skkn một số biện pháp giúp trẻ lớp 4 – 5 tuổi d trường mầm non phá khoa học

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Giáo dục Mầm Non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc
dân, có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình
thành nhân cách con người. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là
tương lai của mỗi dân tộc, việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ là trách nhiệm
của nhà nước, của toàn xã hội và của mỗi gia đình
Đây là thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất, thời điểm này tất cả mọi
việc đều bắt đầu: bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe, nhìn và... Chính vì vậy
trẻ em như tờ giấy trắng mà cha mẹ các con rất kỳ vọng vào sự tô vẽ của thầy
cô. Bậc học mầm non là bậc học đầu tiên của trẻ, có thể nói việc hình thành, rèn
luyện ở trẻ những nhân cách ban đầu để trẻ trở thành công dân tý hon hoàn thiện
như: Cơ thể khỏe mạnh, thông minh nhanh nhẹn, ngoan ngoãn lễ phép, Có
những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống.... đó chính là trách nhiệm của giáo
viên mầm non.
Đối với trẻ nhỏ, mọi sự vật hiện tượng tự nhiên luôn là điều hấp dẫn
nhưng cũng thật lạ lẫm khó hiểu mà trẻ tò mò muốn biết, muốn được khám phá
trong suốt cuộc đời và C.Mác cho rằng “Tự nhiên là nguồn gốc của các tri thức
cụ thể đầu tiên của con người và nó thường để lại cho chúng ta cảm giác sung
sướng được lưu giữ suốt đời”. Chính vì vậy “khám phá khoa học” được coi là
một nội dung cơ bản trong chương trình giáo dục mầm non có ý nghĩa vô cùng
quan trong và cần thiết đối với trẻ, hoạt động này góp phần tích cực trong việc
giúp trẻ phát triển toàn diện các lĩnh vực như nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm xã
hội, thẩm mỹ và thể lực....Khám phá khoa học giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết về
sự vật hiện tượng tự nhiên, đây là cơ sở để trẻ giải quyết những tình huống trong
cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, tham gia vào các hoạt động đa dạng và phong
phú khác ở trường mầm non như hoạt động tạo hình, hoạt động làm quen với
toán..., đồng thời còn là những kiến thức khoa học sau này ở trường phổ thông.
Mặt khác “khám phá khoa học” còn giúp trẻ phát triển các quá trình nhận thức
như cảm giác, tri giác, các thao tác tư duy, cũng như góp phần hình thành và

phát triển các phẩm chất của trí tuệ góp phần không nhỏ vào việc hình thành và
phát triển các kỹ năng nhận thức.
Đặc biệt đối với trẻ 4-5 tuổi “Khám phá khoa học” không chỉ giúp trẻ phát
triển các giác quan, kích thích nhu cầu và hứng thú nhận thức, mà còn thoả mãn
tính ham hiểu biết, tích cực tìm tòi, khám phá trải nghiệm nhằm phát hiện những
cái mới, những cái ẩn dấu bên trong các sự vật hiện tượng, từ đó giúp trẻ hình
thành những khái niệm sơ đẳng ban đầu. Do đó, nhiệm vụ của chúng ta là phải
hình thành củng cố mở rộng vốn tri thức của trẻ, đồng thời phải rèn luyện và
phát triển các năng lực và hành vi ứng xử đúng đắn với môi trường tự nhiên.
1


Góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này.
Là giáo viên mầm non, nhận thức được tầm quan trọng của lĩnh vực khám
phá khoa học đối với sự phát triển của trẻ, tôi luôn cố gắng tìm hiểu, ứng dụng
những phương pháp, giải pháp mới nhằm giúp trẻ học tốt hơn, và không phụ
lòng mong đợi của tôi, những đứa con nhỏ lớp 4 tuổi B của tôi đã từng ngày lớn
lên và tỏ ra đặc biệt thích thú khi được tham gia vào các hoạt động khám phá
khoa học. Với mong muốn được chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm với bạn bè đồng
nghiệp và các bậc phụ huynh, tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ lớp
4- 5 tuổi D trường mầm non Đồng Tĩnh khám phá khoa học” làm đề tài nghiên
cứu.
2. Tên sáng kiến:
“Một số biện pháp giúp trẻ lớp 4 – 5 tuổi D trường mầm non Đồng Tĩnh khám
phá khoa học”
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
- Họ và tên: Trần Thị Hải Oanh.
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Đồng Tĩnh – huyện Tam
Dương – tỉnh Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0964 584 386

- Email:
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
- Lĩnh vực khám phá khoa học.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu:
- Tháng 8/2016 – tháng 15/02/2017.
6. Mô tả bản chất của sáng kiến:
6.1. Về nội dung của sáng kiến:
6.1.1. Cơ sở lí luận:
* Những chủ trương về giáo dục:
Theo quyết định số 55 của bộ giáo dục và đào tạo qui định mục tiêu, kế
hoạch đào tạo của Nhà trẻ - Mẫu giáo Hà Nội năm 1990 trang 6 ghi rõ mục tiêu
giáo dục mầm non là: “Hình thành ở trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách
con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam:
+ Khỏe mạnh – nhanh nhẹn, cơ thể phát triển hài hòa cân đối.
+ Giàu lòng thương, biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ những người
gần gũi như: bố mẹ, bạn bè, cô giáo… thật thà, lễ phép, hồn nhiên.
+ Yêu thích cái đẹp, biết gìn giữ cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp ở
xung quanh.
+ Thông minh, ham hiểu biết, thích tìm tòi khám phá, có một số kỹ năng
sơ đẳng như: quan sát, phân tích, tổng hợp…. Cần thiết để vào trường phổ
thông, thích đi học”.
2


* Sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng giáo dục khám phá khoa
học:
Nhằm nâng cao hiệu quả khám phá khoa học cho trẻ, giúp trẻ say mê
khám phá, phát triển tính sáng tạo và mở rộng kiến thức cho trẻ, phát triển tư
duy, ngôn ngữ, củng cố các kĩ năng nhận thức, rèn khả năng tri giác, phân tích,
so sánh, tổng hợp, hình thành những xúc cảm, tình cảm tích cực cũng như cung

