Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo dục (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

TRƯƠNG HOÀNG MAI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN
CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUẬN BA ĐÌNH - THÀNH PHỐ HÀ NỘI
THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60140101

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Trịnh Văn Cường


HÀ NỘI - 2017

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám đốc,
Phòng Đào tạo sau đại học của Học viện Quản lý Giáo dục cùng các thầy, cô
giáo đã tham gia giảng dạy, tư vấn cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên
cứu và hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo TS Trịnh
Văn Cường - người đã tận tình, trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá
trình thực hiện, hoàn thành luận văn.
Tôi cũng trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo,
cán bộ quản lý và giáo viên các trường tiểu học quận Ba Đình, bạn bè đồng
nghiệp cùng gia đình đã động viên cổ vũ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi

hoàn thành bản luận văn này.
Dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu, thực hiện, song
luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong hội đồng chấm luận văn,
các chuyên gia, các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp chỉ dẫn và góp ý để
luận văn được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn


Trương Hoàng Mai


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...................................................................3
4. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................3
5. Giả thuyết khoa học ..........................................................................................4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................ 4
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ................................................4
8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................. 5
PHẦN NỘI DUNG ...................................................................................................6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI

GIÁO DỤC ............................................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................... 6
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới.................................................................. 6
1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam ...............................................................7
1.2. Các khái niệm công cụ.............................................................................. 9
1.2.1. Hoạt động: ................................................................................................9
1.2.2. Chuyên môn: .............................................................................................9
1.2.3. Bồi dưỡng .................................................................................................9
1.2.4. Bồi dưỡng chuyên môn (BDCM) .............................................................10
1.2.5. Quản lý ...................................................................................................10
1.2.6 Quản lý giáo dục ......................................................................................11
1.2.7 Quản lý trường học ...................................................................................12


1.2.8. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ................................................13
1.2.9 Biện pháp .................................................................................................13
1.3. Giáo dục tiểu học ....................................................................................13
1.3.1. Vị trí, vao trò, đặc điểm của trường tiểu học ..............................................13
1.3.2. Mục tiêu, nội dung, phương pháp của giáo dục tiểu học ............................15
1.4. Đặc điểm, vai trò của đội ngũ giáo viên tiểu học trong thực hiện đổi mới
giáo dục .................................................................................................................. 15
1.4.1. Đặc điểm đội ngũ giáo viên Tiểu học ........................................................15
1.4.2. Vai trò của giáo viên Tiểu học trong thực hiện đổi mới giáo dục .................16
1.5. Định hướng đổi mới giáo dục................................................................. 17
1.5.1. Định hướng đổi mới giáo dục Tiểu học .....................................................17
1.5.2. Những yêu cầu đối với giáo viên Tiểu học để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục ................................................................................................................... 21
1.5.3. Vai trò của Ban giám hiệu trong việc quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn .................................................................................................................. 24
1.6. Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo định hướng đổi

mới giáo dục ...........................................................................................................24
1.6.1. Mục tiêu bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên......................................... 24
1.6.2. Nội dung bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên........................................ 25
1.6.3. Hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên.................. 26
1.6.4. Lực lượng bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên .......................................27
1.6.5. Điều kiện phục vụ bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ...........................27
1.6.6. Đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên............................. 28
1.7. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên theo
định hướng đổi mới giáo dục ..................................................................................28
1.7.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên theo định hướng
đổi mới giáo dục ...............................................................................................28
1.7.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên theo định
hướng đổi mới giáo dục.................................................................................... 31


1.7.3. Chỉ đạo thực hiện việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên theo định hướng
đổi mới giáo dục ...............................................................................................32
1.7.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên theo định
hướng đổi mới giáo dục ....................................................................................33
1.8. Những yếu tố ảnh hưởng đế quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên tiểu học theo định hướng đổi mới giáo dục .............................................34
1.8.1. Yếu tố chủ quan....................................................................................... 34
1.8.2. Yếu tố khách quan................................................................................... 34
Kết luận chương 1 ..................................................................................................35
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN
CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ
NỘI THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ....................................................36
2.1. Sơ lược khảo sát thực trạng ....................................................................36
2.1.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................36
2.1.2. Nội dung khảo sát ....................................................................................36

2.1.3. Phạm vi, đối tượng khảo sát .....................................................................36
2.1.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................37
2.1.5. Phương pháp xử lý số liệu .......................................................................37
2.1.6. Tiêu chí đánh giá..................................................................................... 38
2.2. Khái quát đặc điểm, tình hình tự nhiên, kinh tế, văn hóa - xã hội, giáo dục
của quận Ba Đình, thành phố Hà Nội .....................................................................38
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa - xã hội..............................................38
2.2.2. Khái quát tình hình chung về giáo dục tiểu học quận Ba Đình ....................40
2.2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học 05 trường khảo sát ở quận Ba Đình,
thành phố Hà Nội ..............................................................................................42
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu
học theo định hướng đổi mới giáo dục ...................................................................45
2.3.1. Thực trạng nhận thức về mục tiêu bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu
học................................................................................................................... 45


