Dạy học tích hợp trong môn địa lí 10 THPT (tt)

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ THỊ THANH NGA

DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG MÔN ĐỊA LÍ 10 THPT

Chuyên ngành: Lý luận và Phương pháp dạy học bộ môn Địa lí
Mã số: 60140111
Demo Version - Select.Pdf SDK

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN ĐỨC VŨ

Thừa Thiên Huế, năm 2017

i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng
tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là
trung thực, được các đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa
từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tác giả

LÊ THỊ THANH NGA

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn, sự tri ân sâu sắc tới Thầy giáo PGS.TS Nguyễn
Đức Vũ - Viện trưởng Viện nghiên cứu giáo dục, Trường ĐHSP Huế là người đã
trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện để tôi được
nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn.
Chân thành cảm ơn quý thầy giáo, cô giáo trong khoa Địa lí đã trực tiếp giảng
dạy, chia sẻ, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Xin được gởi lời cảm ơn đến:
Đại học Huế, Trường Đại học sư phạm và phòng Đào tạo sau Đại học - Đại
học sư phạm Huế
Ban Giám Hiệu, Thầy cô giáo, đồng nghiệp và các em học sinh trường THPT
Hương Khê, Trường THPT Phúc Trạch, Trường THPT Hàm Nghi và Trường THPT
Phan Đình Phùng, THPT Lí Tự Trọng đã giúp đỡ tôi trong quá trình điều tra, khảo
sát và thực hiện
một Version
số nội dung- Select.Pdf
liên quan đến SDK
đề tài luận văn.
Demo
Gia đình, bạn bè, những người thân yêu luôn ủng hộ, động viên và giúp đỡ để
tôi hoàn thành việc học tập và nghiên cứu.
Xin nhận ở nơi tôi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt. Xin cảm ơn!
Tác giả

LÊ THỊ THANH NGA

iii


MỤC LỤC
Trang
TRANG PHỤ BÌA ...................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................ii
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... iii
MỤC LỤC .................................................................................................................. 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................... 4
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. 5
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................... 6
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 7
1. Lí do chọn đề tài ...................................................................................................... 7
2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 8
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 8
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 8
5. Lịch sử nghiên cứu .................................................................................................. 9
6. Phương pháp
nghiên
cứu .......................................................................................
12
Demo
Version
- Select.Pdf SDK
7. Cấu trúc của đề tài ................................................................................................. 13
NỘI DUNG .............................................................................................................. 14
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC TÍCH HỢP
TRONG MÔN ĐỊA LÍ 10 THPT ........................................................................... 14

1.1. Tích hợp và dạy học tích hợp ............................................................................. 14
1.1.1. Khái niệm tích hợp .......................................................................................... 14
1.1.2. Khái niệm dạy học tích hợp ............................................................................ 14
1.1.3. Đặc trưng của dạy học tích hợp ...................................................................... 16
1.1.4. Mục tiêu của dạy học tích hợp ........................................................................ 17
1.1.5. Các hình thức tích hợp cơ bản trong chương trình giáo dục phổ thông ......... 18
1.1.6. Các mức độ tích hợp trong một bài học .......................................................... 21
1.1.7. Sự cần thiết của dạy học tích hợp trong dạy học Địa lí 10 THPT .................. 21
1.2. Chương trình và sách giáo khoa Địa lí 10 THPT............................................... 25

1


1.2.1. Mục tiêu của chương trình Địa lí 10 THPT .................................................... 25
1.2.2. Đặc điểm của sách giáo khoa Địa lý 10 THPT ............................................... 27
1.3. Đặc điểm tâm sinh lí và phát triển nhận thức của học sinh lớp 10 THPT ......... 27
1.3.1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi ................................................................................. 27
1.3.2. Đặc điểm về hoạt động học tập và sự phát triển trí tuệ ................................... 28
1.3.3. Tương quan giữa tâm sinh lí lứa tuổi học sinh lớp 10 THPT và dạy học tích hợp ... 29
1.4. Thực trạng dạy học tích hợp trong môn Địa lí lớp 10 THPT............................. 30
1.4.1. Thực trạng về phía giáo viên ........................................................................... 30
1.6.2. Thực trạng về phía học sinh ............................................................................ 32
1.6.3. Nguyên nhân thực trạng .................................................................................. 33
CHƯƠNG 2. QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH HỢP
TRONG ĐỊA MÔN ĐỊA LÍ LỚP 10 THPT ......................................................... 34
2.1. Khả năng dạy học tích hợp trong địa lí 10 THPT .............................................. 34
2.2. Một số nguyên tắc tổ chức dạy học tích hợp trong môn Địa lí lớp 10 THPT.... 42
2.2.1. Đảm bảo tính mục tiêu .................................................................................... 42
2.2.2. Đảm bảo
tính khoa

