Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện phù cừ, tỉnh hưng yên theo định hướng đổi mới giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HOÀNG XUÂN HIẾN

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƯNG YÊN
THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Giảng viên hướng dẫn khoa học: TS. TRỊNH VĂN CƯỜNG

Hà Nội - 2016


LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học
trường Học viện Quản lý Giáo dục, phòng Giáo dục và Đào tạo huyện
Phù Cừ đã cho phép, tạo điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành chương
trình Cao học Quản lí giáo dục và hoàn thành luận văn này.
Tác giả bày tỏ lòng tri ân đến quý thầy, cô đã tận tình truyền đạt kiến thức,
kĩ năng, kinh nghiệm và hướng dẫn cách thức nghiên cứu, tìm kiếm tri
thức khoa học.
Trong quá trình khảo sát, nghiên cứu đề tài, tác giả đã nhận được sự hỗ trợ
tận tình của lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo; lãnh đạo,
giáo viên các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên đã cung cấp
thông tin, tạo điều kiện cho tác giả tiến hành khảo sát thực tế, thu thập tài
liệu.

Đặc biệt, tác giả xin gửi đến TS. Trịnh Văn Cường lòng biết ơn sâu sắc về
sự chỉ bảo, hướng dẫn tận tình, chu đáo và hiệu quả.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11/2016
Tác giả luận văn

Hoàng Xuân Hiến


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài..........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu....................................................................................3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................3
4. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................4
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.............................................................4
5.1. Khách thể nghiên cứu................................................................................4
5.2. Đối tượng nghiên cứu................................................................................4
6. Giả thuyết khoa học.....................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................5
7.1. Nghiên cứu tài liệu....................................................................................5
7.2. Phương pháp quan sát...............................................................................5
7.3. Điều tra - Khảo sát....................................................................................5
7.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động.........................................5
7.5. Tổng kết kinh nghiệm quản lí.....................................................................5
7.6. Phương pháp phân tích tổng hợp...............................................................5
7.7. Phương pháp chuyên gia...........................................................................6
7.8. Phương pháp thống kê toán học................................................................6

8. Những đóng góp mới của đề tài...................................................................6
9. Cấu trúc của luận văn...................................................................................6
CHƯƠNG 1......................................................................................................8
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở


TRƯỜNG THCS THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC.............8
1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề...............................................................8
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới.............................................................8
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam.............................................................10
1.2. Một số khái niệm cơ bản..........................................................................12
1.2.1. Quản lí...........................................................................................12
1.2.2. Tổ chuyên môn, hoạt động tổ chuyên môn, Ban nghiệp vụ................15
1.2.3. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn....................................................17
1.2.4. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới ..............17
1.2.5. Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn.....................................18
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS..............................................19
1.3.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ............................19
1.3.2. Hướng dẫn xây dựng và quản lí kế hoạch hoạt động cá nhân của tổ
viên....................................................................................................................19
1.3.3. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các chuyên
đề......................................................................................................................20
1.3.4. Tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát
triển năng lực, phẩm chất.................................................................................20
1.3.5. Tham gia đánh giá, xếp loại những thành viên của tổ......................21
1.3.6. Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; đề xuất khen thưởng, kỉ luật đối với giáo
viên...................................................................................................................21
1.4. Định hướng đổi mới Giáo dục.................................................................21
1.4.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về đổi mới Giáo dục..................21
1.4.2. Định hướng đổi mới giáo dục THCS và đổi mới hoạt động tổ chuyên

môn..................................................................................................................22
1.5. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS theo định hướng
đổi mới giáo dục..............................................................................................25


1.5.1. Chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của
tổ chuyên môn ở các trường THCS...................................................................26
1.5.2. Quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện
các chuyên đề của tổ chuyên môn ở các trường THCS......................................28
1.5.3. Quản lí việc đổi mới sinh hoạt của tổ chuyên môn ở các trường
THCS.............................................................................................................30
1.5.4. Quản lí các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của tổ chuyên môn
ở các trường THCS..........................................................................................37
1.5.5. Quản lí việc đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ chuyên môn ở
các trường THCS.............................................................................................38
1.5.6. Quản lí các hoạt động khác của tổ chuyên môn ở các trường
THCS.............................................................................................................40
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lí và hoạt động của tổ chuyên môn ở
trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục............................................41
1.6.1. Nhận thức chung về ý nghĩa, vai trò của tổ chuyên môn...................41
1.6.2. Năng lực quản lí của tổ trưởng, tổ phó chuyên môn.........................41
1.6.3. Cơ chế chính sách...........................................................................41
Kết luận Chương 1........................................................................................42
THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƯNG YÊN THEO
ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC.......................................................44
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng.............................................................44
2.1.1. Mục đích, yêu cầu khảo sát.............................................................44
2.1.2. Nội dung khảo sát...........................................................................44
2.1.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát.........................................................44