cấp kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi cho trẻ.
Giúp giáo viên có kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động khám
phá khoa học cho trẻ phù hợp với chương trình giáo dục mầm non.
Giúp cho nhà trường đào tạo cho xã hội nguồn nhân lực phát triển toàn
diện về đức, trí, thể, mỹ, lao động, góp phần vào sự nghiệp trồng người của đất
nước.
6.1.2. Thực trạng:
Trường Mầm non Đồng Tĩnh nằm trên địa bàn của xã Đồng Tĩnh – huyện
Tam Dương thuộc khu vực miền núi. Cơ sở vật chất cũng như chất lượng của
đội ngũ CBGV còn rất nhiều khó khăn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người
học.
Năm học 2016 - 2017, trường có tổng số CBGV-NV trong trường là: 26 .
Tổng số nhóm, lớp: 15 lớp
Trong đó tổng số trẻ là: 442 trẻ.
Số phòng học: 11 phòng (trong đó có 6 phòng học tạm, học nhờ).
* Thuận lợi:
- Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, thống nhất.
- Cho giáo viên đi học nâng cao trình độ chuyên môn. Vào các dịp hè
chúng tôi được đi học bồi dưỡng bồi dưỡng chuyên môn của phòng giáo dục và
đào tạo. Dự các buổi chuyên đề về hoạt động tạo hình của phòng, của trường, dự
giờ đồng nghiệp tạo điều kiện cho tôi được học tập, củng cố kiến thức nghiệp
vụ.
- Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm.
- Soạn bài chi tiết, sắp xếp hợp lý các nội dung cần truyền đạt, phân bố
thời gian cho từng phần phù hợp, nghiên cứu bài và phương pháp bộ môn có
chuẩn bị đủ và sử dụng cho cô và trẻ trong hoạt động.
- Đa số trẻ được ăn ngủ bán trú tại lớp (20/20 cháu). Tỉ lệ chuyên cần đạt
98%.
- Bản thân tôi là giáo viên mới vào nghề chưa lâu vì vậy mà tôi đã dày
công suy nghĩ về các phương thức và cách thức làm sao dạy trẻ tốt nhất và mang

lại sự vui vẻ hòa đồng, tự tin cho trẻ khi ở lứa tuổi mẫu giáo nhỡ. Là một giáo
viên nhiệt tình, năng động, sáng tạo trong công tác, tâm huyết với nghề, có lòng
yêu thương trẻ, tận tình với công việc. Luôn luôn có ý thức phấn đấu vươn lên,
3


thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, tạp chí, thông tin trên mạng có liên
quan đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục
trẻ hằng ngày nhất là việc giáo dục phát triển nhận thức cho trẻ. Có ý thức tự
nâng cao trình độ chuyên môn, tham gia đầy đủ các lớp tập huấn chuyên môn.
Về phía trẻ: với tinh thần ham học hỏi, ở lớp tham gia các hoạt động tích
cực, đặc biệt là các hạt động khám phá khoa học, các trò chơi mang tính khám
phá, trải nghiệm, các thí nghiệm về những hiện tượng gần gũi xung quanh trẻ...
Hầu hết các trẻ đều thể hiện sự ham thích một cách rõ rệt. Đó là điều kiện thuận
lợi cho các tiết dạy khám phá khoa học ở trường mầm non.
- Năm 2016 – 2017 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công phụ
trách lớp mẫu giáo 4 – 5 tuổi D:
- Tổng số học sinh trong lớp có 25 cháu: Nam: 16
Nữ : 9
- 100 % số trẻ ăn ở bán trú tại trường.
- Phụ huynh luôn quan tâm đến con và các hoạt động ở lớp.
* Khó khăn:
- Lớp phải học nhờ nhà dân nên gây khó khăn trong việc tổ chức các hoạt
động khám phá.
Thiếu cơ sở vật chất, thiếu kinh nghiệm, trẻ còn nhỏ nhận thức còn hạn
chế.
Các tài liệu tham khảo về khám phá khoa học còn ít.
Vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh còn nghèo nàn.
Kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp ở trẻ còn chưa đồng đều.
Giáo viên còn nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức các hoạt động khám

phá khoa học đa dạng, phong phú cho trẻ.
Không gian trường hẹp nên khó khăn trong việc tổ chức hoạt động.
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi luôn trăn trở mình phải
làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn khám phá khoa học, tôi đã không
ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những cách thức, phương pháp giảng dạy
và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng đó,
tôi cảm thấy một phần nào ý nguyện của mình đã thực hiện được, mai này biết
đâu đó những “mầm non” ấy sẽ tiếp tục là những nhà khoa học khám phá ra
những điều kì vĩ hơn nữa.
Để có biện pháp giáo dục tốt nhất trong quá trình giúp trẻ khám phá khoa
học cho trẻ nên tôi đã tiến hành khảo sát trên trẻ ở lớp tôi ở đầu năm học qua
những tiêu chí sau:
Bảng A: Đánh giá đầu năm học 2016 – 2017
Tổng số trẻ khảo sát: 25 cháu, đạt 100%
4


Nội dung

Tốt

Khá

TB

Số
trẻ

Tỉ
lệ

Số
trẻ

Tỉ
lệ

Trẻ tích cực tham gia khám phá

12

48%

6

24%

Trẻ có khả năng quan sát ghi nhớ

8

32%

8

Trẻ có kỹ năng: Phân tích, so sánh,
tổng hợp.

7

28%

8

Số
trẻ

Yếu
Tỉ
lệ

Số
trẻ

Tỉ
lệ

4

16%

3

12%

32%

6

24%

3

12%

32%

5

20%

5

20%

Kết quả thể hiện ở bảng trên cho thấy kết quả hoạt động khám phá khoa
học ở trẻ chưa cao. Với khả năng, kinh nghiệm và sự hiểu biết của bản thân, tôi
tin chắc rằng mình sẽ giúp trẻ có được sự yêu thích, tích cực tham gia khám phá,
có khả năng quan sát, ghi nhớ và cao hơn nữa là trẻ có kĩ năng phân tích, so
sánh, tổng hợp.
6.1.3. Một số biện pháp khám phá khoa học cho trẻ lớp 4 -5 tuổi D.
Biện pháp 1: Lập kế hoạch tổ chức cho trẻ khám phá khoa học. Lựa
chọn nội dung khám phá - thí nghiệm phù hợp với khả năng của trẻ.
Dựa trên kế hoạch năm học của nhà trường xây dựng và căn cứ vào nội
dung trong chương trình theo độ tuổi, căn cứ vào thời gian, thời điểm thực hiện
bài tập ở vào giai đoạn nào của chương trình năm học, căn cứ vào mức độ phát
triển, khả năng thực tế của trẻ, tôi đã xây dựng kế hoạch nội dung khám phá cho
trẻ, xác định độ khó của từng bài tập và sắp xếp theo trình tự để đưa vào hướng
dẫn trẻ cho phù hợp đi từ dễ đến khó. Nội dung trong chương trình đã được trình
phù hợp với từng chủ đề chủ điểm, phù hợp với các hoạt động khác và các sự

