ti n t chức và h ạt đ ng của các cơ

iệt Nam mục đích nghiên cứu của luận án là ác đ nh phương hướng

và đưa a các giải pháp nh m h àn thiện t chức và h ạt đ ng của thiết chế này ở iệt
Nam hiện nay.
ệ

2.2-

vụ

ê

ứu

mục đích đ t a như t ên luận án tập t ung và các nhiệm vụ chính sau đ y:
- Thứ nhất, Luận án phải nghiên cứu nh ng vấn đề lý luận như: v t í vai t
chức n ng nhiệm vụ của các cơ uan
y

Q

t ng

máy nhà nước và nguyên lý

ng cơ cấu t chức phương thức h ạt đ ng của hệ thống cơ uan

cơ sở tham hả các m hình Q

Q

t ên

t ên thế giới. Luận án ác đ nh nh ng tiêu chí

cơ ản làm cơ sở ch việc ph n tích đánh giá t chức và h ạt đ ng của các cơ uan
Q

ở

iệt Nam.

- Thứ hai, Luận án phải ph n tích đánh giá th c ti n t chức h ạt đ ng của các
cơ uan

Q

hiện nay đ

ở

iệt Nam t ng m t uá t ình l ch s phát t i n và t ng giai đ ạn

t a các nhận

t về nh ng thành t u đạt được c ng như nh ng hạn chế

ất cập của thiết chế này đ ng thời ch
- Thứ ba,

nguyên nh n của nh ng hạn chế

ất cập ấy.

ên cơ sở lý luận và th c ti n t chức và h ạt đ ng của các cơ uan

chính uyền đ a phương ở

iệt Nam luận án ác đ nh nh ng yêu c u và phương

hướng đ h àn thiện thiết chế này.
- Thứ tư,

ề uất giải pháp h àn thiện t chức và h ạt đ ng của

N

và

U N ở iệt Nam t ng giai đ ạn hiện nay
3.

ươ g pháp nghiên ứ
3.1- Cá

ươ

á

u

th c hiện đề tài nghiên cứu luận án s

ụng các l ại phương pháp như sau:

- Phương pháp tiếp cận hệ thống, tiếp cận liên ngành:
pháp được s

ụng ph

y là nhóm các phương

iến t ng nghiên cứu h a học ã h i và nh n v n được vận


4

ụng t ng nghiên cứu luật học phương pháp tiếp cận của chuyên ngành Luật hiến
pháp Luật hành chính Lý luận nhà nước và pháp luật

đ giải uyết vấn đề nghiên

cứu của luận án: nghiên cứu m t thiết chế t ng hệ thống
uan Q

máy nhà nước – các cơ

.

- Phương pháp nghiên cứu gián tiếp: hương pháp được tiến hành th ng ua
t ng hợp và ph n tích tư liệu số liệu nhất là các số liệu sơ cấp th ng ua việc s sánh
các vấn đề nghiên cứu gi a các đối tượng được chọn l a.
- Phương pháp nghiên cứu trực tiếp: h ng ua việc tiếp

c và t a đ i t c

tiếp với các nhà nghiên cứu nh ng người phụ t ách và nghiên cứu lĩnh v c chính t
pháp luật t ên cơ sở tham hả các tác ph m của họ đ thu nhận nh ng th ng tin đ c
iệt là các uan đi m lập luận có giá t ch luận án.
3.2- Cá

ươ

á

ê

ứu ụ

ể

giải uyết các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài tác giả s

ụng các phương

pháp nghiên cứu cụ th như sau:
- Các phương pháp phân t ch, t ng hợp, so sánh và tr u tượng hóa được s
ụng t ng uá t ình

y hái niệm v t í chức n ng của Q

minh về cơ cấu t chức của Q
như

y

được s

ph n tích và chứng

luận giải nh ng tiêu chí làm cơ sở đánh giá c ng

ng nên các cơ uan Q

. Ng ài a phương pháp ph n tích t ng hợp c n

ụng hi ph n tích t ng hợp số liệu thống ê đ chứng minh nh ng hạn chế

ất cập t ng th c ti n h ạt đ ng của
pháp này c n được s

N và U N

hương

. Ng ài a phương

ụng đ n ng ca tính h a học tính thuyết phục của các giải

pháp h a học đã đề uất.
- Phương pháp so sánh luật được s

ụng t ng uá t ình làm

nh ng ưu và

nhược đi m của các nguyên t c các m hình t chức và h ạt đ ng của các cơ uan
Q

t ên thế giới c ng như iệt Nam

về t chức

Q

của m t số nước và

c ng được vận ụng t ng việc

y

sánh uy đ nh của iến pháp và pháp luật
iệt Nam ua các thời

. hương pháp này

ng cơ sở h a học ch các giải pháp h àn thiện

t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q

ở iệt Nam.

- Phương pháp mô tả và phân t ch quy ph m chủ yếu được s
t ình làm
uan Q

ụng t ng uá

nh ng uy đ nh về v t í chức n ng nhiệm vụ th m uyền của các cơ
ch

nh ng hạn chế của pháp luật t ng việc ph n đ nh th m uyền của


5

chính uyền t ung ương và Q

nh ng hạn chế t ng việc t chức th c hiện

i m

s át chức n ng nhiệm vụ của Q
- Phương pháp chuyên gia:
được luận án s

điều iện nghiên cứu phương pháp chuyên gia

ụng với các chuyên gia t ng nước. Nhóm thứ nhất là các chuyên gia

nghiên cứu hiến pháp học có các c ng t ình nghiên cứu về
ng
u

ung
iệt

.
và

hái
.

ĩnh
i

h ng

u n

.

ương

ức người hướng

Q

:

c Linh

.

Nguy n
.

Nguy n

n h a học đối với Luận án

này . Nhóm thứ hai g m các nhà nghiên cứu đ ng thời là nhà h ạt đ ng th c ti n: Ông
ng ình Luyến nguyên hó hủ nhiệm Ủy an pháp luật của Quốc h i
n h c nguyên hứ t ưởng

N i vụ .

iệc tiếp cận

hang

hai thác th ng tin đã được

th c hiện ua các cu c ph ng vấn t c tiếp ghi ch p ý iến phát i u tham luận của
các chuyên gia này ở các cu c
cứu đã c ng ố của họ.

i thả

t ên cơ sở tham chiếu các c ng t ình nghiên

ệ thống các c u h i hi ph ng vấn các chuyên gia

uanh nh ng n i ung cơ ản được ghi ở ph n phụ lục.

ay

y là nh ng c u h i mở m i

chuyên gia có nh ng n i ung t ọng t m hác nhau. ác ph ng vấn được ghi lại

ng

v n ản sau đó hệ thống lại làm tài liệu tham hả ch luận án.
4. ố ượ g và

ạm vi nghiên ứ

4.1- Đ

ê

ượ

ứu

ối tượng nghiên cứu của luận án là nh ng vấn đề h a học luật hiến pháp về t
chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q

ở iệt Nam hiện nay.

vậy các n i ung

cơ ản mà luận án tập t ung nghiên cứu là:
- ản chất nguyên lý và th c t ạng t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q

ở

iệt Nam – nh ng cơ uan t c tiếp t chức th c hiện iến pháp và pháp luật th c hiện
ý chí và nguyện vọng của Nh n

- Yêu c u của ã h i

n đ a phương.

uan đi m đường lối của

ảng và nh ng đ nh hướng của

Nhà nước đ h àn thiện t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q
4.2- P

v

ê

- hạm vi h ng gian:

.