2.1.4. Phương pháp điều tra, khảo sát.......................................................45
2.1.5. Tiến hành khảo sát..........................................................................46


2.1.6. Phương pháp xử lí số liệu................................................................46
2.1.7. Tiêu chí đánh giá.............................................................................47
2.2. Sơ lược đặc điểm kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục huyện Phù Cừ,
tỉnh Hưng Yên.................................................................................................48
2.2.1. Đặc điểm lịch sử, địa lí....................................................................48
2.2.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội..................................................................49
2.2.3. Tổ chức bộ máy các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên....50
2.2.4. Thực trạng giáo dục các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên
trong các năm qua...........................................................................................50
2.2.5. Kế hoạch, mục tiêu giáo dục các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh
Hưng Yên đến năm 2020..................................................................................53
2.3. Thực trạng nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên
môn..................................................................................................................53
2.4. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ,
tỉnh Hưng Yên.................................................................................................55
2.4.1. Thực trạng về nhận thức tầm quan trọng và đánh giá chung chất
lượng các hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh
Hưng Yên.........................................................................................................55
2.4.2. Thực trạng việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ
chuyên môn và của tổ viên................................................................................56
2.4.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các
chuyên đề.........................................................................................................57
2.4.4. Thực trạng việc thực hiện đổi mới các hình thức tổ chức sinh hoạt tổ
chuyên môn......................................................................................................59
2.4.5. Thực trạng việc tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo
định hướng phát triển năng lực, phẩm chất......................................................61

2.4.6. Thực trạng việc tổ chức vận dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy


học tích cực trong giảng dạy............................................................................63
2.4.7. Thực trạng việc nghiên cứu, viết sáng kiến kinh nghiệm.................64
2.4.8. Thực trạng tham gia đánh giá, xếp loại những thành viên của tổ....65
2.4.9. Thực trạng việc giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; đề xuất khen thưởng, kỉ
luật đối với giáo viên........................................................................................65
2.5. Thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện
Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới giáo dục............................66
2.5.1. Thực trạng công tác chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng và thực hiện kế
hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS..................................68
2.5.2. Thực trạng công tác quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ và thực hiện các chuyên đề của tổ chuyên môn ở các trường THCS. .69
2.5.3. Thực trạng công tác Quản lí việc đổi mới hình thức tổ chức sinh hoạt
của tổ chuyên môn ở các trường THCS............................................................70
2.5.4. Thực trạng việc quản lí tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá theo
định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh.........................................71
2.5.5. Thực trạng việc quản lí tổ chức vận dụng các phương pháp và kĩ thuật
dạy học tích cực trong giảng dạy......................................................................73
2.5.6. Thực trạng công tác quản lí hoạt động nghiên cứu khoa học, viết sáng
kiến kinh nghiệm..............................................................................................74
2.5.7. Thực trạng công tác Quản lí việc đánh giá, xếp loại các thành viên
của tổ chuyên môn ở các trường THCS............................................................76
2.5.8. Thực trạng công tác Quản lí các điều kiện phục vụ cho việc dạy và
học của tổ chuyên môn ở các trường THCS......................................................77
2.6. Khảo sát tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc thực hiện đổi mới hoạt động
tổ chuyên môn thường gặp nhiều khó khăn....................................................77

2.7. Đánh giá những ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân dẫn đến hạn chế
trong hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng
Yên theo định hướng đổi mới giáo dục...........................................................78
2.7.1. Ưu điểm..........................................................................................79
2.7.2. Hạn chế..........................................................................................79
2.7.3. Nguyên nhân...................................................................................80
Kết luận Chương 2........................................................................................82
CHƯƠNG 3....................................................................................................83
BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƯNG YÊN THEO ĐỊNH
HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC..................................................................83
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp..................................................................83
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của công tác quản lí các hoạt động
tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới giáo dục.............................................83
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học..................................................83
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ....................................84
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn...................................................84
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.....................................................84
3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả...................................................85
3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS
huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới giáo dục.................85
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên về vai trò và tầm
quan trọng của tổ chuyên môn.........................................................................85
3.2.2. Biện pháp 2: Tăng cường công tác quy hoạch, tham mưu bổ
nhiệm, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ quản lí các nhà trường THCS, các tổ
chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục...........................................88
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo, định hướng gắn liền nội dung thực hiện chuyên


