LUẬN văn LUẬT HÀNH CHÍNH PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT KHIẾU nại về cấp GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN sử DỤNG đất
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.71 MB, 120 trang )
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA – K35 (2009 – 20113)
Đề tài
PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ CẤP GIẤY
CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT
Giáo viên hướng dẫn:
Th.S Nguyễn Thị Thanh Xuân
Bộ môn: Luật Hành chính
Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Thị Hằng
MSSV: 5095513
Lớp: Luật Hành chính – K35
Cần Thơ, tháng 5/2013
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt bốn năm em học ở trường đại học Cần Thơ, em đã học được rất nhiều điều bổ
ích về kiến thức, kinh nghiệm sống từ thầy cô và bạn bè. Để có được như ngày hôm nay không
chỉ nhờ vào sự nổ lực, tìm tòi và học hỏi của chính bản thân em, mà còn nhờ sự giúp đỡ và sự
truyền đạt nhiệt tình của thầy cô và bè bạn. Chính thầy cô đã cho em tài sản vô cùng quý giá là
kiến thức, dù kiến thức là tài sản vô hình nhưng rất có ý nghĩa, không chỉ trong cuộc sống mà
còn là hành trang rất quan trọng trong sự nghiệp của bản thân em từ hiện nay đến tương lai.
Luận văn là sự kiểm tra lại những kiến thức mà em đã được học, là sản phẩm của quá trình
tìm tòi và nghiên cứu. Nhưng đó cũng là cả một quá trình dày công hướng dẫn của giảng viên,
người cô đã đồng hành giúp đỡ em rất nhiều trong chặng cuối của quảng đời sinh viên. Cô
Th.s. Nguyễn Thị Thanh Xuân đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ và chỉ bảo tận tình để em có
thể hoàn thành tốt bài luận văn này của mình. Em xin gởi lời cảm ơn trân thành đến nhà trường,
bạn bè và đặc biệt là cô- Nguyễn Thị Thanh Xuân đã giúp em có thể vượt qua được bước ngoặc
quan trọng này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Cần thơ, ngày 15 tháng 4 năm 2013
Người viết
Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 1
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 2
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG PHẢN BIỆN
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 1
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 2
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1. QH
2. TTCP
3. TTg
4. TW
5. NĐ
6. CT
Quốc hội
Thủ tướng Chính phủ
Thử tướng
Trung ương
Nghị định
Chỉ thị
Đề tài: pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
MỤC LỤC
Trang
LỜI NÓI ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài………………………………………………………….1
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài…………………………………………………2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài…………………………………...2
4. Các phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài………………………………………..3
CHƢƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT
KHIẾU NẠI TRONG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT....4
1.1. Khái niệm, đặc điểm khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất…………………………………………………………….4
1.1.1. Khái niệm khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…………4
1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất……………………………………………………………………7
1.1.3. Đặc điểm khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất………………………………………………………………………......8
1.2. Những nguyên tắc cơ bản của việc giải quyết khiếu nại về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………………………11
1.2.1. Nguyên tắc giải quyết đúng theo quy định pháp luật……………………12
1.2.2. Nguyên tắc giải quyết dân chủ, công khai……………………………….13
1.2.3. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại phải thật sự khách quan, thận trọng
và vô tư……………………………………………………………………………..13
1.2.4. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại với việc giáo dục, thuyết phục, tuyên
truyền phổ biến pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…………..14
1.2.5. Nguyên tắc giải quyết kịp thời, nhanh chóng, ngăn chặn và loại trừ các
hành vi vi phạm pháp luật…………………………………………………………14
1.3. Sơ lƣợc khái quát về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………15
1.3.1. Khái niệm về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………...15
1.3.2. Thẩm quyền câp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…………………..16
1.3.3. Trường hợp được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………..18
1.3.4. Đối tượng được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất………………..19
1.4. Quy định pháp luật về việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
ở Việt Nam qua các giai đoạn……………………………………………………..22
1.4.1. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1975…………………………………..22
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
1.4.2. Giai đoạn từ năm 1975 đến trước năm 1993……………………………23
1.4.3. Giai đoạn từ năm 1993 đến trước năm 2003…………………………….24
1.4.4. Giai đoạn từ năm 2003 đến nay…………………………………………..25
1.5. Nguyên nhân và những trƣờng hợp dẫn đến khiếu nại về cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………………...29
1.5.1. Nguyên nhân dẫn đến khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất…………………………………………………………………………29
1.5.1.1. Nguyên nhân khách quan………………………………………………...29
1.5.1.2. Nguyên nhân chủ quan…………………………………………………...31
1.5.2. Những trường hợp khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………..32
1.6. Ý nghĩa của công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất…………………………………………………………………………….34
CHƢƠNG 2. NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH
VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG VIỆC CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN
QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT………………………………………………………….37
2.1. Khiếu nại là quyền dân chủ cơ bản của công dân đƣợc ghi nhận trong
Hiến pháp …………………………………………………………………………..37
2.1.1. Khiếu nại là quyền dân chủ cơ bản của công dân được ghi nhận trong
Hiến pháp…………………………………………………………………………...37
2.1.2. Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân khi thực hiện việc khiếu nại...40
2.1.2.1. Quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại………………………………..40
2.1.2.2. Quyền và nghĩa vụ của người bị khiếu nại…………………………….43
2.1.2.3. Quyền và nghĩa vụ của người giải quyết khiếu nại…………………...46
2.2. Căn cứ và thẩm quyền giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất………………………………………………………………….48
2.2.1. Căn cứ khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất………………………………………………………………….48
2.2.1.1. Căn cứ khiếu nại…………………………………………………………...48
2.2.1.2. Căn cứ giải quyết khiếu nại………………………………………………50
2.2.2. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………..51
