Tieu luan XDD ve CT va TT CHỦ NGHĨA mác lê NIN và tư TƯỞNG hồ CHÍ MINH là nền TẢNG tư TƯỞNG và KIM CHỈ NAM CHO HÀNH ĐỘNG của ĐẢNG

PHẦN MỞ ĐẦU
Đảng cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân,
đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam;
đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của
dân tộc. Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng
tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ
chức cơ bản. Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà
nước và xã hội; Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị, đồng thời là bộ phận của hệ
thống ấy; Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân,
hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Giữ vững bản chất và
tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, xây dựng Đảng thật sự trong sạch,
vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, nâng cao năng lực lãnh đạo,
sức chiến đấu của Đảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với
Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta hiện nay.
Trong quá trình vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin
vào thực tiễn cách mạng Việt Nam và tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo cuộc đấu
tranh cách mạng của nhân dân ta giành được những thắng lợi to lớn, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người
cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang” thần kỳ,
không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường
chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng
sản”.
Tổng kết sâu sắc thực tiễn lịch sử hoạt động lãnh đạo của Đảng và của
quá trình cách mạng Việt Nam từ khi thành lập Đảng đến nay, “Cương lĩnh
xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội” (Bổ sung, phát
triển năm 2011) tiếp tục khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”. Đây
là một luận điểm cực kỳ quan trọng được khái quát, rút ra từ thực tiễn phong


phú, sinh động của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cuộc cách

mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, nó chỉ ra nguồn gốc sâu xa của mọi thắng
lợi của cách mạng Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức, lãnh đạo,
được lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường, chỉ lối.

2


PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Nhận thức về Chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ
Chí Minh:
1.1. Về Chủ nghĩa Mác - Lê nin::
1.1.1. C.Mác và Ph.Ăngghen đã xây dựng nên học thuyết cách mạng,
khoa học và nhân đạo:
Trong quá trình phát triển của lịch sử xã hội loài người, quần chúng lao
động luôn luôn ước mơ, mong muốn được sống trong một xã hội bình đẳng,
công bằng, có cuộc sống ấm no và hạnh phúc. Vì vậy, họ liên tục đấu tranh để
thực hiện ước mơ, khát vọng đó. Nhiều tư tưởng tiến bộ và nhân đạo đã hình
thành và phát triển để dẫn dắt cuộc đấu tranh của quần chúng.
Đến giữa thế kỷ XIX, phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động chống lại sự áp bức bóc lột của giai cấp tư sản phát triển
mạnh mẽ, đòi hỏi có một lý luận khoa học hướng dẫn. Chủ nghĩa Mác ra đời
đã đáp ứng đòi hỏi cấp bách đó.
C.Mác (1818-1883) và Ph.Ăngghen (1820-1895) đã kế thừa có phê
phán những thành tựu khoa học và những giá trị tư tưởng của nhân loại đạt
được trước đó, bằng lao động khoa học và sáng tạo hai ông đã phân tích xã
hội tư bản, tổng kết thực tiễn phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động. C.Mác và Ăngghen đã xây dựng nên học thuyết cách
mạng, khoa học và nhân đạo để giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải
phóng con người. Trong học thuyết của mình, hai ông đã chứng minh sự sụp
đổ tất yếu của chủ nghĩa tư bản và sự quá độ sang một xã hội mới không còn

chế độ người bóc lột người. Đó là chủ nghĩa xã hội, giai đoạn đầu của chủ
nghĩa cộng sản.
1.1.2. Lênin đã bảo vệ, vận dụng sáng tạo và phát triển toàn diện lý
luận của Mác-Ăngghen trong điều kiện mới:

