Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
-----------------------------

VŨ THÚY HẠNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC
CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC LÊ VĂN TÁM, QUẬN HAI BÀ TRƯNG, HÀ NỘI

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THỊ NGỌC THÚY

Hà Nội - 2017


i
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới
Ban Giám đốc, Trung tâm Đào tạo sau Đại học và tập thể các thầy cô giáo Học
viện Quản lý giáo dục đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ, tạo điều kiện, cho tôi nhiều ý
kiến quý báu trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, xin
trân trọng cảm ơn TS. Lê Thị Ngọc Thúy đã tận tình trực tiếp hướng dẫn khoa học,
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng
GD&ĐT quận Hai Bà Trưng, Sở GD&ĐT Hà Nội; các đồng chí cán bộ quản lý,
giáo viên trường tiểu học Lê Văn Tám đã nhiệt tình, tạo điều kiện về thời gian, cung

cấp số liệu, đóng góp ý kiến giúp đỡ, động viên tôi hoàn thành luận văn.
Mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, nhưng do điều
kiện nghiên cứu và năng lực quản lý của bản thân có hạn, luận văn khó tránh khỏi
những thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến chỉ dẫn quý báu của thầy cô,
các nhà khoa học trong hội đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn
được hoàn thiện hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, tháng 6 năm 2017
Tác giả luận văn

Vũ Thúy Hạnh


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu của
bản thân. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, không
trùng lặp với các đề tài và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào. Mọi
sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã cảm ơn và các thông tin trích dẫn
trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, tháng 6 năm 2017
Tác giả luận văn

Vũ Thúy Hạnh


iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Cụm từ viết đầy đủ

Chữ viết tắt
BD

Bồi dưỡng

BDCM

Bồi dưỡng chuyên môn

BLĐ

Ban lãnh đạo

CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Công nghệ thông tin

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

GVTH

Giáo viên tiểu học

HĐ

Hoạt động

HĐ BDCM

Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn

KT-XH

Kinh tế - Xã hội

HT

Hiệu trưởng

TCM

Tổ chuyên môn

TH

Tiểu học

QL

Quản lý

SL

Số lượng

PP

Phương pháp

PPDH

Phương pháp dạy học

UBND

Ủy ban nhân dân


iv
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... iii

MỤC LỤC ................................................................................................................ iv
PHỤ LỤC ................................................................................................................ vii
DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TIỂU HỌC .................................................................................................................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề........................................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .....................................................................6
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước .....................................................................8
1.2. Các khái niệm cơ bản ...................................................................................10
1.2.1. Quản lý .....................................................................................................10
1.2.2. Quản lý nhà trường ...................................................................................11
1.2.3. Hoạt động bồi dưỡng ................................................................................11
1.2.4. Năng lực chuyên môn...............................................................................12
1.2.5. Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ........14
1.2.6. Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên .............................................................................................................15
1.3. Nhà trường tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân............................16
1.3.1. Mục tiêu của Giáo dục tiểu học ................................................................16
1.3.2. Đặc điểm của học sinh tiểu học ................................................................16
1.3.3. Đặc điểm lao động nghề nghiệp của giáo viên tiểu học ...........................17
1.3.4. Đặc điểm của người quản lý tiểu học .......................................................21
1.4. Yêu cầu của đổi mới giáo dục với hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học .......................................................22
1.4.1. Mục tiêu của đổi mới giáo dục phổ thông ................................................22
1.4.2. Yêu cầu của đổi mới giáo dục với hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học .......................................................26
1.5. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho

đội ngũ giáo viên của Ban lãnh đạo nhà trường ...............................................29


v
1.5.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên .............................................................................................................29
1.5.2. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên ...........................................................................................................33
1.5.3. Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên .............................................................................................................35
1.5.4. Kiểm tra hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên .............................................................................................................37
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học .......................................................38
1.6.1. Yếu tố khách quan ....................................................................................38
1.6.2. Yếu tố chủ quan ........................................................................................39
Tiểu kết chương 1 ....................................................................................................41
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC LÊ VĂN TÁM, QUẬN HAI BÀ TRƯNG, HÀ NỘI .......................42
2.1. Vài nét về Trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng, Hà
Nội .........................................................................................................................42
2.1.1 Đặc điểm tình hình nhà trường ..................................................................42
2.1.2. Đặc điểm tình hình đội ngũ giáo viên ......................................................43
2.1.3. Chất lượng giáo dục học sinh của nhà trường ..........................................45
2.2. Tổ chức khảo sát ...........................................................................................46
2.2.1. Mục đ ch khảo sát.....................................................................................46
2.2.2. Nội dung khảo sát .....................................................................................46
2.2.3. hương pháp khảo sát ..............................................................................46
2.2.4. Khách thể và đ a bàn khảo sát ..................................................................47

2.2.5. Cách thức tiến hành khảo sát ....................................................................47
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội ........47
2.3.1. Nhận thức về v tr , vai trò của bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám , Quận Hai Bà Trưng, Hà
Nội ......................................................................................................................47
2.3.2. Thực trạng nhu cầu bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên .............................................................................................................50


vi
2.3.3. Thực trạng thực hiện mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức
bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở Trường TH Lê
Văn Tám .............................................................................................................51
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng,
Hà Nội ...................................................................................................................65
2.4.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn
cho đội ngũ giáo viên .........................................................................................65
2.4.2. Thực trạng tổ chức hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên .................................................................................67
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng
lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên...............................................................69
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên .................................................................................71
2.4.5. Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi
dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ..........................................73
2.5. Nhận định chung về thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng
lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám,
Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội ...............................................................................74

