Nghiên cứu ảnh hưởng của mùa vụ đến sức sản xuất của gà Isa brown thương phẩm giai đoạn hậu bị nuôi chuồng kín tại Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

--------------------------

LÔ V N CHUNG
Tên

tài:

“ NH H

NG C A MÙA V

N S C S N XU T

C A GÀ ISA BROWN GIAI O N H U B NUÔI CHU NG KÍN”
T I THÁI NGUYÊN

KHOÁ LU N T T NGHI P

H

ào t o:

IH C

Chính quy

Chuyên ngành:

Ch n nuôi thú y

Khoa:

Ch n nuôi thú y

L p:

K43 – Ch n nuôi thú y

Khoá h c:

2011 – 2015

Thái Nguyên, n m 2015


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

--------------------------

LÔ V N CHUNG

Tên

tài:

“ NH H

NG C A MÙA V

N S C S N XU T

C A GÀ ISA BROWN GIAI O N H U B NUÔI CHU NG KÍN”
T I THÁI NGUYÊN

KHOÁ LU N T T NGHI P
H

ào t o:

IH C

Chính quy

Chuyên ngành:

Ch n nuôi thú y

Khoa:

Ch n nuôi thú y

L p:

K43 – Ch n nuôi thú y

Khoá h c:

2011 – 2015

Gi ng viên h

ng d n : TS. Nguy n Th Thúy M

Thái Nguyên, n m 2015


i

L IC M

N

Trong su t quá trình h c t p lý thuy t t i tr ng, th c t p t t nghi p là
kho ng th i gian r t c n thi t v i m i sinh viên. ây là kho ng th i gian
cho t t c sinh viên có c h i em nh ng ki n th c ã ti p thu
c trên gh
nhà tr ng ng d ng vào th c ti n s n xu t. Sau th i gian ti n hành nghiên c u
nay tôi ã hoàn thành b n khóa lu n t t nghi p.
hoàn thành

c b n khóa
lu n này ngoài s n l c c a b n thân, tôi luôn nh n
c s giúp
chu áo,
t n tình c a các c quan, các c p lãnh o và các cá nhân.
áp l i tình c m
ó, qua ây tôi xin bày t l i c m n sâu s c và kính tr ng t i t t c các t p th ,
cá nhân ã t o i u ki n giúp tôi trong su t quá trình nghiên c u.
Tr c tiên, tôi xin trân tr ng c m n Ban giám hi u nhà tr ng, Ban
ch nhi m Khoa Ch n nuôi Thú y cùng t p th các th y cô giáo trong khoa,
Ban lãnh o và cán b xã S n C m huy n Phú L ng t nh Thái Nguyên. Tôi
c ng xin g i l i c m n t i gia ình bác Nguy n Ti n Quang, ã t n tình giúp
tôi trong su t th i gian th c t p t t nghi p.
c bi t tôi xin chân thành
c m n s quan tâm, ch b o và giúp
t n tình c a gia ình th y giáo
PGS.TS Tr n Thanh Vân và cô giáo TS. Nguy n Th Thúy M , BSTY
Nguy n H ng Phong trong su t quá trình nghiên c u hoàn thành b n khóa
lu n t t nghi p này.
Cu i cùng tôi xin trân tr ng g i t i các Th y giáo, Cô giáo trong h i
ng ch m báo cáo l i c m n chân thành và l i chúc t t p nh t.
Xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày 04 tháng 01 n m 2015
Sinh viên

Lô V n Chung


ii

L I NÓI

U

hoàn thành ch ng trình ào t o trong nhà tr ng, th c hi n
ph ng châm “H c i ôi v i hành, lý thuy t g n v i th c ti n s n xu t”,
th c t p t t nghi p là giai o n cu i cùng trong toàn b ch ng trình h c t p
c a t t c các tr ng i h c nói chung và tr ng i h c Nông Lâm Thái
Nguyên nói riêng.
Giai o n th c t p chi m m t v trí h t s c quan tr ng i v i m i sinh
viên tr c khi ra tr ng. ây là kho ng th i gian
sinh viên c ng c và h
th ng hóa toàn b ki n th c ã h c, ng th i giúp sinh viên làm quen v i
th c ti n s n xu t, t ó nâng cao trình
chuyên môn, n m
c ph ng
th c t ch c và ti n hành công vi c nghiên c u, ng d ng nh ng ti n b khoa
h c k thu t vào th c ti n s n xu t, góp ph n x ng áng vào s nghi p phát
tri n t n c ngày càng i lên.
Xu t phát t nguy n v ng c a b n thân và
cs
ng ý c a Ban ch
nhi m khoa Ch n nuôi Thú y, Tr ng i h c Nông Lâm Thái Nguyên,
c
s phân công c a th y cô giáo h ng d n và s ti p nh n c a ông Nguy n Ti n
Quang, xã S n C m, huy n Phú L ng, t nh Thái Nguyên em ã ti n hành
tài : “Nghiên c u nh h ng c a mùa v
n s c s n xu t c a gà Isa brown
th ng ph m giai o n h u b nuôi chu ng kín t i Thái Nguyên”
Do b c u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c, ki n th c

chuyên môn ch a sâu, kinh nghi m th c t ch a nhi u và th i gian th c t p
còn ng n nên trong b n khóa lu n này c a em không tránh kh i nh ng h n
ch , thi u sót. Em kính mong nh n
c nh ng ý ki n óng góp quý báu c a
th y, cô giáo cùng các b n ng nghi p
b n khóa lu n c a em
c hoàn
thi n h n.
Em xin chân thành c m n!


iii

DANH M C CÁC B NG
B ng 3.1. Th i gian chi u sáng cho gà ........................................................... 23
B ng 4.1. L ch tiêm v c-xin phòng b nh cho gà ............................................ 29
B ng 4.2. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 31
B ng 4.3. Theo dõi khí h u các lô thí nghi m trong chu ng nuôi ................. 32
B ng 4.4. Theo dõi khí h u bên ngoài môi tr

ng ......................................... 32

B ng 4.5. T l nuôi s ng c a gà qua các tu n tu i (%)................................. 34
B ng 4.6. Kh i l

ng c th c a gà qua các tu n tu i (g/con/tu n) .............. 37

B ng 4.7. T l

ng

B ng 4.8. L

u (%) và i u ch nh l

ng th c n tiêu th và k t qu

ng th c n ........................... 38

i u ch nh c a gà thí nghi m giai

o n h u b (g/con/tu n) ................................................................... 40
B ng 4.9. Tình hình nhi m m t s b nh

gà thí nghi m ............................... 42

B ng 4.10. Chi phí tr c ti p cho 1 gà h u b ................................................. 43


iv

DANH M C BI U

Bi u

4.1. Chi phí tr c ti p cho m t gà h u b Isa brown ........................... 44

Bi u

4.2. Hi u qu kinh t trên m t gà h u b Isa brown .......................... 44

v

M CL C
L IC M

N ............................................................................................................ i

L I NÓI

U .......................................................................................................... ii

DANH M C CÁC B NG ...................................................................................... iii
M C L C ..................................................................................................................v
U....................................................................................................1

PH N 1: M
1.1.

tv n

............................................................................................................1

