Hoàn thiện công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nước của thành phố vĩnh yên, tỉnh vĩnh phúc ( Luận án tiến sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (739.95 KB, 105 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
HOÀNG TÚ
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU, CHI
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CỦA THÀNH PHỐ
VĨNH YÊN, TỈNH VĨNH PHÚC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
HOÀNG TÚ
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU, CHI
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CỦA THÀNH PHỐ
VĨNH YÊN, TỈNH VĨNH PHÚC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60.34.04.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI QUANG TUẤN
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong các
công trình khác.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2014
Tác giả luận văn
Hoàng Tú
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận đƣợc sự
giúp đỡ, những ý kiến đóng góp, chỉ bảo quý báu của các thầy giáo, cô giáo
Trƣờng Đại học kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên.
Để có đƣợc kết quả nghiên cứu này, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản
thân, tôi còn nhận đƣợc sự hƣớng dẫn chu đáo, tận tình của PGS. TS. Bùi
Quang Tuấn là ngƣời đã hƣớng dẫn cho tôi thực hiện những định hƣớng của
đề tài và hoàn thiện luận văn này.
Trong thời gian nghiên cứu đề tài, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ, tạo
điều kiện của Sở Tài chính tỉnh Vĩnh Phúc, Cục Thuế tỉnh Vĩnh Phúc, Kho
bạc Nhà nƣớc tỉnh Vĩnh Phúc; Phòng Tài chính - Kế hoạch TP Vĩnh Yên, Chi
cục thuế Vĩnh Yên, Chi cục thống kê TP Vĩnh Yên; các anh chị em và bạn bè
đồng nghiệp; sự động viên, tạo mọi điều kiện về vật chất, tinh thần của gia
đình và ngƣời thân.
Với tấm lòng biết ơn, tôi xin chân thành cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý
báu đó!
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2014
Tác giả luận văn
Hoàng Tú
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .......................................................... viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3
4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp mới về lý luận và thực tiễn ......................... 3
5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3
CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ
CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU, CHI NGÂN SÁCH
........................................................................................................................... 5
1.1. Thu, chi ngân sách nhà nƣớc và vai trò của nó trong quá trình phát
triển kinh tế - xã hội .......................................................................................... 5
1.1.1. Khái niệm về quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc ................................ 5
1.1.2. Vai trò của quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc .................................. 15
1.2. Đặc điểm và các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý thu, chi ngân sách
nhà nƣớc trên địa bàn thành phố trực thuộc tỉnh ............................................ 17
1.2.1. Đặc điểm thu, chi ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố trực
thuộc tỉnh ......................................................................................................... 17
1.2.2. Những nhân tố ảnh hƣởng đến quá trình quản lý thu, chi NSNN ........ 18
1.3. Nội dung cơ bản về quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc ....................... 20
1.3.1. Nội dung cơ bản về quản lý thu ngân sách nhà nƣớc ........................... 20
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
iv
1.3.2. Nội dung cơ bản về quản lý chi ngân sách nhà nƣớc............................ 24
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 36
2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết .............................................. 36
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 36
2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ................................................................ 36
2.2.2. Phƣơng pháp xử lý thông tin ................................................................. 37
2.2.3. Phƣơng pháp phân tích đánh giá ........................................................... 37
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu thu thập, phân tích đánh giá...................... 39
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU, CHI NGÂN SÁCH
NHÀ NƢỚC CỦA THÀNH PHỐ VĨNH YÊN TỪ NĂM 2010 ĐẾN
NĂM 2013 ...................................................................................................... 41
3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................... 41
3.1.1.Điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội của thành phố Vĩnh Yên ................ 41
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ phòng Tài chính - Kế hoạch của thành