kiện. Khi lập được kế hoạch tổ chức tôi thấy rất yên tâm và thực hiện rất hiệu
quả.
Để giúp trẻ khám phá khoa học đạt kết quả tốt thì việc lựa chọn nội dung
khám phá cũng như những thí nghiệm phù hợp với khả năng của trẻ là rất cần
thiết và quan trọng. Do đó giáo viên cần quan sát và tìm hiểu khả năng của trẻ
trong lớp để làm căn cứ xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học cho
hợp lý và phù hợp với sự nhận thức của trẻ. Đầu năm tôi chưa chú ý đến việc lựa
chọn nội dung – thí nghiệm cho trẻ khám phá. Tôi thường chọn những nội dung
khám phá quá cao so với khả năng nhận thức của trẻ như: Hoạt động khám phá
về quy trình làm bánh trung thu hay thí nghiệm pha màu nước.....để giao bài tập
cho trẻ hoạt dẫn đến đa số trẻ trong lớp tôi không có kỹ năng khám phá, làm cho
tiết học đạt kết quả không cao.
Đứng trước tình trạng trên tôi đã đặt mục tiêu cho mình khi lập kế hoạch
cho trẻ cần có tính hệ thống từ đơn giản đến phức tạp, đồng thời mở ra một
hướng khám phá mới cho các hoạt động tiếp theo.
5


Ví dụ: Đầu năm tôi cho trẻ làm thí nghiệm “Bong bóng bay” tôi cho trẻ
thổi những quả bóng rồi cho trẻ cùng chơi: Một bạn nói qua quả bóng còn một
bạn bạn áp tai vào quả bóng và nghe xem âm thanh bạn nói có gì thay đổi
(Hình1). Hay để biết được sự thay đổi của âm thanh, tôi cho trẻ bịt tai lại hỏi trẻ
có nghe thấy cô nói không và giọng nói của cô có gì thay đổi không? Hình thức
cho trẻ tự nói nên cảm nhận của riêng mình giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn.

Hình 1: Trẻ làm thí nghiệm “Bong bóng bay”
Khi trẻ đã mạnh dạn hơn rồi tôi cho trẻ tham gia vào các thí nghiệm khó
như ở chủ đề bản thân tôi cho trẻ khám phá về các giác quan của trẻ (vị giác).
Ví dụ: Khám phá về “vị của nước” tôi chuẩn bị cho mỗi trẻ 3 cốc nước, các đĩa
đựng đường, muối, một số viên C sủi. Đầu tiên tôi cho trẻ quan sát và uống ly

nước sôi cho trẻ nói lên cảm nhận của mình, có cháu nói nước không có vị gì, có
cháu nói nước không có mùi, cháu Cẩm Tú thì bảo nước không có màu gì. Tôi
kết luận: Nước không màu, không mùi không vị. Và tôi hỏi: “Điều gì sẽ xảy ra
nếu chúng ta cho một thìa muối (đường, viên C sủi) vào cốc nước, có trẻ nói là
nước sẽ bị mặn, có trẻ lại cho rằng nước ngọt, nước có vị chua,.... rồi yêu cầu trẻ
cho 1 thìa muối vào ly nước và nếm thử. Lúc này tôi thấy có trẻ thì nhăn mặt lại
Tôi hỏi tại sao? rất nhiều ý kiến khác nhau đưa ra: Con thấy hơi mặn, con thấy
rất mặn, con thấy chua vì con cho viên C sủi vào....... Cuối cùng tôi đưa ra một
kết luận: Nước có thể thay đổi về vị tuỳ theo chúng ta cho thêm đường hoặc
muối hay nước cam, chanh...
Bên cạnh đó tôi luôn quan sát và tìm hiểu khả năng của từng trẻ trong lớp
thông qua quá trình trẻ thực hiện các hoạt động. Từ đó tôi đánh dấu những trẻ
cần được đưa những câu hỏi và những trẻ sẽ trả lời những câu hỏi khó hơn hoặc
6


thực hiện những bài tập phức tạp hơn để tránh tình trạng những trẻ nhận thức
hạn chế cũng thực hiện những bài tập khó giống như những trẻ có khả năng
nhận thức tốt, dẫn đến những trẻ đó thường bị thụ động không mạnh dạn tự tin
khi tham gia vào hoạt động khám phá cùng bạn. Như trong chủ đề “Bản thân”
cháu Quốc Bảo sự nhận thức còn hạn chế, tôi đưa câu hỏi dễ như tác dụng của
các giác quan (Mắt có tác dụng gì?Mũi dùng để làm gì?...) để trẻ trả lời được, từ
đó tạo cho trẻ cảm giác thành công trong công việc giúp trẻ bạo dạn và tự tin
vào bản thân mình hơn. Còn cháu Huyền Diệu sự nhận thức cũng như tư duy
của trẻ phát triển tốt tôi đặt ra những bài tập hay câu hỏi khó như: Tôi hỏi: Điều
gì sẽ xảy ra nếu chúng ta bịt mũi lại? hay tại sao con lại nghĩ số người và số
khăn mặt lại bằng nhau?... để tránh gây cho trẻ sự nhàm chán trong quá trình
khám phá.
Nhờ vào việc lựa chọn nội dung khám phá – thí nghiệm cũng như việc
đặt câu hỏi phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ mà tôi thấy các hoạt động

khám phá tôi đưa ra cho trẻ đều được trẻ hưởng ứng nhiệt tình. Trẻ lớp tôi đã
mạnh dạn, tự tin hơn trong việc thảo luận cũng như tìm ra kết quả nhanh nhất
để hoàn thành công việc mình đang làm.
Biện pháp 2. Dạy trẻ khám phá khoa học trong giờ hoạt động chung:
Đầu năm ở các tiết học khám phá tôi tôi vẫn thường ôm đồm nhiều nội
dung trong một hoạt động khám phá và tôi vẫn nói nhiều. Điều này làm cho các
hoạt động khám phá trở nên nặng nề, quá tải, trẻ không được tham gia các hoạt
động khám phá phù hợp với khả năng. Vì vậy không có cơ hội phát triển ở trẻ
khả năng nhận thức, khám phá. Hơn nữa tôi chỉ sử dụng tranh ảnh rồi đặt các
câu hỏi và trả lời của trẻ, cũng có khi tôi lại là người nói còn trẻ chỉ nghe một
cách thụ động, dẫn đến giờ học trở nên nhàm chán, không đạt kết quả cao.
Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn sử dụng vật thật kích thích các giác quan của trẻ
hoạt động, trẻ được trực tiếp quan sát, phân tích so sánh tự mình rút ra một kết
luận theo ý hiểu của riêng mình. Điều đó thực sự làm trẻ thích thú và hứng thú
tham gia vào hoạt động khám phá.
Ví dụ: Ở chủ đề thế giới động vật với bài khám phá khoa học: Một số con
vật sống dưới nước (con cá, con tôm, con cua). Tôi cho trẻ cho trẻ trực tiếp
quan sát các đặc điểm của con vật theo từng nhóm (Nhóm 1: Quan sát con cua,
Nhóm 2: Quan sát con cá, Nhóm 3: Quan sát con tôm. (Hình 2)

