THEO dõi HIỆU QUẢ TRUYỀN máu TRÊN CHÓ tại BỆNH xá THÚ y – TRƯỜNG đại học cần THƠ

TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

HU NH T

NG D NG

TRINH

THEO DÕI HI U QU TRUY N MÁU TRÊN CHÓ
I B NH XÁ THÚ Y – TR
NG
I H C C N TH

Lu n v n t t nghi p
Ngành: BÁC S THÚ Y

n th , 2010


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: BÁC S THÚ Y

Tên

tài:

THEO DÕI HI U QU TRUY N MÁU TRÊN CHÓ
I B NH XÁ THÚ Y – TR
NG
I H C C N TH

Giáo viên h

ng d n:

Th.s Nguy n Th Bé M

Sinh viên th c hi n:
i

Hu nh T Trinh
MSSV: 3064621
p: THÚ Y K32

n th , 2010

TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

NG D NG

MÔN THÚ Y

tài: Theo dõi hi u qu truy n máu trên chó t i B nh Xá Thú Y – Tr ng
i H c C n Th ;
do sinh viên Hu nh T Trinh th c hi n t i B nh Xá Thú Y – Tr ng
i
c C n Th t 8/2010 n ngày 11/2010.

n Th , ngày

tháng

n m 2010

C n Th , ngày

Duy t c a B Môn

tháng

Giáo viên h

n m 2010

ng d n

NGUY N TH BÉ M

n Th , ngày

tháng

n m 2010

Duy t Khoa Nông Nghi p & SH D

ii

I


I CÁM

N

có th hoàn thành lu n v n c ng nh t t nghi p ra tr ng, ngoài s ph n
u c a b n thân ây còn là k t qu c a s yêu th ng, quan tâm ng viên c a ba
và nh ng ng i thân yêu trong gia ình, s giúp

nhi t tình c a b n bè. Quan
tr ng h n h t là s ch d y t n tình c a th y cô. Vì v y, ngoài s thành kính và
lòng bi t n sâu s c nh t tôi mu n nói l i cám n chân thành n:
Ban Giám Hi u Tr ng
i H c C n Th , Ban Ch Nhi m Khoa Nông
Nghi p & Sinh H c

ng D ng, Th y c v n

Thú Y ã cho tôi c h i

c h c t p, hoàn thành

Cô Nguy n Th Bé M

i ã tr c ti p h

ý ki n quý báu trong su t quá trình th c hi n
Ban lãnh

Trung Giã và quí Th y Cô B môn
c m , hoài bão c a mình.

ng d n tôi, óng góp cho tôi nhi u
tài.

o B nh Xá Thú Y và các anh ch làm vi c t i B nh Xá Thú Y ã

tr , giúp

tôi r t nhi t tình t o

t cách t t

p.

u ki n cho tôi hoàn thành lu n v n t t nghi p

t c các b n l p Thú Y K32 ã

ng hành, chia s và

t qua quá trình nghiên c u, h c t p t i gi ng
t l n n a xin chân thành c m n.

iii

ng

i h c.

ng viên tôi cùng


CL C
Trang t a

i

Trang duyêt

ii

i cám n

iii

cL c

iv

Danh sách ch vi t t t

vi

Danh m c b ng

vi

Danh m c bi u

vii

Danh m c hình

vii

Tóm l

viii

c

Ch

ng 1:

tV n

1

Ch

ng 2: C S Lý Lu n

2

2.1 Sinh lý máu
2.1.1 Ch c n ng c a máu

2

2.1.2 Tính ch t lý hoá c a máu

3

2.1.3 Thành ph n c a máu

4

2.2 S l

Ch

2

c v tu n hoàn máu

5

2.3 Nhóm máu

6

2.4 Truy n máu

7

2.4.1 L y máu

9

2.4.2 Tr máu

9

2.4.3 Ph n ng ng ng k t

10

2.4.4 Th s phù h p nhóm máu

10

2.4.5 Nh ng tr

11

ng h p c n truy n máu

2.4.6 An toàn trong truy n máu

12

2.4.7 Các tai bi n có th g p trong truy n máu

12

2.4.8 Các ch tiêu theo dõi

14

ng 3: Ph
3.1 Ph

ng Ti n Và Ph

ng Pháp Nghiên C u

ng ti n

17
17

iv


3.1.1 Th i gian và

m

17

ng nghiên c u

17

3.1.3 Trang thi t b , d ng c

17

3.2.4 Hóa ch t

17

3.1.2

3.3 Ph

Ch

Ch

it

a

ng pháp thí nghi m

17

3.3.1 L y máu và tr máu

17

3.3.2 Th s phù h p nhóm máu

19

3.3.3 Truy n máu

19

ng 4: K t Qu Và Th o Lu n

23

4.1 K t qu l y máu và tr máu

23

4.2 K t qu th ph n ng ng ng k t

23

4.3 K t qu truy n máu

24

4.3.1 K t qu ch n oán thi u máu

24

4.3.2 K t qu theo dõi nh p tim

25

4.3.3 K t qu theo dõi nhi t

27

4.3.4 Màu s c niêm m c và di n bi n tình tr ng s c kh e

29

4.3.5 K t qu Hematocrit

30

4.4 Hi u qu c a truy n máu

31

ng 5: K t Lu n và

Ngh

32

5.1 K t lu n

32

5.2

Ngh

32

Tài Li u Tham Kh o

33

Ph Ch

35

ng

v

DANH M C CH

VI T T C

V: th tích máu truy n (ml).
W: tr ng l

ng chó nh n máu (kg).

PCV: t l Hematocrit (%).
GTHC: giá tr h ng c u.
HCbq: s l
Hb%: l

ng huy t s c t tính b ng %.

SLHC: s l
L: l
V: t c

ng h ng c u bình quân c a m i loài.

ng h ng c u

ng máu truy n

m

c trong 1mm3 máu xét nghi m.

c (gi t).

truy n (gi t/ phút).

T: th i gian truy n (phút).
CPDA: citrate phosphate dextrose adenin.
Ctv: c ng tác viên.

