Mối quan hệ giữa tòa án và trọng tài trong giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

TÀO THỊ HUỆ

MỐI QUAN HỆ GIỮA TÒA ÁN VÀ TRỌNG TÀI TRONG
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI
CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI

Chuyên ngành: Luật Quốc tế
Mã số: 603860

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN MINH NGỌC

HÀ NỘI - 2012


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1 - LÝ LUẬN CHUNG VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TÒA ÁN VÀ
TRỌNG TÀI TRONG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI CÓ YẾU TỐ
NƯỚC NGOÀI...........................................................................................................5
1.1. Khái niệm tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài................................... 5
1.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài của Trọng
tài...............................................................................................................................9
1.3. Nội dung mối quan hệ giữa Tòa án và Trọng tài trong giải quyết tranh chấp

thương mại có yếu tố nước ngoài............................................................................13
CHƯƠNG 2 - THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ MỐI QUAN HỆ
GIỮA TÒA ÁN VÀ TRỌNG TÀI TRONG GIẢI QUYẾT CÁC TRANH CHẤP
THƯƠNG MẠI CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI.......................................................26
2.1. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài của Trọng
tài theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành...............................................26
2.2. Nội dung mối quan hệ giữa Tòa án đối với Trọng tài trong giải quyết các tranh
chấp thương mại có yếu tố nước ngoài theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện
hành...........................................................................................................................28
CHƯƠNG 3 - GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT
VIỆT NAM VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TÒA ÁN VÀ TRỌNG TÀI TRONG GIẢI
QUYẾT CÁC TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI CÓ YẾU TỐ NƯỚC
NGOÀI......................................................................................................................49
3.1. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật Việt Nam về mối quan hệ
giữa Tòa án và Trọng tài trong giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước
ngoài..........................................................................................................................49
3.2. Nguyên tắc hoàn thiện pháp luật Việt Nam về mối quan hệ giữa Tòa án và
Trọng tài trong giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước
ngoài.........................................................................................................................51


3.3. Nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp luật Trọng tài về mối quan hệ
giữa Tòa án và Trọng tài trong giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước
ngoài........................................................................................................................53
KẾT LUẬN...............................................................................................................69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................71


1

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực tham gia vào xu hướng hội nhập kinh
tế quốc tế, thì các tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài xảy ra là điều tất yếu.
Và khi tranh chấp xảy ra, ��i ,Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, (9
(174)).
10. TS. Nguyễn Trung Tín (2005), Công nhận và thi hành các quyết định của Trọng
tài thương mại tại Việt Nam, Nxb Tư pháp, Hà Nội
11. Bùi Ngọc Toàn (1993), Trọng tài thương mại - một hình thức chiếm ưu thế trong
việc giải quyết các tranh chấp thương mại ở các nước trên thế giới, Tạp chí Nhà
nước và Pháp luật, (3).


72

12. Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam và Trung tâm Thương mại Quốc tế
(2003), Trọng tài và các phương thức giải quyết tranh chấp lựa chọn: Giải quyết
các tranh chấp thương mại như thế nào, Công ty in Công đoàn Việt Nam, Hà Nội.
13. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình Luật Thương mại, tập II, NXB
Công an nhân dân, Hà Nội.
14. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình Tư pháp Quốc tế, Nxb Công an
nhân dân, Hà Nội.
15. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình Luật Đầu tư, Nxb Công an
nhân dân, Hà Nội.
Quyết định của Tòa án liên quan đến Trọng tài thương mại
16. Quyết định số 7/2009/QĐ-GQYC ngày 18/12/2009 của Tòa án nhân dân thành
phố Hà Nội.
17. Quyết định số 142/2005/QĐPT ngày 12/7/2005 của Toà phúc thẩm Tòa án nhân
dân tối cao tại Hà Nội.
Website

18. Ban soạn thảo Luật Trọng tài Thương mại, Thuyết minh chi tiết dự thảo Luật
Trọng tài Thương mại, ngày 20/07/2009
/>19. Đỗ Văn Đại, Làm thế nào để Trọng tài Việt Nam là chỗ dựa của doanh
nghiệp?",

Tạp

chí

Nghiên

cứu

lập

pháp

điện

tử

/>20. Ths. Trần Minh Ngọc, Luật áp dụng cho thỏa thuận trọng tài trong Trọng tài
Thương

mại

Quốc

tế,

Tạp

chí

Nghiên

cứu

lập

pháp

điện

tử:

/>0t
21. "2010 - UNCITRAL Arbitration Rules (as revised in 2010)":
/>html


73

22. Nghị định thư Geneva 1923 có 40 quốc gia thành viên, danh sách xem tại
/>23. Thống kê số vụ tranh chấp tại VIAC trong 17 năm từ 1993 đến 2010
/>24.

