ẢNH HƯỞNG của CHẾ PHẨM MEN VI SINH SOTIBAC TRÊN HEO CON SAU CAI sữa

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

TR N QU C C

NG

NH H
NG C A CH PH M MEN VI SINH
SOTIBAC TRÊN HEO CON SAU CAI S A

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI THÚ Y

C n Th , 2010
1


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI THÚ Y

Tên

tài:

NH H
NG C A CH PH M MEN VI SINH
SOTIBAC TRÊN HEO CON SAU CAI S A

Giáo viên h ng d n:
Ths. Tr ng Chí S n

Sinh viên th c hi n:
Tr n Qu c C ng
Mssv: 3060582
L p CN0612A1

C n Th , 2010
2


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

TR N QU C C

NG

NH H
NG C A CH PH M MEN VI SINH
SOTIBAC TRÊN HEO CON SAU CAI S A

C n Th , Ngày Tháng N m 2010
CÁN B H NG D N

Tr

C n Th , Ngày Tháng
DUY T B MÔN

N m 2010

ng Chí S n

C n Th , Ngày Tháng
N m 2010
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

C n Th , 2010
1

NG D NG


L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu trình
bày trong lu n v n này là trung th c và ch a
c ai công b trong b t k công trình
nghiên c u nào tr c ây.

Tác gi lu n v n

Tr n Qu c C

ng


L IC MT
Xin bài t lòng bi t n sâu s c n:
Cha M và t t c anh ch trong gia ình ã t o m i i u ki n và luôn ng viên cho
em hoàn thành t t vi c h c.
Th y Tr ng Chí S n và cô Lê Th M n ã t o m i i u ki n, t n tình h ng d n và
truy n t nh ng ki n th c kinh nghi m quý báo giúp tôi nghiên c u hoàn thành lu n
v n này.
Cô Hu nh Th Thu Loan ã t n tình h ng d n em trong su t th i gian th c t p t i
PTN E104 thu c B môn Ch n Nuôi, khoa NN & SH D.
Th y Nguy n V n H n ã t n tình ch d n giúp
tôi trong su t th i gian h c t p
và hoàn thành lu n v n này.
Ban giám hi u tr ng HHCT cùng quý th y cô b môn Ch n Nuôi và b môn Thú
Y ã t o i u ki n và truy n t ki n th c kinh nghi m quý báo trong su t th i gian
h c t p.
Xin chân thành bi t n:
Xin chân thành bi t n th y
Võ Anh Khoa tr ng tr i ch n nuôi th c nghi m
Hòa An, và xin g i l i cám n n các cán b c a tr i ã t o i u ki n và t n tình giúp
tôi trong su t quá trình nghiên c u và th c hi n tài.
Chân thành c m n anh Lê Thanh Tú, s h tr men vi sinh và tài li u nghiên c u
t anh t o i u ki n thu n l i trong quá trình nghiên c u và th c hi n tài.
Xin g i tình c m trân tr ng n anh Lê Hoàng Th và ch Nguy n Th M Tuyên,
cùng các b n sinh viên khóa 32 ã h t lòng giúp

và ng h tôi th c hi n tài.


M CL C

Trang
M CL C
DANH M C B NG
DANH M C HÌNH
DANH M C BI U
VÀ S
DANH M C CH VI T T T
Ch

ng 1:

TV N

............................................................................................ 1

Ch ng 2: C S LÝ LU N ..................................................................................... 2
2.1 Gi ng heo ............................................................................................................... 2
2.2 c i m sinh h c c a heo ....................................................................................... 2
2.2.1 Sinh tr ng và phát tri n c a heo con ................................................................... 3
2.2.2 S quan i u ti t thân nhi t c a heo con ............................................................... 3
2.2.3 S c kháng c a heo con ..................................................................................... 3
2.2.4 c i m v s phát tri n c a c quan tiêu hoá c a heo con ............................... 4
2.2.5 c i m b máy tiêu hóa c a heo khi cai s a ................................................... 4
2.2.6 S phát tri n c a h th ng enzym tiêu hoá ............................................................ 5
2.2.7 Nh ng bi n i sinh lý heo con cai s a ................................................................ 5

2.3 Nhu c u dinh d ng c a heo con.............................................................................. 5
2.3.1 Nhu c u n ng l ng .............................................................................................. 5
2.3.2 Nhu c u protein và acid amin ................................................................................ 6
2.3.3 Nhu c u lipid ......................................................................................................... 7
2.3.4 Nhu c u khoáng ..................................................................................................... 8
2.3.5 Nhu c u vitamin .................................................................................................... 9
2.3.6 Nhu c u n c ......................................................................................................... 9
2.4 Ch ph m sinh h c .................................................................................................... 9
2.4.1 Probiotic ............................................................................................................... 9
2.4.2 Prebiotic ............................................................................................................. 10
Ch ng 3: PH
NG TI N VÀ PH
NG PHÁP THÍ NGHI M ....................... 11
3.1 Th i gian và a i m ............................................................................................. 11
3.2 i t ng thí nghi m ............................................................................................. 11


3.3 Ph ng ti n thí nghi m ........................................................................................... 12
3.3.1 Tr i heo ............................................................................................................. 12
3.3.2. phòng thí nghi m ................................................................................................ 15
3.4 Ph ng pháp thí nghi m ......................................................................................... 16
3.4. 1 B trí thí nghi m ................................................................................................ 16
3.4.2 Ch m sóc và nuôi d ng...................................................................................... 16
3.4.3 Các ch tiêu theo dõi ............................................................................................ 16
3.4.4 X lý s li u ........................................................................................................ 18
Ch ng 4: K T QU VÀ TH O LU N.................................................................. 19
4.1 GHI NH N T NG QUÁT .................................................................................... 19
4.2 K T QU V SINH TR NG C A HEO THÍ NGHI M.................................. 19
4.2.1 K t qu v tr ng l ng và sinh tr ng c a heo thí nghi m theo gi ng.............. 20
4.2.2 K t qu v tr ng l ng và sinh tr ng c a heo thí nghi m theo phái tính.......... 21