học ...................................................................................
43
Demo
Version
- Select.Pdf SDK
2.2.3. Đảm bảo tính liên môn và gắn với thực tiễn ................................................... 43
2.3.4. Đảm bảo tính khả thi ....................................................................................... 43
2.2.5. Đảm bảo sự tích hợp - hợp tác - tổng hợp....................................................... 44
2.3. Quy trình thiết kế bài dạy học tích hợp trong Địa lí 10 THPT .......................... 45
2.4. Một số phương pháp dạy học có hiệu quả cao trong dạy học tích hợp.............. 51
2.4.1. Phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề ............................................... 51
2.4.2. Phương pháp dạy học theo dự án .................................................................... 53
2.4.3. Phương pháp dạy học thảo luận ...................................................................... 56
2.4.4. Phương pháp tranh luận .................................................................................. 61
2.5. Thí dụ về việc dạy học tích hợp trong phần Địa lí tự nhiên đại cương - Địa lí 10
THPT ......................................................................................................................... 62
3.4. Củng cố: 5 phút .................................................................................................. 71

2


CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .......................................................... 75
3.1. Mục đích thực nghiệm ....................................................................................... 75
3.2. Nội dung thực nghiệm ........................................................................................ 75
3.3. Tổ chức thực nghiệm.......................................................................................... 75
3.4. Kết quả thực nghiệm .......................................................................................... 76
3.4.1. Kết quả định lượng .......................................................................................... 76
3.4.2. Kết quả định tính ............................................................................................. 80
3.4.3. Kết luận chung ................................................................................................ 81
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 82

1. Kết quả đạt được và hạn chế của đề tài ................................................................. 82
2. Một số đề xuất kiến nghị ....................................................................................... 82
3. Hướng mở rộng của đề tài ..................................................................................... 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 84
PHỤ LỤC

Demo Version - Select.Pdf SDK

3


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ nguyên nghĩa

CNH - HĐH

:

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

ĐC

:

Đối chứng

DHTH

:

Dạy học tích hợp

GV

:

Giáo viên

HS

:

Học sinh

KT - XH

:

Kinh tế - xã hội

PPDH

:

Phương pháp dạy học

SGK

:

Sách giáo khoa

THPT

:

Trung học phổ thông

TN

:

Thực nghiệm

Demo Version - Select.Pdf SDK

4


DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 1.1. So sánh đặc điểm của dạy học tích hợp và dạy học đơn môn .................. 23
Bảng 1.2. Nhận thức của giáo viên về việc dạy học tích hợp trong môn Địa lí 10 ....... 30
Bảng 1.3. Mức độ tổ chức dạy học tích hợp trong dạy học môn Địa lí 10 ............... 31
Bảng 1.4. Cách thức dạy học tích hợp của giáo viên trong dạy học địa lí ở trường
THPT tại tỉnh Hà Tĩnh .............................................................................................. 32
Bảng 2.1. Nội dung tích hợp trong các bài học trong phần Địa lí tự nhiên - Địa lí 10 ....... 37
Bảng 2.2 Xác định một số công cụ đánh giá mục đích dạy học ............................... 51

Bảng 3.1. Bảng phân phối điểm các bài kiểm tra của các lớp TN và ĐC của 3
trường thực nghiệm ................................................................................................... 77
Bảng 3.2. Bảng phân phối tần suất tổng hợp điểm các bài kiểm tra ở các lớp thực
nghiệm và đối chứng ................................................................................................. 78
Bảng 3.3. Tổng hợp điểm trung bình và lệch chuẩn giữa lớp TN và ĐC ................. 79

Demo Version - Select.Pdf SDK

5


DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 1.1. Các chủ đề/vấn đề trong dạy học tích hợp đa môn ................................... 19
Hình 1.2. Các chủ đề/vấn đề trong dạy học tích hợp liên môn ................................. 20
Hình 2.1. Quy trình thiết kế bài dạy học tích hợp ..................................................... 45
Hình 3.1. Biểu đồ tổng hợp so sánh kết quả thực nghiệm và đối chứng tại 3 trường
THPT tham gia thực nghiệm ..................................................................................... 78

