Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến sử dụng đất nông nghiệp và đời sống người dân tại huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2010 2016 (Luận văn thạc sĩ)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.68 MB, 101 trang )

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG

ẢNH HƯỞNG CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA
ĐẾN SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ ĐỜI SỐNG
NGƯỜI DÂN TẠI HUYỆN CHIÊM HÓA,
TỈNH TUYÊN QUANG GIAI ĐOẠN 2010 - 2016

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG

ẢNH HƯỞNG CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA
ĐẾN SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ ĐỜI SỐNG
NGƯỜI DÂN TẠI HUYỆN CHIÊM HÓA,
TỈNH TUYÊN QUANG GIAI ĐOẠN 2010 - 2016
Ngành: Quản lý đất đai
Mã số: 60 85 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN NGỌC NÔNG

THÁI NGUYÊN - 2017

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung
thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ trong một công trình khoa học nào.
Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc và
đúng sự thật.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Huyền Trang

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này, tôi đã
nhận được sự quan tâm giúp đỡ tận tình của nhiều tập thể cá nhân. Nhân dịp
này tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến:
Tập thể các thầy, cô giáo Khoa Quản lý Tài nguyên, Phòng Đào tạo Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Nông người
đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn
thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Phòng Tài nguyên và Môi trường, Văn
phòng Đăng kí đất đai huyện Chiêm Hóa và các hộ dân trên địa bàn huyện
Chiêm Hóa đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thu
nhập thông tin thực hiện đề tài.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn!
Chiêm Hóa, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Huyền Trang

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................ 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn....................................................................... 3
3.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................... 3
3.2. Ý nghĩa thực tiễn ........................................................................................ 3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 4
1.1. Cơ sở lý luận về đô thị hóa ........................................................................ 4
1.1.1. Khái niệm về đô thị ................................................................................. 4
1.1.2. Lý luận về đô thị hóa............................................................................... 7
1.2. Cơ sở pháp lý có liên quan đến quản lý đất đai và đô thị hóa ................... 9
1.2.1. Các văn bản của Trung ương .................................................................. 9

1.2.2. Các văn bản của tỉnh Tuyên Quang ...................................................... 10
1.3. Tác động của đô thị hóa ........................................................................... 11
1.3.1. Tác động của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế - xã hội ................... 11
1.3.2. Tác động đến môi trường sinh thái ....................................................... 13
1.3.3. Tác động của đô thị hóa đến vấn đề dân số, lao động và việc làm
đối với nông dân...................................................................................... 14
1.3.4. Tác động của đô thị hóa đến vấn đề sử dụng đất nông nghiệp ............. 16
1.3.4.1. Đất nông nghiệp ................................................................................. 16

iv
1.3.4.2. Tác động của đô thị hóa đến sử dụng đất nông nghiệp...................... 17
1.4. Thực tiễn đô thị hóa trên thế giới và Việt Nam ....................................... 19
1.4.1. Tình hình đô thị hóa trên thế giới.......................................................... 19
1.4.2. Tình hình đô thị hóa ở Việt Nam .......................................................... 22
1.4.3. Tình hình phát triển đô thị ở tỉnh Tuyên Quang ................................... 24
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 26
2.1. Đối tượng, phạm vi và địa điểm nghiên cứu............................................ 26
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 26
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 26
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................ 26
2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 26
2.3.1. Thực trạng quá trình đô thị hóa trên địa bàn huyện Chiêm Hóa .......... 26
2.3.2. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến tới biến động sử dụng đất và tình
hình sử dụng đất nông nghiệp ................................................................. 26
2.3.3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến đời sống người dân .............................. 27
2.3.4. Thuận lợi, khó khăn và một số giải pháp nâng cao đời sống kinh tế
hộ, tăng cường vai trò quản lý nhà nước trong quá trình đô thị hóa tại
huyện Chiêm Hóa.................................................................................... 27
2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 28

2.4.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp ...................................... 28
2.4.2. Phương pháp điều tra thu thập số liệu sơ cấp ....................................... 28
2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 29
2.4.4. Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo................................................. 30
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ........................ 31
3.1. Thực trạng của quá trình đô thị hóa trên địa bàn huyện Chiêm Hóa ....... 31
3.1.1. Về cải tạo, chỉnh trang các khu chức năng cũ....................................... 31
3.1.2. Thực trạng phát triển khu dân cư nông thôn ......................................... 33
3.1.3. Biến động dân số, lao động ................................................................... 34