2.3. Thời hiệu khiếu nại và trình tự giải quyết khiếu nại về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất…………………………………………………...53
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
2.3.1. Thời hiệu khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất………53
2.3.2. Trình tự giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………55
2.3.2.1. Tổ chức tiếp dân và tiếp nhận đơn khiếu nại của công dân………...55
2.3.2.2. Thụ lý việc giải quyết đơn khiếu nại về việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………………..60
2.3.2.3. Thời hạn giải quyết đơn khiếu nại về việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất………………………………………………………………………......60
2.3.2.4. Giải quyết đơn khiếu nại về việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………………...61
2.3.2.5. Thi hành giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………………..65
2.4. Quản lý và giám sát công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất…………………………………………………..70
2.4.1. Quản lý công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………70
2.4.2. Giám sát đối với công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất………………………………………………………………….71
2.5. Xử lý vi phạm pháp luật về khiếu nại trong việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất………………………………………………………………....74
2.5.1. Xử lý hành vi phạm pháp của người giải quyết khiếu nại……………..75
2.5.2. Xử lý hành vi vi phạm pháp luật về khiếu nại đối với người khiếu nại
và những người khác có liên quan………………………………………………..76
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ CẤP GIẤY
CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT-HƢỚNG HOÀN THIỆN…………..78
3.1 Thực trạng của việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại
ở nƣớc ta hiện nay………………………………………………………………….78
3.1.1. Tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại ở nước ta hiện nay……….78
3.1.2. Tình hình giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất trong một số trường hợp……………………………………….83
3.1.2.1. Tình hình giải quyết khiếu nại về hành vi hành chính của cán bộ
trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………83
3.1.2.2. Tình hình giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất sai diện tích đất………………………………………………………..84
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
3.1.2.3. Tình hình giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất không đúng đối tượng………………………………………………..87
3.2. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng của tình hình giải quyết khiếu nại
về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………...91
3.2.1. Nguyên nhân để có được kết quả tốt trong công tác giải quyết
khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………….91
3.2.2. Nguyên nhân dẫn đến bất cập trong công tác giải quyết khiếu nại
về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………………93
3.3. Hƣớng hoàn thiện công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất…………………………………………………………………96
KẾT LUẬN…………………………………………………………...102
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
LỜI MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Đất đai là nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia, chính
bởi tầm quan trọng của đất không chỉ đối với đời sống con người mà còn có vai trò
trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, nền an ninh chính trị của một quốc gia. Vì vậy,
trong quá trình sử dụng và quản lý đất phải được thực hiện theo đúng quy định pháp
luật, tuân thủ theo Luật Đất đai và những văn bản có liên quan để có thể sử dụng, khai
thác và quản lý tốt được giá trị của đất. Luật Đất đai năm 2003 ra đời đã xác định đất đai
thuộc sở hữu toàn dân và do nhà nước quản lý. Để có thể đảm bảo được tính thống nhất
trong công tác quản lý đất đai thì quy định việc đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất phải được thực hiện nghiêm túc và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất cũng là một trong những nội dung quan trọng để quản lý của Nhà nước ta về đất đai.
Bởi lẽ, công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không chỉ đảm bảo sự thống
nhất trong quản lý đất đai mà còn đảm bảo các quyền lợi và nghĩa vụ cho người sử dụng
đất, tạo niềm tin cho người sử dụng đất yên tâm đầu tư, sản xuất, xây dựng các công
trình.
Vấn đề về đất đai luôn được nhiều người quan tâm, nhất là cùng với thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước như ngày nay đã làm cho thị trường về bất động sản
trở nên sôi động hơn. Trong đó thì đất đai là hàng hóa chủ yếu của thị trường này, nên
để có thể bảo đảm cho quyền lợi của mình đối với đất đai cũng như những tranh chấp về
đất đai xảy ra thì vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất càng cho thấy có tầm
quan trọng hơn nữa. Thế nhưng, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà công tác cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất còn có nhiều sai sót và khó khăn trong việc cấp, từ
những sai sót trên trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của cơ quan Nhà
nước có thẩm quyền đã dẫn đến tình trạng khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất diễn ra nhiều và mang tính chất phức tạp.
Trước thực tế đó thì công tác giải quyết khiếu nại về vấn đề này càng có vai trò
quan trọng hơn nữa để có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người sử dụng đất và nâng
cao hiệu quả quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai. Nhận biết được tầm quan trọng của
việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
nên Nhà nước ta đã chú trọng trong việc ban hành luật cũng như những văn bản khác để
giải quyết tốt được khiếu nại.Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan cũng như
chủ quan mà chất lượng công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất còn nhiều hạn chế, đơn thư khiếu nại còn nhiều, vẫn còn hiện tượng gửi đơn
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 1
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
vượt cấp và một số đơn thư còn tồn đọng. Qua đó, cho thấy hệ thống pháp luật giải
quyết khiếu nại về đất đai của nước ta còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Công tác giải
quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa đảm bảo thực hiện tốt
được đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động quản lý Nhà nước cũng như không
bảo vệ được quyền lợi cho người sử dụng đất và gây mất lòng tin của người dân.
Với lý do trên nên người viết chọn đề tài “ Pháp luật giải quyết khiếu nại về
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”. Với bài luận văn của mình người viết hy
vọng rằng có thể góp một phần nhỏ vào việc nâng cao hiệu quả của công tác giải quyết
khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở nước ta trong tương lai.
