SKKN Toán 3

Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học toán 3 theo quan điểm tích
cực hóa hoạt động
học tập của học sinh
I. Đặt vấn đề:
Năm học 2004-2005 cả nớc thực hiện đổi mới chơng trình giáo dục phổ
thông và thay sách lớp 3. Học sinh lớp 3 đợc học 8 môn học. Qua 2 năm giảng dạy,
nghiên cứu và tìm hiểu tôi đã rút ra đợc một số kinh nghiệm của môn học Toán lớp
3. Môn toán chiếm một vị trí vô cùng quan trọng vì nó giúp cho học sinh hình
thành các kỹ năng sử dụng toán, có những hiểu biết ban đầu về toán học trên học
đờng cũng nh trong thực tiễn hàng ngày và bồi dỡng cho học sinh tình yêu toán
học cũng nh hình thành kỹ năng trong tính toán với các dạng cơ bản của toán học.
Ngoài ra học tốt môn toán học sinh mới có điều kiện để học tốt những môn học
khác. Để đạt đợc mục tiêu của môn toán. Ngoài việc nắm vững chơng trình, kiến
thức ngời giáo viên cần phải có những năng lực s phạm nhất định. Một trong những
năng lực s phạm của giáo viên đó là năng lực tổ chức và điều khiển quá trình học
tập của học sinh đa học sinh vào hoạt động học tập thực sự. Vì vậy công việc thiết
kế bài dạy vô cùng quan trọng nó giúp ngời giáo viên định hớng, hình dung trớc
hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò nhằm đạt đợc mục đích yêu cầu
của tiết học.
Chơng trình môn toán lớp 3 đợc cấu trúc theo 5 tuyến kiến thức.
1. Số học.
2. Đại lợng và đo đại lợng
3.Yếu tố hình học
4. Yếu tố thống kê
5. Giải bài toán
Trong 5 tuyến kiến thức trên, tuyến kiến thức khởi điểm và cũng là tuyến
kiến thức cơ bản nhất là tuyến kiến thức Số học. Đặc biệt là các phép tính cộng,
trừ, nhân, chia. Bởi học qua bốn phép tính học sinh biết cách thực hiện các phép
tính: Cộng, trừ, nhân, chia một cách thành thạo vào bài học ngoài học thực hiện
bốn phép tính còn là kim chỉ nam xuyên suốt quá trình học các dạng bài toán (các
tuyến kiến thức) của lớp 3 nói riêng và chơng trình toán phổ thông nói chung.

Trong đó phép tính chia là khó nhất trong 4 phép tính trên.
Thông qua các hoạt động dạy học toán lớp 3. Giáo viên còn giúp học sinh
nh thế nào để học sinh phát triển các năng lực t duy, phát triển trí tởng tợng không
1
Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học toán 3 theo quan điểm tích
cực hóa hoạt động
học tập của học sinh
gian, tập nhận xét các số liệu thu thập đợc, diễn đạt gọn, rõ đúng, các thông tin cẩn
thận, chăm chỉ, tự tin hứng thú trong học tập và thực hành toán. Đó mới là vấn đề
quan trọng và đó cũng chính là vấn đề tôi quan tâm và đã vận dụng vào thực tế
giảng dạy trên lớp thực sự có chất lợng.
II. Thực trạng giáo viên và học sinh (hiện nay):
1. Thực trạng giáo viên
* Ưu điểm:
Giáo viên đã áp dụng việc dạy học tích cực và phơng tiện trực quan giúp học
sinh lĩnh hội tri thức một cách chính xác, qua đó còn làm cho lớp học sinh động,
học sinh tích cực, chủ động sáng tạo trong việc chiếm lĩnh tri thức của bài học.
Giáo viên thờng hớng dẫn học sinh hình thành các bớc một cách chính xác và vận
dụng vào bài tập đạt hiệu quả tốt.
Đa số giáo viên đều tìm hiểu kỹ nội dung của bài giảng và vận dụng linh
hoạt các phơng pháp nh: Gợi mở, trực quan, thực hành, luyện tập vào dạy thực hiện
pháp chia số tự nhiên lớp 3.
Trong thực hành luyện tập các em đợc đánh giá, nhận xét lẫn nhau còn giáo
viên là trung gian và đáp án cuối cùng.
* Nhợc điểm:
Giáo viên còn phụ thuộc vào tài liệu có sẵn trong sách giáo khoa và sách h-
ớng dẫn, mà sách hớng dẫn chỉ hớng dẫn cách tổ chức chứ không đi cụ thể từng b-
ớc có một số bài sách chỉ hớng dẫn không đến nữa trang giấy.
Khi sử dụng phơng tiện dạy học cái bất cập đối với giáo viên là vở bài tập.
Bởi vì phần nhiều nội dung các bài trong vở bài tập không tơng ứng với SGK nên