4.2.3 K t qu v sinh tr ng c a heo thí nghi m theo gi ng và phái tính.................... 22
4.3 L NG TH C N VÀ D NG CH T TIÊU TH HÀNG NGÀY C A HEO
THÍ NGHI M THEO GI NG...................................................................................... 23
4.4 TIÊU T N TH C N VÀ HSCHT C A HEO THÍ NGHI M THEO
GI NG
. ............................................................................................................. 24
4.5 T L TIÊU CH Y C A HEO CON.................................................................... 24
4.6 HI U QU KINH T V M T TH C N VÀ THÚ Y TOÀN THÍ NGHI M.. 25
Ch ng 5: K T LU N VÀ
NGH ...................................................................... 27
5.1 K T LU N . ...................................................................................................... 27
5.2
NGH
......................................................................................................... 27
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................ 28
PH CH NG ............................................................................................................ 30


DANH M C B NG

B ng 2.1: Nhu c u n ng l ng cho heo con ..........................................................................6
B ng 2.2: Nhu c u acid amin trong kh u ph n heo (90%VCK) ............................................7
B ng 2.3: Nhu c u khoáng trong kh u ph n heo con.............................................................8
B ng 2.4: Nhu c u vitamin hàng ngày c a heo cho n t do .......................................................9
B ng 3.1: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a T HH dành cho heo con sau cai s a
(Hi - Gro 551) (tr ng thái cho n). .......................................................................................12
B ng 3.2: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a T HH dành cho heo con sau cai
s a (Higro 551) (tr ng thái phân tích)..................................................................................19
B ng 4.1: Tr ng l ng và sinh tr ng c a heo thí nghi m theo th c n.............................20
B ng 4.2: Tr ng l ng và sinh tr ng c a heo theo phái tính.............................................21

B ng 4.3 Tr ng l ng và sinh tr ng c a heo theo th c n và phái tính ............................21
B ng 4.4 M c n và d ng ch t tiêu th hàng ngày c a heo theo th c n..........................22
B ng 4.5: Tiêu t n th c n và h s chuy n hóa th c n c a heo thí nghi m .....................23
B ng 4.6 K t qu t l tiêu ch y c a heo theo th c n ........................................................24
B ng 4.7 Hi u qu kinh t v m t th c n và thú y toàn thí nghi m theo th c n...............25

DANH M C HÌNH
Hình 3.1 Heo con thí nghi m .................................................................................... 11
Hình 3.2 Th c n dùng trong thí nghi m .................................................................. 13
Hình 3.3 N c u ng dùng trong thí nghi m ............................................................. 14

DANH M C BI U
Bi u
Bi u
Bi u

VÀ S

4.1 Sinh tr ng tích l y heo thí nghi m theo gi ng .................................... 27
4.2 Sinh tr ng tuy t i heo thí nghi m theo gi ng .................................. 28
4.3 H s chuy n hoá th c n c a heo thí nghi m ...................................... 32


DANH M C CH

AA
Arg
Ash
CF
CP

HCT
VT
EE
G
HCl
HCN
His
HSCHT
KNN&SH D
Ile
Leu
Lys
Met
NRC
NT
NXB
Phe
PTN
T HH
Thr
TTT
val
VCK
Vit

VI T T T

Acid amin
Arginine
Khoáng t ng s

X thô
Protein thô
i h c C n Th
n v th c n
Béo thô
Giai o n
Acid Chlohydric
Acid cianic
Histidine
H s chuy n hoá th c n
Khoa Nông Nghi p và Sinh H c
Isoleucine
Leucine
Lysine
Methionine
Nation Research Council
Nghi m th c
Nhà xu t b n
Phenylalanine
Phòng thí nghi m
Th c n h n h p
Threonine
Tiêu t n th c n
Valine
V t ch t khô
Vitamin

ng D ng

TÓM L

C

Thí nghi m
c ti n hành t 12/2009 2/2010 t i tr i ch n nuôi th c nghi m t t i
554, qu c l 61, p Hòa
c, xã Hòa An, huy n Ph ng Hi p, t nh H u Giang và PTN
B môn Ch n Nuôi khoa NN & SH D. Thí nghi m
c th c hi n trên 60 heo sau cai
s a
c nuôi trên 24 ô chu ng sàn c a dãy chu ng nuôi heo sau cai s a. Thí nghi m
c b trí theo th th c kh i hoàn toàn ng u nhiên v i hai nghi m th c (hai nhóm
th c n) và 12 l n l p l i (kh i), t ng ng.
NT1: NT
kg/con.

i ch ng (không có b sung ch ph m): có tr ng l

NT2: NT có b sung ch ph m Sotibac: có tr ng l

ng

ng

u k 9,93 ± 1,09

u k 10,01 ± 0,66 kg/con

Th c n s d ng cho thí nghi m là T HH d ng viên Higro 551 dùng cho heo sau cai

s a c a công ty TNHH ch n nuôi C.P (Vi t Nam). Ch ph m Sotibac là s n ph m c a
công ty TNHH Minh Tân. Heo
c ch m sóc và nuôi d ng theo quy trình ch m sóc
và nuôi d ng c a tr i.
S li u
c theo dõi và ghi chép h ng ngày, th c n cho heo thí nghi m
c ti n
hành phân tích t i PTN B môn Ch n Nuôi khoa NN & SH D sau ó
c x lí b ng
ch ng trình Excel và Minitab Version 13.
K t qu thí nghi m

c ghi nh n nh sau:

Tr ng l

ng bình quân cu i k (kg/con) c a NT1 là 22,18 và NT2 là 22,86 (P > 0,05).