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Mục tiêu của đề tài mà người viết nghiên cứu là nhằm tìm hiểu những quy định
của pháp luật về khiếu nại, giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất. Tiếp theo đó, tìm hiểu về thực trạng của công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất hiện nay ở nước ta. Để từ đó người viết kiến nghị một số
giải pháp nhằm hạn chế những khó khăn, vướng mắc trong công tác giải quyết khiếu nại
cũng như góp một phần nhỏ vào việc nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về lĩnh vực
đất đai nói chung và riêng về giải quyết khiếu nại trong việc cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất. Đồng thời qua những kiến nghị đó người viết mong sẽ giúp đảm bảo thực
hiện tốt việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người sử dụng đất, nâng cao hiệu quả
thực hiện của Nhà nước về quản lý đất đai và khắc phục những thiếu sót trong hoạt động
của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
3. Phạm vi nghiên cứu đề tài
Pháp luật về khiếu nại, giải quyết khiếu nại có nội dung rất đa dạng được áp dụng
giải quyết trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Do vậy, trong khuôn khổ bài luận văn
của mình người viết chỉ tập trung nghiên cứu các quy định của pháp luật về khiếu nại,
giải quyết khiếu nại về quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan Nhà
nước có thẩm quyền trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Để hiểu rõ hơn
về đề tài cũng như lĩnh vực khiếu nại mà người viết trình bày thì người viết cũng đề cập
đến những quy định pháp luật về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Người
viết phân tích những quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại trong Luật Khiếu nại
2011, Nghị định 75/2012/NĐ-CP, Luật Đất đai 2003, một số nghị định và thông tư quy
định về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên
cứu người viết có tham khảo những quy định trước đó để so sánh, đối chiếu với quy
định hiện nay để thấy được những điểm mới, tiến bộ và cũng nhằm làm rõ hơn đề tài
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 2
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
được nghiên cứu trong luận văn của mình.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trên cơ sở lấy quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước làm nền tảng, trong quá trình nghiên cứu đề tài người viết vận dụng phương pháp
nghiên cứu lý luận trên cơ sở sách vở, phương pháp sưu tầm và tổng hợp những bài
nghiên cứu, trao đổi, tạp chí để có thể làm rõ hơn các quy định pháp luật về giải quyết
khiếu nại trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Người viết còn sử dụng phương pháp so sánh để chỉ rõ những điểm giống và khác
nhau giữa những quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại hiện hành so với quy định
của Luật Khiếu nại, tố cáo trước đó.
Bên cạnh đó, người viết còn sử dụng phương pháp phân tích quy định của Luật
Khiếu nại 2011 để làm rõ những quy định pháp luật về công tác giải quyết khiếu nại
trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để qua đó thấy được điểm mới, tiến
bộ và cũng tìm ra những mặt còn hạn chế để đưa ra những giải pháp cần thiết. Từ đó có
một bài luận văn hoàn chỉnh.
5. Bố cục luận văn
Ngoài mục lục, lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn có
bố cục gồm ba chương:
Chƣơng 1: Khái quát chung về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất
Chƣơng 2: Những quy định của pháp luật hiện hành về giải quyết khiếu nại
trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Chƣơng 3:Thực trạng giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất-hƣớng hoàn thiện
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 3
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
CHƢƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
TRONG VIỆC CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT
Chương này người viết xin trình bày một số vấn đề lý luận chung về khiếu nại và
giải quyết khiếu nại trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trước tiên,
người viết trình bày khái niệm, đặc điểm của khiếu nại, giải quyết khiếu nại rồi làm rõ,
cụ thể khái niệm khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất. Từ đó, đưa ra những nguyên tắc để đảm bảo thực hiện tốt hơn trong công tác
giải quyết khiếu nại. Tiếp đến, để có thể hiểu hơn những vấn đề có liên quan đến việc
giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng như tầm quan
trọng của giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì người viết trình bày sơ lược quy định
pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tiếp theo đó là lược sử về việc
quy định giải quyết khiếu nại qua các giai đoạn và sau cùng người viết trình bày những
nguyên nhân dẫn đến việc khiếu nại, để qua đó càng thấy được ý nghĩa của công tác
giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
1.1.KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ
CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT
1.1.1.Khái niệm khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Như chúng ta đã biết, Đảng và Nhà nước ta bằng đường lối và nhiều chính sách
cụ thể đã và đang cố gắng xây dựng, củng cố và phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Thông qua đó thì Đảng và Nhà nước ta không ngừng tạo điều kiện để người dân có thể
tham gia vào các hoạt động quản lý Nhà nước, trật tự và an toàn cho xã hội. Nhất là
trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì việc tăng cường khả năng phát
huy quyền dân chủ của người dân cũng như sự đóng góp của người dân vào việc tham
gia hoạt động quản lý Nhà nước càng có tầm quan trọng hơn nữa. Và một trong những
biểu hiện cụ thể việc thể hiện tính dân chủ của người dân là việc người dân thực hiện
quyền khiếu nại của mình. Bởi lẽ, bằng việc thực hiện quyền khiếu nại thì xem như
công dân đã trực tiếp giám sát và tham gia một cách gián tiếp vào hoạt động của bộ máy
Nhà nước. Chính bởi khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân, là quyền
mà thông qua đó họ có thể tự bảo vệ cho quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Vì vậy,
quyền khiếu nại từ lâu đã được ghi nhận trong nhiều văn bản pháp luật và trước hết là
được ghi nhận trong Hiến pháp-một đạo luật cơ bản của nước ta trong quá trình lập hiến
và lập pháp.
