Luận văn đánh giá ảnh hưởng của việc thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng một số dự án đến thu nhập và việc làm của người dân t

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
--------------NGUY N VĂN H I

ðÁNH GIÁ NH HƯ NG C A VI C THU H I, B I THƯ NG,
GI I PHÓNG M T B NG M T S

D

ÁN ð N THU NH P

VÀ VI C LÀM C A NGƯ I DÂN TRÊN ð A BÀN
HUY N QU VÕ - T NH B C NINH

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành
Mã s

: QU N LÝ ð T ðAI
: 60.62.16

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. H TH LAM TRÀ

HÀ N I - 2011


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s
li u, k t qu nêu trong lu n văn là trung th c và chưa t ng ñư c s d ng ñ
b o v m t h c v nào.
Tơi cam đoan r ng, m i s giúp đ cho vi c th c hi n lu n văn này đã
đư c c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn đ u đư c ch rõ ngu n
g c.

Hà n i, ngày…. tháng…. năm 2011
Tác gi lu n văn

Nguy n Văn H i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

i


L I C M ƠN
Trong quá trình th c hi n nghiên c u đ tài, tơi đã nh n ñư c s quan
tâm giúp ñ nhi t tình, s ñóng góp quý báu c a nhi u cá nhân và t p th , ñã
t o ñi u ki n thu n l i đ tơi hồn thành b n lu n văn này.
L i đ u tiên, tơi xin chân thành c m ơn PGS.TS H Th Lam Trà đã tr c
ti p hư ng d n tơi trong su t th i gian nghiên c u th c hi n đ tài.
Tơi xin c m ơn s góp ý chân thành c a các Th y, Cơ giáo Khoa Tài
nguyên và Môi trư ng, Vi n ðào t o sau ð i h c, Trư ng ð i h c Nơng
nghi p Hà N i đã t o đi u ki n cho tơi th c hi n đ tài.
Tơi xin chân thành c m ơn Ban lãnh đ o S Tài ngun và Mơi trư ng
B c Ninh, phịng ðăng ký đ t đai và phịng Qu n lý đ t đai (S Tài ngun và
Mơi trư ng B c Ninh); phịng Tài ngun và Mơi trư ng, phòng H t ng,
phòng Th ng kê, Văn phịng đăng ký quy n s

d ng đ t huy n Qu Võ,

UBND xã Vi t Hùng, UBND xã Qu Tân, UBND xã Phù Lương và UBND
xã Chi Lăng ñã t o đi u ki n giúp đ tơi trong th i gian nghiên c u th c hi n
lu n văn t i đ a phương.
Tơi xin c m ơn t i gia đình, nh ng ngư i thân, ñ ng nghi p và b n bè
ñã giúp ñ tơi trong q trình th c hi n đ tài.
M t l n n a tôi xin trân tr ng c m ơn !
Tác gi lu n văn

Nguy n Văn H i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

vi

Danh m c b ng

vii

1

ð TV Nð

1

1.1

Tính c p thi t c a đ tài

1

1.2

M c đích, u c u

3

1.2.1

M c ñích

3

1.2.2

Yêu c u

3

2

T NG QUAN C A V N ð NGHIÊN C U

4

2.1

Cơ s lý lu n c a công tác b i thư ng, GPMB

4

2.1.1

S c n thi t c a công tác b i thư ng, GPMB

4

2.1.2

ð c ñi m c a quá trình b i thư ng GPMB

6

2.2

Cơ s pháp lý và chính sách b i thư ng, h tr khi nhà nư c thu
h iñ t

2.2.1

Cơ s pháp lý c a b i thư ng, h tr và tái ñ nh cư khi Nhà nư c
thu h i ñ t

2.2.2

12

Nguyên t c chung c a b i thư ng, h tr và tái ñ nh cư khi Nhà
nư c thu h i ñ t

2.3

12

18

Nh ng n i dung cơ b n c a chính sách thu h i ñ t, b i thư ng,
h tr theo pháp lu t hi n hành

21

2.3.1

Ph m vi ñi u ch nh và ñ i tư ng áp d ng

24

2.3.2

B i thư ng ñ t

25

2.3.3

B i thư ng, h tr v tài s n

27

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

iii


2.3.4

M t s k t qu trong vi c th c hi n b i thư ng, gi i phóng m t
b ng

2.4

Vi t Nam

32

Nh ng kinh nghi m rút ra trong quá trình th c hi n b i thư ng,
GPMB

33

2.4.1

Kinh nghi m c a m t s nư c trên th gi i

33

2.4.2

Kinh nghi m t th c t công tác b i thư ng, GPMB t i Vi t Nam 41

2.4.3

Nh n xét, ñánh giá

43

3

N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

45

3.1

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

45

3.2

N i dung nghiên c u

45

3.3

Phương pháp nghiên c u

46

3.3.1

Phương pháp thu th p thông tin, s li u, tài li u

46

3.3.2

Phương pháp l a ch n ñ a ñi m nghiên c u

46

3.3.3

Phương pháp ñi u tra th c t

46

3.3.4

Phương pháp chuyên gia

47

3.3.5

Phương pháp phân tích, th ng kê, t ng h p, so sánh và x lý s li u

47

4

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

48

4.1

ði u ki n t nhiên kinh t xã hôi huy n Qu Võ

48

4.1.1

ði u ki n t nhiên

48

4.1.2

Th c tr ng phát tri n kinh t - xã h i

51

4.1.3

Nh n xét chung v ñi u ki n t nhiên - kinh t xã h i

61

4.2

Hi n tr ng qu n lý và s d ng đ t

62

4.2.1

Tình hình qu n lý đ t đai

62

4.2.2

Hi n tr ng s d ng đ t

64

4.2.3

Tình hình chung v cơng tác b i thư ng thi t h i khi Nhà nư c
thu h i ñ t trên ñ a bàn huy n Qu Võ

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

66

iv


4.3

ðánh giá k t qu th c hi n công tác thu h i, b i thư ng thi t h i
và h tr t i hai d án

69

4.3.1

Nh ng căn c pháp lý liên quan ñ n hai d án

69

4.3.2

V trí, quy mơ, tính ch t c a hai d án

71

4.3.3

Công tác b i thư ng, h tr c a hai d án

72

4.3.4

ðánh giá k t qu th c hi n b i thư ng, h tr c a hai d án

79

4.4

nh hư ng c a vi c thu h i ñ t ñ n thu nh p và vi c làm c a
ngư i dân

4.5

83

Nh ng gi i pháp góp ph n đ y nhanh cơng tác b i thư ng, gi i
phóng m t b ng

90

4.5.1

Hồn thi n chính sách pháp lu t v đ t đai

90

4.5.2

Ki n tồn n i dung chính sách v cơng tác b i thư ng , h tr

91

4.5.3

Tăng cư ng vai trị c ng đ ng trong vi c tham gia công tác
GPMB

4.5.4

92

Nâng cao năng l c cán b và hi u qu làm vi c c a ban b i
thư ng, h tr và tái ñ nh cư