1.2. M c tiêu c a

tài ...............................................................................................2

1.3. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a

tài .............................................................2

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U.........................................................................3
2.1. C s khoa h c c a

tài ....................................................................................3

2.1.1. C s khoa h c c a vi c nghiên c u s di truy n các tính tr ng s n xu t c a
gia c m .............................................................................................................3
2.1.2.

c i m sinh h c v gia c m ..........................................................................5

2.1.3. Các y u t

nh h

ng

n kh n ng s n xu t c a gia c m .............................11

2.1.4. Các y u t

nh h

ng

n sinh tr

2.1.5.

ng c a gia c m .......................................14

c i m c a gà Isa brown .............................................................................16

2.2. Tình hình nghiên c u trong n

c và ngoài n

c ...............................................17

2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n

c ....................................................................17

2.2.2. Tình hình nghiên c u ngoài n

c ...................................................................18

2.3.

c i m c a ph

ng th c nuôi chu ng kín .....................................................17

2.4. Khí h u t i th i i m ti n hành thí nghi m........................................................20
PH N 3:

IT

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ...22

3.1.

it

ng nghiên c u.........................................................................................22

3.2.

a i m, th i gian .............................................................................................22

3.3. N i dung nghiên c u ..........................................................................................22
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u....................................................................................22

3.4.1. Th c hi n úng quy trình ch n nuôi ã
3.4.2. Ph

ra c a tr i.....................................22

ng pháp b trí thí nghi m........................................................................23


vi
3.5. Các ch tiêu theo dõi và ph
3.6. Ph

ng pháp theo dõi ..................................................24

ng pháp x lý s li u ..................................................................................25

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N.....................................26
4.1 K t qu ph c v s n xu t ....................................................................................26
4.1.1. Công tác gi ng ................................................................................................26
4.1.2. Công tác ch n nuôi ..........................................................................................26
4.1.3. Công tác thú y .................................................................................................28
4.2. K t qu chuyên

khoa h c ..............................................................................32

4.2.1. K t qu theo dõi ti u khí h u chu ng nuôi .....................................................32
4.2.2. T l nuôi s ng ................................................................................................33
4.2.3. Kh i l

ng gà thí nghi m qua các tu n tu i ...................................................35

4.2.4. T l

ng

u và k thu t i u ch nh ............................................................38

4.2.5. Kh n ng s d ng th c n c a gà thí nghi m .................................................39
4.2.6. Tình hình nhi m m t s b nh

gà thí nghi m ...............................................41

4.2.7. Chi phí tr c ti p cho 1 gà h u b .....................................................................42
PH N 5: K T LU N VÀ

NGH ....................................................................45

TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................46


1

Ph n 1
M
1.1.

U

tv n

Nông nghi p chi m m t v trí quan tr ng trong n n kinh t qu c dân
c a n c ta.
phát tri n n n nông nghi p toàn di n, ngoài tr ng tr t, ch n
nuôi chi m v trí không nh trong s nghi p phát tri n nông nghi p và nâng
cao i s ng c a ng i dân. Ch n nuôi không nh ng góp ph n làm t ng thu
nh p, t n d ng ngu n lao ng th a, còn là m t ngu n l i không nh cho b t
c m t qu c gia nông nghi p nào.
Vi t Nam ngành ch n nuôi nói chung và ch n nuôi gia c m nói riêng
ã có t lâu nh ng quy mô còn nh l . Trong nh ng n m g n ây, ngành ch n
nuôi gia c m phát tri n m nh c v s l ng và ch t l ng. Nó không nh ng
áp ng

c nhu c u trong n c, mà còn xu t kh u sang n c ngoài. Ch n
nuôi gia c m có ý ngh a kinh t l n vì nó có kh n ng áp ng nhanh nhu c u
v các lo i s n ph m nh tr ng, th t có giá tr dinh d ng cao (có t l protein
cao và y
các axit amin thi t y u). Ngoài ra nó còn cung c p phân bón
cho ngành tr ng tr t và cung c p m t s s n ph m ph nh lông cho ngành
công nghi p nh .
Trong nh ng n m g n ây v i m c tiêu th c hi n công nghi p - hóa
hi n i hóa nông nghi p nông thôn theo ch tr ng c a Ð ng và Nhà N c,
ngành ch n nuôi ã có
cs
u t v khoa h c k thu t, v n, a gi ng
m i có n ng su t, ch t l ng hi u qu cao vào s n xu t góp ph n vào thay i
b m t kinh t nông thôn. V i nh ng chính sách thu n l i và phù h p c a nhà
n c, nên ngành ch n nuôi gà ã và ang phát tri n m nh m v i r t nhi u
tr i nuôi gà v i nhi u quy mô.
Gi ng gà Isa brown
c nh p v n c ta t Pháp, n m 1998, c ng
ang
c phát tri n v i nhi u quy mô trang tr i l n. ây là gi ng gà cho
n ng su t tr ng cao, mang l i hi u qu kinh t cho ng i ch n nuôi. Li u các
quy trình nuôi d ng khác nhau trong các nông h , các a ph ng có nh
h ng n s c s n xu t c a gà Isa brown hay không? Mùa v có nh h ng
t i s c s n xu t hay không
có thêm s li u khoa h c v gà Isa brown v y
chúng tôi th c hi n tài: “Nghiên c u nh h ng c a mùa v
ns cs n
xu t c a gà Isa brown th ng ph m giai o n h u b nuôi chu ng kín t i
Thái Nguyên”

2
1.2. M c tiêu c a

tài

- ánh giá m c
nh h ng c a mùa v t i kh n ng s n xu t c a gà
Isa brown th ng ph m giai o n h u b .
- T ng b c hoàn thi n quy trình nuôi d ng, ch m sóc
phát huy
ti m n ng c a con gi ng, góp ph n hoàn thi n quy trình ch n nuôi gà theo
h ng an toàn sinh h c.
- B n thân

c làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c.

- Cung c p s li u

làm c s

phát tri n ch n nuôi gà sinh s n.

1.3. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a
- K t qu c a
ti p theo.

tài

tài có th làm tài li u tham kh o trong các nghiên c u

- C s khoa h c
sóc gà có hi u qu .

