Thực trạng ly hôn trong giới trẻ hiện nay ở Việt Nam

MỤC LỤC

Phần I: MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Từ ngàn đời nay gia đình luôn là cái nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách, đạo đức
của mỗi con người. Những gia đình tốt đẹp sẽ xây dựng một xã hội tiến bộ văn minh và
ngược lại một xã hội tiến bộ văn minh là cơ sở xây dựng một xã hội tốt đẹp. Chính vì vậy
vai trò và vị trí của gia đình ngày càng được quan tâm và đề cao trong xã hội.
Để nói về truyền thống yêu thương đùm bọc nhau trong mỗi gia đình, ông bà ta có câu:
“ Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon”
Qua đó ta thấy tình cảm gia đình luôn đong đầy, thuận vợ thuận chồng, thủy chung son
sắt dù cho mọi khó khăn vẫn cùng nhau trải qua. Việc thường xuyên vun đắp tình cảm gia
đình; chồng bảo vợ nghe, vợ nói chồng đồng tình; đôi bên tôn trọng và nhẫn nhịn nhau
trong từng lời ăn tiếng nói; cung cách ứng xử hàng ngày sẽ hình thành nên những gia đình
văn hóa - là những tế bào tốt đẹp cho xã hội. Nền tảng của quan hệ gia đình là quan hệ
hôn nhân, là việc kết hôn giữa nam và nữ theo điều kiện mà pháp luật quy định.
Ngày nay với xu thế toàn cầu thì xã hội ngày càng phát triển và các mối quan hệ trong
xã hội luôn vận động và biến đổi không ngừng. Và sự vận động, sự biến đổi của gia đình
là một điều tất yếu bởi gia đình là tế bào của xã hội. Với xu thế hội nhập toàn cầu hóa ít


nhiều tác động lên mọi mặt, mọi mối quan hệ của xã hội tuy nhiên một mặt gây nên những
sai lệch về nhận thức đối với con người.
Nếu kết hôn là việc hình thành quan hệ hôn nhân giữa hai người thì ly hôn là việc chấm
dứt mối quan hệ đó. Việc ly hôn ở giới trẻ đang là một thực trạng đáng báo động của cộng
đồng trong xã hội cũng như tác động của nó đối với mỗi cá nhân và xã hội. Bên cạnh những
gia đình trong ấm ngoài êm thì đâu đó vẫn còn xảy ra tình trạng “cơm không lành, canh
không ngọt”, hạnh phúc gia đình rạn nứt gây hậu quả lâu dài cho gia đình và nhất là những
đứa trẻ sẽ bị khuyết tật về tình cảm của bố hoặc mẹ, thiếu tự tin trong cuộc sống sa vào các
tệ nạn xã hội, nghiện hút cướp giật... nếu hai bên vợ chồng không có những giải pháp ổn

thỏa và đúng đắn.
Để có một xã hội tươi đẹp và phồn thịnh thì xã hội ấy phải phát triển theo hướng của pháp
luật, đặc biệt là luật hôn nhân và gia đình. Với tính chất thiết thực và phức tạp của quan hệ
hôn nhân và gia đình thì luật hôn nhân và pháp luật ra đời và luôn được nhà nước quan tâm,
sửa đổi và hoàn thiện sao cho ngày một tiến bộ và phù hợp hơn với thời đại.
Vấn đề cấp bách hiện nay là phải tìm ra những nguyên nhân dẫn đến việc ly hôn nhất là ở
giới trẻ hiện nay với một thực trạng “yêu nhanh cưới vội” mà để lại những hậu quả khôn
lường. Qua đó đề ra giải pháp hữu hiệu hạn chế tình trạng ly hôn đang ngày một xấu đi hiện
nay. Xuất phát từ những yêu cầu trên nhóm chúng em đã chọn đề tài: “Thực trạng ly hôn ở
giới trẻ”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Thông qua đề tài sẽ giúp ta có cái nhìn cụ thể hơn và có nhận thức rõ ràng đúng đắn về
một thực tế, một vấn đề xã hội mới nảy sinh và những tác động khôn lường của nó. Đó là
hiện tượng ly hôn trong giới trẻ. Đồng thời thấy được tầm quan trọng của gia đình trong quá
trình phát triển xã hội, hình thành nhân cách con người. Từ đó giúp ta tìm được nguyên
nhân, đưa ra các giải pháp, khuyến nghị để giải quyết thực trạng trên.

2


3. Kết cấu bài nghiên cứu
Dựa trên phương pháp tìm các nguồn tài liệu đáng tin cậy từ sách báo, mạng xã hội hay số
liệu thực tế từ các tỉnh, huyện,... Từ đó, nhóm đã phân tích tài liệu liên quan và đưa ra các
nội dung chính của bài nghiên cứu về chủ đề “Ly hôn trong giới trẻ hiện nay ở Việt Nam”
gồm:
1. Khái niệm.
2. Thực trạng ly hôn trong giới trẻ hiện nay ở Việt Nam.
3. Nguyên nhân dẫn đến ly hôn ở giới trẻ Việt Nam.
4. Ảnh hưởng của việc ly hôn ở giới trẻ.
5. Giải pháp đẩy lùi hiện tượng ly hôn sớm trong giới trẻ hiện nay