3


Đầu thế kỷ XX, tình hình thế giới đã xuất hiện những đặc điểm mới:
Chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn tột cùng của nó là chủ nghĩa đế quốc.
Sự phát triển không đều của chủ nghĩa đế quốc tạo tiền đề cho cách mạng vô
sản có thể nổ ra và thắng lợi ở một số nước, thậm chí ở một nước.
Trong hoàn cảnh đó, Lênin (1870-1924) đã vận dụng sáng tạo và phát
triển toàn diện học thuyết của Mác-Ăngghen để giải quyết những vấn đề cơ
bản của cách mạng vô sản. Lênin đã ra sức bảo vệ lý luận Mác, phê phán
không khoan nhượng với mọi loại kẻ thù tư tưởng: Xét lại, cơ hội… Đồng
thời, ông chú trọng tổng kết kinh nghiệm thực tiễn đấu tranh cách mạng của
giai cấp công nhân thế giới, dựa trên những kết quả mới của khoa học, bổ
sung, phát triển cơ sở lý luận của Mác-Ăngghen với tinh thần biện chứng duy
vật.
Trên cơ sở phân tích sâu sắc về bản chất của chủ nghĩa đế quốc và thực
tiễn phong trào của giai cấp công nhân Nga, Lênin đã lãnh đạo cuộc Cách
mạng Tháng Mười Nga thành công, mở ra thời đại mới: Thời đại quá độ từ
chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới.
Những cống hiến vĩ đại của Lênin cả về lý luận và thực tiễn đã góp
phần làm cho hệ thống lý luận của Mác, Ăngghen ngày càng hoàn chỉnh. Để
ghi nhận công lao và những đóng góp to lớn của Lênin, những người cộng sản
và giai cấp công nhân quốc tế trân trọng gọi học thuyết đó là chủ nghĩa MácLênin.
1.1.3. Chủ nghĩa Mác-Lênin là gì:
Có thể nói một cách ngắn gọn: Chủ nghĩa Mác-Lênin là thế giới quan

và phương pháp luận khoa học, nó cung cấp cho con người một công cụ để
nhận thức và cải tạo thế giới; nó chỉ ra quy luật vận động của tự nhiên, xã hội
và tư duy.
Chủ nghĩa Mác-Lênin là học thuyết về sự giải phóng và phát triển. Nó
không những nêu ra mục tiêu, đối tượng, những quy luật của sự giải phóng và

4


phát triển, mà còn chỉ ra những lực lượng cách mạng có khả năng thực hiện
được sự giải phóng và phát triển. Đó là giai cấp công nhân.
Chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định sự ra đời của Đảng Cộng sản là tất
yếu lịch sử. Bảo đảm sự lãnh đạo duy nhất của Đảng là quy luật dẫn tới thắng
lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân
được vũ trang bằng lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học, có nguyên tắc tổ chức
và sinh hoạt chặt chẽ, có quan hệ chặt chẽ với quần chúng, đại biểu trung
thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc.
1.2. Về Tư tưởng Hồ Chí Minh:
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng nhiệt huyết, hết lòng vì nước,
vì dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại một di sản tinh thần hết sức sâu sắc,
cao cả không chỉ góp phần to lớn và quyết định vào thắng lợi của dân tộc
trong những năm qua mà còn có ý nghĩa chỉ đạo lâu dài cho sự nghiệp cách
mạng của Đảng ta, nhân dân ta. Tổng hợp những giá trị tinh thần đó là tư
tưởng Hồ Chí Minh.
Vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh là gì? Trong Báo cáo Chính trị của Ban
Chấp hành Trung ương tại Đại hội IX của Đảng đã nêu rõ:
"Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu
sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận
dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của
nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp

thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Đó là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải
phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh
của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân,
xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân,
xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về phát triển kinh tế và văn hoá,
không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; về đạo
đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư; về chăm lo bồi dưỡng
5


thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán
bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của
nhân dân…
Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta
giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta".
Định nghĩa về tư tưởng Hồ Chí Minh như trên thể hiện bốn nội dung
chủ yếu cần nắm vững:
- Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu
sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ cách mạng dân tộc
dân chủ đến cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng
tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kế thừa và phát huy giá trị truyền thống
của dân tộc Việt Nam và tinh hoa văn hoá nhân loại.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh là ngọn cờ thắng lợi của cách mạng Việt Nam
trong hơn 80 năm qua, tiếp tục soi sáng con đường cách mạng Việt Nam trong
thời gian tới.

6

Chương 2: Vì sao Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động:
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ
sung và phát triển năm 2011) (gọi tắt là Cương lĩnh 2011) của Đảng đã ghi:
Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh
làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của mình. Điều đó hoàn
toàn đúng đắn và phù hợp với quá trình phát triển của cách mạng Việt Nam và
tiến trình lịch sử thế giới.
Trong các xã hội hiện đại, lý luận về phát triển giữ vai trò đặc biệt quan
trọng. Trong thế kỷ XX, nhân loại đã từng chứng kiến vai trò tích cực và tiêu
cực của nhiều học thuyết. Chủ nghĩa Mác – Lê-nin đã dẫn đến thành lập các
đảng cộng sản, Cách mạng Tháng Mười và nước Nga Xô-viết đã ra đời - nhà
nước công nông đầu tiên trên thế giới - mở ra một thời đại mới cho nhân loại,
khơi nguồn cho phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, trong đó có cách
mạng Việt Nam. Chủ nghĩa phát xít đã dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ Hai một thảm họa lớn của nhân loại… Chủ nghĩa tự do cũ và mới, mà Hoa Kỳ là
tiêu biểu đã phát triển mạnh mẽ rồi rơi vào khủng hoảng. CNXH dân chủ và
“con đường thứ ba” đã và đang tồn tại ở các nước Bắc Âu, Cộng hoà Liên
bang Đức… với những thành quả và khó khăn thể hiện trong các cuộc khủng
hoảng chính trị - xã hội, khiến cho người ta phải tìm tòi những giải pháp khác
nhau cho sự phát triển đất nước.
7