khuy n cáo ng

i dân cách nuôi d

ng và ch m


3

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. C s khoa h c c a vi c nghiên c u s di truy n các tính tr ng s n
xu t c a gia c m
Khi nghiên c u các tính tr ng s n xu t c a gia c m, các nhà khoa h c
không nh ng nghiên c u v
c i m di truy n mà còn nghiên c u n các
y u t ngo i c nh tác ng lên tính tr ng ó. B n ch t di truy n các tính tr ng
s n xu t: Theo quan i m di truy n h c thì h u h t các tính tr ng v n ng su t
c a gia c m nh : Sinh tr ng, sinh s n, cho lông, cho tr ng, cho th t... ph n
l n u là các tính tr ng s l ng (Quantitative Character) và do các gen n m
trên cùng nhi m s c th (NST) quy nh.
Ph n l n s thay i trong quá trình ti n hoá c a sinh v t c ng là s thay

i c a các tính tr ng s l ng. Tính tr ng s l ng là nh ng tính tr ng mà
ó s sai khác nhau v m c
gi a các cá th rõ nét h n là s sai khác v
ch ng lo i. S sai khác nhau này chính là ngu n v t li u cho ch n l c t
nhiên c ng nh ch n l c nhân t o. Các tính tr ng s l ng
c quy nh b i
nhi u gen, các gen i u khi n tính tr ng s l ng ph i có môi tr ng phù h p
m i
c bi u hi n hoàn toàn.
Theo Nguy n V n Thi n, (1995) [23] thì giá tr o l ng c a tính tr ng
s l ng trên m t cá th
c g i là giá tr ki u hình (Phenotypic value) c a
cá th ó. Các giá tr có liên quan t i ki u gen là giá tr ki u gen (Genotypic
value) và giá tr có liên h v i môi tr ng là sai l ch môi tr ng
(Environmental deviation). Nh v y ki u gen quy nh m t giá tr nào ó c a
ki u hình và môi tr ng gây ra m t s sai l ch v i giá tr ki u gen theo h ng
này ho c h ng khác. Quan h ó
c bi u th nh sau:
P=G+E
Trong ó: P: Là giá tr ki u hình
G: Là giá tr ki u gen
E: Là sai l ch môi tr

ng

Tuy nhiên khác v i tính tr ng ch t l ng, giá tr ki u gen c a tính tr ng
s l ng do nhi u gen nh (Minorgene) c u t o thành. ó là hi u ng riêng
bi t c a t ng gen thì r t nh , nh ng t p h p nhi u gen nh s có nh h ng rõ

4
r t n tính tr ng nghiên c u. Hi n t ng này g i là hi n t ng a gen
(Polygene) g m các thành ph n: C ng g p, tr i và t ng tác gen, nên
c
bi u th theo công th c sau:
G=A+D+I
Trong ó: G: Là giá tr ki u gen
A: Là giá tr c ng g p (Additive value)
D: Là giá tr sai l ch tr i (Dominance deviation)
I : Là giá tr sai l ch t

ng tác (Interaction deviation)

Trong ó giá tr c ng g p (A) là do giá tr gi ng quy nh, là thành ph n
quan tr ng nh t c a ki u gen vì nó n nh, có th xác nh
c và di truy n
l i cho th h sau, có ý ngh a trong ch n dòng thu n, là c s cho vi c ch n
gi ng. Hai thành ph n sai l ch tr i (D) và t ng tác gen (I) cùng có vai trò
quan tr ng, là giá tr gi ng c bi t ch có th xác nh
c thông qua con
ng th c nghi m. D và I không di truy n
c và ph thu c vào v trí và s
t ng tác gi a các gen. Chúng là c s c a vi c lai gi ng. ng th i tính tr ng
s l ng c ng ch u nh h ng c a môi tr ng chung và môi tr ng riêng:
- Sai l ch môi tr ng chung (General environmental) (Eg) là sai l ch do
các y u t tác ng lên toàn b các cá th trong nhóm v t nuôi. Lo i này có
tính ch t th ng xuyên và không c c b nh : Th c n, khí h u... Do v y ó
là sai l ch gi a các nhóm, gi a các cá th và gi a các ph n khác nhau trên
m t c th .
- Sai l ch môi tr ng riêng (Environmental deviation) (Es) là các sai

l ch do các y u t môi tr ng tác ng riêng r lên t ng nhóm cá th v t nuôi
ho c m t giai o n nào ó trong i m t con v t hay các ph n khác nhau c a
con v t. Lo i y u t này có tính ch t không th ng xuyên và c c b nh các
thay i v th c n, khí h u, tr ng thái sinh lý... gây ra. Nh v y, quan h c a
ki u hình (P), ki u gen (G) và môi tr ng (E) c a m t cá th bi u th nh sau:
P = A + D + I + Eg + Es
Trong ó: P: Là giá tr ki u hình (phenotyp Value)
A: Là giá tr c ng g p (Additive Value)
D: Là giá tr sai l ch tr i (Dominance Value)
I: Là sai l ch t

ng tác hay sai l ch át gen (Epistatic deviation)

Eg: Là sai l ch môi tr

ng chung (General enviromental diviation)


5
Es: Là sai l ch môi tr ng riêng (Special enviromental diviation) nh
v y, n ng su t gi ng v t nuôi ph thu c vào các y u t di truy n và ngo i
c nh. V t nuôi nh n
c kh n ng di truy n t b m , nh ng s th hi n kh
n ng ó ki u hình l i ph thu c vào ngo i c nh môi tr ng s ng (nh ch
ch m sóc, nuôi d ng, qu n lý…). ây là c s
t o l p m t i u ki n
ngo i c nh thích h p nh m c ng c phát huy t i a kh n ng di truy n c a
các gi ng v t nuôi, c bi t là gia c m.
Do ó
t

c n ng su t, ch t l ng cao trong ch n nuôi (giá tr ki u
hình nh mong mu n) chúng ta c n ph i có gi ng t t và t o ra môi tr ng
thích h p phát huy h t ti m n ng c a gi ng. Trong tài này, chúng tôi s
nghiên c u nh h ng c a môi tr ng (E) n giá tr ki u hình, t ó tìm ra
m c
nh h ng c ng nh t o ra môi tr ng thích h p
ti m n ng c a
gi ng (G)
c th hi n ra giá tr ki u hình (P) có l i cho ng i ch n nuôi.
2.1.2.
* Sinh tr

c i m sinh h c v gia c m
ng

Sinh tr ng là quá trình t ng kích th
bào, mô, c quan giúp cho c th l n lên.

c, kh i l

ng c a cùng m t lo i t

Theo Nguy n Kim
ng và c ng s , (1975) [15] sinh tr ng là quá
trình tích l y ch t h u c cho quá trình ng hóa và d hóa, s t ng v chi u
cao, chi u dài b ngang, kh i l ng các b ph n, toàn b c th con v t trên
c s tính di truy n t
i tr c.
Chambers, (1990) [31] nh ngh a: Sinh tr ng là quá trình tích l y các
b ph n trên c th nh th t, x ng, da nh ng b ph n này không nh ng khác

nhau v t c sinh tr ng mà còn ph thu c vào ch
dinh d ng.
Sinh tr ng g n li n v i phát d c. ó là quá trình thay i v ch t l ng, là
s t ng và hoàn ch nh thêm v ch c n ng ho t ng các b ph n, c quan.
Sinh tr ng và phát d c có m i quan h m t thi t, không tách r i nhau
mà nh h ng l n nhau, là quá trình di n ra trên cùng m t c th làm cho con
v t ngày càng hoàn ch nh.
S sinh tr ng, phát d c c a gia súc, gia c m luôn tuân theo quy lu t
nh t nh, ó là quy lu t sinh tr ng phát d c theo giai o n, quy lu t sinh
tr ng phát d c không u và quy lu t tính chu k .
Tính toàn b giai o n c a sinh tr ng bi u hi n d i hình th c khác
nhau. Theo Nguy n Ân và c ng s , (1983) [2] th i gian c a các giai o n dài


6
t bi n trong sinh tr ng c a t ng gi ng
hay ng n, s l ng giai o n s
t ng cá th có s khác nhau. S sinh tr ng và phát d c không ng u
c th hi n s thay i rõ r t v t c
sinh tr ng và c ng
t ng trong
c a c th con v t t ng l a tu i. S sinh tr ng không u còn bi u hi n
t ng c quan b ph n: Mô c , x ng… có b ph n th i k phát tri n này
nhanh nh ng th i k khác l i phát tri n ch m.
ng v phía c nh sinh h c các nhà khoa h c cho r ng s sinh tr ng
c
xem nh là s t ng h p protein, nên ng i ta th ng l y vi c t ng kh i l ng c
th làm ch tiêu t ng tr ng. Tuy nhiên, t ng tr ng không ng ngh a v i t ng
kh i l ng, s t ng tr ng th c s là s t ng lên v kh i l ng, s l ng và các
chi u c a các t bào mô c (theo Nguy n Thu Quyên, 2008 [22]).

