LUẬN văn LUẬT tư PHÁP TUYÊN TRUYỀN,GIÁO dục PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG bào dân tộc THIỂU số ở hậu GIANG

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (838.31 KB, 68 trang )

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

----------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
NIÊN KHÓA: 2008 – 2012

Đề Tài

TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ
Ở HẬU GIANG

Cán bộ hướng dẫn
Nguyễn Hữu Lạc
Bộ môn: Luật hành chính

Sinh viên thực hiện
Thị Mỹ Anh
MSSV: 5085786
Lớp: Tư pháp 1- k34

Cần Thơ
Tháng 5/2012

NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN


. ...........................................................................................................................................

. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................
. ...........................................................................................................................................

...........................................................................................................
...........................................................................................................

MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU...................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1.......................................................................................................................... 3
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC PHÁP
LUẬT CHO NHÂN DÂN CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ ..................................................... 3
Ở NƯỚC TA HIỆN NAY .................................................................................................... 3
1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về tuyên truyền, giáo dục pháp luật.......................... 3
1.1.1.Khái niệm tuyên truyền, giáo dục pháp luật......................................................... 3
1.1.1.1. Khái niệm tuyên truyền .................................................................................. 3
1.1.1.2. Khái niệm giáo dục pháp luật ........................................................................ 4
1.1.2. Mục đích của tuyên truyền, giáo dục pháp luật................................................... 6
1.2.3. Chủ thể và đối tượng của tuyên truyền, giáo dục pháp luật ................................ 8
1.2.3.1. Chủ thể của tuyên truyền, giáo dục pháp luật................................................. 8
1.2.3.2. Đối tượng của tuyên truyền, giáo dục pháp luật ............................................. 8
1.1.4. Nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật.............. 10
1.1.4.1. Nội dung tuyên truyền, giáo dục pháp luật ................................................... 10
1.1.4.2. Hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật ........................... 12
1.2. Khái quát chung về các dân tộc Việt Nam.............................................................. 13
1.2.1. Đại gia đình các dân tộc Việt Nam .................................................................... 13
1.2.2. Nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất trong đa dạng, mỗi dân tộc
anh em có những giá trị và sắc thái văn hoá riêng ..................................................... 14
1.3. Cơ sở pháp lý của công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật ở nước ta............... 15
CHƯƠNG 2........................................................................................................................ 19
THỰC TRẠNG TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN
TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH HẬU GIANG .......................................................................... 19
2.1. Đặc điểm tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh

Hậu Giang ...................................................................................................................... 19
2.2. Đặc điểm tình hình địa lý tự nhiên và kinh tế - xã hội tỉnh Hậu Giang................. 23
2.2.1.

Đặc điểm vị trí địa lý .................................................................................... 23

2.2.2.

Đặc điểm dân cư .......................................................................................... 24

2.2.3.

Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................................. 24

2.2.4.

Về văn hóa - xã hội ...................................................................................... 25

2.2.5. Về giáo dục và y tế .............................................................................................. 28
2.3. Thực trạng tuyên truyền, giáo dục pháp luật......................................................... 29
2.3.1. Khái quát tình hình thực trạng tuyên truyền, giáo dục pháp luật ..................... 29
2.3.1.1. Thực trạng về đối tượng............................................................................... 29
2.3.1.2. Thực trạng về chủ thể................................................................................... 32

1

2.3.2. Đánh giá thực trạng công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật ở tỉnh Hậu
Giang........................................................................................................................... 34
2.4. Trách nhiệm tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật của các cơ quan nhà nước

và các tổ chức chính trị xã hội ....................................................................................... 37
CHƯƠNG 3........................................................................................................................ 43
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP CƠ BẢN CỦA VIỆC TĂNG CƯỜNG
TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO.................................. 43
DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở HẬU GIANG............................................................................ 43
3.1. Phương hướng tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng
bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang.................................................................................. 43
3.2.1 Xây dựng kế hoạch chương trình tuyên truyền giáo dục pháp luật cho đồng bào
dân tộc thiểu số............................................................................................................ 43
3.2.2. Xây dựng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ tuyên truyền viên về pháp luật............... 44
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả các hình thức tuyên truyền phổ biến, giáo dục
pháp luật cơ bản ở Hậu Giang....................................................................................... 46
3.3.1. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật thông qua các phương tiện thông tin đại
chúng........................................................................................................................... 46
3.3.2. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật thông qua công tác hòa giải ở cơ sở............. 49
3.3.3. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật thông qua các loại hình sinh hoạt văn hóa dân
gian.............................................................................................................................. 51
3.3.4. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật thông qua hoạt động xét xử của tòa án........ 55
3.3.4.1. Đặc điểm về tuyên truyền, pháp luật thông qua xét xử của tòa án................. 56
3.3.4.2. Về đối tượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong một phiên tòa .............. 56
KẾT LUẬN ......................................................................................................................... 58

2

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xuất phát từ yêu cầu của công cuộc đổi mới đất nước, Đảng và Nhà nước ta chủ
trương xây dựng một “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam” thực sự của

dân, do dân, vì dân, với mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh”. Không ngừng xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường pháp
chế xã hội chủ nghĩa, nâng cao dân trí và trình độ hiểu biết pháp luật cho mọi thành
viên trong xã hội.
Cùng với việc chú trọng xây dựng một hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ,
Nhà nước đã tiến hành nhiều biện pháp nhằm đưa pháp luật đi vào cuộc sống, bảo đảm
cho pháp luật được thi hành một cách nghiêm minh, thống nhất và công bằng. Một
trong những biện pháp có tầm quan trọng đặc biệt đó là tuyên truyền phổ biến, giáo
dục pháp luật. Đây là một biện pháp không thể thiếu được trong quá trình xây dựng và
thực hiện pháp luật, nhằm hình thành một cách bền vững ý thức tôn trọng pháp luật,
thực hiện “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” của người dân.
Hậu Giang là một tỉnh được chia tách từ tỉnh Cần Thơ (cũ) theo Nghị Quyết số
22/2003/QH11 ngày 26 tháng 11 năm 2003 của Quốc hội khoá XI và Nghị định số
05/2004/NĐ-CP ngày 02 tháng 01 năm 2004 của Chính phủ.
Theo Quyết định số 301/2006/QĐ-UBDT ngày 27 tháng 11 năm 2006 của Ủy
ban Dân tộc về việc công nhận 3 khu vực vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo
trình độ phát triển và Quyết định số 30/2007/QĐ-TTg ngày 05 tháng 3 năm 2007 của
Thủ tướng Chính phủ thì tỉnh Hậu Giang có 21 xã, 31 ấp đồng bào dân tộc thiểu số
thuộc khu vực II. Đa số đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang chủ yếu sinh sống ở
vùng sâu, vùng xa, vì vậy, các điều kiện để tiếp nhận thông tin, nhất là thông tin pháp
lý, văn bản pháp luật rất hạn chế cho nên ý thức pháp luật không cao, nhiều vụ vi
phạm Luật hình sự, Luật Dân sự, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Giao thông đường
bộ và đường thủy… thường xuyên xảy ra với mức độ ngày càng nghiêm trọng làm ảnh
hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh.
Vấn đề đặt ra hiện nay là phải tăng cường tuyên truyền phổ biến, giáo dục đưa
pháp luật vào cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số, để họ hiểu và làm theo pháp
luật, giảm bớt những hủ tục lạc hậu, những vụ vi phạm pháp luật qua đó nâng cao đời
sống vật chất và văn hoá tinh thần, góp phần ổn định tình hình an ninh, trật tự ở địa
phương. Với những lý do trên người viết chọn vấn đề: “tuyên truyền, giáo dục pháp