Sinh tr

ng tích l y (kg/con): NT1 là 12,25 và NT2 là 12,77(P > 0,05).

Sinh tr

ng tuy t

i (g/con/ngày) NT1 là 408 và NT2 là 426 (P > 0,05).

HSCHT c a NT1 là 1,37 và NT2 là 1,29 (P < 0,05).
T l tiêu ch y

NT1 là 2,94 % và NT2 là 1,87 %.

Chi phí th c n cho 1kg t ng tr ng: NT1 là 15,9 (ngàn
ng).

ng) và NT2 là 14,9 (ngàn

Hi u qu kinh t v m t th c n: NT1 là 1.958 (ngàn
2.051 (ngàn ng).

ng) t

ng

ng NT2 là

Hi u qu kinh t toàn thí nghi m: NT1 là 1.840 (ngàn
1.954 (ngàn ng).

ng) t

ng

ng NT2 là


Ch

ng 1:

TV N

Ngành ch n nuôi là m t trong các nghành quan tr ng c a n c ta. Quan i m c a B
Nông nghi p và Phát tri n nông thôn là: Phát tri n ngành ch n nuôi tr thành ngành
s n xu t hàng hóa, t ng b c áp ng nhu c u th c ph m cho tiêu dùng và xu t
kh u , trong ó l nh v c ch n nuôi heo óng vai trò r t l n.
có th gia t ng v s n l ng i v i l nh v c này, tr c tiên vi c s n xu t heo con
ph i gia t ng y , không ch v s l ng mà c v ch t l ng c a heo con giai
o n cai s a và sau cai s a.
Trong quá trình s n xu t, ch n nuôi gia ình c ng nh các c s t p trung ã g p
không ít khó kh n v v n
b nh c a heo con, nh t là b nh tiêu ch y c a heo con
theo m và heo con sau cai s a.
B nh không ch làm gia t ng giá thành s n ph m do chi phí i u tr mà còn nh h ng
v m t n ng su t do hao h t heo con. Bên c nh s hao h t, heo con ã m c b nh
th ng d n n tình tr ng t ng tr ng và phát tri n giai o n sau ch m l i và d b
nhi m các m m b nh khác.
Vi c s d ng kháng sinh ho c sulphamide ki m soát b nh tiêu ch y heo con, kích
thích t ng tr ng ch a ph i là bi n pháp t t nh t, ít nhiêu nh h ng x u n heo con
và t o ra kh n ng kháng thu c m m b nh, bên c nh ó là s tích l y kháng sinh
trong s n ph m v t nuôi nh h ng n s c kh e ng i tiêu dùng. Do ó, chúng ta s
d ng các ch ph m sinh h c h n ch dùng kháng sinh là bi n pháp phù h p.
Xu t phát t các quan i m trên và yêu c u th c t c a tr i Ch n nuôi th c nghi m
Hòa An, huy n Ph ng Hi p, t nh H u Giang, chúng tôi ti n hành
tài:
NH
H
NG C A CH PH M MEN VI SINH SOTIBAC TRÊN HEO CON SAU
CAI S A .

M c tiêu
tài: Kh o sát nh h ng c a ch ph m Sotibac trên heo con cai s a v
kh n ng phòng b nh, h s chuy n hóa th c n, t l heo còi và ch t, chi phí i u tr
góp ph n gi m chi phí nuôi d ng heo con và t tiêu chu n gi ng trong i u ki n
c a tr i.

1


Ch

ng 2: C

S

LÝ LU N

2.1 Gi ng heo
Heo Yorkshire
ây là gi ng heo có ngu n g c t n c Anh, lúc u g m 3 nhóm: heo i B ch
(Large White Yorkshire) có t m vóc l n con. Heo Trung B ch (Middle White
Yorkshire) có t m vóc nh con. Heo Yorkshire ph bi n n c ta là heo i B ch
(Large White), heo có b lông màu tr ng c ng và th ng i m các v t xám en
trên da. Tai ng, x ng s n d t, chân cao i l i nhanh nh n, phát tri n nhanh.
Heo nh p vào n c ta t n m 1964 t Liên Xô. ây là gi ng heo kiêm d ng thiên
v n c. Tr ng l ng con c tr ng thành 350-380 kg, dài thân 170-185 cm, vòng
ng c 165-185 cm. Tr ng l ng con cái 250-280 kg. M i l a có th
t 10-14
con, có l a t 17-18 con. Heo con cai s a 60 ngày tu i t 16-20 kg. Heo có mông
vai n nang, mình không quá dài (Nguy n Thi n et al., 2005).

Heo nái Yorkshire m i n m có th
t 1,8 n 2,2 l a, m i l a trung bình 8 9
con. S n l ng s a cao, nuôi con gi i. Hi n nay gi ng heo Yorkshire ng u
trong t ng àn heo ngo i nh p và chi m t l máu cao trong nhóm heo lai ngo i (Võ
V n Ninh, 2003).
Heo Landrace
ây là gi ng heo cho nhi u n c, n i ti ng kh p th gi i. Heo có xu t x t
an
M ch. Heo Landrace s c lông tr ng tuy n, không có m en nào trên thân, u
nh , mông ùi to hai tai x bít m t, chân nh , i trên ngón, nhìn ngang thân hình
gi ng nh m t tam giác. 6 tháng tu i, heo Landrace có th
t th tr ng t 80-90
kg. Heo n c, heo nái tr ng thành có tr ng l ng t 200-250 kg. Heo nái m i n m
t 1,8 - 2,2 l a n u ch m sóc nuôi d ng t t có th
t 2,5 l a. M i l a
nái
sinh t 8-10 con. Heo nái Landrace có ti ng là t t s a sai con, nuôi con gi i, t l
nuôi s ng cao. Vì kh n ng cho nhi u n c nên nhu c u dinh d ng c a heo
Landrace r t cao, th c n h ng ngày ph i m b o cung c p
protein v l ng và
ch ng lo i acid amin thi t y u, nhu c u các d ng ch t khác c ng cao h n các
nhóm gi ng heo ngo i nh p khác. Trong t ng àn heo ngo i, gi ng heo Landrace
ng hàng th hai sau heo Yorkshire và hi n
c các nhà ch n nuôi quan tâm s
d ng làm ch t li u
n c hóa àn heo th t nhi u t nh thành Vi t Nam (Võ V n
Ninh, 2003).
Heo lai Yorkshire x Landrace
Con lai có lông màu tr ng, tròn mình, l ng th ng, b ng thon, mông xuôi, chân và u
thanh, con lai nuôi th t l n nhanh, 6 - 7 tháng tu i t kho ng 100kg, h s