93

5

K T LU N VÀ KI N NGH

95

5.1

K t lu n

95

5.1.1

Công tác, b i thư ng, h tr

95

5.1.2

Tình hình th c hi n chính sách b i thư ng, h tr hai d án
nghiên c u

95

5.1.3

Thu nh p và vi c làm

96

5.2

Ki n ngh

97

TÀI LI U THAM KH O
PH L C

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

98
101

v


DANH M C CÁC CH
STT
1

VI T T T

Ký hi u
BAH

Các ch vi t t t
B nh hư ng

2

TT

Thông tư

3

TNMT

Tài nguyên và Mơi trư ng

4

BTC

B Tài chính

5

CP

Chính ph

6

CNH-HðH

Cơng nghi p hóa - hi n đ i hóa

7

Nð

Ngh đ nh

8

HðBT

H i đ ng B trư ng

9

QLDA

Qu n lý d án

10

HTX

H p tác xã

11

GPMB

Gi i phóng m t b ng

12

GCNQSDð

Gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t

13

PNN

Phi nơng nghi p

14

BððC

B n đ đ a chính

15

SBT

S b thu

16

Qð

Quy t ñ nh

17
18

TðC
TTg

Tái ñ nh cư
Th tư ng

19

TTLB

Thông tư liên b

20

TL

T nh l

21

PTNN

Phát tri n nông thôn

23

CSHT

Cơ s h t ng

24

UBND

U ban nhân dân

25

SXD

S xây d ng

26

VT1

V trí 1

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

vi


DANH M C B NG
STT

Tên b ng

Trang

4.1

Hi n tr ng s d ng ñ t th huy n Qu Võ tính đ n 31/12/2010

65

4.2

B ng t ng h p di n tích thu h i c a d án 1

73

4.3

K t qu b i thư ng v ñ t t i d án d án 1

75

4.4

K t qu b i thư ng, h tr tài s n trên ñ t t i d án 1

77

4.5

K t qu b i thư ng, h tr thi t h i khi thu h i đ t c a d án 2

79

4.6

Trình đ văn hóa c a lao đ ng sau khi thu h i đ t

84

4.7

Tình hình vi c làm c a lao ñ ng sau khi b thu h i ñ t

86

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

vii


1. ð T V N ð

1.1

Tính c p thi t c a đ tài
ð t đai khơng ch là ngu n tài nguyên qu c gia vô cùng quý giá, là tư

li u s n xu t ñ c bi t mà cịn là đ a bàn phân b các khu dân cư, xây d ng cơ
s kinh t , văn hóa, xã h i, an ninh và qu c phịng.

Trong nh ng năm g n đây, n n kinh t nư c ta thay ñ i m t cách
nhanh chóng, nhu c u v đ t cho ngư i dân, cho các cơng trình xây d ng, các
khu cơng nghi p, khu đơ th … tăng lên m nh m làm cho ñ t càng tr nên
khan hi m và đ t đ . ði đơi v i tình hình phát tri n đ t nư c như v y, vi c
b i thư ng, thu h i ñ t ñ gi i to ph c v vi c quy ho ch và th c hi n các d
án xây d ng ngày càng phát tri n trên ph m vi tồn qu c.
Có th th y trên c nư c, vi c b i thư ng, gi i phóng m t b ng (GPMB)
và cơng tác tái đ nh cư (TðC) ñ u g p r t nhi u vư ng m c làm ch m tr vi c
kh i công xây d ng và kéo dài ti n đ thi cơng c a các cơng trình, khơng nh ng
gây thi t h i cho Nhà nư c mà còn là nguyên nhân c a nh ng v khi u ki n
đơng ngư i và kéo dài, làm nh hư ng ñ n s

n ñ nh kinh t - xã h i c a ñ a

phương. ði u này khi n ta ph i suy nghĩ tìm hi u nguyên nhân c a v n ñ là
ñâu, nh ng ngư i th c hi n chính sách hay cịn ngay trong chính sách?
ð nâng cao năng l c th ch trong công tác b i thư ng, h tr và
TðC, Lu t ð t đai 2003 có nhi u n i dung m i ñư c s a ñ i, b sung phù
h p v i th c t nh m ñi u ch nh các m i quan h pháp lu t ñ i v i các ch
th qu n lý, s d ng ñ t khi Nhà nư c thu h i ñ t, s d ng ñ t thu h i ph c
v phát tri n kinh t xã h i quy ñ nh t i ði u 86 - Lu t ð t ñai 2003, ði u 36
- Ngh ñ nh 181/Nð-CP ngày 29/10/2004 c a Chính ph quy đ nh v thi hành
Lu t ð t ñai, Ngh ñ nh 197/2004/Nð-CP c a Chính ph ngày 3/12/2004 v
b i thư ng, h tr và TðC khi nhà nư c thu h i ñ t ñư c ban hành thay th
Ngh ñ nh 22/1998/Nð-CP trư c ñây, Ngh ñ nh 84/2007/Nð-CP ngày

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

1

25/5/2007 c a Chính ph quy đ nh b sung v vi c c p gi y ch ng nh n
quy n s d ng ñ t, thu h i ñ t, th c hi n quy n s d ng đ t, trình t , th t c
b i thư ng, h tr , TðC khi Nhà nư c thu h i ñ t và gi i quy t khi u n i v
ñ t ñai, Ngh ñ nh 69/2009/Nð-CP ngày 13/08/2009 c a Chính ph quy đ nh
b sung v quy ho ch s d ng ñ t, giá ñ t, thu h i ñ t, b i thư ng, h tr và
TðC, Thông tư s 14/2009/TT-BTNMT ngày 01/10/2009 c a B Tài nguyên
và Môi trư ng quy ñ nh chi ti t v b i thư ng, h tr , TðC và trình t , th
t c thu h i ñ t, giao ñ t, cho thuê ñ t.
Qua quá trình th c hi n, cơ b n các kho n trong ngh đ nh, thơng tư ñã
ñư c áp d ng có hi u qu , phù h p v i nguy n v ng c a ñ i ña s nhân dân, kh c
ph c ñư c nhi u t n t i, vư ng m c c a nh ng văn b n trư c đây. Tuy nhiên, cịn
nhi u n i dung c n ph i phân tích, đánh giá có cơ s khoa h c thông qua vi c
kh o sát th c t , ñi u tra xã h i h c nh m s a đ i và hồn thi n các n i dung
chính sách, đ m b o l i ích h p pháp cho ngư i có ñ t b thu h i, duy trì tr t t ,
k cương c a pháp lu t, h n ch t i ña nh ng tranh ch p, khi u ki n v ñ t c a
nhân dân trong vi c b i thư ng thi t h i GPMB khi Nhà nư c thu h i ñ t.
Qu Võ là huy n n m