Theo Nguy n Kim
ng và c ng s , (1992) [15] phát hi n ra quy lu t
u tiên các ch t dinh d ng i v i s phát tri n c a các c quan tiêu hóa, t
ch c c , t ch c m , sau khi th a các ch t dinh d ng m i cho tích l y m .
Sinh tr ng là quá trình sinh lý ph c t p kéo dài t lúc tr ng
c th
tinh n khi con v t tr ng thành. Vi c ánh giá chính xác toàn b quá
trình sinh tr ng là m t công vi c khó kh n ph c t p. Ngày nay các nhà
ch n gi ng v t nuôi có khuynh h ng s d ng các ph ng pháp n gi n
và th c t . ó là, xác nh kh n ng sinh tr ng theo ba h ng: Chi u cao,
th tích và kh i l ng.
Kh i l ng c th : V m t sinh h c sinh tr ng
c coi nh là quá trình
t ng h p tích l y d n các ch t mà ch y u là protein. Do v y, có th l y vi c
t ng kh i l ng làm ch tiêu ánh giá kh n ng sinh tr ng c a gia súc, gia c m.
Kh i l ng c th gia c m là m t tính tr ng di truy n s l ng. Tính tr ng
này có h s di truy n khá cao và ph thu c nhi u vào c i m c a gi ng, loài.
Còn theo Brandsch và Bilchel, (1972) [3] thì h s di truy n là 40 – 60 %.
Ngoài ra, tính tr ng kh i l
tính bi t, tu i, h ng s n xu t,
ngo i c nh, môi tr ng.

ng c th còn liên quan và ph thu c vào
ng th i bi n i m nh d i tác ng c a

Kh i l ng c th còn t ng quan v i kh i l ng tr ng c ng nh kích
th c t t c các ph n c a c th
8 tu n tu i. Gi a kh i l ng c th và s c
có m i t ng quan âm.
- Các ch tiêu ánh giá sinh tr

Theo Nguy n Kim

ng:

ng và c ng s , (1975) [15] t c

sinh tr

ng là


7
t ng c a các chi u c a c th trong kho ng th i gian nh t nh.
c ng
Trong ch n nuôi gia c m ng i ta th ng s d ng hai ch s
mô t t c
sinh tr ng: Sinh tr ng tuy t i và sinh tr ng t ng i.
Sinh tr ng tuy t i là s t ng lên v kh i l ng kích th c và th tích
c th lúc k t thúc kh o sát (Tiêu chu n Vi t Nam 2 ,39-1977) [28]. Sinh
tr ng tuy t i th ng
c tính b ng gam/con/ngày.
th sinh tr ng
tuy t i có d ng parabol, giá tr sinh tr ng tuy t i càng cao thì hi u qu
kinh t càng l n.
Sinh tr ng t ng i là t l ph n tr m t ng lên v kh i l ng, kích
th c và th tích c th lúc k t thúc kháo sát (Tiêu chu n Vi t Nam 2,401977) [29].
ng bi u di n sinh tr ng t ng i có d ng hypebol cao
giai o n sau s sinh và gi m d n v giai o n tr ng thành. Sinh tr ng
t ng i tính b ng n v %.
* Kh n ng chuy n hóa th c n

Trong ch n nuôi nói chung và ch n nuôi gia c m nói riêng, vi c t o ra
gi ng m i có n ng su t cao thì ch a , mà còn ph i t o ra ngu n th c n
giàu ch t dinh d ng phù h p v i c tính sinh lý, phù h p v i m c ích s n
xu t c a t ng gi ng, dòng và phù h p v i t ng giai o n phát tri n c a v t nuôi.
Tiêu t n th c n/t ng kh i l ng là h s chuy n hoá th c n, v i gà
nuôi th t, tiêu t n th c n ch y u dùng cho vi c t ng kh i l ng. N u t ng
kh i l ng càng nhanh thì c th
ng hoá t t, kh n ng trao i ch t cao, do
v y hi u qu s d ng th c n cao d n n tiêu t n th c n th p.
B ng th c nghi m ã ch ng minh tiêu t n th c n cho t ng kh i l ng
ph thu c vào r t nhi u y u t nh : Gi ng, tu i, tính bi t, mùa v , ch
ch m sóc nuôi d ng c ng nh tình hình s c kh e c a àn gia c m.
H s t ng quan di truy n gi a kh i l ng c th và t ng kh i l ng
v i tiêu t n th c n th ng r t cao
c xác nh là (0,5 - 0,9). T ng quan
gi a sinh tr ng và chuy n hoá th c n là t ng quan âm t (-0,2 n -0,8).
Theo Phan S
i t, (1990) [12] khi nuôi gà broiler Ross - 208 6 tu n
tu i v i các m c n ng l ng khác nhau cho tiêu t n th c n 1,88 - 2,2 kg.
Sinh tr ng nhanh và tiêu t n th c n th p luôn là m c tiêu c a nhi u
công trình nghiên c u v lai t o gi ng gia c m.
i v i gia c m sinh s n, th ng tính tiêu t n th c n cho 10 qu tr ng
hay 1 kg tr ng. Hi n nay nhi u c s ch n nuôi trên th gi i ã áp d ng
ph ng pháp tính m c tiêu t n th c n b ng l ng chi phí th c n cho gia
c m t lúc 1 ngày tu i cho n 1 n m .


