KHẢO sát NĂNG SUẤT của HEO nái SINH sản ở xí NGHIỆP CHĂN NUÔI HEO PHƯỚC THỌ VĨNH LONG

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG

NGUY N TRUNG TÌNH

KH O SÁT N NG SU T C A HEO NÁI SINH S N
XÍ NGHI P CH N NUÔI HEO
PH
C TH - V NH LONG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

Tên

tài:

KH O SÁT N NG SU T C A HEO NÁI SINH S N
XÍ NGHI P CH N NUÔI HEO
PH
C TH - V NH LONG

Giáo viên h ng d n:
Th.S Tr ng Chí S n

Sinh viên th c hi n:
Nguy n Trung Tình
MSSV: 3082703
p: CN K34

n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG

KH O SÁT N NG SU T C A HEO NÁI SINH S N
XÍ NGHI P CH N NUÔI HEO
PH
C TH - V NH LONG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

C n Th , Ngày .....Tháng ….. N m ......
CÁN B

Th.S Tr

H

C n Th , Ngày .....Tháng ….. N m ……

NG D N

DUY T B MÔN

ng Chí S n

………………………….

C n Th , Ngày .....Tháng ….. N m……
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

n Th , 2012

NG D NG


I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu

trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c ai công b trong b t k
công trình nghiên c u nào tr c ây.

Tác gi lu n v n

Nguy n Trung Tình

i


IC MT
Tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c
thành t t công vi c h c t p.

n cha m

ãt om i

u ki n cho tôi hoàn

Tôi c ng vô cùng bi t n
C v n h c t p cô Nguy n Th Tuy t Nhung luôn quan tâm, lo l ng và gi i áp
nh ng th c m c c a tôi trong su t quá trình h c t p tr ng.
Th y Tr ng Chí S n ã t o m i u ki n, t n tình h ng d n và truy n
kinh nghi m quý báu giúp tôi hoàn thành lu n v n này.

t nh ng

Quý th y cô B môn Ch n Nuôi và B môn Thú Y ã t n tình gi ng d y, truy n

cho tôi nh ng ki n th c quý báu.
Ch Bích Tuy n, Ng c
K34 ã nhi t tình giúp

t

ng, Thanh Th y và t t c các b n l p Ch n Nuôi Thú Y
tôi hoàn thành t t lu n v n này.

Các cô, chú k thu t ã t o
t i tr i.

u ki n và giúp cho chúng tôi trong th i gian

u tra

Xin chân thành c m n!

ii


CL C
Trang

L I CAM OAN.................................................................................................... i
L I C M T ......................................................................................................... ii
M C L C ............................................................................................................ iii
DANH M C CH VI T T T ............................................................................. vi
DANH M C B NG ............................................................................................ vii
DANH M C S

, BI U
VÀ HÌNH........................................................ viii
TÓM L
C.......................................................................................................... ix
Ch ng 1:
TV N
.......................................................................................1
Ch ng 2: L
C KH O TÀI LI U ......................................................................2
2.1. CÁC GI NG HEO NGO I VÀ CÔNG TÁC GI NG .................................2
2.1.1 M t s gi ng heo ngo i ...........................................................................2
2.1.2 Công tác gi ng heo..................................................................................4
2.2
C
M SINH LÝ SINH S N HEO NÁI VÀ HEO CON .......................5
2.2.1 c m sinh lý sinh s n heo nái ch a....................................................5
2.2.2 Sinh lý heo con ........................................................................................7
2.3 CÁC Y U T
NH H
NG
N N NG SU T SINH S N C A HEO
NÁI......................................................................................................................9
2.3.1 Con gi ng...............................................................................................9
2.3.2 Th c n ................................................................................................10
2.3.3 Ngo i c nh ...........................................................................................10
2.3.4 B nh .....................................................................................................11
2.3.5 L a ..................................................................................................11
2.3.6 Không lên gi ng ho c ch m lên gi ng ..................................................12
2.3.7 V sinh kém..........................................................................................12
2.4 CÁC BI N PHÁP K THU T NÂNG CAO N NG SU T SINH S N

HEO NÁI...........................................................................................................12
2.4.1 H n ch stress nhi t cho heo ..................................................................12
2.4.2 Phát hi n heo cái ng d c chính xác ....................................................13
2.4.3 T p n s m cho heo con cai s a s m ................................................14
2.5 NHU C U DINH D
NG .........................................................................15
2.5.1 Nhu c u dinh d ng heo nái ..................................................................15
2.5.2 Nhu c u dinh d ng c a heo con ...........................................................16
2.6. M T S CH TIÊU KINH T K THU T C A HEO NÁI SINH S N .18
2.6.1 S con s sinh s ng n 24h trên l a ..............................................18
2.6.2 T l s ng..............................................................................................18
2.6.3 S heo con
l i nuôi..........................................................................18
2.6.4 T l hao h t heo con ............................................................................19
iii


2.6.5 S heo con cai s a trên l a ...............................................................19
2.6.6 S heo con cai s a/nái/n m.................................................................19
2.6.7 T l tiêu ch y........................................................................................19
2.6.8 Tr ng l ng s sinh toàn ..................................................................19
2.6.9 Tr ng l ng toàn 21 ngày .................................................................20
2.6.10 Tr ng l ng cai s a toàn .................................................................20
2.6.11 T l hao mòn c a heo m ..................................................................21
2.6.12 S l a /nái/n m ..............................................................................21
Ch ng 3: PH NG TI N VÀ PH
NG PHÁP THÍ NGHI M........................22
3.1 PH
NG TI N THÍ NGHI M...................................................................22
3.1.1 Th i gian và a m ............................................................................22

3.1.2 i t ng u tra..................................................................................23
3.1.3 Tình hình s d ng th c n .....................................................................24
3.1.4 Quy trình ch m sóc nuôi d ng.............................................................24
3.1.5 Tình hình thú y c a tr i..........................................................................25
3.2 PH
NG TI N THÍ NGHI M...................................................................26
3.2.1 Ph ng pháp thu th p s li u.................................................................26
3.2.2 Ch tiêu theo dõi ....................................................................................26
3.2.4 Ph ng pháp x lý s li u ....................................................................26
Ch ng 4: K T QU TH O LU N ....................................................................27
4.1. SO SÁNH N NG SU T SINH S N C A HEO NÁI QUA CÁC L A
TR I HEO PH
C TH .............................................................................26
4.1.1 S heo con qua các th i m theo l a ..............................................26
4.1.2 Tr ng l ng heo con qua các th i m theo l a ...............................29
4.2 SO SÁNH N NG SU T SINH S N C A HEO NÁI QUA CÁC GI NG
HEO TR I HEO PH
C TH .....................................................................32
4.2.1 S heo con qua các th i m theo gi ng ...............................................32
4.2.2 Tr ng l ng heo con qua các th i m theo gi ng................................34
Ch ng 5: K T LU N VÀ
NGH ..................................................................38
5.1 K t lu n .......................................................................................................38
5.2
ngh ........................................................................................................38
TÀI LI U THAM KH O .....................................................................................39

iv

DANH M C CH

VI T T T

Ca: Canxi

Kích thích SS: Kích thích Sinh s n

CO2: Cacbonic

LMLM: L m m long móng

Fe : S t

Viêm HH: Viêm hô h p

H2S : Hidro sunfua

n v th c n

HSCHT : H s chuy n hóa th c n

NH3 : Amoniac

: Th c n

P: photpho
SH D: Sinh h c ng d ng
NXB: Nhà xu t b n
HCT:

VT :

i h c C n Th

LVTN: Lu n v n t t nghi p
SCCS: S con cai s a
nuôi

SCSS: S con s sinh
TLCS: Tr ng l

ng cai s a

TLSS: Tr ng l

ng s sinh

TT: T ng tr ng

TNHH: Trách nhi m h u h n
L: Landrace
Y: Yorkshire
LY: Landrace x Yorkshire

g: Gam
SC N: S con

HH: Th c n h n h p

YL: Yorkshire x Landrace
LLY: Landrace x (Landrace x Yorkshire)
LYL: Landrace x (Yorkshire x Landrace)
PLY:

Pietrain x (Landrace x Yorkshire)

YLY:

Yorkshire x (Landrace xYorkshire)

XNCN:

Xí

nghi p

ch n

nuôi

v


DANH M C B NG
Trang
ng 2.1: Hao mòn c th heo nái theo l a
ng 2.2: Nhi t
ng 2.3:

thích h p cho heo con trong nh ng ngày

nh h

c a nái qua các l a .................................................................. 12

ng c a nhi t

t i kh n ng sinh s n c a heo ................................13

ng 2.6: M c n heo nái ch a theo l a
ng 2.7: Nhu c u n ng l
ng 2.8: L

u theo m ....................8

nh m c n cho heo nái theo th tr ng..........................................................9

ng 2.4: S con trên
ng 2.5

................................................................7

...................................................................16

ng c a heo con bú s a.......................................................17

ng th c n cho heo con t p n và heo con sau cai s a............................ 17

ng 3.1: Thành ph n dinh d

ng T HH cho heo nái mang thai PRO GENY 1042 .24

ng 3.2: Thành ph n dinh d

ng T HH cho heo nái nuôi con PRO SOW 1052 ......24

ng 3.3: Quy trình tiêm phòng heo con....................................................................... 25
ng 3.4: Quy trình tiêm phòng heo cái h u b tr

c khi ph i gi ng ...........................25

ng 3.5: Quy trình tiêm phòng cho heo nái mang thai tr

c khi ph i gi ng ..............25

ng 3.6: Quy trình tiêm phòng cho heo nái nuôi con ..................................................26
ng 3.7: Tiêm phòng heo

c gi ng............................................................................26

ng 4.1: S heo con qua các th i theo l a

XNCN heo Ph

ng 4.2: Tr ng l

m theo l a

ng heo con qua các th i

ng 4.3: S heo con qua các th i

m theo gi ng

c Th ..................... 27

XNCN heo Ph

XNCN heo Ph

c Th .29

c Th ............. 32

ng 4.4: Tr ng l ng heo con qua các th i
m theo gi ng XNCN heo Ph c Th
........................................................................................................................................ 35

2


DANH M C HÌNH, S

VÀ BI U

Trang
Hình 2.1 : Heo Yorkshire.................................................................................................2
Hình 2.2 : Heo Landrace ..................................................................................................3
Hình 2.4 : Heo Duroc.......................................................................................................3

Hình 2.3 : Heo

c gi ng Pietrain ...................................................................................4

3.1: C c u t ch c qu n lý s n xu t c a XNCN heo gi ng Ph c Th - V nh
Long ...............................................................................................................................22
3.2: S

t ng th XNCN heo gi ng Ph

Bi u

4.1: S con s sinh (con/ ) theo l a

Bi u

4.2: S con s sinh

Bi u

4.3: S con cai s a toàn

c Th - V nh Long.......................... 23
c a XNCN heo Ph

nuôi (con/ ) theo l a
theo l a

c Th ................ 27

c a XNCN heo Ph

c a XNCN heo Ph

c Th ... 28

c Th ..................29

Bi u
4.4: Tr ng l ng heo con s sinh (kg/ ) theo l a c a XNCN heo Ph c Th
........................................................................................................................................ 30
Bi u
4.5: Tr ng l ng heo con s sinh (kg/con) theo l a
c a XNCN heo Ph c
Th .................................................................................................................................30
Bi u

4.6: Tr ng l

ng heo cai s a (kg/ ) theo l a

c a XNCN heo Ph

c Th ..31

Bi u
4.7: Tr ng l ng heo cai s a (kg/con) theo l a
c a XNCN heo Ph c Th
........................................................................................................................................ 32
Bi u

4.8: S con s sinh

nuôi (con/ ) theo gi ng

Bi u

4.9: S con cai s a (con/ ) theo gi ng

Bi u

4.10: Tr ng l

ng s sinh toàn

XNCN heo Ph

XNCN heo Ph

theo gi ng

c Th .......33

c Th ....................34

XNCN heo Ph

c Th ........... 35

3

TÓM L

C

tài: “Kh o sát n ng su t sinh s n c a heo nái
Long .
Th i gian

u tra t tháng 1

N i dung

tài bao g m:

tr i heo Ph

c Th - V nh

n tháng 3 n m 2012.

i u tra thu th p s li u b ng ph ng pháp h i c u thông qua phi u theo dõi nái t i
tr i liên quan n n ng su t sinh s n v i các ch tiêu sau:
ng su t sinh s n qua các l a

:

con qua các th i m: s con s sinh (con/ ) th p nh t là l a 1-2 (10,00 con), cao nh t
l a 3-4 là (11,23 con), duy trì n nh n l a 7-8 là (11,20 con) và gi m t l a 9 17 là