7


Hình2: Trẻ đang khám phá các con vật sống dưới nước theo từng nhóm
Sau đó tôi cho trẻ tự nhận xét về các đặc điểm của chúng thông qua các
câu hỏi: Con đang quan sát con gì? Con thấy con cua có đặc điểm gì? Cháu
Ngọc Diệp trả lời: Con thưa cô con cua có 2 cái càng và nhiều chân? Tôi lại hỏi:
Bạn nào có ý kiến khác ? Và rất nhiều ý kiến khác nhau mà trẻ đưa ra như: Con
cua có mai? hay cháu Minh Huy nói: Con cua dùng chân để bò, cô trẻ hỏi: vì
sao con cua lại bò ngang? Câu hỏi ấy khiến nhiều trẻ tò mò muốn biết, lúc này

tôi hỏi lại câu hỏi đó cho cả lớp cùng thảo luận. Rất nhiều ý kiến khác nhau
được đưa ra: Vì con cua có nhiều chân, vì con cua có 2 càng, vì chân con cua ở 2
bên...Đây là lúc tôi giúp trẻ giải thích để đi đến một kết luận: Vì do cấu tạo của
con cua, chân nó nằm ngang ở hai bên nên nó phải bò đi theo hướng ngang sang
hai bên. Không chỉ dùng lại ở việc cho trẻ khám phá về đặc điểm của con vật
mà tôi còn hỏi trẻ về môi trường sống của chúng. Ví dụ: Con cá sống ở đâu? Tôi
luôn đặt ra tình huống để kích thích trẻ tham gia tích cực vào hoạt động khám
phá khoa học. Ví dụ: Tôi vớt một con cá đặt lên khay và 1 con cá để trong chậu
nước và hỏi trẻ xem có hiện tượng gì xảy ra. Trẻ quan sát và thấy hiện tượng:
Con cá ở dưới nước thì bơi được còn con cá ở trên khay thì nhảy và quẫy. Tôi
hỏi : Tại sao lại có hiện tượng đó. Cháu Tường Vi trả lời: Con thưa cô: Con cá
có vây thì bơi được ở dưới nước còn khi ở trên cạn cá không bơi được nên nó
nhảy và quẫy. Sau khi tình huống đã được giải quyết tôi khái quát lại một cách
ngắn gọn: Đúng rồi con cá có vây và thở bằng mang nên khi có nước con cá thở
được và chúng ta nhìn thấy những bong bóng sủi lên, còn khi ở trên cạn con cá
8


sẽ khó thở và sẽ có hiện tượng cá nhảy và quẫy, nếu để lâu trên cạn con cá sẽ bị
chết. Tôi thả ngay cá vào chậu nước tránh để trẻ nhìn thấy cá bị chết.
Song với bài dạy trên nếu chúng ta chỉ dừng lại ở việc cho trẻ quan sát thì
mục tiêu của bài dạy mà tôi đưa ra cho trẻ là không hiệu quả như mong muốn .
Bởi vì hoạt động khám phá đòi hỏi trẻ không chỉ biết quan sát, mô tả lại đặc
điểm của chúng mà còn phải biết phân tích so sánh và tôi cho trẻ so sánh giữa
các con vật
Ví dụ: Con cá và con cua. Đây chính là hình thức để tôi kích thích trẻ
tham gia vào quá trình phân tích so sánh giữa 2 đối tượng với hệ thống câu hỏi
như: Con cá và con cua có điểm gì giống và khác nhau? Rất nhiều ý kiến khác
nhau đã được đưa ra: Con cua có mai và có chân, con cá có vây và có đuôi; con
cua biết bò còn con cá biết bơi.....Cuối cùng tôi khẳng định lại cho trẻ nghe về

sự giống và khác nhau của con cá và con cua nhằm khắc sâu những kiến thức
mà trẻ vừa khám phá.
Để biết được trẻ nắm được kiến thức đến đâu trong quá trình khám phá,
tôi khuyến khích trẻ mô tả, kể lại những điều trẻ phát hiện được dưới dạng một
câu chuyện hoặc bằng hình vẽ và trong nhóm có thể bổ sung cho nhau (Hình 3).
Trong quá trình thể hiện lại là trẻ đã đang tổng hợp lại những kiến thức mà trẻ
vừa được quan sát, phân tích, so sánh. Trên cơ sở đó tôi phát hiện được khả năng
quan sát, phân tích của từng trẻ để củng cố và bổ sung cho trẻ ở những giờ hoạt
động khác.

Hình 3 : Trẻ vẽ lại các con vật mình vừa quan sát
Với hình thức cho trẻ được quan sát phân tích so sánh, giải quyết tình
huống và trải nghiệm như trên tôi thấy trẻ lớp tôi sôi nổi hứng thú đưa ra những
nhận xét đánh giá khác nhau, giúp cho giờ học đạt kết quả cao.
9


Như vậy trong một giờ học trẻ được tham gia vào các các dạng hoạt động
khám phá khác nhau: từ quan sát trải nghiệm, thảo luận trao đổi, nhận xét, so
sánh, tổng hợp....Điều đó giúp cho việc tích lũy kinh nghiệm và phát triển kỹ
năng của trẻ được hiệu quả mà lại không tạo sự nhàm chán và căng thẳng đối
với trẻ.
Ngoài tiết học chính về hoạt động khám phá thì các tiết học khác tôi cũng
có thể lồng ghép cho trẻ khám phá khoa học như ở hoạt động làm quen với văn
học tôi cho trẻ khám phá “Vòng tuần hoàn của nước” thông qua câu chuyện
“Giọt nước tí xíu”. Hay ở hoạt động tạo hình cho trẻ pha màu nước, trẻ luôn đặt
ra câu hỏi: Tại sao màu này pha với màu kia lại thành màu khác? Lúc này trẻ
được pha màu nước để tô vẽ bức tranh đồng thời trẻ đã phát hiện ra: màu vàng
pha với màu xanh nước biển ra màu xanh lá cây; màu đỏ với màu vàng thì ra
màu cam;......Với hình thức này trẻ sẽ tích lũy được nhiều kinh nghiệm cũng như