ứu
h c ti n ở iệt Nam.

- hạm vi thời gian: Luận án hả sát th c ti n t chức và h ạt đ ng của các cơ
uan Q

ở iệt Nam t n m 1

2 đến nay.

6

Ng ài a t ng uá t ình nghiên cứu t y t ng n i ung luận án tham hả

s

sánh đối chiếu với nh ng uan đi m tư tưởng của các học giả nhà nghiên cứu luật
học của nước ng ài c ng với các uy đ nh của hiến pháp và pháp luật của m t số nước
về vấn đề Q

nh m đưa a các ý iến đánh giá luận giải thuyết phục hơn.

5. ó g góp mớ

ề khoa ọ

ủa l

án

Là c ng t ình h a học nghiên cứu hái uát và t ng th về t chức và h ạt
đ ng của các cơ uan Q
Luật

chức

Q

các cấp nhiệm

t ng ối cảnh

n m2 1

iến pháp n m 2 1 được an hành và

t đ u có hiệu l c cu c

u c đại i u

N

2 1 -2 21 mới được tiến hành luận án có nh ng đóng góp mới

sau đ y:
. . Những nội dung kế th a, hệ thống hóa
- Luận án làm
Q

m t số vấn đề lý luận về t chức và h ạt đ ng của các cơ uan

góp ph n

luật hiến pháp.

y

ng hệ thống lý luận cơ ản về chế đ nh Q

t ng h a học

ó là: ác đ nh hái niệm tính chất v t í và chức n ng của chính

uyền đ a phương t ên nền tảng của điều iện t nhiên
- Luận án ph n tích làm
h ạt đ ng các cơ uan Q

ã h i và uá t ình phát t i n.

về m t lý luận nguyên t c

y

ng cơ cấu t chức và

.

- Luận án s sánh đối chiếu m t cách có hệ thống nh ng nguyên t c m hình
t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q
ản ph

uát t ng

y

t ên thế giới đ

ng các cơ uan Q

ác đ nh nguyên t c cơ

và u hướng phát t i n tất yếu của

thiết chế này.
. . Những nội dung khảo cứu,phát hiện
- Luận án đi s u ph n tích đánh giá t àn iện th c ti n t chức và h ạt đ ng của
các cơ uan Q

t ng uá t ình l ch s và t ng giai đ ạn hiện nay ch a nh ng ưu

đi m và nh ng ất cập của pháp luật và th c ti n về t chức và h ạt đ ng của hệ thống
các cơ uan này và nguyên nh n của ch ng.
- Luận án luận giải các yêu c u phương hướng của việc h àn thiện t chức và
h ạt đ ng của các cơ uan
phương và th c hiện

Q

ở

iệt Nam đó là: đ y mạnh ph n cấp ch đ a

n chủ ở cơ sở

ả đảm s hài h a gi a yêu c u thống nhất


7

uản lý của nhà nước và yêu c u t chủ của đ a phương t ên cơ sở phát huy vai t

điều ch nh của pháp luật

uy đ nh về t chức và h ạt đ ng của các cơ uan

Q

phải ph hợp với nền inh tế th t ường t ng ối cảnh h i nhập uốc tế ở iệt Nam
- Luận án đề uất hệ thống các iện pháp nh m
của các cơ uan

Q

y

ng t chức và h ạt đ ng

n ng đ ng phát huy tối đa sức mạnh

đ ng uản lý nhà nước t ên cơ sở đảm ả tính thống nhất của
của

n chủ t ng h ạt
máy nhà nước

iệt Nam hiện nay:
+ Nh ng iện pháp đảm ả s phân đ nh ch t ch th m uyền cho Q

g m

các giải pháp: Phân đ nh th m quy n giữa ch nh quy n trung ương và ch nh quy n đ a

phương Phân đ nh th m quy n, xác đ nh mô hình phù hợp các cơ quan CQĐP nông
thôn và CQĐP đô th
ác giải pháp về xây

ng cơ chế liên ết vùng gi a các t nh thành phố t c

thu c trung ương.
Nh ng iện pháp nh m đảm ả tính dân chủ của các cơ quan CQDP
Nh ng iện pháp đảm ả tính i m soát uyền l c của các cơ quan Q
6. K

ấ

ủa l

án

Ng ài ph n mở đ u

ết luận

anh mục tài liệu tham hả

n i ung luận án

được ết cấu g m chương:
Chương .

ng uan tình hình nghiên cứu đề tài của luận án

Chương .

ơ sở lý luận về h àn thiện t chức và h ạt đ ng của các cơ uan

chính uyền đ a phương
Chương 3. h c t ạng t chức và h ạt đ ng của các cơ uan chính uyền đ a
phương ở iệt Nam hiện nay
Chương 4. Yêu c u phươnghướng và giải pháp h àn thiện t chức và h ạt đ ng
của các cơ uan chính uyền đ a phương ở iệt Nam hiện nay.


8

ƠN 1
Ì

1.1.
1.1.1.

Ì

g

g
v

u

Ê
ứ đề

v

á

l
ư

v

í

u

ươ

1.1.1.1. Các công trình, tài liệu nư c ngoài
ấn đề

máy nhà nước t ng đó có hệ thống các cơ uan Q

là m t vấn đề

được nghiên cứu được àn luận t ng nhiều tác ph m tài liệu về t iết học chính t –
pháp luật về hành chính học và đ c iệt là về luật học. Nếu h ng tính các tác ph m
của các nhà inh đi n như K. Ma
. ng l . . L nin nh ng sách nước ng ài mà
người th c hiện luận án đã tiếp cận: u tiên là các tác giả c đi n t iết học về chính
t – pháp luật đó là các nhà tư tưởng của thời hai sáng như hn L c
Montesqui u an – ac u s uss au Al sis