Phần II: NỘI DUNG
1. Khái niệm
“Ly hôn” là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật
của Tòa án.1 Ðây là biện pháp cuối cùng mà luật cho phép thực hiện trong trường hợp cuộc
sống vợ chồng lâm vào tình trạng khủng hoảng mà không thể được khắc phục bằng bất kỳ
biện pháp nào khác. Nguyên nhân của sự khủng hoảng khá đa dạng: bất đồng ý kiến kéo
dài, đối nghịch về quan niệm sống, thần tượng sụp đổ, ngoại tình,... Nhưng tất cả các trường
hợp ly hôn đều có chung một đặc điểm: vợ hoặc chồng hoặc cả hai không muốn tiếp tục duy
trì quan hệ hôn nhân và muốn được tự do.
“Giới trẻ” ý nói đến những người trong độ tuổi thanh thiếu niên (tức là dao động khoảng
từ 15 – 25 tuổi), năng động, sáng tạo, thường tò mò, thích khám phá, tìm tòi học hỏi và ham
vui, nếu những người không thuộc thành phần “giới trẻ” mà nhắc đến hay nhận xét những
người thuộc “giới trẻ” thì thường có ý phê phán miệt thị. “Giới trẻ” có khi là nói đến những
người trẻ tuổi, cũng có khi là những người mới vừa thành đạt mà trẻ hơn những tiền bối đi
trước.
2. Thực trạng ly hôn trong giới trẻ hiện nay ở Việt Nam
Theo thống kê của tòa án nhân dân các cấp, năm 1994 cả nước có 22.000 vụ ly hôn. Bốn
năm sau, con số này được nhân lên hai lần. Và theo ước tính, năm 2006, cả nước có khoảng
66.000 vụ ly hôn. Tòa án nhân dân (TAND) lúc nào cũng trong tình trạng bận rộn bởi án ly
1 Mục 8, Điều 3, chương 1 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014

3


hôn chiếm tới 50% các án về dân sự nói chung. Theo thống kê của Tòa án Nhân dân tối cao,
năm 2010, nước ta có gần 88.000 vụ ly hôn, tăng hơn 9.700 vụ so với năm 2009. Trong đó,
số cặp vợ chồng trẻ dưới 40 tuổi ly hôn chiếm khoảng 30%.Những con số trên cho thấy, tình
trạng ly hôn trong giới trẻ đang ở mức báo động.2
Còn theo một công trình nghiên cứu xã hội học của tiến sỹ Nguyễn Minh Hòa (Trường Đại

học Khoa học xã hội & Nhân văn TP Hồ Chí Minh): tỷ lệ ly hôn/kết hôn ở Việt Nam là
31,4% , tức là cứ ba cặp kết hôn lại có một cặp ly hôn. Con số khó tin, nhưng đó là sự thực.
Điều đáng buồn hơn là 60% sốvụ ly hôn này thuộc về các gia đình trẻ, tuổi vợ chồng chỉ từ
23 - 30, trong đó 70% ly hôn khi mới kết hôn chỉ từ 1 - 7 năm và hầu hết đã có con... .Kết
quả này cũng được phản ánh rõ nét qua thực tiễn xét xử án ly hôn, khi độ tuổi xin ly hôn
ngày càng trẻ hóa. Ly hôn trong gia đình trẻ đang gia tăng, từ 18 - 30 tuổi là 34,7%, từ 30 dưới 50 là hơn 55%, hơn 50 tuổi là 8,7%. Như vậy, qua tư vấn cho thấy, thực trạng số năm
kết hôn ngày càng ngắn lại. Đây là là thực tế mà trung tâm tư vấn nào cũng thấy rất rõ…”
Tại tòa án các quận/huyện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, tỷ lệ ly hôn của các cặp
vợ chồng trẻ chiếm áp đảo trong tổng số các đối tượng đưa nhau ra tòa để chấm dứt mối
quan hệ vợ chồng. Trong số các cặp vợ chồng trẻ từ 20 - 30 ly hôn thì có tới 70% cặp tan vỡ
khi đã có con khiến mỗi năm TP HCM có khoảng 50.000 trẻ em rơi vào cảnh thiếu bố hoặc
mẹ.
Chỉ riêng TAND quận Gò Vấp, mỗi tháng cũng xử đến 70 - 80 vụ ly hôn. Theo thống kê,
năm 2010 số lượng án ly hôn tại TAND TP.HCM là khoảng 18.000 vụ, trong đó tỉ lệ ly hôn
của các đôi vợ chồng trẻ (độ tuổi 20-30) chiếm hơn 60%. 3
Trong cuộc sống hiện đại, dường như những cặp vợ chồng trẻ chưa cảm nhận hết được
những giá trị của gia đình. Trước khi bước vào cuộc sống chung họ không có sự chuẩn bị
đối mặt với khó khăn. Để rồi mỗi khi xảy ra va chạm, họ thường chọn giải pháp tiêu cực…
ly hôn.

2 Theo Gia đình trẻ, thứ Ba - 16/10/2007
3 Theo Gia đình trẻ, thứ Ba - 16/10/2007

4


Trong những năm gần đây, tình trạng ly hôn trên địa bàn huyện Tân Yên đang là vấn đề
đáng báo động cả về số lượng các vụ ly hôn cũng như hậu quả tiêu cực của nó để lại. Nếu
như năm 2005 Tòa án nhân dân huyện thụ lý giải quyết 111 vụ án hôn nhân và gia đình thì
đến năm 2014 thụ lý giải quyết 313 vụ. Như vậy, chỉ sau 9 năm loại án này đã tăng một cách

