Nghiên cứu sử dụng vắc xin phó thương hàn trong phòng bệnh tiêu chảy cho lợn rừng và khảo nghiệm một số phác đồ điều trị tại trại chăn nuôi động vật bán hoang dã thuộc chi nhánh NC PT động thực vật bản địa (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM
=======o0o=======

TR

MA VI T KHOA
Tên

tài:

“NGHIÊN C U S D NG V C XIN PHÓ
TH
NG HÀN TRONG PHÒNG B NH TIÊU CH Y
CHO L N R NG VÀ KH O NGHI M M T S
PHÁC
I U TR T I TR I CH N NUÔI
NG
V T BÁN HOANG DÃ THU C CHI NHÁNH NC &
PT
NG TH C V T B N A”

KHÓA LU N T T NGHI P
H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Thú y

Khoa
Khoá h c

: Ch n nuôi Thú y
: 2010 - 2015

THÁI NGUYÊN - 2014


I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM
=======o0o=======

TR

MA VI T KHOA
Tên

tài:

“NGHIÊN C U S D NG V C XIN PHÓ
TH
NG HÀN TRONG PHÒNG B NH TIÊU CH Y
CHO L N R NG VÀ KH O NGHI M M T S

PHÁC
I U TR T I TR I CH N NUÔI
NG
V T BÁN HOANG DÃ THU C CHI NHÁNH NC &
PT
NG TH C V T B N A”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành
Khoa
Khoá h c
Gi ng viên h

IH C

: Thú y
: Ch n nuôi Thú y
: 2010 - 2015
ng d n: PGS.TS. Tr n V n Phùng

THÁI NGUYÊN – 2014

L IC M

N

Sau th i gian h c t p, rèn luy n ki n th c c ng nh k n ng t i tr ng
và th i gian th c t p t t nghi p t i c s . n nay em ã hoàn thành b n khóa
lu n t t nghi p. Nhân d p này, em xin
c bày t lòng bi t n sâu s c t i ban
giám hi u, các phòng ban ch c n ng, Ban ch nhi m khoa Ch n Nuôi Thú Y,
Tr ng i H c Nông Lâm Thái Nguyên ã gi ng d y và t n tình giúp
em
trong su t quá trình h c t p và rèn luy n t i tr ng. c bi t, em xin bày t
lòng bi t n sâu s c n th y giáo PGS.TS Tr n V n Phùng ã tr c ti p
h ng d n, quan tâm, giúp
và t n tình ch b o em trong su t th i gian
hoàn thành khóa lu n này.
Em cùng bày t lòng bi t n n anh k s Nguy n V n Hiên, bác Tr n
Thanh Tùng và bác Nguy n V n Ti n cùng các anh, ch cán b , công nhân t i
tr i ch n nuôi

ng v t bán hoang dã thu c Chi nhánh NC&PT

ng th c v t

b n a ã t o m i i u ki n cho em ti n hành thí nghi m và t n tình giúp

…

em

… n m 2014

Sinh viên

Khoa Vi t Khoa


L I NÓI

U

hoàn thành ch ng trình h c trong nhà tr ng, th c hi n ph ng
châm “H c i ôi v i hành”, “Lý thuy t g n v i th c ti n s n xu t”. Giai
o n th c t p chuyên
r t quan tr ng i v i m i sinh viên tr c khi ra
tr ng. ây là kho ng th i gian
sinh viên c ng c và h th ng l i toàn b
nh ng ki n th c ã h c, c ng c tay ngh . ng th i, t o cho mình s t l p,
lòng yêu ngh , có phong cách làm vi c úng n, n ng l c làm vi c áp ng
nhu c u c a th c ti n s n xu t. N m
c ph ng pháp t ch c và ti n hành
nghiên c u, ng d ng các ti n b khoa h c k thu t vào th c ti n s n xu t,
sáng t o khi ra tr ng tr thành m t ng i cán b khoa h c có chuyên môn,
áp ng
c nhu c u th c ti n, góp ph n x ng áng vào s nghi p phát tri n
t n c.
Xu t phát t nguy n v ng c a b n thân và s
ng ý c a Ban ch
nhi m khoa ch n nuôi thú y tr ng
i H c Nông Lâm Thái Nguyên, c a

th y cô giáo h ng d n c ng nh
c s ti p nh n c a c s , em ti n hành
nghiên c u
tài: “Nghiên c u s d ng v c xin phó th ng hàn trong
phòng b nh tiêu ch y cho l n r ng và kh o nghi m m t s phác
i u tr
t i tr i ch n nuôi ng v t bán hoang dã thu c Chi nhánh nghiên c u &
phát tri n ng th c v t b n a”.
Trong th i gian th c t p t i c s ,
c s giúp
t n tình c a anh,
ch công nhân trong tr i, cùng các b n th c t p, s h ng d n t n tình c a
th y, cô giáo cùng s c g ng n l c c a b n thân, em ã hoàn thành khóa
lu n t t nghi p.
M c dù ã c g ng nh ng do th i gian có h n, kinh nghi m còn thi u
trong th c ti n s n xu t, ki n th c còn h n h p nên khóa lu n c a em không
tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong
c s giúp , óng góp ý ki n
quý báu c a th y cô giáo và ng nghi p
khóa lu n c a em
c hoàn
thi n h n.
Trân tr ng cám n!
Sinh viên
Ma Vi t Khoa


M CL C
L IC M

N

L I NÓI

U

M CL C
DANH M C CÁC C M T

VI T T T

DANH M C CÁC B NG
Ph n I: CÔNG TÁC PH C V S N XU T .........................................- 1 1.1. i u tra c b n ......................................................................................- 1 1.1.1. i u ki n t nhiên c a c s th c t p t t nghi p ..............................- 1 1.1.1.1. V trí
1.1.1.2.

a lý ....................................................................................- 1 -

a hình

t ai .............................................................................- 2 -