đề của tổ chuyên môn với nhiệm vụ đổi mới giáo dục vào các họat động hội

giảng và giảng dạy thường ngày......................................................................91
3.2.4. Biện pháp 4: Quản lí sinh hoạt chuyên môn theo định hướng nghiên
cứu bài học và sinh hoạt chuyên môn trên trang trường học kết nối .............93
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường vai trò của Ban nghiệp vụ chuyên môn
trong việc đi đầu thực hiện các hoạt động đổi mới giáo dục..............................96
3.2.6. Biện pháp 6: Tập huấn nâng cao năng lực khai thác, ứng dụng CNTT
trong quản lí và dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay..................97
3.2.7. Biện pháp 7: Tăng cường sự trao đổi, giao lưu chuyên môn, nghiệp vụ
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục..................................................................100
3.2.8. Biện pháp 8: Đổi mới kiểm tra, giám sát, đưa hoạt động tổ chuyên
môn vào nề nếp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.........................................102
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.............................................................104
3.4. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí
hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS theo định hướng đổi mới giáo
dục 105
3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm...................................................105
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm.....................................................................106
Kết luận chương 3.......................................................................................112
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.............................................................114
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................117
PHỤ LỤC


DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT
Nội dung
Cán bộ quản lí
Chủ nghĩa xã hội
Chuyên môn
Công nghệ thông tin
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

Điểm trung bình
Giáo dục và Đào tạo
Giáo dục thường xuyên
Giáo viên
Học sinh
Mầm non
Nghị quyết
Phổ cập giáo dục
Phương pháp
Quyết định
Thủ tướng
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Trung ương
Xóa mù chữ
Cơ sở vật chất

Chữ viết tắt
CBQL
CNXH
CM

CNTT
CNH-HĐH
ĐTB
GD-ĐT
GDTX

GV
HS

MN
NQ
PCGD
PP

QĐ
TTg
THCS
THPT
TW
XMC
CSVC


DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ
Bảng, Biểu
đồ
Bảng 1.1
Bảng 1.2
Bảng 2.1

Bảng 2.2

Bảng 2.3
Bảng 2.4
Bảng 2.5
Bảng 2.6
Bảng 2.7
Bảng 2.8

Bảng 2.9

Bảng 2.10
Bảng 2.11
Bảng 2.12

Nội dung

Trang

Danh sách giáo viên đăng kí hội giảng
Tiêu chí phân tích, đánh giá bài học
Số lượng khảo sát tại 15 trường THCS huyện Phù Cừ,

37
39

tỉnh hưng Yên
Tổng hợp kết quả PCGD, XMC các vị xã, thị trấn
huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên – Thời điểm tháng
10/2016
Số liệu thống kê số trường, lớp và số học sinh bậc
học THCS từ năm 2014 đến 2016
Chất lượng 2 mặt giáo dục bậc THCS huyện Phù Cừ,
tỉnh Hưng Yên năm học 2015-2016
Điểm trung bình các môn thi HSG cấp tỉnh khối 9
năm học 2015-2016
Điểm trung bình các môn thi vào THPT năm học
2015-2016
Kết quả đánh giá tầm quan trọng của các hoạt động

chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá về chất lượng các hoạt động của tổ
chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả điều tra việc giáo viên biết về những nội
dung đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THCS
Kết quả thống kê GV các trường THCS huyện Phù
Cừ tham gia hoạt động trên trang trường học kết nối
Thống kê số lượng cán bộ, giáo viên bậc THCS tham
gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng về quản lí giáo dục
Kết quả đánh giá về chất lượng quản lí các hoạt động

45

51

51
52
52
53
55
56

58

61
67
68

của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả khảo sát nguyên nguyên nhân dẫn đến việc
Bảng 2.13

Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3
Bảng 3.4
Biểu đồ 2.1
Biểu đồ 2.2

Biểu đồ 2.3

thực hiện đổi mới hoạt động tổ chuyên môn thường
gặp nhiều khó khăn
Các nội dung định hướng nghiên cứu sâu cho các
thành viên trong nhóm nghiệp vụ Tin học cấp huyện
Phiếu đăng kí thực hiện chuyên đề cấp cụm
Mức độ và cách tính điểm nội dung phiếu khảo
nghiệm
Sự cần thiết, khả thi của các biện pháp quản lí hoạt
động của tổ chuyên môn
Kết quả đánh giá tầm quan trọng của tổ chuyên môn
Mức độ nắm bắt các hoạt động đổi mới giáo dục ở
giáo viên bậc THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên
Kết quả đánh giá chất lượng tổ chức, thực hiện các
hình thức tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn ở các

