SKKN Tiếng Việt 5

I. Đặt vấn đề.
Nghe, nói, đọc ,viết là những kĩ năng cơ bản của học sinh tiểu học. Trong
những năm gần đây, việc rèn học, rèn viết, tính toán đợc đặt lên hàng đầu trong
học sinh tiểu học. Nhiều tằng lớp học sinh đã và học tốt, biểu lộ cảm xúc nhất là
những học sinh có năng khiếu văn học từ thuở ban đầu.
Tuy nhiên vẫn còn những học sinh đọc kém thậm chí có những học sinh
không biết đọc, mà không biết đọc thì không hiểu, không biết và tái mù thậm
chí là đã học đến lớp 4 và 5 vẫn tái mù. Nguyên nhân đọc kém thì có nhiều trong
đó có nguyên nhân rèn đọc cho các em trong giờ tập đọc cha tốt.
Trong giờ dạy tập đọc ở tiểu học yêu cầu về rèn đọc là yêu cầu chính, là yêu
cầu trọng tâm, các yêu cầu về rèn đọc phải thể hiện tính tổng hợp của yêu cầu bài
nh : Yêu cầu về từ ngữ, yêu cầu về chính tả ( đọc đúng) vì vậy ngời giáo viên khi
dạy cần chú ý xác định yêu cầu nào là trọng tâm then chốt trong bài.
Ví dụ : ở lớp 4,5 yêu cầu rèn đọc và yêu cầu về cảm thụ ngần ngang nhau, tỷ lệ
1/1. Song ở lớp 2,3 yêu cầu về rèn đọc và yêu cầu về cảm thụ tỷ lệ 2/1, ở lớp 1 yêu
cầu này là 4/1 vv..vv.
Nh vậy việc rèn đọc cho học sinh là yêu cầu rất quan trọng. Việc rèn đọc
phải thể hiện trong từng bớc lên lớp của ngời giáo viên.
ở trờng Tiểu học, học sinh đợc rèn luyện kỹ năng đọc thông qua phân môn
tập đọc. Đây là kỹ năng đợc các em sử dụng nhiều nhất trong các hoạt động học
tập của mình : Các em đọc bài đọc, đọc bài ghi, đọc sách giáo khoa, đọc truyện,
đọc sách báo... Bởi vậy các em cần đợc rèn luyện các mức độ đọc theo yêu cầu đọc
thành tiếng : Đọc dúng, đọc rõ ràng rành mạch, đọc hiểu và đọc diễn cảm.
Đọc diễn cảm là một hình thức đọc mang tính nghệ thuật cao. Đọc nhằm rèn
luyện kỹ năng đọc và kỹ năng cảm thụ văn học của học sinh. Đọc diễn cảm tốt tức
là truyền thụ một phần nội dung và cảm xúc của bài đọc đến ngời nghe. Thông qua
đọc các bài đọc trong chơng trình các em đợc tiếp xúc với ngôn ngữ nghệ thuật và
cảm thụ đợc các hay cái đẹp của văn chơng.
Trang 1

Phần II

thực trạng của việc dạy tập đọc
ở chơng trình cũ
I- Nhận thức cũ:
Môn Tiếng Việt của chơng trình cải cách mà chúng ta đã thực hiện đợc
trong thời gian qua, bên cạnh những u điểm mà chúng ta đã ghi nhận thì vẫn còn
một số mặt hạn chế. Cụ thể trong phân môn tập đọc việc rèn luyện kỹ năng đọc
cho học sinh bị xem nhẹ và việc dạy kỹ năng đọc diễn cảm thì không đợc chú
trọng trong tiết dạy. Tại sao lại có vấn đề đó, bởi chúng ta đã quá đề cao yêu cầu
cảm thụ văn học. Một số giáo viên đã biến giờ dạy tập đọc thành giờ giảng văn. Cô
giảng là chính, trò chỉ cần nghe, hiểu, ít có thời gian luyện đọc. Hậu quả là hết ch-
ơng trình tiểu học nhng một số học sinh đọc cha lu loát còn khả năng đọc diễn cảm
một văn bản nghệ thuật thì quá non yếu. Bên cạnh đó có một số giáo viên hiểu cha
thật đầy đủ về đọc diễn cảm nên biến việc đọc diễn cảm thành cách đọc uốn éo
giọng không gắn với nội dung, không thể hiện cảm xúc.
II- Thực trạng của việc "dạy đọc diễn cảm".
1. Thực trạng Giáo viên.
- Nhiều Giáo viên đọc mẫu cha chuẩn (ngắt nghỉ hơi cha đúng chỗ, ngữ điệu
đọc cha phù hợp, đọc sai thanh điệu và giọng đọc cha hay).
- Giáo viên cha đầu t nhiều vào đọc kỹ văn bản trớc khi dạy để nắm bắt đợc
nội dung, ngữ điệu, chỗ nhấn giọng, cờng độ, tốc độ đọc.
2. Thực trạng của học sinh.
- Một số học sinh đọc còn yếu, còn ê a ngắc ngứ.
- Trình độ và điều kiện học tập của học sinh không đồng đều
- Rất nhiều học sinh phát âm sai do phơng ngữ
- Các em cha nắm dợc yêu cầu của đọc diễn cảm.
III- Giải pháp cũ.
- Giờ dạy tập đọc không có thời gian dành riêng cho luyện đọc diễn cảm
Trang 2
- Giáo viên và học sinh luyện đọc diễn cảm theo hớng dẫn đọc trong sách
giáo khoa, không phát huy tính sáng tạo cho học sinh.