1.1.1.3. i u ki n khí h u th y v n.............................................................- 3 1.1.2. i u ki n kinh t - xã h i ..................................................................- 4 1.1.3. Tình hình s n xu t c a Tr i ch n nuôi
nhánh công ty nghiên c u & Phát tri n
th c v t b n

ng v t bán hoang dã thu c Chi

ng th c v t b n

a(NC&PT

ng

a) .........................................................................................- 6 -

1.1.3.1.T ch c qu n lí c s c a Tr i ch n nuôi

ng v t bán hoang dã ..- 6 -

1.1.3.2. Ngành tr ng tr t ............................................................................- 7 1.1.3.3.

i v i ngành ch n nuôi................................................................- 7 -

1.1.3.4. Côn

..................................................................- 8 -

1.1.4. ánh giá chung.................................................................................- 8 1.1.4.1. Thu n l i .......................................................................................- 8 1.1.4.2. Khó kh n .......................................................................................- 9 1.2. N i dung, ph

ng pháp và k t qu ph c v s n xu t ...........................- 9 -

1.2.1. N i dung công tác ph c v s n xu t .................................................- 9 1.2.1.1. Công tác thú y................................................................................- 9 1.2.1.2. Công tác gi ng ............................................................................- 10 1.2.1.3. Công tác ch m sóc, nuôi d

ng àn l n ......................................- 10 -


1.2.1.4. Công tác khác ..............................................................................- 10 1.2.2. Bi n pháp th c hi n ........................................................................- 10 1.2.3. K t qu ph c v s n xu t ................................................................- 11 1.2.3.1. Công tác thú y..............................................................................- 11 1.2.3.2. Công tác gi ng ............................................................................- 14 1.2.3.3. Công tác ch m sóc, nuôi d

ng àn l n ......................................- 15 -

1.2.3.4. Công tác khác ..............................................................................- 19 1.3. K t lu n và

ngh ............................................................................- 19 -

Ph n 2: CHUYÊN
2.1.

TV N

NGHIÊN C U KHOA H C ...........................- 21 -

...................................................................................- 21 -

2.1.1. M c tiêu nghiên c u .......................................................................- 22 2.1.2. Ý ngh a khoa h c và c s th c ti n ...............................................- 22 2.2. T NG QUAN TÀI LI U ..................................................................- 23 2.2.1. C s khoa h c ...............................................................................- 23 2.2.1.1

c i m sinh tr

2.2.1.2 B nh

ng và sinh lý tiêu hóa c a l n con ..................- 23 -

ng tiêu hóa c a l n con .................................................- 24 -

2.2.1.3 Hi u bi t v Salmonella và c ch gây b nh tiêu ch y .................- 27 2.2.1.4 M t s hi u bi t v v c xin và v c xin phòng b nh Phó th

ng hàn.. - 35 -

2.2.1.5 Thu c s d ng trong i u tr b nh tiêu ch y do Salmonella..........- 39 2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n

c và ngoài n

c.............................- 39 -

2.2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n

c .................................................- 39 -

2.2.2.2. Tình hình nghiên c u ngoài n

c .................................................... - 41 -

2.3.

IT

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ...- 45 -

2.3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u ...................................................- 45 -

2.3.2.

a i m và th i gian ti n hành ......................................................- 45 -

2.3.3. N i dung nghiên c u ......................................................................- 46 2.3.4. Ph

ng pháp nghiên c u ................................................................- 46 -


2.3.4.1. Th nghi m v c xin phó th

ng hàn

gây ra cho l n r ng con t s sinh
NC&PT

ng th c v t b n

phòng b nh do Salmonella

n 4 tháng tu i nuôi t i Chi nhánh

a .................................................................- 46 -

2.3.4.2. Kh o nghi m hai phác

i u tr tiêu ch y trên l n con .............- 47 -

2.3.4.3 Các ch tiêu theo dõi .....................................................................- 49 2.3.4.4 Ph

ng pháp theo dõi t ng ch tiêu ..............................................- 49 -

2.4. K T QU VÀ PHÂN TÍCH K T QU ...........................................- 51 2.4.1. Th nghi m v c xin phòng b nh Phó th
2.4.1.1 K t qu

ng hàn cho l n r ng con- 51 -

nghiên c u tình hình m c b nh tiêu ch y c a l n con thí

nghi m ........................................................................................... - 51 2.4.1.2. K t qu

theo dõi tình hình m c b nh tiêu ch y c a l n con thí nghi m

theo tu i ....................................................................................................- 52 2.4.1.3. K t qu

nghiên c u tình tr ng b nh tiêu ch y c a l n con thí

nghi m ........................................................................................... - 53 2.4.2. K t qu theo dõi i u tr c a hai phác
2.4.2.1 K t qu

l n m c b nh tiêu ch y - 57 -

i u tr l n 1 ....................................................................- 57 -

2.4.2.2. K t qu theo dõi t l tái nhi m
2.4.2.3. Chi phí thu c i u tr b nh
2.5. K T LU N, T N T I VÀ

l n và hi u qu

i u tr l n 2 ..- 58 -

ng tiêu hóa ..................................- 59 NGH ..............................................- 60 -

2.5.1. K t lu n ..........................................................................................- 60 2.5.2. T n t i ............................................................................................- 60 2.5.3.

ngh ...........................................................................................- 60 -

TÀI LI U THAM KH O......................................................................- 62 -


DANH M C CÁC C M T

Cs

VI T T T

: C ng s

C

:

i ch ng

VT

:

n v tính

NC&PT

: Nghiên c u và phát tri n

TN

: Thí nghi m

PTH

: Phó th

ng hàn

TW

: Trung

ng

CT

: Choleratoxin like enterotoxin

CHO

: Chinese Hamster Ovary cell

DCA

: Deoxycholate citrate agar

DPF

: Delayed permeability facto

LPS

: lypopolysaccharide

RPF

: Rapid permeability facto

SPI

: Salmonella pathogenicity island

TGE

: Transmissble gastroenteritis virus

XLD

: xylose lysine deoxycholate


DANH M C CÁC B NG

B ng 1.1. Di n tích

t ai c a xã T c Tranh .............................................- 2 -

B ng 1.2. K t qu công tác tiêm phòng ....................................................- 11 B ng 1.3. K t qu công tác i u tr b nh ..................................................- 14 B ng 1.4: T ng h p k t qu công tác ph c v s n xu t ............................- 19 B ng 2.1 S

theo dõi thí nghi m..........................................................- 47 -