phố Vĩnh Yên ................................................................................................. 44
3.2. Thực trạng thu ngân sách nhà nƣớc ......................................................... 48
3.2.1. Giá trị nguồn thu NSNN của thành phố Vĩnh Yên ............................... 48
3.1.3. Thực trạng chi ngân sách nhà nƣớc ...................................................... 57
3.1.4. Mối tƣơng quan giữa thu chi NSNN và tăng trƣởng kinh tế ................ 62
3.2. Đánh giá thực trạng quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc của thành
phố Vĩnh Yên trong giai đoạn 2010 - 2013 .................................................... 63
3.2.1. Kết quả đạt đƣợc về quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc.................... 63
3.2.2. Những hạn chế, yếu kém trong quản lý thu, chi ngân sách nhà
nƣớc giai đoạn 2010 -2013.............................................................................. 72
3.2.3. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém về quản lý thu, chi
ngân sách nhà nƣớc ......................................................................................... 78
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
v
Chƣơng 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
THU, CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH
PHỐ VĨNH YÊN ........................................................................................... 85
4.1. Quan điểm ................................................................................................ 85
4.2. Các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý thu, chi ngân sách
nhà nƣớc của thành phố Vĩnh Yên .................................................................. 86
4.2.1. Nhóm giải pháp quản lý thu ngân sách nhà nƣớc ................................. 86
4.2.2. Nhóm giải pháp quản lý chi ngân sách nhà nƣớc ................................. 87
4.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 90
4.3.1. Đối với Trung ƣơng .............................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .................................................................................................... 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 94
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT
Chữ viết tắt
Nguyên nghĩa
1
CNH - HĐH
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
2
CQSDĐ
Chuyển quyền sử dụng đất
3
CSKD
Cơ sở kinh doanh
4
GTGT
Giá trị gia tăng
5
HĐND
Hội đồng nhân dân
6
KBNN
Kho bạc nhà nƣớc
7
KTTT
Kinh tế thị trƣờng
8
KT-XH
Kinh tế - xã hội
9
NDT- BTC
Ngoài dự toán - Bộ Tài chính
10
NN - TS
Nông nghiệp, thủy sản
11
NSNN
Ngân sách Nhà nƣớc
12
NS ĐP
Ngân sách địa phƣơng
13
NS TW
Ngân sách Trung ƣơng
14
SDĐNN
Sử dụng đất nông nghiệp
15
SHNN
Sở hữu Nhà nƣớc
16
SXKD
Sản xuất kinh doanh
17
TB - TK
Trƣớc bạ, thu khác
18
TM - DV
Thƣơng mại, dịch vụ
19
TNCN
Thu nhập cá nhân
20
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
21
TNTN
Tài nguyên thiên nhiên
22
TTĐB
Tiêu thụ đặc biệt
23
XD - CS - TH
Xây dựng cơ sở trƣờng học.
24
XDCB
Xây dựng cơ bản
25
UBND
Ủy ban nhân dân
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Thu NSNN trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc và thành phố Vĩnh Yên ........ 49
Bảng 3.2: Tổng hợp thu ngân sách trên địa bàn thành phố theo từng
lĩnh vực ................................................................................... 51
Bảng 3.3: Giá trị và cơ cấu các khoản thu NSNN trên địa bàn thành phố
Vĩnh Yên ......................................................................................... 54
Bảng 3.4. Cơ cấu các khoản thu nội địa của thành phố Vĩnh Yên ................. 55
Bảng 3.5: Tổng hợp chi ngân sách thành phố Vĩnh Yên (2010 - 2013) ......... 58
Bảng 3.6: Tổng hợp chi ngân sách nhà nƣớc thành phố Vĩnh Yên
(2010 - 2013) ................................................................................. 60
Bảng 3.7: Mối quan hệ giữa tăng trƣởng các nguồn thu chi NSNN
với tăng trƣởng giá trị sản xuất tại thành phố Vĩnh Yên
(2010 - 2013) ................................................................................. 62
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa NSNN với các quan hệ kinh tế ........................... 6
Sơ đồ 1.2: Hệ thống NSNN Việt nam ............................................................... 8
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu bộ máy quản lý phòng Tài chính - kế hoạch ..................... 47
Biểu đồ 3.1: Tổng thu NSNN của thành phố Vĩnh Yên từ năm 2010 - 2013..... 50
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quá trình đổi mới và phát triển kinh tế ở nƣớc ta từ một nền kinh tế kế
hoạch hóa tập trung mang nặng tính mệnh lệnh hành chính chuyển sang nền
kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi Nhà nƣớc cần phải đổi
mới cơ bản và toàn diện hệ thống cơ chế chính sách kinh tế nói chung trong
đó có cơ chế quản lý tài chính.