- Chủ yếu dành thời gian tìm hiểu bài, phân tích
- Vào bài học, Giáo viên đọc mẫu và yêu cầu học sinh theo dõi rồi đọc theo.
Phần III
Một số giải pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 5
I- Nhận thức mới.
Tập đọc là một phân môn học và thực hành. Nhiệm vụ quan trọng nhất là
hình thành năng lực đọc cho học sinh, học sinh cần có các kỹ năng : đọc đúng, đọc
nhanh, đọc có ý thức (hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc diễn cảm.
Đọc diễn cảm là hình thức đọc có tính đặc thù, đây là hình thức đọc mang
tính nghệ thuật. Ngời đọc chuyển các văn bản viết thành văn bản âm thanh nhằm
truyền đến ngời nghe không chỉ nội dung thông tin mà cả cảm xúc chủ quan của
mình về giá trị nghệ thuật của văn bản đó. Ngời đọc trở thành nhân vật nối liền tác
phẩm với ngời nghe.
Kỹ năng đọc diễn cảm của học sinh đợc luyện tập sau khi học sinh đã đạt đ-
ợc yêu cầu tối thiểu về trình độ đọc (đọc đúng, đọc rành mạch, rõ ràng). Sau khi
học sinh đã tìm hiểu bài và nắm đợc nội dung, ý nghĩa bài đọc.
Mục tiêu, nội dung của phân môn tập đọc lớp 5 là: Tiếp tục củng cố nâng
cao kỹ năng lực đọc trơn, đọc lớt, tăng cờng tốc độ đọc và luyện tập kỹ năng đọc
diễn cảm.
II. Một số yêu cầu về đọc diễn cảm.
Đọc diễn cảm thể hiện năng lực, trình độ của ngời đọc trên cơ sở đọc đúng,
đọc lu loát. Đọc diễn cảm chỉ có thể có đợc trên cơ sở hiểu biết thấu đáo bài đọc để
từ đó xác định đợc ngữ điệu, cờng độ giọng đọc, chỗ ngắt nghĩ, tốc độ đọc, cao độ,
trờng độ đọc.
Đọc diễn cảm yêu cầu đọc đúng, giọng vui, buồn, giận dữ trang nghiêm phù
hợp với nhân vật, với kiểu câu, thể loại bài đọc biết nhấn dọng ở từ ngữ miêu tả,
biểu cảm.
Trang 3
Đọc diễn cảm là sử dụng ngữ điều để phô diễn cảm xúc của bài đọc vì vậy
phải hoà nhập vào câu chuyện bài văn, bài thơ thì mới tìm thấy ngữ điệu thích hợp.