đột biến. Điều đáng buồn là trên 70% số vụ ly hôn thuộc về các gia đình mà vợ chồng trong
độ tuổi 20 – 30, trong đó có trên 60% ly hôn khi mới kết hôn từ 1 - 5 năm.4
Theo số liệu thống kê của Viện kiểm sát thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, năm
2012 đơn vị đã thụ lý 216 vụ ly hôn, năm 2013 là 231 vụ và từ tháng 1 đến tháng 8 năm
2014 đã có tới 180 vụ. Số vụ án hôn nhân - gia đình năm sau luôn cao hơn năm trước. Ly
hôn xảy ra đối với nhiều thành phần: cán bộ, công nhân, nông dân, doanh nhân,…
Qua công tác thụ lý kiểm sát các vụ án ly hôn thì tỷ lệ người vợ đứng đơn ly hôn cao gấp 2
lần so với người chồng. Điều đáng lo ngại là trên 70% số vụ ly hôn rơi vào các cặp vợ
chồng trẻ ở nhóm tuổi 20-30 và hầu hết đã có con. Khi một cuộc hôn nhân đỗ vỡ, thì đó là
nỗi đau mất mát của hai vợ chồng, trong thực tế phụ nữ sẽ gặp khó khăn gấp bội, phải gồng
mình để gánh vác trách nhiệm vừa làm cha, vừa làm mẹ, nuôi dạy con và luôn phải chịu áp
lực về tài chính, bị thiệt thòi về tâm lý, tình cảm, hiệu suất công việc. 5
Theo thống kê của ngành tòa án cho thấy, nếu trong năm 2000, cả nước chỉ có 51.361 vụ ly
hôn thì đến năm 2005, con số này đã tăng lên 65.929 vụ và năm 2010, lên tới 126.325 vụ.
Tại Nghệ An, chỉ tính riêng trong năm 2014, đã có hơn 2.900 vụ ly hôn, trong đó, số cặp vợ
chồng ly hôn có tuổi đời từ 18 - 30 là hơn 1.300 trường hợp, số vụ ly hôn có con chưa đến
tuổi vị thành niên là hơn 1.400 trường hợp. 6
Hiện nay, tỷ lệ ly hôn ở Việt Nam đang ở mức thấp so với thế giới (trung bình cả ở nông
thôn lẫn thành thị là khoảng 5%). Tuy vậy, TS Khuất Thu Hồng (Viện phó Viện nghiên cứu
phát triển) đánh giá trong tương lai xu hướng trên sẽ còn tiếp tục lan rộng. 7 Đó là hệ quả tất
yếu trong một xã hội có nền kinh tế được ưu tiên phát triển mạnh, giới trẻ lại chuộng xu

4 Nguyễn Thị Nghĩa - VKS Tân Yên, thứ Ba - 07/07/2015
5 Thu Hiền - VKSND TP. Đồng Hới, thứ Năm - 25/09/2014
6 Hà My, thứ Sáu – 28/10/2012
7 Ngọc Anh, thứ Hai, 21/03/2011

5

hướng sống gấp, không tìm hiểu và chuẩn bị kỹ càng hành trang trước khi bước vào cuộc
sống gia đình.
Theo những cuộc điều tra nghiên cứu mới đây, tình trạng ly hôn ở các nước châu Á trong
đó có Việt Nam có xu hướng tăng mạnh. PGS.TS Nguyễn Hữu Minh- Viện trưởng Viện
Nghiên cứu gia đình và giới (Viện Khoa học xã Việt Nam) cho biết gần đây có trên 60.000
vụ ly hôn/năm ở Việt Nam và xu hướng này đang tiếp tục tăng. 8 Với tình hình diễn ra đáng
báo động như trên thì mọi người trong chúng ta cần phải ý thức thật đúng đắn về vấn đề hôn
nhân và ly hôn. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và các biện pháp để ngăn chặn tình trạng này.
3. Nguyên nhân dẫn đến ly hôn ở giới trẻ Việt Nam
Nguyên nhân chủ yếu là do tình trạng "yêu nhanh cưới vội" của các cặp đôi trẻ tuổi. Dù
tuổi còn trẻ chưa đủ chín chắn chưa xử lí được các tình huống bắt buộc trong hôn nhân gia
đình. Chính vì yêu nhanh cưới vội nên họ vẫn chưa tìm hiểu kỹ về nhau cũng như các kỹ
năng sống trước khi bước vào đời sống hôn nhân. Khi xảy ra mâu thuẫn họ không biết cách
xử lý, giải quyết dẫn đến bạo lực gia đình và hôn nhân đổ vỡ là điều tất nhiên. Các nguyên
nhân chính có thể kể đến như:
Vợ chồng kết hôn khi còn quá trẻ dẫn đến mâu thuẫn trong lối sống: Các bạn trẻ trước
khi bước vào cuộc sống gia đình chưa được chuẩn bị những kiến thức, hiểu biết cần thiết
về cách tổ chức cuộc sống cho gia đình mới, quản lý chi tiêu, chăm sóc và nuôi dạy con
cái; nhận thức về tình yêu còn hời hợt, nông cạn, thường chỉ thiên về hình thức bề ngoài,
yêu theo cảm tính… và rồi trong cuộc sống chung đụng ở gia đình, giữa họ bắt đầu hình
thành các mâu thuẫn, đây là yếu tố cơ bản hình thành nguyên nhân “tính tình không hợp
nhau” dẫn đến mâu thuẫn.
Do điều kiện kinh tế gia đình: Các cặp vợ chồng sau khi lập gia đình phải tự lo cho
mái ấm của mình, điều kiện kinh tế chưa đảm bảo cho cuộc sống riêng hoặc chưa có nghề
nghiệp ổn định, sinh con sớm nên kinh tế gia đình gặp nhiều khó khăn, dẫn đến mâu thuẫn
không thể tháo gỡ và kết cục là xin ly hôn.

