SKKN Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

**********

MÃ SKKN

S¸NG KIÕN KINH NGHIÖM
Đề tài:
mét sè biÖn ph¸p d¹y häc to¸n 5
theo ®Þnh h-íng tÝch cùc ho¸
ho¹t ®éng cña häc sinh

Môn : Toán
Cấp học: Tiểu học

Năm học: 2015 - 2016


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

MỤC LỤC
Trang
Phần I : Mở đầu
Những vấn đề chung
I. Lý do chọn đề tài
II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu
1. Mục đích nghiên cứu
2. Phương pháp nghiên cứu
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
2. Phạm vi nghiên cứu

Phần II : Nội dung
A. Cơ sở lý luận
B. Thực trạng
1. Về phía giáo viên
2. Về phía học sinh
C. Biện pháp thực hiện
I. Biện pháp chung
II. Biện pháp cụ thể
1. Chú trọng đổi mới phương pháp dạy học
a. Đối với việc hướng dẫn học sinh tự tìm tòi , chiếm lĩnh kiến
thức mới
b. Đối với dạy học các bài luyện tập, luyện tập chung, ôn tập,
thực hành
2. Tổ chức đa dạng các hoạt động học tập
a. Đối với hình thức học cá nhân
b. Đối với hình thức dạy học theo nhóm
c. Đối với học theo lớp
d. Tổ chức trò chơi học tập
e. Tổ chức các hoạt động ngoại khoá về toán
3. Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán 5
III. Kết quả đạt được khi thực hiện đề tài
Phần III : Kết luận chung, khuyến nghị và đề xuất
I. Kết luận chung:
1/15

2
3
3
3
3

4
4
4
4
5
6
6
6
7
10
10
10
11
11
12
12
13
14


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

II. Khuyến nghị và đề xuất:

14

Phần I: Mở đầu
Những vấn đề chung
I. Lý do chọn đề tài:
- Bậc tiểu học là bậc học không chỉ là nền móng trong giáo dục phổ thông mà

nó cũng là cấp học rất quan trọng trong toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Do
đó việc giáo dục phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh tiểu học thông qua
các môn học là việc vô cùng quan trọng. Trong số các môn học của bậc học này
thì môn toán có nhiều ứng dụng trong đời sống; Nó góp phần quan trọng trong
việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải
quyết vấn đề; Góp phần phát triển trí thông minh, cách suy nghĩ độc lập, linh
hoạt sáng tạo, hình thành các phẩm chất cần thiết và quan trọng của người lao
động như cần cù, cẩn thận, có ý chí vượt khó, làm việc có kế hoạch, nề nếp và
tác phong khoa học; tinh thần hợp tác tốt...
- Toán 5 có vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình dạy học toán tiểu học vì:
* Nội dung cốt lõi của toán 5 là dạy học ứng dụng những kiến thức và kĩ
năng về số thập phân và bốn phép tính với số thập phân. Có thể nói đây là sự
kết tinh các kết quả của quá trình dạy học số học ở tiểu học. Để học tập có hiệu
quả về số thập phân và các phép tính với số thập phân, học sinh phải huy động
những kiến thức và kĩ năng về số tự nhiên, phân số, số đo đại lượng và các phép
tính từ lớp 1 đến lớp 4. Ngoài ra khả năng ứng dụng trong thực tế của số thập
phân lại rất lớn nên sau khi học số thập phân và các phép tính với số thập phân,
học sinh có thể giải được nhiều bài toán thực tế, gần gũi với đời sống mà ở lớp
dưới các con chưa thể giải được.
* Quá trình học sinh học toán 5 luôn gắn liền với việc củng cố, ôn tập các
kiến thức và kĩ năng cơ bản của môn toán ở tiểu học. Đây là cơ hội để học sinh
ôn luyện nắm vững hơn và có hệ thống hơn những kiến thức, kĩ năng cơ bản,
trọng tâm của môn toán ở tiểu học. Việc ôn tập này chính là bước chuẩn bị cho
việc học tập môn Toán của các con ở các bậc học tiếp theo. Cũng chính vì lí do
đó chúng ta càng thấy được vai trò của toán 5 đối với các con ở cấp bậc này.
* Để giúp học sinh đạt được mục tiêu học tốt môn toán 5, phát huy tính
tích cực, chủ động của học sinh trong việc học toán thì người giáo viên phải áp
dụng rất nhiều các hình thức dạy học trong quá trình dạy các tiết học toán. Quan
2/15

Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

trọng nhất đó là việc khơi gợi động cơ ý thức học tập cho học sinh, trong quá
trình dạy học, người giáo viên cần gây được hứng thú cho học sinh; tổ chức tốt
các hoạt động học tập để giờ học diễn ra nhẹ nhàng, thoải mái mà vẫn đem lại
hiệu quả cao. Học sinh hào hứng tham gia vào các hoạt động dạy học của giáo
viên để tìm ra những kiến thức mới một cách nhẹ nhàng và dễ nhất đối với học
sinh. Xuất phát từ suy nghĩ đó, đã nhiều năm nay tôi rất coi trọng việc đổi mới
phương pháp, đổi mới các hình thức dạy học và tôi đã áp dụng một số biện
pháp dạy học theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh và bước
đầu đã thu được kết quả như mong muốn.
II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu
1. Mục đích nghiên cứu.
Từ việc nghiên cứu thực trạng học toán của học sinh và tầm quan trọng
của môn Toán đối với sự phát triển của học sinh. Từ đó tìm ra biện pháp dạy học
theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh cho học sinh tiểu học nói
chung và học sinh lớp 5 mà tôi chủ nhiệm trong năm học 2015- 2016 nói riêng.
2. Phương pháp nghiên cứu.
Một số phương pháp được áp dụng khi thực nghiệm nghiên cứu:
- Phương pháp điều tra nghiên cứu thực tế.
- Phương pháp quan sát, trực quan.
- Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là một số biện pháp dạy học theo định
hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh còn khách thể là toàn bộ học sinh
của lớp tôi chủ nhiệm năm học 2015 - 2016.
2. Phạm vi nghiên cứu.
Học sinh Tiểu học nói chung và cụ thể hóa bằng chất lượng học tập môn

Toán của lớp tôi chủ nhiệm.

3/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

Phần II. Nội dung
A. Cơ sở lí luận:
- Hơn một trăm năm trước Karl Marx đó nói rằng một ngành khoa học chỉ
trở nên hoàn thiện khi nó sử dụng được ngành khoa học định lượng- đó là toán
học. Lịch sử phát triển của ngành khoa học tự nhiên đó hoàn toàn khẳng định
luận điểm này của Marx.
- Ngoài ra Toán học là một môn học có vai trò rất quan trọng trong quá
trình hình thành và phát triển năng lực tư duy cho học sinh tiểu học.
- Học tốt môn toán cũng là tiền đề và là cơ sở để học tốt các môn học khác
trong nhà trường phổ thông.
B. Thực trạng:
1. Về phía giáo viên:
+ Một số giáo viên cũng chưa chủ động áp dụng những hình thức dạy học
phát huy tính tích cực của học sinh.
+ Việc áp dụng những hình thức dạy học cũng gặp khó khăn đối với giáo
viên do thời gian quy định của 1 tiết học chỉ là 40 phút.
+ Việc áp dụng hình thức dạy học nhằm phát huy tính tính cực của học
sinh chưa thực sự hiệu quả do trình độ của giáo viên.
2. Về phía học sinh:
Năm học 2015-2016, tôi được giao nhiệm vụ phụ trách và giảng dạy lớp
5D với sĩ số 54 học sinh. Qua quan sát thực tế, tôi thấy còn một số tồn tại sau:
+ Học sinh còn mải chơi, chưa tập trung cao trong học tập.
+ Việc nắm kiến thức của học sinh ở lớp dưới chưa sâu.

+ Gia đình chưa quan tâm sâu sát, kèm cặp con cái.
+ Học sinh chưa thực sự hứng thú với môn học, học bài và làm bài còn bị
ép buộc đối phó với thầy cô.
Để khắc phục thực trạng trên, tôi đã áp dụng một số biện pháp dạy học
theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh với mong muốn nâng cao chất
lượng dạy môn toán nói riêng và chất lượng dạy học nói chung, giúp các em có
một tâm thế hứng thú khi học môn Toán lớp 5. Qua các bài giảng của thầy cô
4/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