phía ðơng t nh B c Ninh, trong vùng đ ng

b ng sơng H ng, cách thành ph B c Ninh 10 km v phía B c, cách th đơ
Hà N i 40 km v phía Tây Nam. Do có v trí đ a lý thu n l i và mơi trư ng
đ u tư thơng thống nên n n kinh t c a huy n trong nh ng năm qua ñ t m c
tăng trư ng khá, ngành ngh truy n th ng ñư c khơi ph c và phát tri n góp
ph n gi i quy t lao đ ng nơng nhàn
đ đơ th hố nhanh, đ t đai

nơng thơn. Nh ng năm g n ñây, v i t c

huy n Qu Võ ñư c chuy n m c ñích s d ng

khá nhi u, ñ ng nghĩa v i vi c áp d ng nh ng chính sách c a Nhà nư c trong
vi c thu h i, b i thư ng GPMB và h tr ñ i v i nh ng nơng dân m t đ t s n
xu t nơng nghi p. Tuy nhiên cơng tác này cịn g p nhi u khó khăn, vư ng
m c, hi u qu th p, k c vi c thu h i ñ t đ xây d ng CSHT ph c v cho
chính c ng ñ ng dân cư b thu h i. ði u ch nh quy ho ch s d ng ñ t, s a ñ i
thi t k d án, ch đ i do khơng gi i phóng đư c m t b ng ho c do CSHT

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

2


khơng đ m b o là nh ng ngun nhân làm nh hư ng ñ n ti n ñ các d án,
gây thi t h i l n v kinh t c a các doanh nghi p, các nhà ñ u tư và Nhà
nư c, làm m t n ñ nh chính tr xã h i

đ a phương. Xu t phát t th c ti n

nói trên, chúng tơi ti n hành th c hi n ñ tài:
“ ðánh giá nh hư ng c a vi c thu h i, b i thư ng, gi i phóng m t
b ng m t s d án ñ n thu nh p và vi c làm c a ngư i dân trên ñ a bàn
huy n Qu Võ - t nh B c Ninh”.
1.2

M c đích, u c u

1.2.1 M c đích
- Tìm hi u hi n tr ng cơng tác b i thư ng GPMB, b i thư ng thi t h i

khi Nhà nư c thu h i ñ t

m t s d án trên ñ a bàn huy n Qu Võ.

- ðánh giá vi c th c hi n chính sách b i thư ng khi nhà nư c thu h i
ñ t

hai d án trên ñ a bàn huy n trên cơ s đó rút ra ưu như c đi m trong

vi c th c hi n chính sách b i thư ng, h tr và TðC.
- ðánh giá nh hư ng c a vi c thu h i ñ t ñ n thu nh p và vi c làm c a
ngư i dân.
- ð xu t nh ng gi i pháp góp ph n đ y m nh công tác b i thư ng
GPMB khi Nhà nư c thu h i đ t, giúp cho cơng tác qu n lý Nhà nư c v ñ t
ñai ngày càng hi u qu .
1.2.2 Yêu c u
- Hi u và n m v ng các chính sách b i thư ng, GPMB cũng như các
văn b n pháp lý có liên quan đ n cơng tác GPMB.
- Các s li u ñi u tra ph i ph n ánh đúng, khách quan tình hình th c
hi n chính sách b i thư ng và nh hư ng c a vi c thu h i ñ t ñ n thu nh p và
vi c làm c a ngư i dân khi Nhà nư c thu h i ñ t

hai d án trên ñ a bàn

huy n Qu Võ.
- Ngu n s li u, tài li u ñi u tra thu th p ñư c ph i ñáng tin c y.
- Các đ ngh , ki n ngh ph i có tính kh thi.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

3


2. T NG QUAN C A V N ð NGHIÊN C U
2.1

Cơ s lý lu n c a công tác b i thư ng, GPMB

2.1.1 S c n thi t c a công tác b i thư ng, GPMB
2.1.1.1 B n ch t c a vi c thu h i, b i thư ng, GPMB
- “Thu h i ñ t” là vi c Nhà nư c ra quy t ñ nh hành chính đ thu l i
quy n s d ng ñ t ho c thu l i ñ t ñã giao cho t ch c, U ban Nhân dân xã,
phư ng, th tr n qu n lý theo quy ñ nh c a Lu t ð t ñai hi n hành [10].
“B i thư ng” có nghĩa là tr l i tương x ng giá tr ho c công lao cho m t
ch th nào đó b thi t h i vì hành vi c a m t ch th khác.
ði u này có nghĩa là:
+ Khơng ph i m i kho n b i thư ng ñ u chi tr ñư c b ng ti n.
+ S m t mát c a ngư i b thu h i ñ t không ch là v m t v t ch t mà
nhi u trư ng h p còn m t mát c v tinh th n.
+ V m t hành chính thì đây là m t q trình khơng t nguy n, có tính
cư ng ch và v n là địi h i s "hy sinh", khơng th là m t s b i thư ng
ngang giá tuy t ñ i.
Vi c b i thư ng có nhi u cách, có th là vơ hình (xin l i, th y th a mãn
v l i ích) ho c h u hình (b i thư ng b ng ti n, b ng v t ch t khác), có th
do các quy ñ nh c a pháp lu t ñi u ti t, ho c do th a thu n gi a các ch th
liên quan.
“Gi i phóng m t b ng” là quá trình t ch c th c hi n các cơng vi c liên
quan đ n di d i nhà c a, cây c i và các công trình xây d ng trên ph n đ t nh t
ñ nh ñư c quy ñ nh cho vi c c i t o, m r ng ho c xây d ng m t cơng trình
m i trên đó [15].

