Một người Hà Nôi

Bài soạn:
Một ngời Hà Nội.
( Nguyễn khải )

I. Mục đích yêu cầu.
1. Nhận thức.
- Giúp học sinh:
+ Thấy đợc vẻ đẹp nhân cách của ngời Hà Nội ( qua nhân vật cô Hiền )
+ Nhận biết đợc quá trình nhận thức, khám phá con ngời dới góc độ văn hoá nhân văn.Từ
đó thấy đợc quan niệm nghệ thuật tiến bộ, mới mẻ về con ngời của Nguyễn Khải.
+ Nắm đợc nghệ thuật của tác phẩm: nghệ thuật kể chuyện, nghệ thuật khắc hoạ tính cách
2. Kỹ năng:
- Giúp học sinh biết cách phân tích một truyện ngắn hiện đại.
3. Thái độ:
- Giúp học sinh có cách nhìn,cách đánh giá cuộc sống, con ngời đúng đắn.
- Học sinh có ý thức giữ gìn, phát huy truyền thống văn hoá dân tộc.
II. ph ơng tiện .
- Giáo viên: Giáo án, máy chiếu, sgk, sgv.
- Học sinh: vở ghi, sgk.
III. cách thức tiến hành.
1.ổ n định lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS Nội dung
- HS đọc phần Tiểu dẫn.
- Nêu những nét chính về tác giả Nguyễn
Khải ?
I.Tiểu dẫn.
1.Tác giả:
- Nguyễn Khải tên thật là: Nguyễn Mạnh
Khải(1930-2008).

- Sinh tại Hà Nội trong một gia đình viên
chức nhng lại sống ở nhiều nơi. Sau 1975
chuyển vào sinh sống và làm việc tại Thành
phố Hồ Chí Minh.
- Nguyễn Khải bắt đầu viết văn từ 1950. Ông
tự chia sáng tác của mình thành hai giai
đoạn:
+ Giai đoạn đầu,ông chủ yếu quan tâm đến
các vấn đề mang tính thời sự chính trị,con
ngời đợc đánh giá chủ yếu qua tiêu chí đạo
đức và tiêu chí chính trị.Văn ông lúc này dồi
dào nhiệt hứng chính luận.
- Nêu xuất xứ tác phẩm?
- Truyện ngắn Một ngời Hà Nội đợc in trong
tập nào?
- Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc một số
đoạn tiêu biểu. Yêu cầu tóm tắt tác phẩm.
- Tại sao Nguyễn Khải đặt tên cho tác phẩm
là Một ngời Hà Nội?
-Học sinh thảo luận.
Em
hãy tìm những chi tiết chứng minh cô Hiền là
ngời con gái đất Hà Thành?
Cô Hiền có phải là ngời luôn nhanh nhạy thức
thời? Chứng minh?
Nguyên tắc sống của cô Hiền là gì ?
+ Giai đoạn sau, ông dành sự quan tâm
nhiều hơn chocái đời thờng. Tiêu chí đánh
giá con ngời đợc mở rộng thêm với các góc
độ văn hoá,lịch sử và triết học.Hứng thú

chính luận chuyển dần thành triết luận.
- Năm 2000, ông đợc tặng giải thởng Hồ Chí
Minh về văn học nghệ thuật.
- Các tác phẩm chính: SGK.
2.Tác phẩm: một ngời hà nội
- Tác phẩm đợc in lần đầu trong tập Một ng-
ời Hà nội(NXB Hà nội 1990).
In lần hai trong tập truyện hà nội trong mắt
tôi(NXB Hà nội 1995).
II.Đọc-hiểu văn bản.
1. Đọc văn bản.
- Đọc.
- Đọc chú thích: Sgk.
- Tóm tắt.
2. Tìm hiểu văn bản.
* Nhan đề: một ngời hà nội
- Nhan đề của truyện thể hiện t tởng chủ đề
của tác phẩm. một ngời hà nội là sự trình
bày cảm nhận cách nhìn quan niệm về ngời
Hà Nội của nhà văn. nó gợi cho ngời đọc
bắt ngay vào định hớng t tởng của tác phẩm,
hiểu đợc ý đồ nghệ thuật của nhà văn.
2.1 Hình t ợng nhân vật cô Hiền
- Cô Hiền ngời con gái đất Hà Thành:
+ Cô luôn gắn bó với Hà Nội.
+ Nếp sống sinh hoạt của cô Hiền.
+ Cô đảm đang, tháo vát, gánh vác mọi việc
trong gia đình.
+ Giữ gìn văn hoá Hà Thành
- Cô Hiền ngời luôn nhanh nhạy thức thời:

+ Chọn bạn trăm năm.
+ Sinh con.
+ Cách chọn nghề.
+ Cho hai con đi bộ đội.