các em có thể lĩnh hội kiến thức một cách chủ động, có hiệu quả hơn việc dạy
học yêu cầu các em tiếp thu một cách gò bó, thụ động.
C. Biện pháp thực hiện:
I. Biện pháp chung:
* Chủ động lập kế hoạch dạy học từng tuần lễ, từng học kì, cả năm học
sao cho về cơ bản phải thực hiện đủ, đúng chương trình. (tối thiểu phải được các
yêu cầu nêu trong chuẩn kiến thức và kĩ năng của môn toán lớp 5)
* Chuẩn bị chu đáo kế hoạch bài học (từng tiết dạy học toán), thường
xuyên trao đổi ý kiến với các giáo viên trong cùng tổ chuyên môn để hoàn thiện
kế hoạch bài học.
* Dạy học trên cơ sở tổ chức và hướng dẫn học sinh hoạt động học tập
tích cực, chủ động, sáng tạo, khuyến khích học sinh tự tìm tòi chiếm lĩnh kiến
thức, kĩ năng mới, dành thời lượng cần thiết cho thực hành luyện tập, củng cố,
kiểm tra kiến thức có liên quan. Luôn tạo bầu không khí thân thiện, hợp tác giữa
giáo viên và học sinh, học sinh và học sinh, giúp học sinh có niềm vui, hứng thú
trong học tập toán; khuyến khích sự tham gia của nhiều đối tượng học sinh trong
lớp không tập trung vào một nhóm đối tượng học sinh.
* Cuối mỗi tiết học, giáo viên ghi chép lại những vấn đề nảy sinh khi thực

hiện kế hoạch bài học để từ đó có tư liệu hoàn thiện kế hoạch bài học hoặc điều
chỉnh, bổ sung trong tiết học tiếp sau và những năm học tiếp theo.
* Song song với việc đổi mới phương pháp là đổi mới kiểm tra, đánh giá.
Đánh giá kết quả học tập toán ở lớp cuối cấp tiểu học có tầm quan trọng đặc biệt
vừa giúp học sinh chăm chỉ học tập và rèn luyện các kiến thức, kĩ năng của môn
toán 5 vừa tạo điều kiện cho học sinh ôn tập, hệ thống hoá các kiến thức và kĩ
năng cơ bản của môn toán ở cả cấp tiểu học. Đánh giá kết quả học tập toán 5
được căn cứ vào mục tiêu dạy học toán 5 (mục tiêu dạy học toán 5 đã được
chuẩn hoá thành kiến thức và kĩ năng của môn toán lớp 5).
* Tổ chức trưng bày các sản phẩm học toán của học sinh để tạo môi
trường học tập trong không gian của phòng học, giúp học sinh tự tin và biết trân
trọng các kết quả học tập; học sinh thấy có động lực để phấn đấu khi các sản
phẩm của các em được trưng bày và giới thiệu cho cả lớp cùng biết. Ngoài ra
hình thức này còn động viên học sinh chăm chỉ, trung thực, khiêm tốn vượt khó
trong học tập.
5/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

* Thành lập các đôi bạn cùng tiến giúp đỡ nhau trong học tập và cụ thể là
giúp đỡ nhau học tốt môn Toán. Các bạn trong mỗi cặp sẽ trao đổi, thảo luận các
cách giải các bài toán giúp tìm ra cách giải hay và hợp lí nhất. Những cặp đôi
không giải quyết được vấn đề có thể nhờ sự giúp đỡ của cô giáo.
II. Biện pháp cụ thể:
1. Chú trọng đổi mới phương pháp dạy học:
a. Đối với việc hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức mới:
* Giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh (hoặc từng nhóm học sinh) tự
phát hiện vấn đề của bài học rồi tổ chức cho học sinh huy động những hiểu biết
của bản thân để thiết lập mối quan hệ giữa vấn đề mới phát hiện với những kiến

thức thích hợp đã biết từ đó tìm cách giải quyết vấn đề.
Ví dụ: Khi dạy bài “So sánh số thập phân” Giáo viên hướng dẫn học sinh tự
phát hiện và tự giải quyết vấn đề của bài học. Việc đó được tiến hành như sau:
+ Giáo viên nêu ví dụ: So sánh 8,1m và 7,9m.
+ Hỏi: Khi so sánh hai số đo độ dài 8,1m và 7,9m về thực chất ta phải
so sánh hai số nào? (Đây chính là vấn đề cần giải quyết)
Học sinh có thể tự nêu cách giải quyết:
+ Để so sánh 8,1m và 7,9m ta so sánh 8,1 và 7,9 .
+ Mà 8,1 >7,9 (vì trong hai số thập phân có phần nguyên khác nhau,
số thập phân nào có phần nguyên lớn hơn thì số đó lớn hơn.
 Do đó : 8,1m > 7,9m.
* Tổ chức cho học sinh thực hành, vận dụng kiến thức mới ngay trong dạy
học bài mới để học sinh “học qua làm”, học bằng cách “động não”. Sau khi học
sinh tự làm bài tập áp dụng trực tiếp kiến thức mới học, giáo viên nêu lên một số
câu hỏi để khi học sinh trả lời, học sinh được ôn tập, củng cố nắm vững hơn kiến
thức mới học. Việc làm này góp phần giúp học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức mới
ngay trong quá trình dạy học bài mới.
Ví dụ: Dạy bài cộng hai số thập phân.
+ Ví dụ1: Giáo viên nêu bài toán để hình thành phép tính:
1,84 +2,45 = ....? m