3,8 - 4,2 n v th c n cho 1 kg t ng tr ng, t l n c 52 57 %. Con lai n u
c

2


nuôi d ng t t và úng k thu t có th
t các yêu c u v ch t l ng s n ph m, áp
ng th hi u c a ng i tiêu dùng và l u thông xu t kh u (Ph m H u Doanh và L u
K , 2001).
2.2 c i m sinh h c c a heo
2.2.1 Sinh tr

ng và phát tri n c a heo con

Trong quá trình sinh tr ng và phát tri n, heo con g p hai th i k kh ng ho ng,
lúc 3 tu n tu i và lúc cai s a:
Lúc 3 tu n tu i: nhu c u s a cho heo con t ng, trái l i l ng s a heo m l i b t u
gi m, m t s ch t dinh d ng trong heo con gi m d n t bi t là s t, s t là thành
ph n c u t o hemoglobin (Tr n C , 1972). heo con m i ngày c n kho ng 7
11 mg mà l ng s t cung c p t s a m r t ít, kho ng 2 mg Fe/con/ngày nên c n
ph i cung c p thêm kho ng 5 7 mg Fe/con/ngày (V Duy Gi ng, 1997).
Lúc cai s a: do b tách kh i m , t dinh d ng ph thu c s a m chuy n sang dinh
d ng ph thu c hoàn toàn vào th c n. N u s chuy n bi n này t ng t s tác
ng x u n t ng tr ng heo con (Tr n C , 1972).
2.2.2 S

i u ti t thân nhi t c a heo con

Kh n ng i u ti t thân nhi t c a gia súc non r t kém, do ó nó r t nh y c m v i s

thay i khí h u bên ngoài, nh t là nhi t
l nh d làm gia súc non b b nh. gia
súc non t 15 - 20 ngày tu i thân nhi t m i d n n nh (Tr n Th Dân, 2006).
2.2.3 S c

kháng c a heo con

Theo Tr n V n Phùng (2005), - globulin có tác d ng t o s c
kháng, cho nên
s a u có vai trò quan tr ng i v i kh n ng mi n d ch c a heo con. Heo con h p
thu - globulin b ng con
ng m bào. Quá trình h p thu nguyên v n phân t globulin gi m i r t nhanh theo th i gian. Phân t - globulin ch có kh n ng th m
qua thành ru t heo con r t t t trong 24 h u sau khi
ra nh trong s a u có
kháng men antitrypsin làm m t ho t l c c a men trypsin tuy n t y và nh kho ng
cách gi a các t bào vách ru t c a l n con khá r ng.
Bên c nh s h p thu kháng th t s a m thì b n thân heo con trong th i k này
c ng có quá trình t ng h p kháng th . Tr c ây ng i ta cho r ng mãi t i 2 tu n
tu i ho c mu n h n m i có quá trình t ng h p kháng th
heo con. Song m t
nghiên c u t i Bruno g n ây cho th y ch ngay ngày th hai sau khi
m ts c
quan trong c th heo con ã b t u s n sinh kháng th . Nh ng kh n ng này còn
r t h n ch và nó ch
c hoàn ch nh t t h n khi heo con
c m t tháng tu i
(Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t, 2007).

3

S thành th c v mi n d ch h c c a heo con xu t hi n sau m t tháng tu i. n th i
gian này, kh n ng th m qua màn ru t các h p ch t i phân t h u nh b ng ng
hoàn toàn. Tiêu hóa và h p thu ch t dinh d ng ti n hành ch y u d dày, ru t
non. Trong m t ngày êm, d dày phân gi i 45 % glucid, 50 % protein, 20 - 25 %
ng. C d dày và ru t non phân gi i và h p thu 85 %
ng, 87 % protein. Ru t
già ch còn không quá 10 - 15 % (Tr ng L ng, 2003).
2.2.4

c i m v s phát tri n c a c quan tiêu hoá c a heo con

Theo Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t (2007), th i k này c i m n i b t c a c
quan tiêu hóa heo con ó chính là s phát tri n r t nhanh song ch a hoàn thi n.
Theo Tr ng L ng (2003) heo con sinh tr ng, phát d c nhanh. Song nh ng tu n
u b h n ch do ch c n ng c quan tiêu hóa ch a thành th c.
2.2.5

c i m b máy tiêu hóa c a heo khi cai s a

Theo Tr n Th Dân (2004), heo con màng nhày ru t non c a heo có nh ng thay i
khi heo
c cai s a 3 -4 tu n tu i. So v i tr c khi cai s a, nhung mao h p thu
dinh d ng ng n h n sau cai s a 75 % trong vòng 24 gi sau cai s a và tình tr ng này
v n ti p t c cho n ngày th 5 sau cai s a.
Mào ru t sâu h n bình th ng, m t s enzym tiêu hóa nh lactase, glucosidase,
protease b gi m nh ng maltase t ng lên, vì v y h p thu dinh d ng c a ru t c ng b
gi m. Chi u dài nhung mao và hình d ng ch a tr ng thành c a qu n th t bào ru t
có th gi i thích t i sao heo sau cai s a l i t ng s nh y c m i v i b nh E.coli. S
thay i này