B ng 2.2. K t qu nghiên c u v t l m c b nh tiêu ch y .......................- 52 c a l n con thí nghi m .............................................................................- 52 B ng 2.3. K t qu nghiên c u v t l m c b nh tiêu ch y c a l n con thí
nghi m theo

tu i ..................................................................................- 52 -

B ng 2.4. K t qu theo dõi v tình tr ng b nh tiêu ch y c a l n con ........- 54 thí nghi m ................................................................................................- 54 B ng 2.5. K t qu nuôi c y phân l p vi khu n Salmonella theo tình tr ng phân
c a l n con ...............................................................................................- 55 B ng 2.6. K t qu th kháng sinh

c a hai lo i thu c s d ng t i c s ch n

nuôi ..........................................................................................................- 56 B ng 2.7. Hi u qu

i u tr l n 1 c a hai phác

B ng 2.8. T l tái nhi m và hi u qu

1 và 2

l n m c b nh - 57 -

i u tr l n 2 ............................- 58 -

B ng 2.9. Chi phí thu c thú y ...................................................................- 59 -


Ph n I
CÔNG TÁC PH C V S N XU T

1.1. i u tra c b n
1.1.1. i u ki n t nhiên c a c s th c t p t t nghi p
Tr i ch n nuôi
tri n

ng th c v t b n

Phú L
L

ng v t hoang dã c a Chi nhánh nghiên c u & Phát
a

c xây d ng trên

ng, t nh Thái Nguyên.

a bàn xã T c Tranh, huy n

ây là xã thu c phía nam c a huy n Phú

ng có các i u ki n t nhiên nh sau:

1.1.1.1. V trí

a lý

Xã T c Tranh thu c huy n Phú L
t nh Thái Nguyên, n m

ng là m t xã trung du mi n núi c a

phía Nam c a huy n cách trung tâm thành ph

30km, v i t ng di n tích là 2.559,35 ha. V trí

a lý c a xã nh sau:

Phía B c giáp xã Phú ô và xã Yên L c
Phía ông giáp xã Minh L p và Phú ô
Phía Tây giáp xã Yên L c và xã Ph n M
Phía Nam giáp xã Vô Tranh
Xã T c Tranh bao g m 24 xóm và chia thành 4 vùng.
Vùng phía Tây bao g m 5 xóm: Tân Thái, Bãi B ng, Khe C c,
Minh H p,

p Tràn.

Vùng phía ông bao g m 7 xóm: G c Lim,
G c G o, Ngoài Tranh,

an Khê, Thác Dài,

ng Lòng.

Vùng tâm bao g m 7 xóm: Cây Th , Khe Xiêm, Sông G ng,
ng Danh,

ng Hút, Quy t Th ng, Quy t Ti n.

Vùng phía b c g m 5 xóm: G c C , G c Mít,
ng Tâm,

ng Ti n.

ng L

ng,


1.1.1.2.

a hình

t ai

Xã T c Tranh có t ng di n tích là 2.559,35 ha, trong ó di n tích
d ng là 2.254,35 ha, chi m 99,8%
di n tích

t ch a s d ng là 5 ha chi m 0,2% t ng

t t nhiên c a xã, di n tích

ó là nh ng vùng

t ven

ts

t ch a s d ng chi m t l r t nh ,

ng, ven sông.

B ng 1.1. Di n tích

t ai c a xã T c Tranh

(Ngu n s li u: UBND xã T c Tranh)
Lo i
1. T ng di n tích
2.
3.
5.
6.
7.

Di n tích t
(ha)
2.559,35

t

t t nhiên

t nông nghi p
t lâm nghi p
t
t xây d ng các công trình phúc l i xã h i

t ch a s d ng

1211,3
766,67
423,3
153,08
5

M c dù là xã s n xu t nông nghi p, tuy nhiên di n tích
u ng

i c a xã r t nh , ch có 0,15 ha/ng

0,03 ha/ ng

i,

t tr ng hoa màu 0,008 ha/ ng

Di n tích

tm tn

m. Di n tích

tm tn

c c a xã t

p ng n n

lo i

tr ng lâu n m
quân

a hình c a xã t

t tr ng lúa ch có

t có

c bi t xã có kho ng 3 km dòng sông

i, di n tích

i tiêu.
t ru ng ít, thu c lo i

t

t s i c m chi m t l l n nh t so v i các
màu m cao thích h p cho nhi u lo i cây
c 1.011,3 ha chè, bình

i.
ng

i ph c t p, nhi u

i núi h p và nh ng cánh

a hình còn b chia c t b i các dòng su i nh ,

xuyên b r a trôi.

t bình quân

i ít ch y u là sông, su i, ao,

c bi t là cây chè. Toàn xã tr ng

t 0,111 ha chè/ ng

ng xen k ,

t

t s i c m, di n tích

t khác nhìn chung

47,33
29,96
16,54
5,98
0,2

i.

c ph c v cho vi c t

t ai c a xã ch y u là
cát pha th t,

100

c là 43,52 ha v a có tác d ng nuôi tr ng thu s n

v a ph c v cho s n xu t nông nghi p,
C u ch y qua v i 3

ng

i, trong ó

T l (%)

t ai th

ng


1.1.1.3. i u ki n khí h u th y v n
Xã T c Tranh n m trong vành ai khí h u nhi t
v nhi t

trong n m t

t tháng 4

10

i cao, th hi n rõ

có khi lên t i 37 – 38o C.