DANH M C B NG
ng 3.1:Lý l ch c a chó cho máu ........................................................................19
ng 3.2: B ng theo dõi trong quá trình truy n máu..............................................21
ng 4.1: K t qu l y máu ....................................................................................23
ng 4.2: K t qu ch n oán thi u máu.................................................................25
ng 4.3: K t qu theo dõi nh p tim ......................................................................26
ng 4.4: K t qu theo dõi nhi t
c th ............................................................28
ng 4.5: K t qu o Hematocrit...........................................................................30
ng 4.6: Hi u qu c a truy n máu .......................................................................31

vi


DANH M C HÌNH
Hình 1: Sát trùng tr c khi l y máu.......................................................................18
Hình 2: L y máu....................................................................................................18
Hình 3: Túi máu
c n y
thông tin..........................................................18

Hình 4: L y máu con nh n.....................................................................................19
Hinh 5: Làm y ng mao d n...............................................................................19
Hình 6:
ng vi mao d n vào máy ly tâm ...........................................................20
Hình 7:
ng vi mao d n vào b ng c t l Hematocrit ....................................20
Hình 8: Ngâm dây truy n máu vào ch u n c m..................................................20
Hình 9: Truy n máu ..............................................................................................22
Hình 10: H ng c u không ng ng k t, phân tán u................................................24
Hình 11: Niêm m c mi ng, l i tr c truy n máu ................................................29
Hình 12: Niêm m c mi ng, l i v a k t thúc truy n máu ......................................29
Hình 13: D ng c thí nghi m.................................................................................37
Hình 14: Theo dõi nh p tim....................................................................................37
HÌnh 15: Chó ph c h i sau truy n máu..................................................................37

DANH M C BI U

Bi u
Bi u
Bi u

4.1: Nh p tim trung bình c a chó nh n máu ..............................................26
4.2: Nhi t trung bình c a chó nh n máu ..............................................28
4.3: Bi u bi u di n t l % Hematocrit c a chó nh n máu ...................31

vii


TÓM L

C

u chó b thi u máu, ph ng pháp ph c h i nhanh và hi u qu nh t là
truy n máu. Th c hi n vi c truy n máu
c ti n hành theo các b c sau: l y máu,
tr máu và truy n máu.
u tiên ta c n xác nh chó thi u máu b ng cách o t l
Hematocrit, ki m tra niêm m c,...
th c hi n vi c truy n máu c n chó kh e, tiêm
ng a y
l y máu. Tr c khi l y máu, ta cân tr ng l ng chó cho máu, ki m
tra kí sinh trùng máu, o Hematocrit
xác nh chó
tiêu chu n l y máu. L y
máu chó t nh m ch c và
c cho vào túi ch a máu có ch t kháng ông Citrate
Phosphate Dextrose Adenin, do Nh t s n xu t, r i em tr trong t l nh nhi t
2
0
- 4 C, th i gian tr t i a là 4 tu n. Tr c khi l y máu ta ti n hành th s phù h p
nhóm máu gi a h ng c u con cho và huy t thanh con nh n b ng ph n ng ng ng
t. Khi truy n máu ph i theo dõi nh p tim, nh p th , niêm m c, nhi t
c th ,
tr ng thái s c kh e c a chó. Trong th i gian th c t p, chúng tôi ã ti n hành l y
máu trên 4 con chó và thu
c 5 túi máu. Trong ó, có 1 túi máu b ông m t ít.
Chúng tôi ã ti n hành truy n máu c p c u cho 14 con chó b nh
c ch nh
truy n máu. K t qu : 2 con ch t do s c kh e quá y u, nh ng con còn l i ph c h i
t.

u này kh ng nh hi u qu truy n máu là ph ng pháp bù p máu nhanh
và hi u qu .

viii


CH

NG 1

TV N

Chó là m t con v t g n g i nh t trong s các con v t nuôi c a con ng i.
Không nh ng là con v t g n bó, chó còn là con v t
c con ng i yêu th ng
nh t. Chúng th ng
c ví nh ng i b n, ng i tôi t trung thành,...Chính vì vai
trò quan tr ng c a chú chó nên v n
s c kh e c a chúng c n
c quan tâm
u
tr nhi u h n. M c
u tr càng lúc càng
c nâng cao khi con ng i quan tâm
chó nhi u h n.
c bi t là trong các tr ng h p ch n th ng làm t m ch máu,
t máu trong ph u thu t, b nh truy n nhi m, nhi m ký sinh trùng (giun móc, giun
tim,...) làm m t nhi u máu d d n n con v t suy ki t ho c ch t. Trong tr ng h p
này,
u c n thi t nh t là bù l i l ng máu ã m t. Truy n máu là ph ng pháp

nhanh và hi u qu nh t kh c ph c tình tr ng thi u máu. ó là lý do vì sao chúng
tôi ti n hành tài “Theo Dõi Hi u Qu Truy n Máu Chó T i B nh Xá Thú Y –
i H c C n Th ”.
M c tiêu c a
tài là theo dõi kh n ng ph c h i c a chó
c truy n máu t i
nh Xá Thú Y có k t h p v i
u tr b nh. Nh m kh ng nh hi u qu c a vi c
truy n máu.

1


2.1. S l

CH

NG 2

S

LÝ LU N

c v sinh lý máu

Máu là thành ph n quan tr ng c a n i môi tr ng. Máu g m hai ph n: t bào và
huy t t ng. T bào g m h ng c u, b ch c u, ti u c u. Huy t t ng g m các y u
ông máu, kháng th , n i ti t t , protein, mu i khoáng và n c. Máu là t ch c
ng l o u hòa toàn b các ho t ng c th .
2.1.1. Ch c n ng c a máu

Theo H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông (2006 - 2007), i v i các
ng v t n bào, các quá trình trao i ch t
c th c hi n qua màng t bào; i
i ng v t a bào s trao i ch t thông qua ch t trung gian là máu. Máu có
nh ng nhi m v
c bi t v dinh d ng c a h u h t các mô trong c th . Máu giúp
t ng tr ng, ph c h i c th và ho t ng nh m t ch t chuyên ch khí O2, khí
CO2, H2O, ch t n i ti t và nhi u s n ph m khác nhau t ho t ng c a c th . Máu
có các ch c n ng sau
Ch c n ng dinh d ng: máu em các d ng ch t h p thu t ru t n các t ch c
hay các mô
nuôi d ng các b ph n, c quan (glucose, acid amin, acid
béo,…).
Ch c n ng hô h p: máu mang O2 t ph i
các mô n ph i.

n các mô và ng

c l i mang CO2 t

Ch c n ng bài ti t: máu mang các ch t bài ti t (ure, acid uric,…) t các t bào
hay các mô th i ra ngoài qua h th ng ti t ni u.
Ch c n ng n i ti t: máu mang các kích thích t t các tuy n n i ti t
quan có liên h
kích s ho t ng c a các c quan này.

n các c

Ch c n ng b o v c th : ch ng s xâm nh p c a vi trùng, virus, các m m b nh
ngoài vào nh các protid c bi t g i là các kháng th và các b ch c u trong

máu.
u hòa thân nhi t: máu mang nh ng ch t sinh nhi t trong c th ra ngoài
gây s thoát nhi t (H2O).
u hòa s cân b ng n

c: gi a các thành ph n khác nhau trong c th .