6/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

- Hướng dẫn học sinh tự tìm cách thực hiện phép cộng trên bằng cách
chuyển về phép cộng hai số tự nhiên rồi chuyển đổi kết quả để tìm kết quả phép
cộng hai số thập phân
Đổi 1,84m = 184cm.

2,45m = 245cm.

184
245
429
- Hướng dẫn học sinh tự nêu cách đặt tính và thực hiện phép tính:
1,84 +2,45 để tìm ra kết quả: 4,29
1,84
2,45
4,29
- Khẳng định kết quả 1,84 + 2,45 = 4,29.
- Rút ra các bước thực hiện khi cộng hai số thập phân.
+ Ví dụ 2: Giáo viên đưa ra phép tính: 15,9+8,75 = ?
- Cho học sinh nhận xét về sự giống nhau và khác nhau giữa ví dụ 1 và ví dụ 2.
- Giáo viên yêu cầu học sinh tự đặt tính rồi thực hiện phép tính; nêu lại cách
cộng hai số thập phân.
- Giáo viên đưa ra kết luận sau đó khái quát thành quy tắc.
Như vậy: Qua ví dụ 1 học sinh huy động được kiến thức về chuyển đổi
đơn vị đo độ dài, cách đặt tính và thực hiện phép tính đối với số tự nhiên, hình
thành cách cộng hai số thập phân và thông qua việc áp dụng thực hiện ví dụ 2
học sinh tự rút ra được quy tắc cộng hai số thập phân.
Tóm lại: Có thể nói “Việc hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến
thức mới” có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển tư duy
toán học của học sinh. Quá trình học sinh tự tìm tòi khám phá sẽ giúp học sinh
rèn luyện tính chủ động, sáng tạo; sẽ hiểu sâu, nhớ lâu và tự đánh giá được trình
độ của mình so với bạn để tự rèn luyện.
7/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

Quá trình học sinh tìm tòi khám phá, giáo viên biết được mức độ nắm
kiến thức của học sinh từ bài học cũ, vốn kiến thức, trình độ tư duy để phát hiện
năng lực của học sinh để có kế hoạch kèm cặp học sinh còn chậm, bồi dưỡng
học sinh có năng lực.
b. Đối với dạy học các bài luyện tập, luyện tập chung, ôn tập, thực hành:
- Giáo viên giúp học sinh tự phát hiện ra mối liên hệ giữa vấn đề (tình
huống có vấn đề) trong bài tập và các kiến thức được tích luỹ từ đó học sinh biết
lựa chọn những kiến thức thích hợp để giải bài tập. Nếu học sinh nào chưa nhận
ra được dạng bài tương tự hoặc các kiến thức đã học trong bài trước thì giáo
viên gợi ý (hoặc tổ chức cho học sinh khác giúp bạn trong hợp tác nhóm) để học
sinh tự nhớ lại kiến thức, cách làm. Điển hình là: Nội dung trọng tâm của dạy
học toán ở học kì I của lớp 5 là dạy học số thập phân và các phép tính với số
thập phân. Thực chất nội dung này là sự mở rộng những hiểu biết về số tự nhiên
và các phép tính với số tự nhiên. Vì vậy hầu hết các bài tập về số thập phân đều
có dạng tương tự như các bài về số tự nhiên. Khi làm các bài tập về số thập
phân, giáo viên có thể giúp học sinh nhớ lại:
+ Cách làm dạng bài tập tương tự đã có khi học số tự nhiên.
+ Kiến thức mới học về số thập phân có liên quan trực tiếp đến việc làm
bài tập đó.
+ Từ đó học sinh biết vận dụng những kiến thức đã được học từ số tự
nhiên để áp dụng làm các dạng bài về số thập phân.
+ Giáo viên lưu ý học sinh về cách viết để các em không bị nhầm lẫn khi
viết số thập phân (viết thiếu dấu phẩy)
Đây là cơ hội để học sinh củng cố các kiến thức và kĩ năng cơ bản về đọc,
viết, so sánh cộng, trừ, nhân, chia số tự nhiên và số thập phân đồng thời cũng
giúp học sinh nhớ lâu một số đặc điểm riêng của việc làm bài tập với số thập
phân.
Ví dụ: khi làm các bài tập dạng “Sắp xếp các số thập phân theo thứ tự từ
bé đến lớn”