Vì mục tiêu đó, Đảng và Nhà nƣớc ta đã có những chủ trƣơng đƣờng
lối đúng đắn đó là “Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện
công cuộc đổi mới, huy động và sử dụng tốt mọi nguồn lực cho CNH HĐH đất nƣớc” nhằm khai thác tốt nội lực của đất nƣớc cho quá trình phát
triển kinh tế xã hội.
Trong hoàn cảnh đó, tăng cƣờng công tác đổi mới quản lý thu, chi ngân
sách sẽ tạo điều kiện tăng thu ngân sách và sử dụng ngân sách quốc gia tiết
kiệm, có hiệu quả hơn giúp chúng ta sớm đạt đƣợc mục tiêu công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nƣớc, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao
đời sống nhân dân.
Thực tế tại thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc, những năm qua đã đạt
đƣợc những thành tựu to lớn về KT-XH, bộ mặt đô thị ngày càng đổi mới. Qua
hơn 10 năm thực hiện Luật NSNN, cân đối ngân sách thành phố đang ngày
càng vững chắc, nguồn thu ngân sách ngày càng tăng, không những đảm bảo
đƣợc những yêu cầu chi thiết yếu của bộ máy quản lý nhà nƣớc mà còn dành
phần đáng kể cho đầu tƣ phát triển. (Năm 2013: Tổng thu ngân sách đạt 19.275
tỷ đồng).Vì thế, Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVIII đề ra chủ trƣơng tiếp
tục tăng cƣờng quản lý thu, chi ngân sách nhằm động viên đầy đủ và hợp lý các
nguồn thu vào NSNN, tạo nguồn lực tài chính mạnh mẽ, quản lý chi ngân sách
có hiệu quả, coi đó là yếu tố có tính quyết định để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
phát triển KT-XH của thành phố trong giai đoạn 2011 - 2015.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
2
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc đáng khích lệ, công tác
quản lý thu, chi ngân sách hiện nay của thành phố vẫn còn bộc lộ một số tồn
tại, yếu kém. Thu ngân sách chƣa bao quát hết các nguồn thu trên địa bàn, vẫn
còn tình trạng thất thu, nguồn thu ngân sách còn hạn chế… Hiệu quả các
khoản chi ngân sách còn thấp, chi đầu tƣ còn dàn trải, thiếu tập trung dẫn đến
hiệu quả đầu tƣ còn thấp, gây lãng phí; chi thƣờng xuyên còn vƣợt dự toán.
Để khắc phục tình trạng nói trên cần phải có những nghiên cứu để có
những giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc của
Thành phố. Đó chính là lý do học viên đề xuất nghiên cứu đề tài của luận văn
là “Hoàn thiện công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nước của Thành
phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc”. Với đề tài này, học viên hy vọng sẽ có
những đóng góp thiết thực thông qua các giải pháp cụ thể và khả thi để nâng
cao hiệu quả của công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc của Thành phố
Vĩnh Yên là thành phố quê hƣơng của học viên.
2. Mục đích nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu chung
Thông qua phân tích và đánh giá thực trạng, luận văn đề xuất một số
quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý thu, chi NSNN của
Thành phố Vĩnh Yên trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
+ Khái quát hóa những vấn đề lý luận cơ bản về ngân sách nhà nƣớc,
quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc
+ Tìm hiểu kinh nghiệm thực tiễn và rút ra bài học cho thành phố Vĩnh
Yên, tỉnh Vĩnh Phúc, về quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc
+ Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu, chi ngân sách nhà nƣớc
trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên từ năm 2010 đến năm 2013.