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 4
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Quyền khiếu nại của công dân luôn luôn giữ một vị trí quan trọng trong chế
định quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Quyền đó được nhấn mạnh với tư cách là
một bộ phận đặc biệt quan trọng trong cấu thành quyền và nghĩa vụ cơ bản khác của
mọi công dân. Qua việc thực hiện quyền khiếu nại thì ta thấy rằng việc mở rộng và đảm
bảo quyền khiếu nại của công dân chính là việc mở rộng và củng cố các điều kiện cần
thiết, đảm bảo cho công dân thực hiện trọn vẹn quyền và nghĩa vụ của mình trong đời
sống xã hội “ Có thể nói quyền được khiếu nại của công dân chính là quyền bảo vệ
quyền”.1
Từ những phân tích trên cho ta thấy được những ý nghĩa, lợi ích mà người dân
có được khi thực hiện quyền khiếu nại của mình. Dù với sự quan tâm của Đảng và Nhà
nước ta đối với việc bảo vệ quyền lợi, đáp ứng những nhu cầu và nguyện vọng cho
người dân trong nhiều hoạt động. Nhưng do nhiều nguyên nhân, nhiều vấn đề phát sinh
trong xã hội mà quyền lợi hợp pháp của người dân vẫn còn nhiều trường hợp bị xâm hại
đến, chính vì những lý do trên nên việc người dân tố cáo, khiếu nại diễn ra rất nhiều.
Trong đó nhiều hơn hết là việc người dân khiếu nại, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý
Nhà nước về đất đai. Nhưng những nhu cầu về việc bảo vệ quyền lợi của mình thì
nhiều, mà sự hiểu biết của người dân về khiếu nại thì ít nên để có thể thực hiện đúng
được quyền này của mình thì trước hết người dân phải hiểu như thế nào về khiếu nại. Vì
chỉ có hiểu rõ thì người khiếu nại mới có thể thực hiện đúng theo quy định của pháp luật
trong quá trình áp dụng cũng như phát huy hết ý nghĩa của khiếu nại để bảo vệ đúng
được quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân mình.
Theo quy định tại điều 74 hiến pháp 1992 thì : “công dân có quyền khiếu nại với
cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ
cá nhân nào. Việc khiếu nại phải được cơ quan Nhà nước xét xử và giải quyết trong thời
hạn pháp luật quy định, mọi hành vi xâm phạm đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi
ích của tập thể và của công dân phải được kịp thời xử lý nghiêm minh, người bị thiệt hại
có quyền được bồi thường về vật chất và phục hồi danh dự”. Đồng thời thì hiến pháp
1992 của nước ta cũng quy định nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại hoặc lợi dụng
quyền khiếu nại để vu khống làm hại cho người khác.
Qua việc quy định của Hiến pháp về khiếu nại cho thấy Nhà nước ta rất quan tâm
đến quyền khiếu nại của người dân. Điều đó chẳng những thể hiện qua việc chăm lo
1
Nguyễn Thắng Lợi:Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và vai trò của công tác tư pháp-hộ tịch, báo Nghiên cứu
trao đổi, ngày 17/08/2012, http:// luatminhkhue.vn/hanh-chinh/cong0tac-giai-quyet-khieu-nai-to-cao-cua-tu-phaphuyen-quan-thi-xa-thanh-pho-thuoc-tinh.aspx, [Truy cập ngày 1-2-2013].
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 5
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
đến quyền lợi của người dân hiện đang bị xâm hại đến, mà còn quan tâm đến thiệt hại
sau này của họ vì sợ bị trả thù. Qua việc quy định càng chi tiết, dành nhiều quyền lợi
trong việc thực hiện quyền khiếu nại của công dân, càng thấy được vai trò của khiếu nại
không chỉ trong việc bảo vệ quyền lợi cho người dân mà còn góp phần nâng cao hiệu
quả hoạt động của cơ quan Nhà nước.
Theo quy định tại điều 2 Luật Khiếu nại năm 2011, thì : “Khiếu nại là việc công
dân, cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do luật này quy định
đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính,
hành vi hành chính của cơ quan hành chính Nhà nước, của người có thẩm quyền trong
cơ quan hành chính Nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ
cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp
của mình”.2 Việc khiếu nại diễn ra nhiều nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai và trong
đó có khiếu nại liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Chính vì
tầm quan trọng của giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với người sử dụng đất nên
khi người có thẩm quyền có những quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp
luật trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất làm ảnh hưởng quyền lợi của
người sử dụng đất thì họ sẽ khiếu nại để có thể tự bảo vệ quyền lợi mà theo quy định
pháp luật họ vốn được hưởng.
Từ khái niệm về khiếu nại và những phân tích trên thì ta có thể rút ra được khiếu
nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là việc người sử dụng đất đề nghị người
có thẩm quyền trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất xem xét lại quyết định
hành chính, hành vi hành chính của mình khi người sử dụng đất có căn cứ cho rằng
những quyết định hành chính, hành vi hành chính đó trái quy định pháp luật trong việc
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ảnh hưởng đến quyền lợi của mình trong việc
sử dụng đất.
Qua quy định này ta có thể thấy quyền khiếu nại của người dân có ý nghĩa rất
quan trọng đối với họ, nó không chỉ góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người
khiếu nại mà còn giúp hoạt động của cơ quan Nhà nước biết được những sai sót, yếu
kém của mình để từ đó hoạt động được trong sạch, vững mạnh và tạo được lòng tin của
người dân.
2
Điều 2 Luật Khiếu nại năm 2011.