2


Các ch c n ng khác: duy trì áp su t th m th u,
m máu.

u hòa pH trong máu, ông

2.1.2. Tính ch t lý hóa c a máu
Máu là ch t l ng, s t, màu . Mùi v m n h i tanh do ch a nhi u acid béo bay
i (H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007). T tr ng c a máu
ph thu c vào nhi u y u t , tr c h t là l ng protein trong huy t t ng và huy t
u t trong h ng c u. Ngoài ra, t tr ng máu còn ph thu c vào hàm l ng h ng
u (S. Pavelski và Z. Zawotski, 1967). T tr ng máu t ng khi c th m t nhi u
c, gi m khi m t máu. T tr ng máu c a chó là 1,059 (H a V n Chung và
Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007).
pH máu:
c duy trì nh tác d ng m c a máu, th n và ph i. Trong u
ki n bình th ng pH thay i r t ít (0,1 – 0,2). Khi pH máu thay i t 0,2 – 0,3
trong kho ng th i gian dài, gia súc có th b trúng c toan ho c ki m. Chó có
pH máu là 7,4 (H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007).
quánh c a máu ( nh t c a máu): ch y u do hàm l ng protein huy t
ng và h ng c u quy t nh. Vì v y hàm l ng h ng c u trong m t th tích máu

càng nhi u thì
quánh càng l n. M t khác, protein huy t t ng cao thì
quánh
ng t ng.
quánh c a máu nh h ng n s c c n c a máu trong m ch nên nh
ng n huy t áp (H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007).
quánh t ng khi c th m t n c nh tiêu ch y. Tr ng h p m t nhi u n c không
nh ng ch làm thay i
quánh mà còn kèm theo gi m huy t áp, các thành ph n
i môi m t cân b ng, do ó c n ph i
c ti p dung d ch sinh lý cho c th (Tr nh
u H ng và
Công Hu nh, 2001).
Áp su t th m th u c a máu: ch y u do mu i khoáng trong máu t o ra. Protein
trong huy t t ng ch t o ra m t ph n nh g i là áp su t keo, tuy nh nh ng nó
quy t nh s phân ph i n c cho c th . Áp su t th m th u c a máu chó là 0,93 %
NaCl (H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007).
Kh i l ng máu: chó, ph n tr m t l máu so v i tr ng l ng c th là 8 9%. L ng máu thay i theo m t s tr ng thái, l ng máu t ng sau khi n no,
ng máu gi m khi ói, khi c th m t n c. Trong tr ng thái sinh lý có kho ng
1/2 l ng máu l u thông trong m ch, còn 1/2
c d tr
các kho ch a, c th là
lách kho ng 16%, gan 20%, d i da 10%. Máu trong kho d tr th ng “ c”
n máu l u thông do l ng n c h p thu b t. Khi kh i l ng máu gi m t ng t
có th gây nguy hi m cho tính m ng vì làm cho huy t áp gi m nhanh. Khi 3/4

3


ng h ng c u m t t t v n không gây ch t, nh ng n u m t nhanh 1/2 - 1/3 t ng

ng máu, thì c th s ch t, ngh a là m t nhanh kh i l ng máu nguy hi m h n
t t t h ng c u (Tr nh H u H ng và
Công Hu nh, 2001).
2.1.3. Thành ph n c a máu
Máu là m t mô liên k t c bi t g m hai ph n: ph n c là thành ph n h u
hình (h ng c u, b ch c u và ti u c u) chi m 45% th tích, ph n l ng là huy t t ng
chi m 55% th tích.
H ng c u là nh ng t bào có màu
không nhân. H ng c u c a chó t lúc sinh
ra n 3 – 4 tu n tu i có hình a lõm hai m t v i
ng kính kho ng 8 m. Sau ó
ng c u c a chó tr ng thành s có
ng kính kho ng 7 m (Stephen J. Ettinger
and Edward C. Feldman, 2000). S lõm hai m t trong c u t o h ng c u ã làm t ng
di n tích ti p xúc b m t c a h ng c u lên 1,63 l n, t o u ki n thu n l i cho quá
trình trao
i khí. S m t nhân c a h ng c u
ng th i v i s t p trung
Hemoglobin vào trong h ng c u ã làm t ng kh n ng v n chuy n khí, nh t là O2
(Tr nh H u H ng,
Công Hu nh, 2001). Thành ph n, c u t o c a h ng c u:
ng c u có màng bán th m bao quanh, ó là màng lipoprotein có tính bán th m
ch n l c, cho khí O2, CO2, H2O, glucose, các ion âm i qua
c. Nh ng màng
ng c u không cho các ch t keo nh protein, lipid,… th m qua (Nguy n Quang
Mai, 2004). Trên màng h ng c u có m t s kháng nguyên c a các nhóm máu, có
vai trò sinh lý trong vi c quy t nh các nhóm máu. Màng h ng c u còn có các
enzym glucose 6 – photphat dehydrogenaza, glutation reductaza có vai trò sinh lý
quan tr ng trong vi c m o tính b n v ng th m th u c a màng h ng c u và s
trao i các ch t qua màng ng c u (Tr nh H u H ng và

Công Hu nh, 2001).
Thành ph n ch y u c a ng c u:
N

c: 63 – 67%.

Ch t khô: 33 – 37% Protein, Hemoglobin: 28%, các ch t có ch a Nit : 0,2%,
Glucid: 0,075%, Lipid các lo i (Lecithin, cholesterol): 0,3%).
S l ng h ng c u bi n thiên tùy tình tr ng c th , tùy thu c tu i, gi i tính,
tình tr ng dinh d ng, tình tr ng ho t ng c a gia súc.
chó có l ng h ng c u
3
kho ng 6 – 8 tri u/mm máu (Nguy n Quang Mai, 2004). Trong
u ki n bình
th ng, s l ng h ng c u thay i r t ít. Tuy v y, h ng c u thay i nhi u trong
các tr ng h p: h ng c u t ng trong các b nh lý nh b nh a h ng c u, do m t
nhi u n c nh tiêu ch y, ói,… và m t huy t t ng do b ng. H ng c u c ng có th

4


gi m xu ng trong các b nh nh : thi u máu, ch y máu nhi u, giun móc, b nh nhi m
khu n, nhi m c gây thi u máu, suy t y x ng,…
Theo H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông (2006 - 2007) thì h ng c u có
các tính ch t nh àn h i (bi n d ng àn h i
di chuy n trong các m ch máu
nh ), nh t (dính nhau thành t ng chu i), tính th m ch n l c qua màng t bào h ng
u (cho phép h p thu ho c lo i th i các ch t khi c n thi t), bi n d ng theo môi
tr ng. H ng c u có tu i th gi i h n và ph i
c tái t o liên t c.