c thi t l p trong vòng 5 ngày và kéo dài trong ít nh t 5 tu n. heo
tr c khi cai s a nhung mao ít có s thay i ho c có th gi m chút ít và
sâu c a
màng ru t t ng d n nh ng t c
ch m h n. Vì v y n u cai s a s m heo con thì l u ý
n nh ng thay i trên có ch d dinh d ng thích h p.
Có s liên quan gi a kh u ph n và áp ng mi n d ch trên heo con, n u heo n kh u
ph n có protein u nành ch trong m t kho ng th i gian ng n tr c cai s a thì heo
sau cai s a d b tiêu ch y h n
Heo con kh e m nh trong
ng ru t ch a vi khu n Lactobacilli
ru t non ,
Bifidobacteria hi n di n
manh tràng và k t tràng, Streptococci, Enterobacteria,
Peptostreptococci, Veinonella thì không có ho c hi n di n nh trong d dày, ru t non
và t ng d n ph n ru t già.
2.2.6 S phát tri n c a h th ng enzym tiêu hoá
Theo Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t (2007), m c dù dung tích ru t t ng lên r t nhanh
song h th ng men l i ch a phát tri n y nh t là nh ng tu n u sau khi .

4


2.2.7 Nh ng bi n
Nh ng bi n

i sinh lý heo con cai s a

i v tiêu hoá

Theo Tr ng L ng (1999), th c n thay th s a m có th khó tiêu h n s a m ,
không tiêu hoá h t s l ng th c n t p n có th làm cho heo con b nh h ng là
gi m kh n ng tiêu hoá, vi sinh v t ru t già d lên men nên gi m h p thu n c
ng ru t d n n tiêu ch y.
nh h

ng c a s cho n lên s tiêu hoá

Theo Tr ng L ng (2000), khi heo n nhi u b a trong ngày (5 b a so v i 3 b a)
d ch v t ng 79,43 %, d ch t y t ng 35,2 %. n khô so v i n t d ch tiêu hóa t ng
12 %. ). T s sinh n 20 - 35 ngày tu i heo không ti t HCl, nh ng cho n s m
b ng ng c c t 14 - 20 ngày thì ti t HCl, giúp tiêu hoá t t h n. Cho heo con n
s m kích thích ti t d ch v , ti t HCl khi th c n tác ng c gi i vào thành d dày.
B máy tiêu hoá phát tri n, ru t dài ra, t ng tiêu hoá, sinh tr ng nhanh.
Kh n ng b

c ch sau cai s a

C th heo con d b strees sau khi cai s a do m t s nguyên nhân:
V tâm lý: Vi c tách kh i m , nh p àn hay chuy n chu ng nuôi làm nh h ng
n ho t ng c a heo. Có s thay i v nhi t
và i u ki n môi tr ng. Heo
con ph i h c cách u ng n c và n th c n riêng (Tr n Th Dân, 2004).
V th c n: Vi c thay i th c n
c cung c p ch y u t s a m sang th c n
khô, c ng và vi c cung c p gi a các l n không t ng
ng, th c n không
c
cung c p 24/24 gi . Do ó d n n ngu n cung c p n ng l ng b gi m. ó là ch a
nói n vi c cung c p th c n có ch t l ng không n nh vì

c t trong i u
ki n không khí nóng m. S thay i b i s cung c p dinh d ng t nh ng máng
n xa l
i v i heo con (Tr ng L ng, 2003).
2.3 Nhu c u dinh d

ng c a heo con

Theo Tr ng L ng (2003), heo con sinh tr ng nhanh, t c
t ng tr ng cao. Sau
khi
8 ngày t ng g p ôi, 10 ngày t ng g p 3 - 4 l n, 55 - 60 ngày t ng g p 15 20 l n. Heo con càng l n, nhu c u s a càng nhi u, nh ng l ng ti t s a c a heo m
l i gi m t tu n th 3, tu n th 4 rõ r t. Có heo m thi u s a ngay t tu n l
u,
ho c do con nhi u, sinh tr ng nhanh, t c
t ng tr ng cao, vú ít. Tu n th 3, do
l ng s a gi m nên không cung c p
n ng l ng cho heo con, nên t p n s m
cho heo con.
2.3.1 Nhu c u n ng l

ng

Theo V ình Tôn và Tr n Th Nhu n (2005), có c s b sung n ng l ng cho
heo con c n c n c vào m c n ng l ng
c cung c p t s a m và nhu c u c a

5

heo con, t ó quy t nh m c b sung cho heo con. Nh ng ch b t u t tu n tu i
th 3 heo con m i có nhu c u b sung n ng l ng, nhu c u này ngày càng cao do
s a m cung c p ngày càng gi m và nhu c u cua heo con ngày càng t ng. n c
ta B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn quy nh m c b sung n ng l ng cho
heo con nh sau:
Ngày tu i
10 - 20
20 - 30
30 - 40
45 60

N ng l ng trao
250
500
625
750
ình Tôn và Tr n Th Nhu n, 2005)

(V

B ng 2.1 Nhu c u n ng l

i b sung (Kcal)

ng cho heo con

Ch tiêu

Tr ng l

ng heo (kg)

5 10

10 20

DE trong kh u ph n (Kcal/kg)

3400

3400

ME trong kh u ph n (Kcal/kg)

3265

3265

DE n vào

c tính (Kcal/ngày)

1690

3400

ME n vào

c tính (Kcal/ngày)

1620

3265

500

1000

23,7

20,9

L

ng n vào

c tính (g/ngày)