2.3.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung bồi dưỡng chuyên môn ..................46
2.3.3. Thực trạng quản lý hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên tiểu học..................................................................................................... 47
2.3.4. Thực trạng về lực lượng thực hiện hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên .................................................................................................................. 51
2.3.6. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng ..............52
2.4. Thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng
đổi mới giáo dục ....................................................................................................53
2.4.1. Thực trạng chỉ đạo xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
theo định hướng đổi mới giáo dục ......................................................................53
2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
theo định hướng đổi mới giáo dục ......................................................................55
2.4.3. Thực trạng việc chỉ đạo triển khai các hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho

giáo viên theo định hướng đổi mới giáo dục .......................................................56
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
theo định hướng đổi mới giáo dục ......................................................................59
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.............. 62
2.5.1 Các yếu tố chủ quan .................................................................................62
2.5.2. Các yếu tố khách quan .............................................................................62
2.6. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội..................................... 63
2.6.1. Những thành tựu...................................................................................... 63
2.6.2. Những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân ........................................................64
Kết luận chương 2 ..................................................................................................65
CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN
MÔN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH
PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ...............................67


3.1. Những nguyên tắc định hướng cho việc xây dựng các biện pháp ...........67
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống............................................................ 67
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa............................................................. 67
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ...........................................................67
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả, tính khả thi .........................................67
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo
dục .......................................................................................................................... 68
3.2.1. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ....................................................68
3.2.2. Đổi mới nội dung bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục .....................................................................................................71
3.2.3. Đa dạng hóa các phương thức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ..........79

3.2.4. Huy động các nguồn lực cho công tác bồi dưỡng chuyên môn giáo viên theo
định hướng đổi giáo dục.................................................................................... 81
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn theo
định hướng đổi giáo dục.................................................................................... 84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.............................................................. 86
3.4. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi các biện pháp đề xuất .............87
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm............................................................................ 87
3.4.3. Đối tượng xin ý kiến ................................................................................88
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ...............................................................................88
Kết luận chương 3.................................................................................................. 94
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ......................................................................... 96
1. Kết luận ......................................................................................................96
2. Khuyến nghị ...............................................................................................97
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 99

PHỤ LỤC


BẢNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
BGH:

Ban giám hiệu

CBQL:

Cán bộ quản lý

CNH-HĐH:

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CTCT:

Công tác chính trị

GD:

Giáo dục

GD&ĐT:

Giáo dục và đào tạo

GV:

Giáo viên

GS-TSKH

Giáo sư - Tiến sĩ khoa học

HĐTH:

Hoạt động tự học

HS:

Học sinh

HSSV:

Học sinh sinh viên

KTX:

Kí túc xã

QL:

Quản lý

QLGD:

Quản lý giáo dục

TCN

Trước công nguyên

TN:

Thanh niên

TNCS:

Thanh niên cộng sản

XHCN:

Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô trường lớp cấp TH quận Ba Đình............................................. 40
Bảng 2.2. Số lượng GVTH 5 trường TH khảo sát ....................................................42
Bảng 2.3. Trình độ đào tạo của CBQL, GV tiểu học ...............................................42
Bảng 2.4. Kết quả xếp loại GVTH theo CNN........................................................ 43
Bảng 2.5. Kết quả điều tra tính phù hợp của các mục tiêu BDGV ..........................45
Bảng 2.6. Kết quả đánh giá thực trạng quản lý thực hiện những nội dung BDCM .46
Bảng 2.7. Kết quả đánh giá thực trạng quản lý hình thức BDCM cho GVTH........ 48
Bảng 2.8. Kết quả đánh giá thực trạng quản lý phương pháp BDCM cho GVTH. . 50
Bảng 2.9. Kết quả đánh giá thực trạng mức độ phù hợp về lực lượng thực hiện hoạt
động BDCM cho GV ..............................................................................................51
Bảng 2.10. Kết quả đánh giá thực trạng về mức độ cần thiết và mức độ thực hiện
kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng ......................................................................52
Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo xây dựng kế hoạch BDCM cho GV ở các trường
Tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo dục...... 53
Bảng 2.12. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch BDCM cho giáo viên theo định
hướng đổi mới giáo dục ở các trường Tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội . 55
Bảng 2.13. Thực trạng chỉ đạo thực hiện đổi mới PPDH ........................................57
Bảng 2.14. Thực trạng chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá ......................................58
Bảng 2.15. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn .........59
Bảng 3.1. Kết quả phiếu trưng cầu ý kiến về tính cần thiết của các biện pháp...... 88
Bảng 3.2. Kết quả phiếu trưng cầu ý kiến về tính khả thi của các biện pháp 90
Bảng 3.3. Tương quan giữa sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý
hoạt động BDCM cho GV các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. 92


DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Kết quả xếp loại GVTH theo CNN..................................................... 43
Biểu đồ 2.2. Kết quả điều tra tính phù hợp của các mục tiêu BDGV ......................46
Biểu đồ 2.3. Mức độ quan trọng và mức độ thực hiện việc chỉ đạo xây dựng kế
hoạch BDCM cho GV............................................................................................ 54
Biểu đồ 2.4. Mức độ quan trọng và mức độ thực hiện việc kiểm tra, đánh giá hoạt
động BDCM cho giáo viên .....................................................................................61
Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động BDCM đối với
GV ở các trường TH được đề xuất ..........................................................................90
Biểu đồ 3.2. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động BDCM đối với
GV ở các trường TH được đề xuất.......................................................................... 92
Biểu đồ 3.3. Tương quan mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp
quản lý hoạt động BDCM cho GV các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà
Nội .......................................................................................................................... 94
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động BDCM

cho giáo

viên tiểu học........................................................................................................... 87


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nước ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; sự phát
triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, khoa học giáo dục và sự cạnh tranh
quyết liệt trên nhiều lĩnh vực giữa các quốc gia đòi hỏi giáo dục phải đổi mới. Hiện
nay, cạnh tranh giữa các quốc gia thực chất là cạnh tranh về nguồn nhân lực, về
khoa học và công nghệ. Xu thế chung của thế giới khi bước vào thế kỉ XXI là tiến
hành đổi mới mạnh mẽ nền giáo dục.
Trước thực tế trên, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định “Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân

chủ hóa và hội nhập quốc tế” và “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn
nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo
dục quốc dân”. Đề án “Đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo” của Bộ
Giáo dục và Đào tạo cũng đã khẳng định: đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo
dục có vai trò quyết định chất lượng giáo dục.
Trong những năm qua, Bộ GD&ĐT đã tăng cường rà soát mạng lưới, quy mô
và phương thức đào tạo của các trường sư phạm và các cơ sở đào tạo giáo viên; tăng
cường hoạt động khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế; rà soát, sửa đổi các chuẩn
nghề nghiệp giáo viên, chuẩn Hiệu trưởng và chuẩn Phó hiệu trưởng theo định
hướng cập nhật, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới... Đáng chú ý, công tác đào
tạo, bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ giáo viên được quan tâm đầu tư thông qua
các đề án đào tạo bằng ngân sách nhà nước, học bổng...; phần lớn đội ngũ giáo viên
có phẩm chất đạo đức và ý thức chính trị tốt, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày
càng được nâng cao, đã đáp ứng được yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực,
bồi dưỡng nhân tài, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển triển kinh
tế - xã hội của đất nước.
Tuy nhiên, đội ngũ giáo viên còn có những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được
yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Tình trạng số lượng giáo viên còn thừa, thiếu, mất cân đối giữa các môn học ở một số
cấp học vẫn còn; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên có mặt chưa

1


đáp ứng yêu cầu, chậm đổi mới, phương pháp dạy học còn nặng về truyền đạt lý
thuyết, ít chú ý đến phát triển tư duy, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành của học
sinh; trình độ ngoại ngữ và tin học của một bộ phận giáo viên còn hạn chế... Vì vậy,
để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ yêu cầu đổi mới, nâng cao chất
lượng giáo dục và đào tạo trong thời gian tới, các cấp lãnh đạo, các nhà quản lý cần
chú trọng tới công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên.

Giáo dục Tiểu học là cấp học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, tạo cho
trẻ một cơ sở ban đầu vững chắc, từ đó các em có sức bật và tiếp tục học lên những
bậc học trên. Do vậy, giáo viên tiểu học có một vị trí, vai trò quan trọng góp phần
quyết định việc đào tạo thế hệ trẻ thành những con người phát triển toàn diện. Vì vậy,
công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo định hướng đổi mới giáo
dục là hết sức cần thiết và cấp bách nhằm tạo ra được đội ngũ giáo viên vừa hồng vừa
chuyên, đáp ứng được sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Cùng với sự đổi mới chung của cả nước, thời gian qua, ngành GD&ĐT quận
Ba Đình, thành phố Hà Nội đã chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho
đội ngũ giáo viên các cấp học, nhất là cấp tiểu học, nhưng nhìn chung chất lượng
vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển GD&ĐT ngày càng cao theo xu thế hiện
đại. Vẫn còn một bộ phận CBQL và giáo viên còn chưa nhận thức được đầy đủ về ý
nghĩa, tầm quan trọng, mục tiêu của công tác bồi dưỡng đối với giáo viên; công tác
chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá, khen thưởng, bồi dưỡng cho giáo viên chưa được rõ
ràng; một số lớp bồi dưỡng chưa thực sự thiết thực; một bộ phận giáo viên còn yếu
về chuyên môn nghiệp vụ, chưa có trách nhiệm cao, chưa thực sự tâm huyết với
nghề, chưa chú trọng đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá phù hợp với
yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học hiện nay. Vì vậy, việc bồi dưỡng chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu về chất lượng ở các Trường Tiểu học quận Ba
Đình, thành phố Hà Nội là việc làm rất cần thiết.
Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên ở các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo
định hướng đổi mới giáo dục” nhằm đáp ứng được yêu cầu đặt ra hiện nay là đổi
mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục, nâng