bào thai cho
n lúc sinh ra, h ng c u thành l p gan và lách. Sau ó, h ng c u
c t o ra t
y x ng. H ng c u già
c h y lách, gan và t y x ng ng th i
c chúng
d ng l i trong vi c t o h ng c u m i, ph n còn l i a n gan t o s c t m t,
theo ng tiêu hóa th i ra ngoài. Nhi m v chính c a h ng c u là chuyên ch O2 và
CO2 t ph i n các c quan và ng c l i do Hemoglobin m nhi m. Trong 100
ml máu + 20 ml O2 thì ch có 0,3 ml O2 d ng hòa tan, ph n còn l i k t h p v i
Hemoglobin.
B ch c u có ch c n ng giúp cho s ông huy t nh ti t Throbokinase, b o v
th (ti t kháng c t làm vô hi u hóa c t vi trùng, nu t các ch t l vào c th
và phân h y các ch t này), tiêu h y xác t bào già b ng cách th c bào chúng.
i
ng b ch c u t 2 – 15 ngày, sau ó c ng b phân h y gan và lách.
Ti u c u có ch c n ng quan tr ng là ng n ng a xu t huy t khi màng huy t
qu n b t n th ng. Trong th i k ông máu, ti u c u gi nhi m v r t tích c c.
Trong c ch ng n ch n các v t l , vi trùng xâm nh p c th thì ti u c u cô ng
các v t này tr c khi chúng b th c bào.
i s ng ti u c u t 3 – 5 ngày và b phân
y khi già lách (H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007).
Huy t t ng: là ch t l ng màu vàng nh t. Màu vàng c a huy t t ng do s c t
t Bilirubin. Trong huy t t ng n c chi m 90 – 92%, v t ch t khô 8 – 10%.
Trong v t ch t khô g m có khoáng, protid, glucid, lipid, các s n ph m phân gi i
protid, glucid, lipid, các men, kích thích t , vitamin (H a V n Chung và Nguy n
Th Kim ông, 2006 – 2007).
2.2. S l

c v tu n hoàn máu

Máu l u thông trong c th theo m t n a vòng tu n hoàn. H th ng tu n hoàn
m: i tu n hoàn là máu
t tâm nh trái xu ng tâm th t trái n ng m ch ch
phân phát O2 và ch t dinh d ng n các c quan, em CO2, ch t c n bã v tâm nh
ph i b ng t nh m ch ch v i th i gian là 24 giây, còn ti u tu n hoàn là máu en t
tâm nh ph i xu ng tâm th t ph i n ng m ch ph i r i n ph i th i CO2, nh n

5


O2 qua quá trình hô h p, bi n máu en thành máu
sau ó theo 4 t nh m ch ph i
tâm nh trái v i th i gian là 6 giây. S tu n hoàn máu r t quan tr ng, n u ng ng
tu n hoàn huy t áp s gi m nhanh, ng ng m ch d n n tê li t, ng ng ho t ng
a mô bào và d n n ch t (H a V n Chung và Nguy n Th Kim ông, 2006 2007).
2.3. Nhóm máu
Kháng nguyên nhóm máu là các s n ph m protein trên b m t h ng c u và có
khác nhau gi a cá th này v i cá th khác. Kháng nguyên nhóm máu có kh
ng kích thích sinh kháng th trong nh ng cá th khác thi u chúng n u có s ti p
xúc (truy n máu) (Ph m Quang Vinh, 2004).
Theo Stephen I. Bistner (1969), có ít nh t 8 nhóm máu khác nhau chó (A1,
A2, B, C, D, E, F và G). Trong ó ch có nhóm máu A là t o kháng th cao và có
bi u hi n lâm sàng trong truy n máu. Có 37% chó có nhóm máu thu c nhóm A- và
63% chó có nhóm máu A. N u truy n nhóm máu A cho chó có nhóm máu thu c
nhóm A- thì có th t o kháng th kháng A (anti A antibody), kháng th kháng A
hình thành ch t gây dung huy t. N u con nh n có nhóm máu thu c nhóm A- mà
tr c ó ã
c truy n v i nhóm máu có A thì s x y ra nh ng ph n ng truy n
máu trong vòng 1 gi v i các d u hi u c tr ng nh tan huy t, hemoglobin huy t

ng, hemoglobin n c ti u, gi m ti u c u, b ch c u, s t, nôn, n i m ai và suy
nh c.
Kháng nguyên h ng c u chó (CEA – Canine Erythrocyte Antygence)
c
công nh n g n ây g m 8 lo i
c xác nh b ng vi c s d ng nh ng mi n d ch
n c hi u cùng loài có cân nh c k . Trong 8 lo i kháng nguyên h ng c u, CEA
1 (old A1) và CEA 2 (old A2) thì ph n ng linh ho t nh t. Nh ng ph n ng gây
dung huy t nghiêm tr ng
c sinh ra m t cách ch c ch n khi A1 ho c A2
c
truy n cho chó mà tr c ó ã b m n c m b i vi c truy n máu. Do s m n c m
a l n truy n máu th nh t, con nh n s s n sinh ra kháng th kháng A1 ho c A2
và gây tai bi n l n truy n máu k ti p (Stephen, 2000).
Có 7 ng ng k t nguyên (kháng nguyên ho c y u t )
c bi t chó và nó
c
chia thành A, B, C, D, E, F và G. Trong ó, ch có m t kháng nguyên có kh n ng
n sinh ra kháng th trong quá trình truy n máu và ch có m t kháng nguyên này là
quan tr ng c n chú ý trong truy n máu. Trong h th ng nhóm máu chó có 2 kháng
nguyên A khác nhau rõ r t ó là A1 và A2, ch có kháng nguyên A1 khi truy n s
kích thích s n sinh kháng th kháng A trong con nh n do A1 là y u t gây dung
huy t, còn A2 thì không. Kho ng 60% chó
c ch n m t (J. Archibald, 1974).

6


Theo Clarence M. Fraser (1998), có 8 nhóm máu khác nhau chó. Trong ó,
nhóm máu A t o kháng th cao th hi n rõ tri u ch ng lâm sàng trong truy n máu.