Demo Version - Select.Pdf SDK

6


MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 Khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo xác định mục tiêu tổng quát của đổi mới là: Giáo dục con người Việt
Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi cá nhân; yêu gia đình,
yêu Tổ quốc, hết lòng phục vụ nhân dân và đất nước; có hiểu biết và k năng cơ bản,

khả năng sáng tạo để làm chủ bản thân, sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền
giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương
thức hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất
lượng; hệ thống giáo dục được chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội
nhập quốc tế; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và mang đậm bản sắc dân tộc...
Dạy học tích hợp giúp người học kết hợp tri thức của các môn học, các bài
học, phân môn cụ thể trong chương trình học tập theo nhiều cách khác nhau vì thế
việc nắm kiến thức sẽ sâu sắc, có hệ thống, bền vững và thông qua các bài học nhận
thức sẽ hìnhDemo
thành được
những- Select.Pdf
năng lực cần SDK
thiết cả trong học tập và cuộc sống.
Version
Hơn nữa dạy học tích hợp là một xu thế trong dạy học hiện đại của nhiều nước phát
triển và là một trong những xu hướng sẽ thực hiện đổi mới sách giáo khoa phổ
thông Việt Nam sau năm 2015.
Địa lí đã là môn khoa học tổng hợp, có nhiều khả năng tích hợp nhất so với các
môn học khác. Đặc biệt, chương trình Địa lí 10 là tổng hợp kiến thức đại cương về tự
nhiên và kinh tế - xã hội, gắn với thực tiễn cuộc sống và nhiều môn khoa học khác, rất
phù hợp với việc tổ chức dạy học tích hợp. Trước hết, do mọi sự vật hiện tượng trong
tự nhiên và xã hội đều ít nhiều có mối liên hệ với nhau; nhiều sự vật, hiện tượng có
những điểm tương đồng và cùng nguồn cội. Để nhận biết và giải quyết các sự vật, hiện
tượng ấy cần huy đồng tổng hợp các kiến thức và kĩ năng từ nhiều lĩnh vực khác nhau,
do đó cần tích hợp giáo dục các kiến thức và kĩ năng cần tiết thông qua môn
học…Trong thực tế nhiều năm qua, một số nội dung giáo dục đã được dạy học tích hợp
trong môn Địa lí như: Giáo dục dân số - sức khỏe sinh sản, giáo dục môi trường, giáo

7

dục kĩ năng sống, giáo dục biến đổi khí hậu, giáo dục sử dụng hợp lí và tiết kiệm năng
lượng…điều đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc dạy học tích hợp trong chương trình
Địa lí THPT. Tuy nhiên, qua quan sát thực tế giảng dạy cho thấy, hiện nay nhiều giáo
viên chưa hiểu hết về tầm quan trọng của việc tích hợp trong dạy học địa lí, chưa biết
cách xây dựng, tổ chức dạy học tích hợp sao cho hiệu quả, có tính thực tiễn cao và phát
triển năng lực cho học sinh, phần lớn giáo viên chỉ dừng lại ở mức độ lồng ghép kiến
thức đơn thuần hay minh hoạ cho kiến thức lí thuyết, mà chưa thực sự chú ý đến kĩ
năng tìm tòi, sáng tạo để phát huy năng lực của học sinh. Vì vậy tác giả đã chọn đề tài
nghiên cứu cho mình là: “Dạy học tích hợp trong môn Địa Lí 10 THPT”.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Xác định được quy trình và một số phương pháp dạy học Địa lí lớp 10
THPT có tính khả thi và hiệu quả về dạy học tích hợp góp phần thực hiện đổi mới
dạy học trong môn Địa lí 10 hiện nay.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Hệ thống hóa và phân tích cơ sở lí luận của việc dạy học tích hợp trong
môn Địa lí lớp
10 THPT.
Demo
Version - Select.Pdf SDK
- Khảo sát, điều tra hiện trạng dạy học tích hợp trong môn Địa lí ở trường THPT.
- Xác định quy trình và một số phương pháp dạy Địa lí có hiệu quả về dạy
học tích hợp trong môn Địa lí 10 và xây dựng một số ví dụ minh họa.
- Thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của phương
pháp dạy học địa lí 10 có hiệu quả về dạy học tích hợp.
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Dạy học tích hợp.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Dạy học tích hợp phần Địa lí tự nhiên đại cương lớp 10