8
c Ti n, Nguy n Th M i và c ng s (1999) [27], gà
Theo Phùng

Ai C p tiêu t n 2,33 kg th c n/10 qu tr ng trong 43 tu n .
Nguy n Huy
t, Tr n Long và c ng s (1996) [10] cho bi t, tiêu
t n th c n/10 tr ng trong 12 tháng c a gà Goldline 54 th ng ph m
t 1,65 – 1,84 kg.
Nguy n Huy
t và c ng s (2000) [11] cho bi t, tiêu t n th c n/10
tr ng c a gà BE43, ISA – MPK, AA l n l t là: 3,3, 3,45, 3,66 kg.
Gà mái Goldline 54 b m : Th c n tiêu th cho 1 gà nuôi: 7,8 kg
Gà mái Hy-line Brown b m : 7,65 kg, th

ng ph m: 5,7 - 6,0 kg

Gà Brown Nick: H n ch th c n: 6,1 - 6,4 kg, Cho n t do: 6,4 - 6,7 kg
Gà Babcock B – 380: Th c n tiêu th /mái là 6,9 kg (gà mái b m ), 6,6
kg (gà mái th ng ph m).
* Kh n ng sinh s n c a gia c m
Kh n ng sinh s n c a gia c m
c
c th hi n b i các ch tiêu
v s n l ng, kh i l ng, hình d ng, ch t l ng tr ng, kh n ng th tinh
và p n .
i v i các gi ng gia c m khác nhau, kh n ng sinh s n c ng
r t khác nhau.
- S n l ng tr ng: S n l ng tr ng là l ng tr ng mà gia c m mái
ra
trong m t vòng i, ph thu c vào tu i thành th c, c ng
tr ng, t n s
th hi n b n n ng òi p, th i gian ngh
và th i gian

kéo dài. Theo
Bandsch và Bilchel (1978) [4], s n l ng tr ng
c tính trong 365 ngày k
t khi qu tr ng u tiên.
C ng
tr ng là s c tr ng trong m t th i gian ng n, có liên quan
ch t ch v i s c tr ng trong c n m c a gia c m. s xu t hi n b n n ng òi
p ph thu c vào y u t di truy n, th hi n các gi ng khác nhau v i nh ng
m c
khác nhau. S khác nhau ó th hi n th i i m p và th i gian p
kéo dài. Ph n l n các dòng gà ham p u có s c tr ng kém.
Th i gian ngh
c a gia c m gi a các chu k
tr ng nh h ng tr c
ti p t i s n l ng tr ng. Y u t này b nh h ng b i tính mùa v , s thay i
th c n, di chuy n, ... Th i gian
kéo dài
c tính theo th i gian
tr ng
n m u, b t u t khi
qu tr ng u tiên t i khi thay lông hoàn toàn.
Gi a th i gian tr ng kéo dài v i s thành th c có t ng quan ngh ch rõ r t,
v i s c tr ng có t ng quan d ng r t cao (Brandsch, Biichel, 1978) [4].


9
- N ng su t tr ng: N ng su t tr ng là s tr ng m t gia c
trong m t n v th i gian. i v i gia c m tr ng, ây là ch
quan tr ng nh t, ph n ánh tr ng thái sinh lý và kh n ng ho
sinh d c. N ng su t tr ng ph thu c nhi u vào gi ng, c i

h ng s n xu t, mùa v và dinh d ng ...

m mái sinh ra
tiêu n ng su t
t ng c a h
m c a cá th ,

Gà h ng tr ng th ng có n ng su t tr ng r t cao, Nguy n Huy t và
CS (1996) [9], [10] cho bi t gà Moravia và gà Goldline - 54 th ng ph m cho
n ng su t tr ng/ mái/ n m t t ng ng 242 và 259 - 265 qu .
Gi a các dòng trong m t gi ng, dòng tr ng có n ng su t tr ng cao h n
dòng mái, Bùi Quang Ti n và CS (1999) [26], nghiên c u trên gà Ross - 208
cho bi t n ng su t tr ng/9 tháng
c a dòng tr ng t 106,39 qu dòng mái
t 151,08 qu .
- Kh i l ng tr ng: Kh i l ng tr ng là m t ch tiêu liên quan m t thi t
t i ch t l ng tr ng gi ng, k t qu p n , ch t l ng và s c s ng c a gà con.
Kh i l
sóc, nuôi d
Brandsch và
(1995) [23]

ng tr ng gia c m ph thu c vào gi ng, tu i , ch
ch m
ng, ...Kh i l ng tr ng có h s di truy n
cao. Theo
Bilchel (1978) [4], = 0,48 - 0,8; theo Nguy n V n Thi n
= 0,6 - 0,74.

c a gia c m và s thay i kh i

Kh i l ng tr ng t ng theo tu i
l ng tr ng ng v i s thay i kh i l ng c th . Bùi Quang Ti n và CS
(1995) [25] nghiên c u v gà Ross - 208 cho bi t kh i l ng tr ng các tu n
tu i 27; 32; 38 và 42 l n l t là: 53,96; 54,85; 56,76; 57,10 g/ qu
iv i
dòng tr ng và 52,41; 54,20; 56,38; 56,89 g/qu
i v i dòng mái.
- Hình d ng tr ng: Tr ng gia c m th ng có hình ô van và
c th
hi n qua t s gi a chi u dài và chi u r ng c a tr ng hay ng c l i. Ch s
này không bi n i theo mùa (Brandsch và Bilchel,1978) [4].
Trong ch n nuôi gia c m sinh s n, ch s hình d ng tr ng là m t ch tiêu
xem xét ch t l ng c a tr ng p. Nh ng qu tr ng dài ho c quá tròn u
có t l n th p. Nguy n Quý Khiêm (1996) [18] cho bi t, tr ng gà Tam
Hoàng ch s hình d ng trung bình 1,24 - 1,39 cho t l n cao h n so v i
nhóm tr ng có ch s hình d ng n m ngoài biên này.
- Ch t l ng tr ng: Tr ng gà g m 3 ph n c b n là v , lòng
và lòng
tr ng. Theo V ng
ng (1968) [14] khi so v i t ng kh i l ng tr ng thì v
chi m 10 - 11,6 %, lòng tr ng chi m 57 – 60 % và lòng chi m 30 – 32 %.


10
Ch t l

ng tr ng

c th hi n

các ch tiêu sau:

+ Màu s c v tr ng: không có ý ngh a l n trong vi c ánh giá ch t l ng
tr ng, nh ng có giá tr trong ch n gi ng và th hi u tiêu dùng. Màu s c tr ng
là tính tr ng a gien, có h s di truy n bi n ng
= 0,55 - 0,75 Brandsch
và Bilchel (1978) [4], khi cho lai dòng gà tr ng v tr ng v i dòng gà tr ng v
màu, v tr ng gà lai s có màu trung gian.
+
dày và
b n c a v tr ng:
dày,
b n hay
ch u l c c a v
tr ng là nh ng ch tiêu quan tr ng i v i tr ng gia c m, có nh h ng n
k t qu p n và v n chuy n. Chúng ph thu c vào gi ng, tu i, i u ki n
ch m sóc và nuôi d ng ... nhi t
chu ng nuôi cao, tu i già hay stress u
làm gi m
dày và s c b n c a v tr ng. H s di truy n
dày c a v
tr ng, theo Nguy n V n Thi n (1995) [23] là 0,3.
Nguy n Quý Khiêm (1996) [18] cho bi t, tr ng gà Tam Hoàng có
dày v trung bình là 0,34 - 0,37mm,
ch u l c t 3,47kg/
.
+ Ch s lòng , ch s lòng tr ng và n v Haugh: Khi xem xét ch t
l ng c a tr ng th ng ph m c ng nh tr ng gi ng, ng i ta c bi t quan
tâm t i các ch tiêu này. Các ch tiêu này càng cao thì ch t l ng tr ng càng
t t và t l n càng cao.

