LÍ LUẬN xây DỰNG xã hội CHỦ NGHĨA hài hòa TRUNG QUỐC

LÍ LUẬN XÂY DỰNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA HÀI HÒA TRUNG QUỐC
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG XÃ HỘI HÀI HÒA

XÃ HỘI CHỦ NGHĨA TRUNG QUỐC:
I.1. Cơ sở lí luận:
Theo Đại từ điển Tiếng Việt (Nguyễn Như Ý – chủ biên): “Hài hòa là tính
từ chỉ sự cân đối, đồng đều”.
Xét từ khía cạnh triết học, xã hội hài hoà là xã hội ở trạng thái tồn tại và phát
triển cân đối, điều hòa giữa các mặt của đời sống xã hội, giữa các cộng đồng
dân cư, giữa con người với tự nhiên, là giai đoạn lý tưởng và hình thức hoàn mỹ
của sự phát triển trong sự thống nhất của các mặt đối lập.
Thuật ngữ “hài hòa” xuất hiện rất sớm trong các hệ thống triết học thời cổ
đại, cả phương Đông lẫn phương Tây. Trong lịch sử tư tưởng phương Đông, các
nhà tư tưởng Trung Quốc cũng có những quan điểm khá đặc sắc về “hài hòa”.
Tư tưởng “thiên nhân hợp nhất” thể hiện đậm nét quan niệm về sự hài hoà giữa
con người và tự nhiên. Quan niệm này nhấn mạnh con người phải hoà nhập với
thiên nhiên, tôn trọng và bảo vệ tự nhiên, phải sống hài hoà với tự nhiên. Đây là
quan điểm tồn tại và phát triển xuyên suốt lịch sử tư tưởng Trung Quốc cổ đại.
Bên cạnh quan niệm về sự hài hoà giữa con người và tự nhiên, các nhà tư tưởng
Trung Quốc cũng rất quan tâm đến sự hài hoà giữa con người và con người,
giữa con người và xã hội. Họ đã đưa ra nhiều tư tưởng về duy trì sự đoàn kết và
sự ổn định xã hội, đó là các tư tưởng về “xã hội đại đồng”, “thái bình thịnh trị”;
về tình bằng hữu: “bốn biển đều là anh em”,... Nhìn chung, theo ý kiến của
nhiều nhà nghiên cứu, khái niệm hài hoà là một trong những khái niệm quan
trọng trong lịch sử tư tưởng Trung Quốc cổ, trung đại và nó ảnh hưởng rất lớn
đến sự phát triển của đất nước Trung Quốc.
“Xã hội hài hoà” là mơ ước từ ngàn năm của nhân loại cũng là mục tiêu của
Chủ nghĩa xã hội Khoa học. Thực hiện hài hòa xã hội là một trong những tư
tưởng quan trọng của các tác gia của Chủ nghĩa Mác. Mác và Anghen đã kế
thừa và phát triển những thành quả tư tưởng về “xã hội hài hòa” của những
người đi trước, sớm xây dựng tương lai của “liên hợp những người tự do” và

mô hình “xã hội hài hòa” trong “Tuyên ngôn Đảng Cộng sản”. Theo ý tưởng
của Mác và Ănghen, xã hội tương lai sẽ đập tan bộ máy nhà nước cũ, xoá bỏ
chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, xoá bỏ sự đối lập và chênh lệch
giữa các giai cấp, giữa thành thị và nông thôn, giữa lao động trí óc và lao động
chân tay, làm cho của cải vật chất xã hội dồi dào, tinh thần nhân dân đựơc nâng
cao nhất, con người được phát huy, được hưởng nhu cầu, thực hiện sự phát triển


toàn diện của mỗi người, hình thành quan hệ hài hoà giữa con người với con
người, giữa con người với tự nhiên.
1.2 Cơ sở thực tiễn:

Trung Quốc là một quốc gia lớn ở Châu Á có thị trường rộng lớn, có ưu thế
hấp dẫn về tài nguyên, sức lao động. Với 9,6 triệu km 2, Trung Quốc chiếm 6,4%
diện tích toàn cầu; 34,8% diện tích Châu Á và tương đương toàn bộ diện tích
Châu Âu. Dân số Trung Quốc đông nhất thế giới với hơn 1,3 tỷ dân. Địa hình
Trung Quốc rất phức tạp, chia làm ba vùng lớn, Miền Đông, Miền Trung, Miền
Tây. Đó là những điều kiện thuận lợi nhưng cũng gây không ít khó khăn cho
Trung Quốc trong xây dựng và phát triển đất nước.
Sau Cách mạng Dân tộc Dân chủ thắng lợi 10-1949, Trung Quốc bước vào
thời kỳ mới: Thời kỳ độc lập và tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Sau 30 năm cải cách và mở cửa theo đường lối phát triển “ lấy xây dựng kinh tế
làm trung tâm” của Đặng Tiểu Bình, Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng và
đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực. Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ
10 (2001-2005) Trung Quốc đạt tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm khoảng
9%. Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng cao liên tục trong nhiều năm: 2004, GDP
đạt 15.9879 tỉ NDT (tương đương 2000 tỉ USD); năm 2005, GDP đạt 18.2321 tỉ
NDT (tương đương 2300 tỉ USD) và trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới;
năm 2006, nền kinh tế Trung Quốc vẫn giữ vững vị trí là nền kinh tế có tốc độ
tăng trưởng cao nhất thế giới với GDP đạt 2.600 tỷ USD, tăng 10,7% so với

2005. Trung Quốc được nhìn nhận “…là quốc gia đã từng ở đỉnh cao của văn
minh thời cổ đại, đã giậm chân tại chỗ trong thời kì trung cổ, đã rơi xuống đáy
vực của sự sa sút trong thời kì cận đại, nay đang vươn lên, đạt sức mạnh cạnh
tranh với nhiều cường quốc trên thế giới.” Từ một nước nông nghiệp lạc hậu
Trung Quốc đã vươn lên thành một cường quốc trên thế giới. Tuy nhiên, chính
việc lấy xây dựng kinh tế làm trung tâm cũng mang lại những bất ổn cho xã hội
Trung Quốc: chênh lệch giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng
trên lãnh thổ Trung Quốc và giữa các tầng lớp trong xã hội; tình trạng ô nhiễm
môi trường; vấn đề việc làm, an sinh xã hội,…mà nếu không được giải quyết tốt
có thể dẫn tới nguy cơ gây bất ổn xã hội.
Trước tình hình đó, trên tinh thàn kế thừa và phát huy tư tưởng “hài hòa” và
những chuẩn mực đạo đức trong xã hội truyền thống, kết hợp giữa lí luận của
chủ nghĩa Mác – Lênin với thực tiễn công cuộc cải cách mở cửa và xây dựng


chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc. Đại Hội đại biểu toàn quốc lần thứ XVI
(2002) của Đảng cộng sản Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp để khắc phục
những khó khăn hạn chế mà công cuộc cải cách mở cửa đã đem lại. Đồng thời
Đại hội XVI Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề ra nhiệm vụ chiến lược “Xây
dựng toàn diện xã hội khá giả, lần đầu tiên đưa ra chủ trương làm cho xã hội hài
hoà hơn”.
Ngày 19 – 9 – 2004, tại Hội nghị Trung ương lần thứ 4, khóa VI Đảng Cộng
sản Trung Quốc chính thức đề ra mục tiêu chiến lược “xây dựng xã hội hài
hòa”.
Từ sau Hội nghị Trung ương 4, vấn đề xây dựng “Xã hội hài hòa XHCN” đã
trở thành chủ đề nghiên cứu, thảo luận rộng rãi và sôi nổi ở Trung Quốc.
II. Lí luận xây dựng xã hội hài hòa Xã hội chủ nghĩa ở Trung Quốc:
2.1: Đặc trưng :
Một là “Dân chủ pháp trị”. Đây là cơ sở chính trị của xã hội XHCN hài hòa.
Nếu không có dân chủ sẽ không có hài hòa, có dân chủ mới làm cho mọi

người thoải mái, thúc đẩy được tính tích cực của mọi người, để thực hiện xã
hội hài hòa. Chức năng của pháp trị là bảo hộ dân chủ, thúc đẩy dân chủ; về
ý nghĩa mà nói , không có pháp trị sẽ không có hài hòa.
Hai là “Công bình chính nghĩa”. Đây là mục tiêu giá trị của xã hội XHCN
hài hòa. Tư bản chủ nghĩa đề cao hiệu quả, CNXH đề cao hòa bình. Công
bằng và bình đẳng có điểm tương đồng song không đồng nhất. Chủ nghĩa
Mác cho rằng bình đẳng chỉ thực hiện được khi thủ tiêu giai cấp. Công bằng
là một nguyên tắc của XHCN, thấp hơn bình đẳng một bậc. Chưa có công
bằng thì chưa bàn được về XHCN. Công bằng bao quát: Phân phối kinh tế
công bằng, đời sống chính trị công bằng, đời sống xã hội công bằng, cơ hội
cũng cần công bằng, quá trình thực hiện phải công bằng, kết quả đánh giá
cũng phải công bằng. Chính nghĩa là một loại giá trị để định giá, để phán
đoán. Nhận thức đúng được sự nghiệp chính nghĩa, mọi người sẽ đem hết
sức mình để phấn đấu.
Ba là “Thành tín hữu ái”. Đây là quy phạm đạo đức của xã hội XHCN hài
hòa. Thành tín là quy phạm đạo đức quan trọng trong truyền thống văn hóa
Trung Hoa, đòi hỏi mọi người phải thành thực và giữ chữ tín. Trong điều
kiện kinh tế thị trường, một số người chạy theo lợi ích cá nhân, không từ một
thủ đoạn nào, làm hàng giả, lừa đảo không thể gọi là thành tín. Thành tín bao
gồm cá nhân thành tín, xã hội thành tín nhưng quan trọng nhất là chính phủ
phải thành tín, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo càng phải thành tín. Hữu ái đòi hỏi
mọi người phải có tình thương, giữa các cộng đồng không cùng lợi ích cũng


cần phải cùng tồi tại, cùng sống, cùng vinh hoa, cùng giúp đỡ nhau, cùng
chia sẻ và cùng có lợi.
Bốn là “Đầy sức sống” (Sung mãn hoạt lực). Đây là động lực phát triển của
xã hội XHCN hài hòa. Xã hội hài hòa là một xã hội có đủ sức hóa giải những
mâu thuẫn xã hội, biết tôn trọng lao động, tôn trọng tri thức, tôn trọng nhân
tài, tôn trọng sáng tạo, huy động được tất cả các nhân tố tích cực, làm cho

mọi người hăng hái tiến thủ và xã hội đầy sức sống.
Năm là “Yên ổn trật tự” (An định hữu tự). Đây là trật tự xã hội của xã hội
XHCN hài hòa. Nó đòi hỏi kiện toàn cơ cấu tổ chức xã hội, quản lí xã hội
hoàn thiện, trật tự xã hội tốt lành, nhân dân an cư lạc nghiệp, xã hội yên ổn,
đoàn kết.
Sáu là “Con người ứng xử hài hòa với tự nhiên”. Đây là điều kiện tự nhiên
của xã hội XHCN hài hòa.
Trong sáu điều trên đây, thì năm điều trên nói về quan hệ giữa con người với xã
hội, điều thứ sáu là nói về quan hệ của con người với tự nhiên. Sáu điều này có
quan hệ và tác động lẫn nhau. Quan trọng là phải nắm vững và thể hiện đầy đủ
mục tiêu xây dựng toàn diện xã hội XHCN hài hòa mang đặc sắc Trung Quốc
trong giai đoạn quá độ quá độ tiến lên CNXH. Xây dựng xã hội XHCN là một
quá trình dài lâu thì xây dựng xã hội XHCN hài hòa cũng phải có quá trình dài
lâu.
Nội hàm khoa học phong phú của tư tưởng xã hội XHCN hài hòa:
“Xã hội hài hòa” là một xã hội có kết cấu giữa các bộ phận, các yếu tố gắn kết
làm một cùng vận hành nhịp nhàng. Khái niệm xã hội XHCN hài hòa là một
khái niệm hoàn toàn mới, có nội hàm khoa học hết sức phong phú. Trên những
phương diện lớn, nó bao quát bốn mặt hài hòa sau:
Một là hài hòa của bản thân con người. Tự mỗi con người đều có sự hài hòa và
không hài hòa trong mình. Muốn phát triển hài hòa cho mỗi người cân kiên trì
coi trọng con người trong giai đoạn hiện nay cần tăng cường phát triển toàn diện
trí, đức, thể, mỹ cho mỗi cá nhân, đặc biệt là phải có thế giới quan, nhân sinh
quan và giá trị quan đúng đắn để có thể xử lý chính xác mối quan hệ giữa con
người với tự nhiên, con gnười với xã hội và tạo ra sự hài hòa giữa con người với
tự nhiên và xã hội.
Hai là hài hòa giữa con người và tự nhiên. Mội trường tự nhiên là điều kiện cơ
bản để sinh tồn và phát triển con người.
(THIẾU)
2.2. Mục tiêu nhiệm vụ chủ yếu xây dựng Xã hội hài hoà XHCN đến năm

2020 là:


- Pháp chế dân chủ xã hội chủ nghĩa hoàn thiện hơn, phương sách cơ bản trị
quốc theo pháp luật được thực hiện toàn diện, quyền lợi của nhân dân được tôn
trọng và bảo đảm thiết thực.
- Xu thế giãn rộng chênh lệch về phát triển giữa thành thị và nông thôn, giữa các
khu vực được từng bước xoay chuyển, hình thái phân phối thu nhập hợp lý có
trật tự cơ bản hình thành, tài sản gia đình tăng lên một cách phổ biến, nhân dân
được sống sung túc hơn.
- Việc làm xã hội tương đối đầy đủ, hệ thống bảo đảm xã hội cho toàn thể cư
dân được thiết lập.
- Hệ thống dịch vụ công cộng cơ bản hoàn thiện hơn, trình độ quản lý và phục
vụ của chính quyền được nâng cao tương đối rõ rệt.
- Tố chất đạo đức tư tưởng và thể lực sức khoẻ của toàn dân tộc được nâng cao
rõ rệt, đạo đức tác phong tốt đẹp, quan hệ con người hài hoà hình thành hơn
nữa.
- Sức sáng tạo xã hội được tăng cường thể chế quản lý xã hội hoàn thiện hơn,
trật tự xã hội tốt đẹp, hiệu suất sử dụng tài nguyên được nâng cao, môi trường
sinh thái chuyển biến tốt.
- Nỗ lực hình thành cục diện toàn thể nhân dân, người người làm hết năng lực,
người người được hưởng lợi ích mà lại chung sống hài hoà với nhau.
2.3. Nguyên tắc xây dựng “Xã hội hài hòa XHCN”:
- Kiên trì lấy con người làm gốc.
- Kiên trì sự phát triển khoa học.
- Kiên trì cải cách và mở cửa. Kiên trì phương hướng cải cách kinh tế thị trường
XHCN thích ứng với yêu cầu phát triển xã hội
- Giữ vững pháp trị dân chủ, tăng cường xây dựng chính trị dân chủ XHCN,
thực thi phương sách quản lý đất nước theo pháp luật.
- Thường xuyên xử lý đúng đắn mỗi quan hệ giữa cải cách phát triển và ổn định.

- Kiên trì toàn xã hội cùng nhau xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Giữ vững
định hướng khoa học, dân chủ, theo đúng pháp luật, phát huy vai trò hạt nhân
lãnh đạo của Đảng, bảo vệ địa vị chủ thể của quần chúng nhân dân, đoàn kết
mọi lực lượng có thể đoàn kết, huy động mọi nhân tố tích cực, hình thành cục


diện sống động mọi người đều có trách nhiệm thúc đẩy, cùng chung hưởng xã
hội hài hoà.
2.4. Biện pháp xây dựng “Xã hội hài hoà XHCN”:
Trong nỗ lực xây dựng hài hoà và phát triển kinh tế trung Quốc đã công bố 3
biện pháp chính:
- Thứ nhất là điều chỉnh thu nhập: Việc điều chỉnh thu nhập sẽ được tăng cường
mạnh mẽ hơn nữa. Các nỗ lực phối hợp cũng sẽ được đẩy mạnh cải thiện thu
nhập cho những người thu nhập thấp và dân mở rộng nhóm người có thu nhập
trung bình để thu hẹp khoảng cách giàu nghèo
- Thứ hai: Cải thiện hệ thống an sinh xã hội
- Thứ ba: Điều chỉnh đóng góp tài chính công cộng: Nguồn đóng góp này sẽ
được đầu tư cho các lĩnh vực công cộng, như: giáo dục, y tế, văn hoá, việc làm,
an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển cơ sở hạ tầng.
Tóm lại: Từ sự kế thừa và phát huy tư tưởng “hài hòa” trong văn hóa truyền
thống Trung Quốc, kết hợp nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác- Lênin với
thực tiễn cụ thể của lịch sử Trung Quốc trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và cải
cách mở cửa, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề ra chủ trương xây dựng một xã
hội lý tưởng - “Xã hội hài hòa XHCN”.
Xây dựng “Xã hội hài hòa XHCN” là sự phát triển và nâng cao nhận thức của
Đảng Cộng sản Trung Quốc và bản chất của CNXH. Chủ trương xây dựng “xã
hội hài hòa” là hoàn toàn phù hợp với sự phát triển của lịch sử và nguyện vọng
của tòan thể nhân dân Trung Quốc.
Tuy nhiên, khái niệm “xã hội hài hoà” là một khái niệm rộng vì vậy xây dựng
“Xã hội hài hoà XHCN” ở Trung Quốc là một nhiệm vụ rất khó khăn và lâu dài

nhiệm vụ đó phải được tiến hành trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội
nhằm không ngừng xúc tiến phát triển hài hòa giữa văn minh vật chất và văn
minh tinh thần và văn minh chính trị xã hội chủ nghĩa. Sự phát triển của 3 nền
văn minh sẽ từng bước đi tới một xã hội có nền kinh tế phát triển, văn minh
ngày càng phồn vinh, dân chủ ngày càng hoàn thiện và nhất định sẽ là một sự
tiến bộ toàn diện ngày càng ổn định và hài hòa.
III. CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG XÃ HỘI HÀI HÒA XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA CỦA ĐẢNG VÀ CHÍNH PHỦ TRUNG QUỐC
3.1. Thực hiện phát triển kinh tế nhịp nhàng:


Trải qua 3 thập kỉ cải cách, mở của với tư duy “phát triển nghiêng lệch”
do Đặng Tiểu Bình đề ra đã làm cho Trung Quốc phát triển một cách nhanh
chóng và đạt được rất nhiều thành tựu. Nhưng đồng thời cũng tồn tại những mặt
hạn chế không dễ giải quyết, trong đó nổi lên sự chênh lệch phát triển giữa các
vùng miền, giữa thành thị và nông thôn, bất cân bằng trong phát triển kinh tế xã hội, vấn đề dân số đông đồng nghĩa với nhu cầu lượng tiêu dùng lớn, mâu
thuẫn với nguồn tài nguyên môi trường có hạn …. Những vấn đề này đòi hỏi
Đảng Cộng sản Trung Quốc phải thay đổi tư duy, điều chỉnh chiến lược phát
triển từ nghiêng lệch sang nhịp nhàng, bền vững.
-

Xây dựng nông thôn mới xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy phát triển nhịp
nhàng cân đối giữa thành thị và nông thôn.
Quán triệt phương châm “lấy công nghiệp thúc đẩy nông nghiệp, lấy

thành thị lôi kéo nông thôn, cho nhiều lấy ít, làm sống động”, ngày 31/12/2005
Đảng và Chính phủ Trung Quốc đã chính thức đưa ra Văn kiện giải quyết vấn
đề Tam nông kể từ khi Trung Quốc thực hiện cải cách, mở cửa đến nay với tiêu
đề: “Một số ý kiến của Trung ương Đảng Cộng sản và Quốc Vụ viện Trung
Quốc về thúc đẩy xây dựng nông thôn mới xã hội chủ nghĩa”. Những chủ

trương chính sách phát triển nhịp nhàng giữa thành thị và nông thôn trên đây
còn tiếp tục được nhắc lại trong Báo cáo chính trị của Đại hội XVII Đảng
Cộng sản Trung Quốc.
-

Phát triển nhịp nhàng giữa các khu vực.
Cùng với việc điều chỉnh phát triển nhịp nhàng giữa thành thị và nông

thôn, Nghị quyết Trung ương 6 khóa XVI cũng rất chú trọng đến chiến lược
điều chỉnh phát triển giữa các vùng miền. Trên cơ sở kế thừa, bổ sung đường
lối chiến lược phát triển vùng miền của Đặng Tiểu Bình và Giang Trạch Dân,
Hồ Cẩm Đào đã đề cập đến tính tổng thể phát triển nhịp nhàng giưa các vùng
miền, coi đây là một trong những nội dung quan trọng của việc xây dựng xã hội
hài hòa xã hội chủ nghĩa. Điều này thể hiện qua các nội dung sau:


- Tiếp tục thực hiện chiến lược đại khai phát miền Tây, chấn hưng
cơ sở công nghiệp cũ vùng Đông Bắc, thúc đẩy miền Trung trỗi dậy,
khuyến khích khu vực miền Đông đi đầu phát triển.
- Nhà nước Trung Quốc tích cực ủng hộ các dự án ngành nghề ưu
thế của khu vực miền Trung, miền Tây, đẩy nhanh việc biến ưu thế về tài
nguyên thành ưu thế về kinh tế, tăng cường năng lực tự mình phát triển
của khu vực miền Trung và miền Tây.
- Chính phủ Trung ương tăng cường điều động đầu tư tài chính cho
các khu vực cách mạng cũ, khu dân tộc, khu biên cương, khu vực nghèo
khó, khu vực sản xuất lương thực nghèo khó, khu khai phát nguồn tài
nguyên khoáng sản, khu trọng điểm bảo vệ tài nguyên môi trường sinh
thái ở miền Trung và miền Tây.
- Thực hiện cơ chế khu vực phát triển trợ giúp các khu vực kém
phát triển, các khu vực dân tộc; xây dựng, kiện toàn chế độ sử dụng tài

nguyên có bồi thường và cơ chế bồi thường khi khai phát tài nguyên; thực
hiện quan hệ hợp tác khu vực cùng có lợi.
- Tiếp tục phát huy vai trò của các đặc khu kinh tế, khu mới Phố Đông
Thượng Hải; thúc đẩy khai phát, mở cửa khu mới Tân Hải, Thiên Tân.
Những khu vực này sẽ phát huy vai trò tích cực và lan tỏa đối với việc
xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa.
Những chủ trương chính sách phát triển vùng miền của thế hệ lãnh đạo thứ tư
do Hồ Cẩm Đào đứng đầu trên đây cho thấy, Đảng Cộng sản Trung Quốc tiếp
tục kiên trì lí luận phát triển của Đặng Tiểu Bình, hướng tới phát triển nhịp
nhàng, hài hòa, cùng giàu có, có sự phân công theo thế mạnh của từng khu vực.
-

Vừa phát triển vừa chú trọng đến giải quyết vấn đề môi trường.
Sự phát triển của Trung Quốc từ khi cải cách, mở cửa đền những năm đầu

của thế kỉ XXI đã đị theo đường vòng “hủy hoại trước, bảo vệ sau; ô nhiễm
trước, xử lí sau; tiêu hao trước, tiết kiệm sau; chặt cây trước, trồng cây sau”,
môi trường sinh thái bị hủy hoại một cách nghiêm trọng. Trung Quốc là nước có
lượng chất thải SO2 lớn nhất trên thế giới, lượng mưa axit chiếm khoảng 30 %


toàn bộ diện tích lãnh thổ, lượng khí thải CO 2 đứng thứ 2 trên thế giới… Môi
trường sinh thái đã trở thành vấn đề bức xúc trong quần chúng nhân dân.
Trung Quốc đã và đang thực hiện những biện pháp nhằm khắc phục
những ô nhiễm môi trường do hệ quả sự phát triển thần tốc của nền kinh tế để
lại. Hai hướng chính trong những biện pháp cụ thể để thực hiện bảo vệ môi
trường: một là, hoàn thiện về mặt pháp lý và thực tiễn chuyên ngành bảo vệ môi
trường; hai là, thực hiện những biện pháp cụ thể để bảo về môi trường. Qua quá
trình thực hiện những chính sách và đầu tư vốn cho việc giải quyết vấn đề môi
trường, đến nay Trung quốc bước đầu giải quyết và làm giảm ảnh hưởng xấu

của môi trường sinh thái đến đời sống của con người. Từng bước tạo ra môi
trường sinh thái lành mạnh để con người có thể sinh sống hài hòa với tự nhiên.
3.2. Thúc đẩy xây dựng xã hội hài hòa.
Ngoài những chủ trương, chính sách điều chỉnh chiến lược phát triển kinh
tế hài hòa, bền vững, Đảng Cộng sản Trung Quốc còn nhấn mạnh giải quyết các
vấn đề xã hội, trong đó chủ yếu là giải quyết các vấn đề dân sinh.
-

Giải quyết vấn đề việc làm, phát triển quan hệ lao động hài hòa.
Việc làm là một trong những vấn đề dân sinh cơ bản và đồng thời cũng là

một trong những vấn đề hạt nhân phát triển kinh tế - xã hội. Đảng Cộng sản
Trung Quốc coi người dân có việc làm tương đối đầy đủ là một trong 9 nhiệm
vụ xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa.
Nghị quyết Trung ương 6 khóa XVI của Đảng Cộng sản Trung Quốc áp
dụng chính sách việc làm đa dạng, giải quyết việc làm cho đa số quần chúng
nhân dân, xây dựng hệ thống chính sách liên quan đến những vấn đề có quan hệ
với việc làm, giải quyết mối quan hệ giữa người lao động với người sử dụng lao
động. Cụ thể như sau:
- Ra sức phát triển các xí nghiệp vừa và nhỏ, thành phần kinh tế phi công
hữu, ngành dịch vụ và các ngành tập trung nhiều lao động, tăng thêm việc làm
bằng nhiều cách và nhiều kênh.
- Thực hiện việc thúc đẩy các chính sách tiền tệ, thuế, tài chính, việc làm;
tích cực ủng hộ, giúp đỡ sự tự chủ sáng tạo ngành nghề, tự tạo việc làm.


- Kiện toàn chế độ bồi dưỡng kĩ năng nghề nghiệp cho tất cả những người
lao động, tăng cường bồi dưỡng sáng tạo ngành nghề và bồi dưỡng tái tạo việc
làm.
- Đi sâu cải cách chế độ việc làm, từng bước hình thành thị trường lao

động và thị trường nhân tài thống nhất thành phố và nông thôn, hoàn thiện chính
sách lưu động nhân viên, chuẩn hóa sự phát triển cơ cấu dịch vụ việc làm.
- Tăng cường chức năng thúc đẩy việc làm của Chính phủ; làm tôt công
tác quy hoạch tổng thể tái tạo việc làm cho những người mất việc, mất chức,
những lao động mới tăng thêm; chuyển dịch việc làm cho những lao động dư
thừa ở nông thôn; tăng cường sự chỉ đạo và dịch vụ việc làm cho quân nhân
xuất ngũ và sinh viên thất nghiệp.
- Mở rộng phạm vi trợ giúp cho các chính sách tái tạo việc làm; ra sức
giúp đỡ các gia đình không có việc làm và những người khó xin việc tìm được
việc làm.
- Hoàn thiện cơ chế phối hợp nhịp nhàng các mối quan hệ lao động; thi
hành toàn diện chế độ hợp đồng lao động và chế độ hiệp thương tập thể; bảo
đảm chắc chắn cho vay đủ ngạch tiền lương đúng lúc.
- Nghiêm chỉnh chấp hành tiêu chuẩn lao động quốc gia; tăng cường bảo
hộ lao động; kiện toàn thể chế giám sát bảo hiểm lao động và cơ chế trọng tài
giải quyết tranh chấp lao động; duy trì quyền lợi hợp pháp của người lao động
nhất là của người nông dân vào thành phố làm thuê (Trung Quốc gọi họ là nông
dân công).
Có thể nói, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thực hiện những chính sách
việc làm tích cực để giải quyết vấn đề việc làm cho các tầng lớp nhân dân
Trung Quốc, xây dựng đồng bộ những chính sách liên quan đến việc làm và xử
lí mối quan hệ giữa người lao động và chủ lao động. Điều đó cho thấy, Trung
Quốc coi mở rộng việc làm là mục tiêu quan trọng của phát triển kinh tế - xã hội
và điều chỉnh kết cấu kinh tế, thực hiện sự hỗ trợ lẫn nhau giữa phát triển kinh
tế và mở rộng việc làm.