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

1

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của
mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Làm sáng tỏ cơ sở lý luận của công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng
bào dân tộc thiểu số, từ đó khảo sát thực trạng và đề xuất một số giải pháp nâng cao
hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở
tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn hiện nay.
3. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về vấn đề tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào
dân tộc thiểu số ở tỉnh Hậu Giang nói chung, đặc biệt là nhân dân các dân tộc Khmer.
Người viết nghiên cứu khái quát về những nội dung cơ bản và vai trò của pháp luật,
công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở
nước ta hiện nay, thực trạng về tình hình công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong
tỉnh Hậu Giang. Trên cơ sở đó người viết đưa ra một số giải pháp góp phần cho công
tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật được hoàn chỉnh hơn.
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn được xây dựng trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và pháp luật Nhà nước ta về tuyên truyền
phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và cho đồng bào các dân tộc thiểu số nói riêng.
Để nghiên cứu đề tài, người viết sử dụng tổng hợp các văn bản luật, dưới luật,
chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, các tạp chí, bài báo liên quan đến vấn
đề phổ biến giáo dục pháp luật để phân tích vấn đề. Bên cạnh đó người viết còn liên hệ

với thực tế để tìm hiểu, quan sát và thu thập những giá trị thực tiễn để tạo nên bài viết.
5. Kết cấu đề tài
Trong đề tài ngoài lời nói đầu, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo thì đề tài
có bố cục như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho
nhân dân các dân tộc thiểu số ở nước ta hiện nay.
Chương 2: Thực trạng tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào
dân tộc thiểu số ở tỉnh Hậu Giang.
Chương 3: Phương hướng và các giải pháp cơ bản của việc tăng cường tuyên
truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Hậu Giang.
Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

2

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC
PHÁP LUẬT CHO NHÂN DÂN CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ
Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về tuyên truyền, giáo dục pháp luật
1.1.1.Khái niệm tuyên truyền, giáo dục pháp luật
1.1.1.1. Khái niệm tuyên truyền
Tuyên truyền, theo tiếng La tinh (Prataganda) là truyền bá, truyền đạt một quan
điểm nào đó. Thuật ngữ tuyên truyền được sử dụng để biểu đạt các hoạt động nhằm tác
động đến suy nghĩ, tư tưởng của người khác và định hướng hành động của họ theo một
khuynh hướng nhất định.
Theo Đại từ điển bách khoa toàn thư Liên Xô (cũ), thuật ngữ tuyên truyền có hai

nghĩa. Theo nghĩa rộng, tuyên truyền là sự truyền bá những quan điểm, tư tưởng về
chính trị, triết học, khoa học, nghệ thuật… nhằm biến những quan điểm, tư tưởng ấy
thành ý thức xã hội, thành hành động cụ thể của quần chúng. Theo nghĩa hẹp, tuyên
truyền là sự truyền bá những quan điểm lý luận nhằm xây dựng cho quần chúng thế
giới quan nhất định phù hợp với lợi ích thế giới quan ấy. Với quan điểm này, tuyên
truyền theo nghĩa hẹp chính là tuyên truyền chính trị, tuyên truyền tư tưởng mà mục
đích của nó là hình thành ở đối tượng tuyên truyền một thế giới quan nhất định, một
kiểu ý thức xã hội nhất định và cổ vũ tính tích cực xã hội của con người.
Trong tác phẩm “Người tuyên truyền và cách tuyên truyền”, Hồ Chí Minh cho
rằng: “Tuyên truyền là đem một việc gì nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân tin, dân theo,
dân làm”. Theo từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học, do Giáo Sư Hoàng Phê
(chủ biên) chú giải “Tuyên truyền là giải thích rộng rãi để thuyết phục mọi người tán
thành, ủng hộ, làm theo”.
Từ những quan điểm trên, vận dụng vào công tác tuyên truyền ở nước ta hiện
nay, có thể xác định: tuyên truyền là hoạt động có mục đích của chủ thể tuyên truyền,
nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến đối tượng tuyên truyền, từ đó tạo
cho đối tượng tuyên truyền có niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng và tự giác,
sáng tạo trong hoạt động thực tiễn, nhằm góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

3

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
hoá, hiện đại hoá, đưa đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội.1 Tuyên truyền có quá trình
hình thành và phát triển lâu dài trong lịch sử nhân loại. Xã hội loài người xuất hiện

cũng đồng thời xuất hiện hoạt động tuyên truyền. Tuyên truyền gắn liền với các hình
thái kinh tế - xã hội khác nhau. Ngôn ngữ chính là phương tiện truyền thông sơ khai
nhưng quan trọng bậc nhất của con người. Qua những tín hiệu âm thanh giản đơn, con
người có sự trao đổi tình cảm, tạo sự giao tiếp trong sinh hoạt, lao động sản xuất. Hoạt
động tuyên truyền chính là hoạt động của con người tác động đến con người. Vì vậy
nó là hoạt động xã hội đặc biệt, bởi chủ thể tuyên truyền và đối tượng tuyên truyền đều
là con người.
1.1.1.2. Khái niệm giáo dục pháp luật
Giáo dục pháp luật là vấn đề lý luận cơ bản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong
khoa học giáo dục cũng như trong sự nghiệp giáo dục ở nước ta. Khái niệm giáo dục
pháp luật thường được quan niệm là một dạng hoạt động gắn liền với việc triển khai
thực hiện pháp luật cũng như trong thực tiễn áp dụng pháp luật. Chính vì vậy, quan
niệm về giáo dục pháp luật ở nước ta vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Song để có một
cách nhìn nhận đúng đắn khoa học về giáo dục pháp luật, trước hết chúng ta cần xem
xét một số quan niệm về giáo dục pháp luật cơ bản sau đây:2
- Quan niệm thứ nhất cho rằng: Giáo dục pháp luật là một bộ phận của giáo dục
chính trị tư tưởng, đạo đức. Theo quan niệm này khi tiến hành giáo dục chính trị tư
tưởng, các quan điểm, đường lối chủ trương của Đảng cho nhân dân thì tự nó sẽ hình
thành nên ý thức pháp luật. Điều đó có ý nghĩa là khi làm tốt công tác giáo dục chính
trị tư tưởng, giáo dục đạo đức sẽ đạt được sự tôn trọng pháp luật của nhân dân. Hay
nói cách khác, sự hình thành ý thức pháp luật là hệ quả tất yếu của việc giáo dục chính
trị tư tưởng hay giáo dục đạo đức.
- Quan niệm thứ hai: Xem giáo dục pháp luật chỉ đơn thuần là hoạt động phổ
biến tuyên truyền, giải thích pháp luật thông qua các phương tiện thông tin đại chúng
như đài phát thanh, truyền hình và sách báo. Chỉ cần làm tốt công tác thông tin tuyên
truyền pháp luật như vậy là có thể làm tốt công tác giáo dục pháp luật.
- Quan niệm thứ ba cho rằng: Giáo dục pháp luật là lấy “trừng trị” để giáo dục
người vi phạm và răn đe giáo dục người khác. Thông qua việc xử lý hành vi vi phạm
1

Tập thể tác giả, Phan Xuân Trường, Phạm Thị Thu Dung… Nghiên cứu xây dựng hệ thống giải pháp nâng cao
hiệu quả công tác tuyên truyền trong đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Gia Lai, đặc san pháp luật, ban Tuyên
Giáo Tỉnh Ủy Gia Lai, Pleiku, tháng 7-2010, Tr. 6 - 7.
2

Phạm Hàn Lâm, “Giáo dục pháp luật cho nhân dân các dân tộc ít người ở tỉnh Đắk Lắk - Thực trạng và giải
pháp”, luận văn Thạc sĩ luật học, năm 2001, tr. 9 - 10.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