trung bình 25oC

m t 75 – 82 %, tr i n ng

ng xuyên có m a giông và gió l c. Mùa

n tháng 2 n m sau, v i nh ng

m không khí th p, l

ng

b n mùa. Mùa hè kéo dài

n tháng 8, khí h u nóng m, m a nhi u, nhi t

bu i tr a nhi t
g t, th

ng

i gió mùa, dao

ông kéo dài t cu i tháng

t gió mùa ông b c, nhi t

ng m a không áng k , hay xu t hi n s

th p,
ng mu i, rét

m rét h i gây nhi u khó kh n cho ngành tr ng tr t, ch n nuôi c a xã và sinh
ho t c a ng

i dân. Mùa xuân tr i th

ng m, m a phùn kéo dài,

m

không khí cao t o i u ki n cho các vi sinh v t gây b nh d ch cho cây tr ng
và v t nuôi. Khí h u mùa thu ôn hòa, mát m thu n l i cho s n xu t và sinh
ho t c a ng

i dân.

i u ki n khí h u c a xã r t a d ng là i u ki n thu n l i

phát tri n

cây tr ng v t nuôi, tuy nhiên c ng gây nh ng khó kh n không nh cho s n
xu t nông nghi p và sinh ho t c a nhân dân.

* V ngu n n

c

Xã T c Tranh có sông C u ch y qua, có

dài kho ng 3 km, ch ch y

qua vành ai c a xã. Xã có nhi u su i nh nh ng phân b không
công tác th y l i không thu n ti n. Ph n l n l
thu c vào l

ng n

cm ad n

cung c p n

c t

i c a xã ph

n s n xu t nông nghi p g p nhi u khó kh n.

ph c v cho nhu c u s n xu t n
xu t nông nghi p c a ng

ng n

u, làm cho

c sinh ho t và ph c v s n

i dân, xã ã xây d ng m t tr m b m n

c

c cho mùa khô, nâng cao n ng xu t cây tr ng, c i thi n

i

s ng nhân dân.
* V giao thông
Huy n Phú L
Nguyên – Phú L
ang

ng có qu c l 3 ch y qua n i li n thành ph Thái

ng – B c K n. Xã T c Tranh có m ng l

c phát tri n m r ng, có

i giao thông

ng huy n l r i nh a dài 3,6km ch y


qua trung tâm xã, 100% các xã có
các thôn xóm là

1.1.2.

ng ô tô

n trung tâm, a s

ng bê tông ch có m t ph n nh là

ng

ng vào

t.

i u ki n kinh t - xã h i
Tình hình kinh t
T c Tranh là m t xã có c c u kinh t

ph n kinh t cùng ho t

a d ng bao g m nhi u thành

ng.

V s n xu t nông nghi p: S n xu t nông nghi p chi m m t t tr ng
l n, em l i thu nh p chính cho ng

i dân. Trong xã có t i h n 80% s h

tham gia s n xu t nông nghi p. Vi c k t h p ch t ch gi a tr ng tr t và ch n

nuôi ã nâng cao hi u qu kinh t , góp ph n t ng thu nh p cho ng
V lâm nghi p: Do là m t xã vùng núi có nhi u
cây lâm nghi p c ng

i dân.

i nên vi c tr ng

c chính quy n và nhân dân trong xã quan tâm

th c hi n.
V d ch v : V i
ây m i

c tính dân c th a,

i s ng th p nên d ch v g n

c phát tri n, ch y u là các hàng t p hóa ph c v cho cu c s ng

hàng ngày. Tuy nhiên hi n nay d ch v

ang có s phát tri n áng k góp

ph n em l i b m t m i cho xã.
Nhìn chung n n kinh t c a xã còn kém phát tri n, v n mang tính t
phát quy mô nh , s n xu t ch a

c c gi i hóa cao nên hi u qu còn th p,

i s ng nhân dân còn ch a cao.
Tình hình v n hóa xã h i
Xã T c Tranh có 2.050 h gia ình và 8.905 nhân kh u trong ó có h n
80% s h gia ình s n xu t nông nghi p còn l i là s n xu t công nghi p và
d ch v .
Trình
tr em trong

dân trí c a ng
tu i i h c

s h c sinh trong tr

i dân trong xã ngày càng nâng cao. T t c các
u

c

n tr

ng. N m h c 2013- 2014 t ng

ng m m non là 450 em, t ng s h c sinh ti u h c là 700

em, t ng s h c sinh trung h c c s 650 em . K t qu h c sinh ã t t nghi p
l p 9 là 160/165 em

t 96,7%.

Vi c ch m sóc s c kh e cho ng
2012 xã ã
ng

a vào ho t

i dân ngày càng

c quan tâm. N m

ng tr m y t m i, góp ph n ph c v t t h n cho

i dân.
- V tr ng tr t
Ngành tr ng tr t ã có chuy n h

ng m nh theo h

ng thâm canh t ng

v , ng d ng khoa h c k thu t vào s n xu t, gieo tr ng nh ng cây m i có
n ng su t cao, t ng hi u qu kinh t .
Di n tích tr ng lúa là 161,42 ha, rau màu là 39,58 ha,
hàng n m là 200 ha. Theo báo cáo s k t 6 tháng

t tr ng cây

u n m 2014 tình hình s n

xu t tr ng tr t nh sau:

- Cây l

ng th c và cây hoa màu.

T ng di n tích gieo tr ng c a v chiêm xuân là 197 ha
ho ch trong ó: Di n tích lúa cao s n là 143 ha
xuân

t 53,87 t /ha x 161,3 ha = 868,92 t

v i di n tích 4,6 ha t
khác nh

ng

ng 16,33 t n

, l c, mía....phát tri n t t và

t 101,02% k

t 102,14%; N ng su t lúa

t 99,12%; Ngô

t 35,5 t /ha,

t 83,72%; Các lo i cây hoa màu

t ch tiêu

ra.