- Nguyên tắc sống của cô Hiền.
Cô luôn giáo dục con cái sống phải có lòng
tự trọng > Tự trọng là t cách, là thế đứng giá
trị con ngời.

Em có nhận xét gì về nhân vật cô Hiền?
Theo em, ngời Hà Nội phải có phong thái và
cốt cách nh thế nào?
Quá trình nhận thức về ngời Hà Nội của nhân
vật tôi?
Nhận xét về quá trình nhận thức của nhân vật
tôi?
Em hãy nêu những đặc sắc nghệ thuật của
văn bản: một ngời hà nội ?

=> Cô Hiền là một ngới luôn có ý thức giữ
gìn nền nếp gia phong, truyền thống của đất
kinh kì và là một nhân cách sống biết tự
trọng.
*
Ngời Hà Nội phải có phong thái cốt cách: Từ
lối sống, cách nghĩ, cách nhìn nhận, cách
ứng xử đều phải có chuẩn và cái quan trọng
phải luôn giữ gìn văn hoá đất Kinh Kì.
2.2 Nhận thức về ng ời Hà Nội của nhân

vật tôi.
- Lúc đầu thì nghi ngại, tránh né, giữ khoảng
cách -> dần dần thể hiện sự đồng ý, đồng
tình -> Cuối cùng (khẳng định: đã già
hẳn ngoài 70 rồi còn gì nhng cô vẫn là ngời
của hôm nay, thuần tuý Hà nội không pha
trộn).
-Nhìn nhân vật bằng con mắt phát hiện tâm
trạng,khám phá nắm bắt vẻ đẹp từ thế giới
tinh thần ẩn chứa bên trong.
2.3 Nghệ thuật.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:khắc hoạ
tính cách nhân vật qua lời kể và đối thoại.
- Cách tổ chức cốt truyện,kết cấu:
+Xây dựng cốt truyện theo hứng nới lỏng.
+. Xây dựng kết cấu đối thoại.
-Chi tiết nghệ thuật đặc sắc thể hiên t tởng
của tác phẩm: +Hình
ảnh cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn.
+Hình ảnh bát cổ thuỷ tiên.
+Hình ảnh hạt bụi vàng.
- Nhìn nhân vật bng con mt phát
hin tâm trng khám phá nm bt v
p t th gii tinh thn n cha bờn
trong
III. Tổng kết:
1. Nội dung.
2. Nghệ thuật.
IV. Luyện tập
HS: thảo luận nhóm.

- Hình thức: Lớp chia làm 4 nhóm.
- Thời gian: 5
- Nhiệm vụ.
+ Nhóm 1 và 2: Hình ảnh cây si ở cuối
truyện gợi cho em suy nghĩ gì?
+ Nhóm 3 và 4: Suy nghĩ của em về lời
bình luận ngoại đề: Những hạt bụi vàng
lấp lánh đâu đó ở mỗi góc phố Hà Nội hãy
mợn gió mà bay lên cho đất kinh Kì chói
sáng những ánh vàng?.
- Câu1: Cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn là biểu
hiện của văn hoá Hà Thành và cũng là biểu t-
ợng của câu truyện. Cây si nghiêng đổ là sự
di dời ra đi của một thời nhng khi cây si sống
lại là niềm tin của con ngời lại đợc thắp sáng.
- Câu 2: Ngợi ca khẳng định vẻ đẹp của ngời
Hà Nội, nét đẹp trong bề sâu nhân cách của
con ngời. Đó là những hạt bụi vàng đang
lấp lánh đâu đó, toả sáng trên đất Kinh Kì.
Văn hoá và nhân cách là đích hớng tới của
mỗi ngời đó là những giá trị mãi mãi trờng
tồn.
4. Củng cố và dặn dò.
- Nội dung chính của văn bản.
- Nghệ thuật tiêu biểu của văn bản.
5. H ớng dẫn về nhà .
- Học bài.
- Đọc lại văn bản.
- Chuẩn bị bài: Thực hành về Hàm ý