vốn hiểu biết về thế giới xung quanh sẽ góp phần không nhỏ vào các hoạt động
khám phá khoa học đạt kết quả tốt hơn.
Được trực tiếp làm các thí nghiệm với các vật mà mình đang học quả là
điều thích thú đối với trẻ. Nếu trước đây trên tiết học tôi chỉ dạy những bài khám
phá đơn giản, chỉ sử dung tranh ảnh, thì tiết học không đạt kết quả cao. Vì vậy
tôi đã mạnh dạn đưa những thí nghiệm nhỏ vào trong tiết dạy.
Ví dụ: Thí nghiệm1: Vật chìm vật nổi
Tôi chia trẻ thành 2 nhóm và chuẩn bị cho mỗi nhóm một chậu nước, và
các đồ vật khác nhau: sỏi, cát, viên bi, lá cây, bóng nhựa, bông hoa,…Đầu tiên
tôi yêu cầu trẻ cầm, nắm, sờ các đồ vật tôi đó rồi tôi thảo luận với trẻ những vật
nào nổi, vật nào chìm. Cháu Văn Hiếu bảo bông hoa chìm, nhưng cháu Ánh
Ngọc lại bảo bông hoa nổi. Sau đó tôi ghi lại các ý kiến của trẻ để xem trẻ nào
nói đúng, trẻ nào nói sai. Với tôi câu trả lời của trẻ đúng – sai không quan trọng
bằng việc biết được trẻ suy nghĩ và tìm ra kết quả đó bằng cách nào. Để biết
được trẻ nào đúng trẻ nào sai, tôi yêu cầu trẻ hãy lấy một số đồ vật thả vào chậu
nước (Hình 4) và quan sát xem vật nào nổi vật nào chìm? Tôi hỏi trẻ các con
quan sát xem vật nào nổi lên mặt nước, trẻ trả lời : Xốp, lá cây, quả bóng nhựa,
miếng gỗ, viên sỏi, hòn bi… Vì sao các vật đó lại nổi được? Rất nhiều ý kiến trả
lời khác nhau, có trẻ trả lời là do lá cây nhẹ, lá cây không thấm nước, ….. Vậy
các con hãy quan sát xem những vật nào chìm và vì sao? Bạn Đức Minh nói :
“Con thưa cô, Con thấy hòn sỏi bị chìm vì hòn sỏi nặng” hay “Con thấy hòn bi
cũng chìm vì hòn bi hình tròn và nặng hơn cái lá cây”… Với hình thức này tôi
thấy trẻ được trải nghiệm, được thử - sai và cuối cùng tự mình tìm ra được một
kết quả nào đó trẻ sẽ cảm thấy sung sướng.

10


Hình 4: Trẻ đang làm thí nghiệm vật chìm vật nổi.
Hay với bài dạy về “không khí”, Tôi cho trẻ làm thí nghiệm dưới hình

thức tổ chức các trò chơi.
Trò chơi 1: “Bịt mũi” tôi và cả lớp cùng làm động tác bịt mũi, miệng mím
lại và cho trẻ nói cảm nhận của mình khi bịt mũi, đa số các cháu trả lời: thấy rất
khó chịu, không thở được. Vậy làm thế nào để thở được? Cháu Minh Khôi trả
lời: Con thưa cô muốn thở được phải bỏ tay ra, tôi nói: Chúng ta thở được là nhờ
có không khí và tôi đặc ra vấn đề cho trẻ giải quyết như: Không khí có ở đâu?
cháu Như Hoa thì nói con không biết, cháu Phương Anh thì nói không khí ở
đây? Tôi hỏi vì sao con biết là ở đây có không khí thì cháu trả lời: Vì con thở
được. Để xem bạn nói có đúng không, tôi cho trẻ đứng ở trong lớp, ngoài cửa,
ngoài sân và hỏi trẻ có thở được không? Rồi tôi kết luận: Không khí có ở xung
quanh chúng ta. Tôi tiếp tục đặt ra tình huống “Chúng ta có nhìn thấy không khí
không?” “Có bắt được không khí không?” có cháu nói không bắt được, có cháu
nói có bắt được, vậy làm thế nào để bắt được không khí? rất nhiều ý kiến khác
nhau đưa ra: Lấy ly, lấy chai, lấy túi nilông.... để bắt không khí.
Trò chơi 2: “Vợt không khí”
Tôi phát cho mỗi trẻ một túi ni lông và yêu cầu trẻ vợt không khí vào túi
rồi buộc lại và quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra. Trẻ nói: Túi phồng to giống
như quả bóng. Tôi hỏi: Vì sao túi lại phồng?... Tôi giải thích cho trẻ biết “Vì
trong túi có không khí”. Để biết điều đó có chính xác không, tôi chia trẻ làm 2
11


nhóm. Nhóm 1 tôi cho trẻ dùng tăm chọc vào túi ni lông rồi áp vào má (Hình 5),
hỏi trẻ cảm thấy thế nào? (mát, có gió...), Nhóm 2 tôi cho trẻ dùng tăm chọc túi
nilông và thả xuống chậu nước và thấy hiện tượng gì xảy ra (bong bóng nổi lên)
Vì sao? Vì trong túi nilông có không khí....... Cứ như vậy giờ thí nghiệm trở nên
sôi động và trẻ rất vui, hứng thú say sưa tìm hiểu để rút ra được kết luận: Không
khí có tất cả xung quanh chúng ta, không khí không có màu, không nhìn thấy
được, nhờ không khí mà con người mới thở được .....

Hình 5: Trẻ thả túi nilong vào nước.
Như vậy là trẻ đã được trực tiếp quan sát, tự mình, trải nghiệm suy đoán,
phân tích và tìm ra một kết luận mà mình cho là đúng và khi thí nghiệm thành
công, tôi thấy trên khuôn mặt trẻ hiện rõ vẻ thích thú, phấn khởi vô cùng. Với thí
nghiệm nhỏ này tôi thấy vui và trẻ lớp tôi đã thực sự chủ động khi làm công việc
thí nghiệm, giúp trẻ tự tin, tự lập suy nghĩ , tự tìm ra kết quả nhanh nhất để hoàn
thành công việc mình đang làm.
Biện pháp 3: Khám phá khoa học ở mọi lúc, mọi nơi:
Không chỉ cho trẻ khám phá khoa học vào các giờ hoạt động chung mà tôi
còn cho trẻ khám phá khoa học ở mọi lúc mọi nơi, những nội dung tôi cho trẻ
khám phá tùy thuộc từng chủ đề
Ví dụ: Ở hoạt động ngoài trời với chủ đề “Thế giới thực vật”. Tôi cho trẻ
khám phá “sự sinh trưởng của cây”, để trẻ thấy được quá trình lớn lên của cây.
12