-

Thúc đẩy sự nghiệp giáo dục công bằng.

Đảng Cộng sản Trung Quốc rất chú trọng đến kiên trì ưu tiên phát triển

giáo dục, thúc đẩy sự phát triển công bằng trong giáo dục, tức là nghiêng lệch
về các khu vực lạc hậu, tầng lớp dân cư nghèo. Đồng thời, Đảng Cộng sản
Trung Quốc nhất quán nhận định rằng: Giáo dục là cơ sở phát triển của đất
nước, giáo dục công bằng là cơ sở quan trọng của công bằng xã hội. Với nhận
thức chung như vậy, giáo dục là một trong những vấn đề được đặt lên hàng đầu
trong việc cải thiện dân sinh ở Trung Quốc.
Tăng cường xây dựng hệ thống y tế công; giải quyết vấn đề khám
bệnh đắt, khám bệnh khó.
- Hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, bảo đảm mức sống cơ bản cho
quần chúng nhân dân.
3.3. Hoàn thiện chế độ pháp luật, bảo đảm công bằng chính nghĩa.
-

Hạt nhân và cũng là tư tưởng chỉ đạo của việc xây dựng xã hội hài hòa xã
hội chủ nghĩa của Đảng và Chính phủ Trung Quốc là công bằng chính nghĩa và
làm thế nào xây dựng được chế độ pháp luật bảo đảm công bằng chính nghĩa
trong xã hội. Đồng thời, công bằng chính nghĩa được coi là điều kiện cơ bản của
xã hội hài hòa và chế độ pháp luật là bảo đảm căn bản cho xã hội công bằng
chính nghĩa. Điều này cho thấy, muốn xây dựng được xã hội hài hòa, có được
công bằng chính nghĩa đòi hỏi Trung Quốc phải xây dựng, hoàn thiện hệ thống
chế độ pháp luật bảo vệ cho việc thực hiện công bằng chính nghĩa trên các mặt
đời sống xã hội.
Theo Nghị quyết Trung ương 6 khóa XVI, việc hoàn thành chế độ đảm
bảo công bằng chính nghĩa được đưa ra với mục đích xuất phát từ thực tiễn của
Trung Quốc trong giai đoạn hiện nay là xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật
để bảo đảm quyền và lợi ích của người dân Trung Quốc trên các mặt kinh tế,
chính trị, văn hóa, xã hội. Mục đích này được thể hiện ở 6 nội dung là :
-

Bảo đảm quyền lợi dân chủ, củng cố địa vị chính trị làm chủ đất nước
của người dân.
Hoàn thiện chế độ pháp luật, đặt cơ sở pháp trị cho xã hội hài hòa.


- Hoàn thiện thể chế tư pháp, tăng cường sự bảo đảm tư pháp của xã hội hài
hòa.
- Hoàn thiện chế độ tài chính công cộng, từng bước thực hiện ngang bằng
hóa trong dịch vụ công cộng cơ bản.
- Hoàn thiện chế độ phân phối thu nhập, chuẩn hóa trình tự phân phối thu
nhập.
- Hoàn thiện chế độ an sinh xã hội, bảo đảm mức sống cơ bản của quần
chúng nhân dân
Có thể thấy, xã hội công bằng chính nghĩa là điều kiện cơ bản để xã hội
hài hòa, chế độ là sự bảo đảm cơ bản cho xã hội công bằng chính nghĩa. Cần
phải đẩy nhanh xây dựng các chế độ có vai trò quan trọng đối với sự đảm bảo
chính nghĩa công bằng xã hội, bảo đảm các quyền lợi và lợi ích về các mặt
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của nhân dân, dẫn dắt công dân thực hiện
quyền lợi và nghĩa vụ theo pháp luật.
3.4. Xây dựng văn hóa hài hòa
Trung Quốc có truyền thống lịch sử văn hóa lâu đời, nền văn hóa đã có
lúc phát triển đến đỉnh cao của nền văn hóa nhân loại và có những đặc sắc riêng.
Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa là sự kế
thừa và phát triển những giá trị văn hóa trong kho tàng văn hóa truyền thống của
Trung Quốc, đồng thời cũng là sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Cùng với
tiến trình cải cách, mở cửa, Trung Quốc đang ở vào giai đoạn tư tưởng của
người dân ngày càng đa dạng, nhiều quan niệm khác nhau và các dòng văn hóa
đan xen, xâm lấn vào nhau. Trong xã hội cùng tồn tại song song cả văn hóa tiên
tiến, văn hóa có ích lẫn văn hóa lạc hậu và văn hóa cổ hủ. Tư tưởng đúng đắn,

tư tưởng sai lệch, hình thái ý thực chính thống và hình thái ý thức phi chính
thống cũng đan xen lẫn nhau. Do vậy, muốn phát triển được văn hóa tiên tiến,
xây dựng được văn hóa hài hòa thì trước tiên Đảng Cộng sản phải đưa ra một hệ
thống giá trị mang tính khuôn mẫu. Với tư duy như vậy, Đảng Cộng sản Trung


Quốc đã nhấn mạnh đến bốn nội dung nhằm xây dựng văn hóa hài hòa, củng cố
đạo đức tư tưởng xã hội hài hòa.
-

Xây dựng hệ thống giá trị hạt nhân xã hội chủ nghĩa.
Xây dựng quan niệm vinh nhục xã hội chủ nghĩa, bồi dưỡng giáo dục

phong tục đạo đức văn minh.
- Kiên trì phương hướng chỉ đạo chính xác, đúng đắn, tạo nên bầu không
khí dư luận lành mạnh, tích cực.
- Triển khai rộng rãi các hoạt động sáng tạo xây dựng hài hòa, hình thành cục
diện người người thúc đẩy hài hòa.
IV.NHỮNG THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ TRONG XÂY DỰNG XÃ HỘI
HÀI HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CỦA TRUNG QUỐC:
4.1.Thành tựu:
4.1.1. Những thành tựu về mặt lí luận:

- Xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa là kế thừa tư tưởng xã hội hài
hòa truyền thống của Trung Quốc.
“Xã hội hài hòa” là một mệnh đề triết học quan trọng trong các dòng tư
tưởng ở Trung Quốc. Khổng Tử đã xây dựng tư tưởng chỉ đạo xã hội hài hòa đó
là “nhân giả , ái nhân”. Mạnh tử đưa ra “thiên thời không bằng địa lợi, địa lợi
không bằng nhân hòa”, coi mối quan hệ hài hòa giữa con người là nhân tố cơ
bản để ổn định xã hội … Tới thời cận đại, Tôn Trung Sơn đưa ra tư tưởng Tam

dân, kế thừa những giá trị trong truyền thống, chủ trương “thiên hạ vi công”
(thiên hạ là chung) và “thế giới đại đồng”. Như vậy, “xã hội hài hòa” có cội
nguồn từ văn hóa truyền thống của Trung Quốc, trải qua nhiều thời đại với
những nội dung không ngừng được phong phú thêm. Ngày nay, Trung Quốc
đang phấn đấu xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa với nội dung gắn liền
với công cuộc xây dựng hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, gắn liền với xây dựng
toàn diện xã hội khá giả, giải quyết các mối quan hệ giữa con người với con
người, con người với xã hội, con người với tự nhiên.