Ch s lòng : Ch s lòng
b ng t s gi a chi u cao và
ng kính
c a nó. Theo Card và Nesheim (d n theo Ngô Gi n Luy n, 1994) [20], ch s
lòng
c a tr ng gà kho ng 0,40 - 0,42.
+ Ch s lòng tr ng: Là ch tiêu ánh giá ch t l ng lòng tr ng,
c
tính b ng t s gi a chi u cao lòng tr ng c và trung bình c ng
ng
kính l n và
ng kính nh c a nó. Ch s này càng l n thì ch t l ng
lòng tr ng càng cao. Ch s lòng tr ng b nh h ng b i gi ng, tu i và ch
nuôi d ng.
+

n v Haugh: n v Haugh
c Haugh R (1930) xây d ng, s
d ng
ánh giá ch t l ng tr ng, ph thu c kh i l ng và chi u cao lòng
tr ng c.
n v Haugh càng cao thì ch t l ng tr ng càng t t.
n v
Haugh b nh h ng b i th i gian b o qu n tr ng, tu i gia c m mái (gà càng
già, tr ng có n v Haugh càng th p), b nh t t, nhi t , thay lông (sau thay
lông
n v Haugh cao h n tr c thay lông) và gi ng (Uyterwal và c ng s ,
2000) [34]. Theo Peniond Jkevich và c ng s (d n theo B ch Thanh Dân,
1995) [6], ch t l ng tr ng n u r t t t có ch s Haugh 80 - 100, t t: 79 - 65,
trung bình: 64 - 55 và x u < 55.

11
2.1.3. Các y u t
h

nh h

ng

n kh n ng s n xu t c a gia c m

S c s n xu t tr ng là c i m ph c t p và bi n
ng b i t ng h p các y u t bên trong và bên ngoài.

ng, nó ch u nh

- Gi ng, dòng: nh h ng n s c s n xu t m t cách tr c ti p. C th
gi ng Leghorn trung bình có s n l ng 250 - 270 tr ng/n m. V s n l ng
tr ng, nh ng dòng ch n l c k th ng t ch tiêu cao h n nh ng dòng ch a
c ch n l c k kho ng 15 - 30 % v s n l ng.
- Tu i gia c m: có liên quan ch t ch t i s
tr ng c a nó. Nh m t
quy lu t, gà s n l ng tr ng gi m d n theo tu i, trung bình n m th hai
gi m 15 - 20 % so v i n m th nh t, còn v t thì ng c l i, n m th hai có
s n l ng tr ng cao h n n m th nh t 9 - 15 %.
- Tu i thành th c sinh d c: Liên quan n s c
tr ng c a gia c m, nó
là c i m di truy n cá th . S n l ng tr ng c a 3 - 4 tháng u tiên t ng
quan thu n v i s n l ng tr ng c n m.

- nh h ng c a nhi t : Gà con giai o n còn nh (30 ngày tu i
u) c quan i u khi n nhi t ch a hoàn ch nh, cho nên yêu c u v nhi t
t ng i cao. Nó r t nh y c m v i tác ng c a i u ki n khí h u thay i.
Nh ng ngày u tiên thân nhi t c a gà con m i n không n nh và ph
thu c vào nhi t
chu ng nuôi. Vì th nhi t
chu ng nuôi trong giai o n
u c a gà c n ph i quan tâm gi m, n u nhi t
quá th p gà con s t
ng
l i, không n, gà sinh tr ng kém ho c ch t do t
ng d m p lên nhau.
Song các giai o n sau n u nhi t
môi tr ng quá cao thì s h n ch vi c
s d ng th c n, gà u ng nhi u n c, bài ti t phân l ng, h n ch kh n ng
sinh tr ng và gà d m c b nh các
ng tiêu hoá.
Gia c m có thân nhi t t ng i n nh, s n nh này là do chúng có
s i u hoà nhi t hoàn ch nh, trong ó h th n kinh óng vai trò quan tr ng.
Nhi t
c a các c quan bên trong và c a não luôn thay i, nó cao h n nhi t
trung bình c a thân, nhi t
c a da th p h n và có th b thay i, thân
nhi t c a gia c m trung bình 40 - 42 . Nhi t
c a c th dao ng do
các y u t nuôi d ng, tu i, gi ng gia c m, th i gian trong ngày c ng nh
m c
ho t ng c a gà. S n nh t ng i nhi t
c a c th gia c m
( ng nhi t)

c gi l i ch trong i u ki n cân b ng gi a s t o nhi t và
s m t nhi t. i u này t
c nh s i u hoà hoá h c (thông qua quá trình
trao i ch t) và i u hoà lý h c (s thay i nào v nhi t
c a môi tr ng
u nh h ng n c ch i u ti t nhi t gia c m và nó nh h ng n quá
trình sinh tr ng và phát d c c a chúng).


12
nh h ng c a y u t nhi t
là nh ng tác ng c a nó liên quan n
vi c tiêu th th c n, ngoài ra còn làm t ng ho t ng sinh lý c a h tu n
hoàn, hô h p gây stress m nh. Nhi t
thích h p nh t cho gà là 15
n
25 . Nh ng thay i nhi t
trên và d i ng ng này u có th gây stress
và nh h ng n kh n ng sinh tr ng và phát tri n c a gà.
Liên quan m t thi t n s n l ng tr ng.
i u ki n n c ta nhi t
ch n nuôi thích h p v i gia c m tr ng là 14 – 22 . N u nhi t
trên gi i
h n cao s th i nhi t nhi u qua hô h p và n u d i gi i h n th p s gia c m
ph i huy ng n ng l ng ch ng rét.
- nh h

ng c a

m không khí.

m
c ng là m t tác nhân nh h ng n sinh tr ng và phát tri n c a
gia c m. Trong m i i u ki n c a th i ti t, n u m
không khí cao u b t
l i cho gia súc, gia c m, b i vì nhi t
th p mà m
cao làm t ng kh n ng
d n nhi t, gà con d m t nhi t gây c m l nh và ng c l i nhi t
cao, m
cao làm c th gia c m th i nhi t khó kh n và d n n c m nóng. Nhi t
và
m
là hai y u t luôn thay i theo mùa v , cho nên nh h ng c a th i
ti t mùa v
n t c sinh tr ng c a gia c m là i u t t y u.
Vai trò c a m
không khí, cùng v i nhi t
môi tr ng luôn luôn là
nh ng tác nhân ch y u nh h ng tr c ti p n ti u khí h u chu ng nuôi, t
ó nh h ng tr c ti p n ho t ng s ng hàng ngày c a c th gia c m,
chúng không nh ng ch u nh h ng khi gia c m ã l n mà còn tác ng khi
chúng giai o n nh , th m chí còn c giai o n phôi thai. Phisinhin
(1985) d n theo tài li u c a Larion B.P (trích t
ào V n Khanh, 2002) [17]
xác nh n, gà con n vào mùa xuân, th ng sinh tr ng kém trong 15 ngày
u, sau ó t c
sinh tr ng kéo dài n 3 tháng tu i. Smetner CI (1975)
(trích t
ào V n Khanh, 2002) [17], ã ch ng minh r ng: Gà con n vào

mùa xuân và mùa hè, th i gian u sinh tr ng kém, ng c l i n vào mùa
thu thì gà sinh tr ng t t ngay trong nh ng ngày tu i u. Nh v y trong i u
ki n khí h u t i u, m
th p, th i ti t mát m s nh h ng t t n sinh
tr ng c a gia c m.
- Ánh sáng: Gia c m r t nh y c m v i ánh sáng, c bi t là giai o n
gà con và giai o n gà . Th i gian và c ng
chi u sáng phù h p s
t o i u ki n thu n l i cho gà n, u ng, v n ng nh h ng t t n kh
n ng sinh tr ng.
Nó
c u c a gà

c xác nh qua th i gian chi u sáng và c ng
chi u sáng. Yêu
th i gian chi u sáng 12 - 16 gi /ngày, có th s d ng ánh sáng


