Phát triển phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––

DƯƠNG THỊ NGỌC ANH

PHÁT TRIỂN PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––

DƯƠNG THỊ NGỌC ANH

PHÁT TRIỂN PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 8 34 01 02

LUẬN VĂN THẠC THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. HOÀNG THỊ THU

THÁI NGUYÊN - 2017


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Phát triển phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - chi nhánh
Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu được
trình bày trong luận văn này chưa từng được công bố tại bất kỳ công trình nào khác.
Thái Nguyên, ngày….. tháng…… năm 2017
Tác giả luận văn

Dương Thị Ngọc Anh


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn, tôi xin chân thành gửi lời
cảm ơn tới Ban giám hiệu, các quý thầy cô trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh
doanh Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Đặc biệt
tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS. TS. Hoàng Thị Thu đã hướng dẫn
tận tình, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo ngân hàng, lãnh đạo các phòng ban, các
anh chị cán bộ công nhân viên, các khách hàng tại ngân hàng TMCP Công Thương
Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn
thành luận văn.
Cuối cùng, tôi cũng xin cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp
đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.

Kính mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của quý thầy cô và bạn bè đồng
nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn nữa.
Xin trân trọng cảm ơn !
Thái Nguyên, ngày…..tháng……năm 2017
Tác giả luận văn

Dương Thị Ngọc Anh


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ....................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học của luận văn ............................................................................... 2
5. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 3
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN
PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NHTM ........ 4
1.1. Những vấn đề chung về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ................... 4
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ ....................................................................................................................... 4
1.1.2. Thư tín dụng ...................................................................................................... 7
1.1.3. Quy trình thanh toán theo phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ........... 13
1.1.4. Lợi ích và rủi ro cho các bên tham gia thực hiện phương thức thanh toán

tín dụng chứng từ ...................................................................................................... 15
1.2. Phát triển phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại NHTM ...................... 19
1.2.1. Quan điểm phát triển phương thức thanh toán TDCT tại NHTM .................. 19
1.2.2. Nội dung phát triển phương thức thanh toán TDCT tại NHTM ..................... 20
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển phương thức thanh toán TDCT ............ 21
1.3. Kinh nghiệm thực tiễn để phát triển phương thức thanh toán TDCT của
một số NHTM ........................................................................................................... 26
1.3.1. Kinh nghiệm thực tiễn ở một số ngân hàng thương mại trên thế giới ............ 26
1.3.2. Kinh nghiệm thực tiễn của một số NHTM của Việt Nam .............................. 27


iv
1.3.3. Bài học kinh nghiệm để phát triển phương thức thanh toán TDCT cho
Vietinbank Thái Nguyên ........................................................................................... 29
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 31
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 31
2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 31
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ...................................................................... 31
2.2.2. Phương pháp phân tích thông tin .................................................................... 33
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu đánh giá hoạt động phát triển phương thức
thanh toán TDCT ....................................................................................................... 34
2.3.1. Các chỉ tiêu nghiên cứu theo quy mô .............................................................. 34
2.3.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu theo chất lượng ......................................................... 35
Chương 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN PHƯƠNG THỨC THANH
TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NHTMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT
NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN ................................................................. 37
3.1. Giới thiệu chung về NHTMCP Công Thương Việt Nam - chi nhánh Thái
Nguyên (Vietinbank Thái Nguyên) ........................................................................... 37
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Vietinbank Thái Nguyên ................... 37
3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Vietinbank Thái Nguyên ................................... 38

3.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Vietinbank Thái Nguyên .................................... 39
3.1.4. Tình hình hoạt động kinh doanh của Vietinbank Thái Nguyên ...................... 44
3.2. Thực trạng phát triển phương thức thanh toán TDCT tại Vietinbank chi
nhánh Thái Nguyên ................................................................................................... 54
3.2.1. Cơ sở pháp lý liên quan đến phương thức thanh toán TDCT ......................... 54
3.2.2. Quy trình nghiệp vụ cụ thể của phương thức thanh toán TDCT của
Vietinbank Thái Nguyên ........................................................................................... 58
3.2.3. Thực trạng phát triển phương thức thanh toán TDCT .................................... 65
3.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thanh toán TDCT tại
Vietinbank Thái Nguyên ........................................................................................... 82
3.3.1. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 82
3.3.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 84