4

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
pháp luật như áp dụng hình phạt đối với người phạm tội, xử phạt vi phạm hành chính
hay áp dụng chế độ trách nhiệm dân sự điều đó sẽ có tác dụng giáo dục pháp luật cho
mọi người, không cần phải tuyên truyền hay giải thích pháp luật.
- Quan niệm thứ tư: Đồng nghĩa giáo dục pháp luật với dạy và học pháp luật ở
các trường học, còn việc tuyên truyền phổ biến pháp luật ở ngoài xã hội thì không
phải.
Tất cả các quan niệm trên, mặc dù ở những góc độ khác nhau, nhưng đều có sự
nhìn nhận giáo dục ở những khía cạnh và mức độ hợp lý nhất định. Song, các quan
niệm đó đều bộc lộ ít nhiều sự phiến diện, hoặc đơn giản đến mức tầm thường hóa vai
trò của giáo dục pháp luật; chưa thấy được đặc thù và giá trị vốn có của giáo dục pháp
luật. Vì vậy, những quan niệm đó đã hạ thấp vai trò, vị trí xã hội của pháp luật. Mặt
khác, trong thực tiễn, các quan niệm trên đây đã không tạo ra khả năng hoặc thậm chí
cản trở việc triển khai hoạt động có tổ chức cũng như quy mô thực hiện pháp luật; làm
cho hiệu lực, hiệu quả của pháp luật trong thực tế không cao. Nhận định trên thể hiện

trong quan niệm thứ nhất; việc hình thành nên ý thức pháp luật của con người được
xem là sản phẩm của quá trình giáo dục chính trị tư tưởng hay giáo dục đạo đức. Nếu
quan niệm như vậy thì vấn đề sẽ không được coi trọng đúng mức, do vậy không được
đặt ra một hoạt động độc lập. Chính quan niệm này trong thực tiễn đã gây ra một hậu
quả kéo dài trong nhiều năm nay ở nước ta dẫn đến không có nội dung, chương trình
giáo dục pháp luật; pháp luật không đến với người dân nên ý thức pháp luật trong xã
hội thấp kém.
Quan niệm thứ hai coi giáo dục pháp luật thực chất là những đợt tuyên truyền, cổ
động không mang tính thường xuyên, liên tục với nội dung, chương trình cụ thể theo
mùa vụ, mỗi khi các văn bản pháp luật mới được ban hành. Khi sửa đổi Hiến pháp, sửa
đổi Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự… thì Nhà nước tổ chức tuyên truyền theo đợt.
Quan niệm giáo dục pháp luật như vậy là thiếu đồng bộ, thiếu liên tục nên hiệu quả
giáo dục không cao.
Các quan niệm thứ ba, thứ tư cũng đều bọc lộ những khiếm khuyết nên trong
thực tiễn đã không tạo ra khả năng triển khai hoạt động giáo dục một cách rộng rãi. Có
thể nói các ý kiến trên khó có thể khái quát một cách đầy đủ nội hàm của khái niệm
này.
Trong khoa học sư phạm thì giáo dục được hiểu theo hai nghĩa đó là nghĩa rộng
và nghĩa hẹp.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

5

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
- Theo nghĩa rộng: Giáo dục là sự ảnh hưởng, tác động của những điều kiện
khách quan (như chế độ xã hội, trình độ phát triển kinh tế, môi trường sống…) và của

cả những nhân tố chủ quan (tác động tự giác, có chủ định và định hướng của nhân tố
con người) nhằm hình thành những phẩm chất, kỹ năng nhất định của đối tượng giáo
dục.
- Theo nghĩa hẹp: Giáo dục là quá trình tác động có định hướng của nhân tố chủ
quan lên khách thể giáo dục, nhằm truyền bá những kinh nghiệm đấu tranh và sản
xuất, những tri thức về tự nhiên, xã hội và tư duy, để họ có đầy đủ khả năng tham gia
vào lao động và đời sống xã hội.
Thực tế hiện nay theo quan điểm chung của các nhà khoa học pháp lý đều xuất
phát từ nghĩa hẹp của giáo dục. Từ đó cho thấy, sự hình thành ý thức của con người là
một quá trình chịu ảnh hưởng và sự tác động khách quan lẫn các nhân tố chủ quan.
Các Mác viết: “Con người vốn là sản phẩm của hoàn cảnh và giáo dục. Và do đó con
người đã biến đổi là sản phẩm của những hoàn cảnh khác và của một nền giáo dục đã
thay đổi”.3
Tóm lại: Giáo dục pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ định
của chủ thể để cung cấp tri thức pháp luật, bồi dưỡng tình cảm và hành vi hợp pháp
cho đối tượng giáo dục nhằm mục đích hình thành ở họ ý thức pháp luật đúng đắn và
thói quen hành động phù hợp với các quy định pháp luật. Để từ đó, đối tượng sẻ có ý
thức tốt về pháp luật, tôn trọng và tự giác xử xự theo yêu cầu của pháp luật.4
1.1.2. Mục đích của tuyên truyền, giáo dục pháp luật
Mục đích của tuyên truyền, giáo dục pháp luật được xem xét trên nhiều góc độ
tùy thuộc vào đối tượng phổ biến cũng như đối tượng được giáo dục… Với những
cách tiếp cận góc độ như trên cho thấy, tuyên truyền, giáo dục pháp luật là những mức
độ khác nhau trong việc truyền tải những thông tin đến các chủ thể cần thiết, để nhân
dân hiểu biết pháp luật nhiều hơn, và để cho họ tránh được những sai phạm trong cuộc
sống… Từ đó, ta có các mục đích tuyên truyền, giáo dục cơ bản sau:5
- Một là: Từng bước nâng cao nhận thức về pháp luật cho công dân.
Nâng cao nhận thức, mở rộng sự hiểu biết của con người trên các lĩnh vực là một
yêu cầu khách quan của công tác giáo dục nói chung. Trong tuyên truyền, giáo dục

3

C.Mác và Ph. Ăngghen, Toàn tập, tập 3, Nxb. Chính trị quốc gia Hà Nội, năm 1995.
Nguyễn Minh Đoan, ý thức pháp luật, Nxb Tư Pháp, năm 2008, Tr. 168.
5
Phạm Hàn Lâm, “Giáo dục pháp luật cho nhân dân các dân tộc ít người ở tỉnh Đắk Lắk - Thực trạng và giải
pháp”, luận văn Thạc sĩ luật học, năm 2001, tr. 14 - 15 - 16.
4

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

6

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
pháp luật, mục đích đặt ra là không ngừng nâng cao nhận thức về Nhà nước, về pháp
luật và đặc biệt là về pháp luật thực định. Trong điều kiện ở nước ta hiện nay, thực tế
cho thấy rằng Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao dân trí, nhất
là dân trí pháp lý. Tuy nhiên, do đặc điểm và điều kiện ở một số vùng sâu, vùng xa nên
nhân dân các dân tộc ít người có hạn chế về hiểu biết pháp luật. Vì thế việc xác định
đúng đắn mục đích tuyên truyền giáo dục pháp luật có ý nghĩa thực tiễn đặc biệt quan
trọng.
- Hai là: Hình thành, làm sâu sắc và từng bước mở rộng hệ thống tri thức pháp
luật cho đối tượng. Thông qua tuyên truyền giáo dục pháp luật, người tuyên truyền
giáo dục được trang bị những tri thức cơ bản về pháp luật như giá trị của pháp luật, vai
trò điều chỉnh của pháp luật, các chuẩn mực pháp luật trong từng lĩnh vực đời sống.
Hình thành tri thức pháp luật là nền móng cơ bản để xây dựng tình cảm pháp luật.
Trên cơ sở kiến thức pháp luật được trang bị đã hình thành mở rộng và làm sâu sắc tri
thức pháp luật, giúp người dân am hiểu hơn về pháp luật và biết cách đánh giá một