Sau khủng hoảng và sụp đổ của một bộ phận quan trọng trong hệ thống
XHCN thế giới (1989 - 1991), có học giả cho rằng CNTB là “Sự tột cùng của
lịch sử”. Thế rồi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu từ nước Mỹ
(năm 2007 - 2009) và hiện nay phong trào “Chiếm phố Uôn” nổ ra từ nước
Mỹ lan rộng ra các nước tư bản phát triển đã cho người ta thấy CNTB sẽ

không bao giờ có thể thay đổi bản chất của một xã hội bất công, cho nên cần
phải thay đổi. Xã hội đó không thể là “sự tột cùng của lịch sử”.
Một kinh nghiệm xương máu rút ra từ tiến trình cải tổ, cải cách của các
nước XHCN trong thập kỷ 80, 90 của thế kỷ XX là đã không phát triển được
lý luận mác-xít đáp ứng đòi hỏi của cuộc sống. Đặc biệt là, các đảng cộng sản
không đánh giá đúng tầm quan trọng của cuộc đấu tranh trên lĩnh vực chính
trị - tư tưởng, đã du nhập các quan điểm dân chủ, nhân quyền cực đoan của
phương Tây, như: đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập… dẫn tới sự sụp đổ
một bộ phận quan trọng của hệ thống XHCN.
Trong chiến lược “Diễn biến hoà bình” của chủ nghĩa đế quốc và các
lực lượng tay sai, việc tấn công vào hệ tư tưởng và lực lượng lãnh đạo, cầm
quyền nhà nước và xã hội, luôn là mục tiêu quan trọng nhất. R. Nich-xơn
trong cuốn sách: “1999 – không đánh mà thắng” rút ra kết luận: rút cuộc sự
cạnh tranh giữa các hệ thống xã hội cuối cùng, cái có tác dụng quyết định đối
với lịch sử là tư tưởng chứ không phải là vũ khí. Chính vì vậy, chủ nghĩa đế
quốc đã đồng thời thực hiện chiến tranh xâm lược và “diễn biến hoà bình”,
chống phá hệ thống XHCN ngay từ khi nước Nga Xô-viết ra đời. Tuy nhiên,
từ khi các nước XHCN tiến hành cải tổ, cải cách, đổi mới, các thế lực thù địch
đã tập trung mũi nhọn, đẩy tới cuộc “chiến tranh không có khói súng” - chiến
lược “Diễn biến hoà bình” đối với các nước đi theo con đường XHCN, tấn
công vào hệ tư tưởng, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước. Ngày nay,
cuộc đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa”, như Đảng ta đã nói đặt trong bối cảnh toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế,

8


phát triển kinh tế thị trường… cần phải tính tới tính phức tạp, những khó khăn
và thách thức mới.
Những luận điệu mà cái thế lực thù địch thường sử dụng để tấn công