- Cơng tác b i thư ng, GPMB đư c th c hi n sau khi Nhà nư c có
quy t ñ nh thu h i ñ t ñ s d ng vào các m c đích qu c phịng, an ninh, l i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

4


ích qu c gia, l i ích công c ng, m c đích phát tri n kinh t nh m ñ m b o
quy n l i cho nh ng t ch c, cá nhân có đ t b thu h i.
Công tác b i thư ng GPMB th c hi n t

khi thành l p H i ñ ng

GPMB cho t i khi bàn giao m t b ng cho ch đ u tư. V m t hành chính
GPMB là m t q trình khơng t nguy n, ngư i b thu h i đ t ngồi m t mát
v m t v t ch t nhi u trư ng h p còn m t mát c v tinh th n nh t là khi ph i
TðC ho c có m ngư i thân b di chuy n…
B n ch t c a công tác b i thư ng, GPMB trong tình hình hi n nay
khơng đơn thu n là b i thư ng v m t v t ch t mà cịn ph i đ m b o l i ích
c a ngư i dân sau khi b thu h i đ t, đó là có m t ch
s ng b ng ho c t t hơn nơi

n ñ nh v i ñi u ki n

cũ, ñư c h tr ñào t o chuy n ñ i ngh nh m

n ñ nh và nâng cao cu c s ng…
2.1.1.2 Nhu c u thu h i ñ t trong q trình th c hi n CNH-HðH đ t nư c
- B i thư ng GPMB là v n ñ c a s phát tri n:

+ Trong l ch s phát tri n c a m i qu c gia, vi c GPMB đ xây d ng
cơng trình là khơng th tránh kh i. Nh p ñ phát tri n càng l n thì nhu c u
GPMB càng cao và tr thành m t thách th c ngày càng nghiêm tr ng đ i v i
s thành cơng khơng ch trong lĩnh v c kinh t mà c

trong các lĩnh v c xã

h i, chính tr trên ph m vi qu c gia.
+ V n ñ b i thư ng GPMB tr thành m t trong nh ng ñi u ki n tiên
quy t c a s phát tri n, n u khơng đư c x lý t t nó s tr thành l c c n ñ u
tiên mà các nhà ho ch ñ nh chi n lư c ph i vư t qua.
- V n ñ b i thư ng GPMB Vi t Nam hi n nay còn r t nhi u b t c p:
+ Chưa ñ m b o ñư c s cân b ng gi a l i ích chung (Nhà nư c, xã
h i, c ng đ ng) và l i ích riêng (cá nhân, h gia đình, t ch c b nh hư ng).
+ Kinh phí dùng đ b i thư ng GPMB t ngân sách Nhà nư c trong
khi l i ích cho phát tri n mang l i chưa tr thành ngu n thu ñ y ñ , n ñ nh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

5


và h p pháp c a nhà ñ u tư.
+ Vi c d a vào ch ng c pháp lý ñ gi i quy t b i thư ng chưa th a
đáng b i vì h th ng pháp lu t chưa đ ng b , đang trong q trình hồn thi n.
ð t nư c chúng ta đang bư c vào th i kỳ cơng nghi p hóa, hi n đ i
hóa, chúng ta khơng th ch có nh ng đơ th đ p, hi n đ i, nh ng khu s n xu t
“kh ng l ” nh ng cơng trình cơng c ng khang trang mà kèm theo đó ch
c a ngư i dân ph i đư c nâng c p ti n nghi hơn, r ng rãi hơn... Chính vì v y
mà ph i tính m t cách tồn di n, khơng th có hi n tư ng m t cơng trình m i

ra đ i l i kéo theo nh ng ngư i dân không có ch
nơi

ho c có ch

kém hơn

cũ.
Xu t phát t yêu c u đó chúng ta c n hi u rõ b n ch t c a vi c b i

thư ng khi Nhà nư c thu h i ñ t. ðó là vi c Nhà nư c b o đ m cho l i ích
c a nh ng ngư i dân ph i di chuy n: ph i ñư c có ch
ki n s ng và ti n nghi b ng ho c cao hơn nơi

n đ nh, có đi u

cũ t o ñi u ki n cho ngư i

dân s ng n ñ nh và phát tri n.
2.1.2 ð c đi m c a q trình b i thư ng GPMB
2.1.2.1 ð c đi m c a q trình b i thư ng, GPMB
Quá trình b i thư ng GPMB mang tính đa d ng và ph c t p:
- Tính đa d ng th hi n: m i d án ñư c ti n hành trên m t vùng ñ t
khác nhau v i ñi u ki n t nhiên, kinh t , xã h i và trình ñ dân trí nh t ñ nh.
ð i v i khu v c n i thành, m t ñ dân cư cao, ngành ngh ña d ng, giá tr ñ t
và tài s n trên ñ t l n d n đ n q trình GPMB có đ c trưng nh t ñ nh. ð i
v i khu v c ven đơ, m c đ t p trung dân cư khá cao, ngành ngh dân cư
ph c t p, ho t ñ ng s n xu t ña d ng: công nghi p, ti u th công nghi p,
thương m i, bn bán nh … q trình GPMB cũng có đ c trưng riêng c a nó.
Cịn đ i v i khu v c ngo i thành, nông thôn ho t ñ ng s n xu t ch y u c a

dân cư là s n xu t nông nghi p, đ i s ng ph thu c chính vào nông nghi p do

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

6


ñó GPMB cũng ñư c ti n hành v i ñ c ñi m riêng bi t.
- Tính ph c t p th hi n:

khu v c nông thôn, dân cư ch y u s ng nh

vào ho t ñ ng s n xu t nơng nghi p mà đ t ñai là tư li u s n xu t quan tr ng
trong khi trình đ s n xu t c a ngư i dân th p, kh năng chuy n đ i ngh
nghi p khơng cao. Vì v y mà cơng tác tun truy n, v n đ ng dân cư tham gia
di chuy n là r t khó khăn, vi c h tr chuy n ñ i ngh nghi p là ñi u ki n c n
thi t ñ ñ m b o cu c s ng dân cư sau này. M t khác cây tr ng, v t ni trên
vùng đó cũng đa d ng, khơng đư c t p trung m t lo i nh t đ nh nên gây khó
khăn cho cơng tác đ nh giá b i thư ng.
ð iv iñ t
+ð t

l i càng ph c t p hơn do nh ng nguyên nhân sau:

là tài s n có giá tr l n, g n bó tr c ti p v i đ i s ng sinh ho t

c a ngư i dân mà tâm lý t p quán là ng i di chuy n ch

.