-

Xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa làm phong phú thêm và
phát triển Chủ nghĩa Mác.
Từ Đại hội XVI (năm 2002) đến nay, Trung ương Đảng Cộng sản Trung
Quốc đứng đầu là Tổng Bí thư Hồ Cẩm Đào đã nêu ra hàng loạt tư tưởng
quan trọng xây dựng và thực hiện quan niệm “phát triển khoa học”, xây
dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa, luận giải toàn diện và hệ thống về
đặc trưng cơ bản của xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc,
thúc đẩy phát triển toàn diện hài hòa và bền vững kinh tế - xã hội. Đây là
sự phát triển mới trong nhận thức về bản chất của chủ nghĩa xã hội từ lí
luận Đặng Tiểu Bình, đánh dấu sự nhận thức của Đảng Cộng sản Trung
Quốc về mối quan hệ nội tại giữa chủ nghĩa xã hội và hài hòa xã hội đã
đạt tới trình độ mới và tầm cao mới, tự giác, sâu sắc và hệ thống hơn. Từ
Đại hội XVI của Đảng Cộng sản Trung Quốc đến nay, tập thể lãnh đạo
Trung ương thế hệ thư tư đã đưa ra một số chủ trương mới như quan niệm
“phát triển một cách khoa học”, “xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ
nghĩa”, “nâng cao năng lực cầm quyền và giữ gìn tính tiên tiến của Đảng
Cộng sản”. Đây là thành quả của việc Trung Quốc hóa Chủ nghĩa Mác.
Trong tiến trình xây dựng hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, Trung

Quốc đã lần lượt đưa ra xây dựng thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ
nghĩa, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền văn hóa tiên
tiến xã hội chủ nghĩa và xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa. Như vậy, có thể
thấy, Trung Quốc đang trong quá trình tìm tòi và thử nghiệm về con
đường xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, làm phong phú

thêm và phát triển Chủ nghĩa Mác.
- Bổ sung và làm cụ thể hóa “chiến lược phát triển ba bước” của Đặng
Tiểu Bình.
Tháng 4 năm 1987, Đặng Tiểu Bình đã đưa ra “chiến lược phát
triển ba bước” để xây dựng hiện đại hóa Trung Quốc. Ông cho rằng,
bước thứ nhất từ năm 1980 đến năm 1990, GNP bình quân đầu người của
Trung Quốc vào năm 1990 tăng gấp đôi so với năm 1980, giải quyết vấn
đề ăn no mặc ấm; bước thứ hai từ 1990 đến năm 2000, GNP bình quân


đầu người của Trung Quốc vào năm 2000 tăng gấp đôi so với năm 1990,
đời sống của nhân dân Trung Quốc đạt mức khá giả; bước thứ ba đến
khoảng năm 2020, Trung Quốc đạt trình độ quốc gia phát triển tầm trung
trên thế giới, cơ bản thực hiện hiện đại hóa.
Nhằm giải quyết các vấn đề trên, tại Hội nghị Trung ương 4 khóa
XVI của Đảng Cộng sản Trung Quốc lần đầu tiên đã đưa ra khái niệm
xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa, tiếp đến Hội nghị Trung ương
6 khóa XVI Đảng Cộng sản Trung Quốc đã tập trung bàn về vấn đề này
nhằm hướng tới thực hiện một cách toàn diện “chiến lược phát triển ba
bước” do Đặng Tiểu Bình đề ra. Như vậy, có thể thấy rằng, giữa “chiến
lược phát triển ba bước” của Đặng Tiểu Bình và tư tưởng xây dựng xã hội
hài hòa xã hội chủ nghĩa của Hồ Cẩm Đào là có chung phương hướng, có
sự kế thừa và bổ sung cho nhau.
- Xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa nhằm cụ thể hóa việc xây

dựng toàn diện xã hội khá giả.
Từ cải cách mở, mở cửa đến nay, công cuộc xây dựng hiện đại hóa xã hội
chủ nghĩa của Trung Quốc đã giành được những thành tựu lớn, đời sống
nhân dân về tổng thể đạt tới mức khá giả. Tuy nhiên, mức khá giả vẫn ở
trình độ thấp, chưa toàn diện và còn mất cân đối. Do vậy, có thể thấy, vấn
đề chưa toàn diện, mất cân đối liên quan tới phát triển hài hòa và xây
dựng xã hội hài hòa là những đường lối cụ thể bổ sung thực hiện xây
dựng toàn diện xã hội khá giả. Như vậy, việc xây dựng xã hội hài hòa và
xây dựng toàn diện xã hội khá giả có quan hệ mật thiết với nhau và bổ
sung cho nhau. Điều này được thể hiện như sau: “Xã hội hài hòa xã hội
chủ nghĩa mà chúng ta muốn xây dựng phải là một xã hội dân chủ pháp
trị, công bằng chính nghĩa, thành thực giữ chữ tín, thương yêu nhau, tràn
đầy sức sống, ổn định có trật tự, con người chung sống hài hòa với tự
nhiên … Những đặc trưng đó vừa có mối liên hệ tương hỗ, vừa tác động
lẫn nhau, cần phải được nắm vững và thể hiện một cách toàn diện trong
quá trình xây dựng toàn diện xã hội khá giả.”


Từ những phân tích trên, chúng ta thấy việc Đảng Cộng sản Trung Quốc
đưa ra xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa đã bổ sung nhân tố xã
hội vào trong hệ thống lí luận xây dựng xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung
Quốc.
4.1.2.Những thành tựu về mặt thực tiễn:
Từ sau hội nghị Trung ương IV khóa 6, Đảng và Nhà nước Trung Quốc
đã quán triệt thực hiện hàng loạt những biện pháp chính sách và bước đầu
đã thu được những thành quả:
-

Kinh tế: phát triển với tốc độ nhanh và tương đối ổn định. Bước đầu
hạ nhiệt tăng trưởng quá nóng của nền kinh tế là điều kiện quan trọng

để xây dựng xã hội hài hòa XHCN. Chỉ tính từ Đại hội XVI của ĐCS
Trung Quốc, tốc độ tăng trưởng của nước này luôn đạt hai con số .Từ
năm 2002- 2010 tốc độ tăng trưởng GDP hằng năm của Trung Quốc là
9,6 % ( chỉ có hai năm 2007 là 10,6% và năm 2010 là 10,3%). Hiện
nay, Trung Quốc đã vượt Nhật Bản vươn lên trở thành nước có nền
kinh tế thứ hai thế giới.