- Về không gian: Khảo sát và tiến hành thực nghiệm tại mốt số trường
THPT ở Tỉnh Hà Tĩnh.
- Về thời gian: Năm học 2016 - 2017

8


5. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
Lý thuyết tích hợp là một triết lí được KenWilber đề xuất. Ông cho rằng tích
hợp tìm kiếm sự tổng hợp tốt nhất “ xưa, nay và mai sau”, nó được hình dung như
một lý thuyết về mọi sự vật và cung cấp cách thức kết hợp nhiều mô hình rời rạc
hiện tại thành một mạng hoạt động phức hợp. Lý thuyết tích hợp đã được nhiều nhà
thực hành lý thuyết áp dụng trong hơn 35 lĩnh vực chuyên môn và học thuật khác
nhau. Tích hợp được nhận định là một tiến trình tư duy và nhận thức mang tính chất
phát triển tự nhiên của con người trong mọi lĩnh vực, hoạt động khi họ muốn hướng
đến hiệu quả của chúng. Nhìn nhận theo quan điểm tích hợp có nghĩa là con người
có khả năng nhận ra những điểm then chốt và các mối liên hệ hữu cơ giữa các thành
tố trong hệ thống và trong tiến trình hoạt động của một lĩnh vực nào đó. Nhờ vậy
mà các hoạt động lí luận cũng như thực tiễn có thể tạo được những ý tưởng mới,
tránh trùng lặp gây lãng phí thời gian, tiền bạc và nhân lực. Có thể nói, tích hợp là
vấn đề nhận thức và tư duy của con người, là triết lí, định hướng cho những hoạt
động thực tiễn của con người.
Các nhà
giáo Version
dục đã vận- dụng
lý thuyếtSDK
tích hợp vào dạy học, trở thành một
Demo
Select.Pdf
quan điểm lí luận dạy học phổ biến, một trào lưu sư phạm của thế giới hiện nay.

Trên thế giới có nhiều tác giả đã nghiên cứu về dạy học tích hợp. Đầu tiên
phải kể đến Xavier Roegiers, ông cùng với cộng sự của mình đã viết cuốn sách được
dịch ra tiếng việt “ Khoa sư phạm tích hợp hay làm thế nào để phát triển năng lực nhà
trường” Nguyên bản tiếng Pháp - Người dịch: Đào Trọng Nguyên, Nguyễn Ngọc
Nhị, NXB Giáo dục 1996. Trong cuốn sách này, tác giả đã phân tích những căn cứ để
dẫn tới việc tích hợp trong dạy học, từ lý thuyết về các quá trình học tập, lý thuyết về
quá trình dạy học, cách xây dựng theo quan điểm tiếp cận tích hợp trong giáo dục tới
khái niệm tích hợp, định nghĩa và mục tiêu; ảnh hưởng của cách tiếp cận này với việc
xây dựng chương trình giáo dục, tới thiết kế mô hình sách giáo khoa và việc đánh giá
kết quả học tập của học sinh. Ông cho rằng tich hợp là một quan điểm lí luận dạy học
“Tích hợp có nghĩa là sự hợp nhất, sự kết hợp, sự hòa hợp…”, tích hợp môn học có
nhiều mực độ khác nhau từ đơn giản đến phức tạp, từ thấp đến cao, có thể tập hợp

9


thành 4 loại chính: tích hợp nội môn, tích hợp đa môn, tích hợp liên môn và tích hợp
xuyên môn. Trong đó ông nhấn mạnh: trong đời sống hiện đại, giáo dục cần hướng
đến dạy học tích hợp liên môn và xuyên môn để phát triển năng lực người học. Ông
cũng là người đưa ra quan điểm giáo dục nhà trường phải chuyển từ đơn thuần dạy
kiến thức sang phát triển ở HS các năng lực hành động, xem năng lực (Compétence)
là khái niệm cơ sở của khoa học sư phạm tích hợp (pédagogie delin tégration), xóa bỏ
những con người “ mù chức năng” trong xã hội. Quan điểm và tư tưởng của Xavier
đã có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc xây dựng chương trình của nhiều quốc gia
trên thế giới như Anh, Úc và hiện nay là Việt Nam.
Bên cạnh quan điểm của Xavier, chúng tôi cũng nghiên cứu quan điểm của
Forgary, ông cho rằng có ba dạng và 10 cách tích hợp. Trong đó: dạng 1 là trong các
môn học, kết nối, lồng nhau; dạng 2 là tích hợp liên môn bao gồm mô hình khuôn
chuỗi nối tiếp, chia sẻ, nối mạng, cách tiếp cận luồng; tích hợp và dạng thứ 3 là tích
hợp xuyên môn với các cách như nhúng chìm - đắm mình, nối mạng. Theo quan điểm