+ Ngu n g c hình thành đ t ñai khác nhau do t n t i ch ñ cũ ñ l i và
do cơ ch chính sách khơng đ ng b d n đ n tình tr ng l n chi m ñ t ñai xây
nhà trái phép di n ra thư ng xuyên.
+ Dân cư m t s vùng s ng ch y u b ng ngh buôn bán nh và s ng
bám vào các tr c đư ng giao thơng c a khu dân cư làm k sinh nhai nay
chuy n ñ n

khu v c m i thì đi u ki n s ng b thay đ i nên h khơng mu n

di chuy n.
2.1.2.2 Nh ng y u t tác ñ ng ñ n công tác b i thư ng, GPMB
- Y u t qu n lý Nhà nư c v ñ t ñai:
Hi n nay công tác qu n lý Nhà nư c v ñ t ñai c a các ñ a phương cịn
y u kém, khơng ch t ch , nhi u vư ng m c trong quan h qu n lý và s d ng
ñ t ñai ñ t n ñ ng khá dài khơng gi i quy t đư c.
- Tác ñ ng c a quy ho ch, k ho ch s d ng ñ t:
N i dung quy ho ch, k ho ch s d ng đ t có tác đ ng mang tính đ nh
hư ng t lúc hình thành d án đ n khi GPMB và l p khu TðC.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

7


- Nhi m v ban hành và t ch c th c hi n các văn b n pháp lu t v
qu n lý s d ng ñ t:
Trong quá trình áp d ng c th , tình tr ng m t chính sách có q nhi u
văn b n hư ng d n chưa ñư c kh c ph c nên hi u qu pháp lu t khơng cao,
tính pháp ch trong xã h i b h n ch .
- Giao ñ t, cho thuê ñ t:

Giao ñ t, cho thuê ñ t ph i căn c vào quy ho ch và k ho ch s d ng
ñ t nhưng nhi u ñ a phương chưa th c hi n t t nguyên t c này d n ñ n khó
khăn cho cơng tác b i thư ng.
- ðăng ký ñ t ñai, l p và qu n lý h sơ đ a chính, qu n lý h p ñ ng s
d ng ñ t, th ng kê, ki m kê, c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t:
L p và qu n lý ch t ch h th ng h sơ đ a chính có vai trị quan tr ng
hàng đ u ñ qu n lý ch t ch ñ t ñai trong th trư ng b t ñ ng s n, là cơ s
xác đ nh tính pháp lý c a ñ t ñai. Vi c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng
ñ t là m t ch ng thư pháp lý nh m xác l p quy n s d ng ñ t c a các ch s
d ng trên các th a ñ t c th , là cơ s pháp lý cao nh t, căn c thi t th c nh t
đ tính tốn b i thư ng thi t h i cho các ch s d ng ñ t.
- Thanh tra ch p hành các ch ñ , th l v qu n lý và s d ng ñ t ñai:
Vi c b i thư ng GPMB g n nhi u đ n quy n l i v tài chính nên r t d
có nh ng hành vi vi ph m pháp lu t nh m thu l i b t chính. Vì v y chính
quy n đ a phương c p trên, h i ñ ng th m ñ nh ph i có k ho ch thanh tra,
ki m tra, coi ñây là nhi m v thư ng xuyên trong q trình tri n khai cơng tác
b i thư ng GPMB, k p th i phát hi n nh ng sai ph m, vi ph m pháp lu t ñ
x lý t o ni m tin cho nhân dân.
- Gi i quy t tranh ch p ñ t ñai, khi u n i, t cáo các vi ph m trong
vi c qu n lý và s d ng ñ t ñai:
Theo k t qu th ng kê c a cơ quan thanh tra Nhà nư c cho th y hơn

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

8


80% s v tranh ch p, khi u n i t cáo hàng năm là thu c lĩnh v c tranh ch p
ñ t ñai, ñ c bi t là khi u ki n v vi c b i thư ng thi t h i chưa th a ñáng,
nhi u nơi áp giá b i thư ng quá th p... Có nhi u trư ng h p khơng cơng b ng

như: trong cùng m t d án, trong cùng m t v trí, đ a đi m, di n tích ñ t như
nhau nhưng hai trư ng h p l i ñư c b i thư ng gi i t a khác nhau. Trư ng
h p không công b ng là nguyên nhân phát sinh ngư i dân khi u ki n.
ð a phương nào cũng c g ng gi i quy t khi u n i t cáo, nhưng càng
ngày khi u n i t cáo c a ngư i dân càng tăng. B c tranh v gi i quy t khi u
n i t cáo hi n nay th hi n: các ñi m ti p dân chưa hư ng d n cho dân c
th , gi i thích cho dân chưa t t... làm cho ngư i dân b ñùn ñ y. Trách nhi m
c a nơi ti p dân là giúp dân hi u ñư c thông tin. Trong gi i quy t c a các c p
cịn có nh ng trư ng h p chưa gi i quy t th a ñáng, m t vài nơi đã x y ra
tình tr ng ép dân, thiên v tính ch quan trong gi i quy t, ch khơng tơn tr ng
tính khách quan c a pháp lu t.
- Vi c ban hành và t ch c th c hi n các văn b n quy ph m pháp lu t
ñ t ñai
nư c ta, do các ñ c ñi m l ch s , kinh t xã h i c a ñ t nư c trong
m y th p k qua có nhi u bi n đ ng l n, nên các chính sách v đ t đai cũng
theo đó khơng ng ng đư c s a ñ i, b sung. T năm 1993 ñ n năm 2003,
Nhà nư c ñã ban hành hơn 200 văn b n quy ph m pháp lu t v qu n lý và s
d ng ñ t. Sau khi Qu c h i thơng qua Lu t ð t đai 2003 cùng v i các văn b n
hư ng d n thi hành đã nhanh chóng đi vào cu c s ng.
V i nh ng ñ i m i v pháp lu t đ t đai, th i gian qua cơng tác GPMB
ñã ñ t nh ng k t qu ñáng khích l , đã cơ b n đáp ng đư c nhu c u v m t
b ng cho vi c phát tri n các d án ñ u tư. Tuy nhiên bên c nh đó, do tính
chưa n đ nh, chưa th ng nh t c a pháp lu t ñ t ñai qua các th i kỳ mà cơng tác
b i thư ng GPMB đã g p khá nhi u khó khăn và c n tr . Th c ti n tri n khai

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

9

cho th y vi c ban hành các văn b n quy ph m pháp lu t v qu n lý, s d ng đ t
đai có nh hư ng r t l n đ n cơng tác b i thư ng GPMB. H th ng văn b n
pháp lu t đ t đai cịn có nh ng như c ñi m như là s lư ng nhi u, m c đ ph c
t p cao, khơng thu n l i trong s d ng, n i b h th ng chưa ñ ng b , ch t ch
gây lúng túng trong x lý và t o k h trong th c thi pháp lu t.
Bên c nh vi c ban hành các văn b n quy ph m v qu n lý, s d ng
ñ t ñai, vi c t ch c th c hi n các văn b n đó cũng có vai trị r t quan
tr ng. K t qu ki m tra thi hành Lu t ð t ñai năm 2007 c a B Tài nguyên
và Môi trư ng cho th y UBND các c p ñ u có ý th c quán tri t vi c th c
thi pháp lu t v ñ t ñai nhưng nh n th c v các quy ñ nh c a pháp lu t nói
chung cịn y u,