2.5.1. Điểm mạnh ...............................................................................................74
2.5.2. Điểm yếu ..................................................................................................75
2.5.3. Nguyên nhân.............................................................................................75
2.5.4. Cơ hội .......................................................................................................76
2.5.5. Thách thức ................................................................................................77
Tiểu kết chương 2 ....................................................................................................77
Chương 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC LÊ VĂN TÁM, QUẬN HAI BÀ TRƯNG, HÀ NỘI .......................86
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp......................................................................79
3.1.1. Đảm bảo t nh hệ thống của các biện pháp ................................................79
3.1.2. Đảm bảo t nh kế thừa của các biện pháp ..................................................79
3.1.3. Đảm bảo t nh đồng bộ của các biện pháp.................................................80
3.1.4. Đảm bảo t nh thực tiễn của các biện pháp................................................81
3.1.5. Đảm bảo t nh khả thi của các biện pháp...................................................82


vii
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên của trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng,
Hà Nội ...................................................................................................................82
3.2.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên gắn với nhu cầu và mục tiêu của nhà trường ......................................82
3.2.2. Xây dựng, triển khai hình thức đánh giá và phân loại năng lực
chuyên môn của giáo viên theo hồ sơ đánh giá năng lực chuyên môn của
GV nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .....................................................87
3.2.3. Đa dạng hóa phương thức và hình thức bồi dưỡng năng lực chuyên
môn cho giáo viên ..............................................................................................89
3.2.4. Huy động các nguồn lực cho công tác bồi dưỡng năng lực chuyên
môn giáo viên .....................................................................................................92

3.2.5. Tăng cường chính sách tạo động lực cho giáo viên học tập, bồi
dưỡng năng cao năng lực chuyên môn ...............................................................95
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................................98
3.4. Khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ..........................100
Tiểu kết chương 3 ..................................................................................................103
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................................104
1. Kết luận ............................................................................................................104
2. Khuyến ngh .....................................................................................................105
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................108
PHỤ LỤC


viii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.

Số lượng, chất lượng đội ngũ CBQL, giáo viên trường TH Lê
Văn Tám năm học 2016 -2017 ............................................................43

Bảng 2.2.

Số lớp và số học sinh của nhà trường năm học 2016 - 2017 ..............45

Bảng 2.3.

Chất lượng đánh giá học sinh của nhà trường năm học 2016 2017 .....................................................................................................45

Bảng 2.4.

Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch hoạt động bồi dưỡng

năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên .......................................65

Bảng 2.5.

Thực trạng công tác tổ chức hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng
lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ...............................................68

Bảng 2.6.

Thực trạng thực hiện công tác chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng
nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên .......................70

Bảng 2.7.

Thực trạng thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng
nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên .......................71

Bảng 2.8.

Đánh giá về yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng
năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên .......................................73

Bảng 3.1.

Tổng hợp khảo sát mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý .......100

Bảng 3.2.

Tổng hợp khảo sát t nh khả thi của các biện pháp quản lý ...............101

ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1:

Mức độ đánh giá của CBQL, giáo viên về tầm quan trọng bồi
dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên .........................48

Biểu đồ 2.2:

Nhận thức về vai trò của CBQL, giáo viên về hoạt động bồi
dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ........................49

Biểu đồ 2.3:

Nhu cầu của CBQL, chuyên viên, GV về bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ...................................................50

Biểu đồ 2.4:

Thực trạng thực hiện mục tiêu bồi dưỡng năng lực chuyên môn
cho đội ngũ giáo viên ........................................................................51

Biểu đồ 2.5:

Mức độ thực hiện các chuyên đề bồi dưỡng năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên ...............................................................52

Biểu đồ 2.6:

Mức độ thực hiện các phương pháp bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ...................................................56

Biểu đồ 2.7:

Mức độ thực hiện các hình thức bồi dưỡng năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên ...............................................................58

Biểu đồ 2.8:

Mức độ thực hiện các thời gian bồi dưỡng năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên ...............................................................60

Biểu đồ 2.9:

Mức độ thực hiện các hình thức kiểm tra, đánh giá hoạt động
bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên...................62

Biểu đồ 2.10: Đánh giá về các khó khăn gặp phải khi thực hiện tổ chức hoạt
động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ...........64
Sơ đồ 3.1:

Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý ........................................100

Biểu đồ 3.1:

Biểu đồ kết quả khảo sát t nh cần thiết của các biện pháp .............102

Biểu đồ 3.2:

Biểu đồ kết quả khảo sát t nh khả thi của các biện pháp ................102


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI xác đ nh: “Đổi mới căn bản toàn diện
nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế QLGD, phát triển đội ngũ giáo viên và cán
bộ quản lý là khâu then chốt”[2].
Điều 14, Luật Giáo dục năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) khẳng đ nh:
“Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục đào tạo”
[19]. V tr vai trò của đội ngũ nhà giáo luôn được Đảng, Nhà nước, xã hội quan tâm và
tôn vinh. Vì vậy, xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp thiết của
ngành giáo dục và của tất cả các nhà trường.
Chỉ th số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban b thư Trung ương Đảng về
việc xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và CBQL giáo dục cũng đã chỉ rõ:
“Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục theo hướng Chuẩn hóa,
nâng cao chất lượng, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú
trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề
nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự
nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước” [8]. Đảng ta đã xác đ nh: “Để bảo đảm chất lượng giáo dục phải giải quyết
tốt vấn đề thầy giáo” và để có sự chuyển biến căn bản trong đội ngũ thầy giáo thì
phải: “đổi mới công tác đào tạo và bồi dưỡng GV, sử dụng GV đúng năng lực, đãi
ngộ đúng công sức và tài năng, với tinh thần ưu đãi và tôn vinh nghề dạy học”.
Như vậy, quản lý bồi dưỡng GV trong thời kỳ đổi mới hiện nay là một nhiệm vụ
ch nh tr rất quan trọng của ngành giáo dục và của mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo
dục trong giai đoạn hiện nay.

Thực hiện các mục tiêu đổi mới giáo dục hiện nay, trong các Chỉ th của Bộ
trưởng Bộ GD&ĐT về nhiệm vụ năm học đều đã xác đ nh các yêu cầu về đổi mới
công tác bồi dưỡng GV, theo dõi các yêu cầu đổi mới quản lý công tác bồi dưỡng
GV cụ thể là: Đặt trọng tâm vào quản lý bồi dưỡng việc tuân thủ nội dung chương


2

trình bồi dưỡng; việc thực hiện quy đ nh của Bộ về nội dung, chương trình giảng
dạy; quản lý chặt chẽ hoạt động bồi dưỡng tại cơ sở.
Căn cứ Thông tư số 26/2012/TT-BGD&ĐT ngày 10/7/2012 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo về ban hành Quy chế bồi dưỡng thường xuyên (BDTX) giáo viên mầm
non, phổ thông và giáo dục thường xuyên và Thông tư số 32/2011/TT-BGD ngày
08/8/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Chương trình BDTX giáo viên tiểu
học thể hiện rõ yêu cầu, nội dung trong công tác đổi mới quản lý hoạt động bồi
dưỡng GV ở trường TH, các yêu cầu ấy đã đặt ra những nhiệm vụ cụ thể và sâu sắc
để nhà quản lý có thể vận dụng vào trong công tác quản lý hoạt động này một cách
hiệu quả.[5]
Tiểu học là cấp học rất quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục
tiêu của cấp học “nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát
triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ
bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở” [19]. Để đạt mục tiêu trên, phụ thuộc
rất nhiều vào hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học và công tác quản lý
hoạt động bồi dưỡng GV ở bậc học này. Trong những năm qua, đội ngũ giáo viên
tiểu học có sự phát triển về mặt chất lượng và số lượng, đã đáp ứng quan trọng yêu
cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào sự nghiệp
xây dựng đất nước.
Tuy nhiên trước những yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục
Việt Nam, đội ngũ giáo viên còn có những hạn chế, trình độ năng lực, trình độ
chuyên môn nghiệp vụ sư phạm của một bộ phận giáo viên có tuổi và đội ngũ giáo

viên trẻ mới vào nghề còn chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển xã
hội. Một bộ phận giáo viên chưa ý thức được vai trò trách nhiệm của mình đối với
sự nghiệp trồng người. Tình hình trên đòi hỏi phải tăng cường xây dựng đội ngũ
nhà giáo một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa
mang tính chiến lược lâu dài nhằm chấn hưng đất nước.
Trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng là một trong những trường
tiểu học chất lượng cao của quận Hai Bà Trưng nói riêng và thành phố Hà Nội nói


3

chung, trường đạt chuẩn quốc gia từ năm 2014, liên tục trong 30 năm liền đạt danh
hiệu tập thể lao động xuất sắc cấp thành phố, với đội ngũ giáo viên có bề dày kinh
nghiệm, đạt trình độ chuyên môn chuẩn và trên chuẩn. Trong những năm qua, hoạt
động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê
Văn Tám luôn được Ban lãnh đạo nhà trường quan tâm, tuy nhiên trước yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay, việc phát huy được t nh chủ động, sáng tạo trong hoạt động
chuyên môn, nghiệp vụ của mỗi giáo viên, xây dựng tổ chức nhà trường biết học
hỏi trong giáo viên, đồng thời nâng cao công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng
lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên là đòi hỏi thực tiễn và yêu cầu cấp thiết. Xuất
phát từ lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động bồi dưỡng
năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận
Hai Bà Trưng, Hà Nội”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng năng
lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà
Trưng, Hà Nội, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng
dạy học ở nhà trường, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới giáo dục tiểu học
trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trường
tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở
trường tiểu học Lê Văn Tám, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, Quận Hai Bà


4

Trưng, Hà Nội ( nghiên cứu hồ sơ và hoạt động của trường TH Lê Văn Tám trong
03 năm học: 2014 - 2015, 2015 - 2016, 2016 - 2017) .
5. Giả thuyết khoa học
Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV ở trường tiểu
học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội đã đạt được một số kết
quả nhất đ nh song còn mang nặng sự tổ chức một cách thụ động theo chỉ đạo áp đặt
từ trên xuống và nhà trường chưa chủ động tăng cường tổ chức các hoạt động bồi
dưỡng năng lực chuyên môn linh hoạt theo nhu cầu của GV. Nếu đề xuất biện pháp
quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên hướng tới
phát triển năng lực thì sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên nhà trường nói
riêng, chất lượng dạy học nói chung, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học.
6.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn
cho đội ngũ giáo viên của Ban lãnh đạo trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà
Trưng, Hà Nội.