2


cao năng lực đội ngũ giáo viên và phát triển kế hoạch giáo dục nhà trường theo định
hướng phát triển năng lực học sinh.

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà
Nội, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường và đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục phổ thông hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu:
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường tiểu học.
3.2 Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường
tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo dục.
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1. Giới hạn về khách thể khảo sát
- Cán bộ quản lý: 18 người, bao gồm: CBQL, chuyên viên phòng GD&ĐT
quận Ba Đình: 05 người;
- Chủ thể khảo sát: BGH 05 trường khảo sát: 13 người (5 Hiệu trưởng, 8 Phó
Hiệu trưởng).
- Giáo viên: 203 người.
4.2. Giới hạn nội dung nghiên cứu
Đề tài chỉ khảo sát thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên
và các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn về đổi mới đồng bộ
phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục của giáo viên ở các
trường Tiểu học (TH) từ năm 2011 đến 2016.
4.3. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu và khảo sát 05 trường TH của quận Ba Đình, thành phố Hà
Nội: trường Tiểu học thành công A, Tiểu học thành công B, Tiểu học Đại Yên, Tiểu
học Hoàng Diệu, Tiểu học Kim Đồng.

3

5. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, đội ngũ giáo viên tiểu học (GVTH) của quận Ba Đình, thành phố Hà
Nội đã được đào tạo cơ bản, phần nào đáp ứng được những đòi hỏi của
sự phát triển giáo dục trong giai đoạn mới, tuy nhiên vẫn còn tồn
tại một số hạn chế nhất định. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực
trạng đó là do việc quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên chưa
phù hợp. Nếu áp dụng hợp lý những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên tiểu học do tác giả đề xuất thì sẽ góp phần nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội đáp
ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên tiểu học theo định hướng đổi mới giáo dục.
6.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên các trường tiểu học của quận Ba Đình, thành phố Hà Nội
theo định hướng đổi mới giáo dục.
6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi
mới giáo dục.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận nghiên cứu
Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên là một hoạt động trong nhà trường, vì
vậy việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên đều phải gắn liền việc xác định mục
tiêu, nội dung, chương trình, đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên vẫn đảm bảo nguyên
tắc quản lý dựa trên quá trình bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên và chức năng
quản lý giáo dục.

7.2. Phương pháp nghiên cứu

4


7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: nghiên cứu, tổng hợp và hệ
thống hóa lý thuyết nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu.
7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp quan sát: quan sát cách thức tổ chức và chỉ đạo hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên của Hiệu trưởng các trường tiểu học quận Ba
Đình, thành phố Hà Nội.
- Phương pháp điều tra, phiếu hỏi: dùng phiếu hỏi để trưng cầu ý kiến cán bộ
quản lý và giáo viên ở các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội nhằm
thu thập các số liệu thực tế để đánh giá thực trạng công tác bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên tiểu học.
- Phương pháp chuyên gia: thu thập ý kiến đánh giá của các chuyên gia có
trình độ, có nhiều kinh nghiệm về công tác quản lý để đánh giá thực trạng, tính hợp
lý, tính khả thi của các biện pháp được đề xuất trong luận văn.
- Phương pháp phỏng vấn: trực tiếp phỏng vấn các cấp quản lý có liên quan để
tìm hiểu thực trạng bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học quận Ba Đình,
thành phố Hà Nội.
7.2.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê: sử dụng các thuật toán
thống kê nhằm xử lý các số liệu trong quá trình khảo sát, nghiên cứu, khảo nghiệm.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ lục,
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên tiểu học theo định hướng đổi mới giáo dục;
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên các trường tiểu học ở quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi

mới giáo dục;
Chương 3: Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên các trường tiểu học ở quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi
mới giáo dục.

