Phân tích thực trạng kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú tại Trung tâm Y tế huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu năm 2015 (Luận văn thạc sĩ)

BỘ Y TẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC DƢỢC HÀ NỘI

PHẠM DUY KHANH

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KÊ ĐƠN THUỐC
TRONG ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ
TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN CHÂU ĐỨC,
TỈNH BÀ RỊA VŨNG TÀU NĂM 2015

LUẬN VĂN DƢỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I

HÀ NỘI 2017


BỘ Y TẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC DƢỢC HÀ NỘI

PHẠM DUY KHANH

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KÊ ĐƠN THUỐC
TRONG ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ
TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN CHÂU ĐỨC,
TỈNH BÀ RỊA VŨNG TÀU NĂM 2015

LUẬN VĂN DƢỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I
CHUYÊN NGÀNH: TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƢỢC
MÃ SỐ: CK 60720412

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Hƣơng
Thời gian thực hiện: Từ 18/7/2016 – 18/11/2016

HÀ NỘI 2017


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp dƣợc sĩ chuyên khoa I tôi đã đƣợc
Ban giám hiệu nhà trƣờng và các thầy, cô giáo trƣờng Đại học Dƣợc Hà Nội
đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ trong suốt quá trình học tập.
Trƣớc hết, với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin trân trọng gửi lời
cảm ơn tới cô PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Hƣơng, Phó Trƣởng Bộ môn Quản
lý và kinh tế dƣợc Trƣờng đại học Dƣợc Hà Nội đã hƣớng dẫn, chỉ bảo và truyền
đạt kinh nghiệm nghiên cứu cho tôi trong quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc, khoa Dƣợc, Phòng kế hoạch
tổng hợp, Phòng tài chính kế toán, Phòng tổ chức hành Trung tâm y tế huyện
Châu Đức đã tạo điều kiện cho tôi tham gia khóa học, cung cấp số liệu và
đóng góp ý kiến quý báu trong quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn.
Cuối cùng xin chân thành cảm ơn những ngƣời bạn thân, đồng nghiệp,
gia đình luôn luôn động viên khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn
thành luận văn này.
Ngãi Giao, ngày 28 tháng 3 năm 2017
Học viên

Phạm Duy Khanh


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................. 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN ............................................................................... 3
1.1. Đơn thuốc và quy định kê đơn điều trị ngoại trú...................................... 3
1.1.1. Khái niệm đơn thuốc......................................................................... 3
1.1.2. Quy định kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú ................................ 3
1.2. Các tiêu chí đánh giá kê đơn thuốc........................................................... 6
1.3. Tình hình kê đơn và sử dụng thuốc tại Việt Nam .................................... 7
1.3.1. Thực trạng sử dụng tại một số bệnh viện ......................................... 7
1.3.2. Thực trạng kê đơn thuốc tại một số bệnh viện ............................... 10
1.4. Sơ lƣợc trung tâm y tế Huyện Châu Đức. .............................................. 14
1.4.1. Quá trình thành lập. ........................................................................ 14
1.4.2. Cơ cấu nhân lực của BV năm 2014. ............................................... 14
1.4.3 Chức năng nhiệm vụ: ....................................................................... 15
1.4.4. Mô hình tổ chức của bệnh viện....................................................... 16
1.4.5. Khoa dƣợc trung tâm y tế huyện Châu Đức. .................................. 17
Chƣơng 2:ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................. 19
2.1. Đối tƣợng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................... 19
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu: ....................................................................... 19
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: ....................................................................... 19
2.2.2. Các biến số và chỉ số nghiên cứu.................................................... 19
2.2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu và phƣơng pháp thu thập ................................ 23
2.2.4. Phƣơng pháp xử lý và phân tích số liệu.......................................... 24


Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.......................................................... 25
3.1. Mô tả thực trạng thực hiện quy chế kê đơn thuốc trong điều trị ngoại
trú ........................................................................................................ 25
3.1.1. Thực hiện quy định về thủ tục hành chính ..................................... 25
3.1.2. Chỉ tiêu về thông tin thuốc kê đơn và hƣớng dẫn sử dụng thuốc .. 27
3.2. Phân tích một số chỉ số kê đơn thuốc điều trị ngoại trú ........................ 27