vào hệ tư tưởng của Đảng ta là: Chủ nghĩa Mác – Lê-nin ra đời từ thế kỷ XIX,
nay đã lỗi thời. Xã hội XHCN đã sụp đổ ở bộ phận quan trọng nhất. CNTB là
“sự tột cùng của lịch sử”, nghĩa là CNTB sẽ tồn tại vĩnh viễn. Không có tư
tưởng Hồ Chí Minh và nếu có thì đó cũng là “tư tưởng cộng sản cũ rích”(!).
Để đánh bại cuộc tấn công của các thế lực thù địch về chính trị, tư
tưởng, lý luận, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào con
đường XHCN, công tác nghiên cứu lý luận và công tác chính trị, tư tưởng cần
phải bảo vệ hệ tư tưởng, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Muốn
vậy, phải làm rõ vì sao Đảng ta lựa chọn chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng
Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của
mình? Để làm sáng tỏ vấn đề đó, có thể căn cứ vào một số vấn đề cơ bản sau:
2.1. Đảng ta vì lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
của cả dân tộc; đồng thời, mong muốn góp phần thúc đẩy phong trào cách
mạng và tiến bộ trên thế giới:
Lịch sử Việt Nam cận - hiện đại cho thấy rằng, trong thời đại đế quốc
chủ nghĩa, con đường giải phóng của các dân tộc thuộc địa không thể đi theo
con đường của chủ nghĩa yêu nước truyền thống, cũng không thể đi theo con
đường cách mạng dân chủ tư sản. Chỉ có con đường cách mạng vô sản – con
đường của chủ nghĩa Mác – Lê-nin mới có thể giải phóng các dân tộc thuộc
địa. Đây là kết quả khảo sát thực tế, nghiên cứu lý luận và hoạt động cách
mạng ở nước ngoài của đồng chí Nguyễn Ái Quốc từ năm 1911 đến năm
1920. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kể lại rằng: khi được đọc Luận cương của V.I.
Lê-nin về các vấn đề dân tộc và thuộc địa trên báo Nhân đạo (Pháp), Người
đã vui mừng reo lên và nói: “Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con
đường giải phóng chúng ta”1. Trong bài trả lời phỏng vấn Sác-lơ Phuốc-ni-ô,
phóng viên báo L,Humanite (Pháp), ngày 15-7-1969, nghĩa là sau lần hoàn
9


thiện cuối cùng bản Di chúc lịch sử và trước khi mất chưa đầy 2 tháng, Chủ

tịch Hồ Chí Minh lại một lần nữa khẳng định: “Về phần chúng tôi, chính là do
cố gắng vận dụng những lời dạy của Lê-nin, nhưng vận dụng một cách sáng
tạo, phù hợp với thực tế Việt Nam… mà chúng tôi đã chiến đấu và giành được
những thắng lợi to lớn…”.
Đi theo con đường của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam, dân tộc ta đã giành được độc lập, xây dựng Nhà
nước pháp quyền (nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, nay là Cộng hòa XHCN
Việt Nam), chế độ xã hội do nhân dân làm chủ. Tiếp đó, dân tộc ta đã tiến
hành các cuộc kháng chiến, đánh bại các cuộc chiến tranh xâm lược của thực
dân, đế quốc hung hãn và hùng mạnh nhất thế giới, bảo vệ vững chắc độc lập
dân tộc, chủ quyền quốc gia. Từ giữa những năm 80 thế kỷ XX, Đảng ta đã
phát hiện sai lầm trên lĩnh vực kinh tế, xã hội nên đã khởi xướng công cuộc
đổi mới, hội nhập quốc tế, cho đến nay đã thu được những thành tựu to lớn,
làm thay đổi căn bản đời sống xã hội, được nhân dân ta ghi nhận, bạn bè quốc
tế đánh giá cao.
2.2. Xuất phát từ những biến đổi to lớn và sâu sắc của tình hình thế
giới và những thành tựu, kinh nghiệm lịch sử của CNXH trong thế kỷ XX:
Xét trên phạm vi toàn thế giới, trên 70 năm (1917 - 1991, kể từ khi chủ
nghĩa Mác – Lê-nin được hiện thực hoá trong mô hình CNXH Xô-viết đến khi
xảy ra khủng hoảng, sụp đổ ở Liên Xô, các nước XHCN ở Đông Âu), CNXH
hiện thực đã thu được những thành tựu vô cùng to lớn, có ý nghĩa thời đại. Đó
là lực lượng xã hội mở ra một con đường mới cho nhân loại đi đến mục tiêu
giải phóng con người, xã hội và cho các dân tộc bị áp bức; là lực lượng chủ
yếu đánh bại chủ nghĩa phát xít, cứu loài người thoát khỏi chế độ diệt chủng;
là lực lượng tạo ra sự đối trọng về các mặt chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa,
khoa học, công nghệ,… buộc CNTB phải điều chỉnh theo xu hướng dung hòa
lợi ích giai cấp.