Có 37% chó có nhóm máu không có A và 60% chó có nhóm máu A. N u truy n
máu A cho con nh n có nhóm máu thu c nhóm A- thì t o thành kháng th kháng A,
kháng th kháng A hình thành ch t gây tan huy t. N u chó có nhóm máu không có
A mà tr c ây ã
c truy n nhóm máu A thì s b shock khi truy n nhóm máu
A l n ti p theo.
V m t th c t kháng nguyên A là kháng nguyên riêng l có th t o ra nh ng
ph n ng chính và là kháng nguyên duy nh t mang t m quan tr ng. Kho ng 37%
chó có nhóm máu A- và v i 63% chó khác có nhóm máu A. B ng cách nhân các
ng s này l i v i nhau, ta có th tính
c trong 25% s l n truy n máu s có m t
kh n ng kích thích
c kháng th kháng A con nh n. N u m t con chó
c
truy n máu l n 2 và con cho
c ch n m t cách ng u nhiên thì có kho ng 15%
kh n ng b ph n ng và s nh n ra s khác bi t v nhóm máu. Có kho ng 40%
nh ng con chó có nhóm máu thu c nhóm A- s sinh kháng th kháng A sau khi
truy n máu
c 9 – 14 ngày và 80 – 90% sinh kháng th kháng A sau 40 ngày khi
c truy n b i chó có nhóm máu A (Catcott n m, 1967).
Theo Catcott (1967), có hai kháng nguyên A trên b m t h ng c u chó, m t là
A1 kích thích sinh kháng th trong truy n máu và gây v h ng c u (dung huy t)
trong l n truy n máu ti p theo. M t kháng nguyên khác là A2 thì không. H u nh
60% chó mang kháng nguyên A nh ng ch có 30% th hi n ph n ng lâm sàng
trong truy n máu. C n tránh v n
x y ra ph n ng t ng k trong truy n máu.
Ch có con có nhóm máu thu c nhóm A- nên
c s d ng làm con cho máu.
2.4. Truy n máu

Tháng 2 n m 1666 Richard Lower, ng i Anh, ã truy n máu thành công trên
súc v t t i Oxford, tin t c này
c truy n i nhanh chóng kh p Âu Châu,
c
ng lên các báo Anh tháng 11 n m 1666 và trên báo Pháp Journal des savants
ngày 31 tháng 1 n m 1667.
c ích c a truy n máu là a vào c th qua
ng t nh m ch m t kh i
ng máu, nh m bù p l i s l ng máu ã m t, nâng cao huy t áp, giúp c m
máu vì máu truy n vào nó mang s n các y u t nh fibrinogen, protrobin, ti u c u,
calo. Ch ng nhi m khu n, nhi m c, vì nó cung c p kháng th và hemoglobin,
cung c p O2 cho t bào và kháng th cho con v t b nh, khi máu a vào h th ng
tu n hoàn s v n chuy n các ch t dinh d ng n mô và a nh ng s n ph m thoát
ra t bào, mô, th n và ph i r i ra ngoài.

7


Truy n máu có vai trò m b o s bù tr các thành ph n c a máu (h ng c u,
ch c u, ti u c u và huy t t ng) cho con v t b nh. Các thành ph n này khi
truy n vào c th con v t ph i chung s ng bình th ng nh sinh lý c a nó và thay
th vào ph n thi u h t c a con b nh. Theo Thái Quý (2002), máu tham gia ch y u
n ch c n ng l n:
Ch c n ng huy t ng: ch c n ng này
c b o m là nh s ph i h p hi u
ng c a huy t ng nh l u l ng chung c a máu tu n hoàn, ch
áp l c khác
nhau trong các khu v c c a c th , s h ng nh kh i l ng tu n hoàn. Ph n hô
p i v i cu c s ng c a t bào là khi O2 t bào mô b gi m, trong tình th nh
y òi h i ph i l p y máu m ch

thi t l p s v n chuy n O2 có hi u qu là
i c n thi t. Trong tr ng h p này, truy n máu chi m v trí h t s c quan tr ng,
ng hàng u trong u tr nh ng r i lo n huy t ng này.
Ch c n ng t i O2 và th i CO2: h ng c u có ch c n ng v n chuy n O2 n t bào
a các mô và l y CO2
ó mang n ph i th i ra ngoài. Ch c n ng hô h p c a
máu
c th c hi n nh hai y u t : huy t s c t (Hb) nh n O2 và th i CO2, h ng
u là xe v n chuy n huy t s c t . Ch c n ng này nh h ng tr c ti p n áp l c
O2
c bi u hi n b ng các thông s : kh n ng v n t i O2, dung tích O2 trong máu,
o hòa O2,
ng cong bi u di n tách O2 kh i hemoglobin, P5O.
Ch c n ng ông c m máu: máu có ch c n ng hàn g n các t n th ng c a t
bào c a b máy tu n hoàn. Bao g m t t c giai
n c a ông c m máu
m
o s ng ng ch y máu c a các t n th ng gây ch y máu. Ng i ta phân bi t t n
th ng ch y u có hai giai
n: giai
n th nh t g i là giai
n c m máu ban
u, ti n t i t o c c máu ti u c u. Giai
n này ban u c n có t ch c d i n i
c ch t l ng t t, các ti u c u ph i
v s l ng và b o m t t c v ch t
ng k t h p v i s có m t c a các protein huy t t ng; giai
n th hai g i là
ông máu, ti n t i hình thành sinh thromboplastin t o c c s i huy t, giai
n này

theo hai con
ng: con
ng n i sinh ngh a là
c hình thành t các y u t ông
máu c a huy t t ng và con
ng ngo i sinh ngh a là
c gây ra b i ho t tính
a t ch c. D i nh h ng c a nh ng y u t kh i phát ti n t i t o thành
thrombin, chuy n fibrinogen thành fibrin (s i huy t). Ti n tri n này là do t ng tác
a 14 y u t ông máu c a huy t t ng và s có m t c a ion Ca2+ và phospholipid.
Ch c n ng mi n d ch: ch c n ng này nh m b o v c th ch ng l i s xâm
nh p c a các y u t ngo i lai xâm nh p vào c th .
Theo John Dunn (1999) l

ng máu truy n

8

c xác

nh nh sau:


PCV mong

c

PCV chó nh n

V = 90* W*

PCV chó cho
V: th tích máu truy n (ml)
W: tr ng l

ng chó nh n máu (kg)

PCV: t l Hematocrit (%)
2.4.1. L y máu
C n tuân th các nguyên t c sau: l y máu t t nh m ch c b ng cách s d ng k
thu t vô trùng, có th l y 20 ml máu/kg th tr ng, m i l n l y cách nhau 2 – 3 tu n
m t con cho. Ph i l c túi máu u n trong su t quá trình l y máu
mb o
máu tr n l n hoàn toàn v i ch t kháng ông (Neil I. Gorman, 1998). Tuy nhiên,
ng có th gây mê chó b ng Thiamilal sodium và có th l y máu tim (Stphen I.
Bistner, Richard B. Ford and Mark R. Rafe, 1969).
Cân tr ng l ng chó tr c khi l y máu,
xác
mê, c o lông, sát trùng th t k vùng t nh m ch c .

nh l

ng máu có th l y. Gây

Cách l y máu: c n tuân th các nguyên t c l y máu t t nh m ch c b ng
cách s d ng k thu t vô trùng, có th l y 20 ml máu/kg th tr ng, m i l n l y cách
nhau 2 - 3 tu n. Máu l y cho vào túi ng b ng plastic có ch a 1 trong 2: CPDA
(citrate phosphate dextrose adenin) h ng c u s ng 4 tu n n u gi
40C (Neil. T.
Gorman, 1998).
m b o úng 100% ho c ít nh t 90% th tích c a n v máu,

dung d ch ch ng ông không
c quá 25% s l ng máu
c l y (Tr n V n Bé,
1998).
2.4.2. Tr máu
Máu l y cho vào túi ng b ng plastic có ch a m t trong hai: Citrate phosphate
dextrose adenin - h ng c u s ng 4 tu n n u gi
40C, Acid citrate Phosphate
dextrose adenin - h ng c u s ng
c 3 tu n n u gi
40C (Neil I. Gorman, 1998).
Sau khi l y máu tr trong t l nh nhi t
2 - 60C b ng túi ch a máu có ch t
kháng ông là Citrate Phosphate Dextrose Adenine do Terumo Corporation c a
Nh t, có dung l ng là 250 ml.