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 6
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu nại về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất
Theo quy định pháp luật thì việc khiếu nại là một trong những quyền thể hiện
tính dân chủ của người dân, họ dùng quyền khiếu nại để đề nghị những người có thẩm
quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật và ảnh
hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Nhưng không phải khi đi khiếu nại thì
yêu cầu, đề nghị của họ đều được giải quyết theo nguyện vọng hay ý kiến của mình, mà
kết quả việc khiếu nại của người dân về những quyết định hành chính, hành vi hành
chính đó phải theo những quy định cũng như kết quả việc giải quyết khiếu nại của
những người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại như thế nào?. Nên việc quy định về
giải quyết khiếu nại càng có ý nghĩa quan trọng đối với người khiếu nại. Và theo quy
định tại khoản 11 điều 2 Luật khiếu nại năm 2011 thì giải quyết khiếu nại được hiểu như
sau: “ Giải quyết khiếu nại là việc thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết
khiếu nại”.
Nhắc lại khái niệm khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì ta
biết rằng đó là việc người sử dụng đất đề nghị người có thẩm quyền trong việc cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính
của mình khi người sử dụng đất có căn cứ cho rằng những quyết định hành chính, hành
vi hành chính đó trái quy định pháp luật trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất, ảnh hưởng đến quyền lợi của mình trong việc sử dụng đất. Qua khái niệm này cho
ta thấy rằng việc giải quyết khiếu nại là trách nhiệm của chính cơ quan, tổ chức, cá nhân
đã ra quyết định hành chính, hành vi hành chính.
Từ những phân tích trên cho ta thấy rằng giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất là việc cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc ra
quyết định hành chính, hành vi hành chính tiến hành việc thụ lý, xác minh, kết luận và
ra quyết định giải quyết khiếu nại.
Khiếu nại là quyền mà người khiếu nại dùng để bảo vệ lợi ích cho chính mình,
nhưng cũng qua việc thực hiện quyền khiếu nại của mình thì người khiếu nại còn góp
phần vào việc xây dựng nền dân chủ thật sự. Tạo cơ hội cho cán bộ, cơ quan Nhà nước
xem xét, sửa chữa những sai lầm, khuyết điểm, chấn chỉnh lại mình để thật sự là nơi
đáng tin cậy của người dân trong việc giải quyết thắc mắc và bảo vệ quyền lợi chính
đáng của mình. Chính vì những ý nghĩa quan trọng đó của việc khiếu nại nên trong công
tác giải quyết khiếu nại của những người có thẩm quyền cần phải tích cực, am hiểu
nhiều về quy định của pháp luật trong việc giải quyết khiếu nại. Đồng thời trong quá
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 7
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
trình giải quyết khiếu nại cần phải có tinh thần trách nhiệm, đạo đức trong công tác vì
ý nghĩa của việc khiếu nại chỉ thật sự đạt được khi công tác giải quyết khiếu nại thật sự
khách quan, công bằng và thực hiện đúng theo quy định pháp luật. Và cũng như vậy thì
việc giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới bảo đảm được
quyền lợi cho người sử dụng đất.
1.1.3. Đặc điểm khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất
Từ những quy định của pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất, thì qua đó ta có thể rút ra được những đặc điểm về khiếu
nại, giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất như sau:
Qua việc khiếu nại cũng như công tác giải quyết khiếu nại thì giúp cho người
khiếu nại phát huy quyền dân chủ đồng thời cũng giúp hoàn thiện được công tác quản lý
Nhà nước. Bởi vì, qua việc giải quyết khiếu nại thì cơ quan Nhà nước sẽ thấy được
những thiếu sót nhất định của mình để từ đó chấn chỉnh, sửa chữa lại cho phù hợp.
Khiếu nại là quyền mà người sử dụng đất được thực hiện để bảo vệ quyền lợi
cho mình, nhưng ngoài quyền mà người sử dụng đất được thực hiện thì họ còn phải tuân
thủ những quy tắc nhất định. Như việc khiếu nại phải dựa trên những căn cứ nhất định
để chứng minh cho việc trái pháp luật của người có thẩm quyền trong việc ra quyết định
hành chính, thực hiện hành vi hành chính về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Theo đó là những chứng cứ cho rằng quyền và lợi ích của mình bị xâm phạm chứ không
phải khiếu nại dựa vào ý chí chủ quan của bản thân mình nghĩ rằng những quyết định,
hành vi hành chính như vậy là không phù hợp thì khiếu nại vì như vậy sẽ dẫn đến khả
năng của việc khiếu nại sai nhiều. Nhưng cũng thông qua đây với việc khiếu nại đúng
thì việc giải quyết khiếu nại giúp phát hiện những thiếu sót, sai trái, khắc phục kịp thời
từ đó công tác quản lý Nhà nước được thực hiện tốt hơn.
Qua khái niệm khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì ta
thấy rằng người khiếu nại chỉ thực hiện quyền này của mình khi có những quyết định
hành chính, hành vi hành chính trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái
pháp luật của người có thẩm quyền và cũng ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của
chính mình.
Dù rằng quyền khiếu nại được quy định để người dân phát huy quyền dân chủ
của mình, thế nhưng quyền đó phải được thực hiện theo khuôn khổ quy định pháp luật.
Như việc tuân theo quy định về thời hiệu khiếu nại, nếu như hết thời hiệu luật định mà
người sử dụng đất không khiếu nại thì xem như họ mất quyền khiếu nại. Bởi lẽ, không
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 8
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
phải người dân muốn khiếu nại khi nào thì khiếu nại, vì nếu làm như vậy cũng sẽ gây
khó khăn cho những người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại và đồng thời qua việc
quy định về thời hiệu khiếu nại thì cũng nâng cao trách nhiệm của người khiếu nại hơn
trong việc bảo vệ quyền lợi của mình thông qua hình thức khiếu nại.
Xét về chủ thể: thì hoạt động khiếu nại gồm có bên khiếu nại và bên bị khiếu
nại.