5


PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN
VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
Trong bối cảnh toàn cầu hoá và nền kinh tế tri thức của thế kỉ XXI, sự phát
triển nhanh chóng của khoa học công nghệ đã làm cho thế giới có nhiều biến đổi
sâu sắc và con người có vai trò quyết định đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Vì
vậy, bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên được các nước trên thế giới đặt
lên hàng đầu, là một trong những nội dung cơ bản trong cuộc cách mạng cải cách
giáo dục, phát triển đất nước.
Tại Pakistan, những giáo viên vào nghề chưa được 3 năm buộc phải trải qua
chương trình bồi dưỡng về sư phạm trong thời gian 3 tháng. Nội dung bồi dưỡng
gồm: ngoại ngữ, tin học, giáo dục nghiệp vụ dạy học, cơ sở tâm lý giáo viên,
phương pháp nghiên cứu, đánh giá và nhận xét HS [37].
Là một nước có nền giáo dục hiện đại, Mĩ đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng
chuẩn giáo viên và quản lý bồi dưỡng chuyên môn. Sở giáo dục và hội đồng cấp
chứng chỉ kiểm định giáo viên các bang chịu trách nhiệm tập huấn, bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trước khi cấp giấy phép hành nghề[42].
Việc bồi dưỡng cho giáo viên ở Philippin được tổ chức thành những khóa học

trong thời gian nghỉ hè. Hè thứ nhất bao gồm các nội dung môn học, nguyên tắc dạy
học, tâm lý học và đánh giá giáo dục; hè thứ hai gồm các môn về quan hệ con
người, triết học giáo dục, nội dung và phương pháp giáo dục; hè thứ ba gồm nghiên
cứu giáo dục, viết tài liệu trong giáo dục và hè thứ tư gồm kiến thức nâng cao, kỹ
năng nhận xét, lập kế hoạch giảng dạy, viết tài liệu giảng dạy, viết sách giáo khoa,
viết sách tham khảo...[37].
Ở Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản
lý giáo dục là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm, bởi giáo viên là
nghề được xã hội tôn vinh, được hưởng mức lương cao hơn công chức 30%. Cấp

6


quản lý giáo dục đề ra các phương thức bồi dưỡng khác nhau theo điều kiện thực tế
của đơn vị, nhưng đều tập trung vào đổi mới phương pháp dạy học[42].
Triều Tiên là một trong những nước có chính sách rất tích cực về bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên và CBQL giáo dục. Nhà nước đã đưa ra "Chương trình bồi dưỡng
giáo viên mới" để bồi dưỡng cho giáo viên trong 10 năm và “Chương trình trao đổi”
để đưa giáo viên ra nước ngoài bồi dưỡng, nâng cao trình độ[37].
Ngoài ra, các nước như Úc, New Zealand, Canada... cũng đều thành lập các
trung tâm bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên tham gia học tập để nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ[37].
Như vậy, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục đã và đang được các nước trên thế giới đặc biệt quan tâm, trong đó có Việt Nam.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam
Trong thời đại ngày nay, với xu thế hội nhập quốc tế, Đảng, Nhà nước ta rất
quan tâm đến công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Vì vậy, bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
luôn là vấn đề được nhiều nhà khoa học cũng như nhiều nhà quản lý quan tâm,
nghiên cứu.

Trong thư gửi các cán bộ, các thầy giáo, cô giáo, công nhân viên, học sinh,
sinh viên nhân dịp bắt đầu năm học mới, ngày 16 tháng 10 năm 1968, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã viết: “Giáo dục nhằm đào tạo những người kế tục sự nghiệp cách
mạng to lớn của Đảng và nhân dân, do đó các ngành các cấp Đảng, chính quyền
địa phương phải thực sự quan tâm đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về
mọi mặt, đẩy sự nghiệp giáo dục của ta những bước phát triển mới”[31].
Sau nhiều năm đổi mới, công tác xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên ở
nhiều cấp học, bậc học đã được nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến như Cẩm
nang nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo viên của Đặng Quốc Bảo; Con
đường nâng cao chất lượng cải cách các cơ sở đào tạo giáo viên của Nguyễn Thị
Phương Hoa; Một số cách tiếp cận trong nghiên cứu và phát triển đội ngũ giảng
viên của Bùi Văn Quân, Nguyễn Ngọc Cầu. Những công trình này chủ yếu tập trung
nghiên cứu phát triển đội ngũ theo 3 hướng: nghiên cứu phát triển đội ngũ GV

7


dưới góc độ phát triển nguồn nhân lực; nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp xây dựng
phát triển đội ngũ giáo viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Tuy nhiên, hầu hết các công trình kể trên vẫn còn để lại khoảng trống nghiên cứu về
quản lý công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học.
Trong Một số vấn đề về đổi mới quản lý giáo dục tiểu học vì sự phát triển bền
vững, Đặng Huỳnh Mai đã nhấn mạnh sự cần thiết của đổi mới quản lý giáo dục
tiểu học, với xu hướng hiện nay, cần đánh giá GV theo chuẩn nghề nghiệp, giao
quyền tự chủ đến cơ sở giáo dục, đến người dạy và cả người học nhằm phát huy
tính tích cực và sáng tạo mà chưa đề cập đến các giải pháp nâng cao hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên.
Trong những năm gần đây, nhiều Hội thảo khoa học về chủ đề bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên dưới góc độ quản lí giáo dục theo ngành, theo bậc học đã được thực