c p cơ s còn r t y u. T i nhi u đ a phương, đang t n t i

tình tr ng n nang, tr ng tình hơn ch p hành quy ñ nh pháp lu t trong gi i
quy t các m i quan h v ñ t ñai. Cán b đ a chính, ch t ch UBND xã nói
chung chưa làm t t nhi m v phát hi n, ngăn ch n, x lý k p th i nh ng
hành vi vi ph m pháp lu t v ñ t đai trên đ a bàn. ðó là ngun nhân làm
gi m hi u l c thi hành pháp lu t, gây m t lòng tin trong nhân dân cũng như
các nhà ñ u tư và ñã nh hư ng tr c ti p đ n cơng tác GPMB.
- Giá ñ t và ñ nh giá ñ t
M t trong nh ng ñi m m i c a Lu t ð t ñai 2003 là các quy ñ nh v
giá ñ t. N u như trư c ñây Nhà nư c ch quy ñ nh m t lo i giá ñ t áp d ng
cho m i quan h ñ t đai khác nhau thì Lu t ð t đai 2003 ñ c p nhi u lo i giá
ñ t ñ x lý t ng nhóm quan h ñ t ñai khác nhau.
- Trư c khi có Lu t ð t ñai năm 2003:
Nh ng v n ñ liên quan ñ n vi c xác ñ nh giá ñ t, b i thư ng, GPMB,
TðC ñ u ñư c quy ñ nh t i các văn b n dư i lu t như Ngh ñ nh s 87/CP
ngày 17/8/1994 c a Chính ph quy đ nh khung giá các lo i ñ t; Ngh ñ nh s
90/CP ngày 17/9/1994 c a Chính ph quy đ nh v vi c b i thư ng thi t h i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

10


khi Nhà nư c thu h i ñ t ñ s d ng vào m c đích an ninh, qu c phịng, l i
ích qu c gia, l i ích cơng c ng và Ngh đ nh s

22/1998/Nð-CP ngày

24/4/1998 c a Chính ph ban hành quy đ nh v đ n bù thi t h i khi Nhà nư c
thu h i ñ t ñ s d ng vào m c đích qu c phịng, an ninh, l i ích qu c gia, l i
ích cơng c ng... Khung giá ñ t ñ tính b i thư ng thi t h i khi Nhà nư c thu
h i ñ t quy ñ nh t i Ngh ñ nh s 87/CP ñã ñư c áp d ng trong m t th i gian
khá dài (trên mư i năm), m c dù trong q trình áp d ng có quy đ nh vi c
ñi u ch nh khung giá ñ t ñ tính b i thư ng b ng h s K nhưng m c tăng
cao nh t cũng ch là 1, 2 l n đ i v i đ t nơng nghi p h ng i. Do v y giá ñ t đ
tính b i thư ng v n th p hơn nhi u so v i giá th c t , d n ñ n phát sinh hàng
lo t các khi u ki n v b i thư ng, GPMB t i các đ a phương.
- T khi có Lu t ð t ñai 2003: Quy ñ nh giá ñ t đư c hình thành trong
các trư ng h p sau ñây (ði u 55):
+ Do UBND t nh, thành ph tr c thu c Trung ương quy ñ nh giá theo
quy ñ nh t i kho n 3 và kho n 4 ði u 56 c a Lu t này;
+ Do ñ u giá quy n s d ng ñ t ho c ñ u th u d án có s d ng đ t;
+ Do ngư i s d ng ñ t th a thu n v giá ñ t v i nh ng ngư i có liên
quan khi th c hi n các quy n chuy n như ng, cho thuê, cho thuê l i quy n s
d ng đ t; góp v n b ng quy n s d ng ñ t.
Nh ng v n ñ quan tr ng, có tính ngun t c liên quan ñ n xác ñ nh
giá ñ t, b i thư ng, GPMB, TðC ñã ñư c quy ñ nh khá c th t i Lu t ð t

ñai năm 2003. ð c bi t, vi c xác ñ nh giá ñ t ñư c th c hi n theo nguyên t c
“sát v i giá chuy n như ng quy n s d ng ñ t trên th trư ng trong đi u ki n
bình thư ng” (kho n 1 ði u 56). Th c hi n các quy ñ nh v giá ñ t t i Lu t
ð t ñai năm 2003, ngày 16/11/2004, Chính ph ñã ban hành Ngh ñ nh
188/2004/Nð-CP v phương pháp xác ñ nh giá ñ t và khung giá các lo i ñ t;
ngày 27/7/2007, Chính ph ban hành Ngh đ nh s 123/2007/Nð-CP s a ñ i,
b sung m t s ñi u c a Ngh ñ nh 188/2004/Nð-CP ngày 16/11/2004 v

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

11


phương pháp xác ñ nh giá ñ t và khung giá các lo i đ t. Trong đó đã quy
đ nh b n phương pháp xác ñ nh giá ñ t là phương pháp so sánh tr c ti p,
phương pháp thu nh p, phương pháp tri t tr , phương pháp th ng dư và quy
ñ nh khung giá các lo i ñ t cơ b n và nêu nguyên t c xác ñ nh khung giá c a
các lo i đ t cịn l i.
Theo quy đ nh c a Lu t ð t ñai năm 2003, nguyên t c ñ nh giá ñ t là ph i
sát v i giá th trư ng trong ñi u ki n bình thư ng. Tuy nhiên, tình hình ph bi n
hi n nay là giá ñ t do các ñ a phương quy đ nh và cơng b đ u khơng theo đúng
ngun t c đó, d n t i nhi u trư ng h p ách t c v b i thư ng ñ t ñai và phát
sinh khi u ki n. Th c t cho th y, b ng giá đ t các đ a phương cơng b hàng
năm chưa phù h p v i nguyên t c nêu trên d n t i các khi u ki n c a ngư i b
thu h i ñ t và gây ách t c trong th c hi n b i thư ng, GPMB.
Gi i quy t t t v n đ này s góp ph n dung hịa các m i quan h khác
trong xã h i, ñ m b o n ñ nh cu c s ng, s n xu t, xây d ng m i đồn k t
trong nhân dân.
2.2

Cơ s pháp lý và chính sách b i thư ng, h tr khi nhà nư c thu
h iñ t

2.2.1 Cơ s pháp lý c a b i thư ng, h tr và tái ñ nh cư khi Nhà nư c thu
h iñ t
2.2.1.1 Thu h i ñ t - quy n ñ nh ño t v ñ t c a Nhà nư c
Lu t ð t ñai kh ng ñ nh ñ t ñai thu c s h u tồn dân do Nhà nư c đ i
di n ch s h u [10]. Ch s h u v đ t đai có các quy n chi m h u, ñ nh
ño t và s d ng ñ t ñai. M t trong các quy n ñ nh ño t c a Nhà nư c ñ i v i
ñ t ñai theo ñi m c, kho n 2 ði u 5 Lu t ð t ñai 2003 là giao ñ t, cho thuê
ñ t, thu h i ñ t và cho phép chuy n m c ñích s d ng ñ t. V i tư cách là ñ i
di n ch s h u, Nhà nư c th c hi n quy n năng ñ nh ño t ñ t ñai trong
trư ng h p thu h i ñ t ñ s d ng vào m c đích qu c phịng, an ninh, l i ích