Bên khiếu nại là công dân, cơ quan, tổ chức, có quyền lợi bị xâm hại bởi
quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc người đại diện hợp pháp của những
người này khi họ thực hiện quyền khiếu nại. Theo quy định của Luật khiếu nại năm
2011 thì chủ thể khiếu nại ở đây không chỉ là công dân, cơ quan, tổ chức người Việt
Nam mà luật còn áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài trừ trường hợp
điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy
định khác.3 Về chủ thể khiếu nại nói chung thì Luật Khiếu nại năm 2011 có sự mở rộng
hơn so với Luật Khiếu nại, tố cáo 1998, sửa đổi bổ sung năm 2004, 2005 ở chỗ là công
dân, cơ quan, tổ chức, công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị sự nghiệp
công lập, doanh nghiệp Nhà nước cũng là những chủ thể có quyền khiếu nại đến đơn vị
sự nghiệp công lập, doanh nghiệp Nhà nước, người có thẩm quyền trong đơn vị, doanh
nghiệp đó khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính đó là trái
pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình4.Tuy nhiên, các đơn vị sự nghiệp
công lập, doanh nghiệp Nhà nước hoạt động trên cơ sở lợi ích công và chịu sự chỉ đạo
của các cơ quan Nhà nước. Bởi việc tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước
này do pháp luật quy định và bản thân quá trình điều hành đơn vị sự nghiệp, doanh
nghiệp Nhà nước cũng có những quyết định hành chính, hành vi hành chính. Vì vậy dù
đó không phải là các quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính
Nhà nước nhưng vẫn có thể áp dụng quy định của Luật khiếu nại để giải quyết.
Khi thực hiện quyền khiếu nại thì không nhất định phải do chính người khiếu nại
thực hiện, mà người khiếu nại có thể ủy quyền cho người khác thực hiện cho mình.
Ngoài ra, người khiếu nại phải là người bị ảnh hưởng trực tiếp về quyền và lợi ích hợp
pháp từ chính những đối tượng khiếu nại đó. Nếu chỉ phát hiện những đối tượng khiếu
nại đó vi phạm pháp luật mà không trực tiếp bị ảnh hưởng quyền lợi của chính mình thì
chỉ có thể tư vấn hay đóng góp ý kiến của mình cho người có quyền khiếu nại.
3
Khoản 1 Điều 3 Luật Khiếu nại năm 2011.
Khoản 1 Điều 3 Nghị định 75 năm 2012.
4
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 9
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Người khiếu nại phải gửi đơn khiếu nại của mình đến đúng người có thẩm quyền
giải quyết. Nếu như gửi đơn không đúng nơi có thẩm quyền giải quyết thì nơi đó sẽ
không có trách nhiệm trong việc xem xét, giải quyết mà thông báo và chỉ dẫn việc khiếu
nại cho người gửi đơn khiếu nại biết. Từ đây ta thấy rằng, so với quy định của Luật
Khiếu nại, tố cáo năm 1998, sửa đổi, bổ sung 2004, 2005 thì Luật Khiếu nại năm 2011
quy định mở rộng hơn về chủ thể khiếu nại. Với quy định mới này của Luật khiếu nại đã
tạo ra cơ hội cho nhiều người cùng tham gia vào việc khiếu nại để bảo vệ quyền và lợi
ích hợp pháp của mình cũng như mở rộng quyền dân chủ của mình.
Bên bị khiếu nại: là bên có quyết định hành chính, hành vi hành chính mà
người khiếu nại cho rằng quyết định, hành vi đó xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của
họ. Như đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân huyện
và Ủy ban nhân dân tỉnh là những cơ quan hành chính Nhà nước có thẩm quyền trong
việc ra quyết định hành chính hoặc thực hiện hành vi hành chính trong việc cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất nên chủ thể bị khiếu nại ở đây là Ủy ban nhân dân huyện
và Ủy ban nhân dân tỉnh.
Xét về đối tượng: Đối tượng của việc khiếu nại về cấp giấy chứng quyền sử
dụng đất là quyết định hành chính, hành vi hành chính của cán bộ, công chức khi giải
quyết việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Những hành vi hành chính của
người có thẩm quyền trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị khiếu nại có
thể kể đến như: hành vi không nhận đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà
không có lý do chính đáng, cấp sai thẩm quyền hoặc không đúng về trình tự, thủ tục
trong quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cố tình giải quyết hồ sơ cấp
giấy cho người sử dụng đất chậm,…
Theo quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo 1998 sửa đổi, bổ sung năm 2004, 2005 thì
quyết định hành chính ở đây phải là văn bản được ban hành dưới hình thức một quyết
định thì người dân mới có quyền khiếu nại. Khác so với quy định trước đó, hiện nay
theo quy định của Luật khiếu nại năm 2011 thì quyết định hành chính ở đây là: “ văn
bản do cơ quan hành chính Nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành
chính Nhà nước ban hành để quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý
hành chính Nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể”.5
Như vậy thì quyết định hành chính được hiểu rộng hơn, không chỉ bao gồm các văn bản
được ban hành dưới một quyết định mà bao gồm cả các văn bản dù không dưới hình
5
Khoản 8 Điều 7 Luật khiếu nại năm 2011.
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 10
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
thức quyết định nhưng có nội dung ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công
dân và doanh nghiệp thì cũng được khiếu nại.