8 Xuân Đặng, thứ Sáu - 27/06/2008

6

Do ngoại tình: Ngoại tình là nguyên nhân ly hôn đang có xu hướng tăng trong các năm
qua. Đa số những gia đình có chồng hoặc vợ ngoại tình đều đi đến tan vỡ.
Vấn đề bạo lực gia đình, cờ bạc, rượu chè: Đây cũng là nguy cơ gây tan vỡ và suy
giảm sự bền vững của gia đình. Nguyên nhân dẫn đến bạo lực gia đình có nhiều, song
nguyên nhân cơ bản là do lạm dụng rượu bia và các tệ nạn xã hội khác như cờ bạc, nghiện
ma tuý, ghen tuông, thiếu hiểu biết pháp luật, kinh tế khó khăn…
Do mâu thuẫn trong quan hệ mẹ chồng – nàng dâu: Mẹ chồng và nàng dâu vốn là hai
người ở hai thế hệ khác nên sẽ rất khó để dung hòa trong cách sống, lối suy nghĩ, bất đồng
quan điểm trong cách chăm sóc và nuôi dạy trẻ… và một khi mâu thuẫn ngày càng nhiều,
người chồng không thể hoá giải được những mâu thuẫn đó cũng sẽ dẫn đến việc ly hôn.
Những cặp vợ chồng ly hôn vì nguyên nhân này thường là sống chung với bố mẹ chồng,
sau khi kết hôn được vài năm.9
Ngoài những nguyên nhân cơ bản trên, còn nhiều nguyên nhân khác dẫn tới việc ly hôn
như: Do sinh con một bề, vợ chồng không có sự cảm thông chia sẻ với nhau, thiếu sự bình
đẳng giữa vợ và chồng, không có thời gian quan tâm đến nhau…
Hôn nhân đổ vỡ không chỉ làm ảnh hưởng đến gia đình, người thân mà còn ảnh hưởng đến
xã hội. Sau những cuộc hôn nhân không thành là những đứa con phải sống trong cảnh thiếu
tình thương và sự chăm sóc, nuôi dưỡng của cha hoặc mẹ. Đó là một trong những nguyên
nhân chính dẫn đến tội phạm và các tệ nạn xã hội ngày một gia tăng.
4. Ảnh hưởng của việc ly hôn ở giới trẻ
Việc ly hôn đem lại những hệ lụy ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của cặp vợ chồng
sau ly hôn và nhất là con cái của họ. Hôn nhân tan vỡ không chỉ làm ảnh hưởng đến người
thân, gia đình mà còn ảnh hưởng đến xã hội.
4.1. Tích cực
Bạn có thể hạnh phúc: Việc dẫn đến ly hôn có rất nhiều nguyên nhân. Ly hôn là cơ hội
để hai con người đã từng yêu nhau hoặc họ tưởng mình yêu nhau nhận ra rằng họ không
9 Nguyễn Thị Nghĩa - VKS Tân Yên, thứ Ba, 07/07/2015

7


còn tình cảm và không thể cùng sống với nhau dưới một mái nhà có thể tìm lại hạnh phúc
đích thực của mình. Ly hôn giải thoát cho hai con người bất hạnh dù đã không còn yêu
nhau vẫn đang phải sống trong một không gian tù túng với những nghi kỵ, ghen tuông, dằn
vặt, và cả căm thù nhau... Đối với những cuộc hôn nhân không hạnh phúc ly hôn sẽ giúp
chấm dứt tình trạng đau khổ về tinh thần, thể xác và cả kinh tế cho những người có liên
quan
Bạn sẽ khỏe mạnh hơn: Các nhà nghiên cứu thích ca ngợi hôn nhân như một liều thần
dược giúp tăng cường sức khỏe. Còn chúng ta thì có xu hướng nghĩ rằng kết hôn dù sao
cũng tốt hơn là độc thân. Trong khi tất cả các số liệu thống kê và nghiên cứu luôn chỉ ra lợi
ích của việc kết hôn, ta thường quên mất lợi ích đấy không đến từ cuộc hôn nhân mà là
chất lượng của nó. Đã có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh rằng một cuộc hôn nhân
không hạnh phúc và có nhiều xung đột còn gây nhiều ảnh hưởng xấu cho sức khỏe hơn cả
khi bạn độc thân. Và nếu vẫn chưa chia tay, bạn sẽ có nguy cơ cao đối với bệnh tim, ung
thư, viêm khớp và trầm cảm.
Sẽ tốt hơn cho con của bạn: Bên cạnh những ảnh hưởng tiêu cực của việc ly hôn đối
với con cái thì cũng có những mặt tích cực khi chúng ta tìm được giải pháp để ổn định
cũng như quan tâm nhiều đến cuộc sống của con cái. Đừng nghĩ rằng bạn cố gắng chịu
đựng đến cùng chỉ vì bọn trẻ thì chúng sẽ được hạnh phúc. Trẻ con sẽ trân trọng hai ngôi
nhà mà bố, mẹ chúng tách riêng ra trong sự hòa thuận còn hơn là "mái ấm" mà họ suốt
ngày lăng mạ nhau. Một khi đã đường ai nấy đi, sự căng thẳng cũng biến mất và những
đứa trẻ có thể thoải mái trở lại .
Bạn sẽ hạnh phúc hơn trong cuộc hôn nhân tiếp theo: Nếu lại yêu lần nữa, đừng bao
giờ bị ám ảnh bởi ý nghĩ rằng mình không có những điều kiện cần thiết để xây đắp lại một
cuộc hôn nhân tốt đẹp. Thực sự bạn vẫn có nhiều khả năng có được cuộc hôn nhân dài lâu
dù đã từng qua một lần đổ vỡ. Trong thực tế, một nghiên cứu cho thấy những người tái hôn
ít có khả năng tiếp tục ly dị. 45% những đôi kết hôn lần đầu sẽ dắt nhau ra tòa ly hôn,
trong khi tỉ lệ đấy ở những đôi kết hôn lần 2 là 31%. 10