v
3.4. Đánh giá chung về phát triển phương thức thanh toán TDCT tại Vietinbank
Thái Nguyên .............................................................................................................. 87
3.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................................. 87
3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................. 88
Chương 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NHTMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN .............................................................................. 92
4.1. Định hướng phát triển phương thức TTQT tại Vietinbank Thái Nguyên .......... 92
4.1.1. Định hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế ...................................... 92
4.1.2. Định hướng phát triển phương thức thanh toán TDCT................................... 93
4.2. Giải pháp phát triển phương thức thanh toán TDCT tại NHTMCP Công
Thương Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên ............................................................ 93
4.2.1. Hoàn thiện quy trình giao dịch ........................................................................ 93
4.2.2. Hiện đại hóa công nghệ TTQT của ngân hàng ............................................... 94
4.2.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.............................................................. 94
4.2.4. Nâng cao năng lực cạnh tranh ......................................................................... 96

4.2.5. Đẩy mạnh công tác tư vấn khách hàng ........................................................... 96
4.2.6. Quản lý, kiểm tra kiểm soát trong hoạt động thanh toán TDCT..................... 97
4.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan .............................................................. 98
4.3.1. Đối với Nhà nước ............................................................................................ 98
4.3.2. Đối với ngân hàng Nhà nước Việt Nam và ngân hàng Nhà nước chi
nhánh tỉnh Thái Nguyên ............................................................................................ 99
4.3.3. Đối với ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam ...................................... 101
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 104
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 104


vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT
1

Nguyên nghĩa

Ký hiệu
DN

Doanh nghiệp
Supplement To The Uniform Custom And Practice For

2

eUCP 1.1

Documentary Credit For Electronic Presentation version 1.1,
2007 ICC - Bản phụ trương UCP về xuất trình chứng từ điện tử

3

ICC

Phòng thương mại quốc tế
International Standard Banking Practice Under Documentary

4

ISBP

Credit – Tập quán ngân hàng tiêu chuẩn quốc tế trong kiểm
tra chứng từ theo L/C

5

KH

Khách hàng

6

L/C

Thư tín dụng

7

NH

Ngân hàng

8

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

9

NHTM

Ngân hàng thương mại

10

NHTW

Ngân hàng trung ương

11

NHTMCP

Ngân hàng thương mại cổ phần

12

TDCT

Tín dụng chứng từ

13

TTQT

Thanh toán quốc tế

14

UCP

Uniform Custom And Practice For Documentary Credit –
Quy tắc và thực hành thống nhất về Tín dụng chứng từ
Uniform Rules For Bank To Bank Reimbursements Under

15

URR

Documentary Credit - Quy tắc thống nhất về hoàn trả liên
hàng theo L/C

16
17

Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam

Incoterms

International Commerce Terms - Các điều khoản thương mại
quốc tế


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Thang đánh giá Likert............................................................................... 32
Bảng 3.1: Tình hình huy động vốn tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên giai
đoạn 2014 – 2016..................................................................................... 46
Bảng 3.2: Kết quả hoạt động cho vay tại Vietinbank Thái Nguyên giai đoạn
2014 - 2016 .............................................................................................. 48
Bảng 3.3: Kết quả hoạt động thanh toán tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên
giai đoạn 2014 - 2016 .............................................................................. 51
Bảng 3.4: Kết quả hoạt động khác tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên giai
đoạn 2014 - 2016 ..................................................................................... 52
Bảng 3.5: Kết quả hoạt động kinh doanh tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên
giai đoạn 2014 - 2016 .............................................................................. 53
Bảng 3.6: So sánh tỷ trọng L/C tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên giai đoạn
2014 - 2016 .............................................................................................. 66
Bảng 3.7: Thu nhập từ hoạt động thanh toán TDCT tại Vietinbank chi nhánh
Thái Nguyên giai đoạn 2014 – 2016 ....................................................... 68
Bảng 3.8: So sánh các loại L/C tại Vietinbank Thái Nguyên ................................... 69
Bảng 3.9: Tình hình thanh toán L/C nhập khẩu ........................................................ 69
Bảng 3.10: Tình hình thanh toán L/C xuất khẩu ....................................................... 70
Bảng 3.11: Thị phần về thanh toán TDCT của các ngân hàng tại Thái Nguyên ...... 71
Bảng 3.12: Số món giao dịch L/C tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên giai
đoạn 2014-2016 ....................................................................................... 72
Bảng 3.13: Kết quả đánh giá cơ sở vật chất của khách hàng về dịch vụ thanh

toán TDCT tại Vietinbank Thái Nguyên ................................................. 74
Bảng 3.14: Kết quả đánh giá nhân viên ngân hàng của khách hàng về dịch vụ
thanh toán TDCT ..................................................................................... 76
Bảng 3.15: Kết quả đánh giá sản phẩm, chương trình khuyến mãi của khách
hàng về dịch vụ thanh toán TDCT tại Vietinbank Thái Nguyên ............. 77
Bảng 3.16: Kết quả khảo sát khách hàng về chất lượng dịch vụ thanh toán TDCT ........ 79


viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ trình tự nghiệp vụ phương thức tín dụng chứng từ ....................... 14
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên ........................ 40