3.2.1. Thuốc đƣợc kê theo nguồn gốc xuất xứ ......................................... 27
3.2.2. Số thuốc trung bình/đơn ................................................................. 28
3.2.3. Tỷ lệ thuốc kê nằm trong danh mục thuốc bệnh viện..................... 29
3.2.4. Tỷ lệ % thuốc kê theo tên Generic ................................................ 30
3.2.5. Tỷ lệ đơn thuốc có kê vitamin, khoáng chất, corticoid và kháng
sinh.................................................................................................. 31
3.2.6. Tỷ lệ % đơn thuốc có kê kháng sinh theo nhóm bệnh lý................ 32
3.2.8. Sử dụng kháng sinh theo nhóm bệnh lý ......................................... 34
3.2.9. Phối hợp kháng sinh trong kê đơn thuốc. ....................................... 35
3.2.10. Giá trị tiền thuốc trung bình trong một đơn .................................. 36
3.2.11. Chi phí trung bình một đơn thuốc theo nhóm bệnh lý................. 36
Chƣơng 4. BÀN LUẬN ................................................................................. 38
4.1. Thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú tại trung tâm y tế huyện Châu Đức
tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. ................................................................................... 38
4.2 Một số chỉ số về kê đơn. ......................................................................... 39
KẾT LUẬN ................................................................................................... 45
1. Việc thực hiện quy chế kê đơn trong điều trị ngoại trú ........................ 45
2. Thực trạng chỉ định thuốc trong điều trị ngoại trú ............................... 45
KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 46
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Giải nghĩa

ADR

Phản ứng có hại của thuốc (Adverse Drug Reaction )

BHYT

Bảo hiểm y tế

BN

Bệnh nhân

BS

Bác sĩ

BV

Bệnh viện

BVĐK

Bệnh viện đa khoa

CT

Công thức

DLS

Dƣợc lâm sàng

DMTBV

Danh mục thuốc bệnh viện

DMTCY

Danh mục thuốc chủ yếu

DMTTY

Danh mục thuốc thiết yếu

HĐT & ĐT

Hội đồng thuốc và điều trị

KS

Kháng sinh

TL

Tỷ lệ

TTT

Thông tin thuốc

TTYT

Trung tâm y tế

TW

Trung ƣơng

VN

Việt Nam

WHO

Tổ chức y tế thế giới


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Các chỉ số kê đơn của WHO ............................................................ 6
Bảng 1.2: Cơ cấu nhân lực bệnh viện ............................................................. 14
Bảng 2.1: Các biến số cần thu thập ................................................................. 19
Bảng 2.2: Đặc điểm phân bố nhóm bệnh của mẫu khảo sát ........................... 24
Bảng 3.1: Thực hiện quy định về thủ tục hành chính ..................................... 25
Bảng 3.2: Tỷ lệ đơn thuốc cho trẻ em dƣới 72 tháng tuổi ghi số tháng tuổi .. 26
Bảng 3.3: Tỷ lệ đơn đánh số khoản................................................................. 26
Bảng 3.4: Tỷ lệ đơn có/không gạch chéo chỗ còn trống................................. 26
Bảng 3.5: Thực hiện quy định về thông tin thuốc kê đơn và hƣớng dẫn sử
dụng thuốc ....................................................................................................... 27
Bảng 3.6: Tỷ lệ thuốc theo nguồn gốc ............................................................ 27
Bảng 3.7: Số thuốc trung bình trong một đơn thuốc theo nhóm bệnh lý........ 28
Bảng 3.8: Tỷ lệ thuốc kê nằm trong danh mục thuốc bệnh viện .................... 30
Bảng 3.9: Tỷ lệ đơn thuốc đƣợc kê theo tên Generic ..................................... 30

Bảng 3.10: Tỷ lệ đơn thuốc có kê vitamin, khoáng chất, corticoid và kháng sinh 31
Bảng 3.11: Tỷ lệ % đơn thuốc có kê kháng sinh theo nhóm bệnh lý ............. 32
Bảng 3.12: Tỷ lệ các nhóm kháng sinh ........................................................... 33
Bảng 3.13: Sử dụng kháng sinh theo nhóm bệnh lý ....................................... 34
Bảng 3.14: Tỷ lệ % đơn thuốc có phối hợp kháng sinh .................................. 35
Bảng 3.15: Tỷ lệ giá trị tiền thuốc trung bình trong một đơn ......................... 36
Bảng 3.16: Chi phí trung bình một đơn thuốc theo nhóm bệnh lý ................. 36


DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Sơ đồ tổ chức bệnh viện .................................................................. 16
Hình 1.2: Sơ đồ tổ chức Khoa Dƣợc trung tâm y tế huyện Châu Đức ........... 18
Hình 1.3: Tỷ lệ khoản mục và giá trị thuốc đƣợc kê theo nguồn gốc............. 28
Hình 1.4: Số thuốc TB/đơn theo nhóm bệnh lý .............................................. 29
Hình 1.5: Tỷ lệ đơn có kê vitamin,corticoid và kháng sinh ............................ 31
Hình 1.6: Tỷ lệ đơn có kê kháng sinh theo nhóm bệnh lý .............................. 32
Hình 1.7: Các nhóm kháng sinh đƣợc kê ........................................................ 34
Hình 1.8: Chi phí trung bình 1 đơn thuốc theo bệnh lý .................................. 37


ĐẶT VẤN ĐỀ
Thuốc là một loại hàng hoá đặc biệt, ảnh hƣởng trực tiếp đến sức khoẻ
con ngƣời. Việc quyết định lựa chọn thuốc, đƣờng dùng, cách dùng, liều
dùng, thời điểm dùng phụ thuộc vào ngƣời thầy thuốc ngƣời trực tiếp thăm
khám và chẩn đoán bệnh; bệnh nhân là ngƣời thực hiện đầy đủ và đúng theo
phác đồ điều trị của thầy thuốc.
Để chỉ định sử dùng thuốc cho bệnh nhân an toàn, hợp lý và có hiệu
quả, vai trò của ngƣời thầy thuốc là hết sức quan trọng. Nó đòi hỏi ngƣời thầy
thuốc phải có trình độ chuyên môn giỏi, vững vàng và phải có đạo đức nghề
nghiệp. Tuy nhiên trƣớc tác động của cơ chế thị trƣờng việc sử dụng thuốc

chƣa hiệu quả và không hợp lý đang là vấn đề cần báo động, cùng với sự xuất
hiện của hàng loạt các loại thuốc mới và sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống
y - dƣợc tƣ nhân đã làm cho việc quản lý kê đơn và sử dụng thuốc ngày càng
trở nên khó khăn hơn.
Việc sử dụng thuốc trong bệnh viện hiện nay vẫn còn nhiều bất cập, do
có nhiều nguồn cung ứng thuốc (doanh nghiệp tƣ nhân, doanh nghiệp cổ
phần, doanh nghiệp nƣớc ngoài... ) với nhiều hình thức, cách tiếp thị và ƣu đãi
khác nhau. Chất lƣợng thuốc đôi khi không đƣợc đảm bảo dẫn đến việc xuất
hiện phản ứng bất lợi của thuốc diễn ra liên tục thƣờng xuyên. Việc kê đơn
thuốc không đúng chỉ định, liều dùng, thời gian dùng, kê quá nhiều thuốc
trong một đơn, kê tên thuốc với tên biệt dƣợc đã gây ra tình trạng kháng
kháng sinh, lạm dụng thuốc và gây lãng phí không cần thiết. Trƣớc thực trạng
đó, Bộ trƣởng BYT đã ra thông tƣ 05/2016/TT-BYT ngày 29/2/2016,quy
định về kê đơn trong điều trị ngoại trú, thông tƣ 23/2011/TT-BYT về hƣớng
dẫn sử dụng thuốc trong cơ sở y tế có giƣờng bệnh.
Để góp phần nâng cao hiệu quả hơn nữa trong việc sử dụng thuốc khám và
điều trị cho ngƣời bệnh tại bệnh viện, đề tài: “ Phân tích thực trạng kê đơn
thuốc trong điều trị ngoại trú tại Trung tâm y tế huyện Châu Đức, tỉnh
1


Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2015” đƣợc thực hiện với hai mục tiêu sau:
1. Mô tả thực trạng thực hiện quy định hành chính trong kê đơn điều trị
ngoại trú tại trung tâm y tế huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu năm 2015.
2. Phân tích một số chỉ số kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú tại trung
tâm y tế huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu năm 2015.
Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng kê đơn thuốc tại
trung tâm y tế.

2

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full