(10,36 con), s con s sinh
nuôi trung bình th p nh t l a 1-2 là ( 9,30 con), n l a 9
tr i là (9,38 con), cao nh t l a
3-4 là (10,34 con), l a 5-6, 7-8 l n l t là (10,13con
và 10,10 con), nh v y s con s sinh
nuôi trung bình th p h n so v i s con s sinh.
con cai s a trung bình cao nh t l a 3-4 là (9,75 con), th p nh t l a 9 là (8,82
con) và l a 1-2 là (8,94 con).
Tr ng l ng qua các th i
m: TLSS (kg/ ) th p nh t l a 1-2 (13,80 kg), cao nh t là
a 3-4 (16,25 kg), l a 5-6 (16,0 kg) và gi m d n n l a 9 (13,94 kg). TLSS (kg/con)
th p nh t là l a 1-2 và l a 9 là (1,50 kg), l a 3-4 là (1,59 kg), l a 5-6 là (1,60 kg), l a
7-8 là (1,56 kg), tr ng l ng s sinh trung bình l a 5-6 là cao nh t. TLCS (kg/ ) th p nh t
l a 1-2 (65,10 kg), cao nh t l a 3-4 (79,37 kg), và l a 5-6 (78,50 kg) và gi m d n n
a 9 (69,19 kg). TLCS (kg/con) c a l a 1-2 là (7,29 kg), l a 3-4 là (8,22 kg), cao nh t
a 5-6 là (8,61 kg), và gi m d n t l a 7-8 là (7,97kg).

ng su t các gi ng heo sinh s n:
con qua các th i
m: SCSS (con/ ) c a gi ng PLL là cao nh t (11,75 con), th p nh t
là gi ng LLY (9,69 con). S con nuôi cao nh t c ng là gi ng YL (10,93 con), gi ng Y và
gi ng LLY là th p nh t (9,26 con), sai khác có ý ngh a th ng kê (P<0,05). S con cai s a
(con/ô) th p nh t là gi ng L (8,83 con), k
n là Y (8,88 con), t cao nh t là gi ng YL
(10,0 con).
Tr ng l ng qua các th i
m: TLSS (kg/ ) th p nh t là gi ng LLY (13,36 kg), gi ng Y
(14,24 kg), gi ng YLY (14,5 kg), gi ng LY (14,90 kg) u th p h n có ý ngh a so v i gi ng
YL là (17,29 kg), (P<0,05). TLSS (kg/con) dao ng t (1,46 1,60 kg), th p nh t là gi ng
LLY (1,46 kg) và cao nh t là gi ng YL (1,60 kg). TLCS (kg/ ) th p nh t là gi ng L và Y

(70,40 kg), cao nh t là gi ng YL là (80,59 kg). TLCS (kg/con) dao ng t (7,95 8.36
kg), th p nh t là gi ng Y (7,95 kg), cao nh t là gi ng PLY (8,36 kg).

4


Ch

ng 1:

TV N

Hi n nay Vi t Nam ta c ng nh nhi u n c trên th gi i, s phát tri n áng k
c a ngành ch n nuôi ã t o ra m t ngu n th c ph m vô cùng to l n: th t, tr ng,
s a…ph c v nhu c u ngày càng cao c a ng i tiêu dùng và cho công nghi p ch
bi n xu t kh u, và ngành ch n nuôi ã t ng b c tr thành m t ngành s n xu t
hàng hóa quan tr ng trong công nghi p, trong ó ch n nuôi heo có óng góp áng
k .
B Nông Nghi p và Phát tri n nông thôn ã trình ph ng h ng phát tri n ch n
nuôi t nay n n m 2020 lên Chính ph và chi n l c này ã
c phê duy t.
Trong ó, chi n l c
ra m c t ng tr ng bình quân c a ngành n m 2010 là
8-9 % n m, giai o n 2010 - 2015 t kho ng 6-7 % n m và 2015 - 2020 t
kho ng 5-6 %/n m. Ngành ch n nuôi c ng ph n u n n m 2020, s n l ng th t
x các lo i là 5.500 ngàn t n, trong ó th t heo chi m 63 %. V i m c tiêu này, àn
heo s
c phát tri n nhanh theo h ng nuôi trang tr i, công nghi p n i có i u
ki n v
t ai, ki m soát d ch b nh và môi tr ng, (B Nông Nghi p và Phát tri n

Nông Thôn, 2008).
nâng cao n ng su t ch n nuôi heo, thông qua vi c t ng s l ng và ch t l ng
c a àn heo có ph m ch t t t thì m t s y u t r t quan tr ng là: con gi ng, th c n,
công tác ch m sóc và qu n lý àn heo gi ng. Bên c nh ó, tình tr ng sinh lý c a
heo con kh e m nh và s heo con do heo nái
ra có s l ng n nh ph thu c
vào l a
và gi ng c a heo nái sinh s n. Trong khi ó gi ng heo và l a nào c a
heo nái có n ng su t cao phù h p v i
u ki n ch n nuôi các trang tr i v a và
l n. Và vi c duy trì s l ng heo nái gi ng có n ng su t cao và l a t t chi m t l
thích h p trong àn nái sinh s n c a tr i s giúp tr i có n ng su t cao và n nh, t
hi u qu kinh t cao.
Xu t phát t nh ng v n
trên,
c s h ng d n c a th y Tr ng Chí S n và s
ng ý c a b môn Ch n nuôi Khoa nông nghiêp và SH D, chúng tôi ti n hành
tài: “Kh o sát n ng su t c a heo nái sinh s n t i Xí Nghi p Ch n Nuôi heo
Ph c Th - V nh Long”.

c tiêu

tài: Kh o sát và so sánh n ng su t c a các heo nái sinh s n

công th c lai khác nhau. Trên k t qu
th c lai thích h p cho tr i.

ó

các

a ra k t lu n v gi ng heo và công

5


Ch

ng 2: L

C KH O TÀI LI U

2.1 CÁC GI NG HEO NGO I VÀ CÔNG TÁC GI NG
2.1.1 M t s gi ng heo ngo i
2.1.1.1 Heo Yorkshire
Gi ng heo này
c lai t o t i mi n Nam n c Anh t n m 1900, là gi ng heo kiêm
d ng h ng n c – m . Ngày nay heo Yorkshire tr thành gi ng heo qu c t , b i vì
s hi n di n c a chúng kh p n i trên th gi i. Heo Yorkshire có 3 lo i hình: kích
th c l n g i là i B ch, Trung B ch và c nh . mi n Nam, ph n l n heo nh p
n i thu c hai lo i
i B ch và Trung B ch. Heo
i B ch có t m vóc l n, thân
mình dài nh ng không n ng n , dáng i kh e và linh ho t, s c lông tr ng có ánh
vàng, u to, trán r ng, mõm khá r ng, m t lanh l i, tai to ng và có hình tam
giác, h i ng v tr c, vành tai có nhi u lông m n và dài, l ng th ng và r ng, b ng
g n, ng c r ng và sâu, ùi to và dài, b n chân dài và kh e. Heo nái Yorkshire có
th
t 1,8-2,2 l a/n m,
sai và t t s a, bình quân m i l a có 10 – 11 heo con
còn s ng. Tr ng l ng heo con s sinh t t 1,0-1,8 kg/con (Võ V n Ninh, 1999).