Giáo viên nên hướng dẫn học sinh tự nhớ lại để nhận ra rằng:
+ Cách làm các bài tập dạng này tương tự như cách làm các bài tập dạng
sắp xếp các số tự nhiên theo thứ tự từ bé đến lớn.
+ Cần phải sử dụng quy tắc so sánh hai số thập phân trong từng bước.
8/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

. Xác định số bé nhất trong các số đã cho.
. Xác định số bé nhất trong các số còn lại.
. Làm như bước trên cho đến 2 số còn lại sau cùng.
. Lần lượt xét số bé nhất tìm được ở mỗi bước trên thành một dãy kể
từ trái sang phải.
- Giúp học sinh tự luyên tập, thực hành theo khả năng. Khuyến khích sự
hỗ trợ lẫn nhau giữa các đối tượng học sinh bằng cách tổ chức cho học sinh tự
làm bài rồi trao đổi ý kiến về cách giải quyết của bạn khác để tự rút kinh nghiệm
và hoàn chỉnh cách giải của mình. Cần giúp học sinh nhận ra rằng: hỗ trợ giúp
bạn cũng có ích cho bản thân: “Thông qua việc giúp đỡ bạn, các em có điều kiện
nắm chắc, hiểu sâu kiến thức của bài học, càng có điều kiện hoàn thiện các kĩ
năng của bản thân.” Trong quá trình học tập các em sẽ củng cố thêm tính đoàn
kết, tinh thần làm việc nhóm. Chính qua việc học nhóm các em sẽ hình thành
thêm các tính cách tốt.
- Tập cho học sinh có thói quen tìm nhiều cách giải và lựa chọn cách giải
hợp lí nhất; từ kiểm tra, đánh giá kết quả luyện tập thực hành; rút ra kinh nghiệm
khi làm bài, chữa bài, học sinh có thể trao đổi cách tính nhanh và hợp lí với
nhau. Từ đó học sinh ghi nhớ cách giải và áp dụng một cách linh hoạt ở các bài
tập tiếp theo.
Ví dụ: Tính bằng cách thuận tiện nhất.
4,2 + 3,5 + 4,5 + 6,8.

Học sinh có thể tính bằng một số cách khác nhau:
Cách1: 4,2 + 3,5 + 4,5 + 6,8 = 4,2 +(3,5 +4,5) +6,8
= 4,2

+ 8

+ 6,8

= (4,2 + 6,8 ) + 8
=

11

=

19

+

8

Cách2: 4,2 +3,5 + 4,5 + 6,8 = (4,2 + 6,8) + (3,5 + 4,5 )
=

11

=

19

9/15

+

8


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

Trong bài này học sinh cần nhận ra sự thuận tiện thể hiện ở chỗ: Sử dụng
tính chất giao hoán và kết hợp của phép cộng các số thập phân để tính cho hợp lí
và có thể học sinh cần áp dụng nhiều lần tính chất giao hoán và kết hợp để tính
một cách thuận tiện. Học sinh có thể vận dụng một cách linh hoạt các tính chất
của phép cộng để tìm cách giải nhanh nhất.
Có thể nói rằng: Trong quá trình dạy học sinh thực hành, giáo viên chỉ là
người tổ chức, hướng dẫn; mọi học sinh đều phải tham gia vào hoạt động học
tập, phải độc lập suy nghĩ và làm việc tích cực. Theo định hướng này thì không
cần đặt ra các biện pháp để "giữ trật tự" mà từng học sinh vẫn tập trung trong học
tập. Học sinh sẽ tự tìm ra cách giải quyết các tình huống có vấn đề một cách
hứng thú và có hiệu quả cao.
2.Tổ chức đa dạng các hoạt động học tập.
Do đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh tiểu học ham thích hoạt động nhưng
lại chóng phân tán tư tưởng. Vì lẽ đó,trong mỗi tiết học, giáo viên nên thay đổi
các hình thức hoạt động sẽ gây hứng thú đối với học sinh. Các hình thức có thể
áp dụng đó là: học cá nhân, học theo nhóm, học theo lớp, tổ chức trò chơi học
tập…
a. Đối với hình thức học cá nhân: Học sinh tự học theo hướng dẫn của giáo
viên với sự hỗ trợ của phiếu học tập, đồ dùng học toán, sách giáo khoa…để
chiếm lĩnh tri thức mới, để luyện tập thực hành theo khả năng của cá nhân, để tự
kiểm tra đánh giá kết quả học tập của mình và của bạn.