cách đúng đắn các hành vi pháp lý. Tri thức pháp luật góp phần định hướng cho lòng
tin đúng đắn vào các giá trị của pháp luật, tạo cơ sở hình thành hành vi hợp pháp ở mỗi
cá nhân.
- Ba là: Tuyên truyền, giáo dục pháp luật nhằm hình thành động cơ, hành vi và
thói quen xử sự hợp pháp, tích cực.
Hành vi xử sự theo pháp luật của con người là kết quả của một quá trình nhận
thức pháp luật. Trong quá trình nhận thức thì có nhiều yếu tố tác động (chủ quan và
khách quan) để hình thành nên hành vi và thói quen xử sự theo pháp luật trong đó hoạt
động tuyên truyền, giáo dục pháp luật là yếu tố cơ bản. Bởi lẽ thông qua tuyên truyền,
giáo dục pháp luật sẽ cung cấp tri thức pháp luật, lòng tin sâu sắc vào sự cần thiết vào
sự tuân theo một cách tự nguyện những qui định của pháp luật. Để đạt được mục đích
này trong quá trình tuyên truyền, giáo dục pháp luật phải lựa chọn nhiều hình thức,
phương pháp và thường xuyên, liên tục để mọi công dân hiểu được sự cần thiết của
pháp luật. thực tiễn hiện nay ở nước ta, mục đích này có quan hệ vô cùng to lớn khi mà
đa số nhân dân lao động vẫn còn tình trạng chưa có thói quen theo pháp luật, việc sử
dụng quyền và thực hiện nghĩa vụ theo quy định của hiến pháp và pháp luật còn nhiều
hạn chế, thậm chí còn vi phạm nghiêm trọng.
Tuyên truyền, giáo dục pháp luật nhằm đạt được ba mục đích nêu trên, ngoài ra
mục đích của nó còn giúp cho việc xác định hiệu quả của quá trình tuyên truyền, giao
dục pháp luật.
Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

7

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
1.2.3. Chủ thể và đối tượng của tuyên truyền, giáo dục pháp luật
Trong hoạt động tuyên truyền giáo dục pháp luật những người (cá nhân, tổ chức)

theo chức năng nhiệm vụ của mình tham gia vào việc truyền thụ, tuyên truyền phổ
biến pháp luật như giảng dạy, trình bày, giải thích pháp luật được gọi là chủ thể, những
người được truyền thụ học tập, nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật gọi là đối tượng.
1.2.3.1. Chủ thể của tuyên truyền, giáo dục pháp luật
Trong lý luận và giáo dục học chủ thể của tuyên truyền, giáo dục pháp luật là
những thầy giáo, cô giáo và tất cả những người làm công tác tuyên truyền khác. Theo
từ điển Tiếng Việt: chủ thể nói chung được hiểu “là đối tượng gây ra hành động mang
tính tác động trong quan hệ đối lập với đối tượng bị chi phối bởi hành động tác động,
gọi là khách thể”.6 Vận dụng vào công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, ta có thể
hiểu thế nào là chủ thể của tuyên truyền, giáo dục pháp luật. Hay nói cách khác, chủ
thể của tuyên truyền pháp luật được hiểu là tất cả những người, mà theo chức năng,
nhiệm vụ hay trách nhiệm xã hội, đã tham gia góp phần vào việc thực hiện các mục
tiêu tuyên truyền, giáo dục pháp luật. Việc xác định chủ thể, đối tượng tuyên truyền
giáo dục pháp luật có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn. Trong mối quan hệ và sự tác
động qua lại giữa chủ thể và đối tượng trong quá trình tuyên truyền giáo dục pháp luật,
chủ thể khi tiến hành mọi hoạt động tuyên truyền thì sự tác động đó có ý thức, có mục
đích, có kế hoạch hướng đến đối tượng tuyên truyền giáo dục. Trên cơ sở đó, chủ thể
xác định những nhu cầu, khả năng và điều kiện tiếp nhận tác động tuyên truyền, giáo
dục pháp luật của đối tượng cũng như các yêu cầu đòi hỏi khách quan với các chủ thể
tuyên truyền trong việc xác định nội dung, hình thức, phương pháp phù hợp để tiếp
cận tuyên truyền và tiến hành tuyên truyền có hiệu quả nhất.
1.2.3.2. Đối tượng của tuyên truyền, giáo dục pháp luật
Vấn đề đối tượng của tuyên truyền, giáo dục pháp luật có quan hệ chặt chẽ với
chủ thể, vì chủ thể khi tiến hành hoạt động tuyên truyền thì phải xác định đối tượng là
ai, cơ quan, tổ chức hay cá nhân, công dân nào, trình độ tuổi tác. Trên cơ sở xác định
đúng đắn đối tượng cần tuyên truyền thì chủ thể mới lựa chọn hình thức và phương
pháp thích hợp. Chẳng hạn đối tượng là cán bộ, công chức Nhà nước thì khi tuyên
truyền, giáo dục phải khác với nhân dân các dân tộc ít người. Có như vậy, chủ thể mới
mang lại hiệu quả cao trong công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật.
Đối tượng của tuyên truyền, giáo dục pháp luật có thể là những cá nhân công dân,

cơ quan tổ chức hoặc một nhóm cộng đồng dân cư trong xã hội được tiếp nhận tác
6

Từ điển Tiếng Việt, Nhà xuất bản Thống kê. 2004, tr. 130.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

8

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
động của các hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật trực tiếp hoặc gián tiếp do
chủ thể tuyên truyền tiến hành nhằm đạt được mục đích đặt ra. Chương trình phổ biến,
giáo dục pháp luật của Chính phủ vẫn giữ nguyên các nhóm đối tượng như trong kế
hoạch triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm 1998 đến năm 2002, cụ
thể là: các tầng lớp nhân dân; cán bộ, công chức; thanh thiếu niên; người lao động,
người quản lý và cán bộ công đoàn trong doanh nghiệp; lực lượng vũ trang. Trong
từng nhóm kế hoạch có chỉ rõ một số đối tượng cụ thể cần tập trung.
- Cán bộ, công chức nhà nước: Đối tượng này là cán bộ, công chức Nhà nước.
Họ đã được đào tạo bồi dưỡng nên đã có trình độ và khả năng nhận thức nhất định. Ở
đối tượng này, vấn đề tuyên truyền, giáo dục pháp luật phải chú ý hơn đến những
người đang làm việc trong các cơ quan bảo vệ pháp luật như Tòa án, Viện kiểm sát,
Thanh tra… Trong mối quan hệ này, họ là đối tượng cần được tuyên truyền pháp luật.
Trong những năm gần đây đội ngũ cán bộ, công chức của Nhà nước ta đã được Đảng
và Nhà nước quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức pháp luật. Tuy nhiên, nhiều
cán bộ, công chức Nhà nước, do không được đào tạo cơ bản nên kiến thức pháp luật
còn nhiều hạn chế, thiếu hệ thống. Điều đó đã hạn chế rất nhiều năng lực quản lý nhà
nước, khả năng giải quyết công việc trong các cơ quan nhà nước. Vì vậy, tuyên truyền,

giáo dục pháp luật cho đối tượng cán bộ công chức là một vấn đề vừa cấp bách vừa lâu
dài, phải thường xuyên, liên tục mới có thể đáp ứng đòi hỏi của quá trình quản lý nhà
nước bằng pháp luật ở nước ta.
- Học sinh, sinh viên: Đối tượng này là những công dân trẻ, khỏe, thông minh và
sáng tạo, là chủ nhân tương lai của đất nước. Học sinh, sinh viên đang thực sự là lực
lượng xung kích trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, công nghệ. Tuy nhiên, ý thức
pháp luật của họ vẫn còn nhiều hạn chế. Do vậy tình trạng vi phạm pháp luật đã xảy ra
trong các trường học hiện nay rất đáng kể cũng như ngoài xã hội. Các tệ nạn xã hội
như ma túy, cờ bạc, lối sống buông thả… phần nhiều lại do thanh thiếu niên mác phải.
Vì thế tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đối tượng học sinh - sinh viên cũng là một
yêu cầu khách quan của xã hội đang được Nhà nước ta thật sự quan tâm và coi trọng.
Có như vậy, học sinh, sinh viên sau khi ra trường sẽ có kiến thức khoa học vững vàng,
có lối sống lành mạnh và ý thức pháp luật được nâng cao.
- Các chủ doanh nghiệp, người quản lý, cán bộ công đoàn ở các doanh nghiệp:
Trong sự nghiệp đổi mới nền kinh tế ở nước ta, chính sách phát triển kinh tế nhiều
thành phần của Đảng và Nhà nước ta là nhất quán ổn định lâu dài. Nhà nước tạo ra
môi trường pháp luật bình đẳng nhằm bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp cũng như sự
tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp trong mọi thành phần kinh tế. Song, Nhà
Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