10

Từ thập kỷ 70 của thế kỷ XX, thế giới đã có những biến chuyển to lớn
và sâu sắc trên nhiều mặt, đặc biệt là cuộc cách mạng khoa học và công nghệ,
kinh tế tri thức và quá trình toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ. Hòa bình, độc lập
dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển là xu hướng cơ bản; đồng thời, vẫn tồn
tại nguy cơ chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, khủng bố, hoạt động can
thiệp, lật đổ, tranh chấp lãnh thổ, tài nguyên… Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh đã và đang giữ vai trò quan trọng nhất giúp Đảng và Nhà
nước ta phân tích, đánh giá và giải quyết đúng đắn những vấn đề đặt ra trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2.3. Từ những nhận thức đúng giá trị lý luận với giá trị phương
pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh:
Lịch sử xã hội XHCN đã chỉ ra rằng, những người kế thừa chủ nghĩa
Mác - Lê-nin đã phạm nhiều sai lầm, cả về nhận thức lý luận và hoạt động
thực tiễn. Mô hình CNXH kiểu cũ, với việc phủ nhận kinh tế thị trường, thực
hiện cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu… đã dẫn đến tình trạng xã hội
trì trệ, sự thoái hoá về chính trị, tư tưởng, đạo đức trong bộ máy Đảng và Nhà
nước. Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến khủng hoảng, sụp đổ. Xét về
phương diện lý luận, sai lầm đó bắt nguồn từ chủ nghĩa giáo điều về lý luận đồng nhất lý luận với phương pháp luận; không kịp thời vận dụng, phát triển
sáng tạo lý luận Mác - Lê-nin khi tình hình đã thay đổi.
Có thể nói linh hồn của chủ nghĩa Mác - Lê-nin là phép biện chứng duy
vật, là quan điểm phát triển, quan điểm giai cấp và quan điểm lịch sử, cụ
thể… Về điều này, chính C. Mác đã có lần nói: Học thuyết của chúng tôi
không phải là một giáo điều mà là kim chỉ nam cho cuộc sống. V.I. Lê-nin
cũng đã nhiều lần nhắc nhở các đảng cộng sản và công nhân phải biết vận
dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác vào thực tiễn của dân tộc mình và phải biết lắng
nghe “sự mách bảo của cuộc sống”.
Nhìn lại những năm đầu thập niên 20 (thế kỷ XX) có thể nói, các đảng
cộng sản ở các nước XHCN nói chung, đặc biệt là Đảng Cộng sản Liên Xô,
11

đã bỏ lỡ cơ hội kế thừa và phát triển tư tưởng V.I. Lê-nin trong Chính sách
kinh tế mới (NEP) để xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng XHCN, phát triển các quan hệ quốc tế,… Nếu NEP được những người
kế thừa V.I. Lê-nin tiếp tục thực hiện, thì CNXH không phải trả giá đắt như
những gì đã xảy ra ở Liên Xô, Đông Âu.
Ngày nay, Cương lĩnh 2011 của Đảng ta xác định “Đảng lấy chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho
hành động”3 với tinh thần mới, bao hàm các kết quả nghiên cứu lý luận, tổng
kết thực tiễn CNXH hiện thực trên phạm vi thế giới, cũng như từ sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của chúng ta. Những nội dung sau đây của
Cương lĩnh 2011 là một minh chứng:
Thay vì xây dựng nền kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp trong mô
hình cũ của CNXH, Đảng ta xác định “phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng XHCN”4, kết hợp chặt chẽ, hợp lý giữa phát triển kinh tế với thực hiện
tiến bộ và công bằng xã hội; xây dựng nền dân chủ XHCN và “Nhà nước
pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân” 5, bảo vệ quyền
công dân và quyền con người… Ngoài ra, Cương lĩnh 2011 của Đảng còn xác
định nhiều nội dung thể hiện tinh thần đổi mới, vận dụng và phát triển sáng
tạo chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào bối cảnh thời đại và
đất nước, trên các lĩnh vực khác nhau, như: văn hoá, giáo dục và đào tạo,
khoa học và công nghệ, bảo vệ môi trường, chính sách dân tộc, tôn giáo; chức
năng của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể xã hội; chính sách đối ngoại và xây
dựng Đảng…
Ngày nay, để đấu tranh với các thế lực thù địch xuyên tạc và bôi nhọ
Đảng, chúng ta phải đồng thời thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng đảng,
bao gồm vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh; phải thấy được những giới hạn lịch sử của các quan điểm lý luận, nhất
là các chính sách cụ thể để không ngừng phát triển học thuyết cách mạng đó;

phải nâng cao sức “đề kháng” cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, cán bộ, viên
12


chức nhà nước; tích cực phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về mặt
tư tưởng, lý luận; rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng. Chỉ có như vậy,
Đảng Cộng sản Việt Nam mới hoàn thành được sứ mệnh lịch sử của mình.

