Quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường tiểu học huyện yên lập tỉnh phú thọ ( Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

HOÀNG THỊ HOÀI PHƢƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CỦA HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN YÊN LẬP - TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

HOÀNG THỊ HOÀI PHƢƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CỦA HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN YÊN LẬP - TỈNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60140114

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN KIỂM

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tên tôi là: Hoàng Thị Hoài Phƣơng, học viên cao học QLGD K20C
trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, khóa học 2012 - 2014. Tôi xin
cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được
thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Trần Kiểm.
Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình
bày trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực, chưa
từng được ai công bố trước đây.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Yên Lập, 04 tháng 4 năm 2014
Tác giả luận văn

Hoàng Thị Hoài Phương

i


LỜI CẢM ƠN
Được sự quan tâm giúp đỡ của cơ quan, bạn bè đồng nghiệp, sự tận tình
hướng dẫn của thầy, cô giáo trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn,
đến nay luận văn đã hoàn thành. Với tình cảm trân thành, em xin cảm ơn các
thầy giáo, cô giáo và Hội đồng khoa học - khoa Tâm lý giáo dục trường đại học
sư phạm Thái Nguyên đã tham gia giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ, tạo mọi điều
kiện tốt nhất cho em trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn.

Đặc biệt, em xin bày tỏ sự kính trọng tới PGS - TS Trần Kiểm, người đã
trực tiếp, chỉ bảo hướng dẫn em trong suốt quá trình học tập, triển khai nghiên
cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các đồng chí
lãnh đạo chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Lập, trường tiểu
học trong huyện và các bạn đồng môn, đồng nghiệp đã giúp đỡ, cung cấp tài
liệu, số liệu những thông tin bổ ích để tác giả hoàn thành nhiệm vụ học tập và
nghiên cứu.
Cho dù tác giả đã có nhiều cố gắng trong quá trình học tập và nghiên cứu
để hoàn thành luận văn, song không thể tránh khỏi những hạn chế. Kính mong
các thầy cô, bạn bè đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm tới vấn đề nghiên
cứu, đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện hơn./.
Xin chân thành cảm ơn!
Yên Lập, ngày 04 tháng 4 năm 2014
Tác giả

Hoàng Thị Hoài Phương

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 3
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................................ 3
5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC ................................................................ 5
1.1. Lịch sử của những vấn đề nghiên cứu .......................................................... 5
1.1.1. Nghiên cứu QL HĐDH của Hiệu trưởng .................................................. 7
1.1.2. Nghiên cứu về QL HĐDH tiểu học của Phòng GD&ĐT .......................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản về vấn đề nghiên cứu ........................................... 8
1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 8
1.2.2. Chức năng quản lý ..................................................................................... 8
1.2.3. Quản lý giáo dục ...................................................................................... 10
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học ...................................................................... 12
1.2.5. Quản lý trường tiểu học ........................................................................... 13
1.3. Nội dung chủ yếu về quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học ......... 14
1.3.1. Dạy học ở Tiểu học.................................................................................. 14
1.3.2. Nhà trường tiểu học trong giai đoạn hiện nay ......................................... 16
1.3.3. Người Hiệu trưởng trường Tiểu học ....................................................... 17
1.3.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường tiểu học ..... 18
1.3.5. Quản lý hoạt động học của học sinh ........................................................ 26

iii


1.3.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý hoạt động dạy học ở trường
Tiểu học ..................................................................................................... 28
Kết luận chương 1.............................................................................................. 30
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở

TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN LẬP - TỈNH PHÚ THỌ ......... 32
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục của huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ .............................................................................................. 32
2.1.1. Tình hình tự nhiên ................................................................................... 32
2.1.2. Tình hình kinh tế, văn hóa - xã hội, giáo dục .......................................... 32
2.2. Thực trạng giáo dục ở trường tiểu học huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ ..... 36
2.2.1. Quy mô phát triển học sinh ..................................................................... 36
2.2.2. Thực trạng về chất lượng đội ngũ giáo viên và học sinh trong nhà trường ......... 37
2.2.3. Thực trạng về cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giảng dạy ................ 41
2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường tiểu
học huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ ........................................................... 43
2.3.1. Khái quát về các trường tiểu học được tiến hành khảo sát...................... 43
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường tiểu
học huyện Yên Lập .................................................................................... 45
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh ................................ 62
2.3.4. Đánh giá chung về thực tiễn công tác quản lý hoạt động dạy học của
Hiệu trưởng trường tiểu học huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ .................... 64
Kết luận chương 2............................................................................................. 67
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA
HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN LẬP
TỈNH PHÚ THỌ...................................................................................... 68
3.1. Căn cứ để đề xuất các biện pháp ................................................................ 68
3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học ........ 69
3.2.1. Bồi dưỡng nâng cao kiến thức trình độ nghiệp vụ và chuẩn hoá đội
ngũ giáo viên ............................................................................................. 69
3.2.2. Tăng cường hoạt động dự giờ, thăm lớp ................................................. 72
3.2.3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học ................................. 75
3.2.4. Quản lý kiểm tra - đánh giá việc dạy học của giáo viên ......................... 79
3.2.5. Tăng cường CSVC, thiết bị cho hoạt động dạy học ................................ 81
iv

3.2.6. Chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt của tổ chuyên môn .................... 83
3.2.7. Thông qua GV chủ nhiệm, chỉ đạo hoạt động học của học sinh ............. 86
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 89
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ............. 90
Kết luận chương 3.............................................................................................. 92
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................................. 93
1. Kết luận .......................................................................................................... 93
2. Đề nghị........................................................................................................... 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 97
PHỤ LỤC

v


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. CSVC

Cơ sở vật chất

2. CBQL

Cán bộ quản lý

3. CBGV, NV

Cán bộ giáo viên, nhân viên

4. GV

Giáo viên

5. GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

6. GD

Giáo dục

7. HS

Học sinh

8. HT

Hiệu trưởng

9. HĐDH

Hoạt động dạy học

10. HĐND

Hội đồng nhân dân

11. PP

Phương pháp

12. PCGD

Phổ cập giáo dục

13. QL

Quản lý

14. QLGD

Quản lý giáo dục

15. SGK

Sách giáo khoa

16. TBDH

Thiết bị dạy học

17. TH

Tiểu học

18. UBND

Uỷ ban nhân dân

19. XHCN

Xã hội chủ nghĩa

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Số lượng phát triển lớp, học sinh ở 8 trường Tiểu học ..................... 36
Bảng 2.2. Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên (2012 -2013) ............. 37
Bảng 2.3. Số giáo viên, nhân viên hợp đồng (2012 -2013) ............................... 37
Bảng 2.4. Kết quả giáo viên đạt giáo viên giỏi của huyện ................................ 38
Bảng 2.5. Xếp loại 2 mặt giáo dục hạnh kiểm và học lực ................................. 39
Bảng 2.6. Kết quả đánh giá của giáo viên về tình hình học tập của học
sinh tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ (lấy ý kiến của 100
giáo viên của 8 trường được nghiên cứu).......................................... 40
Bảng 2.7. Tổng hợp cơ sở vật chất trường học ................................................. 42
Bảng 2.8. Đội ngũ cán bộ quản lí ở các trường được khảo sát (2012 -2013) ... 43
Bảng 2.9. Tổng hợp ý kiến của 100 người (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng và
tổ trưởng chuyên môn) về việc phân công giảng dạy cho giáo viên ...... 46
Bảng 2.10. Ý kiến của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn về
các biện pháp quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy................. 48
Bảng 2.11. Tổng hợp kết quả khảo sát thực trạng mức độ thực hiện biện
pháp chỉ đạo giáo viên soạn bài của hiệu trưởng, phó hiệu
trưởng, tổ trưởng chuyên môn ........................................................... 50
Bảng 2.12. Ý kiến đánh giá của Hiệu trưởng và giáo viên về các biện pháp
quản lý giờ dạy trên lớp..................................................................... 52
Bảng 2.13. Đánh giá dự giờ, đánh giá giờ lên lớp ............................................. 55
Bảng 2.14. Tổng hợp đánh giá về công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của học sinh ................................................................................. 56
Bảng 2.15. Tổng hợp kết quả đánh giá của Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng

và giáo viên về công tác đổi mới phương pháp dạy - học ................ 57
Bảng 2.16. Ý kiến đánh giá của hiệu trưởng và đánh giá của GV về biện
pháp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn nâng cao trình độ
chuyên môn GV................................................................................. 59
Bảng 2.17. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh ....................... 63
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về tính cần
thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động dạy
học của Hiệu trưởng trường tiểu học Yên Lập, Phú Thọ .................. 90
v


