Hoàn thiện công tác quản lý thu phí và lệ phí tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH THỊ PHƯƠNG LOAN

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU PHÍ
VÀ LỆ PHÍ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN,
TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH THỊ PHƯƠNG LOAN

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU PHÍ
VÀ LỆ PHÍ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN,
TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Hữu Tri

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng:
Luận văn nghiên cứu là của các nhân dựa trên cơ sở lý thuyết được học tập
và qua tham khảo tình hình thực tiễn tại thành phố Thái Nguyên, nghiên cứu địa
bàn thành phố Thái Nguyên dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Hữu Tri.
Các số liệu, bảng biểu, sơ đồ và những kết quả trong luận văn là trung
thực, các giải pháp đưa ra xuất phát từ thực tiễn nghiên cứ và kinh nghiệm
phù hợp với địa phương. Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được
chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 23 tháng 2 năm 2018
Tác giả luận văn

Đinh Thị Phương Loan


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Kinh tế và
Quản trị kinh doanh, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu,
phòng Quản lý đào đạo Sau đại học của Trường Đại học Kinh tế & QTKD
Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập,
nghiên cứu để hoàn thành luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Hữu Tri đã tận
tình chỉ dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đến UBND thành phố Thái Nguyên, phòng

Tài chính - Kế hoạch thành phố Thái Nguyên, Chi cục thuế thành phố Thái
Nguyên và một số ban ngành liên quan đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp
cho tôi số liệu, kiến thức, kinh nghiệm thực tế về công tác quản lý thu Ngân
sách Nhà nước của thành phố Thái Nguyên.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các đồng chí, đồng nghiệp, các bạn... và gia
đình đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ, động viên khích lệ tôi, đồng thời có những
ý kiến đóng góp trong quá trình tôi thực hiện và hoàn thành luận văn.
Thái Nguyên, ngày 23 tháng 2 năm 2018
Tác giả luận văn

Đinh Thị Phương Loan


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................ vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ................................................................... viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học của luận văn hoặc đóng góp mới của luận văn .............. 2
5. Bố cục của luận văn .................................................................................... 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU PHÍ,
LỆ PHÍ VÀO NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ................................................. 4

1.1.

Cơ sở lý luận về phí, lệ phí và quản lý thu phí, lệ phí vào ngân
sách nhà nước .......................................................................................... 4

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của phí và lệ phí ....................................... 4
1.1.2. Phân loại phí và lệ phí ............................................................................. 6
1.1.3. Nguyên tắc xác định mức thu phí và lệ phí .......................................... 12
1.1.4. Nội dung quản lý thu phí và lệ phí ........................................................ 13
1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý thu phí, lệ phí ............... 17
1.1.6. Sự cần thiết phải hoàn thiện quản lý phí và lệ phí ................................ 19
1.2.

Cơ sở thực tiễn về quản lý thu phí, lệ phí vào ngân sách nhà nước ..... 20

1.2.1. Quản lý thu phí và lệ phí ở Việt Nam ................................................... 20
1.2.2. Quản lý thu phí và lệ phí tại một số địa phương ................................... 22
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 26
2.1.

Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................... 26


iv

2.2.

Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 26

2.2.1. Chọn địa điểm nghiên cứu .................................................................... 26
2.2.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu.................................................. 26
2.2.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích ..................................................... 30
2.3.

Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................ 30

2.3.1. Chỉ tiêu phản ánh xây dựng kế hoạch quản lý thu phí và lệ phí ........... 30
2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh thực hiện quản lý thu phí và lệ phí .......................... 30
2.3.3. Chỉ tiêu phản ánh kiểm tra, kiểm soát quản lý thu phí và lệ phí .......... 31
2.3.4. Chỉ tiêu phản ánh việc xử phạt quá trình thu phí và lệ phí ................... 31
2.3.5. Chỉ tiêu phản ánh những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình quản
lý thu phí và lệ phí trên địa bàn thành phố............................................ 32
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU PHÍ VÀ LỆ
PHÍ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ...... 33

3.1.

Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................ 33

3.1.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, kinh tế-xã hội thành phố Thái Nguyên ....... 33
3.1.2. Các đơn vị hành chính tại thành phố Thái Nguyên............................... 35
3.2.

Thực trạng về công tác quản lý thu phí và lệ phí tại thành phố
Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .......................................................... 35

3.2.1. Thực trạng về công tác lập dự toán thu phí và lệ phí tại thành phố
Thái Nguyên .......................................................................................... 35
3.2.2. Thực trạng về tổ chức thực hiện quản lý thu phí và lệ phí tại thành

phố Thái Nguyên ................................................................................... 47
3.2.3. Thực trạng công tác quyết toán thu phí, lệ phí trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên ................................................................................... 60
3.2.4. Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát số thu phí, lệ phí trên địa
bàn thành phố Thái Nguyên .................................................................. 67
3.2.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản lý thu phí, lệ phí vào
NSNN trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .......... 69


v

3.3.