13
m b o gi chi u sáng và c ng
chi u
t nhiên và ánh sáng nhân t o
sáng 3 - 3,5 w/ . Th i gian gà tr ng tr ng t 7 - 17 gi , nh ng a s
vào bu i sáng. c th s gà 7 - 9 gi
t 17,7 % so v i t ng s gà trong
ngày. n c ta i u ki n khí h u khác v i các n c nên c ng
tr ng
gà cao nh t vào 8 - 12 gi chi m 60 % so v i gà tr ng trong ngày.
-M t
nuôi c ng là m t v n

nh y c m, nh h ng t i hi u qu
và n ng su t ch n nuôi gia c m. Nuôi m t
th a lãng phí lao ng, lãng
phí chu ng tr i và hi u qu s n xu t th p. Nuôi m t
cao không h p
lý nh h ng t i ti u khí h u chu ng nuôi nh h ng c a m t
nuôi
g m nhi u y u t .
M t
nuôi nh h ng t i hàm l ng khí c sinh ra trong chu ng
nuôi. Khí c trong chu ng sinh ra t phân b phân hu , n c ti u, n c
th i, th c n th a ... t o thành các khí
,
,
,
... khí
khi
i vào c th hàm l ng ki m d tr trong máu t ng, gia c m r i vào trúng
c ki m (
Ng c Hoè, 1995) [16]. Khi làm l ng
trong chu ng là
25ppm s làm gi m l ng hemoglobin trong máu, gi m s trao i khí,
gi m h p thu dinh d ng và làm gi m t ng tr ng c a gà t i 4 % (theo
Coldhaft T.M (1971) trích t
Ng c Hoè, 1995) [16]. Cùng v i
,
khí
c ng là khí c nh h ng t i sinh tr ng,
k t h p v i Na
trong d ch niêm m c

ng hô h p t o thành NaS, mu i này i vào máu,
thu phân thành
tác ng t i th n kinh gây trúng c cho gia súc. N u
n ng
l n h n 1mg/l gà s b ch t vì b li t trung khu hô h p (
Ng c Hoè, 1995) [16].
M t
chu ng nuôi nh h ng t i hàm l ng vi sinh v t trong chu ng,
chúng làm chu ng b i b n nhi u, cùng v i hàm l ng vi sinh v t có nhi u
trong ch t n chu ng, thông qua s có m t c a nhi t ,
m không khí là
vect lan truy n m m b nh. Theo
Ng c Hoè (1995) [16], trích t
Osbadistons, Gbrit (1968), khi nuôi gà th ng ph m t 11,5 con/
. Lên
14.5 con/
. S làm t ng thêm s t n công c a vi sinh v t và s l ng vi
sinh v t trong không khí t ng lên, ng th i m c
nhi m b nh và t l ch t
t ng theo. M t
nuôi nh h ng t i kh n ng i u hoà thân nhi t, vì m t
nuôi làm thay i nhi t ,
m c a ti u khí h u chu ng nuôi. Gi m m t
nuôi, góp ph n làm to nhi t t c th gà ra d dàng h n. V i i u ki n khí
h u n c ta, khi nuôi gà nh t thì m t
10 con/
ho c ít h n là c n thi t
c th to nhi t thu n l i.

14
cao thì hàm
Theo Van Hone P, 1991 [33] khi ch n nuôi gà m t
l ng
c sinh ra trong t n chu ng cao. Vì khi m t
,
,
,
gà ông thì l ng bài ti t th i ra nhi u h n, trong khi ó gà c n t ng c ng
trao i ch t nên l ng nhi t th i ra c ng nhi u, do ó nhi t
chu ng nuôi
t ng, nên s nh h ng n vi c t ng kh i l ng gà và làm t ng t l ch t khi
m t
chu ng nuôi khá cao cùng nhi t không khí cao.
- C ng
liên quan m t thi t t i s n l
cao thì s n l ng tr ng cao và ng c l i.

ng tr ng, n u c

ng

- Chu k
tr ng: Chu k
tr ng
c tính t khi qu tr ng u tiên
n khi ng ng
và thay lông, ó là chu k th nh t và l p l i ti p t c chu k
th hai. S n l ng tr ng ph thu c vào th i gian kéo dài chu k
tr ng.

- Thay lông: Sau m i chu k
tr ng gia c m ngh
và thay lông,
i u ki n bình th ng, thay lông l n u tiên là nh ng i m quan tr ng
ánh giá gia c m
t t hay x u. Nh ng con thay lông s m th ng là nh ng
con kém và kéo dài th i gian thay lông t i b n tháng. Ng c l i, nhi u con
thay lông mu n và nhanh, th i gian ngh
d i hai tháng, c bi t là àn gà
cao s n th i gian ngh
ch 4 - 5 tu n và l i ngay khi ch a hình thành b
lông m i, cá bi t có nh ng con ngay trong th i gian thay lông.
- Ngoài ra gia c m
tr ng còn ch u s chi ph i tr c ti p c a khí h u,
dinh d ng, th c n, ch m sóc qu n lý, tính p bóng....
2.1.4. Các y u t

nh h

ng

n sinh tr

- nh h ng c a di truy n: Sinh tr
gi ng, loài, cá th .

ng c a gia c m
ng c a gia c m ph thu c vào dòng,

- nh h ng b i tính cá bi t: gia c m gi a hai tính bi t có s khác

nhau v trao i ch t, c i m sinh lý, t c
sinh tr ng và kh i l ng
c th . Theo North, (1990) [32] ch ng minh gà tr ng l n h n gà mái trong
cùng th i gian và ch
th c n. Lúc m i n gà tr ng n ng h n gà mái
1%, tu i càng t ng s khác nhau càng l n; 3 tu n tu i là >11 %, 7 tu n
tu i là > 23 %, 8 tu n tu i là > 27 %.
- nh h

ng c a dinh d

ng.

Dinh d ng là y u t nh h ng l n t i kh n ng sinh tr ng, phát d c.
Không ch c n
mà còn ph i cân i t l các ch t thì kh n ng tiêu hóa h p
thu m i t t.


15
c L ng, (1995) [21] ch ra r ng mu n phát huy
Lê H ng M n, Bùi
c kh n ng sinh tr ng c a gia c m thì ph i cung c p th c n v i y
ch t dinh d ng
c cân b ng protein, axit amin và n ng l ng trao i,
c ng nh các vitamin, khoáng, ch t kích thích sinh tr ng.
- nh h

ng c a t c

m c lông.