Chương 3: Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền
tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng:
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đưa ra hệ thống các giải pháp để
xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của Đảng trong giai đoạn hiện nay như sau:
Trong lịch sử tư tưởng nhân loại, chưa một học thuyết chính trị xã hội
nào mà ngay từ khi mới xuất hiện lại thu hút sự quan tâm nghiên cứu, đấu
tranh giữa các lập trường tư tưởng đối lập nhau như sự ra đời của chủ nghĩa
Mác - Lênin. Cuộc đấu tranh hệ tư tưởng đó đã diễn ra ngay từ khi chủ nghĩa
Mác - Lênin mới ra đời cho đến ngày nay. Điều đó không phải ngẫu nhiên,
bởi vì chủ nghĩa Mác - Lênin là một khoa học, sự ra đời của chủ nghĩa Mác Lênin đã thực sự giải đáp được những vấn đề mà thực tiễn cuộc sống của toàn
13


nhân loại đặt ra. Trong lúc toàn bộ hệ thống lý luận của hệ tư tưởng tư sản đều
tìm cách chứng minh cho việc duy trì sự tồn tại “vĩnh hằng” của chủ nghĩa tư
bản và giai cấp tư sản, thì ngược lại, chủ nghĩa Mác - Lênin đã tuyên chiến
với hệ tư tưởng tư sản, khẳng định sự diệt vong không thể tránh khỏi của chủ
nghĩa tư bản và sự tất thắng của chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản trên
phạm vi toàn thế giới. Chính vì thế mà chủ nghĩa Mác - Lênin đã “gây ra” sự
thù địch mạnh nhất và lòng căm thù lớn nhất của giai cấp tư sản.
Lợi dụng sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông

Âu, các nhà tư tưởng của giai cấp tư sản và bọn cơ hội, xét lại chủ nghĩa Mác
- Lênin đã xuyên tạc rằng chủ nghĩa cộng sản không phải là tương lai của loài
người. Chúng tuyên truyền, xuyên tạc, tấn công quyết liệt chủ nghĩa Mác Lênin, lớn tiếng cho rằng chủ nghĩa Mác - Lênin đã lỗi thời, lạc hậu, rằng chủ
nghĩa Mác - Lênin chỉ có giá trị ở cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, thế kỷ
XXI không còn phù hợp nữa, rằng sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội
hiện thực ở Liên Xô và các nước Đông Âu là minh chứng cho sự sụp đổ của
chủ nghĩa Mác - Lênin!
Trong thời đại ngày nay, chủ nghĩa Mác - Lênin không những không lỗi
thời, lạc hậu như ai đó vẫn rêu rao, mà chủ nghĩa Mác - Lênin đã, đang và sẽ
tiếp tục đóng vai trò là kim chỉ nam cho phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế, phong trào đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ
xã hội của nhân dân các dân tộc trên thế giới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ thiên tài, là nhà tư tưởng vĩ đại của
cách mạng Việt Nam đã tiếp thu và vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin trên tinh
thần độc lập, tự chủ, sáng tạo. Người đã nắm bắt sâu sắc bản chất cách mạng
và khoa học của học thuyết Mác - Lênin, vận dụng phù hợp với điều kiện,
hoàn cảnh thực tế của nước ta.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc
về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, kết quả của sự vận dụng và
phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế
14


thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa
văn hóa nhân loại; là tài sản tinh thần vô cùng to lớn của Đảng và dân tộc ta,
mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc thực sự đã cổ vũ, khích lệ
cuộc đấu tranh của nhiều dân tộc thuộc địa và phụ thuộc. Trong thời đại ngày
nay tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc đã được thế giới thừa nhận
như là tư tưởng góp phần làm biến đổi bộ mặt thế giới. Vì thế, tư tưởng Hồ

Chí Minh đã đi vào cuộc sống, đã trở thành những giá trị văn hóa bền vững
không chỉ riêng của dân tộc Việt Nam mà còn là tài sản chung của nhân loại.
Thực tiễn lịch sử cách mạng Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng,
trong quá trình tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc, kháng chiến chống
thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, trong cách mạng xã hội chủ nghĩa,
nhất là những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà nhân dân ta đã giành
được sau hơn 25 năm đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc luôn gắn liền với
học thuyết Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đảng ta ngày càng nhận thức
đầy đủ hơn, toàn diện hơn, sâu sắc hơn về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh và khẳng định chỉ có trên cơ sở trung thành, vận dụng sáng tạo,
phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực
tiễn Việt Nam thì Đảng mới có khả năng lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi đến
thắng lợi cuối cùng và mới tránh được nguy cơ sai lầm về đường lối.
Những nguyên lý, quy luật của chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn tiếp tục soi
sáng con đường phát triển đi lên của nhân loại, trong cuộc đấu tranh cho mục
tiêu cao cả là hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam
cho hành động của Đảng ta và của cách mạng nước ta vẫn tiếp tục tỏa sáng
trong sự nghiệp đổi mới đất nước vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Hiện nay, lợi dụng những khó khăn, những diễn biến phức tạp của tình
hình thế giới, khu vực, những khó khăn của tình hình trong nước, các thế lực
thù địch càng ra sức chống phá cách mạng thế giới, cách mạng Việt Nam,
15