4.2. Tiêu cực
10 May, Theo MSN, thứ Sáu - 18/10/2013

8


Bên cạnh những tích cực được trình bày ở trên thì tiêu cực mà việc ly hôn để lại hậu quả
nặng nề đối với cuộc sống của vợ chồng nhất là tâm lý và nhân cách của con trẻ.
Đối với con trẻ:
Nếu như giáo dục ở nhà trường được thực hiện dựa vào trách nhiệm và nghĩa vụ của học
sinh thì giáo dục con cái ở gia đình lại dựa trên cơ sở tình yêu thương giữa những người
ruột thịt, chính là điều kiện tốt nhất để giáo dục cho trẻ tình cảm, đạo đức, trách nhiệm đối
với người thân và xã hội. Gia đình không chỉ trang bị cho trẻ em kinh nghiệm sống, tri thức
về chuẩn mực xã hội mà còn giúp con cái lấy lại cân bằng tâm sinh lý nhất là giải tỏa những
hẫng hụt, bực bội, lo âu, sợ hãi,... trong cuộc sống hằng ngày
Nguy cơ rối nhiễu tâm lý cao: Phản ứng tâm lý của trẻ đối với việc ly hôn của cha mẹ
ở mức độ nhiều hay ít phụ thuộc vào ba yếu tố: tình trạng mối quan hệ giữa trẻ với cha và
mẹ chúng trước khi bố mẹ ly hôn, cường độ và thời gian xung đột của cha mẹ, khả năng
đáp ứng nhu cầu của con cái của cha mẹ trong và sau khi ly hôn. Thông thường, khi cha
mẹ ly hôn, con cái hay thể hiện phản ứng tức thời là hoảng sợ, lo âu vì cảm thấy không
phải cha mẹ từ bỏ nhau mà là từ bỏ chính chúng. Mức độ phản ứng này tùy thuộc vào việc
đứa trẻ sống như thế nào trong gia đình. Trước khi ly dị, đứa trẻ càng được yêu thương và
chăm sóc đầy đủ bao nhiêu thì sự hoảng sợ, lo âu càng cao bấy nhiêu. Việc gia đình ly tán
đồng nghĩa với việc sụp đổ tất cả những dự định, kế hoạch, hoài bão tương lai của mình.
Trong các nhóm bạn bè, trẻ có cha mẹ ly dị cảm thấy vị thế của mình trong nhóm không
còn như trước nữa. Ở các em sinh ra tâm lý mặc cảm, tự ti, ngại tiếp xúc với bạn bè, có xu
hướng co mình lại, hoặc chỉ thích chơi với một nhóm nhỏ 2 người. 11
Nghèo kỹ năng giao tiếp xã hội: Trẻ em có cha mẹ ly thân khi còn nhỏ sẽ không phát
triển được các kỹ năng giao tiếp xã hội, để đối phó với thế giới bên ngoài vô vàn thử thách
và đầy rẫy những tệ nạn rình rập. Bởi ngay từ khi còn nhỏ, chúng đã cảm thấy tự ti, mặc

cảm, muốn sống thu mình lại với nỗi đau bố mẹ chia ly, cuộc sống nội tâm của trẻ sẽ ảnh
hưởng rất nhiều tới khả năng giao tiếp, hướng ngoại.
Dễ bị bệnh: Việc ly hôn của bố mẹ đặt nhiều áp lực lên trẻ nhỏ, có thể ảnh hưởng
nghiêm trọng tới sức khỏe của trẻ. Sự lo âu về những thay đổi trong mối quan hệ gia đình
11 Theo Sức khỏe & Đời sống, thứ Năm - 24/04/2014

9


có thể biểu hiện theo hướng chuyển dịch vào bên trong như việc xuất hiện những triệu
chứng đau đầu, đau dạ dày và rối loạn về ăn uống và giấc ngủ. Vấn đề ly hôn của bố mẹ
làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến chúng dễ mắc nhiều bệnh tật hơn. Bởi ly hôn dẫn
đến thiếu hụt sự quan tâm, chăm sóc và tình yêu của cả bố và mẹ, chúng sẽ luôn cảm thấy
bất an, không yên tâm vì cuộc sống của mình.
Ảnh hưởng việc học hành: Với nhiều gia đình, sự kiện ly hôn có thể kéo theo việc bé
con phải chuyển chỗ ở hoặc nơi học hành. Nếu bé may mắn không phải chuyển trường và
làm quen lại thầy cô, bạn bè mới thì những trêu ghẹo vô ý từ bạn cùng lứa về tình trạng
“thiếu cha” hoặc “vắng mẹ” có thể làm trẻ sợ đến trường. Ngoài ra, những môn học có thể
tham vấn ý kiến từ bố hoặc mẹ như trước đây cũng bị gián đoạn càng làm cho tình hình
học hành của bé thêm phần nghiêm trọng. Bên cạnh đó việc ảnh hưởng về tâm lý cũng làm
trẻ cảm thấy chán chườn và xao nhãng học hành.12
Tính tình thất thường, hung hăng: Không phải ngẫu nhiên khi sự phát triển tâm sinh lý
của bất kỳ đứa trẻ nào cũng đều cần sự giáo dục mang tính cương nhu tùy lúc của bố mẹ
(mỗi người giữ một vai trò nghiêm khắc và dỗ dành nhất định). Với những gia đình chỉ
còn một bố hoặc một mẹ thì sự kiểm soát, uốn nắn này sẽ trở nên khó khăn hơn. Từ đó dẫn
đến sự mất cân đối trong tiến trình phát triển tâm lý của con cái. Hệ quả dễ thấy là có
những bé trở nên hung hăng, hiếu chiến quậy phá, đánh đập bạn ở trường, chống đối với
giáo viên, không làm bài tập, thậm chí bỏ đi khỏi nhà. Trong khi những trẻ khác có thể rụt
rè và tự ti trước cuộc sống dễ dẫn đến các bệnh về tâm lý như trầm cảm, ngại mở lòng,
ngại giao tiếp với thế giới bên ngoài. Một trong những hậu quả lâu dài mà sự ly dị của cha

mẹ để lại cho trẻ trai là xu hướng sử dụng bạo lực trong các mối quan hệ, đặc biệt là quan
hệ gia đình sau này. Sở dĩ có sự ảnh hưởng đó là do trẻ trai thường có xu hướng đồng nhất
hóa với những cá tính mạnh của cha mẹ hoặc đồng nhất hoàn toàn với người có cá tính
mạnh để tự bảo vệ mình khỏi sự đau khổ và tuyệt vọng. Theo nhiều nhà nghiên cứu trên
thế giới, nhóm trẻ trai trong các gia đình ly hôn có tỷ lệ nghiện rượu, nghiện ma túy và có
nguy cơ xuất hiện các rối nhiễu tâm lý cao hơn hẳn nhóm trẻ bình thường.
Dễ sa ngã: Như một hệ quả tất yếu, thiếu hụt sự bảo ban, dạy dỗ, định hướng của cha
mẹ, gặp nhiều khó khăn trong quá trình thích ứng tâm lý - xã hội (khó khăn trong học tập,
12 Theo Sức khỏe & Đời sống, thứ Năm - 24/04/2014