9


2.4.3. Ph n ng ng ng k t
Ph n ng ng ng k t là ph n ng liên k t các ti u th (kích th c nh tính b ng
micromet) thành m t c u trúc l n, quan sát
c b ng m t th ng. Trong mi n
ch các ti u th có th là h ng c u, b ch c u,… có mang kháng nguyên m t cách
nhiên - t c là kháng nguyên là m t ph n trên b m t ti u th (V n ình Hoa,
2003). Ng ng k t ch
ng hay tr c ti p th ng dùng
xác nh s phù h p
nhóm máu, m t gi t máu trên kính có màu
m n, khi thêm kháng th vào, tr n

u, n u có ph n ng d ng tính thì h ng c u s ng ng k t thành c m, m t th ng
th y
c d i d ng các h t
s m, l n nh n.
Ph n ng ng ng k t nh y h n so v i các ph n ng khác, ngh a là có th phát
hi n m t s l ng r t nh kháng th ( Ng c Liên, 2004).
Theo
Trung Ph n và ctv (2004), ph n ng ng ng k t là ph n ng th ng
dùng nh t trong truy n máu, do kháng th a hóa tr g n v i kháng nguyên trên b
t h ng c u t o thành m ng ng ng k t.
Ph n ng này có th chia 2 giai
n: giai
n u: s ng ng k t gi a kháng
nguyên và kháng th ; giai
n hai: ng ng k t th y
c giai
n này. H ng c u
t dính v i nhau t o thành các m ng ng ng k t có th th y
c b ng m t th ng.
2.4.4. Th s phù h p nhóm máu
Máu t i
c l y t con cho và con nh n cho vào các ng nghi m khác nhau,
sau ó em ly tâm và chia ra làm 2 ph n. M t ph n
c gi nguyên và ph n th
hai
c dùng t o ra dung d ch h ng c u treo 4%. Ph n này
c chu n b b ng
cách thêm vào 20 gi t huy t thanh và 1 gi t t bào h ng c u cô c. Cho m t l ng
ng nhau (0,5 ml) huy t thanh c a con nh n và dung d ch h ng c u treo 4% vào
ng nghi m th nh t. ng nghi m th hai cho huy t thanh c a con cho hòa vào

dung d ch h ng c u treo 4% c a con nh n. ng nghi m
c theo dõi nhi t
phòng trong vòng 30 phút và sau ó quay ly tâm 1 phút v i t c
1000 vòng/phút.
Sau ó ki m tra ph n ng ng ng k t. L y m t gi t ki m tra d i kính hi n vi
phát hi n ng ng k t và phát hi n s t ng k v nhóm máu (Catcott, (1967), James
Archibald và ctv, 1974).
Clarence M. Fraser và ctv (1986),
thu t th ph n ng chéo
c ti n hành
nh ng m u máu
c ch ng ông và ông l i thì
c thu t nh ng con chó cho và
nh n. T bào máu t ch t ch ng ông và huy t thanh
c rút ra làm 2 ph n. M t
ph n s
c s d ng
t o ra t bào h ng c u treo 5%. Ph n chính c a th ph n
ng chéo: l y l ng b ng nhau c a huy t thanh con nh n và h ng c u treo 5% con

10


cho hòa vào ng nghi m, ng nghi m này
c t 370C trong 15 phút và nhi t
phòng là 30 phút. Ph n ph c a th ph n ng là l y huy t thanh c a con cho hòa
vào h ng c u c a con nh n. So sánh màu c a t ng m t c a m u ó v i m u chu n.
im u u
c l c nh t áy lên t i mi ng ng nghi m 2 l n.
Ph

ng pháp trên lame thì chính xác, ít ph c t p và ít m t th i gian h n. Máu
i
c l y t m i con chó cho và nh n. L y 1 gi t huy t thanh tr n v i m t gi t
bào h ng c u treo, tr n u nh nhàng và
yên không quá 2 phút (sau 2 phút,
ng ng k t s khó phân bi t v i s cu n nh t nhiên c a máu) r i quan sát d i
kính hi n vi. Tuy nhiên, Clarence M. Fraser và ctv (1986), cho r ng truy n máu l n
u tiên trên chó không c n th s phù h p nhóm máu, s th phù h p v nhóm
máu ch quan tr ng trong nh ng l n truy n máu th 2, 3.
2.4.5. Nh ng tr

ng h p c n truy n máu

“Vi c truy n máu có ý ngh a là b sung l ng máu b m t trong ch y máu c p
hay h ng c u b phá v nhi u, nhi m trùng máu. Do ó, làm t ng áp su t th m th u
a máu và t ng l ng máu mao qu n vì v y duy trì huy t áp bình th ng”.
“Ch ng nhi m trùng và gi i c: nó cung c p kháng th , l ng huy t c u m i, t ng
ng tu n hoàn do v y gi i c t ng c ng” (H V n Nam và ctv, 2004).
Truy n máu
c ch nh trong các tr ng h p: v gan, lách, xu t huy t ph i,
xu t huy t tiêu hóa do loét d dày, nhi m ký sinh trùng nh giun móc gây tiêu ch y
máu: nh giun móc do các loài thu c l p Nematoda, h Ancylostomatidae, gi ng
Ancylostoma. ây là m t trong nh ng loài giun ký sinh ch y u ru t chó, mèo.
t giun cái có th
7700 – 8200 tr ng/ngày. Giun móc có bao mi ng phát tri n
i
c trang b b i các m nh kitin, nh v y mà giun có th bám ch c vào niêm
c ru t hút máu, giun móc còn ti t ra m t ch t kháng ông làm cho hi n t ng
ch y máu kéo dài và tr m tr ng h n. M i giun móc hút 0,1 ml máu/ngày. Chó b

ch t do tiêu ch y n ng, m t máu và m t n c, d n n r i lo n n gi i, ki t s c và
tr y tim m ch. Trong tr ng h p này li u pháp
u tr t i u nh t là truy n máu
cho chó b nh
cung c p l ng máu b m t, k t h p v i các ph ng pháp
u tr
khác.
Lúc xu t huy t nhi u, ph i truy n máu c p c u vì truy n máu s em l i các
ng ch t c n thi t và t o áp su t máu tr l i bình th ng (H a V n Chung và
Nguy n Th Kim ông, 2006 - 2007).
Khi máu
c truy n vì l i ích cho vi c ch a b nh nh t th i cho nh ng con chó
nh thi u máu do ch y máu c p thì nhu c u cho kh n ng v n chuy n O2 c a