78

98
101
106
107
54
59

60

trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá tầm quan trong của việc Soạn giáo án
Biểu đồ 2.4

theo hướng đổi mới và Kiểm tra, đánh giá năng lực học

62

sinh
Kết quả khảo sát giáo viên; tổ trưởng, tổ phó; Hiệu
Biểu đồ 2.5

Biểu đồ 2.6

trưởng, Hiệu phó về tầm quan trọng của hoạt động
nghiên cứu, viết sáng kiên kinh nghiệm
Đánh giá thực tiễn công tác thi đua, khen thưởng ở
các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá công tác xây dựng kế hoạch và tổ

64

66

Biểu đồ 2.7

chức hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường

68

Biểu đồ 2. 8

THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá chất lượng việc quản lí hoạt động

70

tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực
hiện các chuyên đề của tổ chuyên môn ở các trường


THCS huyện Phù Cừ
Đánh giá chất lượng công tác quản lí việc đổi mới
Biểu đồ 2.9

hình thức tổ chức sinh hoạt của các tổ chuyên môn ở

71

các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá chất lượng quản lí tổ chức dạy học

Biểu đồ 2.10

và kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát

72

triển năng lực, phẩm chất
Kết quả đánh giá công tác quản lí tổ chức vận dụng
Biểu đồ 2.11

Biểu đồ 2.12

các PP và kĩ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy ở
các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá chất lượng hoạt động quản lí việc
nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm
So sánh việc đánh giá chất lượng thực tiễn hoạt động

Biểu đồ 2. 13 quản lí việc nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh

Biểu đồ 3.1

nghiệm ở 2 nhóm khảo sát
Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp đề xuất

73

75

75

108


1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Những năm qua, Giáo dục và Đào tạo được sự quan tâm sâu sắc của
Đảng và Nhà nước, điều này được thể hiện rõ thông qua Chiến lược phát triển
giáo dục 2011 – 2020 số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 và đặc biệt là Nghị
quyết số 29- NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi
mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo với nội dung: Đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
quốc tế. Đảng và Nhà nước xác định mục tiêu của đổi mới lần này là: tạo
chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo;
đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu
học tập của nhân dân.
Một trong những quan điểm chỉ đạo đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo là đổi mới căn bản công tác quản lí giáo dục, coi trọng quản lí
chất lượng. Tăng cường hiệu lực quản lí nhà nước, nhất là về chương trình,
nội dung và chất lượng giáo dục và đào tạo đối với các cơ sở giáo dục. Phát
huy vai trò của CNTT và các thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại trong
quản lí nhà nước về giáo dục, đào tạo. Đồng thời chú trọng tới việc p hát
triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
và đào tạo, đòi hỏi việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng
đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh
tế - xã hội. Đổi mới mạnh mẽ mục tiêu, nội dung, phương pháp đào tạo, đào
tạo lại, bồi dưỡng và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của nhà giáo theo

yêu cầu nâng cao chất lượng, trách nhiệm, đạo đức và năng lực nghề nghiệp.
Đối với trường THCS, tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong
trong bộ máy tổ chức, quản lí của trường, các tổ chuyên môn có mối quan hệ


2
hợp tác với nhau, phối hợp các các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ chức
Đảng, đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu kế hoạch, chiến
lược phát triển, chương trình giáo dục và các hoạt động giáo dục của nhà
trường. Hoạt động của các tổ chuyên môn, nơi tập trung đa số nhân lực của
nhà trường, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, quyết định sự thành công hay
thất bại trong việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường. Tại đây
luôn diễn ra các hoạt động về việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, thực hiện
chuyên đề, áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực, dạy học
theo tiếp cận năng lực, khai thác ứng dụng CNTT,… là nơi mà mỗi giáo viên
có điều kiện học tập và tự bồi dưỡng cũng như phát huy được các thế mạnh
của mình trong việc thực hiện các nhiệm vụ giáo dục.
Mặt khác, thực tiễn hiện nay các hoạt động tại các tổ chuyên môn trong
các nhà trường nói chung và các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên
nói riêng còn rất nhiều điều bất cập. Đó là việc thiếu kĩ năng về công tác quản
lí, thực hiện nhiệm vụ giáo dục, từ việc lập kế hoạch, thực hiện, đánh giá, rút
kinh nghiệm đến các hoạt động chuyên môn như tổ chức các chuyên đề nhằm
bồi dưỡng năng lực cho giáo viên cũng thực hiện qua loa, chiếu lệ. Việc thực
hiện đổi mới phương pháp dạy học, khai thác, ứng dụng CNTT và các phong
trào khác được thực hiện theo kiểu mạnh ai nấy làm… Hệ quả tất yếu là chất
lượng giáo dục của các trường THCS huyện Phù Cừ, Hưng Yên chưa có được
sự bứt phá so với các đơn vị khác trong tỉnh.
Nghị quyết số 29- NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8
khóa XI đã khẳng định “Đội ngũ nhà giáo là nhân tố hàng đầu quyết định chất
lượng giáo dục, do đó việc xây dựng đội ngũ giáo viên đáp ứng được yêu cầu