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trước xu thế phát triển kinh tế thị trường thì hoạt động thanh toán quốc tế
được coi như là chiếc cầu nối để giúp các nước mở cửa hợp tác và hội nhập với
nước ngoài, thúc đẩy cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa,dịch vụ, đầu tư, thu
hút kiều hối và các quan hệ tài chính tín dụng quốc tế khác. Thanh toán quốc tế còn
là một mắt xích quan trọng để phát triển các hoạt động kinh doanh khác của ngân
hàng như kinh doanh ngoại tệ, tài trợ xuất nhập khẩu, bảo lãnh ngân hàng trong
hoạt động ngoại thương, tăng cường nguồn vốn huy động,… Phương thức thanh
toán được sử dụng nhiều nhất là phương thức tín dụng chứng từ vì nó đảm bảo
được an toàn cho bên xuất khẩu và bên nhập khẩu.
Tại Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên, sau gần 30 năm hoạt động, nghiệp vụ
TTQT nói chung và thanh toán TDCT nói riêng đã đạt được những kết quả nhất
định, tuy nhiên quy mô hoạt động vẫn còn nhỏ, các phương thức TTQT còn ít, số
lượng và giá trị chưa xứng tầm với một NHTM lớn. Bên cạnh đó, ngân hàng lại

chịu sự canh tranh gay gắt từ các NHTM khác trong bối cảnh ngày càng nhiều các
doanh nghiệp trên địa bàn mở rộng quan hệ mua bán hàng hóa quốc tế.
Chính vì vậy, việc phát triển hoạt động thanh toán quốc tế mà cụ thể là
phương thức thanh toán TDCT trở nên hết sức cần thiết để đáp ứng hội nhập trong thời
gian tới, cũng như góp phần vào việc thu hút thêm khách hàng, tạo thêm nguồn thu
dịch vụ cho chi nhánh. Xuất phát từ thực tế đó, tôi chọn đề tài “Phát triển phương
thức thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần Công
Thương Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên” làm luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở phân tích và đánh giá thực trạng phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại NHTMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Thái Nguyên và phát
hiện những vấn đề bất cập, cần giải quyết, mục tiêu của luận văn hướng đến việc đề
xuất phương hướng, các giải pháp nhằm phát triển phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại chi nhánh trong thời gian tới.


2
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại NHTM.
- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại NHTMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Thái Nguyên trong giai
đoạn từ năm 2014-2016, chỉ ra những hạn chế, yếu kém cần khắc phục.
- Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại NHTMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Thái Nguyên trong giai
đoạn từ năm 2016-2020.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là lý luận và thực tiễn liên quan đến phương thức thanh

toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - chi nhánh
Thái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
+ Nội dung nghiên cứu: Phát triển phương thức thanh toán tín dụng chứng từ
tại Vietinbank Thái Nguyên
+ Không gian: ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - chi
nhánh Thái Nguyên.
+ Thời gian nghiên cứu: từ năm 2014 đến năm 2016.
4. Ý nghĩa khoa học của luận văn
Về mặt lý luận: Luận văn đã tổng hợp và hệ thống hóa những vấn đề lý luận
cơ bản về phương thức thanh toán TDCT, vai trò của nó đối với hoạt động ngân
hàng, các nhân tố ảnh hưởng đến phương thức thanh toán TDCT của các ngân hàng
thương mại, các ưu, nhược điểm của phương thức thanh toán TDCT.
Về mặt thực tiễn: Trên cơ sở phân tích thực trạng phương thức thanh toán
TDCT của Vietinbank Thái Nguyên, luận văn đã chỉ ra những kết quả đã đạt
được đồng thời có những hạn chế còn tồn tại từ đó kiến nghị các giải pháp nhằm
phát triển phương thức thanh toán TDCT tại Vietinbank Thái Nguyên trong các
năm tiếp theo.


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full