này, việc dạy học tích hợp có thể tiến hành trong nội bộ môn học, thực hiện qua việc
xây dựng cácDemo
chủ đề và
có thể dẫn
đến việc xây dựng
Version
- Select.Pdf
SDKcác môn học mới.
Một quan niệm nữa cũng cần đề cập đến là của Susan MDrake, quan niệm
của ông có nhiều nét tương đồng với quan điểm của Xavier,nhưng ông đã trình bày
chi tiết, có sơ đồ minh họa rõ ràng hơn, chú ý tới ngữ cảnh của đời sống thực và chú
ý tới độ sáng của người học.
Như vậy, dù đưa ra quan điểm về các mức độ và cách thức tích hợp khác nhau
nhưng tất cả các tác giả trên đều khẳng định khi tổ chức dạy học tích hợp cần thực hiện
ở mức độ tích hợp liên môn và xuyên môn. Tuy nhiên, các tác giả vẫn chưa đề cập sâu
đến việc xây dựng các hình thức tích hợp này như thế nào, Xavier có đề cập đến nhưng
vẫn còn chung chung, để áp dụng vào dạy học ở từng cấp học và môn học chưa rõ.
Trong nước, có nhiều nhà nghiên cứu đề cập đến dạy học tích hợp và việc áp
dụng trong dạy học nói chung và dạy học Địa lí nói riêng ở nhà trường phổ thông,
như: Trần Bá Hoành, Nguyễn Minh Phương, Cao Thị Thặng, Đào Trọng Quang,
Hoàng Minh Tuyết, Nguyễn Anh Dũng, Đào Thị Hồng.

10


Từ năm 2000 đến nay, nhiều tác gả đề cập đến trong công trình nghiên cứu,
các bài báo đăng trên các tạp chí khoa học về cơ sở lí luận của dạy học tích hợp như
khái niệm, mức độ, ưu điểm, nguyên tắc dạy học tích hợp, như “ Dạy học tích hợp”
của Trần Bá Hoành (2003). Hay “ Dạy tích hợp trong chương trình giáo dục phổ
thông” của TS Nguyễn Thị Kim Dung, “ Xu thế tích hợp trong nhà trường phổ

thông”, “Vận dụng quan điểm tích hợp trong việc phát triển chương trình giáo dục
Việt Nam giai đoạn 2015” của Cao Thị Thặng, “ Đổi mới chương trình giáo dục
phổ thông sau 2015” của tác giả Nguyễn Anh Dũng (Viện khoa học giáo dục Việt
Nam), hay tìm hiểu kinh nghiệm tích hợp của các quóc gia trên thế giới, thực trạng
vận dụng quan điểm tích hợp trong dạy học ở nước ta hiện nay của tác giả Nguyễn
Minh Phương và tại hội thảo “ Dạy học tích hợp - dạy học phân hóa trong chương
trình giáo dục phổ thông sau năm 2015” ; “ Dạy học tích hợp liên môn” do Bộ GD
- ĐT tổ chức… Các tác giả và chủ nhiệm các công trình nghiên cứu đều khẳng định
vai trò và ý nghĩa của dạy học tích hợp đối với việc đổi mới dạy học của nước ta
hiện nay, các tác giả cũng đã lấy ví dụ thực tế ở nhiều quốc gia đã áp dụng hình
thức dạy họcDemo
này ở các
cấp học- Select.Pdf
khác nhau. Trong
Version
SDKđó có đề cập đến các phương án
tích hợp không hình thành môn học mới dưới dạng các chủ đề tích hợp hay hình
thành môn học. Mặc dù, những nghiên cứu này vẫn đề cập nhiều dưới góc độ lí
luận, chưa đánh giá được đầy đủ và chi tiết hiện trạng của việc tổ chức dạy học tích
hợp cũng như chưa đề cập nhiều đến việc tổ chức thiết kế và tổ chức dạy học tích
hợp nói chung và dạy học Địa lí nói riêng trong nhà trường phổ thông hiện nay. Do
đó, tác giả lựa chọn hướng nghiên cứu là xây dựng quy trình thiết kế và tổ chức dạy
học tích hợp nhằm phát triển năng lực cho HS lớp 10 - THPT.
Một số tác giả, nhóm tác giả đi sâu vào việc đưa ra quy trình thiết kế và xây
dựng các chủ đề dạy học tích hợp như: công trình nghiên cứu của Nguyễn Trọng
Đức “ Xây dựng và thử nghiệm một số chủ đề tích hợp liên môn lịch sử và địa lí ở
trường THCS”, cuốn sách “ Dạy học tích hợp phát triển năng lực học sinh, quyển 2
- Khoa học xã hội do Đỗ Hương Trà (chủ biên) và Tài liệu tập huấn “ Dạy học tích
hợp ở trường THCS, THPT”; “ dạy học tích hợp liên môn lĩnh vực khoa học xã hội”