-

Việc điều chỉnh cơ cấu ngành, tốc độ đô thị hóa, thu nhập và đời sống
người dân đều có chuyển biến tốt đẹp. Xu thế giãn rộng chệnh lệch về
phát triển giữa thành thị và nông thôn, giữa các khu vực được từng
bước xoay chuyển. Tỷ lệ người nghèo và người có thu nhập thấp ở
nông thôn giảm theo từng năm. Theo tiêu chuẩn thu nhập bình quân
đầu người từ 684 NDT/năm đến 944 NDT/ năm, số người được coi là
thu nhập thấp ở nông thôn vào cuối năm 2005 là 40,67 triệu người,
giảm 9,1 triệu người so với năm 2004.

-

Những biện pháp, chính sách giải quyết vấn đề dân sinh bước đầu
đã có hiệu quả, trong đó nổi bật là giải quyết các vấn đề ở nông thôn,
tầng lớp yếu thế. Ví dụ như: cùng với việc thực hiện miễn phí giáo dục
nghĩa vụ 9 năm, giải quyết vấn đề gánh nặng về học phí với người
nông dân có con em đi học, việc thực hiện cơ chế mới về kinh phí giáo
dục nghĩa vụ “hai miễn, một trợ cấp” ở nông thôn miền Tây đã bước
đầu có hiệu quả. Về giải quyết vấn đề an sinh xã hội, việc triển khai
công tác y tế hợp tác nông thôn kiểu mới phát triển nhanh chóng, diện

bao phủ được mở rộng, số người tham gia bảo hiểm dưỡng lão, tham
gia bảo hiểm y tế cơ bản ở thành thị tăng lên.
-

Một số biện pháp giảm ô nhiễm môi trường đã bắt đầu có hiệu
quả. Trong những năm gần đây, bước đầu so sánh các chỉ số giữa năm
2006 và năm 2007, chúng ta thấy rằng, một số chỉ số năm 2007 có
chiều hướng tốt lên: mức tiêu hao năng lượng cho mỗi đơn vị GDP
trong cả nước giảm 2,78 %, lượng khí thải SO 2 giảm 1,81 %, lượng
khí thải CO2 giảm 4,66 %.

-

Môi trường xã hội, tình hình trật tự trị an xã hội vẫn được duy trì
ổn định. Điều này cho thấy những chủ trương chính sách xây dựng xã
hội hài hòa xã hội chủ nghĩa có tác dụng tích cực đến giữ vững ổn
định môi trường xã hội. Nhờ đó, tình hình xã hội Trung Quốc có chiều
hướng tốt lên.

-

Môi trường xã hội, tình hình trật tự trị an xã hội vẫn được duy trì
ổn định. Điều này cho thấy những chủ trương chính sách xây dựng xã
hội hài hòa xã hội chủ nghĩa có tác dụng tích cực đến giữ vững ổn
định môi trường xã hội. Nhờ đó, tình hình xã hội Trung Quốc có chiều
hướng tốt lên.
4.2.Những hạn chế còn tồn tại:
4.2.1.Những hạn chế về mặt lí luận:

Ngoài những bổ sung và phát triển về mặt lí luận trên đây, chúng ta thấy

rằng, tư tưởng xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa không phải là chủ
thuyết chính của Hồ Cẩm Đào mà nó là những chủ trương, chính sách hay
những biện pháp giải quyết những vấn đề liên quan đến phát triển đang đặt ra ở
Trung Quốc trong giai đoạn từ nay đến năm 2020.
Như chúng ta đã biết, xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa được Hồ
Cẩm Đào đưa ra lần đầu tiên tại Hội nghị Trung ương 4 khóa XVI Đảng Cộng
sản Trung Quốc. Hội nghị Trung ương 6 khóa XVI đưa ra Nghị quyết về việc
xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa nhằm cụ thể hóa các mục tiêu và
nhiệm vụ cho đến năm 2020. Nhưng qua Báo cáo chính trị tại Đại hội XVII của


Đảng Cộng sản Trung Quốc, chúng ta thấy rằng, chỉ có quan điểm “phát triển
khoa học” mới là chủ thuyết chính của Hồ Cẩm Đào. Còn xây dựng xã hội hài
hòa xã hội chủ nghĩa chỉ là những biện pháp thực hiện tư tưởng “phát triển
khoa học”. Hiện nay, Đảng Cộng sản Trung Quốc coi quan điểm “phát triển
khoa học” là tư tưởng chiến lược và nội dung quan trọng trong hệ thống lí luận
xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc. Quan điểm “phát triển khoa
học” có hạt nhân và bản chất là lấy con người làm gốc. Trong khi, yêu cầu bản
chất của việc xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa là xử lí đúng đắn những
mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân. Muốn xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ
nghĩa cần phải quán triệt thực hiện quan điểm “phát triển khoa học”, bởi vì mục
tiêu của quan điểm “phát triển khoa học” là thực hiện sự phát triển hài hòa giữa
con người, xã hội và tự nhiên.
Các mục tiêu, biện pháp, chính sách chưa hoàn thiện trong nội dung xây
dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa cần được bổ sung và hoàn thiện.
4.2.2.Những hạn chế về mặt thực tiễn:
 Chênh lệch thu nhập giữa các vùng miền, giữa thành thị và nông thôn vẫn

có xu hướng gia tăng. Mặc dù việc phân chia các tỉnh, thành, khu tự trị ở Trung
Quốc có sự khác biệt nhưng các số liệu nghiên cứu của các học giả Trung Quốc

cho thấy mức chênh lệch thu nhập bình quân đầu người rất rõ rệt. Đó là khu vực
miền Đông luôn luôn cao hơn khu vực miền Trung và miền Trung cao hơn khu
vực miền Tây (xem Bảng 3 và Bảng 4).
 Chênh lệch thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, giữa các ngàng nghề lớn.

Theo thống kê 100.000 hộ dân ở thành thị và nông thôn của Cục thống kê Nhà
nước Trung Quốc cho thấy, ở thành thị, năm 1978 mức chênh lệch thu nhập
giữa 20 % hộ có thu nhập cao nhất gấp 1,8 lần hộ 20 % hộ có thu nhập thấp
nhất và con số này tăng lên gấp 3 lần năm 1994; ở nông thôn, mức chênh lệch
này là 2,9 lần và năm 1994 là 6,6 lần. Mức chênh lệch này ngày càng gia tăng.