hiện. Một số luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục chuyên ngành quản lý giáo dục
bước đầu nghiên cứu thực trạng và hệ thống được một số vấn đề về quản lý cũng
như đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao trình độ giáo viên tiểu học
như: Các biện pháp quản lí hoạt động BDCM cho giáo viên các trường mầm non
thực hành thuộc trường cao đẳng sư phạm trung ương của Trần Thị Khang;Thực
trạng quản lý việc nâng cao trình độ giáo viên tiểu học huyện Phú Giáo, Bình
Dương của Mai Long Nguyên; Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên tiểu học ở tỉnh Bình Thuận của tác giả Hoàng Tấn Rư, Thực trạng quản lý công
tác đào tạo giáo viên tiểu học quận tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh của Nguyễn
Thị Hạnh; Biện pháp quản lí hoạt động BDCM cho giáo viên trường THCS quận
Hải An thành phố Hải Phòng của Đinh Thị Minh Khánh...
Các công trình nghiên cứu trên đã nêu rõ những khó khăn, thuận lợi, những
nỗ lực và kết quả đem lại từ công tác đào tạo giáo viên. Các tác giả đã đề cập đến kĩ
năng dạy học, chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên trong thời gian qua và đề
xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng GV trong những điều kiện cụ thể.
Các công trình trên đã tập trung nghiên cứu vấn đề BDCM cho giáo viên ở bậc
mầm non, tiểu học, THCS. Các đề tài nghiên cứu về biện pháp quản lí hoạt động

8


BDCM bậc tiểu học lại chủ yếu ở miền Nam, chưa có một công trình nào nghiên
cứu về thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở
các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo
dục và đây là một vấn đề hoàn toàn mới.
Cho nên, chúng tôi nghiên cứu đề tài Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên ở các trường tiểu học quận Ba Đình, thành phố Hà Nội theo
định hướng đổi mới giáo dục với mong muốn góp phần nâng cao trình độ của đội
ngũ giáo viên đáp ứng được yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục và
đào tạo.

1.2. Các khái niệm công cụ
1.2.1. Hoạt động:
Theo Từ điển Tiếng Việt, “Hoạt động là tiến hành những việc làm có quan hệ
với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định trong đời sống xã hội”[40].
1.2.2. Chuyên môn:
“Là lĩnh vực riêng, những kiến thức riêng nói chung của một ngành khoa học,
kỹ thuật nhất định”[40]. Chuyên môn là tổ hợp các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo thực
hành mà con người tiếp thu được, qua đó tạo lập để có khả năng thực hiện một loạt
công việc trong phạm vi một ngành nghề nhất định theo phân công của xã hội.
1.2.3. Bồi dưỡng
Cũng là một trong những khái niệm được hiểu theo nhiều cách khác nhau:
Theo Từ điển Tiếng Việt, hiểu theo nghĩa rộng, bồi dưỡng là quá trình giáo
dục, đào tạo nhằm hình thành nhân cách và những phẩm chất riêng biệt của nhân
cách theo định hướng mục đích đã chọn như: bồi dưỡng cán bộ, bồi dưỡng chí khí
chiến đấu, bồi dưỡng các đức tính cần kiệm, liêm chính... Theo nghĩa hẹp, bồi
dưỡng là trang bị thêm các kiến thức, kỹ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn
thiện năng lực hoạt động trong các lĩnh vực cụ thể. Ví dụ, bồi dưỡng kiến thức, bồi
dưỡng lý luận, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm…[39, tr.126].
Từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ lại cho rằng, bồi dưỡng là quá trình
truyền đạt thêm một lượng kiến thức nhất định, làm tăng thêm năng lực hoặc phẩm
chất cho một đối tượng học tập cụ thể[39].

9


Tổ chức UNESCO định nghĩa: "Bồi dưỡng với ý nghĩa nâng cao nghề
nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến
thức hoặc kĩ năng chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao
động nghề nghiệp".
Qua các quan điểm trên, ta có thể hiểu, “bồi dưỡng” là làm cho tăng thêm