c u vill
hn tua t Mill
và
sau đó là các tác giả luật học hành chính học đương đại. ụ th :
+ John Locke (1689), Two Tr atis s of Gov rnm nt (Khái luận thứ hai v
ch nh quy n – ch nh quy n dân sự) – ản ch của Lê uấn uy tái ản l n thứ nhất
N
i thức. y là tác ph m inh đi n t ng đó tác giả đưa a học thuyết của mình
về nhà nước. Nhà nước – chính uyền n s được hình thành với mục đích ch n
chính là ả vệ uyền t
sức h và uyền sở h u của t àn n. Quyền l c của
nhà nước là được nh n n gia ch và hi nhà nước h ng h àn thành nhiệm vụ của
mình h ng ả vệ mà uay lại áp ức thì nh n n có uyền lấy lại uyền l c đó và
gia ch người mới ứng đáng hơn.
+ Mont s ui u 17
D
sprit d s lois ( àn v Tinh thần pháp luật) –
ản ch của
àng hanh ạm tái ản l n thứ nhất N Lý luận chính t
àN i
2
.
ng tác ph m này tác giả y ng nên m t số nguyên t c về m t ã h i
c ng n và nhà nước pháp uyền t ng đó a uyền: lập pháp hành pháp và tư pháp
đ c lập với nhau và tương tác l n nhau đ đảm ả c ng ng ã h i và phát t i n đất
nước. ác ph m đã đề a và lý giải hàng l ạt nh ng vấn đề mang tính lý luận về các
th chế àn về cách s ạn thả luật và ứng ụng pháp luật và các lĩnh v c ã h i đ
y ng m t ã h i vì hạnh ph c của c n người.
+ Jean – ac u s uss au 17 2 Du Contrat ocial ( àn v khế ư c xã hội)
– ản ch của àng hanh ạm tái ản l n thứ nhất N Lý luận chính t

àN i
2
. y là m t tác ph m inh đi n của nhà tư tưởng tư sản thời
Khai sáng. ác


9

giả đã đề a m t số uy t c cai t chính đáng v ng ch c iết đối đãi với c n người
như c n người. Nhà nước phải được t chức cai t
ng m t Khế ước ã h i t ng
đó mọi thành viên ết hợp với nhau thành m t l c lượng chung được điều i n ng
m t đ ng cơ chung m t ý chí chung. ác giả àn m t cách thấu đá về mối tương
uan gi a a uyền: lập pháp hành pháp và tư pháp đ ng thời h ng đ nh c n phải
ph n lập các uyền này t ng hi v n liên ết và tương tác đ đảm ả uyền t
và
ình đ ng của nh n

n.

+ Alexander Hamilton, James Madison, John Jay (1787-17
Th
d ralist
Pap rs (Những luận cương liên bang).
y là m t tác ph m t iết học chính t và
chính uyền th c ụng đã ph n tích m t cách s u s c và thuyết phục về s c n thiết
nh ng nguyên t c t chức và giám sát uyền l c nhà nước t ng m t chính th c ng
h a. h đến nay đ y v n là tác ph m đ c s c được nhiều chính hách luật gia
nghiên cứu và vận ụng.
+ Alesis De Tocqueville (1835-1

D la d mocrati n m riqu (N n
dân tr
) – ản ch của hạm àn N
i thức à N i 2
. y là m t tác
ph m đ s àn về nhiều lĩnh v c nhiều vấn đề của m t ã h i n t th ng ua ã
h i của nước M . c iệt tác giả đã ành m t ph n đ àn về cơ chế t chức uyền
l c của ã h i n chủ M . h ạt đ u là các đơn v nh ở đ a phương
nship t
uản phát t i n n thành các uận
unti s
n thành ti u ang i liên ang. ập
t ung uyền l c chính t nhưng lại phi tập t ung uyền uản lý. Ở đơn v cơ sở thì
th c hiện n chủ t c tiếp nhưng ngược lại ở ti u ang và liên ang thì th c hiện n
chủ đại iện. ác giả ch
ng nền chính t của M mang tính linh h ạt và phát huy
hiệu uả t lớn đối với s phát t i n của nước M .
ng ph n này ch ng ta thấy được
nh ng luận giải ác đáng về vấn đề t chức uyền l c nhà nước nhất là với
máy
chính uyền đ a phương.
hn tua t Mill 1 1
pr s ntativ Gov rnm nt (Ch nh thể đ i diện) –
ản ch của Nguy n n ọng và i n Nam ơn N
i thức à N i 2 7 .
y là m t t ng nh ng tác ph m inh đi n hả cứu về nh ng vấn đề mang tính chất
nền tảng của ã h i n chủ: vấn đề y ng m t chính th đảm ả đại iện ch ý
chí của người n. Làm thế nà đ ch m t chính uyền t ở nên chính đáng
ó là
nh ng uyền l c của nó có được đều t s ủy uyền chính đáng của nh n n. ác

ph m đã luận giải ác đáng về
máy nhà nước đ c iệt đã ành h n m t chương
hương
đ àn về các cơ uan đại iện ở đ a phương.
ối với các tác ph m luật học ph n lớn Q
máy nhà nước:

được nghiên cứu t ng t ng th


10

+ David J. Bodenhomer (1992), Thể chế liên bang và dân chủ, Kh a Luật – ại
học Quốc gia tuy n chọn in t ng sách
pháp quy n và chủ ngh a hợp hiến N
La đ ng – ã h i à N i 2 12 . ác giả đã ph n tích mối uan hệ ph n c ng uyền
l c gi a chính uyền liên ang và các ang – chính uyền đ a phương của ợp ch ng
uốc a K . ó là việc chia uyền ivisi n p
và ph n uyền
p ati n
p
với m t uá t ình vận đ ng và phát t i n đ có được m t cơ chế t chức và
h ạt đ ng chính uyền đ a phương thích hợp.
+ Rich Ard C.Schroeder (1999), Khái quát v ch nh quy n
N
hính t
uốc gia à N i.
y là tác ph m t ình ày tuy hơi hái lược nhưng có hệ thống về
máy nhà nước của m t uốc gia có vai t
uan t ọng đ c iệt t ên thế giới:

a
K . y là hệ thống
máy nhà nước y ng t ên tư tưởng của các nhà Khai sáng
được vận ụng m t cách linh h ạt đ ph hợp với m t nhà nước liên ang và m t c ng
đ ng đa n t c có đời sống chính t – ã h i – v n hóa sinh đ ng đa ạng ph ng
ph nhưng h a hợp. ác giả đã ph n tích m t cách hách uan về nh ng ưu đi m và
hạn chế của s phát huy đến mức tối đa nguyên t c t uản đ a phương ở nước M –
M t nguyên t c đang là u thế chung của m t nền hành chính – chính t hiện đại.
ay M. ha it 2 2
đi n về hính uyền và hính t
aK N
hính
t uốc gia à N i. y là m t c ng t ình c ng phu về vấn đề luật học và chính t học
của
a K nhưng lại được t ình ày ưới hình thức của cuốn sách c ng cụ. Qua n i
ung cuốn sách có th t a cứu nh ng vấn đề về máy nhà nước t ng đó có vấn đề t
chức và h ạt đ ng của máy nhà nước đ a phương ở đất nước này.
1.1.1.2. Các công trình, tài liệu trong nư c
ng Anh 1 7 Chế độ bầu c của các nư c trên thế gi i N . hính
t Quốc gia à N i. N i ung của cuốn sách đề cập đến chế đ
u c của m t số
nước t ên thế giới th các nhóm: Nh ng nước th hệ thống Anh – M nh ng nước
th hệ thống ch u u lục đ a các nước ng u t ước đ y t ng hệ thống ã h i chủ
nghĩa các nước h u – hái ình ương
h ng ua chế đ
u c tác giả có
t ình ày sơ lược về th chế
máy nhà nước của các uốc gia này t ng đó có
máy nhà nước đ a phương.
àng hí ả 2 7 Dân chủ và dân chủ cơ s nông thôn trong tiến trình