11


của Bộ GD - ĐT phát hành năm 2015. Trong đó, các tác giả có đưa ra quy trình
thiết kế và tổ chức dạy học tích hợp, cách đánh giá trong dạy học tích hợp và dạy
học phát triển năng lực học sinh cũng với một số ví dụ về các chủ đề dạy học tích
hợp, nhưng chưa đi sâu nghiên cứu dạy học tích hợp trong môn Địa lí 10 THPT.
Các tài liệu chưa đề cập đến một cách tổng thể từ cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn
của việc dạy học tích hợp, quy trình và phương pháp thiết kế, tổ chức dạy học các chủ
đề tích hợp trong Địa lí 10 THPT. Trong khi đó, việc xây dựng các chủ đề dạy học tích
hợp nói chung và dạy học liên môn của GV còn nhiều khó khăn, nhất là việc phân biệt
giữa các mức độ và hình thức tích hợp (giữa lồng ghép liên hệ, vận dụng kiến thức liên
môn và tích hợp liên môn). Hiện nay, chưa có đề tài nào đánh giá hiện trạng về thái độ,
mức độ, kĩ năng thiết kế và tổ chức dạy học tích hợp liên môn trong dạy học Địa lí ở
nhà trường phổ thông cũng như đưa ra quy trình chung về việc thiết kế và tổ chức dạy
học tích hợp liên môn có nội dung môn Địa lí, nhất là trong lớp 10.
Kế thừa các thành tựu nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài nước,
tác giả nhận thấy rằng cần phải có cái nhìn tổng thể về vai trò, ưu điểm của các loại
hình và mứcDemo
độ tích Version
hợp giữa các
môn học, trong
- Select.Pdf
SDKnội bộ môn học ở trường THPT.
Đặc biệt là việc tổ chức dạy học tích hợp như thế nào trong mỗi bài học, chủ đề học
tập để học sinh vừa chiếm lĩnh được tri thức vừa phát triển được năng lực đẻ đáp
ứng với sự biến đổi không ngừng của xã hội và yêu cầu của thời đại. Chính vì vậy
tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu “ Dạy học tích hợp trong môn Địa Lí 10 THPT”.
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Chúng tôi đã tìm hiểu, thu thập, sưu tầm các tài liệu liên quan đến đề tài:
đọc, phân tích, so sánh, chọn lọc, tổng hợp các tài liệu, văn bản để rút ra những
thông tin cần thiết phục vụ cho việc thực hiện đề tài
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Quan sát thực tiễn một số giờ dạy, thực nghiệm có liên quan đến việc sử
dụng kênh hình sách giáo khoa để có một cái nhìn khái quát về thực trạng vấn đề
chúng tôi đang nghiên cứu.

12


- Điều tra, khảo sát thực trạng dạy học tích hợp trong Địa lí của giáo viên ở
các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
- Điều tra học sinh về hiệu quả, hứng thú của việc giáo viên dạy học tích hợp
trong Địa lí 10. Trên cơ sở kết quả điều tra, khảo sát chúng tôi xử lí, phân tích, đúc
kết kinh nghiệm và có cái nhìn tổng quan về việc dạy học tích hợp trong Địa lí để từ
đó có cơ sở thực tiễn cho việc nghiên cứu đề tài.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở các trường THPT theo hướng tích hợp
trong dạy học Địa lí 10 với các lớp thực nghiệm và đối chứng.
- Áp dụng phương pháp toán học để xử lí, đánh giá điểm số, phân tích các
kết quả điều tra, thực nghiệm, đối chứng mà đề tài đã thực hiện.
7. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc tổ chức dạy học tích hợp trong
môn Địa lí 10 THPT
Chương
2: QuyVersion
trình và phương
pháp dạy học

tích hợp trong môn Địa lí 10 THPT
Demo
- Select.Pdf
SDK
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm

13