Những văn bản không phải là quyết định mà dưới hình thức khác có thể kể đến
như: thông báo, kết luận, công văn. Trong đó thì loại trừ những văn bản thông báo của
cơ quan, tổ chức hoặc người có thẩm quyền của cơ quan, tổ chức trong việc yêu cầu cá
nhân, cơ quan, tổ chức bổ sung, cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan đến việc giải quyết,
xử lý vụ việc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức đó. Đơn vị sự nghiệp công lập
và các doanh nghiệp Nhà nước dù không phải là cơ quan quản lý hành chính Nhà nước
và hoạt động theo những cơ chế tự chủ riêng. Tuy nhiên các đơn vị sự nghiệp công lập,
doanh nghiệp Nhà nước hoạt động trên cơ sở lợi ích công và chịu sự chỉ đạo của các cơ
quan Nhà nước. Việc tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước do pháp luật quy
định và bản thân quá trình điều hành đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp Nhà nước cũng có
những quyết định hành chính, hành vi hành chính. Nên những quyết định hành chính,
hành vi hành chính trong đơn vị sự nghiệp công lập và những doanh nghiệp Nhà nước
thì có thể áp dụng quy định của Luật khiếu nại 2011 để khiếu nại và giải quyết khiếu
nại. Và những quyết định hành chính, hành vi hành chính của những đơn vị sự nghiệp,
doanh nghiệp Nhà nước nói trên cũng là đối tượng của việc khiếu nại. Từ đây, ta thấy
rằng so với quy định của Luật khiếu nại, tố cáo trước đó, thì Luật khiếu nại năm 2011 đã
mở rộng hơn phạm vi về đối tượng của việc khiếu nại.
Xét về khách thể: là sự đảm bảo của Nhà nước về quyền và lợi ích hợp
pháp cho người khiếu nại. Bởi vì họ khiếu nại khi thấy rằng quyền lợi hợp pháp của
mình bị xâm phạm đến nên khi thực hiện quyền khiếu nại thì đều họ mong muốn chính
là được sự đảm bảo của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết hành vi
khiếu nại cho họ, đó là ý nghĩa, là đều mà người thực hiện hành vi khiếu nại mong
muốn đạt đến.
1.2. NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ
CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT
Để đảm bảo cho những quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình quản lý và sử
dụng đất diễn ra phù hợp với ý chí của Nhà nước và nguyện vọng của người sử dụng
đất. Thì việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực quản lý đất đai nói chung, về vấn đề cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nói riêng có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm đáp
ứng kịp thời đầy đủ các đề nghị xét lại những quyết định hành chính, hành vi hành chính
trái luật theo đúng quy định pháp luật. Đồng thời việc cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất sai sót, trái pháp luật gây ảnh hưởng không chỉ quyền lợi trước mắt của người
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 11
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
sử dụng đất mà còn là nguyên nhân dẫn đến phát sinh nhiều vấn đề khác liên quan đến
quyền lợi về đất đai, gây trở ngại cho nhiều hoạt động khác của người sử dụng đất. Với
tầm quan trọng của công tác giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất đối với người sử dụng đất cho nên trong quá trình giải quyết khiếu nại cần phải tuân
theo những nguyên tắc cơ bản nhất định. Vì khi có những nguyên tắc nhất định đó sẽ
đảm bảo thực hiện có hiệu quả trong công tác giải quyết khiếu nại, đáp ứng kịp thời về
những nhu cầu và lợi ích một cách hợp pháp của người sử dụng đất. Và dưới đây là
những nguyên tắc cơ bản mà khi giải quyết khiếu nại về đất đai nói chung, về cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất nói riêng cần phải tuân thủ khi giải quyết khiếu nại:
1.2.1. Nguyên tắc giải quyết theo đúng quy định pháp luật
Tất cả chúng ta đều biết rằng Nhà nước ta là Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
Vì vậy, nên trong nhiều hoạt động thì Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến quyền dân
chủ của công dân, Nhà nước luôn tạo mọi điều kiện để công dân được phát huy quyền
dân chủ của mình. Thế nhưng quyền dân chủ mà mọi người dân đều được Nhà nước
đảm bảo thực hiện chẳng những cần phải bình đẳng như nhau, mà nó còn phải thực hiện
quyền dân chủ đó của mình theo khuôn khổ pháp luật quy định cũng như mọi công dân
đều phải sống và làm việc theo pháp luật. Và đối với công tác giải quyết khiếu nại về
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng vậy, cần phải tuân theo đúng pháp luật
trong quá trình giải quyết. Bởi lẽ, “ cần phải căn cứ vào pháp luật mới xác định được
tính đúng, sai, tính chất và mức độ của việc vi phạm”.6
Như đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị người sử dụng đất
khiếu nại. Thì người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại không phải giải quyết theo ý
kiến chủ quan, theo suy nghĩ của chính mình hay chịu tác động khác của bất kỳ ai mà
phải dựa vào quy định pháp luật có liên quan để xem xét và giải quyết. Khi giải quyết
khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phải dựa vào những quy định của
Luật Khiếu nại năm 2011 để thực hiện đúng trình tự, thủ tục trong quá trình giải quyết.
Và các văn bản pháp luật khác như Luật Đất đai 2003, Nghị định, thông tư quy định về
việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đó người giải quyết mới nhận biết được
quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đã cấp
đúng hay sai.
6
Trường Đại Học Luật Hà Nội:Giáo trình Luật Đất đai, Nxb Công an nhân dân, 2008, Tr. 474.
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 12
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Từ đó mới đánh giá được đơn khiếu nại của người sử dụng đất trong trường hợp
này có đúng hay không?, để đưa ra quyết định giải quyết khiếu nại một cách hợp pháp,
giải quyết khiếu nại được triệt để, chấm dứt việc khiếu nại để từ đó bảo vệ được quyền
và lợi ích hợp pháp cho người sử dụng đất.