năng lực hoặc phẩm chất. Bồi dưỡng là quá trình cập nhập, bổ sung kiến thức, kỹ
năng, thái độ để nâng cao năng lực, trình độ, phẩm chất của người lao động về một
lĩnh vực hoạt động mà người lao động đã có một trình độ năng lực chuyên môn nhất
định, qua một hình thức đào tạo nào đó.
1.2.4. Bồi dưỡng chuyên môn (BDCM)
Là bồi dưỡng kiến thức chuyên môn; kỹ năng tay nghề; kiến thức và kỹ năng
thực tiễn thuộc một lĩnh vực riêng của một ngành khoa học, kĩ thuật cho một đối
tượng học tập cụ thể, nhằm nâng cao trình độ nghề nghiệp.
BDCM cho giáo viên là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch nhằm cập
nhật kiến thức và kỹ năng chuyên môn, nâng cao trình độ cho giáo viên trên cơ sở
những kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ đã có. Hoạt động BDCM là hoạt động thường
xuyên, liên tục của mỗi giáo viên. Hoạt động BDCM giúp người học biết chọn lọc,
tiếp thu phát huy các mặt mạnh, khắc phục bổ sung những mặt còn hạn chế nhằm
đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục.
1.2.5. Quản lý
Có nhiều quan niệm khác nhau về khái niệm “quản lý”, ta có thể kể đến một
số quan niệm chủ yếu sau:
Henri Fayol (1841-1925), người đặt nền móng cho lý luận tổ chức cổ điển, cho
rằng: “Quản lý tức là lập kế hoạch, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm tra”[14].
“Quản lý là một quá trình cùng làm việc giữa nhà quản lý với người bị quản
lý, nhằm thông qua hoạt động của cá nhân, của nhóm, huy động các nguồn lực khác
để đạt được mục tiêu của tổ chức” [21].
“Quản lý là những tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý
đến đối tượng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất
định” [34, tr.10].

10


“Quản lý là một hệ thống tác động khoa học nghệ thuật vào từng thành tố của

hệ thống bằng phương pháp thích hợp nhằm đạt được các mục tiêu đề ra của hệ
thống và cho từng thành tố của hệ thống” [22].
Từ những quan niệm trên, ta có thể hiểu: Quản lý là cai quản bộ máy bằng
cách vạch ra mục tiêu cho bộ máy và tìm cách tác động vào bộ máy để bộ máy đạt
tới mục tiêu. Quản lý là tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên
đối tượng quản lý một cách gián tiếp và trực tiếp nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.
Từ những cách hiểu của các tác giả trên, chúng ta có thể hiểu: Quản lý là sự
tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm
đạt mục tiêu đã đề ra.
1.2.6 Quản lý giáo dục
Khuđôminxki P.V. cho rằng: “Quản lý giáo dục là tác động có hệ thống, có kế
hoạch, có mục đích của chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu của
hệ thống giáo dục nhằm mục đích đảm bảo việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa cho
thế hệ trẻ, đảm bảo sự phát triển toàn diện và hài hòa của họ” [19, tr.50].
M.I.Kônđakôp khẳng định: “Quản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp tổ
chức cán bộ, giáo dục, kế hoạch hoá, tài chính nhằm đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, bảo đảm sự tiếp tục phát triển và mở
rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như chất lượng” [28, tr.17].
Theo Đặng Quốc Bảo, “Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là điều hành,
phối hợp các lực lượng nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển của xã hội. Ngày nay, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên,
công tác giáo dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi người. Cho nên,
QLGD được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân” [2, tr.31].
Theo Trần Kiểm, "QLGD là sự tác động liên tục, có tổ chức, có hướng đích
của chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm tạo ra tính vượt trội, tính trồi của hệ
thống; sử dụng một cách tối ưu các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống nhằm đưa hệ
thống đến mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện bảo đảm sự cân bằng với môi
trường bên ngoài luôn luôn biến động" [26].

11

Nguyễn Ngọc Quang thì cho rằng, “Quản lý giáo dục là hệ thống những tác
động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm
làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được
các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá
trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng
thái mới về chất” [34, tr.7].
Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống những tác động có hướng đích của
hiệu trưởng đến các hoạt động giáo dục, đến con người (cán bộ, giáo viên, nhân
viên và học sinh), đến các nguồn lực (cơ sở vật chất, tài chính, thông tin v.v…), đến
các ảnh hưởng ngoài nhà trường một cách hợp quy luật (quy luật quản lý, quy luật
kinh tế, quy luật giáo dục, quy luật tâm lý, quy luật xã hội v.v…) nhằm thực hiện có
chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường [13, tr.102].
Như vậy, QLGD là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp
quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho hệ thống giáo dục được quản lý, vận
hành theo đúng đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thực hiện được các mục
tiêu giáo dục đề ra.
1.2.7 Quản lý trường học
"Quản lý trường học là hoạt động của cơ quan quản lý nhằm tập hợp và tổ
chức các hoạt động của giáo viên, học sinh và các lực lượng giáo dục khác, cũng
như huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục và đào
tạo trong nhà trường" [40,tr.84]
“Quản lý trường học là tác động có ý thức, có kế hoạch và hướng đích của chủ
thể quản lý (hiệu trưởng) đến khách thể quản lý (tập thể giáo viên. học sinh và các
bộ phận khác), đến tất cả các mặt của đời sống nhà trường, nhằm đảm bảo sự vận
hành tối ưu về các mặt KT-XH , tổ chức sư phạm của quá trình dạy học và giáo dục
thế hệ trẻ và thực hiện tốt sứ mạng của nhà trường”[12, tr.35 ].
Bản chất của quản lý trường học là quản lý hoạt động hoạt động dạy của giáo
viên, hoạt động học của HS, các hoạt động phục vụ hoạt động dạy - học như: tổ
chức nhân sự, huy động, sử dụng các nguồn lực và xây dựng các mối quan hệ. Mục