6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà
Trưng, Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện được những nhiệm vụ nghiên cứu, đề tài đã sử dụng các nhóm
phương pháp nghiên cứu sau đây:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tiến hành phân t ch, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các văn bản, tài
liệu thể hiện quan điểm, đường lối chủ trương ch nh sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước về ch nh sách nhà giáo, giáo viên và các công trình nghiên cứu khoa học,
báo cáo khoa học về quản lý hoạt động bồi dưỡng GV ở các trường tiểu học để hình
thành cơ sở lý luận của đề tài.


5

7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Tiến hành xây dựng và khảo sát
bằng phiếu hỏi đối với CBQL và GV nhằm thu thập thông tin từ đó đánh giá thực
trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV ở trường
tiểu học.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm thu thập kinh nghiệm của trường
TH Lê Văn Tám và các trường TH trên đ a bàn thành phố Hà Nội, các cấp quản lý
giáo dục về bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV ở trường tiểu học.
- Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn với một số cá nhân như
Hiệu trưởng,

hó hiệu trưởng, CBQL

hòng GD&ĐT, chuyên viên

hòng

GD&ĐT, GV ở trường tiểu học Lê Văn Tám nhằm thu thập thông tin thêm, bổ sung
cho việc đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên.
- Phương pháp chuyên gia: Tiến hành lấy ý kiến của một số chuyên gia vấn
đề quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV ở trường tiểu
học nhằm làm đánh giá ch nh xác thực trạng quản lý hoạt động này ở trường tiểu
học Lê Văn Tám.
7.3. Các phương pháp hỗ trợ khác
Tiến hành sử dụng toán thống kê nhằm xử lý số liệu điều tra được; thu được
số liệu phù hợp để đánh giá trong quá trình nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến ngh , danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên trường tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho
đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.


6

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN
CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Nghiên cứu về năng lực chuyên môn, năng lực dạy học và các vấn đề phát
triển chuyên môn cho giáo viên được rất nhiều nhà nghiên cứu giáo dục quan tâm.
Bàn về năng lực chuyên môn, năng lực dạy học của giáo viên, tác giả Liakopoulou,
(2011) đã đưa ra khái niệm năng lực chuyên môn bao gồm các thành tố sau đây: 1.
T nh cách, thái độ và niềm tin; 2. K năng sư phạm và kiến thức sư phạm (Kiến thức
môn học, Kiến thức và hiểu biết về người học, hương pháp giảng dạy, Kiến thức về
chương trình giảng dạy); 3. Hiểu biết về bối cảnh xã hội; 4. Hiểu biết về bản thân và
về khoa học nói chung.
Việc tạo mọi điều kiện thuận lợi để mọi người có cơ hội học tập suốt đời,
học tập thường xuyên để k p thời bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp hoạt
động phù hợp với sự phát triển KT - XH là phương châm hành động của các cấp
quản lý giáo dục. Hội ngh UNESCO tổ chức tại Nepan vào năm 1998 về tổ chức
quản lý nhà trường đã khẳng đ nh: “Xây dựng, phát triển và bồi dưỡng GV là vấn
đề cơ bản trong phát triển giáo dục” [36].
Đại đa số các trường sư phạm ở các nước có nền giáo dục tiên tiến như Hoa
Kì, Úc, New Zeland, Canada … đã thành lập các cơ sở chuyên bồi dưỡng GV để tạo
điều kiện thuận lợi cho GV tham gia học tập nhằm không ngừng nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ.
Tại các nước châu Á như Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho giáo
viên là yêu cầu bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy theo tình hình thực
tế của đơn v , cá nhân mà các cấp quản lý giáo dục có những phương thức bồi
dưỡng khác nhau trong phạm vi khuôn khổ th ch hợp. Hình thức tổ chức bồi dưỡng


7

có thể mỗi trường được cử 3 đến 5 giáo viên được đào tạo lại một lần theo chuyên
môn tập trung nhiều vào đổi mới PPDH.