- Cây chè: ây là lo i cây tr ng ch y u c a xã, em l i thu nh p chính
cho ng

i dân. T ng di n tích tr ng chè là 101,3 ha. Trong ó 6 tháng

n m do cây chè v a tr i qua th i kì l nh kéo dài nên kh n ng sinh tr
th p, n ng su t ch a cao. Giá chè cao h n n m tr
cao nên l i nhu n mà ng
ang t p trung
chè ch t l

ut

i dân thu

ng còn

c nh ng giá phân bón v n

c còn ít. M c d u v y, ng

i dân

tr ng, s n xu t và thâm canh chè cành, m t gi ng

ng cao ang

thu nh p c a ng

u

c th tr

ng a chu ng. V i s

u t nh v y,

i dân v cây chè ch c ch n s cao h n.

- Cây lâm nghi p: Công tác tr ng r ng ph xanh
c quan tâm th c hi n th

ng xuyên.

i núi tr c

c bi t, t n m 2008 d án 661 ã

c nghi m thu, góp ph n cung c p cây gi ng cho
- V ch n nuôi

t tr ng

a ph

ng.

Trong m y n m g n ây ã
l

ng và ch t l

t

c

ng. M t s gi ng v t nuôi

t

cs
c

n

nh v c s

a vào nuôi th nghi m

và cho kh n ng thích nghi t t, cho hi u qu kinh t cao so v i các gi ng
hi n có. Theo s li u i u tra t ng àn gia súc, gia c m 6 tháng cu i n m
2013 nh sau:
T ng àn trâu bò có 400 con, nhìn chung àn trâu bò
khá t t. Tuy nhiên do th i ti t l nh kéo dài trong v
h t th c n nên sau v
trâu bò c a ng

ông àn trâu bò g y h n tr

i dân là s n xu t bò th t,

c ch m sóc

ông cùng v i s thi u
c ó. M c tiêu ch n nuôi

cung c p th t cho th tr

ng. Vì

th , các gi ng bò th t có n ng su t cao h n nh lai Sind, lai Zebu…
ng

c

i dân chú tr ng ch n nuôi.
T ng àn l n là 1.90
heo

ph

ng th c bán công nghi p nên hi u qu cao h n. Ngoài các gi ng l n

a ph
6 tháng
t

ng

ng thì các gi ng l n lai, l n ngo i c ng
u n m 2014, do bi n
i cao và n

c nuôi t i ây. Trong

ng c a giá c th tr

ng, giá l n th t

nh, cho nên àn l n c a xã có xu h

ng t ng lên

áng k .
T ng àn gia c m nuôi là 14.200 con, ch y u là các gi ng gia c m
a ph

ng, gà là

i t

ng

c nuôi ch y u

ây, ngan và v t

c

nuôi ít h n.
1.1.3. Tình hình s n xu t c a Tr i ch n nuôi
Chi nhánh công ty nghiên c u & Phát tri n
ng th c v t b n

ng v t bán hoang dã thu c
ng th c v t b n

a(NC&PT

a)

1.1.3.1.T ch c qu n lí c s c a Tr i ch n nuôi
Tr i ch n nuôi

ng v t bán hoang dã

ng v t bán hoang dã n m trên

thu c s quan lí c a Chi nhánh NC&PT

a bàn xã T c Tranh,

ng th c v t b n

a - công ty C

ph n khai khoáng mi n núi. Tr i

c xây d ng n m 2006 trên di n tích 6 ha

trong ó bao g m:
Di n tích dành cho xây d ng nhà

và nhà kho:

0,05 ha

Di n tích tr ng cây n qu :

2 ha

Di n tích dành cho ch n nuôi l n:

0,35 ha

Di n tích tr ng c :

2,5 ha

Di n tích dành cho ch n nuôi h

u nai:

0,1 ha

Di n tích dành cho ch n nuôi ng a:

1,0 ha

Các ngành s n xu t chính c a tr i bao g m:
1.1.3.2. Ngành tr ng tr t
Tr ng tr t m t s cây n qu ch y u là b

i và i, ngoài ra còn tr ng

thêm lê, m n, mít.
Tr ng và s n xu t các lo i c nh c VA06; thân lá cây chu i; các lo i
c t nhiên

ph c v ch n nuôi và cung c p gi ng ra th tr

Cung c p s n ph m c a tr i cho th tr
1.1.3.3.

ng.

i v i ngành ch n nuôi

Ch n nuôi m t s
Ch n nuôi h
con h

ng.

u. àn h

ng v t nh : H
u: ây là

u

it

u Sao, l n r ng, ng a B ch.
ng

c nuôi s m

tr i, hi n tr i có 25

c nuôi nh t trong chu ng có sân v n

ng, m c ích

s n xu t con gi ng và l y nhung.
Hi n tr i có 250 con l n r ng, trong ó có 3

c gi ng, 25 l n nái sinh

s n, 8 l n nái h u b , còn l i là l n con theo m , l n con cai s a và l n nuôi
th t. M c ích nuôi àn l n ch y u là nghiên c u, s n xu t con gi ng và bán
l n th t ra th tr

ng.

Ch n nuôi ng a B ch: Hi n t i tr i có nh p 35 con ng a B ch v nuôi
v i m c ích sinh s n, t o s n ph m ng a b ch và cao Ng a B ch cung c p
cho th tr

ng.


Tr i chú ý công tác phòng b nh bao g m các n i dung:
H n ch không cho ng
nhân

i ngoài vào trong khu v c ch n nuôi, công

c trang b qu n áo b o h lao
Chu ng tr i

c quét d n s ch s : d n phân ngày 1 l n, máng n

c r a sau khi cho n, c ng rãnh
Th

ng.

c kh i thông.

ng xuyên phun thu c sát trùng Han-iodine 10% v i t n su t 1

l n/tu n. Khi xung quanh có d ch b nh x y ra thì phun thu c sát trùng Haniodine 10%, Navet-iodine ho c Benkocid v i t n su t 2 ngày/l n.
Tr i ch n nuôi ã th c hi n nghiêm ng t l ch tiêm phòng cho toàn b
àn l n trong tr i. Hàng n m àn l n tiêm v c xin vào v

th

ông xuân và hè thu

ng vào tháng 2 – 3 và tháng 8- 9.
i v i ng a và h

u ch a chú tr ng

n công tác tiêm phòng v c

xin do không có v c xin.
Nh ti n hành t t công tác phòng b nh cho àn l n, cho nên trong quá
trình s n xu t ã phòng ng a t t, không

x y ra nh ng d ch b nh trong tr i.