tiêu quản lý nhà trường được cụ thể hóa trong kế hoạch năm học và được tập thể

12


nhà trường thực hiện suốt năm học. Vì vậy, quản lý trường học thực chất là quản lý
quá trình lao động sư phạm của thầy, hoạt động học tập, tự giáo dục của trò trong
quá trình dạy học - giáo dục. Một trong các nội dung quản lý trường học là quản lý
bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên.
1.2.8. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
Từ các khái niệm quản lí, quản lí giáo dục, có thể hiểu: quản lí bồi dưỡng
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên là hệ thống những tác động tự giác (có ý thức,
có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lí đến đội
ngũ giáo viên nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn là một mặt của công tác quản lý
đội ngũ giáo viên. Đó cũng là việc thực hiện các chức năng quản lý: xây dựng kế
hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn của các cấp quản lý, các tổ chức, cá nhân nhằm đạt được mục tiêu bồi dưỡng
đã đề ra.
1.2.9. Biện pháp
Có nhiều định nghĩa khác nhau về biện pháp, nhưng nói chung, biện pháp
được hiểu là cách thức, con đường, một phương tiện mang tính điều kiện, do con
người sáng tạo ra, nó có thể được sử dụng tiến hành một hoạt động hướng đích nào
đó nhằm đem lại hiệu quả cho người sử dụng. Theo Từ điển Tiếng Việt, “Biện pháp
là cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể” [40].
1.2.10. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
Biện pháp quản lý hoạt động BDCM là tổ hợp các phương pháp tiến hành của
chủ thể quản lý, nhằm tác động đến đối tượng quản lý để các hoạt động chuyên môn
đạt được hiệu quả cao nhất. Các biện pháp quản lý phải có mục tiêu xác định rõ
ràng, cụ thể, có cơ sở khoa học và tính thực tiễn, biện pháp có tính khả thi và đạt

được mục tiêu đề ra.
1.3. Giáo dục tiểu học

1.3.1. Vị trí, vao trò, đặc điểm của trường tiểu học
a. Vị trí

13


Giáo dục tiểu học có một vị trí đặc biệt quan trọng, bởi đây là bậc học “nền
móng” để xây dựng một “ngôi nhà mới - con người mới”. Vị trí của trường tiểu học
được xác định trong điều 2 của Điều lệ trường Tiểu học: Trường tiểu học là cơ sở
giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài
khoản và con dấu riêng [9]. Theo Luật giáo dục: Giáo dục tiểu học là bậc học bắt
buộc đối với mọi trẻ em từ 6 đến 14 tuổi, được thực hiện trong 5 năm học từ lớp 1
đến lớp 5, tuổi vào lớp 1 là 6 tuổi [30].
b. Vai trò
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục tiểu học có vai trò hết sức quan
trọng trong việc xây dựng và phát triển tình cảm đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, và thể
chất của học sinh nhằm hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam.
c. Đặc điểm của trường tiểu học
Giáo dục tiểu học được thực hiện trong năm năm học, từ lớp một đến lớp năm.
Tuổi của học sinh vào học lớp một là sáu tuổi. Theo Điều 4 - Điều lệ trường Tiểu
học: Trường tiểu học, lớp tiểu học trong trường phổ thông có nhiều cấp học và
trường chuyên biệt, cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục tiểu học
1. Trường tiểu học được tổ chức theo hai loại hình: công lập và tư thục.
a) Trường tiểu học công lập do Nhà nước thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật
chất, đảm bảo kinh phí cho các nhiệm vụ chi thường xuyên;
b) Trường tiểu học tư thục do các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp,
tổ chức kinh tế hoặc cá nhân thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và bảo đảm

kinh phí hoạt động bằng vốn ngoài ngân sách Nhà nước.
2. Lớp tiểu học trong trường phổ thông có nhiều cấp học, trường chuyên biệt,
gồm:
a) Lớp tiểu học trong trường phổ thông có nhiều cấp học;
b) Lớp tiểu học trong trường phổ thông dân tộc bán trú;
c) Lớp tiểu học trong trường dành cho trẻ em khuyết tật;
d) Lớp tiểu học trong trường giáo dưỡng, trung tâm học tập cộng đồng và lớp
tiểu học trong trường thực hành sư phạm.

14