9

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
nước cũng đòi hỏi nghiêm ngặt các doanh nghiệp, các thương nhân phải hoạt động sản
xuất kinh doanh trong khuôn khổ pháp luật. Tuy nhiên trên thực tế việc sản xuất, kinh
doanh vẫn bị ảnh hưởng của cơ chế cũ và trật tự lỏng lẽo. Bởi không ít các doanh
nghiệp, các thương nhân, đặc biệt là những người sản xuất nhỏ hay làm kinh tế gia

đình khi tham gia vào nền kinh tế thị trường, do kiến thức pháp luật còn hạn chế, nhất
là pháp luật kinh tế. Vì vậy, hiện tượng vi phạm hợp đồng, hoặc bị lừa đảo hoặc dẫn
đến thua lỗ là khó tránh khỏi. Đúng như Đảng ta đã nhận định: “lối làm ăn chảy theo
lợi nhuận bất kể giá nào, dẫn đến vi phạm pháp luật, lừa đảo, hối lộ, làm hang giả,
buôn lậu, trốn thuế, xâm phạm nghiêm trọng tài sản xã hội chủ nghĩa và của công dân,
làm cho kỹ luật, kỹ cương và pháp luật không nghiêm”.7 Như vậy, tuyên truyền, giáo
dục pháp luật đòi hỏi từ nhu cầu cần thiết của các nhà kinh doanh và yêu cầu quản lý
kinh tế của Nhà nước. Có như vậy mới giúp họ có những kiến thức cơ bản về pháp luật
liên quan đến lĩnh vực kinh doanh, từng bước tạo cho họ thói quen kinh doanh trong
khuôn khổ pháp luật, tránh tình trạng vi phạm pháp luật.
- Các tầng lớp nhân dân lao động, đặc biệt là nhân dân các dân tộc ít người,
vùng sâu, vùng xa: Đây là lực lượng đông đảo những người lao động, chiếm đa số
trong xã hội và lao động của họ đang tạo ra một khối lượng lớn giá trị vật chất trong xã
hội.
Tuy nhiên, lực lượng đông nhất trong xã hội này lại ít có điều kiện được học tập,
nghiên cứu và tìm hiểu pháp luật. Đặc biệt là nhân dân các dân tộc ít người ở vùng sâu,
vùng xa như Hậu Giang, ý thức pháp luật của họ còn rất thấp. Chính vì vậy cần phải
tuyên truyền, giáo dục pháp luật để họ nhận thức được trách nhiệm và nghĩa vụ, quyền
lợi của công dân đối với Nhà nước và xã hội. Tỉnh Hậu Giang cần phải chú ý đến các
già làng với tư cách vừa là chủ thể tuyên truyền giáo dục vừa là đối tượng của tuyên
truyền, giáo dục pháp luật. Có thể nói các già làng là những người rất có uy tính ở
phum, sóc. Những việc xích mích trong phum, sóc với nhau đều do già làng giải quyết
một cách có hiệu quả. Tuy nhiên, các già làng ở đây chỉ dựa vào uy tính tập quán, luật
tục để chỉ dẫn và giải quyết công việc, còn kiến thức pháp luật còn rất nhiều hạn chế.
Vì vậy, đối tượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật chủ yếu được đề cập ở đây chính là
nhân dân các dân tộc ít người ở Hậu Giang.
1.1.4. Nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật
1.1.4.1. Nội dung tuyên truyền, giáo dục pháp luật

7

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb. Sự thật Hà Nội, 1991, tr. 25.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

10

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
Việc xác định nội dung của tuyên truyền, giáo dục pháp luật là vấn đề đặc biệt
quan trọng. Nói chung nó là một phạm vi rộng bao gồm kiến thức pháp luật cơ bản
như lý luận khoa học về pháp luật, các nghành luật, các văn bản pháp luật thực định.
Ngoài ra, nội dung của tuyên truyền, giáo dục pháp luật còn bao hàm các thông tin về
việc thực hiện pháp luật, về việc điều tra, xét xử các vụ án hình sự, dân sự, kinh tế, cả
về nghiên cứu điều tra xã hội học pháp luật. Các thông tin hướng dẫn hành vi pháp luật
cụ thể của công dân như thực hiện quyền và nghĩa vụ theo pháp luật, các quy định và
thủ tục để bảo vệ các lợi ích của Nhà nước và xã hội, các quyền và lợi ích hợp pháp
tập thể và công dân. Đối với nhân dân ở nước ta nói chung và ở tỉnh Hậu Giang nói
riêng, theo người viết nội dung của tuyên truyền, giáo dục pháp luật cụ thể là:8
- Đối với nông dân: Tập trung phổ biến, hướng dẫn các trình tự, thủ tục thực hiện
các quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, trong đó chú trọng quyền liên quan đến
việc chuyển quyền sử dụng đất như chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, thế
chấp quyền sử dụng đất; giao đất, thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,
giải tỏa, đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất; xử lý vi phạm hành chính, giải
quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong quản lý, sử dụng đất đai; nghĩa vụ nộp thuế,
bảo vệ đê điều, các công trình thủy lợi.
- Đối với đồng bào dân tộc thiểu số: Tập trung phổ biến, hướng dẫn thực hiện các
quy định pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng, các trình tự, thủ tục về giao đất rừng,

giao khoán rừng và đất lâm nghiệp, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
- Đối với phụ nữ: Tập trung phổ biến, hướng dẫn thực hiện các quy định pháp
luật liên quan trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của phụ nữ thuộc các lĩnh vực hôn nhân
và gia đình, bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em; quyền bình đẳng nam, nữ trong hoạt
động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và gia đình.
Nội dung giáo dục pháp luật đòi hỏi phải làm sáng tỏ quan điểm của Đảng đó là:
pháp luật phải được chấp hành nghiêm chỉnh, mọi người điều bình đẳng trước pháp
luật.9 Giáo dục pháp luật phải đặt trong mối quan hệ với việc coi trọng pháp luật và
nâng cao đạo đức, coi đó như là một trong những cơ sở quan trọng để bảo đảm hiệu
quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật. Thông qua những nội dung cụ thể,
tuyên truyền cho các đồng bào dân tộc thiểu số phải thực sự tạo thành một chuyển biến
8

Quyết định của Thủ Tướng Chính Phủ số 13/2003/QĐ-TTg, Ngày 17/01/2003 Phê duyệt chương trình phổ biến

giáo dục pháp luật năm 2003 đến 2007.
9

Nguyễn Đình Đặng Lục, Vai trò của pháp luật trong quá trình hình thành nhân cách, Nxb. Tư Pháp, 2004, tr.
129.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