Có thể nói rằng chính tác phẩm quy định ngữ điệu cho chúng ta chứ không phải
chúng ta tự đặt ra ngữ điệu.
III. Giải pháp .
Nh chúng ta đã biết chất lợng đọc diễn cảm của học sinh phụ thuộc vào
nhiều yếu tố, trong đó vai trò của ngời giáo viên là rất quan trọng. Điều dễ dàng
nhận thấy khi giáo viên đọc diễn cảm tốt thì học sinh của lớp mà giáo viên đó dạy
sẽ có nhiều em đọc diễn cảm tốt. Vậy để nâng cao chất lợng dạy đọc diễn cảm cho
học sinh lớp 5 tôi mạnh dạn đa ra một số biện pháp sau:
1. Chuẩn bị kỹ cho việc dạy và rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm.
Giáo viên cần thực hiện 2 yêu cầu sau:
- Giáo viên đọc mẫu tốt
- Chuẩn bị để hớng dẫn cho học sinh đọc diễn cảm tốt
Đọc mẫu của giáo viên là khâu quan trọng và có thể nói là dẫn đến sự thành
công của tiết dạy tập đọc. Giáo viên đọc mẫu với giọng đọc hấp dẫn lôi cuốn, thu
hút sự chú ý của học sinh ngay từ đầu. Vậy để đọc mẫu tốt ngời giáo viên phải qua
quá trình tự rèn luyện công phu về giọng đọc và năng lực cảm thụ văn học, Phải
tìm hiểu kỹ bài đọc để cảm thu sâu sắc ý mà bài đọc lột tả. Để từ đó tìm đợc cách
đọc phù hợp. Giáo viên phải đọc bài nhiều lần, có thể đọc to bài đọc đó khi soạn
bài.
Để hớng dẫn học sinh luyện đọc diễn cảm trên lớp thì khẩu chuẩn bị của
giáo viên hết sức quan trọng. Giáo viên cần dựa vào sách giáo khoa, sách giáo viên
và tài liệu để lên phơng án cho hoạt động này. Sự chuẩn bị đó cần đợc ghi lại bằng
bút chì với các ký hiệu chính trên bài đọc ở SGK và coi đây là bộ phận của giáo
viên lên lớp.
VD: Những từ cần nhấn mạnh thì gạch chân, những câu, đoạn trọng tâm cần
ghi ký hiệu ngắt hơi (/) nghỉ hơi (//).Ký hiệu cần thiết nh. Lên giọng ( ) xuống
dọng () kéo dài (~) giáo án cần nêu rõ yêu cầu luyện đọc diễn cảm cho từng
nhóm đối tợng học sinh và dự kiến những câu, từ, đoạn mà đối tợng học sinh đó
có thể đọc cha tốt để sữa chữa, uốn nắn. Dĩ nhiên khi lên lớp có nhiều tình huống
Trang 4

xẩy ra nhng sự chuẩn bị chu đáo càng giúp cho giáo viên chủ động sáng tạo trên
lớp học.
Ví dụ : Bài Thăm cỗi Bác xa của Tô Hữu TV5 T2 thì có thể ngắt nghỉ nh
sau :
Anh dắt em vào/ cõi Bác xa//
Đờng xoài hoa trắng/ nắng đu đa//
Có nhồ nớc lặng / sôi tăm cá//.
Có bởi cam thơm/ mát bóng dừa...//
Ô/ vẫn còn đây/ của các em//
Chồng th mới mở/ Bác đang xem//.
Chắc/ Ngời th ơng lắm / lòng con trẻ//
Nên để bâng khuâng / gió động rèm...//.
2. Tăng cờng luyện đọc diễn cảm trên lớp.
Trong một tiết dạy tập đọc ở lớp 5 các hoạt động dạy học đợc diễn ra trong
thời gian 40 phút, những hoạt động đó có liên quan đến kỹ năng đọc và khẩu đọc
diễn cảm đã và đang đợc chú ý hơn.
2.1. Hoạt động kiển tra bài cũ.
Bên cạnh việc kiểm tra việc luyện đọc ở bài trớc, giáo viên cần coi trọng
việc đọc diễn cảm ở hoạt động này giáo viên theo dõi và uốn nắn cho học sinh
trong quá trình kiểm tra bài cũ, Khi kiểm tra bài đọc thuộc lòng bên cạnh việc
kiểm tra đọc thuộc lòng cần chú ý đến đọc diễn cảm.
2.2. Hoạt động tìm hiểu bài.
ở hoạt động này thờng đợc sử dụng để dạy dạng bài đọc theo"lối cắt ngang"
thì giáo viên có thể kết hợp qua tìm hiểu bài để luyện đọc diễn cảm hơn. Chơng
trình tập đọc lớp 5 có 4 bài tập đọc có thể dạy theo lối này đó là bài :
Đất Cà mâu ( tuần 9)
Chuỗi ngọc Lan ( tuần 14)
Thái s Trần Thủ Độ ( Tuần 20)
- út Vịnh ( tuần 32)
VD. ở bài " đất Cà Mâu: tuần 9 giáo viên có thể hớng dẫn học sinh luyện

đọc, tìm hiểu nội dung và đọc diễn cảm theo từng đoạn bài.
Trang 5