đ i m i, Nxb Chính t uốc gia à N i.
ng uá t ình làm
vấn đề n chủ và
n chủ cơ sở ở n ng th n tác giả đã đề cập đến m t số vấn đề về
máy chính uyền
cấp cơ sở ở đ a àn n ng th n ở nước ta. hính uyền nhà nước lu n là m t chủ th
t ung t m của hệ thống chính t h àn thiện chế đ
n chủ ở cơ sở chính là h àn thiện
máy chính uyền ở cơ sở hiện nay. uy nhiên tác giả đề cập đến vấn đề này với
mức đ nguyên lý th góc nhìn của m t nhà nghiên cứu chính t học.


11

.
ng ình n –
.
ng Minh uấn 2
tái ản 2 12 Thể chế
đảng cầm quy n, một số vấn đ l luận và thực ti n N
hính t
uốc gia à
N i. uốn sách là m t c ng t ình nghiên cứu chuyên s u về m t vấn đề t ọng yếu
của s nghiệp cách mạng của đất nước: vấn đề s lãnh đạ của ảng đối với Nhà
nước và ã h i t ên cơ sở nghiên cứu th chế đảng c m uyền của nhiều uốc gia
t ên thế giới.
y lu n là s đ nh hướng ch mọi uan đi m về s đ i mới h àn
thiện
máy nhà nước ở iệt Nam.
.

Nguy n n uyên 2 7
ệ thống ch nh tr nh, Pháp,
N Lý
luận chính t
à N i.
y là c ng t ình nghiên cứu m t cách t ng uát về hệ thống
chính t của hai uốc gia Anh M – hai uốc gia n m t ng hệ thống pháp luật ngl
– c ng và háp – uốc gia t ng hệ thống pháp luật ch u u lục đ a. y là nh ng
uốc gia đi n hình ch việc vận ụng thành c ng học thuyết ph n uyền của các nhà
tư tưởng tư sản. uy h ng phải là t ọng t m nhưng nh ng n i ung về
máy nhà
nước đ c iệt là cơ chế ph n c ng và i m s át uyền l c Nhà nước mà c ng t ình đã
khả sát t a nh ng ài học inh nghiệm là nh ng tài liệu tham hả có giá t gi p
tác giả luận án s sánh đối chiếu t ng uá t ình tìm hi u nh ng tài liệu nước ng ài.
.
n Ngọc Liêu 2 1 Quan điểm của Chủ ngh a ác – ênin v nhà
nư c v i việc xây dựng Nhà nư c pháp quy n xã hội chủ ngh a iệt Nam, Nxb Chính
t Quốc gia –
thật à N i. y là c ng t ình mang tính lý luận cơ ản h ng đ nh
vai t cơ sở lý luận của các uan đi m cơ ản của hủ nghĩa Mác – Lênin đối với
việc ch đạ h ạt đ ng nhận thức c ng như th c ti n t ng y ng nhà nước pháp
uyền
N ở iệt Nam đ t đó đề uất m t số giải pháp cụ th ch các h ạt đ ng
này. y là tài liệu tham hả uan t ọng có tính chất đ nh hướng ch luận án.
. Nguy n ng ung Nhà nư c và trách nhiệm của Nhà nư c (2006),
Nhà nư c là những con số cộng giản đơn 2
N La đ ng à N i. y là hai
c ng t ình nghiên cứu về nhà nước t ng đó tác giả đều ành m t số chương đ làm
nh ng vấn đề lý luận c ng như th c ti n về mối uan hệ gi a chính uyền t ung ương

và Q
t ng
máy nhà nước. y là m t t ng nh ng đi m lý luận uan t ọng mà
luận án tham hả .
. Nguy n ng ung 2 1
n chế sự t y tiện của cơ quan nhà nư c
N
ư pháp à N i. y là tác ph m mang tính t iết luận về vấn đề ph n c ng i m
s át uyền l c nhà nước. ên cơ sở ph n tích ản chất của nhà nước hương 1 tác
giả y ng nên nh ng nguyên t c và iện pháp hạn chế s t y tiện của cơ uan nhà
nước với lý luận về nhà nước pháp uyền. h tác giả s ph n uyền gi a t ung ương
và đ a phương c ng là m t iện pháp đ hạn chế s t y tiện của cơ uan nhà nước.


12

bản v

an iên tập
thả s a đ i iến pháp n m 1 2 2 12
ột số vấn đ cơ
iến pháp của các nư c trên thế gi i N
hính t uốc gia –
thật à

N i.
y là c ng t ình hả cứu c ng phu về hiến pháp các nước t ên thế giới tập
t ung và nh ng vấn đề được nh n n các cơ uan t chức c ng như các chuyên gia
nghiên cứu về s đ i iến pháp 1 2 uan t m. ấn đề m hình t chức
máy nhà

nước đ c iệt là m hình
máy Q
ất được ch t ọng. ng t ình đã ành h n
m t chương

hương

đ t ình ày nh ng vấn đề của chế đ nh Q

đề nguyên t c và các m hình t chức Q
Kh a Luật

ại học uốc gia

t ng đó vấn

được t ình ày đ c iệt chi tiết.

àN i

ung t m h ng tin thư viện và Nghiên

cứu h a học
n ph ng Quốc h i 2 12
a đ i, b sung iến pháp năm
–
Những vấn đ l luận và thực ti n, N
ng ức sách 2 tập 1.77 t ang . h n
Q
với các ài iết của

.
ương c Linh
.
Lê hiên ương
àng h Ng n
Nguy n àng Anh
ương
ải. ác tác giả đã tán đ ng
việc h ng thành lập
N ở huyện uận phường và đề ngh t ng cường tính t chủ
của các
N c ng như t ng cường tính chủ đ ng sáng tạ của các Q
nói chung
trên cơ sở đa ạng hóa các m hình t chức ph n iệt gi a chính uyền đ th và
chính uyền n ng th n.
- Những giáo trình liên quan đến đ tài
ng số các iá t ình Luật iến pháp hiện nay tác giả luận án thấy có hai
nhóm giá t ình nghiên cứu các vấn đề liên uan đến đề tài luận án. ó là giá t ình
Luật iến pháp Luật iến pháp iệt Nam và Luật iến pháp nước ng ài và giá
t ình L ch s nhà nước và pháp luật l ch s
iệt Nam và l ch s thế giới .
ác giá t ình Luật iến pháp a g m:
Lê ình h n 1 7 Giáo trình uật iến pháp và các đ nh chế ch nh tr ài
n
ường ại học Luật à N i 2
– hủ iên: Lê Minh m Giáo trình luật
iến pháp iệt Nam N
ng an nh n n à N i Kh a Luật ại học Quốc gia
àN i 2
- hủ iên: Nguy n ng ung Giáo trình luật iến pháp iệt Nam