phát triển chung của sự nghiệp giáo dục là yếu tố hàng đầu quyết định sự
thành công của sự nghiệp giáo dục”. Để thực hiện mục tiêu kế hoạch 2016 2020, phấn đấu đưa giáo dục Phù Cừ xếp ở tốp 5/10 huyện, thành phố thuộc


3
tỉnh Hưng Yên, một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu là bồi dưỡng,
xây dựng đội ngũ nhà giáo nhiệt tình, năng động có phẩm chất tốt và năng lực
chuyên môn cao thông qua hoạt động của các tổ chuyên môn ở các trường
THCS. Để thực hiện mục tiêu đó, Phòng GD-ĐT cần có những biện pháp
quản lí, chỉ đạo các trường THCS thực hiện các giải pháp một cách đồng bộ,
phù hợp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chuyên môn, góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học trong toàn huyện. Với mục tiêu đó, tôi
đã chọn đề tài: “Quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện
Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới Giáo dục” làm đề tài nghiên
cứu luận văn tốt nghiệp, đồng thời cũng là việc vận dụng những kiến thức,
phương pháp quản lí đã học vào thực tiễn công tác của bản thân nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục ở các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động của tổ chuyên môn theo
định hướng đổi mới Giáo dục, nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên
môn, góp phần quyết định cho việc nâng cao chất lượng dạy và học trong các
trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên đáp ứng được yêu cầu đổi mới
Giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường THCS.
- Nghiên cứu, khảo sát thực trạng về quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở
các trường THCS huyện Phù Cừ theo định hướng đổi mới Giáo dục.
- Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THCS huyện Phù Cừ theo định hướng đổi mới Giáo dục.

- Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt
động tổ chuyên môn ở các trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục.


4
4. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu các biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn của hiệu
trưởng ở các trường THCS.
- Các nghiên cứu, khảo sát số liệu được tiến hành ở 15 trường THCS của
huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên trong thời gian 3 năm trở lại đây (từ năm học
2013-2014 đến năm học 2015-2016).
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
5.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình hoạt động của các tổ chuyên môn ở các trường THCS thuộc
huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới giáo dục.
5.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện
Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới Giáo dục.
6. Giả thuyết khoa học
Qua nhiều năm thống kê, theo dõi kết quả giáo dục bậc THCS huyện
Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên và thực tiễn thực hiện kiểm tra hoạt động của tổ
chuyên môn các trường THCS chúng tôi nhận thấy chất lượng sinh hoạt tổ
chuyên môn chưa đáp ứng, còn nhiều bất cập dẫn đến chất lượng giáo dục của
bậc THCS huyện Phù Cừ thường duy trì ở mức thấp so với các huyện, thành
phố thuộc tỉnh Hưng Yên.
Vì vậy, nếu đề xuất được những biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên
môn theo định hướng đổi mới giáo dục phù hợp với thực tiễn giáo dục THCS
của huyện, thì sẽ nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm, năng lực chuyên
môn của đội ngũ giáo viên theo hướng tích cực, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục của huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên trong thời gian sớm nhất,

đồng thời đáp ứng được yêu cầu đổi mới Giáo dục hiện nay.