11

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
tích cực về ý thức pháp luật, giúp họ có nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí và trách

nhiệm của mình trước pháp luật, khắc phục và loại bỏ tư tưởng coi pháp luật là một cái
gì đó trừu tượng, ít gắn bó đến cuộc sống hằng ngày và từ đó tự tước bỏ quyền làm
chủ và tự tách mình ra khỏi xã hội. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII đã
đặt ra: “kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã
hội, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong việc giải quyết những vấn đề xã hội bức xúc, đẩy
lùi tiêu cực, bất công và các tệ nạn xã hội”.10 Mục tiêu phương hướng đó chỉ đạt được
khi mà công tác tuyên truyền được chú trọng thường xuyên, và trình đội dân trí của
mỗi thành viên trong xã hội không ngừng được nâng cao.
Như đã đề cập ở trên, việc xác định nội dung tuyên truyền phải dựa trên nhu cầu,
điều kiện, đặc điểm của đối tượng được tuyên truyền giáo dục mới có hiệu quả. Trên
thực tế, nội dung của tuyên truyền, giáo dục pháp luật phù hợp hay không còn phải căn
cứ vào thực trạng ý thức pháp luật của người dân, vào điều kiện, khả năng tiếp thu của
họ để xác định nội dung tuyên truyền cho phù hợp với người dân.
Đối với đồng bào các dân tộc ít người ở Hậu Giang, ngoài những nội dung tuyên
truyền, giáo dục pháp luật nêu trên, Nhà nước cần hướng dẫn nhân dân thực hiện các
tập quán sinh hoạt tốt đẹp, các luật tục còn phù hợp với pháp luật Nhà nước. Đồng thời
chỉ ra cho nhân dân thấy được những hủ tục lạc hậu, những luật tục trái với lợi ích
cộng đồng và trái với pháp luật Nhà nước trong điều kiện đổi mới hiện nay.
1.1.4.2. Hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật
Tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật được hiểu là hoạt động có định hướng,
có tổ chức, có chủ định nhằm đạt mục đích hình thành ở đối tượng được tác động tri
thức pháp lý, tình cảm và hành vi phù hợp với đòi hòi của hệ thống pháp luật hiện
hành, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội và nâng
cao trình độ văn hoá pháp lý của công dân. Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật là
cách thức tổ chức hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, cách tiến hành một hoạt
động cụ thể để đạt được mục đích hình thành ở đối tượng tình cảm, tri thức và hành vi
pháp lý phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi của pháp luật.
Đối tượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật một khi đã tiếp nhận được tri thức
pháp luật và làm biến đổi về chất trong nhận thức của họ thì bản thân mục đích và
nội dung của tuyên truyền pháp luật không thể tự nó đi vào nhận thức. Vấn đề là ở

chỗ cần phải thông qua các hình thức truyền tải thông tin… Có quan niệm cho rằng:
10

Đảng cộng sản Việt Nam, văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1996, tr. 39.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

12

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
“hình thức tuyên truyền giáo dục pháp luật là các dạng hoạt động cụ thể để tổ chức
quá trình giáo dục pháp luật”.11 Với quan niệm này thì chương trình phổ biến, giáo
dục pháp luật của Chính phủ đề ra 5 loại hình thức, biện pháp thực hiện công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật đó là:12
- Củng cố, mở rộng lực lượng tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật.
- Phát triển các hình thức thông tin, phổ biến pháp luật đa dạng, thuận tiện đáp
ứng nhu cầu của các đối tượng.
- Nâng cao chất lượng dạy và học pháp luật trong nhà trường ở các cấp học.
- Mở rộng, nâng cao chất lượng các loại hình tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý.
- Có các hình thức thích hợp tổ chức và phát động các đợt cao điểm, tập trung
tuyên truyền, vận động chấp hành pháp luật theo từng chủ đề, nội dung cụ thể.
Về phương pháp tuyên truyền pháp luật: có thể nói rằng, trong khoa học pháp
lý chưa có một định nghĩa về phương pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật. Tuy
nhiên theo khoa học sư phạm, phương pháp giảng dạy là các con đường, cách thức,
biện pháp tác động để chiếm lĩnh nội dung giảng dạy và đạt được mục đích giảng
dạy.

Phương pháp giảng dạy pháp luật là cách thức, biện pháp mà chủ thể sử dụng
để truyền đạt nội dung pháp luật tác động đến đối tượng nhằm mục đích nâng cao
nhận thức pháp luật, tình cảm và lòng tin cũng như thói quen xử sự theo pháp luật.
1.2. Khái quát chung về các dân tộc Việt Nam
1.2.1. Đại gia đình các dân tộc Việt Nam
Cả nước hiện có 54 dân tộc anh em. Trong số 54 dân tộc, có những dân tộc vốn
sinh ra và phát triển trên mảnh đất Việt Nam ngay từ thưở sơ khai, có những dân tộc từ
nơi khác lần lượt di cư đến nước ta. Do vị trí địa lý nước ta có điều kiện giao lưu hết
sức thuận lợi với các nước bạn nên nhiều dân tộc ở các nước xung quanh vì nhiều
nguyên nhân đã di cư từ Bắc xuống, từ Nam lên, từ Tây sang, chủ yếu từ Bắc xuống,
rồi định cư trên lãnh thổ nước ta. Những đợt di cư nói trên kéo dài mãi cho đến trước
11

Trần Ngọc Đường - Dương Thị Thanh Mai, Bàn về giáo dục pháp luật, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995,
tr. 75.
12

Thông tư của Bộ Tư Pháp số 01/2003/TT-BTP ngày 14 tháng 3 năn 2003 hướng dẫn thực hiện quyết định số
13/2003/QĐ-TTg ngày 17/1/2003 của Thủ Tướng Chính Phủ phê duyệt chương trình phổ biến, giáo dục pháp
luật từ năm 2003 đến năm 2007, Phần II. Về kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật của bộ, nghành, địa phương.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

13

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thậm chí có bộ phận dân cư còn chuyển đến nước

ta sau năm 1945. Ðây là những đợt di cư lẻ tẻ, bao gồm một số hộ gia đình đồng tộc.
Trong cộng đồng dân tộc Việt Nam, dân số giữa các dân tộc rất không đều nhau, có
dân tộc có số dân trên một triệu người như Tày, Thái... nhưng cũng có dân tộc chỉ có
vài trăm người như PuPéo, Rơ-măm, Brâu và người Thủy...13 Trong đó, dân tộc Kinh
là dân tộc đa số, chiếm tỷ lệ lớn nhất trong dân cư nước ta, có trình độ phát triển cao
hơn, là lực lượng đoàn kết, đóng vai trò chủ lực và đi đầu trong quá trình đấu tranh lâu
dài dựng nước và giữ nước, góp phần to lớn vào việc hình thành, củng cố và phát triển
cộng đồng dân tộc Việt Nam.
Tuy số dân có sự chênh lệch đáng kể, nhưng các dân tộc vẫn coi nhau như anh
em một nhà, quý trọng, thương yêu đùm bọc lẫn nhau, chung sức xây dựng và bảo vệ
tổ quốc, cả khi thuận lợi cũng như lúc khó khăn. Nước ta không có tình trạng dân tộc
đa số cưỡng bức, đồng hoá, thôn tính các dân tộc ít người, do đó cũng không có tình
trạng dân tộc ít người chống lại dân tộc đa số. Ngày nay, trước yêu cầu phát triển mới
của đất nước, các dân tộc anh em trên đất nước ta tiếp tục phát huy truyền thống tốt
đẹp, tăng cường đoàn kết, nỗ lực phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam độc lập,
thống nhất, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước đi
lên chủ nghĩa xã hội.14
1.2.2. Nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất trong đa dạng, mỗi dân
tộc anh em có những giá trị và sắc thái văn hoá riêng
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu và động lực thúc đẩy sự
phát triển kinh tế - xã hội.15 Cùng với nền văn hoá chung của cộng đồng các dân tộc
Việt Nam, mỗi dân tộc đều có một nền văn hóa mang bản sắc riêng từ lâu đời, phản
ánh truyền thống, lịch sử và niềm tự hào của dân tộc mình. Bản sắc văn hoá dân tộc là
tất cả những giá trị vật chất và tinh thần, bao gồm tiếng nói, chữ viết, văn học, nghệ
thuật, kiến trúc, y phục, tâm lý, tình cảm, phong tục, tập quán, tín ngưỡng...được sáng
tạo trong quá trình phát triển lâu dài của lịch sử. Sự phát triển rực rỡ bản sắc văn hoá
mỗi dân tộc càng làm phong phú nền văn hoá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
13