Ví dụ: Khi dạy thực hiện phép tính trên số đo thời gian, sau khi hướng
dẫn học sinh giải bài toán mẫu, giáo viên nên để học sinh tự làm bài ứng dụng
để phát triển năng lực cá nhân. Giáo viên chỉ nên giúp đỡ học sinh khi các em
không thể có khả năng tự giải quyết được vấn đề.
b. Đối với hình thức dạy học theo nhóm: tuỳ theo tính chất và nội dung của
bài học, tiết học để có thể chia nhóm: nhóm theo sở trường, nhóm theo trình độ
hay nhóm hỗn hợp.
Hoạt động chủ yếu: theo hướng dẫn của giáo viên, các tổ trưởng tổ chức
các hoạt động của nhóm để giải quyết vấn đề được phân công. Từng thành viên
trong nhóm đều có điều kiện bày tỏ ý kiến, các nhóm thống nhất ý kiến - báo
cáo kết quả. Nhóm khác nhận xét, đánh giá. Giáo viên tổng kết chốt lại những
điểm quan trọng, động viên khen ngợi các nhóm hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhắc
nhở các nhóm và các cá nhân chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ.
10/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

Khi làm việc theo nhóm, giáo viên nên khuyến khích học sinh tìm tòi,
sáng tạo, phê phán, đánh giá… để phát triển khả năng cá nhân và chuẩn bị sẵn
các phiếu giao việc; tài liệu, đồ dùng học tập, thường xuyên liên kết với các
nhóm để giúp đỡ các nhóm hoạt động có hiệu quả. Các thành viên trong nhóm
phải có điều kiện phát biểu ý kiến của cá nhân và các bạn trong nhóm sẽ cùng
trao đổi để tìm ra cách giải bài toán.
Ví dụ: Khi tổ chức cho học sinh giải bài tập 3-tiết 109 "Một hình lập
phương có cạnh là 4, nếu gấp cạnh của hình lập phương lên 3 lần thì diện tích
xung quanh và diện tích toàn phần của nó gấp lên bao nhiêu lần? Tại sao?", giáo
viên có thể giao cho học sinh trao đổi theo nhóm để tìm ra 2 cách giải khác nhau
và tạo không khí thi đua giữa các nhóm. Khi nhóm trả lời đúng và nhanh, giáo
viên có biện pháp khen ngợi động viên kịp thời để giúp học sinh hứng thú hơn

với việc học tập.
c. Đối với học theo lớp:
Hoạt động chủ yếu: thực hiện một số hoạt động chung của toàn lớp như:
+ Nghe giáo viên hướng dẫn cá nhân, học theo nhóm.
+ Trao đổi ý kiến đánh giá kết quả, chữa bài chung cả lớp.
+ Học sinh có thể tự nhận xét bài làm của bạn, đối chiếu với bài làm của
mình để tìm ra cách giải đúng và nhanh nhất.
Kinh nghiệm: Nên phối hợp đúng mức giữa học cá nhân, học theo nhóm,
học theo lớp để nâng cao hiệu quả học tập của học sinh. Nếu như giáo viên
không kết hợp các hình thức dạy học sẽ gây sự nhàm chán cho học sinh trong
quá trình lĩnh hội kiến thức mới. Học sinh bị thụ động và không phát huy tính
tích cực của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức mới.
d.Tổ chức trò chơi học tập:
Trò chơi toán học là phương tiện hấp dẫn tạo khả năng cuốn hút học sinh,
góp phần làm cho tiết học trở nên sinh động, kích thích trí tưởng tượng, trí nhớ
của học sinh và khả năng phán đoán của học sinh.
Hoạt động chủ yếu: Tổ chức trò chơi theo từng nhóm, từng cá nhân hoặc
cả lớp.
Kinh nghiệm: Tuỳ theo yêu cầu, nội dung từng tiết học mà chọn thời điểm
tổ chức trò chơi học tập. Giáo viên cần chuẩn bị nội dung trò chơi theo phiếu
học toán hoặc đồ dùng học toán để nhiều học sinh đều có thể tham gia.
11/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