công kích, xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh. Cùng với những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch,
thì những diễn biến trong đời sống xã hội, sự tác động từ mặt trái của cơ chế
thị trường, mở cửa, hội nhập đã làm cho một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng
viên và nhân dân phai nhạt mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, chạy theo lối

sống thực dụng, giảm sút niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và sự tất yếu thắng lợi của chủ nghĩa xã hội.
Trước tình hình đó, càng đòi hỏi toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta phải
kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là một đòi hỏi
khách quan, cấp thiết, một yêu cầu có tính nguyên tắc và có ý nghĩa sống còn
đối với sự nghiệp đổi mới đất nước vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của
Đảng và nhân dân ta. Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh là một nguyên tắc cơ bản chỉ đạo công cuộc đổi mới đất nước theo con
đường xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Kiên định, khẳng định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là
nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng và nhân dân ta,
trước hết Đảng phải trung thành, nắm vững bản chất cách mạng và khoa học,
vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
vào điều kiện, tình hình cụ thể của cách mạng Việt Nam, không máy móc,
giáo điều. Lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở lý
luận và phương pháp luận để tiếp thu tinh hoa trí tuệ của nhân loại, nắm vững
quy luật khách quan và thực tiễn đất nước, trên cơ sở đó đề ra cương lĩnh,
đường lối đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân và quy
luật phát triển của lịch sử.
Cần phải tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn
góp phần phát triển một cách sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh. Trong quá trình nghiên cứu, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin cần
đi sâu làm rõ những luận điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin đã hoàn
toàn đúng đắn từ lúc mới ra đời cho đến nay vẫn đúng. Những luận điểm cơ
16


bản của chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ đúng và phù hợp trong điều kiện lịch sử
lúc đó, đến nay đã bị thực tiễn lịch sử vượt qua. Những luận điểm cơ bản của
chủ nghĩa Mác - Lênin là đúng nhưng những người vận dụng nó đã hiểu chưa

đúng, chưa đầy đủ, chưa sâu sắc nên vận dụng không đúng. Những luận điểm
cần được bổ sung, phát triển mà chủ nghĩa Mác - Lênin chưa đề cập đầy đủ,
toàn diện phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh lịch sử mới và những luận điểm
hoàn toàn mới mà chủ nghĩa Mác - Lênin chưa từng đề cập đến.
Trung thành và kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh là phải nắm vững mối quan hệ giữa kiên định và phát triển, tức là phát
triển trên cơ sở kiên định nguyên tắc cách mạng và khoa học của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và phù hợp với thực tiễn cách mạng Việt
Nam, với xu thế thời đại. Thực tiễn luôn biến đổi, phát triển, nên lý luận Mác
- Lênin cũng cần được bổ sung, đổi mới, phát triển nếu chúng ta không muốn
lạc hậu so với cuộc sống. Chủ nghĩa Mác - Lênin là một hệ thống mở, không
thể coi những nhận thức đạt được cho đến ngày nay là những chân lý tuyệt
đích cuối cùng. Không ngừng phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vừa là yêu cầu
của thực tiễn xã hội vừa là yêu cầu nội tại của học thuyết Mác - Lênin. Có
phát triển và thông qua phát triển, chủ nghĩa Mác - Lênin mới tự bảo vệ được
mình, mới phát huy được sức mạnh, sức sống của mình đối với thời đại. Tư
tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ
nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Vì vậy bảo vệ, vận dụng
và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh cũng chính là phát huy sức
mạnh, sức sống của chủ nghĩa Mác - Lênin ở nước ta.
Đi đôi với việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, phải kiên quyết đấu tranh với những quan điểm, tư tưởng sai
trái, thù địch, bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Cần tổ chức
nghiên cứu, nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch xuyên tạc, phủ nhận
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh từ những luận điểm chung đến
17


những luận điểm cụ thể trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội,