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

12


qu c gia, l i ích cơng c ng; thu h i ñ t ñ s d ng vào m c đích phát tri n
kinh t ; thu h i ñ t ñ i v i nh ng trư ng h p vi ph m pháp lu t v ñ t đai,
khơng s d ng đ t, s d ng ñ t không hi u qu ; thu h i ñ t khi ngư i s d ng
ñ t không còn nhu c u s d ng.
2.2.1.2 Thu h i ñ t có b i thư ng, h tr
ði u 39, 41 Lu t ð t ñai 2003 quy ñ nh: Nhà nư c ch th c hi n b i
thư ng, h tr , TðC ñ i v i ngư i ñang s d ng ñ t b thu h i khi Nhà nư c
thu h i dùng vào các m c đích sau:
- Qu c phịng, an ninh, l i ích qu c gia, l i ích cơng c ng.
- Phát tri n kinh t .
Nhà nư c th c hi n b i thư ng, h tr và b trí TðC đ i v i ngư i

đang s d ng đ t có đ đi u ki n quy ñ nh t i các kho n 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10
và 11 ði u 8 Ngh ñ nh s 197/2004/Nð-CP ngày 3/12/2004 c a Chính ph
v b i thư ng, h tr và TðC khi Nhà nư c thu h i ñ t (sau ñây g i là Ngh
ñ nh s 197/2004/Nð-CP) và các ði u 44, 45, 46 Ngh ñ nh s 84/2007/NðCP ngày 25/5/2007 c a Chính ph quy đ nh b sung v vi c c p GCNQSDð,
thu h i ñ t, th c hi n quy n s d ng ñ t, trình t , th t c b i thư ng, h tr ,
TðC khi Nhà nư c thu h i ñ t và gi i quy t khi u n i v ñ t ñai (sau ñây g i
là Ngh ñ nh s 84/2007/Nð-CP).
Căn c vào k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a ñ a phương; căn c
vào quy ho ch, k ho ch s d ng ñ t ñư c c p có th m quy n xét duy t, U
ban nhân dân c p t nh có trách nhi m l p và th c hi n các d án TðC ñ ñ m
b o ph c v TðC cho ngư i b thu h i ñ t ph i di chuy n ch

.

2.2.1.3 Các chính sách c a Nhà nư c v b i thư ng thi t h i cho ngư i có
đ t b thu h i đ s d ng vào m c đích an ninh, qu c phịng, l i ích
qu c gia, l i ích cơng c ng.
a. Trư c khi có Lu t ð t ñai 2003
T ñ u nh ng năm 90 cơng cu c đ i m i trên tồn ñ t nư c ñã t o

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

13


nhi u ñi u ki n thu n l i cho các nhà đ u tư trong và ngồi nư c, ngày càng
nhi u d án ñ u tư phát tri n địi h i ph i s d ng ñ t v i quy mô l n và t t
y u kèm theo là GPMB, TðC cho ngư i có đ t b thu h i. Trư c tình hình đó
các đi u lu t, thơng tư, ngh đ nh ra đ i đ hồn ch nh vi c b i thư ng thi t
h i cho ngư i có đ t b thu h i. Trong đó:

- Ngh ñ nh s 90/Nð-CP ngày 17/8/1994 c a Chính ph v ñ n bù
thi t h i khi Nhà nư c thu h i ñ t ñ s d ng vào m c đích an ninh, qu c
phịng, l i ích qu c gia, l i ích công c ng thay th t t c các văn b n, chính
sách trư c đó c a Nhà nư c v đ n bù, GPMB.
Ngh ñ nh 90/Nð-CP quy ñ nh rõ hơn đ i tư ng đư c hư ng chính
sách ñ n bù thi t h i, phân bi t rõ h gia đình, đơn v s d ng đ t b t h p
pháp hay h p pháp ñ có ch đ đ n bù ho c khơng, m c đ đ n bù tùy theo
tính h p pháp v quy n s d ng ñ t và quy n s h u tài s n c a ngư i b thu
h i ñ t. Tuy nhiên trong quá trình tri n khai, th c t cho th y, sau khi Nhà
nư c thu h i ñ t và th c hi n GPMB ngư i b nh hư ng g p nhi u khó khăn.
Theo Ngh đ nh này giá ñ t do Nhà nư c qui ñ nh ñ ñ n bù thi t h i khác xa
so v i giá th c t . Do v y c n thi t ph i có m t văn b n pháp lu t m i thay
th Ngh ñ nh 90/Nð-CP.
- Ngh ñ nh 22/1998/Nð-CP ngày 24/4/1998 v ñ n bù thi t h i khi
Nhà nư c thu h i ñ t thay th cho Ngh ñ nh 90/Nð-CP.
So v i Ngh ñ nh 90/Nð-CP, Ngh ñ nh này có r t nhi u đi m ti n b
trong chính sách đ n bù, GPMB, TðC c a Nhà nư c ñ i v i ngư i b thu h i
ñ t, ñ c bi t là ngư i có đ t b thu h i có quy n l a ch n m t trong 3 phương
án ñ n bù b ng ñ t, b ng ti n ho c b ng nhà. Theo Ngh ñ nh này giá ñ n bù
thi t h i v ñ t ñư c tính như sau:
+ Giá ñ t ñ tính ñ n bù thi t h i do ch t ch UBND t nh, thành ph
tr c thu c TW qui ñ nh cho t ng d án theo đ ngh c a s Tài chính- V t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

14


giá, có s tham gia c a các ngành có liên quan.
+ Giá đ tính đ n bù thi t h i xác ñ nh trên cơ s giá ñ t ñ a phương

ban hành theo quy ñ nh c a chính ph nhân v i h s K đ ñ m b o giá ñ t
tính ñ n bù phù h p v i kh năng sinh l i và giá chuy n như ng quy n s
d ng ñ t

ñ a phương.