v
3.1.4. Về quy hoạch, phát triển các khu dân cư và đô thị mới........................ 34
3.2. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến biến động sử dụng đất và tình hình sử
dụng đất nông nghiệp .............................................................................. 36
3.2.1. Tình hình quản lý và sử dụng đất tại huyện Chiêm Hóa ...................... 36
3.2.1.1. Tình hình quản lý đất đai ................................................................... 36
3.2.1.2. Tình hình sử dụng đất đai................................................................... 40
3.2.2. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến chuyển mục đích sử dụng đất
nông nghiệp ............................................................................................ 44
3.2.2.1. Biến động đất đai từ năm 2010 đến năm 2013 .................................. 45
3.2.2.2. Biến động đất đai từ năm 2013 đến năm 2016 .................................. 46
3.2.2.3. Biến động đất đai năm 2016 so với năm 2010................................... 48
3.2.3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến công tác thu hồi đất, lập quy hoạch
sử dụng đất .............................................................................................. 50
3.2.3.1. Công tác thu hồi đất ........................................................................... 50
3.2.3.2. Một số chỉ tiêu về quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp của của
huyện Chiêm Hóa đến năm 2020. ........................................................... 50
3.2.4. Thay đổi khung giá đất năm 2016 so với năm 2010 ............................. 52
3.3. Ảnh hưởng đô thị hóa đến đời sống người dân tại huyện Chiêm Hóa .... 52

3.3.1. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến kinh tế hộ ............................................. 52
3.3.1.1. Tình hình cơ bản của các hộ .............................................................. 52
3.3.1.2. Tình hình biến động đất đai của các hộ ............................................. 54
3.3.1.3. Tình hình chung về bồi thường, hỗ trợ người dân có đất bị thu hồi .. 55
3.3.1.4. Tình hình cơ sở vật chất phục vụ đời sống của hộ............................. 57
3.3.1.5. Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa tới nghề nghiệp, thu nhập của
người dân................................................................................................. 58
3.3.2. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến đời sống, phúc lợi xã hội .................... 64
3.3.2.1. Cơ hội tiếp cận cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội ................................... 64
3.3.2.2. Ảnh hưởng của sự phát triển đô thị đến môi trường .......................... 67

vi
3.3.2.3. Quan hệ trong gia đình ....................................................................... 69
3.4. Thuận lợi, khó khăn và đề xuất một số giải pháp nâng cao đời sống
kinh tế hộ, tăng cường vai trò quản lý nhà nước trong quá trình đô thị
hóa tại huyện Chiêm Hóa ........................................................................ 69
3.4.1. Thuận lợi ............................................................................................... 69
3.4.2. Khó khăn ............................................................................................... 71
3.4.3. Giải pháp nâng cao đời sống kinh tế hộ, tăng cường vai trò quản lý
nhà nước trong quá trình đô thị hóa tại huyện Chiêm Hóa ..................... 72
3.4.3.1. Giải pháp về sử dụng hợp lý quỹ đất ................................................. 72
3.4.3.2. Giải pháp về lao động việc làm.......................................................... 73
3.4.3.3. Giải pháp giải quyết vấn đề môi trường ............................................ 74
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 76
1. Kết luận ....................................................................................................... 76
2. Kiến nghị ..................................................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng Việt
II. Tài liệu tiếng Anh

PHỤ LỤC

vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Tên viết tắt

Tên đầy đủ

BVMT

: Bảo vệ môi trường

CNH

: Công nghiệp hóa

ĐTH

: Đô thị hóa

GPMB

: Giải phóng mặt bằng

HTX

: Hợp tác xã

KD-DV

: Kinh doanh dịch vụ

NN

: Nông nghiệp

PTDT

: Phổ thông dân tộc

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

TTCN

: Tiểu thủ công nghiệp

QH

: Quy hoạch

SXNN

: Sản xuất nông nghiệp

SXKD

: Sản xuất kinh doanh

UBND

: Ủy ban nhân dân

viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Phân bố dân số thế giới theo khu vực nông thôn, thành thị và theo
quy mô dân số đô thị........................................................................ 20
Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất huyện Chiêm Hóa năm 2016 .................... 40
Bảng 3.2. Cơ cấu diện tích đất nông nghiệp huyện Chiêm Hóa năm 2016 .... 41
Bảng 3.3. Cơ cấu diện tích đất phi nông nghiệp huyện Chiêm Hóa năm 2016 .. 42
Bảng 3.4. Tình hình biến động mục đích sử dụng đất trên địa bàn huyện
Chiêm Hóa giai đoạn 2010- 2016 .................................................... 44
Bảng 3.5. Biến động đất đai của huyện Chiêm Hóa giai đoạn 2010-2016 ..... 49
Bảng 3.6. Một số dự án và diện tích thu hồi đất xây dựng công trình từ năm
2010 đến năm 2016 .......................................................................... 50
Bảng 3.7. Tổng hợp nhu cầu tăng giảm diện tích sử dụng đất nông nghiệp
trong quy hoạch sử dụng đất............................................................ 51
Bảng 3.8. Bảng giá đất ở đô thị năm 2010 so với năm 2016 .......................... 52
Bảng 3.9. Một số thông tin cơ bản của các hộ ................................................ 53
Bảng 3.10. Tình hình biến động đất đai của các hộ ........................................ 54
Bảng 3.11. Hình thức hỗ trợ khi người dân bị thu hồi đất .............................. 56
Bảng 3.12. Hình thức sử dụng tiền bồi thường của các hộ điều tra ................ 56
Bảng 3.13. Tình trạng cơ sở vật chất phục vụ đời sống của các hộ................ 57