5
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu tài liệu
Nghiên cứu thông qua đọc, phân tích, tổng hợp những văn bản, tài liệu
hiện hành để hình thành cơ sở lí luận của đề tài.
7.2. Phương pháp quan sát
Thông qua quan sát các hoạt động của giáo viên, học sinh khi thực hiện
các nhiệm vụ giáo dục, thực hiện các chuyên đề cấp cụm, cấp huyện,…
7.3. Điều tra - Khảo sát
Thu thập số liệu về thực trạng hoạt động của các tổ chuyên môn hiện
nay ở các trường THCS trong huyện Phù Cừ thông qua việc sử dụng các
phiếu khảo sát, thăm dò,.. từ đó, có các phân tích sát thực với tình hình hoạt
động các tổ chuyên môn hiện nay, chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu và
nguyên nhân từ đó, đề xuất những biện pháp quản lí phù hợp.
7.4 . Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Thông qua việc thực hiện các bài kiểm tra năng lực sau khi thực hiện
các phương pháp quản lí nhằm đánh giá năng lực hoạt động của đội ngũ cán
bộ quản lí, giáo viên trong việc điều hành các hoạt động tổ chuyên môn theo
định hướng đổi mới Giáo dục.
7.5 . Tổng kết kinh nghiệm quản lí
Thông qua thực tiễn triển khai các biện pháp quản lí, từ đó đúc rút
ra các kinh nghiệm quản lí, đồng thời kết hợp với việc tham dự các hội
nghị tập huấn của Bộ, của Sở Giáo dục và Đào tạo cùng với việc tổ chức
các chuyên đề, hội thảo cấp huyện về việc thực hiện điều hành các tổ
chuyên môn trong các nhà trường.
7.6 . Phương pháp phân tích tổng hợp
Phân tích, tổng hợp hệ thống các dữ liệu trước và trong quá trình

nghiên cứu, áp dụng triển khai các biện pháp quản lí thu thập được… từ


6
đó, có được cái nhìn sâu sắc, tổng quát về thực trạng cũng như đưa ra
các biện pháp quản lí hiệu quả.
7.7. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến của chuyên gia về công tác quản lí các hoạt động trường học
về các vấn đề liên quan tới việc nâng các chất lượng hoạt động của tổ chuyên
môn theo định hướng đổi mới Giáo dục cũng như các ý kiến đánh giá về sự
cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
7.8. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng các công cụ trên máy tính nhằm thực hiện việc thống kê, phân
tích các số liệu về kết quả thực hiện các hoạt động giáo dục trong nhiều năm
để đưa ra các so sánh, nhận định mang tính khách quan.
8. Những đóng góp mới của đề tài
- Đề tài góp phần bổ sung và hoàn chỉnh cơ sở lí luận về quản lí hoạt
động tổ chuyên môn ở trường THCS theo định hướng đổi mới Giáo dục.
- Đề tài chỉ ra thực tiễn quản lí còn nhiều bất cập, hạn chế khiến hoạt
động của các tổ chuyên môn không hiệu quả là nguyên nhân chính dẫn đến
chất lượng giáo dục THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên không đạt được
mục tiêu đề ra.
- Đưa ra được hệ thống các biện pháp nâng cao chất lượng quản lí, phù
hợp với với điều kiện thực tiễn tại địa phương. Đặc biệt là các quan điểm
“quản lí gắn liền với đào tạo đội ngũ”; “quản lí đi cùng với truyền lửa, truyền
nhiệt huyết”; “quản lí, kiểm tra có chọn lọc”,...
- Thực hiện các biện pháp mang tính định hướng, điều chỉnh các hoạt
động của các tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới giáo dục.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ

lục, luận văn được trình bày trong 3 chương:


7
- Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THCS theo định hướng đổi mới Giáo dục.
- Chương 2: Thực trạng về quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới
Giáo dục.
- Chương 3: Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới Giáo dục.


8
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
TRƯỜNG THCS THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới
Nâng cao chất lượng dạy học trong các nhà trường, từ lâu đã trở thành
vấn đề quan tâm của các nước trên thế giới. Trong đó, hoạt động tổ chuyên
môn là hoạt động quan trọng, được coi là linh hồn trong các hoạt động của
nhà trường. Nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục của các nhà trường, quyết định sự thành công của kế
hoạch, mục tiêu đổi mới giáo dục đã đề ra. Đây là vấn đề luôn luôn được các
nhà khoa học quan tâm. Họ nghiên cứu thực tiễn các nhà trường để tìm ra
biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn sao cho có hiệu quả nhất.
Các nghiên cứu quản lí giáo dục của VA.Xukhomilinki (Nga), đã chỉ
ra: Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ
chức đúng đắn và hợp lí công tác hoạt động của đội ngũ giáo viên. Ông cùng

với nhiều tác giả khác đưa ra một số biện pháp quản lí của trường THCS
như: Việc phân công công việc hợp lí qua các thành viên trong Ban giám
hiệu, Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn; Tổ trưởng, Tổ
phó chuyên môn. Các tác giả nhấn mạnh đến sự phối hợp chặt chẽ, sự thống
nhất quản lí giữa Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng và Tổ trưởng chuyên môn
để đạt mục tiêu đề ra. Trong những trang viết của mình, V.A.Xukhomlinki
cũng như các tác giả V.PXtrezicodin, Gigoocscaia, Zakhonôp... đều đặc biệt
quan tâm tới việc xây dựng tổ chuyên môn và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên,
phát huy được tính chủ động, sáng tạo trong lao động và tạo ra khả năng
ngày càng hoàn thiện vì tay nghề sư phạm của mình, yêu nghề, yêu trẻ, phải
biết giao tiếp với trẻ, nắm vững chuyên môn giảng dạy, nắm vững các khoa