Đánh giá chung về công tác quản lý thu phí và lệ phí trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 71

3.3.1. Đánh giá, phân tích kết quả đạt được trong công tác quản lý thu phí và
lệ phí trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ................. 71
3.3.2. Đánh giá, phân tích hạn chế, nguyên nhân về công tác quản lý thu
phí, lệ phí tại địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ....... 73
Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU PHÍ VÀ
LỆ PHÍ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN............ 80

4.1.

Bối cảnh và định hướng quản lý thu phí và lệ phí tại thành phố
Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ........................................................... 80

4.1.1. Mục tiêu quản lý thu phí và lệ phí tại thành phố Thái Nguyên ............ 80
4.1.2. Định hướng quản lý thu phí và lệ phí tại thành phố Thái Nguyên ....... 81

4.2.

Các nhóm giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu phí, lệ phí tại
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 82

4.2.1. Nhóm giải pháp về công tác lập dự toán phí, lệ phí tại thành phố
Thái Nguyên .......................................................................................... 82
4.2.2. Nhóm giải pháp về công tác thực hiện quản lý phí, lệ phí tại thành
phố Thái Nguyên ................................................................................... 83
4.2.3. Nhóm giải pháp về công tác quyết toán số thu phí, lệ phí tại thành
phố Thái Nguyên ................................................................................... 86
4.2.4. Nhóm giải pháp về công tác kiểm soát số thu phí, lệ phí tại thành
phố Thái Nguyên ................................................................................... 86
4.3.

Một số kiến nghị đối với các cơ quan, ban ngành nhằm hoàn thiện
công tác quản lý thu phí, lệ phí tại thành phố Thái Nguyên ................. 88

4.3.1. Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính .......................................................... 88
4.3.2. Đối với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên .......................................... 89
4.3.3. Đối với cơ quan ban, ngành địa phương ............................................... 89
KẾT LUẬN .................................................................................................... 90
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 92
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 94


vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CN, XD

:

Công nghiệp, xây dựng

GDĐT

:

Giáo dục đào tạo

HĐND

:

Hội đồng nhân dân

KBNN

:

Kho bạc nhà nước

KH, CN, MT

:

Khoa học, công nghệ, môi trường

NS

:

Ngân sách

NSĐP

:

Ngân sách địa phương

NSNN

:

Ngân sách Nhà nước

SXKD

:

Sản xuất kinh doanh

TC-KH

:

Tài chính - Kế hoạch

TM,ĐT

:

Thương mại, đầu tư

TT, LL

:

Thông tin, liên lạc

UBND

:

Ủy ban nhân dân


vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1:

Phê chuẩn dự toán thu phí và lệ phí trên địa bàn thành phố
Thái Nguyên từ năm 2014 đến năm 2016 .................................. 38

Bảng 3.2:

Dự toán thu phí và lệ phí trên địa bàn thành phố Thái Nguyên từ

năm 2014 đến năm 2016 ............................................................... 39

Bảng 3.3:

Bảng dự toán thu phí và lệ phí trên địa bàn thành phố Thái
Nguyên theo các loại phí, lệ phí từ năm 2014 đến năm 2016 .... 41

Bảng 3.4:

Tình hình dự toán thu phí và lệ phí so với thực hiện năm
2014 đến năm 2016 ..................................................................... 43

Bảng 3.5:

Đánh giá về công tác lập dự toán số thu phí, lệ phí của cán
bộ quản lý thu phí, lệ phí tại thành phố Thái Nguyên ................ 45

Bảng 3.6: Tình hình thực hiện thu phí và lệ phí từ năm 2014 đến năm
2016 tại thành phố Thái Nguyên ................................................ 49
Bảng 3.7:

Tỷ trọng các loại phí, lệ phí trong tổng số thu phí, lệ phí trên
địa bàn thành phố Thái Nguyên từ năm 2014 đến năm 2016 ..... 55

Bảng 3.8:

Kết quả thực hiện thu phí và lệ phí so với dự toán thu phí và
lệ phí hàng năm trên địa bàn thành phố Thái Nguyên từ năm
2014 đến năm 2016 ..................................................................... 59

Bảng 3.9:

Đánh giá công tác thực hiện quản lý thu phí, lệ phí tại thành
phố Thái Nguyên từ cán bộ quản lý thu phí, lệ phí .................... 62