Trong công tác ch n gi ng ng i ta v n ch p nh n gi ng Yorkshire v i màu s c
lông tr ng có vài v t en nh . Heo có kh n ng thích nghi r ng rãi, nuôi nh t ho c
ch n th
u
c. Heo nuôi th t 6 tháng tu i t 90 – 100 kg , tiêu t n th c n cho
1 kg t ng tr ng kho ng 3 – 4 kg, t l th t n c 51 – 54 % (Nguy n Ng c Tuân và
Tr n Th Dân, 2000).

Hình 2.1: Heo Yorkshire ( />
2.1.1.2 Heo Landrace
Landrace là gi ng heo có ngu n g c t
an M ch. Gi ng heo này
c nuôi ph
bi n kh p n i trên th gi i và
c xem nh gi ng heo h ng n c. c m gi ng:
là gi ng heo có s c lông tr ng (có th có vài m lông en hi n di n), dài òn,
mông n ng c h p, mõm dài, tai to c p v phía tr c, mình lép, b n chân h i y u,
con sai 10-12 con/l a, nuôi con gi i tính ch u ng kém trong
u ki n nóng
nên d m t s a, ít s a và kém n, nh y c m v i y u t stress. N u ch n nái không
6


k thì nhà ch n nuôi s g p ph i nh ng con nái y u chân, au chân khi sinh
(Tr n Ng c Ph ng và Lê Quang Minh, 2002).
Heo Landrace nuôi th t t ng tr ng nhanh 5 – 6 tháng tu i t 100 kg, t l th t n c
chi m 56 – 57%, chi phí th c n cho 1 kg t ng tr ng là 2,9 – 3,5 kg và
dày m
ng trung bình 20 – 25 mm (Nguy n Ng c Tuân và Tr n Th Dân, 2000).

Hình 2.2: Heo Landrace ( />
2.1.1.3 Heo Duroc
Duroc là gi ng heo có ngu n g c t M và
c nh p qua nhi u n c Châu M
Latin và ông Nam Á, trong ó có Vi t Nam. ây là gi ng heo có ngo i hình cân
i, b khung x ng v ng ch c, b n chân kh e m nh, màu lông thay i t lông
nh t n s m, mõm th ng v a và nh , tai ng n c p, ½ phía u tai g p v phía
tr c, mông vai r t n , t l n c cao, t c
t ng tr ng 660 – 770 g/ngày, tiêu t n
th c n 2,48 – 3,33 kg cho 1 kg t ng tr ng (Tr n Ng c Ph ng và Lê Quang Minh,
2002).

Hình 2.3: Heo Duroc ()

ây là lo i heo h ng n c, ph m ch t th t t t nên trong lai t o heo con nuôi th t
ng i ta s d ng c Duroc lai hai máu, ba máu ho c b n máu gi a các gi ng heo
ngo i t o ra con lai nuôi mau l n, ch u ng stress, heo cho nhi u th t n c, ph m
ch t th t t t. Heo t 100 kg tr lên kho ng 6 tháng tu i,
dày m l ng heo bi n

7


thiên t 17 – 30 mm. Heo Duroc
ít con h n heo Yorkshire và Landrace, bình
quân 7 – 9 con/l a. Nh c
m l n nh t là
khó và kém s a. Do ó c n cho nái
v n ng nhi u trong lúc mang thai và không s d ng nái l n tu i
sinh s n

(Nguy n Ng c Tuân và Tr n Th Dân, 2000).
2.1.1.4 Heo Pietrain
Gi ng heo Pietrian xu t x
B , gi ng heo này dùng
lai kinh t
nhi u n c
trên th gi i. Heo Pietrain
c dùng
lai kinh t vì n ng su t r t n nh. Lông
da có nh ng v t
và en không u. Khi cho lai heo có màu lông tr ng thì màu
tr ng s tr i (Lê H ng M n và Bùi
c L ng, 2002).
u i m c a gi ng heo Pietrain là tr ng mình, mông r t phát tri n, ùi to. Nuôi
trong th i gian 6 tháng t tr ng l ng 90-100 kg, t l n c cao 60–62%. Nh ng
ây là gi ng heo d m n c m v i stress, ng tr ng ch m, tim y u và khó nuôi. Heo
có ch t l ng th t th ng g p là PSE (Pale, Soft, Exudative). H ng ch n nuôi là
làm dòng c cu i cùng nâng cao n ng su t th t ùi và t ng t l n c (Lê H ng
M n, 2006).
Gi ng heo Pietrian có tu i
l a u là 418 ngày, kho ng cách gi a hai l a
là
165,1 ngày, cai s a 35,2 ngày,
10 con/l a, s con cai s a là 8,3 con/ , s con
cai s a/nái/n m là 18,3. Kh n ng t ng tr ng giai
n 35-90 ngày là 770g/ngày,
tiêu t n 2,58 kg T cho 1kg TT.

Hình 2.4: Heo

c gi ng Pietrain ()

2.1.2 Công tác gi ng heo
Theo Võ V n Ninh (2006), m t s nhóm gi ng heo lai dùng làm nái sinh s n và
nuôi th t thu c các công th c lai sau:
2.1.2.1 Heo sinh s n
Hi n nay nhóm gi ng lai gi a ( Yorkshire x Landrace) và (Landrace x Yorkshire)
cho ra nái hai máu
c nhà ch n nuôi xem là gi ng có kh n ng sinh s n t t nh t,

8


ho c các con nái thu c gi ng Yorkshire và Landrace có th sinh s n t t v i các n c
cùng gi ng, các heo con
c dùng nuôi th t ho c t o nái h u b sinh s n ti p. Tránh
dùng con n c Pietrain và Duroc làm n c ph i, con lai sinh s n kém n u mu n t o
heo cái h u b .
2.1.2.2 Heo th t
Heo con cai s a

nuôi th t là nhóm gi ng heo thu c các công th c lai sau:

D x YL (n c Duroc lai v i nái Yorkshire x Landrace).
D x LY (n c Duroc lai v i nái Landrace x Yorkshire).
PD x YL (n c 2 máu Pietrain x Duroc lai v i nái 2 máu Yorkshire x Landrace).
PD x LY (n c 2 máu Pietrain x Duroc lai v i nái 2 máu Landrace x Yorkshire).
PL x YL (n c 2 máu Pietrain x Landrace lai v i nái 2 máu Yorkshire x Landrace).
PY x YL (n c 2 máu Pietrain x Yorkshire lai v i nái 2 máu Yorkshire x Landrace).
Các n c PD, PL, PY có th cho ph i v i nái 2 máu (Yorkshire x Landrace) t o con

nuôi th t. Heo lai gi a c ngo i thu n, c 2 máu ngo i sinh s n v i heo nái n i
a ho c nái n i lai, t o heo con th ng ph m nuôi th t. Các dòng heo này n u l i
làm gi ng cái h u b th ng kh n ng sinh s n không u ho c sinh s n kém.
2.2
2.2.1