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quản lý là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội
nói chung và của các tổ chức nói riêng. Mác nói: "Tất cả mọi lao động xã hội
trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn thì ít
nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và
thực hiện những chức năng chúng phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể,
khác với sự vận động của những khí quan độc lập của nó. Quản lý giáo dục là
một điều kiện cơ bản để hoạt động giáo dục đạt được mục đích đã định.
Quản lý nhà trường là một bộ phận của quản lý giáo dục nói chung.
Muốn duy trì, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo của nhà
trường thì tất yếu phải nâng cao chất lượng quản lý của hiệu trưởng đối với
hoạt động dạy học của đội ngũ giáo viên.
Giáo dục tiểu học được coi là bậc học nền tảng, nền móng cho ngôi nhà
giáo dục, muốn xây ngôi nhà cao, đẹp phải có móng vững chắc. Giáo dục tiểu
học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng
đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ về các kỹ năng cơ bản để học
sinh tiếp tục học lên. Có thể nói trường tiểu học là bậc học đầu tiên trong hệ
thống giáo dục quốc dân, là bậc học làm nền tảng cho mọi cấp học. Vì vậy, việc

giảng dạy của giáo viên ở bậc học tiểu học có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng tới
chất lượng của hệ thống giáo dục quốc dân. Thường xuyên chăm lo xây dựng đội
ngũ giáo viên tiểu học vững vàng về chuyên môn, đủ phẩm chất chính trị và
phẩm chất đạo đức là vấn đề được quan tâm, có ý nghĩa quyết định đến sự phát
triển của nhà trường tiểu học nói riêng và sự nghiệp Giáo duc - Đào tạo nói
chung. Từ khi Bộ GD-ĐT quyết định bỏ kỳ thi tốt nghiệp tiểu học, công tác quản
lý hoạt động dạy học ở tiểu học càng có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Tuy nhiên
việc nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường tiểu học chưa

1


được quan tâm đúng mức. Chính vì vậy nó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng
giáo dục nói chung và hoạt động dạy học nói riêng ở trường tiểu học.
Đối với huyện Yên Lập là một huyện miền núi thuộc vùng đặc biệt
khó khăn của tỉnh Phú Thọ, dân cư thưa thớt, chủ yếu là người dân tộc
thiểu số, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, của các cấp các ngành
đã tạo điều kiện cho Yên Lập nhiều dự án để phát triển trong đó có giáo
dục vì thế GD&ĐT của huyện Yên Lập cũng đã đạt được một số thành tựu.
Mạng lưới trường lớp được phát triển, CSVC trường học được tăng cường,
đội ngũ GV được bổ sung. Tuy vậy, so với mặt bằng chung của tỉnh Yên
Lập còn nghèo, điều kiện kinh tế còn thấp kém, trình độ nhận thức và
những hiểu biết xã hội còn hạn chế, trình độ dân trí phát triển chưa cao,
giao thông đi lại khó khăn. Chất lượng GD, mặc dù có nhiều chuyển biến
tiến bộ nhưng vẫn còn nhiều bât cập, đặc biệt là giáo dục TH, chưa đáp ứng
được nhu cầu thực tiễn của xã hội.
Xuất phát từ thực tiễn công tác quản lý, đặc biệt là công tác quản lý của
hiệu trưởng trường Tiểu học huyện miền núi Yên Lập - tỉnh Phú Thọ chưa đáp
ứng được yêu cầu đổi mới GD&ĐT, chưa có biện pháp quản lý phù hợp và hiệu
quả, dẫn đến chất lượng đào tạo chưa cao. Những biện pháp quản lý hoạt động