Bảng 3.14. Tình hình lao động trong các hộ ................................................... 58
Bảng 3.15. Tình hình việc làm của hộ ............................................................ 59
Bảng 3.16. Quy mô, cơ cấu về thu nhập của các hộ điều tra .......................... 61
Bảng 3.17. Ý kiến của các hộ về xu hướng thay đổi thu nhập do tác động của
đô thị hóa ......................................................................................... 62
Bảng 3.18. Đánh giá về cơ sở hạ tầng và phúc lợi xã hội ............................... 64
Bảng 3.19. Ý kiến đánh giá của các hộ về tình hình ô nhiễm môi trường sản xuất..... 67
Bảng 3.20. Ý kiến đánh giá của hộ về tình hình ô nhiễm môi trường sinh hoạt ... 68
Bảng 3.21. Sự thay đổi quan hệ nội bộ trong gia đình.................................... 69

ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1 Bản đồ địa giới hành chính huyện Chiêm Hóa ................................ 31
Hình 3.2. Biểu đồ thể hiện ý kiến của các hộ về thay đổi thu nhập................ 63
Hình 3.3. Biểu đồ thể hiện đánh giá về môi trường sản xuất của hộ .............. 67
Hình 3.4. Biểu đồ thể hiện đánh giá về môi trường sinh hoạt của hộ............. 68

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đô thị hóa là quá trình đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới. Đối với các
nước có nền kinh kế càng phát triển thì quá trình đô thị hóa diễn ra càng nhanh.
Đô thị hóa góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch
cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động, thay đổi sự phân bố dân cư. Các đô thị
không chỉ là nơi tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người lao động mà còn
là nơi tiêu thụ sản phẩm hàng hóa lớn và đa dạng, là nơi sử dụng lực lượng
lao động có chất lượng cao, cơ sở kỹ thuật hạ tầng hiện đại có sức hút đầu tư
mạnh trong nước và nước ngoài.

Quá trình đô thị hóa là quy luật tất yếu, đặc biệt là đối với nước ta là
nước đang trong giai đoạn đầu của công cuộc công nghiệp hóa đất nước. Đô
thị hóa đã làm thay đổi nhiều mặt trong đời sống xã hội đặc biệt là những làng
xã trong khu vực đô thị hóa, vùng trực tiếp chịu tác động của quá trình này.
Quá trình biến đổi trong quá trình đô thị hóa diễn ra trên hầu hết các lĩnh vực,
từ cơ sở hạ tầng, dân số, nghề nghiệp, thu nhập, nhà ở,… từ đời sống văn hóa
vật chất, đến đời sống văn hóa tinh thần. Phát triển nông thôn là một lĩnh vực
quan trọng và cấp thiết trong chiến lược phát triển kinh tế và hiện đại hóa đất
nước. Trong những năm gần đây nông thôn nước ta đã có sự đổi mới và phát
triển khá toàn diện.Vấn đề nông thôn và phát triển nông thôn đang được Đảng
và Nhà nước ta rất quan tâm. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX nhấn mạnh:
“Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện địa hóa nông nghiệp và nông thôn theo
hướng hình thành nền nông nghiệp hàng hóa lớn phù hợp với nhu cầu thị
trường và điều kiện sinh thái của từng vùng ”.
Chiêm Hóa là một huyện miền núi của tỉnh Tuyên Quang. Huyện có
diện tích tự nhiên 1.278,82km2; có 25 xã và 01 thị trấn và 18 dân tộc anh em
cùng chung sống, trong đó dân tộc thiểu số chiếm trên 80% tổng dân số toàn
huyện. Trong những năm qua cùng với sự phát triển của đất nước huyện Chiêm

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full

Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến sử dụng đất nông nghiệp và đời sống người dân tại huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2010 2016 (Luận văn thạc sĩ)

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về