N
ại học Quốc gia à N i
ường ại học Luật à N i 2
2 12 - hủ
iên: hái ĩnh h ng
ng Anh Giáo trình luật iến pháp iệt Nam, Nxb Công
an nhân n à N i
ung t m đà tạ t a ại học uế 2
Giáo trình uật
iến pháp iệt Nam N
ng an nh n n
ường ại học Luật à N i
(1999,2012), Giáo trình luật iến pháp nư c ngoài N
ng an nh n n à N i
ác iá t ình L ch s nhà nước và pháp luật a g m:
ại học uốc gia à N i 2

7 –

h

hụng Giáo trình

ch s nhà nư c


13

và pháp luật iệt Nam, N
ại học uốc gia à N i

2
2 12 – Lê Minh m
h Nga Giáo trình

ường ại học Luật à N i
ch s nhà nư c và pháp luật

iệt Nam N
ng an nh n n à N i
ường
Giáo trình ch s nhà nư c và pháp luật thế gi i N

ại học Luật à N i 1 7
ng an nh n n à N i

ường ại học Luật à N i 2 12 – hạm iềm
nhà nư c và pháp luật thế gi i N
ng an nh n n

h Nga Giáo trình
à N i.

u hết n i ung các

iá t ình Luật

iến pháp

iệt Nam t

ch s

iá t ình của

. Lê ình h n đều có m t chương iêng về chính uyền đ a phương với tên gọi
đ ng như tên của hương
iến pháp n m 1 2:
i đ ng nh n n và Ủy an
nh n n. N i ung tập t ung và các vấn đề: hái niệm đ a v pháp lý nhiệm vụ và
uyền hạn t chức
máy mà h ng t ình ày th
ết cấu làm
các mối uan hệ
của
máy chính uyền đ a phương. ác giá t ình luật hiến pháp nước ng ài l ch s
nhà nước và pháp luật đều t ình ày vấn đề
máy nhà nước th m t t ng th chung
ch có m t ph n nh t ình ày về vấn đề chính uyền đ a phương.
v

1.1.2.

u

v

á

ơ quan

í

u

ươ

1.1.2.1. Các công trình, tài liệu nư c ngoài
+ Davies K.L (1983), ocal gov rnm nt law ( uật CQĐP), Nxb Butterworth;
Gerald E. Frug, Richard T.Ford, Davi . a n 2
ocal Gov rnm nt aw
(Cas s and at rials) ( uật Ch nh quy n đ a phương ( n lệ và d n chứng) ) tái
ản l n N
h ms n
st. y là nh ng sách tập hợp nh ng án lệ của nước M
về vấn đề chính uyền đ a phương. h ng ua hệ thống án lệ các tác giả làm nh ng
uy đ nh của pháp luật M về mối uan hệ gi a chính uyền đ a phương và chính
uyền t ung ương mối uan hệ gi a các thành phố iti s với nhau và gi a thành phố
với các v ng phụ cận su u
hác gi a chính uyền và các c ng n của mình.
Nh ng án lệ với s luận giải của ch ng đã làm các mối uan hệ gi a các chủ th với
nhau chính uyền t ung ương – các chính uyền đ a phương – các c ng n . ác mối
uan hệ đã được điều ch nh t ên nguyên t c đảm ả tính chủ đ ng linh h ạt của
chính uyền đ a phương và đảm ả t n t ọng các uyền và nghĩa vụ của c ng n.
Ng n hàng thế giới 1
hính t

uốc gia

à N i.

Nhà nước t ng m t thế giới đang chuy n đ i N
y là tập hợp nh ng ài viết mang tính chất á chí được t

chức Ng n hàng thế giới t ng hợp và phát hành. ác ài viết đã đề cập đến u hướng của
m t nhà nước hiện đại t ng đó đ t vấn đề làm thế nà đ

y

ng m t chính phủ tốt

chính phủ ít chi phí chính phủ chất lượng chính phủ chuyên nghiệp và chính phủ điện
t . iệc

y

ng

máy nhà nước được đ t t ng ối cảnh của m t ã h i

ns .


14

ng . . M

1

m p

l ms in

ining

cial p

M t số

vấn đề t ng ph n đ nh uyền l c ã h i Americal journal of Sociology. ài viết này
ph n tích các cơ sở lý luận và uy đ nh pháp luật về việc ác đ nh các uyền l c t ng
ã h i đ t iệt là các uyền l c của nhà nước. ác giả c ng đã luận giải về yêu c u
phải chế ước và phương cách đ th c hiện s chế ước các uyền l c đó đ
của c n người t ng m t ã h i
chmuhn
hatch gs

t M

ả vệ s t

ns .
2

v nm nt Acc unta ility an

t nal

ách nhiệm của nhà nước và nh ng s giám sát của ã h i Electronic

Journal of the US, Departm nt

tat v l

N 2 August. ài á này đã t ình ày

về cơ chế giám sát h ạt đ ng của ã h i đối với h ạt đ ng của

máy nhà nước

ua

đó ác đ nh nh ng t ách nhiệm mà nhà nước phải th c hiện đ ng thời chống s lạm
uyền của nhà nước đối với c ng

n đối với ã h i.

Như vậy t ng các tác ph m này các tác giả chủ yếu nghiên cứu về cơ chế t chức
và i m s át uyền l c của nhà nước nói chung t ng đó có vấn đề t chức và i m s át
quyền l c của

máy chính uyền đ a phương.

y là nh ng tư liệu uan t ọng gi p

ch ng ta nhìn nhận về m t nền hành chính – pháp luật hiện đại hiệu uả.
1.1.2.2. Các công trình, tài liệu trong nư c
.
i u n ức 2
2007), Đ i m i, hoàn thiện bộ máy nhà nư c
trong giai đo n hiện nay N

ư pháp à N i.
y là c ng t ình nghiên cứu m t
cách có hệ thống về
máy nhà nước của Nước
ng h a
N iệt Nam. uốn
sách đã đi s u ph n tích uan đi m nguyên t c của việc cải cách
máy nhà nước
làm
cơ sở lý luận và th c ti n của nh ng đ i mới c n ản của
máy nhà nước
ua iến pháp 1 2 và Ngh uyết của Quốc h i về s a đ i
sung m t số điều
của iến pháp 1 2.
ng thời tác giả đã luận giải nh ng phương hướng giải
pháp tiếp tục đ i mới h àn thiện
máy nhà nước th hướng y ng Nhà nước
pháp uyền
N iệt Nam ả đảm t ng cường hiệu l c hiệu uả uản lý đất
nước t ng giai đ ạn mới.
uy n m t ng t ng th nghiên cứu về
máy nhà nước nhưng ph n t ình ày
luận giải về chính uyền đ a phương th c s là m t c ng t ình nghiên cứu chuyên s u
là ngu n tham hả uý giá ch luận án.
+ hang n h c Nguy n ng hành 2
ột số l thuyết và kinh nghiệm
t chức nhà nư c trên thế gi i N
hính t uốc gia à N i.
ng c ng t ình này
hai tác giả đã t ình ày m t số vấn đề lý luận và m hình t chức h ạt đ ng của