quốc phòng, an ninh, đối ngoại.
Cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của các cấp ủy đảng
trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, bảo đảm các hoạt động
đấu tranh tư tưởng, lý luận theo đúng định hướng của Đảng, chặt chẽ về
nguyên tắc, vững vàng về quan điểm chính trị, sâu sắc về lý luận khoa học,
sắc bén trong phương pháp và đạt hiệu quả cao. Huy động lực lượng rộng rãi
trong các cơ quan nghiên cứu lý luận, các cơ quan nghiên cứu khoa học, các
cơ quan truyền thông, báo chí… tiến công chống các quan điểm sai trái, thù
địch. Nâng cao chất lượng đấu tranh phản bác, tiến công tư tưởng, lý luận
chống các quan điểm sai trái, thù địch theo hướng tăng hàm lượng khoa học,
tăng độ sâu lý luận, cập nhật thông tin, luận cứ, luận chứng sắc bén, có lý, có
tình, có sức thuyết phục cao. Cung cấp đầy đủ các thông tin liên quan đến vấn
đề đấu tranh dưới nhiều hình thức. Quan tâmđầu tư kinh phí, phương tiện,
điều kiện cho các hoạt động đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch.
Ngày nay tình hình thế giới, khu vực và trong nước tiếp tục có những
diễn biến phức tạp, cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận để bảo vệ
chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước ngày càng khó khăn, phức tạp hơn. Việc bảo vệ
chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phải có cơ sở lý luận, thực tiễn
và bằng hành động cách mạng thiết thực cụ thể. Phải từng bước hiện thực hóa
mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa trên đất nước ta. Phải chứng minh trên
thực tế tính cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh bằng kết quả hiện thực, bằng những thắng lợi của công cuộc đổi
mới đất nước vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh.
Hơn 25 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, nhân
dân ta đã thu được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên tất cả các
18

lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh,
đối ngoại; kinh tế phát triển năng động, mức tăng trưởng kinh tế nhiều năm
qua liên tục được giữ vững; môi trường chính trị, văn hóa, xã hội ổn định và
phát triển; an ninh, quốc phòng được giữ vững và tăng cường; quan hệ đối
ngoại ngày càng mở rộng, khẳng định vị thế của nước ta trên trường quốc tế.
Điều đó là một minh chứng sinh động, khẳng định Đảng ta đã tuyệt đối
trung thành và vận dụng, bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn của cách mạng nước ta. Song chúng ta
cũng cần nhận thức sâu sắc rằng, con đường mà chúng ta đang đi tới là không
dễ dàng, bằng phẳng mà phải trải qua nhiều khó khăn, gian khổ. Nhưng chúng
ta tin tưởng chắc chắn rằng, dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng
Cộng sản Việt Nam, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm
nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, nhất định sự nghiệp đổi mới
toàn diện đất nước sẽ thu được nhiều thành tựu to lớn trên các lĩnh vực của
đời sống xã hội.

PHẦN KẾT LUẬN
Ngày nay, khi sự nghiệp đổi mới vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
ở nước ta ngày càng đi vào chiều sâu, những biến đổi trên thế giới nhanh
chóng, phức tạp, khó lường; những vấn đề mới đặt ra trong đời sống xã hội
ngày càng nhiều, càng đòi hỏi phải có những lời giải đáp thuyết phục, có cơ
sở lý luận và thực tiễn. Trong lúc đó, các thế lực thù địch đang tìm mọi thủ
đoạn hòng xuyên tạc, phủ nhận từng luận điểm trong học thuyết Mác - Lênin,
19


tư tưởng Hồ Chí Minh để đi tới xóa bỏ nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng và
nhân dân ta. Vì vậy, hơn lúc nào hết, việc tiếp tục đi sâu nghiên cứu nhằm
khẳng định, bảo vệ, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng Việt Nam đang trở thành nhiệm
vụ quan trọng, cấp bách trong công tác tư tưởng, lý luận của Đảng ta hiện nay.
Hiện nay, đất nước ta đang thực hiện đổi mới, mở cửa và hội nhập,
công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Bên cạnh thuận lợi, chúng ta cũng có nhiều
khó khăn, do đó mỗi người cần nghiên cứu, học tập, nắm vững chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng
và pháp luật của Nhà nước để kiên định mục tiêu lý tưởng cách mạng: Độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh, như Bác Hồ hằng mong muốn.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Nxb

Chính trị quốc gia - Sự thật, HN, 2011.
2.

Tài liệu hỏi đáp các văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

XI của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, HN, 2011.
3.

TS. Phạm Xuân Mỹ: Tìm hiểu đường lối đổi mới của Đảng Cộng

sản Việt Nam, HN, 2003.
20


4.

Vững bước trên con đường đã chọn…

21