Đến với dân tộc còn ít người nhất ở Việt Nam - Dân tộc - Báo tin tức Thông tấn xã / Baotintuc.vn,

[Truy cập
ngày 12 – 12 – 2011].
14

Trang tin điện tử, Đại gia đình các dân tộc Việt Nam,

[truy cập ngày 12-12-2011].
15

Nguyễn Đức Bình, Mấy vấn đề lớn trong nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 về văn hóa, tạp chí Cộng sản, số
16, năm 1998, tr. 98.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

14

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
Thống nhất trong đa dạng là nét riêng, độc đáo của nền văn hoá các dân tộc Việt Nam.
Sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hoá Việt Nam trong thời kỳ mới phải hướng vào
việc củng cố và tăng cường sự thống nhất, nhân lên sức mạnh tinh thần chung của toàn
dân tộc. Ðồng thời phải khai thác và phát triển mọi sắc thái và giá trị văn hoá của các
dân tộc, đáp ứng nhu cầu văn hoá tinh thần ngày càng cao và nhu cầu phát triển từng
dân tộc.
Thực hiện thắng lợi chính sách dân tộc của Đảng, các dân tộc vốn gắn bó với
nhau trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước, nay lại càng gắn bó đoàn kết với nhau
hơn trong công cuộc xây dựng đất nước. Những thành tựu đạt được trên là cơ sở vững
chắc góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, nâng cao dân trí, nâng cao đời sống,

phát triển các dân tộc.
1.3. Cơ sở pháp lý của công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật ở nước ta
Nhà nước thể chế hóa những quan điểm đường lối, chủ trương của Đảng trong:
- Hiến pháp 1980 tại điều 38 đã quy định: “Nhà nước tuyên truyền giáo dục sâu
rộng đường lối chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, Hiến pháp và pháp luật của
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
- Hiến pháp 1992 cụ thể hơn một bước: “Nhà nước tạo điều kiện để công dân phát
triển toàn diện, giáo dục ý thức công dân sống theo Hiến pháp và pháp luật” “Đại
biểu Quốc hội phổ biến và vận động thực hiện theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của
Quốc hội”. Điều 112 Hiến pháp cũng quy định nhiệm vụ của Chính phủ: “Bảo đảm thi
hành Hiến pháp và pháp luật trong các cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã
hội, đơn vị vũ trang và công dân, tổ chức và lãnh đạo công tác tuyên truyền và giáo
dục hiến pháp và pháp luật trong nhân dân”. Điều 121 Hiến pháp quy định: “Đại biểu
hội đồng nhân dân có nhiện vụ vận động nhân dân thực hiện pháp luật, chính sách của
Nhà nước, nghị quyết của Hội đồng nhân đang tham gia quản lý Nhà nước”. Trên cơ
sở quy định của Hiến pháp về công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật:
- Luật tổ chức Chính phủ quy định: “Quyết định các biện pháp chỉ đạo và kiểm
tra thi hành Hiến pháp, pháp luật và các quyết định của chính phủ trong các cơ quan
nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang và công dân. Tổ chức và
lãnh đạo công tác tuyên truyền giáo dục Hiến pháp và pháp luật”.16

16

Điều 7 khoản 2, Luật tổ chức chính phủ năm 2001.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

15

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
- Về công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật ở địa phương Luật Tổ chức Hội
đồng nhân dân và ủy ban nhân dân quy định quyền hạn của ủy ban nhân dân như sau:17
Cấp tỉnh: Tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra việc thi hành Hiến pháp, luật, các văn bản
quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của Hội đồng nhân
dân cùng cấp; tổ chức thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật ở địa
phương.
Cấp huyện: Chỉ đạo, tổ chức công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, kiểm tra
việc chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước
cấp trên và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp.
Cấp xã: Tổ chức tuyên truyền, giáo dục pháp luật; giải quyết các vi phạm pháp
luật và tranh chấp nhỏ trong nhân dân theo quy định của pháp luật.
- Trong Chỉ thị số 02/1998/CT-TTg ngày 07/01/1998 của Thủ tướng Chính phủ
về việc tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay.
- Quyết định số 03/1998/QĐ-TTg đã chỉ rõ “chú trọng hình thức tuyên truyền
miệng trong việc phổ biến, triển khai thực hiện các văn bản pháp luật cần thiết cho
từng đối tượng, nhất là cán bộ chính quyền cấp cơ sở, các tầng lớp nhân dân” và “xác
định rõ các biện pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho từng đối tượng như tuyên
truyền miệng, biên soạn tài liệu, các phương tiện thông tin đại chúng…”
- Ngày 17/1/2003, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 13/2003/QĐTTg phê duyệt Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm 2003 đến năm 2007
trong đó dành một mục lớn quy định các hình thức, biện pháp phổ biến, giáo dục pháp
luật chủ yếu.
- Thông tư số 01/2003/TT-BTP ngày 14/3/2003 quy định một số hình thức phổ
biến, giáo dục pháp luật như phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống loa truyền
thanh cơ sở, tủ sách pháp luật, biên soạn tài liệu pháp luật, cuộc thi tìm hiểu pháp luật,
câu lạc bộ pháp luật, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, giáo dục pháp luật trong nhà
trường.
- Để tiếp tục đưa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật lên một tầm cao mới, đáp

ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, ngày 9/12/2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản
Việt Nam đã ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
trong phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ,
17

Điều 94 khoản 1,điều 106 khoản 1, điều 117 khoản 1, Luật tổ chức HĐND và UBND.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

16

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
nhân dân. Chỉ thị đã tạo một bước phát triển mới về nhận thức và lãnh đạo công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật, thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước, toàn dân ta
trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân.
- Quyết định số 212/2004/QĐ-TTg ngày 16/12/2004 phê duyệt Chương trình
hành động quốc gia phổ biến, giáo dục pháp luật và nâng cao ý thức chấp hành pháp
luật cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn từ năm 2005 đến năm 2010.
- Nghị quyết số 61/2007/NQ-CP ngày 07/12/2007 của Chính phủ về tiếp tục thực
hiện Chỉ thị số 32-CT/TW.
- Gần đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 37/2008/QĐTTg ngày 12/3/2008 phê duyệt Chương trình từ năm 2008 đến năm 2012, trong đó đề
ra “Đổi mới, nâng cao hiệu quả các hình thức, biện pháp phổ biến, giáo dục pháp luật
hiện có; triển khai trên diện rộng những hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật mới
đang phát huy hiệu quả trên thực tế…”.
Nhình chung, Các quy định, các văn bản pháp luật trên đây đã góp phần quan
trọng tạo nên cơ sở pháp lý cho việc triển khai các hoạt động phổ biến giáo dục pháp

luật, đặc biệt là các hoạt động phối hợp, là những mốc quan trọng đánh dấu bước phát
triển mới của công tác phổ biến giáo dục pháp luật.
Qua việc phân tích những vấn đề lý luận cơ bản của tuyên truyền, giáo dục pháp
luật và tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân các dân tộc ít người của nước
ta hiện nay cho thấy: tuyên truyền, giáo dục pháp luật là một hoạt động có định
hướng, có tổ chức nhằm cung cấp tri thức pháp luật, bồi dưỡng tình cảm và hành vi
hợp pháp cho đối tượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật, nhằm nâng cao ý thức pháp
luật đúng đắn và thói quen hành động phù hợp với các quy định của pháp luật. Từ đó
tạo ra một trật tự xã hội, không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Tuyên truyền, giáo dục pháp luật là quá trình nhằm nâng cao dân trí pháp lý. Vì
vậy, để đạt được mục đích đó, chủ thể tuyên truyền pháp luật phải tìm hiểu, nghiên
cứu các đối tượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật để áp dụng hình thức và phương
pháp tuyên truyền phù hợp nhằm mang lại hiệu quả cao. Vì thế, khi tiến hành tuyên
truyền phải phân loại đối tượng, đặc biệt là nhân dân các dân tộc ít người thì phải có
phương pháp tuyên truyền phù hợp, dễ nhớ, dễ hiểu tránh lấy tư duy vòng vo, trừu
tượng. Khi tuyên truyền cho nhân dân các dân tộc ít người ở Hậu Giang còn phải chú
ý đến đặc điểm đối tượng. Trên cơ sở đó, chủ thể tuyên truyền sẻ lựa chọn nội dung
pháp luật nào phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương, ưu tiên cho việc
tuyên truyền giáo dục pháp luật đối với những lĩnh vực nào mang tính chất cấp bách,
Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