Ngay từ đầu chủ đề tôi đã chuẩn bị sẵn những thùng chứa đất tơi xốp: Nhóm thì
gieo hạt đỗ, nhóm thì gieo hạt ngô, nhóm thì gieo hạt rau cải.....Tôi yêu cầu trẻ
hàng ngày chúng ta chỉ tưới nước cho chậu gieo đỗ và chậu gieo hạt ngô, còn
chậu gieo cây rau cải thì không tưới nước để vào gậm cầu thang?. để xem điều
gì sẽ xảy ra. Tôi thấy trẻ lớp tôi rất tò mò, muốn biết điều gì sẽ xảy ra với 3
chậu cây vừa gieo hạt. Một tuần sau tôi mang 3 chậu cây ra cho trẻ cùng quan
sát, trẻ nào cũng ngạc nhiên hỏi: Tại sao cây đỗ mọc lên mà hạt vẫn ở trên rồi
mới mọc ra 2 cái lá còn cây ngô thì lại mọc thẳng lên và ra lá? Hay cháu Đức
Minh nói “Tại sao chậu hạt rau cải của mình lại không mọc lên nhỉ?” Những câu
hỏi này đã được trẻ thảo luận rất sôi nổi, có cháu bảo vì hàng ngày chậu hạt cải
không được tưới nước giống như cây đỗ và cây ngô, có cháu lại bảo: Chắc là
ông mặt trời không chiếu ánh sáng cho chậu hạt rau cải,...Như vậy trong quá
trình trẻ trải ngiệm quan sát, trẻ không chỉ nhận ra được sự khác nhau giữa cây
này và cây khác, mà còn hiểu được cây lớn lên và sống được cần có ánh nắng

mặt trời, không khí và sự chăm sóc của con người như tưới nước cho
cây......Điều đó chứng tỏ rằng trẻ đã có những kinh nghiệm ban đầu về quá trình
sinh trưởng của cây, cây cần gì để duy trì sự sống….
Cũng có khi tôi cho trẻ làm những thí nghiệm nhỏ ở ngoài sân trường như
thí nghiệm “Tan hay không tan”. Ở thí nghiệm này tôi chuẩn bị cho trẻ những
chiếc cốc đựng nước, các vật: muối, đường, cát, sỏi, vôi.....cũng giống như ở thí
nghiệm “vật chìm – vật nổi”, tôi cho trẻ sờ, cầm, nắm và dự đoán xem vật nào
tan, vật nào không tan rồi cho trẻ thực hành để biết xem bạn nào nói đúng bạn
nào nói sai. Sau khi trẻ trải nghiệm trẻ đã rút ra được kết luận: những vật tan
trong nước: Muối, đường,..., còn những vật không tan được trong nước là: Cát,
sỏi, .... Để gây sự hứng thú và tò mò của trẻ tôi tập trung trẻ lại và thả một cục
vôi xuống nước xem điều gì sẽ xảy ra? đa số trẻ đều nói là dưới nước đang có
hiện tượng sủi bọt, tôi cho trẻ sờ xung quanh lọ vôi và hỏi trẻ cảm thấy thế nào,
trẻ nói “Con thấy rất nóng”, lúc này tôi mới giáo dục trẻ: khi thả cục vôi xuống
dưới nước sẽ có hiện tượng sủi bọt, bên ngoài bình vôi rất nóng vì vậy các con
không chơi ở chỗ người ta tôi vôi. Đây là hình thức tôi giúp trẻ mở rộng vốn
hiểu biết về bản chất của các sự vật hiện tượng, đồng thời giúp trẻ giải quyết
những tình huống diễn ra trong cuộc sống hàng ngày một cách tự tin và biết
tránh xa những nơi gây nguy hiểm cho bản thân.
Bên cạnh đó, hoạt động góc cũng góp phần không nhỏ vào việc tích luỹ
cho trẻ những kiến thức đơn giản, thực tế.
Các giờ hoạt động chiều tôi cho trẻ khám phá khoa học thông qua những
thí nghiệm đơn giản
Ví dụ: Chỉ bằng 2 cốc nước tôi có thể thu hút trẻ và giúp trẻ khám phá 1 số
hiện tượng đơn giản về nước thông qua 1 số thí nghiệm như “Nước nóng – nước
lạnh – nước bốc hơi”, Thí nghiệm “Nhanh – chậm”, “Đổi màu”, hay thí nghiệm
13


về “sự cần thiết của không khí”. Tôi dùng 2 cây nến đang cháy và 1 chiếc cốc

(Hình 6). Tôi hỏi điều gì sẽ xảy ra khi cô úp chiếc cốc này vào cây nến để cho
trẻ được phán đoán, có trẻ nói: Nến cháy to hơn, có cháu lại bảo nến tắt, có cháu
lại bảo nến cháy nhỏ hơn... Sau đó tôi làm cho trẻ xem. Lúc này tôi mới đưa câu
hỏi. Taị sao cây nến lại tắt để trẻ trả lời, rồi tôi đi đến kết luận: Vì khi chiếc cốc
úp vào bên trong đó kín không còn không khí nữa nên cây nến không cháy được
còn cây nến bên cạnh vẫn cháy bình thường

Hình 6: Hình ảnh cô làm thí nghiệm với 2 cây nến.
Hay trong giờ đón - trả trẻ tôi tổ chức trò chơi vừa dạy cho trẻ những kinh
nghiệm nhỏ vừa tạo được hứng thú cho trẻ.
Ví dụ: Trò chơi “Gọi điện thoại”, cho trẻ gọi điện thoại cho bạn bằng ống
bơ sữa bò và hỏi trẻ khi được nghe qua ống bơ các con cảm nhận thế nào để trẻ
đưa ra những câu hỏi thắc mắc nhằm kích thích tính tò mò, ham hiểu biết nhằm
phát triển tư duy của trẻ.
Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin vào các tiết dạy khám
phá khoa học:
Như chúng ta đã biết, không phải ở tiết học nào cũng có thể cho trẻ trải
nghiệm bằng vật thật mà có những tiết phải sử dụng ứng dụng công nghệ thông
tin như một số bài dạy trong chủ đề Thế giới động vật với bài khám phá “Sự ra
đời của gà con”, “vòng tuần hoàn của Bướm”.... Với những tiết dạy trên tôi phải
cho trẻ khám phá thông qua những hình ảnh sinh động tôi copy trên mạng để
14


giúp trẻ hiểu rõ hơn về vòng tuần hoàn của Bướm: Từ con tằm -> nhộng ->
bướm -> đẻ trứng -> tằm -> nhộng -> bướm,.... Qua việc sử dụng powerpoint
tôi thấy trẻ thích thú say sưa khám phá giúp giờ học đạt kết quả tốt hơn.
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, sự phát triển của hệ thống
mạng cùng với những tiện ích, ứng dụng phong phú đã tạo nên một cuộc cách
mạng trong mọi người, mọi ngành và đặc biệt là giáo dục. Chính vì vậy ngay từ