Tại Hàn Quốc, một trong những nước có ch nh sách rất thiết thực về bồi
dưỡng và đào tạo lại cho đội ngũ GV. Tất cả GV phải học tập tham gia đầy đủ các
nội dung về chương trình nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ theo quy đ nh.
Nhà nước đã đưa ra “Chương trình bồi dưỡng GV mới” để bồi dưỡng GV được
thực hiện trong 10 năm và “Chương trình trao đổi” để đưa GV đi tập huấn ở nước
ngoài. Tóm lại, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phát triển chuyên môn, nâng cao
năng lực GV là một trong những yêu cầu trọng tâm được chú ý với mục đ ch tạo sự
thay đổi và nâng cao chất lượng cho nhà trường.
Luật nhà trường của bang Brandenburg, Cộng hoà Liên bang Đức, quy đ nh
rõ GV phải có nghĩa vụ tham gia BD, thường xuyên cập nhật kiến thức và đưa vào
những biện pháp đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn. Chương trình bồi dưỡng
GV có ở ba cấp quản lý: Cấp nhà nước, cấp đ a phương và chương trình BD tại các
nhà trường.
Tại Ấn Độ, vào năm 1988 đã quyết đ nh thành lập hàng loạt các trung tâm
học tập trong cả nước nhằm tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi người. Việc bồi
dưỡng GV được tiến hành ở các trung tâm này đã mang lại hiệu quả rất thiết thực.
Tại akistan, có chương trình bồi dưỡng về sư phạm do Nhà nước quy đ nh
trong thời gian 3 tháng, gồm các nội dung như bồi dưỡng nghiệp vụ dạy học, cơ sở
tâm lý giáo dục, phương pháp nghiên cứu, đánh giá và nhận xét HS, đối với GV
mới vào nghề chưa quá 3 năm.
Ở các nước trong khu vực như Thái Lan, bắt đầu từ năm 1998 việc bồi
dưỡng GV được tiến hành ở trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục
cơ bản, huấn luyện kĩ năng nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân
trong xã hội.
Tại hilippin, công tác nâng cao chất lượng GV không tiến hành tổ chức
trong năm học mà tổ chức bồi dưỡng thành từng khóa học trong thời gian HS nghỉ
hè. Hè thứ nhất bao gồm các nội dung môn học, nguyên tắc dạy học, tâm lý học và
đánh giá giáo dục; Hè thứ hai gồm các môn về quan hệ con người, triết học giáo

8

dục, nội dung và phương pháp giáo dục; Hè thứ ba gồm nghiên cứu giáo dục, viết
tài liệu trong giáo dục và Hè thứ tư gồm kiến thức nâng cao, k năng nhận xét, vấn
đề lập kế hoạch giảng dạy, viết tài liệu giảng dạy, viết sách giáo khoa, viết sách
tham khảo.
Ở Liên Xô (cũ) các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục như: M.I.Kônđacốp,
.V. Khuđominxki…đã rất quan tâm tới việc nâng cao chất lượng dạy học thông
qua các biện pháp quản lý có hiệu quả. Muốn nâng cao chất lượng dạy học phải có
GV có năng lực chuyên môn. Họ cho rằng kết quả toàn bộ hoạt động của nhà
trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác quản lý bồi
dưỡng GV.
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV
sao cho có hiệu quả cũng vì thế mà ngày càng được quan tâm. Có rất nhiều những
công trình nghiên cứu về vấn đề này như:
Tác giả Nghiêm Đình V và Nguyễn Khắc Hưng với cuốn “ hát triển GD &
ĐT nhân tài”, đã khẳng đ nh “Thầy giáo là yếu tố quyết đ nh hàng đầu đối với chất
lượng giáo dục, do đó muốn phát triển giáo dục thì trước hết và trên hết phải phát
triển GV cả về số lượng và chất lượng”. [34] Từ đó, tác giả nêu ra những nghiên
cứu về những thời kỳ biến chuyển của GV và đề ngh về những cải cách chương
trình đào tạo GV.
Tác giả Chu Mạnh Nguyên và Đỗ Th Hòa, trong tài liệu “Bồi dưỡng Hiệu
trưởng trường THCS, tập 3”, đã đưa ra tầm quan trọng, mục tiêu, nguyên tắc, nội
dung và biện pháp bồi dưỡng GV [25].
Tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng: “Bất cứ hoàn cảnh nào dù khó khăn đến
đâu, ngành giáo dục cũng tìm mọi biện pháp mở trường, lớp (dài hạn, ngắn hạn, cấp
tốc, tập trung, phân tán, nhóm nhỏ…) để đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ.” [1] Đồng thời
tác giả cũng đưa ra một số bài học về bồi dưỡng đội ngũ.
Tác giả Trần Quang Quý, trong cuốn: “Cẩm nang nâng cao năng lực và phát

triển GV” đã đề cập rất nhiều đến nghề thầy, người thầy, năng lực sư phạm và con
đường nâng cao năng lực sư phạm. [32]