9
học có liên quan các môn trong nhà trường, vận dụng linh hoạt lí luận dạy
học, lí luận giao tiếp, tâm lí học...
Ở các nước có nền kinh tế thị trường hoàn chỉnh, nói đến quản lí giáo
dục, người ta đặt trọng tâm vào quản lí nhà trường vì nhà trường được coi như
một thực thể tự chủ hoạt động dựa trên cơ sở tuân thủ pháp luật tương tự như
các thực thể trong các lĩnh vực khác. Chính vì thế, hầu hết các lí thuyết và mô
hình về quản lí giáo dục mà đa số do các tác giả Anh, Mĩ khởi xướng đều lấy
nhà trường làm đối tượng nghiên cứu, phân tích. Trong đó có đề cập tới việc
phân cấp quản lí trong nhà trường, chú trọng tới việc xây dựng tổ chuyên môn
và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Điển hình có thể kể tới như Jay W. Lorsch –
Đại học Harvard, Mĩ đã rất nổi tiếng với cuốn “Thiết kế cơ cấu tổ chức”, nội
dung đề cập và nhấn mạnh vai trò của công tác quản lí, người quan lí trong
việc thực hiện các mục tiêu của tổ chức. [7]
Tại các trường học ở Nhật Bản, Mô hình sinh hoạt tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học (Lesson Study) được ra đời từ rất lâu như một biện pháp
nâng cao năng lực tổ chuyên môn, năng lực nghề nghiệp của giáo viên, được

áp dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới như Mĩ, Đức, Hàn Quốc,
Singapore, Phần Lan, Thái Lan,.. trong đó có cả Việt Nam.
Qua những tìm hiểu về công tác quản giáo dục, quản lí và hoạt động tổ
chuyên môn ở các nước trên thế giới, có thể nhận thấy công tác quản lí các
hoạt động tổ chuyên môn trong các trường THCS ở Việt Nam hiện nay có
nhiều điểm tương đồng, nhiều điểm mang tính kế thừa, học hỏi chọn lọc. Tuy
nhiên việc kế thừa phương thức quản lí ở các nền giáo dục khác nhau trên thế
giới sẽ tạo ra nhiều khó khăn, thách thức nảy sinh trong quá trình triển khai,
vận dụng, đòi hỏi cần có nhiều nghiên cứu khoa học xuất phát từ thực tiễn,
giúp cho việc quản lí, điều hành các hoạt động giáo dục trở nên trơn tru, đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.


10
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển GD-ĐT của xã hội, nâng cao chất
lượng giảng dạy, vai trò đóng góp của các biện pháp quản lí hoạt động
tổ chuyên môn là hết sức quan trọng, đây là vấn đề luôn luôn được các
nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm. Trong các công
trình nghiên cứu về quản lí giáo dục ở Việt Nam đã có một số công
trình nghiên cứu về quản lí hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà
trường, trong đó có thể kể đến là các công trình của các tác giả: Hà Sỹ
Hồ, Nguyễn Ngọc Quang, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thị Mỹ Lộc,
Nguyễn Quốc Chí;... Các tác giả đề cập đến các vấn đề chung về lí luận
quản lí, lí luận quản lí giáo dục, các nội dung về quản lí nhà trường.
Đặc biệt các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã đề
cập về vấn đề đội công tác trong một tổ chức. Đây là nội dung liên
quan đến tổ chức và hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường
trung học phổ thông.
Trong những năm gần đây, đã có nhiều đề tài luận văn thạc sĩ, nhiều tác

giả nghiên cứu về quản lí nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên
môn, như:
Năm 2008, đề tài “Biện pháp quản lí hoạt động dạy học của Hiệu
trưởng các trường trung học phổ thông huyện Yên Khánh - Ninh Bình trong
bối cảnh hiện nay” của Đỗ Văn Thông; Năm 2010, đề tài “Biện pháp quản lí
hoạt động dạy học của Hiệu trưởng các trường trung học cơ sở huyện Vân
Đồn - Quảng Ninh” của Nguyễn Thị Thu Hà cũng đã đề cập đến thực trạng về
nhận thức, năng lực quản lí, điều kiện cơ sở vật chất và năng lực tham gia các
hoạt động chuyên môn của ban giám hiệu, đội ngũ tổ trưởng, tổ phó, giáo
viên. Các giải pháp đưa ra; Năm 2013, đề tài “Quản lí hoạt động tổ chuyên
môn ở trường Trung học phổ thông Đồng Bành, tỉnh Lạng Sơn” của tác giả