Protein thô (%)
(NRC, 1998)

2.3.2 Nhu c u protein và acid amin
Cung c p
protein cho heo con giai o n sau cai s a r t quan tr ng. Vì ây là
th i k sinh tr ng r t m nh c a h c và l ng protein
c tích l y r t l n.
Thông th ng trong kh u ph n th c n cho heo con ph i m b o t 120 130g
protein tiêu hoá/ n v th c n. Ho c l ng protein thô trong kh u ph n 17-19 %.
Ngoài vi c ph i cung c p y
l ng protein trong kh u ph n th c n cho heo

con thì c ng c n chú ý t i hai lo i acid amin quan tr ng là lysine và methionine.
Lysine có vai trò quan tr ng trong hình thành x ng, nh h ng n s t ng h p
các nucleotid, hemoglobin, duy trì tr ng thái bình th ng c a c th . Thi u lysine
con v t l i n, da khô, gi m kh i l ng. Methionine có nh h ng n s sinh
tr ng, s ho t ng c a gan, s i u hoà c a tuy n giáp, kh
c các ch t xâm
nh p vào c th . Thi u methionine s gi m kh n ng sinh tr ng, gi m m c s
d ng Nit và quá trình trao i ch t b r i lo n (V
ình Tôn và Tr n Th Nhu n,
2005).

6


B ng 2.2 Nhu c u amino acid hàng ngày c a heo cho n t do g/con/ngày (90% VCK)

Th tr ng heo (kg)

Ch tiêu
5 10

10 20

20 50

Arginine

2,7

4,6

6,8

Histidine

2,1

3,7

5,6

Isoleucine

3,7

6,3

9,5

Leucine

6,6

11,2

16,8

Lysine

6,7

11,5

17,5

Methionine

1,8

3,0

4,6

Methionine + Cystine

3,8

6,5

9,9

Phenylalanine

4,0

6,8

10,2

Phenylalanine + Tirosine

6,2

10,6

16,1

Threonine

4,3

7,4

11,3

Tryptophan

1,2

2,1

3,2

Valine

4,6

7,9

11,9

(NRC, 1998)

2.3.3 Nhu c u lipid
heo, n ng l ng do lipid cung c p ch chi m 10-15 %. Ph n l n
c d tr d i
da, quanh n i t ng, lipid
c h p thu ru t non. Heo con tiêu hóa lipid cao h n
heo l n vì lipid c a heo con bú s a ch y u d ng nh hóa (Tr ng L ng, 2003).
2.3.4 Nhu c u khoáng
Theo V
ình Tôn và Tr n Th Nhu n (2005), giai o n heo con sau cai s a phát
tri n r t m nh c h c và h x ng, cho nên nhu c u ch t khoáng c ng r t cao.
Trong kh u ph n th c n nhu c u các ch t khoáng nh sau:
Ca và P: Hai nuyên t này có vai trò r t quan tr ng trong hình thành x ng. N u
cung c p không y
s có nguy c d n n hi n t ng còi x ng. M c cung c p
trong kh u ph n là 0,8 %, còn i v i P là 0,6 % so v i v t ch t khô kh u ph n. T
l Ca/P heo con là 1,6 2/1. N u n ng
Ca th p P cao gây hi n t ng m m
x ng và co gi t th n kinh, n u Ca cao P th p gây tình tr ng u s n phình to, viêm
kh p, y u t.
Fe và Cu: Là hai y u t b h n ch trong quá trình t o s a. Cho nên c n ph i cung
c p trong kh u ph n c a heo con. Hai y u t này ch y u tham gia vào quá trình

7


t o máu cho heo con. Trong c th heo, Fe trong thành ph n d n pocfirin (60
70%), có trong hemoglobin, mioglobin... N u th c n thi u Fe s gi m hàm l ng

hemoglobin trog máu, có th gây thi u máu. Nhu c u Fe cho heo con m i sinh 7
11mg/ngày, nh ng s a m cung c p không v t quá 2mg, nên ph i b sung t 5
7mg/ ngày. Cu ch c n m t l ng nh b sung vào kh u ph n chho heo con v i
m c t 6 8 ppm. Vai trò c a Cu là tham gia vào quá trình trao i ch t trong c
th và nh t là vai trò trong t o máu. Ph i m b o s cân i gi a Fe và Cu theo t
l 10 12/1 .
B ng 2.3 Nhu c u khoáng hàng ngày c a heo cho n t do (90% VCK)

Th tr ng heo (kg)
Ch tiêu
5 - 10

10 - 20

20 - 50

Ca (g)

4,00

7,00

11,13

P (g)

3,25

6,00

9,28

Na (g)

1,00

1,50

1,86

Cl (g)

1,00

1,50

1,48

Mg (g)

0,20

0,40

0,74

K (g)

1,40

2,60

4,27

Cu (mg)

3,00

5,00

7,42

I (mg)

0,07

0,14

0,26

Fe (mg)

50,00

80,00

111,30

Mn (mg)

2,00

3,00

3,71

Se (mg)

0,15

0,25

0,28

Zn (mg)

50,00

80,00

111,30

(Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t, 2007)

2.3.5 Nhu c u vitamin
Theo Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t (2007), giai o n này heo con nh n vitamin
ch y u t heo m , s a m h u nh ã áp ng nhu c u c a heo con.
Theo Tr ng L ng (2000), c th heo con c n vitamin cho s phát tri n và phòng
ng a b nh t t, nh : vitamin A, vitamin B1, B12, vitamin C

8


B ng 2.4 Nhu c u vitamin hàng ngày c a heo cho n t do (90% VCK)

Th tr ng heo (kg)

Ch tiêu
5 - 10

10 - 20

20 - 50

Vit A (IU)

1,100

1,750

2,412

Vit D3 (IU)