15

máy nhà nước của m t số uốc gia t ên thế giới. h n c ng và i m s át uyền l c
a t ên nền tảng học thuyết ph n uyền của M nt s ui u
an – ac u s
uss au là đ c đi m chung của h u hết các uốc gia. ề s ph n c ng uyền l c
gi a nhà nước t ung ương và chính uyền đ a phương có nhiều phương thức được áp
ụng: tản uyền ph n uyền hình thành chế đ t uản đ a phương h c ết hợp vận
ụng ph n uyền và tản uyền ch nhiều cấp chính uyền hác nhau
ác tác giả đã
có s s i chiếu đến th c ti n iệt Nam với mục đích chọn l a nh ng inh nghiệm nhất
đ nh phục vụ ch s nghiệp
nhân n th c hiện.

y

ng Nhà nước pháp uyền

N mà ảng lãnh đạ

.
h L an 2 1
ột số vấn đ v hoàn thiện chế độ bầu c đ i biểu
ội đồng nhân dân hiện nay N
hính t
uốc gia à N i.
y là c ng t ình
chuyên hả về vấn đề u c

i đ ng nh n n t ng đó có đề cập đến hái niệm
chức n ng và nhiệm vụ của cơ uan
i đ ng nh n n các cấp đ ng thời t ình ày
m t cách hái lược cơ chế hình thành và h ạt đ ng của cơ uan này.
+ PGS.TS Lê Minh Thông (2011), Đ i m i, hoàn thiện bộ máy nhà nư c pháp
quy n xã hội chủ ngh a của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân
iệt Nam hiện nay,
N
hính t uốc gia –
thật à N i. ng t ình đã hả cứu về uá t ình đ i mới
máy nhà nước của

iệt Nam t n m 1

đến nay đ c iệt là th c t ạng

nhà nước t n m 1 2 đến nay đ đề a nh ng đ nh hướng đ i mới h àn thiện.
với
máy Q
tác giả đã có nh ng uan đi m và luận giải s u s c.

máy
ối

. Nguy n Nam à 2 1 Chất lượng ho t động của ĐND cấp t nh th o
yêu cầu của Nhà nư c pháp quy n xã hội chủ ngh a iệt Nam, N
hính t uốc gia
–
thật à N i. uốn sách đã đi s u nghiên cứu về uá t ình phát t i n và th c t ạng
chất lượng h ạt đ ng của

N cấp t nh th yêu c u của Nhà nước pháp uyền
N iệt Nam hiện nay đ ng thời đề a các giải pháp n ng ca hiệu uả h ạt đ ng
của các cơ uan này.
ng t ình đã có nh ng luận giải về các tiêu chí và các yếu tố
ảnh hưởng đến chất lượng h ạt đ ng của
N cấp t nh t ên nền tảng nh ng chức
n ng nhiệm vụ được gia .
ọc viện ành chính hủ iên:
Nguy n h hượng 2 1
T chức
đơn v hành ch nh – lãnh th
iệt Nam.
ng t ình nghiên cứu về việc ph n chia
đơn v hành chính lãnh th của iệt Nam ua nhiều thời
với nh ng nhận thức
mới đề a các phương pháp đ giải uyết nh ng ất cập hạn chế của phương thức
t chức đơn v hành chính – lãnh th của nước ta hiện nay.
y là nh ng vấn đề
uan t ọng mà luận án tham hả .


16

1.1.3.

k
u

á
ươ

ụ

ểv
ệ Nam

ứ

á

ơ quan

í

Quốc h ng 1 7 Pháp chế s , N
ủ sách ại học ài
n. y
là m t c ng t ình giá t ình hả cứu c ng phu về chế đ chính t - hành chính của
iệt Nam t ng l ch s ch đến hết thời háp thu c. ác giả đã ành Quy n 2 đ nói
về chế đ hành chính với thiên ph n m i thiên có nhiều chương hác nhau đ t ình
ày nh ng vấn đề l ch s của nền hành chính chế đ

ã th n t t t

các cơ uan đại

iện của n ch ng tham gia và
máy Q
thời háp thu c hay là việc áp ụng
phương pháp đ a phương ph n v ng ch các thiết chế hành chính t ên cấp ã.

ng
t ình là nh ng tư liệu uý về s vận đ ng và phát t i n c ng như các yếu tố tiến
t ng t uyền thống t chức thiết chế Q
ở iệt Nam.
+ Lê Kim Ngân (1974), Chế độ ch nh tr

iệt Nam thế k

-XVIII N

iện

ại học ạn ạnh ài n. y là c ng t ình nghiên cứu của học giả Miền Nam iệt
Nam t ước n m 1 7 hả cứu về chế đ chính t của iệt Nam thời
nh –
Nguy n và y ơn Nhà Nguy n t đ u t n m 1 2 – hế
. y là thời
nền chính t của đất nước có nhiều iến đ ng nên
máy nhà nước đ c iệt là các
thiết chế về chính uyền đ a phương c ng có nh ng chuy n iến đ thích nghi.
đáp
ứng yêu c u hai h n v ng đất mới chế đ cai t của h a Nguy n ở àng

ng có

s mềm
linh h ạt hơn đ huy đ ng l c lượng. y chính là cơ sở của nh ng cải
cách hành chính mạnh m thời vua Minh Mạng sau đó.
.
i u n ức 1

Pháp luật v t chức ch nh quy n đ a phương
tri u ê (Nghiên cứu v hệ thống pháp luật iệt Nam thế k
-XVIII) N Kh a
học ã h i à N i. ài viết nghiên cứu m t cách có hệ thống về t chức chính
uyền đ a phươngt ng m t giai đ ạn l ch s uan t ọng của đất nước.
y là m t
t ng nh ng giai đ ạn Nhà nước ph ng iến iệt Nam phát t i n c về mọi m t
đ c iệt là lĩnh v c chính t – pháp luật. ấn đề ph n chia đ a giới hành chính t
chức
máy chính uyền đ a phương ở các v ng lãnh th ua h ạt đ ng cải cách
hành chính ưới t iều vua Lê hánh
ng đã th hiện tính hợp lý h a học ph
hợp với tình hình đất nước giai đ ạn đó.
ang 1
Khảo cứu kinh tế và t chức bộ máy nhà nư c tri u Nguy n
N
huận óa uế. y là c ng t ình nghiên cứu với uy m lớn về t iều Nguy n
t iều đại ph ng iến cuối c ng ở iệt Nam.
ng vấn đề t chức
máy nhà nước
t iều Nguy n mà đ c iệt là ưới thời vua Minh Mạng đã có nh ng ước cải cách t
lớn có th nói là há h àn thiện đối với m t nhà nước ph ng iến. ác uy đ nh về


17

đ a giới hành chính uy đ nh s hác iệt về chính uyền các v ng đ th n ng th n
miền n i là nh ng vấn đề phát huy giá t đến ngày nay. c iệt vấn đề uy đ nh
đ a giới hành chính được à s át uy đ nh lại ưới thời Minh Mạng được đánh giá
ất ca về tính hợp lý lãnh th v n hóa ph ng tục tập uán . y là nh ng giá t

c n phải tích c c ế th a.
Lê ức iết 2 7
ư pháp

à N i.