àn gia súc phát tri n t t.
1.1.4. ánh giá chung
1.1.4.1. Thu n l i
a bàn th c t p t t nghi p là m t xã thu n nông v i di n tích r ng,

t

ai phong phú, khí h u thu n l i cho phát tri n tr ng tr t và ch n nuôi

c

bi t là phát tri n tr ng tr t trong ó có cây chè là ch y u.
Xã có

i ng cán b tr , nhi t tình n ng

ng áp d ng ti n b khoa

h c k thu t vào s n xu t, nâng cao n ng su t cây tr ng v t nuôi,
tri n,

i s ng nhân dân

a xã phát

c c i thi n.

Chính sách phát tri n c a nhà n

c ã t o i u ki n cho n n kinh t

phát tri n, nhi u chính sách h tr phát tri n s n xu t,
ã em l i l i ích thi t th c cho ng

i dân.

u t cho nông nghi p


Chi nhánh NC&PT

ng th c v t b n

a có c s v t ch t ch n nuôi

m b o ph c v t t cho quá trình th c t p t t nghi p.
1.1.4.2. Khó kh n
T c Tranh là m t xã trung du mi n núi có
th a, phân b không

a hình ph c t p, dân c

u gây khó kh n c

.
Phong t c t p quán s n xu t c a ng
dân trí còn th p nên vi c

i dân còn l c h u, b o th , trình

a khoa h c k thu t vào s n xu t còn g p nhi u

khó kh n. Là m t xã nghèo, c s h t ng còn thi u th n,
còn khó kh n ch a có v n

u t kinh doanh s n xu t trên quy mô l n.

Công tác tiêm phòng trên àn v t nuôi
tri t

i s ng nhân dân

nh ng h nông dân ch a

, v sinh phòng d ch ch a t t, công tác tuyên truy n cho ng

c

i dân còn

h n ch .
1.2. N i dung, ph

ng pháp và k t qu ph c v s n xu t

Công tác ph c v s n su t là ph n không th thi u cho m i sinh viên
giúp sinh viên rèn luy n tay ngh , nâng cao trình
do v y trong quá trình ho t

, ki n th c c a b n thân

ng c n ch m ch , không ng ng h c t p m i lúc

m i n i. Trong th i gian th c t p t t nghi p, em

ra các n i dung sau:

1.2.1. N i dung công tác ph c v s n xu t
1.2.1.1. Công tác thú y
- Công tác tiêm phòng:
Tham gia tiêm phòng cho àn l n theo quy nh.
Tr i ch n nuôi ã th c hi n nghiêm ng t l ch tiêm phòng cho toàn b
àn l n trong tr i. Hàng n m àn l n tiêm v c xin vào v

th

ông xuân và hè thu

ng vào tháng 2 – 3 và tháng 8- 9.
- Công tác i u tr b nh:

, tai xanh…


Tham gia i u tr b nh cho àn l n, h
trình i u tr th c hi n ph
i u tr , i u tr

u và ng a b ch. Trong quá

ng châm quan sát th

ng xuyên, phát hi n s m

úng quy trình quy nh cho t ng lo i b nh.

1.2.1.2. Công tác gi ng
Ti n hành các công vi c chính nh ch n và ghép ôi giao ph i, ph i
gi ng cho l n nái, ch n l c l n

c và cái làm gi ng cung c p cho c
.

1.2.1.3. Công tác ch m sóc, nuôi d

ng àn l n

Tr c ti p ch m sóc àn l n nái sinh s n và l n th t c a tr i. Bao g m
các công o n nh : S
sóc nuôi d

ch bi n th c n, v sinh chu ng tr i và ch m

ng àn l n…

1.2.1.4. Công tác khác
Tham gia các ho t

ng ph c v s n xu t khác t i c s ch n nuôi nh

ch bi n th c n, s a ch a chu ng tr i ch n nuôi…
1.2.2. Bi n pháp th c hi n
thu
dung ã

c k t qu trong th i gian th c t p và th c hi n t t nh ng n i

ra, b n thân em

a ra m t s bi n pháp th c hi n sau:

+ Tuân th n i quy c a tr

ng, khoa, c a tr i và giáo viên h

+ Tham kh o m t s tài li u th ng kê v t nuôi t i

a ph

ng d n.
ng và c s

th c t p.
+ Tích c c tham gia h c h i ki n th c kinh nghi m c a cán b chuyên
ngành ch n nuôi thú y c s và

nh ng ng

i ch n nuôi.

+ V n d ng nh ng ki n th c lý thuy t mà b n thân em ã
tr

ng

ch c

a vào th c t s n xu t.
.

+ Th c hi n úng k thu t, bám sát

a bàn, i sâu ki m tra tìm hi u

nguy n v ng c a qu n chúng nhân dân v l nh v c ch n nuôi
.
+ Ph ng v n, i u tra, theo dõi các ch tiêu n m trong ph m vi chuyên
môn mà mình quan tâm.


1.2.3. K t qu ph c v s n xu t
1.2.3.1. Công tác thú y.
- Công tác tiêm phòng.
Công tác tiêm phòng trong ch n nuôi là h t s c quan tr ng giúp con v t
kháng t t v i b nh t t. Trong quá trình làm

tài ã tham gia th c hi n

tiêm phòng cho àn l n nh sau:
Tr i ch n nuôi ã th c hi n nghiêm ng t l ch tiêm phòng cho toàn b
àn l n trong tr i. Hàng n m àn l n tiêm v c xin vào v
th

ông xuân và hè thu

ng vào tháng 2 – 3 và tháng 8- 9.
Trong quá trình th c t p, toàn àn l n nái

c tiêm v c xin d ch t vào

18/07/2014, v c xin l m m long móng vào 18/08/2014, v c xin phòng tai
xanh vào 05/09/2014. T ng s l n là 19 con nái và 3 l n
Quy trình tiêm phòng

c gi ng.

i v i l n con nh sau:

V c xin d ch t tiêm lúc 30 ngày tu i và 60 ngày tu i. V c xin l m m
long móng tiêm lúc 75 ngày tu i.
V c xin d ch t tiêm cho l n là v c xin nh
khô, v c xin

c pha v i n

c

c ch ng C, d ng ông

c sinh lý tiêm b p 2ml/con, th

g c tai cách g c tai 1,5 cm. S l

ng tiêm

c là 140 con.

ng tiêm

sau

an toàn 100%.