Bảng 3.10: Đánh giá công tác thực hiện quản lý thu phí, lệ phí tại thành
phố Thái Nguyên từ các doanh nghiệp ....................................... 64
Bảng 3.11: Đánh giá công tác thực hiện quản lý thu phí, lệ phí tại thành
phố Thái Nguyên từ các hộ gia đình ........................................... 65
Bảng 3.12: Đánh giá công tác kiểm tra, giám sát số thu phí, lệ phí tại
thành phố Thái Nguyên............................................................... 68


viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ:
Biểu đồ 3.1:

Tăng trưởng phí và lệ phí từ năm 2014 đến năm 2016 tại
TP Thái Nguyên ...................................................................... 50

Biểu đồ 3.2:

Tỷ trọng các loại phí, lệ phí trong tổng số thu phí, lệ phí
tại thành phố Thái Nguyên ..................................................... 56

Sơ đồ:
Sơ đồ 3.1:

Quy trình lập dự toán thu phí và lệ phí tại thành phố
Thái Nguyên .......................................................................... 36


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tại Việt Nam, khi chuyển đổi nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền
kinh tế thị trường, Nhà nước đã từng bước xóa bỏ việc cung cấp miễn phí các
dịch vụ công để chuyển sang thu phí, lệ phí đối với một số dịch vụ công do
các cơ quan nhà nước cung cấp. Từ đó đến nay, số thu phí và lệ phí đóng góp
vào ngân sách nhà nước hàng năm đều trên 30.000 nghìn tỷ đồng (chiếm tỷ
trọng từ 3% đến 5% số thu ngân sách nhà nước) và có ảnh hưởng không nhỏ
đến cân đối ngân sách quốc gia.
Tại thành phố Thái Nguyên, trong những năm gần đây số thu từ phí và
lệ phí chiếm tỷ trọng khoảng 8% đến 9% số thu NSNN. Tỷ trọng này khá cao
so với một số huyện, thị xã khác trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, từ đó góp
phần không nhỏ vào hoạt động tăng thu NSNN địa bàn thành phố. Tuy nhiên,
số thu từ phí và lệ phí có xu hướng ngày càng giảm về tỷ trọng thu NSNN.
Người dân ở một số địa phương cho rằng có quá nhiều loại phí và lệ phí, nên
bãi bỏ phí và lệ phí. Nhưng thực tế đã chứng minh, phí và lệ phí không những
đảm bảo tăng thu ngân sách nhà nước mà còn góp phần nâng cao ý thức, trách
nhiệm cho người dân khi sử dụng các hàng hóa, dịch vụ công cộng, tránh sử
dụng lãng phí nguồn lực của nhà nước.
Cũng giống như các địa phương các, thành phố Thái Nguyên trong giai
đoạn đầu mới áp dụng thu phí và lệ phí, các chính sách về phí và lệ phí chưa
được ban hành dưới hình thức văn bản pháp luật nên gây khó khăn trong quá
trình quản lý phí và lệ phí. Ngày nay, các hoạt động của người dân đối với các
dịch vụ công ngày càng đa dạng, do đó quan hệ pháp lý liên quan đến phí và

lệ phí càng nhiều, đòi hỏi nhà nước phải ban hành văn bản luật nhằm điều
chỉnh các quan hệ phát sinh trong quá trình quản lý phí và lệ phí giữa người
dân và các cơ quan nhà nước. Hiện nay, các quy định về danh mục phí và lệ
phí; quy định người nộp thuế và cơ quan thu thuế; quy định nguyên tắc thu


2

nộp; quy định về thẩm quyền và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước và các
tổ chức khác trong quá trình quản lý phí, lệ phí được thực hiện theo Pháp lệnh
phí và lệ phí (pháp lệnh số 38/2001/PL-UBTVQH10). Trong quá trình thực
hiện Pháp lệnh phí và lệ phí có nhiều điểm còn bất cập, cần phải sửa đổi, bổ
sung để hoàn thiện quản lý phí và lệ phí. Xuất phát từ thực tế trên, em xin lựa
chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý thu phí và lệ phí trên tại thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Đề tài nghiên cứu công tác quản lý thu phí, lệ phí nộp vào ngân sách
nhà nước nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu phí, lệ phí trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa những vấn đề về lý luận và thực tiễn trong quản lý thu
phí và lệ phí tại Việt Nam và một số quốc gia trên thế giới.
- Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu phí và lệ phí trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên từ năm 2014 đến năm 2016.
- Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu phí và lệ phí trên địa
bàn thành phố Thái Nguyên.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động quản lý thu phí và lệ phí thuộc
NSNN trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.

- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: Địa bàn thành phố Thái Nguyên.
+ Phạm vi thời gian: Số liệu phục vụ mục đích nghiên cứu trong
khoảng thời gian từ năm 2014 đến năm 2016.
+ Phạm vi nội dung: Nghiên cứu thực trạng quản lý thu phí, lệ phí vào
NSNN tại thành phố Thái Nguyên (không bao gồm phí tư nhân như phí


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full