Thống kê so sánh

các trung tâm khác />

VN/Home/thongke/2011/01/356.aspx (so sánh số vụ tranh chấp giải quyết tại VIAC
với một số Trung tâm Trọng tài khác)
25. Đề cương giới thiệu Luật Trọng tài Thương mại 2010 (ngày 05/10/2010)
/>071423&p_details=1
26. Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, Danh sách Trọng tài viên,
/>27. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật
Trọng tài Thương mại, Dự thảo ngày 12/3/2010
/>28. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật
Trọng tài Thương mại số 320/BC-UBTVQH ngày 12/5/2010
/>ID=2&intSessionID=216&intSitID=10&intCurrPage=1&descript=C%C3%A1c%20
d%E1%BB%B1%20%C3%A1n%20lu%E1%BA%ADt%20tr%C3%ACnh%20Qu%
E1%BB%91c%20h%E1%BB%99i%20th%C3%B4ng%20qua#X6pIOEdTDshJ
Văn bản Luật trong nước
29. Bộ luật Tố tụng Dân sự số 24/2004/QH11 được Quốc Hội nước Cộng Hoà Xã
Hội Chủ Nghĩa Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 15 tháng 6 năm
2004.
30. Bộ luật Dân sự số 33/2005/QH11 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14 tháng 6 năm 2005.
31. Luật Thương mại số 36/2005/QH11 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14 tháng 6 năm 2005.


74

32. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 17/2008/QH12 được Quốc hội
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XII, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày
03 tháng 6 năm 2008.
33. Luật Trọng tài Thương mại số 54/2010/QH12 được Quốc Hội nước Cộng Hoà
Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam khoá XII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 17 tháng 6 năm
2010.

34. Luật số 65/2011/QH12 sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng Dân sự
được Quốc Hội nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam khoá XII, kỳ họp thứ
9 thông qua ngày 29 tháng 3 năm 2011.
35. Quyết định 453 QĐ/CTN của Chủ tịch nước ngày 28/7/1995 về việc tham gia
Công ước về công nhận và thi hành quyết định của Trọng tài nước ngoài của Liên
hợp quốc đã được thông qua tại New York ngày 10 tháng 6 năm 1958.
36. Pháp lệnh Trọng tài Thương mại số 08/2003/PL-UBTVQH11 do Ủy ban
Thường vụ Quốc hội nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam khoá XI thông
qua ngày 25 tháng 02 năm 2003.
37. Nghị quyết 05/2003/NQ-HĐTP ngày 31 tháng 07 năm 2003 của Hội đồng Thẩm
phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định của Pháp lệnh
Trọng tài Thương mại 2003.
38. Nghị quyết số 01/2005/NQ - HĐTP của Tòa án nhân dân tối cao ngày 31/3/2005
hướng dẫn thi hành một số quy định trong phần thứ nhất "Những quy định chung"
của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004.
Điều ước quốc tế, văn bản của Tổ chức quốc tế liên Chính phủ
39. Công ước New York 1958 về Công nhận và thi hành quyết định của Trọng tài
nước ngoài.
40. Công ước Viên 1980 của Liên Hợp Quốc về Mua bán hàng hóa quốc tế.
41. Luật Mẫu của UNCITRAL về Trọng tài thương mại quốc tế được Ủy ban Pháp
luật thương mại quốc tế của Liên Hợp Quốc thông qua ngày 21 tháng 6 năm 1985,
sửa đổi, bổ sung một số điều ngày 7 tháng 7 năm 2006, tại kỳ họp thứ 39 của
UNCITRAL.
42. Hiệp định về thúc đẩy bảo hộ đầu tư lẫn nhau giữa Việt Nam và Australia ngày
5/3/1991.


75

43. Các Nguyên tắc về Hợp đồng Thương mại Quốc tế năm 1994 của Viện Quốc tế

về Thống nhất Luật tư UNIDROIT (PICC).
44. Hiệp định thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ năm 2000.
Văn bản Luật Trọng tài nước ngoài
45. Luật Trọng tài Mỹ 1925.
46. Luật Trọng tài Malaysia 1952, sửa đổi, bổ sung năm 1972, 1980, 2005.
47. Bộ luật Tố tụng Dân sự Pháp 1981.
48. Luật Trọng tài Thương mại Quốc tế Liên Bang Nga 1993.
49. Luật Trọng tài Trung Quốc 1994.
50. Luật Trọng tài Anh 1996.
51. Luật Trọng tài Brazil 1996.
52. Luật Trọng tài Đức 1998.
53. Luật Trọng tài Thụy Điển 1999.
54. Luật Trọng tài Hàn Quốc 1999.
55. Luật Tòa án Trọng tài Liên Bang Nga 2002.