17

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
thời sự liên quan đến đời sống hàng ngày của họ. Những nội dung cơ bản của tuyên
truyền, giáo dục pháp luật được phân tích ở chương 1 sẽ là cơ sở cho việc phân tích
đánh giá thực trạng tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân các dân tộc ít

người ở Hậu Giang được trình bày ở chương 2.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

18

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG
BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH HẬU GIANG
2.1. Đặc điểm tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở
tỉnh Hậu Giang
Tuyên truyền, giáo dục pháp luật là “quốc sách hàng đầu” là sự nghiệp của
Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. “Nhà nước thực hiện kế hoạch phát triển sự nghiệp
giáo dục; thống nhất quản lý hệ thống giáo dục quốc dân về mục tiêu, chương trình
nội dung kế hoạch giáo dục”. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật là một nội dung trương
trình và kế hoạch của sự nghiệp giáo dục nói chung ở nước ta. Nền giáo dục nước ta là
thống nhất, không có nền giáo dục cho từng tỉnh hoặc thành phố. Vì vậy, tuyên truyền,
giáo dục pháp luật không có “con đường” đi riêng cho mỗi tỉnh.18 Để công tác tuyên
truyền, giáo dục pháp luật được thực hiện có hiệu quả cần xác định đặc điểm của tuyên
truyền cho nhân dân các dân tộc ít người ở Hậu Giang. Tuy nhiên, phải xác định Hậu
Giang là một trong các tỉnh thuộc vùng có dân tộc ít người sinh sống ở Việt Nam.
- Đặc điểm thứ nhất: Đối tượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật là nhân dân các
dân tộc ít người làm ăn sinh sống trong tỉnh Hậu Giang.
Đối tượng chính của tuyên truyền, giáo dục pháp luật là nhân dân. Tuyên truyền,
giáo dục pháp luật cho nhân dân là chủ yếu chứ không phải là tuyên truyền cho cán bộ
công chức. Nhân dân ở đây là những người đủ 6 tuổi trở lên, có hộ khẩu thường trú

hoặc tạm trú ở tỉnh Hậu Giang. Họ là học sinh, họ là nông dân, công nhân, là người lao
động khác ở các lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội trong phạm vi một tỉnh. Đây là
đối tượng có tính “phổ biến” trong đó có tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các học
sinh trong nhà trường từ cấp tiểu học đến phổ thông trung học.
Theo báo cáo tổng kết công tác của tỉnh Hậu Giang hiện nay trong tỉnh có 7.533
hộ đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống. Trong khi cả nước có 54 dân tộc anh em,
Vì vậy đặc điểm tâm lý dân tộc bản sắc từng dân tộc, hoàn toàn khác nhau. Trình độ
học vấn nói chung của đa số các dân tộc thiểu số ở tỉnh Hậu Giang là chưa cao. Đa số
nhân dân các dân tộc ít người đều không biết tiếng nói và chữ viết của người Kinh, đây
là hạn chế lớn nhất khi tiếp thu những kiến thức về pháp luật.
Tâm lý dân tộc ít người thường hay tự ti, bảo thủ, gồm cả tư tưởng cục bộ dân
tộc, địa phương chủ nghĩa, các cộng đồng, các cụm dân cư, các dòng họ có phong tục
18

Phạm Hàn Lâm, Giáo dục pháp luật cho dân tộc ít người ở Đăk Lắk-thực trạng và giải pháp, luận văn Thạc sỹ
luật học, năm 2001, tr. 30.

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

19

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Hậu Giang
tập quán riêng biệt.19 Nhân dân các dân tộc ít người vẫn còn sử dụng hệ thống luật tục.
Luật tục vừa mang tính dân tộc vừa mang tính khu vực. Luật tục có ảnh hưởng mạnh
mẽ đến đời sống đồng bào dân tộc. Luật tục có tính tiến bộ, tích cực được Nhà nước
thừa nhận và cộng đồng các cư dân tự giác tuân theo. Bên cạnh đó, vẫn còn các hủ tục
nặng nề, lạc hậu như thách cưới, tang ma, lấy nhiều vợ, tảo hôn… Vì thế, ở nhiều vùng

dân tộc thiểu số sinh sống, hầu như các quy định của luật hôn nhân và gia đình không
có hiệu lực hoặc có hiệu lực nhưng rất hạn chế. Thậm chí, một bộ phận đồng bào dân
tộc không biết đến luật hôn nhân và gia đình mà chỉ biết đến các quy chuẩn của luật
tục.20 Khi tuyên truyền, pháp luật cho đối tượng này phải chú ý và thận trọng, có phê
phán nhưng hết sức khéo léo, tế nhị đối với những hủ tục lạc hậu.
- Đặc điểm thứ hai: Chủ thể tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân các
dân tộc thiểu số tại tỉnh Hậu Giang. Chủ thể là người dạy pháp luật cho nhân dân. Nếu
tuyên truyền, giáo dục pháp luật là một dạng tổ chức thực hiện pháp luật, tăng cường
pháp chế xã hội chủ nghĩa thì trách nhiệm về tình hình thực hiện pháp luật trước hết
thuộc về các cơ quan Nhà nước. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân vì thế
là nhiệm vụ của nhà nước. Ở địa phương: “Hội đồng nhân dân Quyết định biện pháp
bảo đảm việc thi hành Hiến pháp, luật, các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên và
nghị quyết của mình ở địa phương”.21 Ủy ban nhân dân là cơ quan hành chính nhà
nước ở địa phương, là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân cùng cấp. Như vậy,
Ủy ban nhân dân là chủ thể tuyên truyền pháp luật cho nhân dân. Thực hiện nhiệm vụ
này Ủy ban nhân dân giao cho sở tư pháp, phòng tư pháp ở địa phương. Các sở tư
pháp đều có phòng tuyên truyền pháp luật. Việc tổ chức thực hiện lực lượng tuyên
truyền ở địa phương có những loại chủ thể giống nhau, nhưng cũng có loại chủ thể
tuyên truyền cụ thể khác nhau. Từ những phân trên Nhà nước ta có đưa ra quy định về
báo cáo viên pháp luật như sau:22
 Báo cáo viên pháp luật của các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính
phủ, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội,
19

Phan Xuân Trường, Phạm Thị Thu Dung, Nghiên cứu xây dựng hệ thống giải pháp nâng cao hiệu quả công
tác tuyên truyền trong đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Gia Lai, Ban Tuyên Giáo Tỉnh Ủy Gia Lai, Pleiku, tháng
7-2010, tr. 37.
20

Lê Hồng Sơn, kế thừa phong tục tập quán trong luật hôn nhân và gia đình, Dân chủ và pháp luật, Tr. 3-4.

21

Điều 16, khoản 1, Luật tổ chức hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân, Nxb. pháp lý Hà Nội, năm 2003.

22

Điều 1, điều 2. Thông Tư 18/ 2010/ TT-BTP, Quy chế về báo cáo viên pháp luật,
/>A%20KY.doc. [truy cập ngày 20-12-2012].

Cán Bộ Hướng Dẫn: Nguyễn Hữu Lạc

20

Sinh Viên Thực Hiện: Thị Mỹ Anh

LUẬN văn LUẬT tư PHÁP TUYÊN TRUYỀN,GIÁO dục PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG bào dân tộc THIỂU số ở hậu GIANG

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về