C
c

M SINH LÝ SINH S N HEO NÁI VÀ HEO CON
m sinh lý sinh s n heo nái ch a

2.2.1.1 Tu i

ng d c

u tiên:

heo nái ngo i ng d c u tiên vào kho ng 6-7 tháng tu i khi ó heo nái t
tr ng l ng t 80-100 kg, vào tu i này có th heo ch a phát tri n y
v m t
h c.
s d ng
c heo nái t t, lâu dài khai thác m t cách có hi u qu thì ph i
ph i gi ng cho heo nái t chu k th hai tr i ho c cho heo nái t tr ng l ng t
100-120 kg (Lê H ng M n, 2002).
2.2.1.2 Chu kì

ng d c c a heo nái:

Chu kì ng d c c a heo trung bình là 18-21 ngày, th i gian
ngày (Tr nh H u Ph c, Võ Ái Qu c, 1982-1983).

ng d c là t 3- 6

Sau khi cai s a 3–5 ngày, heo nái ng d c tr l i. Cho ph i lúc này heo d th thai,
tr ng r ng nhi u t s l ng con cao (H i Ch n Nuôi Vi t Nam, 2004).
Nghiên c u v
c
m sinh d c c a heo nái, chu kì ng d c c a heo nái n i là
18,7 ngày (17-23) c a heo nái lai 19,9 ngày (16-25) tùy theo cá th , nhi u tr ng
h p c ng khác th ng ( Lê Xuân C ng, 1971).

9


2.2.1.3 Th i

m ph i

Heo nái th ng r ng tr ng 8 – 12 gi tr c khi k t thúc ch u c, 36 – 40 gi sau
khi k t thúc ng d c, ph i quá s m ho c quá mu n thì t l
u thai và s con sinh
ra s gi m.
Ph i gi ng vào ngày th 3 ho c th 4 i nái ph i l n u, ngày th 2 ho c th 3
i v i nái ph i l n sau k t khi b t u ng d c. Th ng khi th y d ch nh n c a
âm h keo l i, dùng tay n vào mông nái thì nái ng yên, 2 tai v nh lên (Võ V n
Ninh, 2004).
2.2.1.4 S mang thai
Theo Tr ng Chí S n (1995), cho r ng s mang thai heo cái trung bình là 115

ngày, bi n ng t 108 n 122 ngày. Th i gian mang thai có th kéo dài m t vài
ngày và có th ng n i vài ngày tùy thu c vào cá th , s con ang mang, l a ,
nh ng t p trung h n 98% trong kho ng 111-119 ngày.
Theo
Võ Anh Khoa (2003), th i gian mang thai ch u nh h ng b i y u t di
truy n, s chênh l ch v th i gian mang thai gi a các gi ng là 3 ngày.
2.2.1.5 Tu i

l a

u:

Heo n i
l a u vào 11-12 tháng tu i, heo lai ngo i cho
tu i là thích h p nh t (Lê H ng M n, 2002).

l a

u lúc 12 tháng

Nhìn chung tu i l a u t t nh t là 12 tháng tu i và không quá 18 tháng tu i khi
ó c th ã phát tri n hoàn ch nh ( L u K và Ph m H u Doanh, 2004).
2.2.1.6 Kh n ng sinh s n c a heo nái:
Heo nái 1 n m có th
2 l a (1,8 -2,2 /l a /n m) (L u K và Ph m H u Doanh,
2004).
t yêu c u này c n ph i t p cho heo con n s m, cai s a s m, vì th ng
sau khi tách con 5-7 ngày, heo m ã ng d c tr l i và có th ph i gi ng mang
thai.
Kho ng cách gi a 2 l a

c th c hi n qua s l a / m ph n ánh
c tính
m n
ph m ch t con gi ng ch
nuôi d ng và th i gian nuôi con kho ng cách
gi a 2 l a th hi n qua s l a /n m, s l a /n m th p nh t là 1,8 và cao nh t
là 2,5. M c dù l a /n m có th
t 2,5 l a/ m nh ng không nên cho nái
s
l a cao nh th d n n r i lo n sinh s n. Th i gian nuôi con càng ng n thì nái sinh
s n càng cao do ó có th t ng s l a /n m d n n làm t ng s con/nái/n m
(Tr ng Chí S n, 1999).
Tu i lo i th i con nái ph i c n c vào kh n ng sinh s n. Theo m t s tác gi t
m tu i th 2 tr i hay l a th 2 – th 7 (n m th 4) heo nái s con n nh

10


và sau ó s con gi m d n, nh v y th i gian s d ng heo nái cho sinh s n kinh t
nh t là 4 n m tu i (L u K và Ph m H u Doanh, 2004).
2.2.1.7 Kh n ng cung c p s a c a nái cho heo con:
Vi c ch m sóc nái t t là m t trong nh ng bi n pháp quan tr ng góp ph n giúp heo
con t ng tr ng, gi m hao h t heo con trong giai o n theo m m t cách t t nh t.
Tuy nhiên kh n ng:
Gi ng heo trong 3 nhóm gi ng Yorkshire, Landrace, Duroc, thì Landrace có kh
ng ti t s a t t nh ng ph i m b o th a mãn nhu c u dinh d ng, còn Duroc t ra
kém kh n ng ti t s a nh t (Võ V n Ninh, 2001).
L a : heo nái ti t s a t ng d n t l a 2 và gi m d n t l a 5 tr v sau (Lê H ng
M n và Bùi
c L ng, 2002).

Ch t l ng s a nh t là s a u quy t nh s c kh e và sinh tr ng phát tri n c a
àn con. S a u ch a nhi u ch t mi n d ch globulin t ng s c
kháng cho heo
con.
ng s a heo nái ti t ra khi
t ng d n cho n ngày th 20-25 thì b t u gi m
d n. C n có kh u ph n m b o cho heo m có s c ti t s a, có
hao mòn v a
ph i, t o thu n l i cho l a ti p.
S c ti t s a c ng t ng d n t l a th 2 và gi m d n t l a th 5 tr v sau, và
nh ng nái có t m vóc v a ph i có l ng s a cao, heo nái béo thì ti t s a kém (Lê
H ng M n, 2002).
2.2.1.8 T l hao mòn c a c th heo m khi nuôi con:
M c hao mòn c a c th m ph thu c vào l a , s con, th i gian cai s a heo
con. c th heo m nuôi không cai s a s m, s hao h t kh i l ng c th t ng
d n t l a 1-5 và gi m xu ng các l a sau (L u K và Ph m H u Doanh, 2004)
ng 2.1: Hao mòn c th heo nái theo l a

a
Hao mòn c th heo m (kg)