10


khó khăn trong việc thích ứng với hoàn cảnh sống mới,...), cộng với sự buồn tủi, mặc cảm
bản thân sẽ khiến đứa trẻ muốn chôn vùi cuộc sống của mình vào thế giới game online và
các tệ nạn xã hội, từ đó dễ dàng bị sa ngã vào con đường phạm tội. Khảo sát năm 2009 của
Công ty Luật Mishcon de Reya (Anh) với 2.000 người có cha mẹ ly hôn. Kết quả không hề
có dấu hiệu khả quan. Trong số các đối tượng được phỏng vấn có tới 42% chứng kiến
những trận cãi vã, 49% phải chịu trách nhiệm an ủi cha/mẹ, 24% chỉ được chọn sống với
hoặc bố hoặc mẹ, 10% quay sang con đường phạm tội, và 8% từng tìm tới cái chết như
một sự giải thoát. Nghiên cứu đăng trên Public Health của Đại học Toronto (Canada) phát
hiện, người có cha mẹ ly hôn thường bắt đầu hút thuốc sớm hơn bình thường. Theo kết quả
sau khảo sát trên 19.000 người Mỹ, nam giới xuất thân từ gia đình tan vỡ có khả năng hút
thuốc trước khi bước sang tuổi thành niên cao hơn 48% và ở nữ giới là 39%.
Tăng nguy cơ ly hôn sau này: Khi bố mẹ không còn giải pháp nào khác ngoài việc ly
dị, ắt hẳn không ai muốn con cái mình sẽ đi theo “vết xe đổ” này. Tuy nhiên, theo kết quả
nghiên cứu của Chuyên khoa Gia đình & Người tiêu dùng thuộc Đại học Utah (Hoa Kỳ),
những cặp vợ chồng trong đó bố mẹ chồng hoặc bố mẹ vợ trước đây đã từng ly dị thì khả
năng “lịch sử ly hôn” lặp lại là rất cao, lên đến 2 lần. 13

Đối với bản thân:
Một “hậu quả” khác của ly hôn mà chính người trong cuộc hiểu rõ hơn ai hết, đó là “dư
chấn tâm lý nặng nề” in hằn trong mỗi người. Không thể phủ nhận ly hôn thực sự là một
dấu mốc bi kịch trong cuộc đời ai đó, bởi sau ly hôn, người ta không chỉ phải đối mặt với
gánh nặng kinh tế do khối tài sản chung đã chia đôi..., với nỗi lo toan cho con cái, sự trăn
trở khi bắt đầu lại cuộc đời mà hơn hết, còn là nỗi buồn, sự hoang mang và nỗi cô đơn đáng
sợ. Theo khảo sát về cuộc sống sau ly hôn, phần đông phụ nữ cùng có câu trả lời: “Sau ly
hôn,tinh thần của tôi bị sa sút tột độ. Tôi thường xuyên chán ăn, mất ngủ. Người thân hoặc
bạn bè có hỏi về gia đình là tôi tìm cách lảng tránh… Tôi thấy hoảng sợ và hoài nghi với
hạnh phúc mịt mờ của bản thân mình. Tôi sợ mình không còn có cơ hội đón nhận một người
13 Theo Sức khỏe & Đời sống, thứ Năm - 24/04/2014

11


đàn ông khác? Tôi mất niềm tin ghê gớm vào đàn ông?”. Tâm lý chung của nhiều người phụ
nữ sau khi ly hôn, một lần thất bại trong hôn nhân khiến họ mang “hội chứng sợ hôn nhân”
ví như con chim sợ cành cong. Từ chỗ ít cơ hội cộng thêm nỗi sợ, sự thất vọng, mất niềm tin
vào đàn ông, rất nhiều người phụ nữ đã bỏ qua cơ hội tìm lại hạnh phúc lứa đôi cho phần
đời còn lại của mình. Đa số họ lấy công việc và đứa con làm niềm vui, xác định sống vì con.
Hiện tượng thường thấy ở phụ nữ sau khi ly hôn là khó tìm được bạn đời mới, giáo dục con
cái không thành công, tìm nhà ở, công ăn việc làm,… là phổ biến, nhất là những khó khăn
khi tìm được người hợp lí, người yêu thương mình nhưng lại bị những sức ép từ bên ngoài
hay chính bản thân người phụ nữ. Với phụ nữ đã vấp ngã một lần khiến họ có tâm lý hoảng
sợ, không dám chắc một điều gì, không dám tin vào bất cứ thứ gì nữa.
Bên cạnh đó, người đàn ông sau khi chia tay cũng mang một gánh nặng tâm lý không
nhỏ. Theo một số tài liệu nghiên cứu ở Anh, có đến 90% đàn ông bị trầm cảm sau ly hôn.
Tuy không thể lấy con số ở Anh để tham chiếu ở Việt Nam nhưng không thể phủ nhận ảnh
hưởng tâm lý nặng nề của ly hôn đối với người đàn ông. Minh chứng cho điều này, một lần
trả lời phỏng vấn trong một chương trình phụ nữ, nam diễn viên Kinh Quốc từng thốt lên

rằng ly hôn có thể khiến cho con người tàn phế tâm hồn và sự tàn phế đó là vĩnh viễn. 14
Theo bảng khảo sát về hậu quả của việc ly hôn đối với con cái và bản thân người ly hôn, ta
nhận thấy dường như việc ly hôn ảnh hưởng đến con cái và bản thân người ly hôn là tương
đương nhau.
Số lượng thư đề cập