Ví dụ: Khi dạy bài thể tích một hình có thể tổ chức trò chơi ghép hình
như sau:
- Hãy ghép 6 hình lập phương dưới đây thành các dạng hình hộp chữ nhật.
Có bao nhiêu cách xếp?

Học sinh tiến hành trò chơi dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Đại diện các đội trình bày kết quả - đối chiếu với đáp án giáo viên đưa ra
cùng tham gia đánh giá kết quả thi đua của các đội với giáo viên.

e. Tổ chức các hoạt động ngoại khoá về toán:
Hoạt động chủ yếu: tổ chức các nhóm bồi dưỡng học sinh có năng lực,
giúp đỡ các học sinh học chậm qua các buổi sinh hoạt chung của lớp. Tổ chức
các cuộc thi: giải toán, đố vui về toán, tìm hiểu về khả năng ứng dụng của toán
vào đời sống.
3. Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán 5
Thiết bị dạy học là những yếu tố rất quan trọng trong dạy học ở tiểu học,
nó không chỉ thực hiện chức năng minh họa mà còn là nguồn tri thức để học
sinh khám phá và phát huy tính tích cực trong học tập. Việc ứng dụng công nghệ
12/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

thông tin trong dạy học là một hình thức dạy học mới và là một trong những
hình thức nhằm thực hiện tốt việc dạy học phát huy tính tích cực. Với hình thức
này, học sinh được hấp dẫn, lôi cuốn vào các hoạt động học thu lượm kiến thức
với sự giúp đỡ sư phạm của giáo viên, còn giáo viên có điều kiện thuận lợi để tổ
chức phong phú các hoạt động dạy học, tận dụng được tối đa thời gian trong
việc truyền đạt kiến thức, tập trung thời lượng cho hoạt động thực hành. Trên cơ
sở đó học sinh chủ động vận dụng kiến thức vào thực hành sẽ hiểu sâu, nhớ lâu
kiến thức bài học.
Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán 5 (đặc biệt là nội dung
hình học) sẽ nâng cao hiệu quả bài dạy. Ngoài những ưu điểm nêu trên, khi sử
dụng phần mềm PowerPoint sẽ tạo ra được những hình ảnh động, đẹp mắt, có

tính sư phạm cao… thay thế việc thao tác trên đồ dùng - giáo viên bớt lúng túng
và giảm tối thiểu được thời gian ở các thao tác phụ, thậm trí có những việc khó
có thể thực hiện được trong thực tế thì công nghệ thông tin có thể giúp bạn thực
hiện một cách dễ dàng.
Ví dụ: Thao tác cắt ghép hình khi dạy hình thành công thức tính diện tích
tam giác, diện tích hình thang; So sánh thể tích các hình khối…
III. Kết quả đạt được khi thực hiện đề tài
Qua quá trình áp dụng: một số biện pháp dạy học tích cực nêu trên, tôi
thấy hết sức có hiệu quả, người thầy luôn chủ động trong quá trình hoạt động dạy trò chủ động. Thầy là người tổ chức dẫn dắt học sinh khám phá phát hiện rồi
giải quyết vấn đề. Việc đánh giá năng lực của học sinh thể hiện kết quả thực
hành mà kết quả ấy được thầy cô đánh giá.
Sau đây là kết quả sau khi thực hiện đề tài có so sánh đối chứng với kết
quả đầu năm.
Trước thực nghiệm

Sau thực nghiệm

27 ( 50% )

52 ( 96% )

Tích cực phát biểu ý kiến
xây dựng bài

32 ( 59% )

50 ( 90,2%)

Hứng thú khi trao đổi tìm ra
cách giải hay

16 ( 29% )

32 ( 58% )

Các mặt
Hứng thú trong các
tiết học Toán

13/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

Hào hứng tham gia vào các
hoạt động ngoại khóa về
môn Toán

30 ( 55,5%)