1

2

3

4

5

6

7

29

33

39

40

43

42

31

Ngu n: S li u c a L u K , Ph m H u Doanh (2004)

2.2.2 Sinh lý heo con
2.2.2.1

c

m sinh tr

ng và phát tri n

Heo con sinh tr ng nhanh, tr ng l ng heo s sinh càng n ng thì t c
tr ng c a nó càng nhanh (Tr n C , 1972).

t ng

11


Sau khi
8 ngày tr ng l ng t ng g p ôi, 10 ngày t ng g p 3-4 l n, 55-60 ngày
ng g p 15–20 l n (Tr ng l ng, 2003).
Trong quá trình sinh tr ng và phát tri n, heo con g p hai th i k kh ng ho ng, lúc
3 tu n tu i và lúc cai s a. Lúc 3 tu n tu i: nhu c u s a cho heo con t ng, trái l i
ng s a c a heo m l i b t u gi m, m t s ch t dinh d ng trong heo con gi m
d n c bi t là s t, s t là thành ph n c u t o hemoglobin (Tr n C , 1972). heo
m i ngày c n kho ng 7–11mg mà l ng s t cung c p t s a m r t ít, kho ng 2mg
Fe/con/ngày nên c n ph i cung c p thêm kho ng 5–7 mgFe/con/ngày (V Duy
Gi ng, 1997). Lúc cai s a: do b tách kh i m , t dinh d ng ph thu c s a m
chuy n sang dinh d ng ph thu c hoàn toàn vào th c n. N u s chuy n bi n này
t ng t s tác ng x u n t ng tr ng heo con (Tr n C , 1972).
2.2.2.2 Kh n ng

u hòa thân nhi t

heo s sinh do l p v
i não ch a hoàn ch nh nên kh n ng
u hòa thân nhi t
c a chúng r t kém. Khi có s thay i t ng t c a môi tr ng, heo con d b tác
ng a n s c
kháng gi m, d m c b nh c bi t là r i lo n tiêu hóa, tiêu

ch y…Ngoài ra, l p m d i da heo con r t m ng, ch chi m 1% tr ng l ng c
th nên kh n ng ch ng l nh, gi nhi t cho c th còn h n ch , heo d m t nhi t, d
b nh (Tr n C , 1972).
Yêu c u nhi t
i v i heo con: t s sinh n 7 ngày tu i là 32–34 0C và sau 7
ngày tu i là 29–310C (H i Ch n Nuôi Vi t Nam, 2006).
ng 2.2: Nhi t

Ngày

thích h p cho heo con trong nh ng ngày

u theo m

350C

u (m i l t lòng)

Ngày th 2

330C

Ngày th 3

310C

Ngày th 4

290C

Ngày th 5

270C

Ngày th 6 tr

25 - 270C

i

Ngu n: (Tr n V n Phùng, 2005)

2.2.2.3 Kh n ng h p th d

ng ch t

heo con s sinh quá trình h p thu immunoglobulin và nh ng ti u ph n protein
khác c a s a m b ng con
ng ch
ng ch n l c ho c b ng m bào. Do ó
immunoglobulin ngay nh ng gi
u sau khi
ã t ng trong máu heo con. Nh ng

12


ti u ph n protein s a tu n hoàn trong máu không gây nguy hi m cho heo con vì
trong th i gian này heo con ch a hoàn thành kháng th c a b n thân và protein i
v i chúng không ph i là kháng nguyên.

tu i này, kh n ng các h p ch t i
phân t th m qua màng ru t heo h u nh b ng ng hoàn toàn. Tiêu hóa và h p thu
ch t dinh d ng ti n hành ch y u d dày và ru t non. Trong m t ngày êm d
dày heo con phân gi i 45% glucid, 50% protein, 20 – 25%
ng. C d dày và ru t
non phân gi i và h p th 85%
ng, 87% protein, ch còn không quá 10 - 15%
ru t già (Tr ng L ng, 2004).
2.2.2.4 Kh n ng mi n d ch c a heo con
Heo con t khi m i sinh ra trong máu h u nh không có kháng th . Song l ng
kháng th trong máu heo con
c t ng r t nhanh sau khi heo con bú s a u. Cho
nên nói r ng heo con kh n ng mi n d ch là hoàn toàn th
ng. Nó ph thu c
vào l ng kháng th h p thu
c nhi u hay ít t s a m . Trong s a u c a heo
m có t l protein r t cao, nh ng gi
u sau khi
trong s a có t i 18 – 19%
protein. Trong ó l ng Globulin chi m s l ng r t l n (34 – 45%) cho nên nó có
vai trò mi n d ch heo con (Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t, 2007).
2.3 CÁC Y U T
NÁI

NH H

NG

N N NG SU T SINH S N C A HEO

2.3.1 Con gi ng
Có th nói gi ng là y u t ti n
t o nên n ng su t ho c m c tiêu mu n t
c.
i v i nh ng gi ng khác nhau thì có n ng suât sinh s n c ng khác nhau. Do ó
nâng cao hi u qu kinh t trong ch n nuôi, chúng ta c n ki m tra n ng su t sinh s n
c a heo nái tao ra con gi ng cao s n :
s m,
mau,
nhi u, hao h t ít, kh i
ng toàn cao…(Lê Xuân C ng, 1986).
2.3.2 Th c n
Th c n là y u t quy t nh n n ng su t và chi m t l cao trong c c u giá thành
t s n ph m t heo: 65-85% (Tr ng Chí S n, 1999).
Nhu c u n ng l ng
c quy nh kh c khe, n u giai
n nuôi h u b m p m thì
có th d n n b t th ho c lên gi ng. Kh u ph n c n
c cân i các d ng ch t
và m b o CP m c 14-15%, ME = 3100Kcal, v i nh m c n 1,8-2,2kg (hay
chi m 2,5% th tr ng, cung c p y các vitamin A, D, E (Tr ng L ng, 2003).
M c n ng l ng cung c p tùy thu c vào s c s n su t s a, tr ng l ng nái có th
m t trong giai o n nuôi con, s con trong và s ngày nuôi con (Tr n Th Dân,
Nguy n Ng c Tuân, 2000).