11


Hemoglobin h n là t ng thêm l ng máu
c cung c p b i máu toàn ph n
(Stephen J. Ettinger and Edward C. Feldman, 2000).
Th tích máu
c truy n không quá 25% t ng l ng máu c th , l ng máu
có th ch p nh n là 4 - 5 ml/phút v i l ng là 22 ml/kg/ngày (Stephen. I. Bistuer,
1969).
2.4.6. An toàn trong truy n máu
Nh ng con chó có nhóm máu thu c nhóm A- và t tr c n gi ch a
c
truy n máu l n nào thì có th s d ng nh là nh ng con cho máu ph bi n (James
Archibald và ctv, 1974).
Theo Neil. T. Gorman (1998),

u ki n i v i con cho máu: PCV ít nh t là
40% và có tr ng l ng 25 kg, tiêm ng a y , âm tính v i Ehrlichia Canis,
Babesia Canis, Haemobartonella Canis, Brucella Canis và u trùng giun tim
(Microfilaria). M t con chó 2 n m tu i ho c già h n và ch a nh n máu l n nào, có
tr ng l ng 18 - 27 kg
c s d ng làm con cho máu (E. J. Catcott and J. F.
Smithcors, 1967).
Theo Stephen. I. Bistner (1975) thì con chó dùng
thành, m, có tr ng l ng 23 kg.

cho máu là chó tr

ng

2.4.7. Các tai bi n có th g p trong truy n máu
Kh o sát ph n ng tan huy t do truy n máu:
Tan huy t khi truy n máu không phù h p thì s gây ra ph n ng t c th i n u
trong huy t t ng ch a s n kháng th và gây ra ph n ng mu n n u có s phát tri n
a y u t này trong quá trình truy n máu. Tan huy t là m t ph n ng th hi n d u
hi u c a s h y di t h ng c u sau truy n máu, s h y di t này x y ra trong lòng
ch, tr ng h p này th ng x y ra nhi u và nguy hi m h n trong truy n máu l n
2. S không phù h p nhóm máu thì ch c ch n d n n tan huy t c p tính, còn s
y di t h ng c u ch m, có th x y ra sau truy n máu t 4 - 9 ngày.
Các d u hi u c a tan huy t: b n ch n, s t, nôn m a, run c b p, tim p nhanh,
huy t s c t n c ti u, vàng da, có th phù n i ho c suy th n n u truy n máu không
c ng ng ngay thì con v t s ch t. Tan huy t ch m thì nó bao quát h n tan huy t
p tính. Tan huy t c p tính con v t không có d u hi u lâm sàng.
Ch nh: ng ng truy n máu ngay l p t c, ti n hành truy n d ch vào t nh m ch
dùng thu c
c tr Diphehidramin 0,5 mg/kg, Glucocorticoids dramin

(Hydrocortisone sodium succinate ho c Methyl - prenisolone - sodium succinate).

12


Ph n ng t o kháng th
Trong ti u c u và huy t t ng kháng th xu t hi n t kháng nguyên con cho
ho c b ch c u con nh n, ph n ng d ng th nh có th xu t hi n do protein l
truy n t máu con cho. Máu truy n vào gây t ng c m ng tr c ti p v i s gi i
phóng Histamin và t ng ho t ng c a h th ng th n kinh do ho t ng c a y u t
ông máu Prekallicrein và tiêu h y b ch c u c a con nh n. Trong tr ng h p n ng
xu t hi n kháng th IgA.
Tri u ch ng: s t, n i m ai, rét run, nh c u, khó th , huy t áp gi m, choáng
do xung t kháng nguyên kháng th t protein l c a con cho, bi u hi n tr y tim
ch, choáng, huy t áp gi m. X lý tr ng h p trên là truy n máu ch m l i và
dùng thu c u tr d ng.
Ch ng ch nh: s n ph m máu nhi m b nh truy n nhi m có th d n n nhi m
trùng huy t, gây s t v i nh ng d u hi u lâm sàng t ng t nh ph n ng truy n
máu trên. N u máu d tr có màu nâu nh thì k t lu n máu ã h không th
truy n
c (Hu nh V n Bé, 1998).
Tr

ng h p shock

Shock là m t h i ch ng lâm sàng x y ra khi máu không phù h p
c truy n
n th 2 d n n tr y tim m ch, t ng trao i ch t mô, gi m huy t áp nh ng v i
t tri u ch ng gi m huy t áp thì không th k t lu n là shock. Shock là b ng
ch ng c a máu nhi m b nh truy n nhi m và h th ng áp ng l i

u ó v i các
tri u ch ng là tim p nhanh, s t cao, b ch c u t ng. Vi khu n Gram âm xu t hi n
t nhi u trong tr ng h p shock do truy n máu nhi m trùng v i các tri u ch ng:
tim p nhanh, lo n nh p, h huy t áp. Shock nhi m trùng th i canxi cao, trao i
ch t cao, co m ch ngo i biên, huy t áp gi m.
u tr shock:
u tr shock tr c h t ki m tra nhanh cá th v i các tri u
ch ng lâm sàng sau ó ti n hành truy n d ch t nh m ch c
c p c u, n u không
truy n
c t nh m ch c thì truy n t nh m ch chi tr c, các dung d ch lactate
ho c dung d ch NaCl 0,9% t 15 - 20 phút, quan sát d u hi u r i ti p t c truy n.
Có th h i s c b ng các ch t cân b ng n gi i là ta pha tr n dung d ch sinh lý
NaCl 0,9% và Dextrose truy n 3 – 5 ml/kg có th t ng lên 10 ml/kg. Thu c dùng là
Corticosteroids, Dexamethasone 0,1 - 0,3 mg/kg tiêm t nh m ch, Predsolone 1 – 3
mg/kg ng n ch n shock ngay.