Hậu quả sau ly hôn

Hậu quả sau ly hôn

đến hậu quả sau ly hôn

đối với con cái

đối với bản thân

2000

1~8,3%

1~8,3%

1~7,9%

2001

3~15%

1~5%

2~10%

2002

12~28%

6~14%

6~14%

2003

6~15%

3~7,5%

3~7,5%

Năm

14 Bình Minh, Chủ nhật, 03/11/2013

12


Tóm lại, ly hôn chỉ là giải pháp cuối cùng và cực chẳng đã khi hôn nhân không thể cứu
vãn được nữa. Nếu phải chia tay, người trong cuộc nên bình tĩnh, sáng suốt, hợp tác với
nhau khi giải quyết những “hậu quả” của việc ly hôn. Được như vậy, chẳng những có lợi
cho bản thân, cho con cái mà các bên cũng còn giữ lại được chút tình và sự tôn trọng nhau
sau khi đã ly hôn.

6. Biện pháp đẩy lùi hiện tượng ly hôn sớm trong giới trẻ ở Việt Nam
Để hạn chế tình trạng ly hôn, các ngành, các cấp, các tổ chức đoàn thể cần đẩy mạnh các
hoạt động tuyên truyền phổ biến Luật hôn nhân và gia đình; đặc biệt chú trọng đến truyền
thông, giáo dục đời sống gia đình thông qua các nghi lễ tôn giáo, phong tục tập quán, đẩy
mạnh cuộc vận động “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và “Phụ nữ tích
cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”…
Các bạn thanh niên trước khi kết hôn cần trang bị kiến thức, kỹ năng tổ chức cuộc sống
gia đình. Các cặp vợ chồng cần nhận thức vai trò, vị trí của mình trong xây dựng gia đình,
biết yêu thương, lắng nghe và chia sẻ, biết tôn trọng, nhường nhịn nhau, sống có trách
nhiệm với gia đình và xã hội. 15
Các cặp vợ chồng cần nhận thức vai trò, vị trí trách nhiệm của mình trong xây dựng gia
đình, biết yêu thương, lắng nghe và chia sẻ, biết tôn trọng, nhường nhịn nhau “chồng bảo vợ
nghe, vợ nói chồng đồng tình”. Mỗi người nên tự biết điều chỉnh, bỏ cái tôi, sống có trách
nhiệm với gia đình và xã hội. Khi có mâu thuẩn, xung đột xảy ra cần bình tĩnh, khéo léo giải
quyết các vấn đề. Nói không với những tệ nạn xã hội, sống thủy chung. Điều quan trọng
nhất là phải biết nghĩ về con cái, tôn trọng những giá trị truyền thống của gia đình Việt
Nam.
Các cặp vợ chồng trẻ cần tăng cường học hỏi, tham vấn về kiến thức tiền hôn nhân, giao
tiếp, lối ứng xử trong gia đình… tại các Trung tâm tư vấn tâm lý, tại Website hôn nhân &
Gia đình, các bài viết trên sách, báo… Bên cạnh đó, trước khi kết hôn cần trang bị kiến
thức, kỹ năng tổ chức cuộc sống gia đình, có nghề nghiệp và thu nhập ổn định.

15 Lê Ngân, thứ Sáu - 15/04/2016

13


Các ngành, các cấp, các tổ chức đoàn thể đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về xây
dựng gia đình, đặc biệt, chú trọng đến truyền thông, giáo dục đời sống gia đình thông qua

các nghi lễ tôn giáo, phong tục tập quán… nhằm cung cấp cho các thành viên trong gia
đình những kiến thức, kinh nghiệm… giúp cho các thành viên trong gia đình xây dựng mối
quan hệ tương hỗ, thân thiện, gần gũi hơn. Bởi lẽ, nếu như gia đình có nền giáo dục căn bản,
truyền thống đạo đức thì nguy cơ đỗ vỡ phần nào sẽ được ngăn chặn.
Thực hiện hiệu quả các phong trào “Xây dựng gia đình văn hóa”, “Xây dựng gia đình
no ấm, bình đẳng, hạnh phúc, tiến bộ”. Thực hiện nghiên túc luật pháp liên quan đến gia
đình như: Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Chăm sóc bảo vệ trẻ em,
Luật phòng, chống bạo lực gia đình,... ngăn chặn sự xâm nhập của các tệ nạn xã hội vào gia
đình. Cần biểu dương, nhân rộng những tấm gương sáng về đạo lý gia đình, điển hình trong
khó khăn vươn lên xây dựng gia đình hòa thuận, giữ vững hạnh phúc, nuôi dạy các con
ngoan, học giỏi, thành đạt, hiếu thảo, chăm lo phụng dưỡng ông bà, kính trên, nhường dưới..
tuyên truyền những tác phẩm nghệ thuật hấp dẫn về đề tài gia đình.
Cần lồng ghép, và tổ chức truyên truyền pháp luật về hôn nhân gia đình, vai trò của gia
đình trong nhân dân thông qua các cuộc họp tổ dân phố, họp công đoàn sinh hoạt chi bộ,
họp phụ nữ, thường xuyên mở các cuộc thi về chủ đề hạnh phúc gia đình để gắn kết tình
cảm giữa các thành viên trong gia đình với nhau, đồng thời trang bị thêm các kiến thức về
pháp luật và xã hội để mọi người nhận thức được vai trò của gia đình để cùng nhau giữ lửa
đem lại cuộc sống gia đình hạnh phúc.
Cần tăng cường hơn nữa công tác hoà giải để các cặp vợ chồng muốn ly hôn có cơ hội
trở lại đoàn tụ, cùng nhau xây dựng gia đình hạnh phúc và nuôi dạy con cái.
Gia đình là tổ ấm mang lại giá trị hạnh phúc, là sự hài hòa cho đời sống của mỗi thành viên
trong gia đình, mỗi cá nhân trong xã hội. Gia đình êm ấm, hạnh phúc sẽ là hành trang, là
nền tảng để mỗi cá nhân phát huy hết năng lực của mình, góp phần xây dựng xã hội ổn định,
phồn vinh và phát triển. Các cụ xưa đã nói “Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn”
câu nói bất hủ ấy đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Tất cả vì mục tiêu xây dựng “Gia đình no
ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc” hãy chung tay xây dựng, gìn giữ gia đình một cách bền
vững.16
16 Nguyễn Hồng Ngọc, thứ Sáu, 28/04/2017