110

200

278

Vit E (IU)

8

11

20

Vit K (mg)

0,25

0,50

0,93

Biotin (mg)

0,03

0,05

0,09

Choline (g)

0,25

0,40

0,56

Niacin (mg)

7,50

12,50

18,55

Riboflavin (mg)

1,75

3,00

4,64

Vit B1 (mg)

0,50

1,00

1,86

Vit B6 (mg)

0,75

1,50

1,86

Vit B12 (mg)

8,75

15,00

18,55

(NRC, 1998)

2.3.6 Nhu c u n c
N c có ch c n ng chính t o hình c th thông qua hình th t bào và gi vai trò t i
quan tr ng trong vi c i u hòa nhi t
c th . M c dù trong 3 tu n u heo th ng
n ít th c n n vào, song l ng ó s ít h n n u không cung c p
n c u ng (NRC,
2000).
N c chi m 50-60% tr ng l ng c th . Trong máu, s a, n c chi m n 80 95%. C th m t 10% n c s gây r i lo n ch c n ng trao i ch t. N u m t 20%
l ng n c c th heo con s ch t (Tr ng L ng, 2003).
2.4 Ch ph m sinh h c
2.4.1 Probiotic
Theo Ph m V n Ty và V Nguyên Thành (2007), probiotic là ch ph m ch a các vi
sinh v t s ng ã ch n l c mà khi a vào c th qua
ng mi ng v i l ng
l ns
nh h ng có l i n s c kh e v t ch . Khái ni m này

c b t ngu n t gi thuy t
c a h c gi ng i Nga, Metchnikoff (1845 1916).
Theo Nguy n Ng c H i (2007), probiotic là nh ng ch ph m sinh h c ch a vi sinh v t
s ng có l i, khi a vào trong c th v t ch s giúp cân b ng h vi sinh v t
ng
ru t, t o i u ki n c i thi n t ng tr ng và t ng c ng s c kháng c a v t ch .

9


Vi c s d ng probiotic trong ch n nuôi em l i nh ng hi u qu sau: t ng n ng su t,
c i thi n tiêu t n th c n và t ng c ng s c kháng b nh.
Nh ng vi sinh v t

c s d ng làm probiotic c n thõa mãn m t s

Có kh n ng s ng sót trong

i u ki n sau:

ng ru t v t ch .

Có kh n ng bám dính lên bi u mô ru t.
Có kh n ng phát tri n trong ru t.
Có kh n ng c ch vài loài vi sinh v t gây b nh.
Có kh n ng c

ng áp ng mi n d ch và s c

Không gây b nh và không gây

kháng c a v t ch .

c.

Có l i cho quá trình tiêu hóa c a v t ch .
Phù h p v i các yêu c u s n xu t công nghi p.
Gi

c tính n

nh trong m t th i gian t

ng

i dài

i u ki n bình th

ng.

2.4.2 Prebiotic
Theo Nguy n Ng c H i (2007), prebiotic là ch ph m sinh h c ch a các ch t chuyên
bi t có tác d ng kích thích s phát tri n c a qu n th vi sinh mong mu n có s n trong
h vi sinh
ng ru t, qua ó c i thi n t ng tr ng và t ng c ng s c
kháng c a
v t ch .
Các ch t

c s d ng làm prebiotic ph i có các tính ch t sau:

Không b phân h y c ng nh b h p th ph n trên c a ru t.
Có tính ch t c hi u s d ng cho m t s loài vi sinh v t t nhiên trong ru t già,
có kh n ng kích thích t ng tr ng và t ng c ng bi n d ng.
Có th làm thay
Có th t ng c

i thành ph n ru t già theo h

ng có l i cho v t ch .

ng áp ng mi n d ch niêm m c và toàn thân.

Các h p ch t th ng dùng làm prebiotic bao g m các oligosaccharide (fructose
oligosaccharide, galactose - oligosaccharide, mannan, - glucan) và các acid h u c
m ch ng n (acid lactic, probionic, focmic ).
Ngày nay, kh c ph c nh c i m c a probiotic và prebiotic, ng i ta phát tri n s n
ph m theo h ng ph i h p hai d ng ch ph m này l i v i nhau thành m t ch ph m
m i, ch ph m sinh h c t ng h p synbiotic (Nguy n Ng c H i, 2007).

10


Ch

ng 3: PH

NG TI N VÀ PH

NG PHÁP THÍ NGHI M

3.1 Th i gian và a i m
Thí nghi m
c ti n hành t i tr i Ch n nuôi th c nghi m Hòa An, 554, Qu c l 61,
p Hoà
c, xã Hoà An, huy n Ph ng Hi p, t nh H u Giang.
Th i gian th c hi n t 12/2009 n 3/2010.
3.2

it

ng thí nghi m

Thí nghi m
c th c hi n trên 60 heo con sau cai s a, và
con theo m . Heo
c b trí vào 2 nghi m th c:

c ch n ra t 12 b y heo

NT1: NT
(kg).

ng

i ch ng (không có b sung ch ph m), tr ng l

NT2: NT có b sung ch ph m sotibac, tr ng l

Hình 3.1 Heo con thí nghi m

11

ng

u k là 9,87±1,09

u k là 10,01±0,91 (kg)


3.3 Ph ng ti n thí nghi m
3.3.1 Tr i heo
V trí: n m trong Trung tâm nghiên c u a d ng sinh h c Hòa An, cách xa khu dân c
và qu c l .
i u ki n khí h u: Ch u nh h ng chung c a th i ti t
ng B ng Sông C u Long,
khí h u nhi t i gió mùa, chia làm mùa m a và mùa khô .
M c tiêu c a tr i
Tr i Ch n nuôi th c nghi m
c xây d ng nh m m c ích ph c v cho công tác
nghiên c u và ào t o cho sinh viên ngành Ch n nuôi-Thú y, Thú y, Nông h c... bên
c nh ó tr i cung c p gi ng heo có n ng su t, ch t l ng cao ph c v cho nhu c u
ch n nuôi c a t nh và các khu v c lân c n.