Điểm 10 Điểm 9

50 ( 90,2%)

Điểm 8 Điểm 7 Điểm 6 Điểm 5

Cuối năm lớp 4

12

15

20

5

1

1

(Trước thực nghiệm)

( 22%)

( 27%)

( 37%)

( 10%)

( 2%)

( 2%)

18

20

12

4

0

0

( 31%)

( 37%)

( 24%)

( 8%)

( 0%)

( 0%)

Cuối học kì I
( Sau thực nghiệm)

Kết quả kiểm tra cuối kì I năm học 2015- 2016 so với kết quả của bài kiểm tra
môn Toán cuối năm học 2014-2015.

Phần III: Kết luận chung, khuyến nghị và đề xuất
I. Kết luận chung:
- Người thầy cần yêu nghề, mến trẻ nâng cao tinh thần trách nhiệm trong
việc giáo dục thế hệ trẻ - Những chủ nhân tương lai của đất nước; thấm nhuần
sâu sắc với lời dạy của Đảng “ trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”. Khi người
giáo viên có tâm huyết với nghề sẽ là động lực để họ có những bài giảng hay.

- Luôn tự học hỏi trau dồi kiến thức nâng cao kĩ năng nghiệp vụ, đáp ứng
được nhu cầu của ngành trong sự nghiệp đổi mới. Việc trau dồi kiến thức thực
sự rất quan trọng với người giáo viên vì nếu có nền tảng kiến thức tốt sẽ giúp
cho người giáo viên soạn giảng những bài giảng hay hấp dẫn học sinh tạo hứng
thú cho các em trong quá trình học môn Toán.
- Người giáo viên cần có tình cảm, lương tâm trách nhiệm của người thầy.
Lương tâm trách nhiệm của người thầy chính là đòn bẩy trong sự nghiệp trồng
người và là điểm tựa để người giáo viên cố gắng tạo ra các bài giảng có hiệu quả
giúp các em học sinh có thể lĩnh hội kiến thức nhanh nhất.
II. Khuyến nghị và đề xuất:
Việc dạy học toán ở các trường tiểu học của nước ta đã có một quá trình
phát triển lâu đời trong quá trình đó đặc biệt từ năm 2000 đến nay, với sự cố
gắng của đội ngũ giáo viên nói chung và bản thân tôi nói riêng, các phương pháp
dạy học đã thường xuyên được cải tiến cho phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của
14/15


Một số biện pháp dạy học toán 5 theo định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

nhà trường và không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để có thể
đáp ứng kịp thời những tình huống có thể xảy ra trong quá trình giáo viên tổ
chức, hướng dẫn học sinh huy động vốn hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân
để tự chiếm lĩnh tri thức mới rồi vận dụng các tri thức mới đó trong thực hành.
Một số trường tiểu học đã được trang bị rất nhiều trang thiết bị hiện đại
phục vụ cho của hoạt động giảng dạy, đó chính là một điều kiện thuận lợi giúp
giáo viên ứng dụng CNTT vào dạy học toán.
Việc ứng dụng CNTT vào dạy học toán giúp giáo viên có những thao tác
chính xác và ứng dụng trong một số bài dạy mà đồ dùng dạy học không đáp ứng
được yêu cầu của tiết dạy. Việc ứng dụng công nghệ thông tin nhằm mục đích
để học sinh quan sát phát hiện ra kiến thức mới. Qua các đồ dùng trực quan sống

động học sinh hứng thú hơn với của hoạt động học tập, các em sẽ có tâm thế học
tập tốt. Việc áp dụng CNTT trong giảng dạy cũng đòi hỏi giáo viên cũng phải
thường xuyên trau dồi, học tập các kiến thức về CNTT để có thể soạn những bài
giảng có ứng dụng CNTT có hiệu quả cao trong việc giúp học sinh lĩnh hội kiến
thức mới một cách tích cực, chủ động.
Trên đây tôi mạnh dạn trình bày những suy nghĩ nhỏ của mình. Đề tài của
tôi chắc hẳn còn nhiều hạn chế và thiếu sót, mong được các bạn đồng nghiệp và
các cấp lãnh đạo góp ý bổ sung để kinh nghiệm dạy học của tôi thêm phong phú,
góp phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Tôi xin cam đoan SKKN này là của tôi, tôi không sao chép của ai dưới
bất kì hình thức nào.

15/15