14

Phần III: KẾT LUẬN
Thực trạng ly hôn sớm của giới trẻ ở Việt Nam đang ngày càng phổ biến và đáng báo
động. Việc ly hôn ở các cặp vợ chồng trẻ bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Thực
tế có ít trường hợp ly hôn vì một lý do, nó là một chuỗi các nguyên nhân lồng ghép nhau.
Đó là: đổ vỡ những ấn tượng đẹp khi yêu; bất đồng nặng nề trong cá tính, quan điểm; gặp
khó khăn về kinh tế; chia tay vì tính cố chấp, thiếu kiến thức và kĩ năng về cuộc sống gia
đình; không hoà hợp trong cuộc sống tình dục; sự không chung thuỷ của vợ/chồng.
Hôn nhân đổ vỡ không chỉ làm ảnh hưởng đến gia đình, người thân mà còn ảnh hưởng
đến xã hội. Sau những cuộc hôn nhân không thành là những đứa con phải sống trong cảnh
thiếu tình thương và sự chăm sóc, nuôi dưỡng của cha hoặc mẹ. Đó là một trong những
nguyên nhân chính dẫn đến tội phạm và các tệ nạn xã hội ngày một gia tăng.
Tóm lại, thực trạng ly hôn sớm trong giới trẻ là một vấn đề đáng báo động trong xã hội
hiện đại ngày nay, để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. Chính vì vậy, mỗi các nhân
những người trẻ tuổi nên tự trang bị cho mình những kiến thức về cuộc sống gia đình để lựa
chọn bạn đời đúng đắn và duy trì đời sống hôn nhân hạnh phúc. Bên cạnh đó còn cần sự
chung tay của toàn xã hội, nhất là Nhà nước và Toà án nhân dân các cấp.

15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bình Minh, Chủ nhật, 03/11/2013, 15-22, “Vợ chồng ra tòa vì những lí do… trời ơi đất hỡi”,

Báo Người đưa tin, xem 30/04/2017, />2. Hà My, thứ sáu - 28 Tháng 10, 2016, 08:31, “Những thay đổi vừa đáng mừng vừa "đáng sợ"
của gia đình Việt”, Báo Gia đình, xem 05/05/2017, />3. Lê Ngân, thứ Sáu - 15/04/2016, 09:30, “Cần chuẩn bị hành trang, kỹ năng sống trước hôn
nhân trong giới trẻ hiện nay”, Website tỉnh Vũng Tàu, xem 08/05/2017, />Publisher/content/3745225/can-chuan-bi-hanh-trang-ky-nang-song-truoc-hon-nhan-tronggioi-tre-hien-nay
4. May, Theo MSN, thứ sáu - 18/10/2013, 10:36, “Lợi ích từ... ly hôn”, Báo Dân trí, xem
07/05/2017, .htm

5. Mục 8, Điều 3, chương 1 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014
6. Ngọc Anh, thứ hai, 21/03/2011, 17:44, “Vừa trăng mật đã 'chán chồng đến tận cổ”, Báo điện
tử Việt Nam, xem 05/05/2017, />7. Nguyễn Hồng Ngọc, thứ Sáu, 28/04/2017, “Ly hôn – Thực trạng đáng buồn của xã hội hiện
đại”,

Website

Viện

kiểm

sát

tỉnh

Hải

Dương,

xem

04/05/2017,

/>
16


8. Nguyễn Thị Nghĩa - VKS Tân Yên, thứ ba - 07/07/2015, 14:32, “Tình trạng ly hôn ở giới trẻ

gia tăng: Đâu là nguyên nhân?”, Trang web Viện kiểm sát tỉnh Bắc Giang, xem 05/05/2017,

/>9. Theo Gia đình trẻ, thứ ba - 16/10/2007, 9:31, “Ly hôn trẻ”, xem 07/05/2017, Báo điện tử
Ngôi sao, />10. Theo Sức khỏe & Đời sống, thứ Năm - 24/04/2014, 19:20, “Ảnh hưởng tâm lý của con trẻ
khi cha mẹ ly hôn”,

xem 28/04/2017, /ViewNewsApp.aspx?

pid=960&cid=0&id=48360
11. Thu Hiền - VKSND TP. Đồng Hới, thứ năm - 25/09/2014, 16:46, “Thực trạng ly hôn hiện
nay và một số biện pháp hạn chế việc ly hôn”, Website Viện kiểm sát tỉnh Quảng Bình, xem
09/05/2017,

/>
/Kiem-sat-vien-

viet/Thuc-trang-ly-hon-hien-nay-va-mot-so-bien-phap-han-che-viec-ly-hon-379/
12. Xuân Đặng, thứ Sáu - 27/06/2008, 07:52, “Kết hôn muộn, ly hôn tăng”, Báo Tuổi trẻ, xem

05/05/2017, 265726.html

17