B

C

C NG CHÍNH

A

NHÀ
S

B
C NG PH

B L C

D

PHÂN

B trí c s

L thP c NHÀ
3.1 B trí t ng
a tr iNGH CÔNG
NHÂN - V N PHÒNG

KHO - WC

A: Dãy heo c
B: Dãy heo nái ch a và nái nuôi con
C: Dãy heo cai s a
D: Dãy heo th t

S

3.1: S

tr i Ch n Nuôi th c nghi m tr

12

ng HCT


Chu ng tr i thí nghi m
Dãy chu ng nuôi heo sau cai s a có tr c chính theo h ng B c ông B c- Nam Tây
Nam,
c xây d ng kiên c theo ki u chu ng kín, khi ho t ng có th chuy n thành
ki u chu ng h . Mái l p b ng tôn, có h th ng ch ng b c x t mái tôn và h th ng
thông gió. Vách và n n dãy chu ng trán b ng xi m ng. M i ô chu ng có sàn nh a,
vách ng n là khung s t, hai máng n theo ki u cho n tr c ti p, m t núm u ng và có
èn s i m.
D ng c t i tr i
Cân

ng h 100kg ,

Cân

ng h 15 kg ,

chính xác 200g.
chính xác 100g. Cân

ng h 500g,

chính xác 2g.

S ghi chép, bút lông, l ng cân heo, thau, xô và các d ng c khác.
Th c n và n

c u ng

Th c n s d ng trong thí nghi m là T HH d ng viên dành cho heo con sau cai s a
Hi-Gro 551 c a công ty CP,
c s n xu t t i khu Công Nghi p M Tho Bình
c,
huy n Châu Thành, t nh Ti n Giang.

Hình 3.2 Th c n dùng trong thí nghi m

13


B ng 3.1 Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d
(Hi - Gro 551).

Thành ph n

Hàm l

m (%)
CP t i thi u (%)
X thô (%)

Ca (%)
P (%)
ME (Kcal/kg)

ng c a T HH dành cho heo con sau cai s a

ng

14
20
5
0,85
0,6
3300

(Công ty TNHH ch n nuôi C.P. (Vi t Nam))

B ng 3.2: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d
(Higro 551)

D

ng ch t
CP
CF
EE
Ash

ng c a T HH dành cho heo con sau cai s a

%
NT1
20,03
2,29
3,53
4,81

NT2
19,93
2,30
3,54
4,77

NT1: NT i ch ng (không có b sung ch ph m)
NT2: NT có b sung ch ph m sotibac
(PTN Ch n Nuôi Chuyên Khoa, KNN & SH D, HCT)

N

c u ng trong thí nghi m
c b m t h th ng n c ng m và
c x lí sau ó
a lên b n ch a n c và theo ng d n a n núm u ng m i ô chu ng.

Hình 3.3 N

c u ng dùng trong thí nghi m

14

Ch ph m sinh h c SOTIBAC
Thành ph n
+ Lactobacillus acidophilus > 10.000.000 CFU/ g
+ Saccharomyces cerevisiae> 10.000.000 CFU/ g
+ Ch t mang và các enzyme sinh h c thô có trong s n ph m nh Amylase, Protease,
Lipase, Phytase....
Công d ng
+ B sung các vi sinh v t h u ích vào
ng ru t cho v t nuôi, c ch các vi sinh v t
gây b nh, cân b ng h vi sinh v t có l i ng n ch n tiêu ch y, phân s ng...
+ H tr tiêu hoá th c n, t ng kh n ng tiêu hoá m, tinh b t, ch t x trong th c n
v t nuôi.
+ Gi m mùi hôi trong phân do tiêu hoá t t các d ng ch t.
+ Kích thích sinh tr ng, gi m s d ng thu c kháng sinh phòng b nh...
- Cách dùng: tr n th c n v i li u 1kg SOTIBAC cho 500 kg th c n, cho v t nuôi n
th ng xuyên.
Thu c thú y dùng trong thí nghi m
Thu c phòng b nh: phòng b nh b ng vacxin nh d ch t , phó th ng hàn,
FMD,PRRS, E. coli và thu c tr n vào th c n làm t ng s c kháng: Vit C, Vit ADE,
premix khoáng.
Thu c tr b nh: Anagil + C, Tylosine, B-complex, Tiamulin, Lincomycine, Tobratylo .. Thu c sát trùng: Cloramine B dùng
sát trùng tr c và sau thí nghi m, sát
trùng nh k và vôi b t sát trùng
ng vào tr i

3.3.2 Phòng thí nghi m
D ng c và hoá ch t c n thi t dùng trong phân tích thành ph n hoá h c c a th c n
t i B môn Ch n nuôi, Khoa Nông nghi p và SH D, i h c C n Th .
D ng c

T s y, t hút, t l nh, t ông, t nung, máy nghi n m u, máy vi tính, cân phân
tích, cân ng h . B công phá m, b ch ng c t m, b chu n , b phân tích
béo.
Bình nh m c 50ml, 100ml, 250ml. Bình kjeldahl 50ml. Bình tam giác 100ml,
beaker 50ml, 100ml, 200ml. Chén s , bình hút m. Túi nilon, mu ng l y m u, gi y
l c, ph u. Khây ng m u, dao, kéo, k p g p
Hóa ch t
N c c t 1 l n và n c c t 2 l n. Các hóa ch t nhãn hi u Merk: H2O2 30 %, NaOH,
H2SO4 m c, acid boric, ether (ethylique, d u ho ), c n tuy t i, ch t xúc tác.

15