ê Thánh Tông, v vua anh minh, nhà cách tân v đ i N

ng t ình hả cứu về t iều đại vua Lê hánh

ng nêu ật nh ng

cải cách mọi m t inh tế – chính t – v n hóa của Nhà ua đ c iệt là nh ng cải cách
về chính t hành chính t ng đó có nh ng cải cách về t chức chính uyền đ a
phương. Nh ng cải cách mạnh m của Nhà vua đã đ m lại ch đất nước s phát t i n
th nh vượng về mọi m t.
- Các đ tài khoa học liên quan đến nội dung nghiên cứu của luận án
ường ại học Luật à N i 2
T chức và ho t động của CQĐP
iệt
Nam - l ch s , thực tr ng và phương hư ng hoàn thiện
Kh a hành chính nhà nước
th c hiện đề tài.
ng t ình này đã nghiên cứu về t chức và h ạt đ ng của chính
uyền đ a phương ở iệt Nam t ng l ch s thời
h ng iến háp thu c và t hi
Nước iệt Nam n chủ ng h a a đời đ ng thời đã đánh giá th c t ạng về chính
uyền đ a phương t ng giai đ ạn mà c ng t ình tiến hành hả sát. Qua đó c ng t ình
đề a m t số đ nh hướng ch việc y ng h àn thiện về t chức và h ạt đ ng của
chính uyền đ a phương.

ề tài h a học cấp Nhà nước 2 11 Phân công, phối hợp và kiểm soát
quy n lực trong xây dựng Nhà nư c pháp quy n xã hội chủ ngh a của dân, do dân, vì
dân
. .
n Ngọc ường chủ nhiệm đề tài.
y là c ng t ình nghiên cứu
uy m lớn đã y ng m t hệ thống lý luận và hả cứu th c ti n của vấn đề ph n
c ng phối hợp i m s át uyền l c của các i u nhà nước các hình thức nhà nước
t ng l ch s và đ c iệt là ở iệt Nam t ng giai đ ạn y ng Nhà nước pháp uyền
hiện nay.
ng n i ung đề tài có m t số ph n t ình ày về s ph n c ng phối hợp
i m s át uyền l c gi a chính uyền đ a phương với t ung ương gi a các cơ uan
của
máy chính uyền đ a phương
uy nh ng n i ung này ch là m t
phận
n m t ng hệ thống các vấn đề s ph n c ng phối hợp i m s át uyền l c t ng Nhà
nước pháp uyền nói chung mà các tác giả tiến hành nghiên cứu nhưng giá t tham
hả với luận án là ất lớn.
quốc gia
hương

ư pháp - ề tài h a học cấp
2 12 Nghiên cứu so sánh iến pháp các
N
.
n a chủ nhiệm đề tài. ng t ình đã ành m t chương
đ t ình ày về chính uyền đ a phương của các uốc gia A AN th 2

18

ph n nhóm: ác uốc gia th m hình liên ang và các uốc gia th m hình đơn nhất
t
2 uốc gia h ng uy đ nh về chính uyền đ a phương là ingap và un y . Nhìn
chung há nhiều uốc gia của A AN ghi nhận uyền t uản của chính uyền đ a
phương tuy nhiên ở t ng mức đ hác nhau. Quốc gia được đánh giá ca về các uy đ nh
về uyền t

uản đ a phương là hái Lan.
ư pháp -

ề tài h a học cấp

2 1

Cơ s l luận và thực ti n của

việc đ i m i t chức và ho t động của ĐND đ a phương (Góp phần s a đ i chế đ nh
ĐND trong iến pháp
. . hái ĩnh h ng chủ nhiệm đề tài. ng
t ình tuy chuyên iệt nghiên cứu về chế đ nh
N nhưng đã có nh ng hả cứu s u
ng về m hình Q
ở các nước t ên thế giới và l ch s hình thành và phát t i n của
hệ thống các cơ uan Q
ở iệt Nam. ề tài đã làm
nh ng vấn đề lý luận và
th c ti n về
N – m t thiết chế uan t ọng của Q

ở iệt Nam hiện nay.
- Các uận án tiến s có liên quan:
Luận án của Nguy n
ải 1 2 T chức ch nh quy n trung ương th i Nguy n
ơ 80 - 1847, ại học Luật h a ài n.
ng luận án tác giả nghiên cứu s u về t
chức chính uyền t ung ương của iều Nguy n hởi đ u t thời ia L ng 1 2 đến hết
thời hiệu
1 7.
y là h ảng thời gian các thiết chế chính uyền của iều
Nguy n được t chức iện t àn th

chế đ

tập uyền t iệt đ .

uy h ng đi s u và nghiên cứu về chính uyền đ a phương nhưng ua các s
liệu luận án đã ph n tích làm mối uan hệ gi a chính uyền t ung ương và chính
uyền đ a phương. M c
ãi
chế đ phiên t ấn tản uyền đ chính uyền t ung
ương n m t ọn t ng tay uyền uyết đ nh c ng vụ t ng t àn uốc thế nhưng iều
Nguy n c ng đã y ng và c ng cố chế đ
i đ ng ương mục là m t t chức
n c đ th c hiện chức n ng giám sát h ạt đ ng của người đứng đ u đơn v chính
uyền cơ sở Lý t ưởng . ình thức t chức chính uyền đ a phương cơ sở này c ng
đã hình thành t ng người n iệt Nam ý thức về việc tham gia và h ạt đ ng uản
lý nhà nước ở đ a phương.
Luận án của Nguy n Minh ường 1
Cải cách hành ch nh dư i tri u

inh ệnh 8 0 - 1840, ung t m Kh a học ã h i và Nh n v n uốc gia – iện
học. Ở luận án này tác giả đã hả sát về mục tiêu n i ung và tiến t ình của cu c cải
cách hành chính ưới t iều Minh Mệnh đ ng thời nhìn nhận đánh giá cu c cải cách
đó t ng uá t ình vận đ ng phát t i n của l ch s . Luận án đã ành h n m t chương
đ t ình ày về nh ng cải cách hành chính ở đ a phương cụ th là:
thay đ i cơ
uan hành chính cấp t nh Nh ng uy đ nh mới về hành chính ở cấp phủ – huyện