11
Hoàng Mạnh Hùng. Các nghiên cứu của các tác giả nhìn chung đã đề cập đến
nội dung quản lí hoạt động dạy và học ở trường THPT và một số các biện
pháp quản lí trên cơ sở quản lí hoạt động dạy học và quản lí hoạt động của tổ
chuyên môn trong trường THPT.
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về thực trạng và đề ra các biện pháp
quản lí tác động tới tổ chuyên môn trong phạm vi cấp trường ở bậc THPT,
THCS nhưng còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ cần được tiếp tục nghiên cứu ở
phạm vi rộng hơn, cụ thể hơn do yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn
hiện nay như:
Việc nghiên cứu một cách hệ thống về quản lí hoạt động của tổ chuyên
môn ở trường THCS trên phạm vi rộng ở cấp huyện dành cho các phòng GDĐT chưa có tác giả hay đề tài nào nghiên cứu.
Mặt khác các nghiên cứu trong các đề tài trên do đặc điểm thời gian
thực hiện nên chưa kịp cập nhật các vấn đề liên quan tới đổi mới giáo dục,
đổi mới hoạt động tổ chuyên môn mang tính thời sự như: định hướng sinh
hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, định hướng đổi mới
kiểm tra đánh giá giáo viên theo tiêu chí mới, vấn đề khai thác ứng dụng

CNTT trong quản lí hoặc việc triển khai đồng bộ việc dạy học và kiểm tra
đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, áp dụng các bước
của mô hình trường học mới trong soạn giảng,…
Những yêu cầu về đổi mới căn bản và toàn diện GD-ĐT theo tinh thần
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về
đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT đòi hỏi hoạt động tổ chuyên môn phải có
những thay đổi sao cho phù hợp, nhằm đạt được mục tiêu của yêu cầu đổi
mới. Để góp phần nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động của tổ chuyên môn,
theo định hướng đổi mới giáo dục nói chung và cụ thể ở các trường THCS
huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên nói riêng chưa có công trình nghiên cứu. Do
vậy vấn đề quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới cần


12
được nghiên cứu một cách cụ thể và khoa học.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lí
Quản lí đó là một công việc mà một người lãnh đạo học suốt đời và
cũng là sự khởi đầu của những gì họ nghiên cứu. Quản lí được giải thích như
là nhiệm vụ của một nhà lãnh đạo thực thụ, nhưng không phải là sự khởi đầu
để họ triển khai công việc. Như vậy xét trên phương diện nghĩa của từ, quản lí
thường được hiểu là chủ trì hay phụ trách một công việc nào đó.
Quản lí là điều khiển, chỉ đạo một hệ thống hay một quá trình theo
những quy luật, định luật hay những quy tắc tương ứng nhằm để cho hệ thống
hay quá trình đó vận động theo ý muốn của người quản lí nhằm đạt được
những mục đích đề ra. Bản thân khái niệm quản lí có tính đa nghĩa nên có sự
khác biệt giữa nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Hơn nữa, do sự khác biệt về thời đại,
xã hội, chế độ, nghề nghiệp nên quản lí cũng có nhiều giải thích, lí giải khác
nhau. Cùng với sự phát triển của phương thức xã hội hoá sản xuất và sự mở
rộng trong nhận thức của con người thì sự khác biệt về nhận thức và lí giải

khái niệm quản lí càng trở nên rõ rệt. Xuất phát từ những góc độ nghiên cứu
khác nhau, rất nhiều học giả trong và ngoài nước đã đưa ra giải thích không
giống nhau về quản lí. Cho đến nay, vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất
về quản lí. Đặc biệt là kể từ thế kỉ 21, các quan niệm về quản lí lại càng
phong phú và có thể tiếp cận khái niệm quản lí theo nhiều cách khác nhau.
Theo cách tiếp cận hệ thống thì quản lí là sự tác động của chủ thể quản lí
đến khách thể quản lí (hay là đối tượng quản lí) nhằm tổ chức, phối hợp hoạt động
của con người trong quá trình sản xuất - xã hội để đạt được mục tiêu đã đề ra.
Theo góc độ tổ chức thì quản lí là cai quản, chỉ huy, lãnh đạo, chỉ đạo,
kiểm tra.
Theo góc độ điều khiển thì quản lí là lái, điều khiển, điều chỉnh.