+ Đề xuất một số quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện
quản lý thu, chi NSNN của Thành phố Vĩnh Yên trong thời gian tới.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
3
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn chọn công tác quản lý thu, chi trên địa bàn thành phố Vĩnh
Yên làm đối tƣợng nghiên cứu.
3.2. Phạm vị nghiên cứu
Phạm vi nội dung nghiên cứu là thực trạng công tác quản lý thu, chi ngân
sách nhà nƣớc của một đơn vị hành chính cụ thể là Thành phố Vĩnh Yên.
Phạm vi địa bàn nghiên cứu là Thành phố Vĩnh Yên.
Phạm vi thời gian nghiên cứu là từ năm 2010 đến năm 2013.
4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp mới về lý luận và thực tiễn
4.1. Ý nghĩa khoa học
- Về mặt lý luận: Đề tài tóm tắt những vấn đề lý luận cơ bản về ngân
sách nhà nƣớc, quản lý thu, chi ngân sách.
- Về mặt thực tiễn: Đề tài đánh giá thực trạng quản lý thu, chi ngân
sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên từ năm 2010 đến năm 2013.
Trên cơ sở đó đƣa ra một số quan điểm, và giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện
công tác quản lý thu, chi NSNN của thành phố Vĩnh Yên trong thời gian tới.
4.2. Những đóng góp của luận văn
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về NSNN và quản lý thu, chi
NSNN.
- Phân tích rõ thực trạng công tác quản lý thu, chi NSNN của thành phố
Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản
lý thu, chi NSNN ở thành phố Vĩnh Yên.
5. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung chính của luận văn đƣợc
kết cấu thành 4 chƣơng nhƣ sau:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
4
Chương 1: Những vấn đề lý luận và cơ sở thực tiễn về công tác quản lý
thu, chi ngân sách.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng quản lý thu, chi ngân sách nhà nước của thành
phố Vĩnh Yên từ năm 2010 đến năm 2013.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu, chi ngân
sách nhà nước trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
5
Chƣơng 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC
QUẢN LÝ THU, CHI NGÂN SÁCH
1.1. Thu, chi ngân sách nhà nƣớc và vai trò của nó trong quá trình phát
triển kinh tế - xã hội
1.1.1. Khái niệm về quản lý thu, chi ngân sách nhà nước
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước
Trong thực tiễn, từ nhiều cách tiếp cận khác nhau mà có khái niệm về
NSNN. Theo Luật NSNN của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sửa
đổi năm 2002, có hiệu lực từ năm 2004 thì “NSNN là toàn bộ các khoản thu,
chi của Nhà nƣớc đã đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định và
đƣợc thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ
của Nhà nƣớc”. Thu chi NSNN có thể hiểu là một kế hoạch tài chính quốc gia
bao gồm chủ yếu các khoản thu và chi của Nhà nƣớc đƣợc mô tả dƣới hình
thức cân đối bằng giá trị tiền tệ. Phần thu thể hiện các nguồn tài chính đƣợc
huy động vào NSNN; phần chi thể hiện chính sách phân phối các nguồn tài
chính đã huy động đƣợc để thực hiện mục tiêu KT-XH. NSNN đƣợc lập và
thực hiện cho một thời gian nhất định, thƣờng là một năm và đƣợc Quốc hội
phê chuẩn thông qua.
NSNN là quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nƣớc. Quỹ này thể hiện lƣợng
tiền huy động từ thu nhập quốc dân để đáp ứng cho các khoản chi tiêu của
Nhà nƣớc, có hai mặt đó là: mặt tĩnh và mặt động. Mặt tĩnh thể hiện các
nguồn tài chính đƣợc tập trung vào NSNN mà chúng ta có thể xác định đƣợc
vào bất kỳ thời điểm nào. Mặt động thể hiện các quan hệ phân phối dƣới hình
thức giá trị gắn liền với quỹ tiền tệ tập trung vào NSNN và từ NSNN phân bổ
các nguồn tài chính cho các ngành, các lĩnh vực, các địa phƣơng của nền kinh
tế quốc dân.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full