13


Heo theo m có kh n ng d tr n ng l ng l i cho c th heo con,
u ó nh

ng n n ng su t s a và s hao mòn c th nái trong giai
n ti t s a, nuôi con
ti p theo (Tr ng Chí S n, 1999).
Kh u ph n không m b o dinh d ng, m c dinh d ng cung c p không
thì
gi m kh n ng t ng tr ng, kéo dài ngày t kh i l ng gi ng l n u tiên, d n n
kéo dài tu i l a u (Phùng Th V n, 2004).
Nhu c u vitamin thay i gi a heo mang thai và không mang thai b i vì nó tham
gia vào quá trình trao i Ca và P. Nhu c u Ca và P c a heo nái ph i
c cân i
theo t l 1,4 – 1,5 (Tr ng L ng, 1993).
Theo Tr ng Chí S n (1984), Giai o n ch a k 1 c a heo nái chi m 2/3 th i gian
mang thai, trong th i gian này nái s d ng nhi u th c n cung c p ch y u cho c
th nh m d tr dinh d ng cho s t o s a giai
n nuôi con. Giai
n ch a k
2 chi m 1/3 th i gian còn l i c a th i gian mang thai. Trong giai
n này còn g i
là giai o n nuôi thai. N u cho n giai
n này thi u d ng ch t nh : m, n ng
ng, khoáng, vitamin heo con có t m vóc nh , s c s ng y u, sinh tr ng kém
trong giai o n sau khi sinh, n u thi u nghiêm tr ng a n heo con ch t và hi n
ng thai khô, x o thai...
nh m c n c a heo nái ch a c n c n c vào th i k mang thai, cung c p l ng
th c n áp ng
nhu c u dinh d ng nh ng không nh h ng n thai, heo nái
khi mang thai c n cho n nhi u b a trong ngày, không nên cho nái n quá no gây
chèn ép thai. Ngoài ra nh m c n c a nái còn ph i c n c vào tình tr ng c a nái
béo hay g y có ch
ch m sóc phù h p (Nguy n Thi n, 2008).

ng 2.3:

nh m c n cho heo nái theo th tr ng

Th i k mang thai
Sau cai s a n khi ph i gi ng
Ph i gi ng n 21 ngày
Ch a k I
85 – 110 ngày
111 – 113 ngày

Th tr ng nái
Nái g y

Nái bình th

3,5
2,5
2,5
3,0
2,0

3,0
2,5
2,5
3,0
2,0

ng

Nái béo
3,0
1,8
1,8
2,5
2,0

Ngu n: Lê H ng M n, 2002

2.3.3 Ngo i c nh
ây c ng là m t trong nh ng y u t quan tr ng nh
c a heo nái.

ng

n n ng su t sinh s n

Ti u khí h u chu ng nuôi ph thu c vào s phân trong chu ng và s trao
không khí. Chu ng không có phân,
thoáng khí t t s k t h p v i dinh d

i trong
ng y
14


(n ng l ng và protein) s
a n ng su t heo lên nhanh (Nguy n Thi n, 2004).
Nên v n v sinh chu ng tr i r t quan tr ng, n u chu ng tr i v sinh kém, khí c
nhi u (CO2, H2S, NH3...), m

cao s nh h ng n heo mang thai, cho con bú,
t l tiêu ch y t ng (Tr ng Chí S n, 1989).
M t
heo nái trong chu ng nuôi c ng nh h ng n t l
u thai, nái không ch u
c ho c m t tính ng d c t ng g p 4 l n khi nhi t
t ng 1oC, th i gian lên
gi ng ng n và khó phát hi n.
m
cao và nhi t
cao s c n tr s t a nhi t ch y u, làm bóc h i qua da do ó
nhi t
có th tích n c l i trong c th s nh h ng t i s c kh e c a heo nái làm
heo nái gi m n, gi m n ng su t nh h ng t i heo con, m
cao làm nh h ng
t i heo con làm heo con gi m s c kháng, d m c b nh ch y u là
ng tiêu hóa,
ng hô h p (Châu Bá L c, 1999).
2.3.4 B nh
B nh viêm t cung heo nái là m t trong nh ng t n th ng
ng sinh d c c a
heo nái sau khi sanh, nh
ng r t l n n kh
ng sinh s n, làm m t s a, heo
con không có s a s còi c c, suy dinh
ng, heo con ch m phát tri n. Heo nái
ch m ng d c tr l i, không th thai, có th d n n vô sinh, m t kh
ng sinh
s n heo nái
ng Thanh Tùng, 2006).

H i ch ng MMA làm gi m ng su t sinh s n c a heo nái và gây t vong cao trên
heo con theo m . ây là m t trong nh ng nguyên nhân gây thi t h i kinh t nghiêm
tr ng cho các tr i heo (Hoàng Hà, 2009).
Ngoài ra còn do nhi u b nh khác nh : s t s a sau khi
ng r t l n n ng su t sinh s n c a heo nái.

, m t và ít s a… c ng nh

2.3.5 L a
S l a c ng là m t trong nh ng y u t nh h ng n n ng su t sinh s n c a nái.
Kh n ng s n xu t c a heo nái nh h ng r t nhi u b i các l a
khác nhau, heo
h u b l a th nh t cho s con/ th p sau ó t l a th 2 tr i, s heo con/ s
ng d n lên cho n l a
th 6, th 7 thì b t u gi m (Nguy n Thi n, Võ Tr ng
H t, 2007).
Tu i sinh s n n nh t n m tu i th 2–l a th 6-7. Sang 5 n m tu i heo có th
t t nh ng con d b còi c c ch m l n, hay heo nái già th ng x y ra hi n t ng
khó, con ch t trong b ng và c n con…( u K , Ph m H u Doanh, 2004)
Thông th ng nái l a 1, 2 th ng kh n ng ti t s a kém h n nh ng nái l a 3,
4 nh ng nh ng l a
sau ó b t u gi m sút, tuy r ng c ng có nh ng nái
n
l a 6,7 v n cho ti t s a t t (Võ V n Ninh, 2001)

15


Dinh d ng c n ph i chú ý t i nái nuôi con l a 1 vì chúng c n dinh d ng cho c
s t ng tr ng c a b n thân chúng và ti t s a nuôi con. Nái t t có th ti t t i a 9kg

s a trong ngày khi nuôi 9-10 con (Tr n Th Dân và Nguy n Ng c Tuân, 2000).
Ngoài ra kh n ng ti t s a còn ph thu c vào nhi t
m t chu kì ti t s a, b nh, th i gian chi u sáng…
ng 2.4: S con trên

, th tr ng nái, th i gian trong

c a nái qua các l a

m

a

m th 1
m th 2

a
a
a
a
a
a
a
a
a

m th 3
m th 4
m th 5

con/
1
2
3
4
5
6
7
8
9

7-8
9-10
9-11
9-11
9-11
9-10
8-9
8
8

Ngu n: S li u c a L u K , Ph m H u Doanh (2004)