Điều này cho thấy, vấn đề chênh lệch thu nhập trong các tầng lớp dân cư là một
trong những vấn đề hiện nay cần đặc biệt giải quyết.
 Y tế vẫn được quần chúng nhân dân coi là vấn đề bức xúc. Ở Trung Quốc đã

bắt đầu hình thành hệ thống bảo hiểm y tế công lập ba cấp độ là bảo hiểm y tế
công chức thành phố, bảo hiểm y tế cư dân thành phố và tổ chức y tế hợp tác
kiểu mới ở nông thôn. Nhưng do phương án cải cách thể chế y tế chậm, chưa
thực sự khởi động cải cách thể chế y tế nên “khám bệnh khó, khám bệnh đắt”
vẫn là vấn đề tồn tại làm cho người dân không có niềm tin vào hệ thống y tế, đội
ngũ y bác sĩ thiếu phẩm chất đạo đức ... [4, tr 100]. Điều này đòi hỏi Trung
Quốc phải tiếp tục huy động các nguồn lực để giải quyết trong thời gian tới thì
mới đạt được mục tiêu xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa.
 Tình trạng việc làm cung vượt quá cầu vẫn chưa được chuyển biến. Lực

lượng lao động mới tăng ở thành phố, sự chuyển dịch sức lao động dư thừa ở
nông thôn và những người thất nghiệp vẫn là tiêu điểm trong công tác giải quyết
việc làm ở Trung Quốc. Trong thời gian từ 2006 đến 2008, số người thất nghiệp
do cải cách doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tập thể và những người thất

nghiệp do cải cách doanh nghiệp trước đó còn khoảng 10 triệu người [4, tr 102].
Như vậy, nhiều người cho rằng Trung Quốc giải quyết lượng lớn số việc làm
này là bài toán rất khó.
 Trật tự trị an xã hội có bước diễn biễn mới: tội phạm kinh tế có chiều

hướng gia tăng, làm cho việc quản lí xã hội ngày càng phức tạp.
 Tham nhũng là vấn đề bức xúc. Theo kết quả điều tra phán đoán của cán bộ

lãnh đạo về những vấn đề tồn tại trong xã hội Trung Quốc năm 2006 và 2007
cho thấy, trong cả hai năm này tham những đều là một trong ba vấn đề nghiêm
trọng nhất ở Trung Quốc hiện nay. Từ tháng 3 năm 2003 đến tháng 7 năm 2007
có 136.570 vụ phạm tội tham ô, nhận hối lộ, liên quan đến 157.569 người,
trong đó số vụ án lớn trên 50.000 NDT là 82.162 vụ. Đặc biệt là trong khoảng 5
năm gần đây, Trung Quốc đã đưa ra xét xử hàng loạt các quan chức lãnh đạo
cấp tỉnh, cấp Bộ.


 Việc thực hiện dân chủ trong Đảng ở Trung Quốc còn gặp nhiều trở ngại.

Vấn đề dân chủ trong Đảng ở Trung Quốc hiện nay còn tồn tại đó là: trình tự
bầu cử không thông suốt, việc bầu cử trong Đảng ở một số địa phwong thường
xảy ra hiện tượng hỗn loạn về trình tự bầu cử; chế độ giới thiệu người ứng cử
bầu cử trong Đảng không rõ ràng; cơ chế cạnh tranh không tốt, ít có bầu cử trực
tiếp hoặc bầu cử theo kiểu tranh cử giữa mấy người, đa số là bầu cử theo kiểu
gián tiếp; chế độ truy cứu trách nhiệm đối với việc vi phạm pháp luật, vi phạm
kỉ luật trong bầu cử không kiện toàn …
Với thực tiễn và những đánh giá trên đây, chúng ta tin tưởng rằng, Trung
Quốc có thể phần nào giải quyết được vấn đề dân sinh cho các tầng lớp yếu thế
trong xã hội. Nhưng vấn đề phát triển chênh lệch, dân chủ trong Đảng và dân
chủ trong xã hội thì không dễ gì thực hiện được bởi phát triển cân bằng, dân chủ

đòi hỏi phải có một quá trình.
Việc xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa đúng là sự bổ sung mới về
lí luận xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, nhằm giải quyết những
vấn đề bất cân bằng sau 30 năm cải cách, mở cửa. Nó đã góp phần vào việc duy
trì ổn định xã hội, có tác dụng tốt trong việc giải quyết phần nào vấn đề dân
sinh, môi trường đang đặt ra ở Trung Quốc hiện nay. Song, những vấn đề tích tụ
trong thời gian dài cùng với các vấn đề mới xuất hiện trong các năm qua, Trung
Quốc không thể dễ gì trong thời gian vài năm có thể giải quyết được.
V. KẾT LUẬN.
Qua việc nghiên cứu lí luận “Xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa”
có thể thấy rằng, nội dung của việc xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa
liên quan đến toàn bộ đường lối phát triển của Trung Quốc. Đảng Cộng sản
Trung Quốc đã bổ sung, làm cụ thể hóa những chủ trương,chính sách để hướng
tới phát triển nhịp nhàng, cân bằng. Đó là việc điều chỉnh phát triển nhịp nhàng
giữa kinh tế và xã hội, tức là cùng với việc thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, Đảng
Cộng sản Trung Quốc đã đưa ra những chủ trương, chính sách giải quyết các


vấn đề xã hội, đặc biệt chú trọng giải quyết vấn đề dân sinh như: y tế, việc làm,
giáo dục, an sinh xã hội cho những tầng lớp yếu thế, chưa được hưởng những
thành quả trong công cuộc cải cách, mở cửa ở Trung Quốc. Có lẽ đây là thể hiện
đặc trưng của chủ nghĩa xã hội đặc sắc ở Trung Quốc
Để làm được việc này, trong nội hàm của chủ trương, chính sách xây
dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề ra và
hoàn thiện hàng loạt các chính sách liên quan đến thể chế và đã có những thuật
ngữ mới lần đầu tiên xuất hiện, chủ yếu thể hiện ở việc thực hiện công bằng
chính nghĩa, thực hiện cùng giàu có. Cụ thể như: lần đầu tiên Đảng Cộng sản
Trung Quốc đưa việc “đẩy nhanh xây dựng cơ chế, thể chế có lợi cho việc thay
đổi kế cấu giữa thành thị và nông thôn”, lần đầu tiên đã chỉ ra việc “hoàn thiện
cơ chế điều tiết nhịp nhàng quan hệ lao động”, lần đầu tiên thực hiện miễn phí

giáo dục nghĩa vụ trên phạm vi cả nước hay “xây dựng hệ thống an sinh bao
phủ lên cư dân thành thị và nông thôn”, lần đầu tiên Đảng Cộng sản trung Quốc
đề ra chủ trương “tăng cường điều tiết vĩ mô đối với phân phối thu nhập”, lần
đầu tiên nhắc đến “hệ thống giá trị hạt nhân xã hội chủ nghĩa”, lần đầu tiên đưa
ra “lấy hài hòa trong Đảng thúc đẩy hài hòa trong xã hội”.
Như vậy, có thể nói rằng, đây là một lần điều chỉnh chính sách lớn của
Đảng Cộng sản Trung Quốc trên con đường xây dựng hiện đại hóa xã hội chủ
nghĩa và chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc. Nó tác động đến mọi mặt của xã
hội Trung Quốc.
Nghiên cứu “Vấn đề xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa ở Trung
Quốc” suy nghĩ về quá trình phát triển của Việt Nam trong hơn 30 năm đổi mới
chúng ta có thể tham khảo một số vấn đề, rút ra bài học kinh nghiệm nhằm giảm
thiểu được những mâu thuẫn, giữ vững ổn định xã hội, đưa sự nghiệp đổi mới
của nước ta tiếp tục phát triển bền vững, hài hòa, thực hiện thắng lợi mục tiêu
“dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.