cấp học mầm non trẻ đã được làm quen với công nghệ thông tin như một phần
của hoạt động giáo dục không thể thiếu. Không chỉ với người lớn mà đối với trẻ
em mầm non thì công nghệ thông tin luôn mang lại nhiều điều kì thú và hữu ích
trong việc tiếp thu kinh nghiệm sống.
Hơn nữa trong việc giáo dục, truyền đạt kiến thức cho trẻ không phải sự
vật hiện tượng nào cũng có sẵn để trẻ được trực tiếp tri giác, nhất là với hoạt
động khám phá khoa học như tìm hiểu động vật sống dưới biển, quan sát máy
bay, các hiện tượng tự nhiên,.. hay chúng ta không thể có thời gian để chứng
kiến những hiện tượng trong tự nhiên xảy ra như tìm hiểu về cách sinh sản của
một số loại vật nuôi, …chính vì vậy để trẻ được tìm hiểu thế giới xung quanh
một cách bao quát nhất thì ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết học là một
việc cần thiết.
Khi sử dụng công nghệ thông tin như các bài powerpoint vào các tiết học
khám phá khoa học. Tôi nhận thấy trẻ tỏ ra rất hào hứng, thích thú và cũng giúp
trẻ nhận biết sự vật- hiện tượng một cách rõ ràng hơn.
Ví dụ: Khám phá động vật sống trong rừng.
Vì điều kiện khó khăn và thiếu thốn nên nhà trường không thể đưa trẻ đến
vườn bách thú để trẻ quan sát thực tế các con vật đó. Tôi cho trẻ xem hình ảnh
các loài động vật rừng trên Powerpoint .Từ đó mà trẻ sẽ biết một số đặc điểm cơ
bản: tiếng kêu, cấu tạo bên ngoài, thức ăn, vận động, cách kiếm ăn của chúng...

15


Hình 7: Trẻ khám phá các loài động vật sống trong rừng
Biện pháp 5: Phối hợp với với phụ huynh.
Để nâng cao chất lượng hoạt động khám phá khoa học của trẻ trong
trường mầm non, ngay từ đầu năm học tôi đã chủ động ghi lại các số điện thoại
của phụ huynh, gặp gỡ trao đổi với phụ huynh qua các giờ đón trả trẻ và qua
buổi họp phụ huynh để phụ huynh hiểu thêm về các hoạt động của trẻ trong

trường mầm non, tạo những điều kiện thuận lợi nhất cho các con có cơ hội được
tìm tòi, trải nghiệm, khám phá khoa học ở mọi lúc, mọi nơi.
Ở lớp tôi luôn cố gắng làm tốt công tác tuyên truyền tới các bậc phụ
huynh như thông qua góc tuyên truyền của lớp, trang trí những hình ảnh của chủ
đề đang học một cách sinh động. Thường xuyên trao đổi về tình hình sức khoẻ
của trẻ, tình hình học tập của trẻ. Đặc biệt qua các buổi đón trả trẻ tôi đã trao đổi
với các bậc phụ huynh về tình hình học tập của trẻ ở lớp, về các chủ đề chủ điểm
trẻ đang học giúp phụ huynh nắm rõ từ đó có thể tạo điều kiện cho trẻ được trải
nghiệm ở nhà, củng cố thêm kiến thức .
Ví dụ: Trong chủ đề “Thế giới thực vật” Hôm nay tôi cho trẻ làm thí
nghiệm “Sự cần thiết của ánh sáng đối với sự phát triển của cây”. Trẻ được tham
gia trải nghiệm và thực hiện công việc xong do thực nghiệm cần thời gian trẻ
mới thu được kết quả và có thể một số trẻ nghỉ, thông qua trao đổi với phụ
huynh, phụ huynh nắm được, từ đó tạo điều kiện cho trẻ được thực hiện việc
gieo hạt, quan sát sự khác biệt của cây có ánh sáng và cây đặt trong bóng tối ở
16


nhà. Khi được cô thường xuyên hỏi thăm về sản phẩm thì trẻ tỏ ra rất hứng thú,
khi chính trẻ thực hiện và khám phá. Nhận được kết quả giúp trẻ nhớ hơn, hiểu
và kích thích trí ham học hỏi.
Trang thiết bị đồ dùng đồ chơi ở lớp còn thiếu thốn rất nhiều nên tôi
thường vận động các bậc phụ huynh cùng tham gia sưu tầm các loại đồ dùng đã
qua sử dụng ở gia đình như: Sưu tầm các loại tranh ảnh về các con vật hoa quả,
một số danh lam thắng cảnh để ủng hộ, có bậc phụ huynh đã ủng hộ các cây
cảnh, cây hoa và một số loại cây ăn quả để trồng ở vườn trường và góc thiên
nhiên.
Hàng ngày, trước khi dạy một bài tìm hiểu nào tôi thường xuyên trao đổi
với các bậc phụ huynh về bài học ngày hôm nay về nhà các bậc phụ huynh cùng
trò chuyện với trẻ về bài học hoặc có thể cung cấp cho trẻ một số kiến thức để

cho trẻ học tập tốt hơn.
6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến.
Đề tài này được áp dụng ở lớp 4 - 5 tuổi trong trường mầm non.
7. Những thông tin cần phải bảo mật:
Không có.
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến.
- Điều kiện cơ sở vật chất: Đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị dạy học.
- Điều kiện về con người: Giáo viên, trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi.
9. Đánh giá lợi ích thu được, dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến.
Sau quá trình nghiên cứu đề tài và qua việc áp dụng một số giải pháp của
bản thân vào hoạt động khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 4– 5 tuổi từ
tháng 8/2016 đến 15/02/2017, tôi đã thu được kết quả sau:
Bảng B: Đánh giá đến ngày 15/02/2017
Nội dung

Tốt

Khá

TB

Số
trẻ

Tỉ lệ

Số
trẻ

Tỉ lệ

Số
trẻ

Trẻ tích cực tham gia khám phá

20

80%

4

16%

Trẻ có khả năng quan sát ghi nhớ

17

68%

6

Trẻ có kỹ năng: Phân tích, so sánh,
tổng hợp.

16

64%

7

Yếu

Tỉ lệ Số
trẻ

Tỉ lệ

1

4%

0

0%

24%

2

8%

0

0%

28%

2

8%

0

0%

Nhận xét:
Qua bảng A và bảng B cho thấy sự tiến bộ rõ rệt của trẻ sau khi áp dụng
các biện pháp vào lĩnh vực khám phá khoa học.

17


Kết quả khi sử dụng biện pháp trên như sau:
Nội dung

Tháng 8/2016

15/02/2017

Trẻ tích cực tham gia khám phá

48%

80%

Trẻ có khả năng quan sát ghi nhớ

32%

68%

Trẻ có kỹ năng: Phân tích, so sánh, tổng hợp.