V c xin l m m long móng tiêm cho l n là v c xin nh d u, tiêm b p

2ml/con. S l

ng l n tiêm

c trong th i gian th c t p là 120 con.

an

toàn 100%.
B ng 1.2. K t qu công tác tiêm phòng
STT

Lo i v c xin

T ng s

1

D ch t
L m m long
móng
Tai xanh
Lepto
Phó th ng hàn

162

3

19

L n con và
nuôi th t
140

142

3

19

120

147
122
50

3
3

19
19

125
100
50

2
3
4

5

L n

c

L n nái


Công tác i u tr b nh
Trong quá trình th c hi n

tài, em ã tham gia công tác i u tr b nh

nh sau:
+ B nh l n con phân tr ng: Nguyên nhân: B nh x y ra trong giai o n
l n con theo m , x y ra

h u h t t t c các àn. Nguyên nhân ch y u do

v sinh chu ng tr i không t t, th i ti t thay
thu t ch m sóc nuôi d

i th t th

ng, hay do k

ng l n m .

Tri u ch ng: L n con a phân l ng ho c nhão có màu tr ng, màu xanh

ho c màu vàng, uôi và h u môn dính phân, phân tanh mùi th i kh m, n u
không phát hi n k p th i l n con g y sút nhanh chóng, xù lông bú kém.
i u tr : S d ng m t trong ba phác
Phác

i u tr nh sau:

1: Colistin gói 1kg, hòa tan v i n

c sôi

ngu i cho u ng

liên t c 3 – 5 ngày, 0,5g/con/l n. (Thành ph n thu c g m colistin sulphate
12.000 mil.UI/kg).
Phác

2: Trimagone 100: Pha vào n

c u ng ho c tr n v i th c n,

dùng liên t c 4-5 ngày, li u 1-2 viên/con, ngày u ng 2 l n.
Phác

3: Hancef 1ml/10kg TT, 1

-

.

i u tr cho 90 con, t l kh i 94,4%.
+ B nh tiêu ch y:
Nguyên nhân: Do thay
ti t, k thu t ch m sóc nuôi d

i th c n, v sinh chu ng tr i kém, do th i
ng…

Tri u ch ng: Trong àn có con a phân nhão sau chuy n thành l ng, m t
s còn a v t c n câu. N u

lâu l n g y, khát n

i u tr : S d ng 2 phác
Phác

c, kém n, ch

ng h i.

i u tr nh sau:

1: Dùng Norfacoli tiêm 1ml cho 10 – 15 kg th tr ng, dùng

liên t c 2 – 3 ngày.
Phác

2: Dùng Berberin hydrochloride hòa v i n

u ng, li u trình 3 -5 ngày. K t h p tiêm Norfacoli.

c sôi

ngu i cho


Phác

3: S d ng 2ml Flumequin/10kg th tr ng/ngày, ngày tiêm 1

m i, tiêm trong 3-5 ngày. K t h p v i tiêm Gluco-K-C-Namin v i li u 1ml/6
kg TT.
Phác

4: S d ng 1,5 ml Enrofloxacine/10 kg th tr ng/ngày. Ngày

tiêm 1 m i, tiêm 3-5 ngày. K t h p v i tiêm Gluco-K-C-Namin v i li u
1ml/6kg TT.
H lý: D n chu ng s ch s , gi m n, cho u ng n

c i n gi i, b sung

men tiêu hóa sau khi l n kh i.
i u tr cho 20 con. Kh i 90%
+ H i ch ng

ng hô h p

Nguyên nhân: Do thay
nuôi d

i th i ti t t nóng sang l nh, k thu t ch m sóc,

ng, v sinh chu ng tr i nh h
Tri u ch ng: Ban

ng l n t i s phát sinh lây lan b nh.

u l n r i àn,

ng ho c n m

góc chu ng, l n n

u ng gi m d n, s t cao. T n s hô h p t ng, l n th khó, th d c, ng i nh
chó th . V sau th

ng ho vào chi u t i và sáng s m, ho t ng ti ng ho c t ng

h i, ho t ng tu n sau gi m i ho c ho liên miên.
i u tr : S d ng 2 phác
Phác

i u tr nh sau:

1: Dùng Pneumotic tiêm bu i sáng, tiêm b p th t 1ml/5-7kg th

tr ng/l n. Kanatialin tiêm bu i chi u, tiêm b p th t li u l

ng 1ml/6-10kg th

tr ng/l n. Dùng 3-5 ngày k t h p tiêm vitamin B1.
2
Flophenicon

, trong thành ph n ch y u là kháng sinh
1ml/20

. Dùng 3-5

ngày k t h p tiêm vitamin B.
H lý: V sinh chu ng tr i,

nh
.
i u tr cho 25 con; kh i b nh 22 con.

t t l kh i 88,0%


B ng1.3. K t qu công tác i u tr b nh
K t qu
STT

S con i u

Lo i b nh
Phân tr ng

2

H i ch ng

3

H i ch ng tiêu ch y

ng hô h p

c

S con kh i

T l %

70

60

85,71 %

25

22

88,0 %

50

38

76,0 %

tr
1

t

1.2.3.2. Công tác gi ng
Công tác gi ng t i tr i r t
nhanh v s l

ng và ch t l

L n nái
d c, ngày

c chú ý, giúp cho àn l n phát tri n

ng c a àn l n t i tr i.

c ánh s th và có s theo dõi sát sao v th i gian

ng

ng d c, ngày ph i gi ng, gi ph i gi ng, ki
không th thai.