9

Về vấn đề QL công tác bồi dưỡng đội ngũ GV các tác giả Lục Th Nga
(2005), hạm Văn Giáp (2011) … đã đề xuất thực hiện đồng bộ một số biện pháp
QL bồi dưỡng nghiệp vụ cho GV như: Xây dựng cơ chế QL chỉ đạo; QL tốt việc tự
BD của GV; đề ra chuẩn đ nh mức cho GV phấn đấu; nâng cao chất lượng hoạt
động các TCM; kiểm tra đánh giá việc thực hiện hoạt động BD. Vấn đề quản lý
công tác bồi dưỡng đội ngũ GV ở tiểu học gắn với đặc thù đ a phương được Dương
Văn Đức nghiên cứu ở tỉnh Bắc Giang; Cao Th Thanh Xuân nghiên cứu ở tỉnh Kon
Tum, Nguyễn Th Nguyệt Quế nghiên cứu ở tỉnh Quảng Ninh… Nhiều dự án ODA,
dự án của các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi ch nh phủ (NGOs) về giáo dục ở Việt
Nam đã có những nghiên cứu và trình bày các kinh nghiệm bồi dưỡng GV ở một số
nước trên thế giới. Đó là những tài liệu có giá tr , có thể vận dụng vào công tác bồi
dưỡng GV ở Việt Nam một cách linh hoạt tùy theo từng trường, từng đ a phương.
Bên cạnh những tác giả với những nghiên cứu trên cũng phải kể đến một số
luận văn thạc sĩ đề cập đến các biện pháp QL BD năng lực cho giáo viên với nhiều
nội dung ở các kh a cạnh khác nhau. Tùy theo điều kiện của nhà trường, tùy theo
các giai đoạn khác nhau, các tác giả đã đưa ra những giải pháp cụ thể phù hợp và
hiệu quả nhất. Có thể kể đến các luận văn:“Một số giải pháp nâng cao năng lực
dạy học của đội ngũ giáo viên trường THCS Khánh Bình đến năm 2015” của tác
giả Nguyễn Long Giao. Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên tiểu học và QL đội ngũ
này, đã có một số công trình nghiên cứu như: Luận văn: “Phát triển đội ngũ giáo
viên tiểu học huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định đáp ứng yêu cầu Chuẩn nghề nghiệp
GVTH” của tác giả Nguyễn Mạnh Tuân, hay luận văn: “Biện pháp quản lý bồi
dưỡng GVTH thành phố Nam Định đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp” của tác giả
Dương Th Minh Hiền. Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Th Lệ Hằng “Quản lý

hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Phú
Thọ” (2012). Luận văn thạc sĩ của tác giả hạm Minh Thúy “Phát triển đội ngũ
giáo viên tiểu học trên địa bàn quận Ba Đình dựa trên chuẩn nghề nghiệp” (2014).
Luận văn: “Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học của giáo viên trường
Trung học phổ thông Hải An thành phố Hải Phòng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp”


10

của Vũ Văn Huy (2011). Luận văn: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy
học cho giáo viên trường Trung học phổ thông Tam Đảo tỉnh Vĩnh Phúc” của
hạm Kim Thành (2013).
Nhìn chung, các công trình nghiên cứu đều đề cập đến hoạt động quản lý
giáo dục ở các cấp độ, bình diện khác nhau vô cùng phong phú như quản lý cấp
học, quản lý đội ngũ, quản lý cơ sở vật chất, quản lý nội dung, chương trình, quản
lý mục tiêu, quản lý bồi dưỡng…Chúng ta có thể rút ra được nhiều bài học quý báu
về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn của CBQL cho giáo viên từ những
công trình nghiên cứu trên. Tuy nhiên chưa có công trình nào tập trung nghiên cứu
về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội giáo viên ở trường
tiểu học. Là CBQL của nhà trường, tác giả thấy rõ v tr , vai trò của hoạt động bồi
dưỡng năng lực chuyên môn trong nâng cao chất lượng đội ngũ, đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục, việc lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học Lê Văn Tám, quận Hai Bà
Trưng, Hà Nội” sẽ giải quyết phát huy những lợi thế, ưu điểm đồng thời giải quyết
những tồn tại, khó khăn trong quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn
của nhà trường hiện nay.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Theo Harold Koontz, Cyril Odonnel, Heinz Weihrich: “Quản lý là thiết kế
và duy trì một môi trường mà trong đó các cá nhân làm việc với nhau trong nhóm,

có thể hoàn thành các nhiệm vụ và mục tiêu đã định”[18].
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang đ nh nghĩa: “Quản lý là tác động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể người lao động (nói chung là khách thể
quản lý) nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến”[28].
Theo các tác giả Hoàng Minh Thao và Hà Thế Truyền cho rằng: “Quản lý là
hướng vào trật tự và sự phát triển, nhất quán của tổ chức”[30].
Từ những ý chung của đ nh nghĩa, theo thực tiễn công tác quản lý, tôi sử
dụng đ nh nghĩa của nhóm tác giả Bùi Minh Hiền -Vũ Ngọc Hải- Đặng Quốc Bảo:


11

“Quản lý là quá trình tác động có tổ chức, có hướng đ ch của chủ thể quản lý tới đối
tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra” [15].
1.2.2. Quản lý nhà trường
Nhà trường là một thiết chế tổ chức chuyên biệt trong hệ thống tổ chức xã
hội thực hiện chức năng tái tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự duy trì và phát triển
của xã hội.
Tác giả Phạm Minh Hạc cho rằng: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối
giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình tức là đưa nhà trường vận
hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục”[14].
Tác giả Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt khẳng đ nh: “Quản lý nhà trường là hệ
thống tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể quản lý nhà
trường làm cho nhà trường vận hành theo đường lối, quan điểm giáo dục của
Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà trường, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình
dạy học - giáo dục, đưa nhà trường tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về
chất, góp phần thực hiện mục tiêu chung của giáo dục: nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH đất nước”. [24]
Như vậy, có thể hiểu, Quản lý nhà trường là hệ thống những tác động có chủ
đ ch, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể quản lý (có thể là chủ thể QL cấp trên;

có thể là chủ thể QL trong nhà trường) đến tập thể giáo viên, nhân viên, học sinh,
cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường nhằm thực hiện
có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục.
1.2.3. Hoạt động bồi dưỡng
Theo từ điển Tiếng Việt: “Bồi dưỡng là làm cho tăng thêm năng lực hoặc
phẩm chất” [35]. Bồi dưỡng là làm nâng cao trình độ nghề nghiệp. Quá trình này
chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc k năng
chuyên môn của bản thân để đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp.
Theo UNESCO đ nh nghĩa: “Bồi dưỡng với ý nghĩa nâng cao nghề nghiệp.
Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức


12

hoặc kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động
nghề nghiệp”. [36]
Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức, k năng vận dụng kiến
thức để bù đắp kiến thức còn thiếu hoặc đã lạc hậu so với nhu cầu phát triển của xã
hội, thường được xác đ nh bằng chứng chỉ. Do đó bồi dưỡng có những yếu tố cơ
bản là:
- Mục đ ch bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực chuyên môn để
người lao động có cơ hội củng cố, mở mang nâng cao hệ thống kiến thức, k năng
chuyên môn nghiệp vụ có sẵn nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc
đang làm.
- Chủ thể bồi dưỡng là những người đã được đào tạo và có trình độ chuyên
môn nhất đ nh.
- Đối tượng được bồi dưỡng phải có một trình độ chuyên môn nhất đ nh, cần
được bồi dưỡng thêm về chuyên môn, nghiệp vụ, ch nh tr , tin học, ngoại ngữ…để
đáp ứng sự nghiệp giáo dục phục vụ CNH - HĐH đất nước.
Tóm lại, khái niệm “bồi dưỡng” thường chỉ cho hoạt động dạy học nhằm bổ

sung, bồi đắp thêm kiến thức, k năng cho cả người dạy và người học. Xét về mặt
thời gian thì đào tạo thường có thời gian dài hơn, nếu có bằng cấp thì bằng cấp
chứng nhận về mặt trình độ, còn bồi dưỡng có thời gian ngắn và có thể có giấy
chứng nhận đã học xong khoá bồi dưỡng.
1.2.4. Năng lực chuyên môn
Theo cách hiểu thông thường, năng lực là sự kết hợp của tư duy, kĩ năng và
thái độ có sẵn hoặc ở dạng tiềm năng có thể học hỏi được của một cá nhân hoặc tổ
chức để thực hiện thành công nhiệm vụ [35].
Theo từ điển Tiếng Việt:“Chuyên môn là lĩnh vực riêng, kiến thức riêng nói
chung của một ngành khoa học, kỹ thuật” [35].
Chuyên môn nghề nghiệp của một người gắn với nghề có thể hiểu đó là kiến
thức, k năng, k xảo nghề của người đó, hay nói cách khác là học vấn và nghiệp
vụ của người đó trong lĩnh vực nghề.


13

Như vậy, năng lực chuyên môn là hệ thống gồm kiến thức, kỹ năng, thái độ
về lĩnh vực chuyên môn nghề nghiệp của GV nhằm thực hiện các mục tiêu của hoạt
động nghề nghiệp đặt ra trong từng tình huống và bối cảnh cụ thể.
Tùy thuộc vào quan điểm về vai trò, nhiệm vụ của GV sẽ có cách hiểu về
năng lực chuyên môn khác nhau. Trong khuôn khổ luận văn đề cập đến các năng
lực chuyên môn của GV gồm có:
- Năng lực dạy học: Năng lực DH được cấu thành bởi các thành tố: Tri thức
chuyên môn (tri thức môn học); K năng hành nghề (k năng sư phạm hay k năng
dạy học). Năng lực dạy học của GV là tổ hợp những thuộc t nh tâm, sinh lý của
giáo viên (tư duy, tình cảm, xúc cảm, sự sáng tạo…) và các tri thức chuyên môn
nghiệp vụ, k năng, k xảo nghề nghiệp của GV trong quá trình DH đáp ứng
những yêu cầu do nghề nghiệp dạy học đặt ra, giúp GV dạy học có hiệu quả.
- Năng lực tư vấn giáo dục: Người GV tiểu học có năng lực tìm hiểu, phân

t ch đặc điểm của HS, hiểu biết về môi trường giáo dục và xây dựng môi trường học
tập cho HS thuận lợi, có k năng hướng dẫn, động viên học sinh sống lành mạnh, an
toàn và tư vấn k p thời những khó khăn tâm lý của HS giúp cho trẻ hòa nhập với
môi trường giáo dục của nhà trường.
- Năng lực nghiên cứu: Đó là năng lực hiểu biết về nghiên cứu khoa học sư
phạm ứng dụng cùng phương pháp nghiên cứu; biết lập kế hoạch nghiên cứu và
cách tiến hành; vận dụng, triển khai các nghiên cứu về khoa học sư phạm ứng dụng
trong hoạt động nghề nghiệp của người GV.
- Năng lực xã hội: Đó là năng lực tạo nên những điều kiện thuận lợi cho giáo
dục trong nhà trường và từ cuộc sống bên ngoài nhà trường. Do đặc trưng bậc học,
người giáo viên tiểu học ngay từ những tiếp xúc ban đầu với học sinh và trong suốt
thời gian hành nghề lâu dài, luôn cần có kĩ năng thể hiện sự mẫu mực như một trong
các điều kiện để hành nghề dạy học.
Bên cạnh đó, người giáo viên cần có những năng lực nghề nghiệp mới kết
hợp với những năng lực truyền thống. Có thể kể ra những năng lực mới cần được
hình thành cho người giáo viên tiểu học như:


14

- Năng lực chuẩn đoán: Tức là năng lực phát hiện và nhận biết đầy đủ, ch nh
xác và k p thời sự phát triển của học sinh, những nhu cầu được giáo dục của từng
học sinh. Đối với giáo viên tiểu học đây là năng lực đặc biệt quan trọng vì sự phát
triển về các mặt của học sinh tiểu học diễn ra rất nhanh nhưng lại không đồng đều.
- Năng lực đáp ứng: Đó là năng lực đưa ra được những nội dung và biện
pháp giáo dục đúng đắn, k p thời, phù hợp với nhu cầu của người học và yêu cầu
của mục tiêu giáo dục.
- Năng lực đánh giá: Đó là năng lực nhìn nhận sự thay đổi trong nhận thức,
kĩ năng thái độ và tình cảm của học sinh. Năng lực đánh giá giúp nhìn nhận t nh
đúng đắn của chuẩn đoán và đáp ứng.

- Năng lực thiết lập mối quan hệ thuận lợi với người khác: Như quan hệ
đồng nghiệp, quan hệ với phụ huynh học sinh và nhất là quan hệ với học sinh.
- Năng lực triển khai chương trình dạy học: Đó là năng lực tiến hành dạy học
và giáo dục. Căn cứ vào mục đ ch và nội dung giáo dục và dạy học đã được quy
đ nh, nhưng lại phù hợp với đặc điểm của đối tượng.
- Năng lực hoạt động chính trị - xã hội: Đó là năng lực hiểu biết về môi
trường giáo dục gồm cả môi trường bên trong và bên ngoài nhà trường, biết cách
để xây dựng cộng đồng thân thiện, huy động cộng đồng tham gia vào hoạt động
giáo dục.
1.2.5. Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho GV là quá trình tổ chức cho
giáo viên cập nhật, bổ sung các tri thức chuyên môn nghiệp vụ và k năng sư phạm
để nâng cao kiến thức, k năng, k xảo trong quá trình dạy học.
Như vậy: Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn là những hoạt động bổ
sung, hỗ trợ, cải thiện về kiến thức, kỹ năng, thái độ của giáo viên nhằm nâng cao
trình độ mọi mặt cho GV đáp ứng những yêu cầu đổi mới giáo dục.
Bồi dưỡng năng lực chuyên môn còn được xem là quá trình đào tạo lại, đổi
mới, cập nhật kiến thức, k năng nghề nghiệp, các thuật ngữ này thể hiện tinh thần
đào tạo liên tục trước và trong khi làm việc. Quá trình này gồm các thành tố cơ bản


15

như sau: Mục tiêu bồi dưỡng; Nội dung bồi dưỡng; hương pháp bồi dưỡng; Hình
thức bồi dưỡng.
1.2.6. Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
Trong công tác quản lý nhà trường hiện nay thì quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho GV là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Bởi vì, trong hoạt
động dạy học - giáo dục thì người dạy đóng vai trò quan trọng. Hơn nữa, ngày nay
là thời đại của khoa học công nghệ - thông tin dẫn đến nền kinh tế thay đổi với tốc

độ nhanh, yêu cầu giáo dục phải thay đổi để đáp ứng nhu cầu của nền KT-XH. Mục
tiêu, chương trình, nội dung giáo dục thay đổi, buộc GV phải cập nhật kiến thức
mới, nội dung, chương trình mới. Vì vậy muốn quản lý hoạt động của GV đạt hiệu
quả cao thì phải thường xuyên quan tâm công tác bồi dưỡng.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV là hệ
thống các tác động có chủ đích của chủ thể quản lý (Ban lãnh đạo nhà trường) đến
đối tượng quản lý (năng lực chuyên môn của GV) nhằm góp phần nâng cao chất
lượng dạy học của nhà trường.
Nội dung quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV là bao
gồm việc bồi dưỡng toàn diện của người GV, nhà giáo giảng dạy với tư cách là con
người, là thành viên trong cộng đồng nhà trường, là nhà chuyên môn, nhà khoa học
trong hoạt động sư phạm về giáo dục. Đồng thời phải làm tốt công tác xây dựng
được kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ thường xuyên liên tục.
Kết quả của công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng GV không những chỉ
nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghề nghiệp cho các nhà giáo mà còn cần phải
quan tâm đến những nhu cầu thăng tiến, những quyền lợi thiết thực để thực sự làm
cho người GV gắn bó trung thành và tận tụy với “Sự nghiệp trồng người”.
Cụ thể hơn, QL hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV là
quá trình thực hiện các công việc xây dựng kế hoạch BD (bao gồm cả xác đ nh mục
tiêu cụ thể, chế đ nh kế hoạch, quy đ nh tiêu chuẩn đánh giá và thể chế hóa), sắp
xếp tổ chức (bố tr tổ chức, phối hợp nhân sự, phân công công việc, điều phối nguồn
lực tài ch nh và kĩ thuật…), chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và đánh giá kết quả, sửa