28%

64%

Với kết quả trên, tôi chắc chắn rằng đến hết năm học 2016 – 2017 tỉ lệ tốt
sẽ tăng lên nhiều hơn nữa.
*Lợi ích về kinh tế:
- Giáo viên tự sưu tầm hoặc vận động phụ huynh tham gia ủng hộ những
đồ dùng đã qua sử dụng, tìm kiếm được nguồn tài liệu trên mạng Internet mà
không mất tiền mua nhưng vẫn đảm bảo được mục tiêu hoạt động khám phá
khoa học qua các thí nghiệm, trò chơi, khám phá lễ hội,...
- Đối với phụ huynh thay vì trước đây phải loay hoay không biết làm sao
có thể cho con khám phá khoa học, họ thường bỏ ra một khoản tiến lớn để
mua đồ chơi cho con thì nay họ đã biết hướng dẫn con tìm hiểu, khám phá
khoa học từ chính những hoạt động gần gũi, giản đơn hằng ngày tại gia đình.
*Lợi ích đối với xã hội:
- Làm tăng vốn hiểu biết cho trẻ, các cháu hứng thú tham gia các hoạt
động, sáng tạo trong mọi công việc.
- Tạo được môi trường học phong phú với nội dung của từng chủ đề, đồ
dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp dẫn trẻ.
- Các hoạt động khám phá khoa học không còn tẻ nhạt, khô khan đối với
trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và khả năng tư
duy khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động.
Trẻ có kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biết rộng về tự nhiên
cũng như xã hội …

Do đó việc chú trọng dạy trẻ khám phá khoa học cho trẻ ngay từ lứa tuổi
mầm non là tạo dựng những nền tảng ban đầu vững chắc và đúng đắn cho
quá trình phát triển sau này của trẻ. Góp phần đào tạo cho xã hội, cho đất
nước một thế hệ trẻ phát triển toàn diện.
9.1. Đối với giáo viên:
- Giúp nắm chắc nội dung chương trình, phương pháp bộ môn.
- Tạo môi trường phong phú. Sử dụng đồ dùng trực quan một cách có hiệu
quả. Biết khai thác những nội dung, thông tin cần thiết để ứng dụng công nghệ
thông tin vào trong giảng dạy.
- Nâng cao khả năng sử dụng linh hoạt, đa dạng hoá các hoạt động cho trẻ
đỡ nhàm chán và làm tăng sự tích cực hoạt động của trẻ.
18


- Luôn tự trau rồi cho mình lượng kiến thức còn thiếu, tích cực tìm tòi, sáng
tạo trong việc tổ chức các hoạt động khám phá khoa học nhằm phát triển nhận
thức, tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá, tăng cường thêm
những kiến thức, kinh nghiệm cho trẻ về các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ,
giúp trẻ vươn tới, chiếm lĩnh những kiến thức khoa học, đặt nền móng vững
chắc cho trẻ bước vào chân trời tri thức.
- Thường xuyên kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh trong việc tổ
chức các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ.
- Linh hoạt trong cách tổ chức các hoạt động khám phá khoa học nhằm
khắc phục những khó khăn thiếu thốn của trường, lớp: Thiếu cơ sở vật chất, đồ
dùng dạy học, đồ chơi chưa đầy đủ vì học sinh quá đông...vv để trẻ có được sự
phát triển tốt nhất.
- Trải qua quá trình thực hiện sử dụng một số biện pháp và hình thức phát
triển tính tích cực vận động trong giáo dục thể chất tôi rút ra được một
số kinh nghiệm cho bản thân:
+ Trước hết phải lập kế hoạch phù hợp với lứa tuổi của trẻ.

+ Khi có kế hoạch rồi phải thống nhất với các giáo viên trong lớp về nội
dung và hình thức tổ chức các hoạt động cho phù hợp.
+ Để tổ chức tốt các giờ khám phá cần có sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc
phụ huynh.
+ Cần có những hình thức phong phú và đa dạng, lôi cuốn trẻ tham gia
hoạt động.
+ Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lí trẻ khi tổ chức các hoạt động khám phá
cần khuyến khích tính tích cực, tự giác ở trẻ.
+Tổ chức cho trẻ khám phá thường xuyên, liên tục, đều đặn để trẻ tích
cực hơn.
Hoạt động khám phá phát triển toàn diện cho trẻ, vì vậy giáo viên cần
cho trẻ hoạt động ở mọi lúc mọi nơi.
- Để trẻ khám phá có hiệu quả cần xây dựng kế hoạch và tổ chức thực
hiện đảm bảo tính khoa học và hệ thống, đảm bảo tính vừa sức và coi trọng đặc
điểm cá nhân của trẻ.
9.2. Lợi ích đối với trẻ:
-Trẻ rất hứng thú và yêu thích tham gia các hoạt động khám phá khoa học.
Trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về những sự vật, hiện
tượng gần gũi xung quanh trẻ.
- Trẻ đã biết tự bàn bạc thảo luận, đưa ra ý kiến với các bạn trong lớp. Trẻ
đạt được kết quả chơi, hoàn thành được nhiệm vụ chơi.
- Đặc biệt qua việc thường xuyên được tham gia vào các hoạt động trải
nghiệm thực tế, các tình huống cụ thể kiến thức của trẻ về thế giới xung quanh
19


của trẻ trong lớp tôi được nâng cao rõ rệt. Các kỹ năng như: Quan sát, phân tích,
so sánh, tổng hợp ngày càng hoàn thiện ở mức độ cao hơn.
- Giúp các trẻ trong lớp tôi thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh thần
đoàn kết và có ý thức tập thể cho trẻ.

10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến
lần đầu.
Số
TT

Tên tổ chức/cá
nhân

Lớp mẫu giáo
4 - 5 tuổi D
1 Trường mầm non
Đồng Tĩnh

2

Trần Thị Hải
Oanh

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

Thôn Đông
Thực tế hoạt động và một số biện pháp
Trung, xã Đồng giúp cho trẻ lớp 4 - 5 tuổi D trường mầm
Tĩnh, huyện Tam non Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh
Dương, tỉnh
Vĩnh Phúc khám phá khoa học.
Vĩnh Phúc.

Thực tế hoạt động và một số biện pháp
Xã Đồng Tĩnh, giúp cho trẻ lớp 4 - 5 tuổi D trường mầm
non Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh
huyện Tam
Dương, tỉnh VĩnhVĩnh Phúc thực hiện tốt khám phá khoa
học.
Phúc.

Đồng Tĩnh, ngày 16 tháng 02 năm 2017
Thủ trưởng đơn vị

Đồng Tĩnh, ngày 16 tháng 02 năm 2017
Tác giả sáng kiến

Trần Thị Hải Oanh

20


21


22