T i tr i l n nái
l n

c ph i gi ng theo ph

ng pháp nh y tr c ti p, khi

ng d c cu i ngày th 2, cho l n nái vào ô chu ng l n

ti p. Th c hi n ch

c

ph i tr c

ph i l p vào bu i sáng hôm sau. Ghi chép

sách các thông s nh th i gian

y

ng d c, th i i m ph i gi ng, l n

s
c, s

l n ph i gi ng… Trong quá trình th c t p t i c s , em ã ti n hành ghép ôi
giao ph i cho 10 con l n nái, s nái ph i
Công tác ch n l n gi ng
cân

t là 9, t l ph i

t là 90%.

c ti n hành trên nh ng cá th kh e m nh

i, l n cái chân i móng, vai n , mông n , phàm n, da lông bóng m

2 hàng vú

u, kho ng cách r ng, âm h to

phàm n, tính h ng cao, cà

.L n

c kh e m nh,

u, to, m t sáng, chân kh e.

Trong quá trình th c t p, em ã tham gia tuy n ch n

c 15 l n

gi ng và 25 l n nái h u b cung c p cho các c s ch n nuôi trên
t nh mi n núi phía B c.

t,

c

a bàn các


1.2.3.3. Công tác ch m sóc, nuôi d
Nh m nâng cao trình
h c t p t i gi ng

ng àn l n

và tay ngh v i m i sinh viên trong quá trình

ng, sinh viên c n v n d ng các ki n th c ã h c, không

ng ng h c h i, ch m ch th c hành t i n i th c t p. Em ã ti n hành tham gia
các công vi c ch m sóc nuôi d

ng àn l n th t, l n

K t qu công tác ch m sóc nuôi d

c và l n nái c a c s .

ng àn l n t i tr i nh sau:

Trong quá trình làm vi c hàng ngày, luôn tuân th
ch m sóc nuôi d

úng các quy trình

ng các lo i l n t i tr i, bao g m: Sáng s m ki m tra àn

l n, ki m tra tình hình b nh t t, s c kh e c a àn l n, sau ó ti n hành ch
bi n th c n, v sinh chu ng tr i, nuôi d

ng ch m sóc và i u tr b nh cho

àn l n n u có.
a. Ch n nuôi l n nái sinh s n
i v i l n nái h u b : T ng s là 5 con
Vi c nuôi d
l n không

ng, ch m sóc l n nái h u b ph i úng k thu t,

mb o

c quá béo ho c quá g y. Vì quá béo s gây nên hi n t

ng nân

s i, còn quá g y s không
u

ng d c hay ch m

n, gi m kh n ng sinh s n, hay t c

chu n ph i gi ng (m c d u ã

ng d c ho c

sinh tr

ng d c không

ng ch m không

n tu i ph i gi ng). Cho nên vi c nuôi d

tiêu
ng

ch m sóc l n nái h u b r t quan tr ng.
Vi c ki m tra l n

ng d c th

ng

c ti n hành vào bu i sáng và

chi u t i.
V nuôi d
Ch

ng ch m sóc:

n c a l n h u b : Th c n tinh 0,5-0,6kg/con,

m

c 0,05 –

0,06/con, rau xanh t 1-1,5kg/con.
Ch n nuôi l n nái ch a:
Trong th i gian có ch a l n nái có nhi u
và làm t

t cung và b t

c i m thay

u phát tri n bình th

i, h p t bám

ng, các c quan b ph n

liên quan (nhau thai, b c i, ni u, t cung và b u vú)
trong th i gian 114 ngày. Do v y vi c ch m sóc nuôi d

u

c phát tri n

ng chúng ph i phù


h p và

mb o

có s con s sinh cao; Kh i l

ng trung bình c a l n con

cai s a cao; l n con sinh ra kh e m nh và có s c
tri n bình th

ng, d tr

ch t dinh d

ng

kháng t t. L n m phát
ti t s a nuôi con sau này,

không b hao mòn l n.
L n nái sau khi ph i gi ng ã ch c ch n có ch a
h n ch th ra sân

d ch m sóc và qu n lý. Ch

n cho l n nh sau:

Trong giai o n ch a k I, do bào thai ch a sinh tr
v y kh u ph n n là 0,6 kg tinh/con, 0,06 kg
thô xanh/con. Giai o n ch a k II t c
v y c n cung c p ch t dinh d

l n con sinh ra

c nh t vào chu ng

t

m

ng phát tri n m nh vì
c/con, 1- 2,0 kg th c n

phát tri n c a bào thai r t nhanh vì

ng cho bào thai phát tri n

c kh i l

giai o n cu i

ng s sinh cao. Giai o n này cho n t ng

30% kh u ph n so v i l n nái ch a k I nh v y giai o n này kh u ph n n
là 0,

/con, 0,08 kg
Khi xác

ta c n chú ý

nh l

m

c/con và 1-1,5 kg th c n thô xanh.

ng th c n cho l n nái ch a trong m t ngày chúng

n y u t kh i l

ng c a c th , th tr ng c a l n nái, tình

tr ng s c kh e, nhi t

môi tr

ng. L n g y cho n thêm 20% th c n

tinh so v i l n bình th

ng, mùa ông khi nhi t

d

i 150C cho n thêm

20% th c n tinh.
L n nái sau khi tách con
3 tr

cho n 0,

t

y

+ 0,
, tùy thu c vào th tr ng

c a l n nái, l n g y cho n nhi u h n 20% th c n tinh. Th c n

cn u

chín, tr n cùng thân cây chu i ho c cây ngô non b m nh .
m b o chu ng tr i luôn khô ráo s ch s và thoáng mát v mùa hè,
m áp v mùa ông. L n

c nh t vào chu ng có n n b ng ph ng, d quan

sát ch m sóc.
M i ô chu ng có phi u ghi rõ ngày ph i gi ng, d ki n ngày
dàng cho công tác qu n lý và ch m sóc nh t là công tác
Nuôi d

ng l n nái

: 14 con

khi l n

d

.