1.2.2 Nguyên tắc dân chủ, công khai
Như đã nói, việc giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
là để bảo vệ quyền lợi cho người sử dụng đất khi quyết định hành chính, hành vi hành
chính của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất trái quy định của pháp luật. Nên để người sử dụng đất thật sự thể hiện hết được
ý nghĩa của quyền này thì trong công tác giải quyết khiếu nại cần phải thể hiện được
tính dân chủ, công khai. Để thực hiện nguyên tắc này đòi hỏi người giải quyết khiếu nại
phải lắng nghe ý kiến của người khiếu nại, đảm bảo cho bên khiếu nại được tham gia thể
hiện ý kiến, nguyện vọng của mình. Nguyên tắc này được đảm bảo thực hiện qua quy
định pháp luật về việc tiếp công dân để người sử dụng đất có thể đến khiếu nại, phản
ánh, nêu ý kiến của mình trong vụ khiếu nại đó và được quyền đối thoại để làm rõ vụ
việc trong quá trình giải quyết khiếu nại. Và việc thực hiện đúng với tinh thần của
nguyên tắc này thì quyết định giải quyết của người có thẩm quyền sẽ đảm bảo được tính
hợp pháp, hợp lý và có sức thuyết phục hơn cho người sử dụng đất khi khiếu nại.
1.2.3. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại phải thật sự khách quan, thận trọng và
vô tƣ
So với nguyên tắc giải quyết khiếu nại theo đúng pháp luật, phải thể hiện tính
dân chủ, công khai thì thấy rằng người giải quyết khiếu nại phải thực hiện theo những
quy định đã được đề ra, đòi hỏi người giải quyết khiếu nại phải tuân theo. Thì ở nguyên
tắc này việc phải thực hiện theo đúng nguyên tắc phần lớn là đòi hỏi từ bản thân của
người giải quyết khiếu nại cần phải có ý thức, tinh thần, trách nhiệm như thế nào khi
giải quyết khiếu nại. Nguyên tắc khách quan, thận trọng và vô tư đòi hỏi người có thẩm
quyền giải quyết phải trung thực, không phụ thuộc vào ý chí của bản thân mình, mà phải
nhìn nhận vấn đề một cách đúng đắn.
Chính vì việc giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có
ảnh hưởng rất lớn đến quyền và lợi ích của người sử dụng đất nên trong quá trình thụ lý,
xác minh vụ việc giải quyết cần phải kỹ càng, không được thực hiện một cách cẩu thả
cho xong việc, tránh tình trạng số lượng giải quyết khiếu nại thì đạt được cao nhưng
chất lượng của việc giải quyết thì lại không có. Người giải quyết còn phải làm việc một
cách vô tư, không vì bất kỳ một lợi ích hay chịu sự tác động của một ai, mà phải làm
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 13
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
Đề tài: Pháp luật giải quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
việc theo đúng nhiệm vụ của mình. Như vậy thì kết quả của việc giải quyết khiếu nại về
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới đảm bảo được đúng bản chất, thể hiện được
ý nghĩa của việc khiếu nại và đồng thời đảm bảo được quyền lợi cho người sử dụng đất.
1.2.4. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại phải kết hợp với giáo dục, thuyết phục,
tuyên truyền phổ biến pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Đây là nguyên tắc nhưng cũng giống như là trách nhiệm mà người giải quyết
khiếu nại cần phải thực hiện. Có thể thấy rằng, thông qua nguyên tắc này sẽ giúp cho
người khiếu nại hiểu, thừa nhận và nghiêm chỉnh chấp hành quy định của luật trong quá
trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.
Như việc người giải quyết khiếu nại phổ biến những quy định pháp luật về việc
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì khi có những vi phạm từ quyết định hành
chính hay hành vi hành chính của người có thẩm quyền cấp và thực hiện thì người sử
dụng đất có thể dễ dàng nhận biết được để khiếu nại bảo vệ quyền lợi của mình.
Đồng thời nếu được phổ biến về những quy định của Luật Khiếu nại 2011 thì
người khiếu nại khi thực hiện quyền khiếu nại sẽ dựa vào những căn cứ nhất định từ quy
định của luật chứ không từ ý chí chủ quan của bản thân mình. Như vậy, khả năng khiếu
nại đúng của người sử dụng đất rất cao, cũng tránh việc tốn kém thời gian khiếu nại và
giải quyết khiếu nại. Và qua việc giáo dục, thuyết phục tuyên truyền về quy định pháp
luật thì người sử dụng đất cũng chấp hành đúng quy định khi có quyết định giải quyết
khiếu nại của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Đây là nguyên tắc cần có sự kết hợp giữa người có thẩm quyền trong việc giải
quyết khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với người sử dụng đất. Bởi
vì, vừa có sự tuyên truyền, phổ biến tốt của người giải quyết khiếu nại cùng với ý thức
tiếp thu và nghiêm chỉnh thực hiện tốt của người khiếu nại sẽ giúp cho việc khiếu nại
cũng như kết quả của việc giải quyết sẽ thực hiện được tốt hơn.
1.2.5. Nguyên tắc giải quyết kịp thời, nhanh chóng để ngăn chặn và loại trừ các
hành vi vi phạm pháp luật
Đây là nguyên tắc mà người giải quyết khiếu nại cần phải có ý thức tự giác cao
khi giải quyết công việc, vì những quyết định, hành vi trái pháp luật trong việc cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất của người có thẩm quyền sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyền
lợi của người sử dụng đất. Vì vậy cho nên khi thực hiện việc giải quyết khiếu nại thì
người có thẩm quyền phải nhanh chóng trong công tác để kịp thời đảm bảo lợi ích cho
người sử dụng và đồng thời cũng ngăn chặn, loại trừ những hành vi trái luật của người
có thẩm quyền cấp. Như trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, khi người
GVHD : ThS.Nguyễn Thị Thanh Xuân
Trang 14
SVTH : Nguyễn Thị Hằng