trong lúc dạy thực hiện các phép tính hầu nh học sinh làm vào vở nháp, vở ô li hay
bảng, trớc khi thực hiện học sinh phải chép lại cả phép tính (biểu thức)... rồi sau đó
mới thực hiện. Trong một tiết học mục tiêu của bài dạy lại yêu cầu học sinh thực
hiện nhiều phép tính có các dạng khác nhau, nh vậy rất mất thời gian.
Qua đó tôi tự khẳng định vở bài tập chỉ tham khảo thêm ngoài phần bài học
mà thôi. Nếu giáo viên sử dụng phiếu bài tập đợc tôi nghĩ việc làm đó rất tốt song
tốn kém và phức tạp.
2
Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học toán 3 theo quan điểm tích
cực hóa hoạt động
học tập của học sinh
Bởi một số giáo viên còn phụ thuộc vào tài liệu có sẵn nh SGK và sách thiết
kế nên quá trình dạy học thờng diễn ra một cách máy móc theo mẫu cố định. Vì
vậy tiết dạy kéo dài thời gian truyền thụ bài dạy một cách cứng nhắc, trò mệt mỏi...
2. Thực trạng học sinh:
* Ưu điểm:
Qua việc tìm hiểu điều tra cho thấy tất cả các bài tập cũng nh thông qua các
bài kiểm tra, học sinh làm toán về thực hiện các phép tính số tự nhiên lớp 3 tơng
đối tốt (phép nhân, chia, cộng trừ trong phạm vi 1.000) phần lớn tất cả các học sinh
không làm sai hoàn toàn.
* Nhợc điểm: Tuy vậy, do những đặc điểm tâm lý của học sinh nên còn một
số học sinh còn nhầm lẫn, hiểu lệch lạc về kết quả, thuật ngữ ở thơng của các phần
chia. Học sinh khó xác định lấy thơng đúng khi lần chia có d. Mặc dù đặc tính và
thực hiện các kỹ thuật tính đúng nhng vẫn còn một số học sinh còn lẫn lộn cha
nắm đúng quy định các bớc thực hiện phép chia.
Thí dụ:
4218 6
018 73
0
Hay một số học sinh còn nhầm lẫn, hiểu lệch lạc về kết quả thuật ngữ trong

lúc thực hiện nhẩm ở thơng của các lần chia.
Thí dụ:
6306 6
030 151
06
0
- 6 chia 6 bằng 1, viết 1; 1 nhân 6 bằng 6; 6 trừ 6 bằng 0
Có một số học sinh khó xác định thơng đúng khi lần chia có d.
Thí dụ:
3065 3 hoặc 3062 3
00 1022 00 1021
06 06
3
Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học toán 3 theo quan điểm tích
cực hóa hoạt động
học tập của học sinh
05 02
0 0
Một số học sinh trong lúc thực hiện thờng viết sai vị trí (trong lúc tính
nhẫm) của các chữ số phần số bị chia.
Thí dụ:
7918 7
09 1131
21
08
1
* Điểm khảo sát là điểm trung bình chung của điểm kiểm tra thực hiện phép
nhân, chia số trong phạm vi 1000.
Tôi đã lấy đề kiểm tra để khảo sát chất lợng học sinh và đạt kết quả nh sau:
Số học sinh

khảo sát
Giỏi Khá TB Yếu
SL KQ% SL KQ% SL KQ% SL KQ%
24 5 20 6 25 9 38 4 17
Kết quả khảo sát cho thấy số học sinh giỏi trong lớp còn ít, số học sinh yếu
còn nhiều.
III. Giải quyết vấn đề:
Từ thực tế nêu trên bản thân là một giáo viên giảng dạy khối lớp 3. Tôi thiết
nghĩ để dạy tốt môn toán ở lớp 3 thì ngời giáo viên phải có một tầm nhìn tổng quát
về chơng trình, đặc biệt khi dạy thực hành thực hiện các phép tính còn liên quan
đến các dạng toán trong chơng trình toán 3. Để từ đó giáo viên xây dựng bài giảng
trên cơ sở khắc phục những khuyết điểm hạn chế của giáo viên và những thiếu sót
của học sinh. Từ đó giáo viên biết kế thừa và phát huy những u điểm của các ph-
ơng pháp dạy học truyền thống để nâng cao chất lợng dạy học. Mặt khác việc nắm
đợc nội dung môn toán sẽ giúp cho giáo viên vận dụng hợp lý các phơng pháp dạy
4
Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học toán 3 theo quan điểm tích
cực hóa hoạt động
học tập của học sinh
học cho từng nội dung cụ thể, cũng nh các hoạt động dạy học có sự tích cực, linh
hoạt, sáng tạo chủ động của học sinh.
Tôi xin đề xuất cách dạy bài: Chia số có bốn chữ số cho số có một chữ số
(Tiết 3) nh sau:
I. Mục tiêu:
Giúp học sinh
- Biết thực hiện chia số có 4 chữ số cho số có một chữ số (trờng hợp có chữ
số 0 ở thơng).
- Củng cố về giải bài toán có lời văn bằng 2 phép tính.
II. Đồ dùng:
- 2 tờ giấy khổ to ghi các bớc thực hiện trong 2 phép tính phần bài mới.

- 3 tờ giấy khổ to ghi nội dung bài tập số 3.
- 3 chiếc bút dạ
- Phiếu học tập
III. Các hoạt động dạy học:
Hoạt động dạy Hoạt động học
1. Kiểm tra bài cũ
Giáo viên gọi 3 học sinh lên bảng làm 3
bài tập.
- 3 học sinh lên bảng làm bài tập mỗi
học sinh làm 1 bài.
a b c
2768 3 ; 2496 4 ; 3258 5
Trong lúc 3 học sinh lên bảng thực hiện
thì giáo viên đi xuống từng em kiểm tra
cách làm bài của học sinh.
Trờng hợp học sinh chia sai ở lợt chia
thứ 3. (Trờng hợp bài a, giáo viên phải
hỏi: số chia là số nào ? - Số 3.
ở trờng hợp lần chia thứ 2 là 8 chia cho
3 em hãy đọc bảng chia 3 ?
- Học sinh đọc: 3 chia 3 đợc 1; 6 chia 3
đợc 2; 9 chia 3 đợc 3
5