Theo Brandsch và Bilchel, (1972) [3] t c
m c lông c ng là m t c
tính di truy n. ây chính là tính tr ng liên quan n c i m trao i ch t,
sinh tr ng và phát tri n c a gia c m, và là m t ch tiêu ánh giá s thu n
th c sinh d c. Gia c m có t c
m c lông nhanh thì s thành th c v th
tr ng s m và ch t l ng th t t t h n gia c m m c lông ch m.
Theo tài li u t ng h p c a Kushner, (1969) [19] thì t c
m c lông
quan h ch t ch v i sinh tr ng, th ng thì gà l n nhanh thì m c lông nhanh
h n gà m c lông ch m.
- nh h
+

ng c a i u ki n môi tr

ng và k thu t nuôi d

ng.

thông thoáng:

Gà càng l n thì khí th i c càng nhi u, vi c t o s thông thoáng cho
chu ng nuôi là h t s c c n thi t, giúp lo i b khí c
,
,
… ra bên
ngoài. Khi th i ti t n ng nóng có th b t h t công su t các qu t trong chu ng

nuôi. Chú ý khi thay i th i ti t c n i u ch nh th i gian ch y, ngh c a qu t
cho h p lý, tránh gây b t l i cho gà.
+
T o
các b nh v

m:
m thích h p 80 – 85 %. N u
ng hô h p.

m th p, hanh khô thì gà d m c

Theo Nguy n Thu Quyên (2008) [22] kh n ng sinh tr ng c a gia
c m b nh h ng r t l n b i y u t môi tr ng và i u ki n ch m sóc nuôi
d ng. Kh u ph n n y
và cân i các ch t dinh d ng, ch m sóc
qu n lý chu áo s có tác d ng t ng kh n ng sinh tr ng, nâng cao n ng
su t ch n nuôi.
Các y u t môi tr ng nh nhi t , thông thoáng và
m không thích
h p, m t
nuôi… có nh h ng rõ r t n s c kh e, quá trình trao i ch t
và hi u qu s d ng th c n. Trong ó, i u ki n thích h p nh t cho gà sinh
tr ng, phát tri n là 18 – 21°C.


16
2.1.5.

c i m c a gà Isa brown

Gà Isa brown có kh n ng thích nghi t t v i nhi u vùng khí h u khác nhau.
ây là gi ng gà chuyên tr ng d nuôi

các i u ki n nóng m, s c ch ng ch u

b nh t t, không nh ng cho s n l ng tr ng cao mà ch t l ng c ng r t th m ngon.
- Ngu n g c:
Gà Isa brown có ngu n g c t Pháp do hãng Hubbard s n xu t. Gi ng
gà này

c nh p vào n

c ta n m 1998, so v i các gi ng gà chuyên tr ng

khác nh Goldine 54 nh p n m 1990 t Hà Lan, Brown nick nh p t M
n m 1993, Hysex Brown nh p t M n m 1996, thì hi n nay gi ng gà này
là s l a ch n hàng
n

u và ang r t phát tri n trong các trang tr i ch n nuôi

c ta.
-

c i m v ngo i hình:

Chúng có kích th

c trung bình, lông màu nâu

, uôi và phía sau

lông tr ng.
-

c i m v sinh tr

ng: Gà sinh tr

c n ph i cho n kh ng ch kh i l
-

ng nhanh, ây là gà sinh s n nên

ng.

c i m v sinh s n: Gà Isa brown có s n l

ng tr ng trung bình t

250-270 qu /mái/n m.
Gà Isa brown nuôi
Kh i l

Vi t Nam

t n ng su t tr ng 280 qu /mái/n m.

ng tr ng 58 - 60 gam. V tr ng màu nâu. Gà b t

20. Th i gian

kéo dài cho

u

tu n tu i

n 76 tu n tu i.

Theo Tr n Th Hoài Anh, (2004) [1] cho bi t gà Isa brown nuôi t i B c
Ninh có t l
cao 96,34 %

là 33,04 %

21 tu n tu i, 54 %

22 tu n tu i và

t

nh

tu n tu i 30.

V i kh n ng áp ng
thích nghi ch ng

c yêu c u v s c s n xu t c ng nh kh n ng

b nh t t và

c bi t

c th tr

ng Vi t Nam r t a

chu ng. Trong nh ng n m t i, vi c phát tri n ch n nuôi gà chuyên tr ng theo
h

ng công nghi p thì ây s là gi ng gà

h n trong các trang tr i ch n nuôi gà

c nhân r ng và phát tri n m nh

Vi t Nam.


17
2.2. Tình hình nghiên c u trong n
2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n

c và ngoài n

c

c

n c ta, trong nh ng n m g n ây, nghành ch n nuôi gia c m ngày
càng phát tri n m nh m c v quy mô, s n l ng và ch t l ng c ng nh
hi u qu kinh t . Nhi u gi ng gà m i ã
c nh p theo các con
ng nh :
Vi n tr , h p tác ho c mua gi ng, ã làm cho c c u àn gà gi ng tr ng,
gi ng th t du nh p vào n c ta ngày càng phong phú, nh các gi ng gà Isa
brown, Hybro, Glodline 54, Tam Hoàng, Kabir, gà Ai C p… T n m 1990
tr l i ây công tác nghiên c u v gia c m ã
c các nhà khoa h c Vi t
Nam quan tâm trên nhi u khía c nh nh : Kh n ng sinh tr ng, sinh s n, hi u
su t s d ng th c n, quy trình nuôi d ng, phòng và tr b nh, nuôi thích
nghi, t o gi ng, dòng lai có n ng su t cao, ch t l ng t t h n…
Theo
Ng c Hòe,1995[16] cho bi t khi hàm l ng
trong chu ng
là 25ppm s làm gi m l ng hemoglobin trong máu, gi m s trao i khí, gi m
h p thu dinh d ng và làm gi m t ng tr ng c a gà t i 4%.
Theo Coldhaft T.M,1971(trích t
Ng c Hòe,1995)[16] cùng v i
, khí
c ng là khí c nh h ng t i sinh tr ng,
k t h p
v i Na trong d ch niêm m c
ng hô h p t o thành
S, mu i này i
vào máu th y phân thành
, tác ng t i th n kinh, gây trúng c cho

gia c m.
Theo
Ng c Hoè (1995)[16], vi c c i t o khí h u b ng cách làm tr n,
l p qu t thông gió và các h th ng làm mát mang l i hi u qu kinh t cao trong
ch n nuôi gà công nghi p..
Theo Nguy n Nh t Xuân Dung và c ng s (2010) [8] khi ti n hành ánh
giá nh h ng c a ki u nuôi chu ng kín thông gió và chu ng h trên kh u
ph n b sung 1 và 3 % d u u nành
c ti n hành trên 140 gà mái gi ng Isa
brown có tu i
là 43 tu n cho th y ch tiêu v ch t l ng tr ng nh kh i
l ng tr ng, ch s hình d ng, ch s lòng tr ng c, t l v , t l lòng ,
lòng tr ng và n v Haugh c a gà nuôi chu ng h t t h n chu ng thông gió
(P<0,01). B sung 1 % d u c ng có ch t l ng tr ng t t h n 3 %. Gà nuôi
chu ng kín thông gió mang l i hi u qu kinh t cao h n nh ng v n u t ban
u cao h n.
Theo Nguy n Nh t Xuân Dung và c ng s , (2001) [7] lo i và m c