2.3.6 Không lên gi ng ho c ch m lên gi ng
Theo

Võ Anh Khoa (2003), nguyên nhân không lên gi ng

nái ch y u do:

nái t ch y u do dinh d ng kém, ch a thành th c ho c ch m thành th c sinh
d c, nuôi trong
u ki n t p trung, ph m ch t àn gi ng không t t hay heo cái
c nuôi v i kh u ph n v béo.
nái r hi n t ng này do k thu t cai s a kém, nuôi d ng không h p lý, th i
gian nuôi con quá dài (nái m t s c kh o, quá m), có th do stress vì chu ng nuôi
cá th ho c nh t chung cái quá m p, không có con c g n, do gi ng, tình tr ng
kém v qu n lý lên gi ng ho c lên gi ng th m l ng và t p tính không lên gi ng.
2.3.7 V sinh kém
Theo
Võ Anh Khoa (2003), v sinh kém s làm gia t ng s truy n b nh vào t
cung th i m ph i và lúc sinh. Ngoài ra nái còn có th nhi m m t s b nh khác
nh ký sinh trùng, b nh ngoài da.
2.4 CÁC BI N PHÁP K
HEO NÁI

THU T NÂNG CAO N NG SU T SINH S N

2.4.1 H n ch stress nhi t cho heo
Theo Nguy n Thi n và ào
c Thà (2007), nhi t
trên 85F (~ 29,50C) s làm
ch m ho c ng n c n s xu t hi n ng d c, gi m m c
r ng tr ng và làm t ng
hi n t ng ch t thai s m.
16


Nhi t
cao làm tính h ng heo c b gi m súc, l ng tinh xu t ra ít và kh n ng

th tinh c a tinh trùng b gi m th p. N u nhi t
tr c tràng t ng lên 10F trong 72
gi thì s tinh trùng s n sinh ra b gi m 70% ho c h n n a. Khi s s n sinh tinh
trùng b nh h ng, ít nh t trong vòng 4 - 6 tu n l s không có
c tinh trùng t
kh n ng th tinh bình th ng. Tress nhi t nh h ng r t l n t i kh n ng sinh s n
c a heo c c ng nh heo nái .
ng 2.5 : nh h

ng c a nhi t

t i kh n ng sinh s n c a heo

Nhi t
Di n gi i

26-270C

300C

33 0C

74

80

80

74

78

73

0

2

7

2

8

8

nái có ch a

67

67

62

l ch a

90

85

78

nái
nái

ng d c

nái không
nái

ng d c

ng d c l i

( Ngu n: Nguy n Thi n và ào

c Thà, 2007)

Vì v y vi c h n ch stress nhi t cho heo, các h th ng chu ng tr i c n qu t thông
thoáng, phun n c trên mái, phun s ng … thì n ng su t sinh s n c a heo s t ng.
2.4.2 Phát hi n heo cái

ng d c chính xác

Theo Nguy n Thi n và ào
c Thà (2007), vi c phát hi n ng d c chính xác có
t m quan tr ng c bi t b i vì ó là m t y u t nh h ng r t l n t i t l th thai
trong ch ng trình ph i gi ng. Heo c có kh n ng phát hi n chính xác nh t. Vi c
phát hi n ng d c chính xác s làm t i u hóa vi c nh th i m d n tinh có liên
quan v i s r ng tr ng. Xác nh th i i m d n tinh úng n cùng v i s d ng

tinh d ch ch t l ng t t có th
t k t qu cao v t l
/s con sinh s n ra trên .
2.4.2.1 Quan sát các tri u ch ng bên ngoài
Quan sát tri u ch ng

ng d c c a heo cái n i

Ngày ng d c th nh t: heo cái th ng kêu, rít, có dáng b n kho n, th ng i qua
i l i, ch m chân tr c lên thành chu ng ho c nh y ra kh i chu ng i lang thang
tìm heo c.
Quan sát âm h , nh n th y âm h s ng,
tho ng có n c nh n
c bài ti t ra

h ng, c ng bóng. T trong âm h th nh

17


Ngày

ng d c th hai: heo cái b t

u yên t nh h n, ít kêu rít, có dáng tr m ngâm.

Quan sát âm h nh n th y ã gi m b t s ng ho c c ng bóng, âm h ã chuy n sang
màu h i thâm, có ôi v t nh n m . n giai
n này, n u heo c n g n, heo cái
s ti p c n, g g m và luôn luôn quay ph n mông l i phía heo c.Vào th i

m
này cho ph i gi ng ho c d n tinh cho heo cái n i là t k t qu t t nh t.
i heo cái ngo i và lai
Các tri u ch ng ng d c t ng t nh heo cái n i nh ng c ng
th ng th p
n nên vi c phát hi n ng d c khó kh n h n và th i gian ng d c khó kh n h n
và th i gian ng d c kéo dài h n (4 - 5 ngày).
2.4.2.2 Dùng

c thí tình

Mu n xác nh th i kì “mê” c a heo cái
c chính xác, ng i ta dùng heo
tình phát hi n. M i ngày cho c thí tình i phát hi n 2 l t (sáng, chi u).
Xác

nh th i

c thí

m d n tinh thích h p

Theo Nguy n Thi n và ào
c Thà (2007), vi c xác nh úng n th i m d n
tinh thích h p có ý ngh a quy t nh i v i th tinh nhân t o.
u này có liên
quan m t thi t v i th i
m r ng tr ng. Theo các k t qu nghiên c u, quá trình
r ng tr ng b t u lúc 30 - 40 gi sau khi xu t hi n ph n x “mê, ”
N u nh tr ng r ng và có kh n ng th thai ch trong vòng 4 - 6 gi thì tinh trùng

n m trong
ng sinh d c heo nái ph i duy trì s c ho t ng trong vòng 18 gi
ch khi tr ng r ng, tinh trùng có th ti n n
c khu v c phía trên c a ng d n
tr ng.
Nh v y ph i d n tinh cho heo cái 10 - 12 gi tr
gi sau khi b t u ch u c.
Heo nái n i thì d n tinh vào cu i ngày th 2

n

c lúc tr ng r ng, t c là 20 - 30
u ngày th 3.

Heo nái ngo i và lai thì d n tinh vào cu i ngày th 3
2.4.3 T p n s m cho heo con

n

u ngày th 4.

cai s a s m

Theo Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t (2007), t p cho heo con n s m và cung c p
y
ch t dinh d ng cho heo con là khâu quan tr ng nh t
có th
t
c
ng su t ch n nuôi. T p cho heo con n s m nh m m c ích: B sung ch t dinh

ng cho heo con, tránh
c th i k kh ng ho ng x y ra vào giai o n sau 3 tu n
tu i, do ó heo con phát tri n theo úng qui lu t c a nó. T o u ki n cho c quan
tiêu hoá s m hoàn thi n h n, do ch c n ng tiêu hoá ph thu c r t nhi u vào ch ng
lo i c ng nh s l ng ch t dinh d ng (th c n) a vào
ng tiêu hoá. B o m

18