Ngh ñ nh s 22/1998/Nð-CP có thêm chính sách h tr cũng như
m t s đi u kho n m i v l p khu TðC cho các h ph i di chuy n. ð ng th i
đã đưa ra các n i dung v cơng tác t ch c th c hi n, quy ñ nh trách nhi m
c a UBND các c p và h i ñ ng ñ n bù GPMB c p huy n trong vi c ch
ñ o l p phương án ñ n bù, xác ñ nh m c ñ n bù ho c tr c p cho t ng t
ch c, h gia đình, cá nhân và t ch c th c hi n ñ n bù theo phương án
ñư c phê duy t, t o s ch ñ ng cho các ñ a phương trong vi c l a ch n
phương án b i thư ng phù h p v i ñi u ki n kinh t , xã h i, qu ñ t c a
ñ a phương.
Ngày 4/11/1998 B Tài chính ban hành Thơng tư 145/1998/TT-BTC
hư ng d n thi hành Ngh ñ nh 22/1998/Nð-CP nêu rõ phương pháp xác ñ nh
h s K ñ ñ nh giá ñ t ñ n bù thi t h i. Tuy nhiên trong q trình th c hi n
Thơng tư 145/TT-BTC ñã phát sinh m t s vư ng m c, ngày 04/09/1999, B
Tài chính đã ra văn b n s 4448/TT-QLCS hư ng d n x lý vư ng m c trong
ñ n bù, GPMB theo Ngh ñ nh 22/1998/Nð-CP. C th là:
+ Giá đ t tính đ n bù thi t h i là giá tính theo kh năng sinh l i đ i v i
đ t nơng nghi p, ñ t lâm nghi p, ñ t làm mu i, đ t có m t nư c ni tr ng
thu s n và giá chuy n như ng quy n s d ng ñ t th c t

ñ a phương ñ i

v i các lo i ñ t khác.
+ Giá ñ t do UBND c p t nh ban hành ñã phù h p v i giá ñ t tính theo
kh năng sinh l i và giá chuy n như ng quy n s d ng đ t thì áp d ng giá ñ t

ñã ñư c ban hành ñ tính ñ n bù thi t h i.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

15


+ Các trư ng h p ph i xác ñ nh h s K thì s d ng cách tính h s
theo Thơng tư 145/TT-BTC.
+ V chi phí đ u tư vào đ t thì ngư i s d ng ñ t t m th i, ñ t t m
giao, cho thuê, ñ t nh n ñ u th u khơng đư c đ n bù thi t h i v đ t nhưng
đư c đ n bù chi phí ñã ñ u tư vào ñ t (n u có) và đ n bù tài s n cho các cơng
trình g n li n v i ñ t.
Sau vài năm th c hi n Ngh ñ nh 22/1998/Nð-CP ñã ñáp ng đư c
u c u địi h i c a xã h i, cơ b n phù h p v i ý chí c a các đ i tư ng qu n
lý Nhà nư c v ñ t ñai, phù h p v i nguy n v ng c a ngư i dân trong cơng
tác đ n bù, GPMB và TðC, đ m b o cơng b ng dân ch trong xã h i. Song
còn r t nhi u b t c p, ñ c bi t trong xu hư ng phát tri n kinh t xã h i m nh
m hi n nay thì nhi u chính sách đã l c h u khơng áp d ng đư c vào th c
ti n.
b. Sau khi có Lu t ð t ñai 2003
Sau khi Nhà nư c ban hành Lu t ð t đai 2003, các chính sách v đ t
ñai cũng thay ñ i theo. Như v y, ñ phù h p v i s ra ñ i c a Lu t ð t đai và
tình hình th c t trong cơng tác b i thư ng GPMB, Chính ph ñã ban hành
các văn b n pháp lý sau:
- Ngh đ nh s 197/2004/Nð-CP ngày 3/12/2004 c a Chính ph v b i
thư ng, h tr , TðC khi Nhà nư c thu h i đ t;
- Thơng tư s 116/2004/TT-BTC ngày 7/12/2004 c a B Tài chính
hư ng d n thi hành Ngh ñ nh 197/2004/Nð-CP ngày 03/12/2004 c a Chính
ph v b i thư ng, h tr , TðC khi Nhà nư c thu h i ñ t;

- Ngh ñ nh s 84/2007/Nð-CP ngày 25/5/2007 quy ñ nh b sung v
vi c c p GCNQSDð, thu h i ñ t, th c hi n quy n s d ng đ t, trình t , th
t c b i thư ng, h tr , TðC khi Nhà nư c thu h i ñ t và gi i quy t khi u n i
v ñ t ñai;

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

16


- Ngh ñ nh s 69/2009/Nð-CP ngày 13/8/2009 quy ñ nh b sung v
quy ho ch s d ng ñ t, giá ñ t, thu h i ñ t, b i thư ng, h tr và TðC;
- Thông tư s 14/2009/TT-BTNMT ngày 01/10/2009 quy ñ nh chi ti t v
b i thư ng, h tr , TðC và trình t th t c thu h i ñ t, giao ñ t, cho thuê ñ t;
Cho t i th i ñi m này ñây là nh ng văn b n pháp lý quan tr ng c a Nhà
nư c th hi n chính sách b i thư ng GPMB và TðC. Trong đó giá đ t đ tính
b i thư ng là giá đ t theo m c đích đang s d ng t i th i đi m có quy t ñ nh thu
h i ñ t do UBND c p t nh cơng b theo quy đ nh c a Chính ph .
Trên đây là nh ng văn b n hư ng d n vi c b i thư ng thi t h i khi nhà
nư c thu h i ñ t ñư c áp d ng trên ph m vi c nư c. Ngồi ra do đi u ki n,
tình hình c th c a m i t nh, m i d án mà có nh ng văn b n kèm theo đ c
th hóa ho c đi u ch nh cho phù h p v i tình hình th c t

m i đ a phương

và t ng d án đó.
- Giá đ t tính b i thư ng hi n nay c a Nhà nư c Vi t Nam:
Giá đ t đ tính b i thư ng hi n nay ñư c căn c vào giá ñ t do UBND
t nh, thành ph ban hành và công b vào 01/01 hàng năm theo quy ñ nh t i
Ngh đ nh s 188/2004/Nð-CP ngày 16/11/2004 c a Chính ph ; Ngh ñ nh s

123/2007/Nð-CP ngày 27/7/2007 c a Chính ph v s a đ i, b sung m t s
ñi u c a Ngh ñ nh s 188/2004/ Nð-CP; n u trong th i gian t 01/01 ñ n
31/12 hàng năm có s thay đ i v đ a gi i hành chính ho c đi u ch nh t xã
thành phư ng, th tr n thì phương pháp xác ñ nh và m c giá v n gi ngun
như đã cơng b , khơng b i thư ng theo giá ñ t s ñư c chuy n m c đích s
d ng sau khi thu h i.
Riêng đ i v i đ t nơng nghi p thì UBND qu n, huy n căn c m c giá
ñ t nông nghi p do UBND t nh ban hành và m c giá b i thư ng ñ i v i đ t
nơng nghi p xen k trong khu dân cư và h ng đ t tính thu s d ng đ t nơng
nghi p cao nh t trong m t d án, m t khu v c ñ xác đ nh giá đ t nơng
nghi p làm căn c b i thư ng, h tr .

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

17