19

Quy chu n hóa chức ai t ng và đ i ã t ưởng thành Lý t ưởng ải cách hành
chính ở v ng n t c thi u số. Ng ài a luận án c ng t ình ày về nhiều vấn đề
uan t ọng hác như nguyên lý vận hành giám sát của
máy hành chính và vấn
đề tuy n l a s ụng và đãi ng đ i ng uan lại.
Luận án của
u n ng 1
Đ i m i t chức bộ máy hành ch nh đô th
trong cải cách n n hành ch nh quốc gia nư c ta hiện nay, ọc viện hính t uốc
gia
hí Minh. ng t ình đã tập t ung làm th c t ạng t chức
máy hành chính
đ th ở iệt Nam ch đến thời đi m 1
th
iến pháp 1 2 và Luật
chức
N và U N n m 1 . ng t ình đã đề a nh ng giải pháp cải cách hành chính:
ải cách th chế đ i mới t chức
máy giải pháp đà tạ lại đ i ng cán

c ng
chức uản lý đ th . ng t ình s gi p ch luận án nh ng tài liệu tham hả hi đánh
giá về t chức
máy của các cơ uan chính uyền đ th .
Luận án của
ức án 1
Ch nh quy n nhà nư c cấp thành phố trực
thuộc trung ương trong t chức thực hiện quy n lực nhà nư c trên đ a bàn thành phố,
ọc viện hính t uốc gia
hí Minh.
ng t ình đã ph n tích nh ng đ c t ưng
của thành phố t c thu c t ung ương đ c t ưng của uản lý đ th và m hình t chức
h ạt đ ng của chính uyền thành phố t c thu c t ung ương ua các thời
đi s u
và hả sát thành phố à N i đ nêu a nh ng vấn đề t n tại c n h c phục. uy
nhiên c ng t ình đã hu iệt giới hạn nghiên cứu t ng m t chức n ng nhất đ nh ở cấp
ca nhất của cơ uan Q .
vậy c ng t ình s là m t ph n tư liệu gi p ch uá
t ình nghiên cứu về m hình t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q
của luận án.
Luận án của
n Nh hìn 1
Đ i m i t chức và ho t động của
ND
xã, iện Nghiên cứu Nhà nước và pháp luật – ung t m Kh a học ã h i và nh n v n
uốc gia. ác giả đã làm cơ sở lý luận và th c t ạng về t chức và h ạt đ ng của
U N
ã đ ng thời đề a phương hướng đ i mới t chức và h ạt đ ng của cơ uan
này t ng Q . ề tài đã th hiện được s tập t ung chuyên s u và là m t cứ liệu
quan t ọng đ hái uát hóa vấn đề t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q

t ng
phạm vi t ng th .
Luận án của ương c Linh 2 2 CQĐP v i việc bảo đảm thi hành hiến
pháp và pháp luật đ a phương, iện Nghiên cứu Nhà nước và háp luật – Trung t m
Kh a học ã h i và Nh n v n uốc gia. ng t ình này đã nghiên cứu các vấn đề về lý
luận th c ti n h ạt đ ng của hệ thống Q
ở iệt Nam t ước hi Luật
chức
i
đ ng nh n n và Ủy an nh n n n m 2
a đời. ng t ình đã tập t ung luận giải
và đề uất giải pháp h àn thiện vai t của các cơ uan chính uyền đ a phương t ng
việc ả đảm thi hành iến pháp và pháp luật. ng t ình này c ng với đề tài luận án
nghiên cứu nh ng vấn đề lý luận và th c ti n về các cơ uan Q .


20

Luận án của àm Mai iên 2 7
oàn thiện pháp luật v t chức và ho t
động của ch nh quy n cấp xã
iệt Nam hiện nay, ọc viện hính t uốc gia
hí Minh. ên cơ sở nh ng vấn đề lý luận về chính uyền cơ sở c ng t ình đã đánh
giá th c ti n t chức và h ạt đ ng của chính uyền cơ sở: ã phường th t ấn gọi
chung là cấp ã . ác giả c ng t ình đã đưa a các đ nh hướng giải pháp đ h àn thiện
pháp luật về chính uyền cấp ã:
y ng cơ cấu
máy với th c uyền thu c về
N cấp ã
N v a là cơ uan uyền l c v a là cơ uan t uản đ a phương.

ột số luận văn cần tham khảo:
Luận v n của àng Minh à 2
ột số vấn đ l luận và thực ti n v văn
bản quy ph m pháp luật của CQĐP
iệt Nam hiện nay ường ại học Luật à N i.
Luận v n đã đề cập đến m t số vấn đề lý luận có tính chất hái uát về t chức và h ạt
đ ng của các cơ uan Q
đ làm cơ sở ch nh ng đánh giá nhận t về th c t ạng
an hành v n ản uy phạm pháp luật. uy nhiên vì đề tài của luận v n là vấn đề v n
ản uy phạm pháp luật nên luận v n ch đi s u và vấn đề an hành v n ản uy phạm
pháp luật – M t c ng cụ phục vụ ch uá t ình uản lý nhà nước ở đ a phương.
Luận v n của
nh hanh à 2
Tăng cư ng t nh tự quản của ch nh
quy n cơ s
iệt Nam hiện nay, ường ại học Luật à N i. ấn đề luận v n
nghiên cứu là tính t uản của chính uyền cấp cơ sở
N U N
ua đó đề uất
các giải pháp đ t ng cường tính t uản phát huy được hiệu l c uản lý của ch ng.
ng phạm vi nhất đ nh luận v n đã ph n tích được nguyên t c ph n c ng uyền l c
và mối uan hệ gi a các cơ uan chính uyền sở. uy nhiên luận v n v n chưa hả
sát t àn iện về t chức và h ạt đ ng của các cơ uan Q
đ có nh ng giải pháp
mạnh về m hình t chức và h ạt đ ng.
Luận v n của
àng Anh uấn 2 7
oàn thiện cơ chế giám sát văn bản
quy ph m pháp luật của CQĐP nư c ta hiện nay, ường ại học Luật à N i.
ng luận v n tác giả đề cập đến vấn đề giám sát các v n ản uy phạm pháp luật

của Q . hủ th của h ạt đ ng giám sát là các cơ uan nhà nước t ung ương và
các cơ uan thu c Q . h m t ph n ất nh n i ung của luận v n liên uan
đến đề tài của luận án.
Luận v n của hạm
ng ường 2 1 Đ i m i t chức CQĐP iệt Nam
trong giai đo n hiện nay qua thực ti n của t nh ng ơn, ường ại học Luật à
N i. hạm vi hả sát của luận v n ch hu iệt t ng phạm vi của đ a phương t nh
Lạng ơn nên ch luận giải được nh ng vấn đề mang tính chất n i tại của
máy
Q
ở đó chứ h ng làm được mối uan hệ gi a đ a phương – t ung ương n i
lên vấn đề ph n c ng ph n cấp uyền l c mối uan hệ gi a các đ a phương với nhau
n i lên vấn đề liên ết hu v c