13


2.4.8. Các ch tiêu theo dõi
Niêm m c có nhi u mao m ch và tình tr ng niêm m c ph n ánh tình tr ng
chung c a c th nh tu n hoàn, hô h p, dinh d ng. Quan sát b ng m t d i ánh
sáng t nhiên ho c dùng èn soi
ki m tra niêm m c m t, m i, mi ng, h u môn.
Bình th ng niêm m c có màu h ng, các trên m ch qu n không n i rõ. Có th th y
nh ng thay i b nh lý niêm m c nh : niêm m c nh t nh c (tr ng b ch) g p trong
nh thi u máu, suy dinh d ng, b nh ký sinh trùng mãn tính, niêm m c
do b
t, niêm m c xanh tím g p trong b nh r i lo n tu n hoàn và hô h p nghiêm tr ng,

trong máu có nhi u CO2 (Tr n Th Minh Châu, 2002). Ki m tra niêm m c, ngoài
vi c bi t niêm m c có b nh gì, còn có th
nh
c tình tr ng chung c a c th ,
tu n hoàn và thành ph n máu, trao i khí CO2 ph i qua s thay i c a niêm
c: khi con b nh s t cao, tim p nhanh và m nh thì niêm m c b sung huy t và có
màu . Khi con b nh có ch ng hoàng n thì niêm m c có màu vàng. Khi thi u
máu niêm m c màu tr ng nh t (H V n Nam, 1982).
Thân nhi t: gia súc là loài có thân nhi t n nh, m i loài có m t thân nhi t
riêng. Bình th ng thân nhi t là m t h ng s , có thay i trong kho ng dao ng
p do các nh h ng v tu i, gi i tính, loài, s ho t ng, nhi t
môi tr ng. S
n nh c a nhi t
là do s cân b ng gi a sinh nhi t và s th i nhi t d i tác ng
chi ph i c a h th n kinh trung ng và trung khu
u hòa thân nhi t. Thân nhi t
0
bình th ng c a chó: 38 – 39 C (Tr n Th Minh Châu, 2005). Ph i l y thân nhi t
chó tr c, trong và sau quá trình truy n máu. Ý ngh a c a ki m tra thân nhi t: o
thân nhi t là vi c làm không th thi u
c trong ch n oán b nh, giúp ánh giá
hi u qu
u tr và tiên l ng b nh. Thân nhi t th p: ít x y ra nh ng r t nguy
hi m, là tri u ch ng b nh n ng, tiên l ng b nh x u bi u hi n s suy thoái tr m
tr ng c a c th g p khi thú b tiêu ch y n ng s p ch t. Thân nhi t cao (s t): là bi u
hi n c a s gia t ng ho t ng c a toàn c th
tích c c ch ng l i s xâm nh p và
gây h i c a m m b nh (H V n Nam, 1982). Tuy nhiên, n u s t cao kéo dài s gây
i lo n ho t ng c a các c quan.
S t nh : nhi t

cao h n bình th

S t trung bình: nhi t
S t cao: nhi t
S t r t cao: nhi t

ng 0,50C.

cao h n bình th

cao h n bình th

ng 1 – 20C.

ng 2 – 30C.

cao h n bình th

ng 30C.

Nh p tim th hi n c ng
trao i ch t, tr ng thái sinh lý, b nh lý c a c th .
Nh p tim c a chó tr ng thành: 70 - 100 l n/phút. Nh p tim c a chó con là 120

14


n/phút. H tim m ch có liên quan ch t ch v i các b ph n khác trong c th . Do
y, khi h tim m ch b b nh nó có th nh h ng n các b ph n khác trong c

th và ng c l i (H V n Nam, 1982).
Hematocrit (Packed Cell Volume – PCV) là t l ph n tr m gi a kh i h ng c u
và máu toàn ph n. PCV t ng khi có n c trong t bào ho c trong tr ng thái b
shock. PCV gi m trong tr ng thái thi u máu (C. P. Swenson, 1970). PCV bình
th ng chó 37 - 55%. o Hematocrit b ng ph ng pháp vi th tích huy t c u và
huy t t ng. Dùng nh ng ng vi ti mao d n (75 m x 1,0 m)
lên lame ã
c
nh máu và làm y máu t t cho lan n áy ng. Dùng t sét c bi t b t kín
áy ng.
t vào máy ly tâm Hematocrit
u ch nh v i t c
3000 vòng/phút
trong 1 phút. Sau khi ly tâm xong, l y ng ra và c k t qu % c a Hematocrit tr c
ti p trên b ng o và c t l % Hematocrit tr c ti p trên b ng.
S l ng h ng c u các loài gia súc không gi ng nhau. Trong cùng m t loài
l ng h ng c u c ng thay i theo tình tr ng c th , ch
nuôi d ng, tu i,
gi ng, b nh t t (Tr n C , 1975). H ng c u t ng g p trong tr ng thái m t n c do
tiêu ch y, ói nhi u, s t, các b nh truy n nhi m c p tính có s t cao ho c thi u d ng
khí. H ng c u gi m th ng g p trong thi u máu, trúng c.
chó, ch s c a h ng
3
u là 6 – 8 tri u/mm máu.
Hematocrit
H ng c u =
6
Giá tr h ng c u t c là s l ng huy t s c t có trong h ng c u
xác nh tr ng thái thi u máu là nh c s c, ng s c hay u s c.

HCbq x Hb 1
GTHC =

=1
SLHC x 100

GTHC: giá tr h ng c u
HCbq: s l
Hb%: l

ng h ng c u bình quân c a m i loài

ng huy t s c t tính b ng %

SLHC: s l

ng h ng c u

m

c trong 1mm3 máu xét nghi m.

15

c dùng


Giá tr h ng c u bình th ng
c quy nh là 1 khi huy t s c t là 100% và s
3

ng h ng c u trong 1mm máu xét nghi m b ng s h ng c u bình quân c a loài
ó.
GTHC > 1: Thi u máu có h ng c u to (thi u máu u s c).
GTHC = 1: thi u máu có h ng c u bình th ng, huy t s c t bình th
ng h ng c u gi m nhi u (thi u máu ng s c).

ng nh ng s

GTHC < 1: thi u máu có h ng c u nh , huy t s c t ít (thi u máu nh

c s c).

nh l ng huy t s c t : huy t s c t là m t s c t màu
c a máu,
c bi u
th b ng s gam huy t s c t trong 100 ml máu. Trong tr ng h p b nh lý huy t
c t t ng trong các tr ng thái m t n c làm máu c l i (tiêu ch y, ói nhi u, trúng
c c p tính) và gi m trong các b nh thi u máu.
Hàm l ng Hemoglobin gi m là tiêu chu n ánh giá thi u máu (B ch Qu c
Tuyên, 1978). Vi c nh l ng huy t s c t s cho bi t ch c n ng c a h ng c u và
tìm
c nguyên nhân c a tr ng thái thi u máu.
Ch s Hemoglobin trung bình
Gi i h n Hemoglobin

chó là 14 g/100 ml

chó: 11 – 14 g/100 ml
Hematocrit

Huy t s c t

=
3

16