dạy học mà Hiệu trưởng đã áp dụng vào công tác quản lý của mình hầu hết là do
kinh nghiệm bản thân và kinh nghiệm của của người đi trước truyền lại cho người
đi sau đồng thời tự học là chính. Đây chính là một trong những nguyên nhân ảnh
hưởng đến chất lượng giáo dục toàn diện ở các cấp học trên địa bàn huyện, trong
những hạn chế có vấn đề về quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học. Là
người làm công tác quản lý trường tiểu học ở huyện miền núi tôi thấy đây là vấn
đề cấp thiết. Vì vậy tôi chọn nghiên cứu đề tài: "Quản lý hoạt động dạy học của
Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ".

2


2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về vấn đề quản lý hoạt động
dạy học của hiệu trưởng, đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng giáo dục trường tiểu học
huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ nói riêng.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường Tiểu học
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài
4.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu biện pháp QLHĐDH của Hiệu trưởng trường Tiểu học.
4.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Trường Tiểu học huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ
4.3. Giới hạn về khách thể điều tra
- Cán bộ quản lý và giáo viên trường Tiểu học huyện Yên Lập
5. Giả thuyết khoa học

Trong thời gian qua, công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng đã
có nhiều cố gắng. Tuy nhiên so với yêu cầu mới thì việc quản lý hoạt động dạy học
còn một số tồn tại. Nếu đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học
phù hợp thì sẽ nâng cao được chất lượng quản lý giáo dục nói chung và quản lý
hoạt động dạy học nói riêng ở trường Tiểu học huyện Yên Lập - Tỉnh Phú Thọ.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu một số vấn đề lý luận của đề tài
6.2. Nghiên cứu thực tiễn
Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học.
Đánh giá thành công, hạn chế, nguyên nhân của thực trạng trên.
3


6.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học nhằm
nâng cao chất lượng dạy học.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu văn bản, chỉ thị của Đảng và Nhà nước về công tác quản lý.
- Nghiên cứu điều lệ trường Tiểu học.
- Một số tài liệu có liên quan về vấn đề quản lý trường Tiểu học.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.

4


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC

1.1. Lịch sử của những vấn đề nghiên cứu
Quản lý là một trong những loại hình lao động quan trọng nhất của con
người trong một tổ chức. Quản lý đúng sẽ mang lại những thành công và hiệu
quả cao. Nghiên cứu về quản lý sẽ giúp cho chúng ta có những kiến thức cơ
bản nhất, chung nhất đối với hoạt động quản lý. Đây là vấn đề luôn được các
nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm. Cho đến nay có rất nhiều tư tưởng
và công trình khoa học đề cập đến vấn đề quản lý.
Quản lý giáo dục là một bộ phận của QL xã hội, khi xuất hiện hiện tượng
giáo dục trong xã hội thì đồng thời cũng xuất hiện việc QL Giáo dục.
Đặc biệt từ cuối thế kỷ XIV vấn đề dạy học và QL dạy học được nhiều
nhà giáo dục quan tâm, nổi bật nhất trong thời kỳ này đó là Cômenxki (1592 1670), ông đã đưa ra quan điểm giáo dục phải thích ứng với tự nhiên, theo ông
quá trình dạy học để truyền thụ và tiếp nhận tri thức phải dựa vào sự vật hiện
tượng do HS tự quan sát, tự suy nghĩ mà hiểu biết, không nên dùng uy quyền
bắt buộc, gò ép người học phải chấp nhận bất kỳ một điều gì.
Vào thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX ở phương tây có nhiều nhà nghiên cứu
về QL, tiêu biểu như: Chales Babbage (1792 - 1871) ông được coi là “cha đẻ
của thuyết QL khoa học”,...
Đến khoảng cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, khoa học giáo dục thực
sự biến đổi về lượng và chất. Trong giai đoạn này nhiều nhà khoa học Liên Xô
cũ đã có các thành tựu khoa học đáng trân trọng về QL và QL giáo dục.
Ở Việt Nam khoa học QL tuy được nghiên cứu muộn nhưng tư tưởng về
QL cũng như phép “trị nước an dân” đã có từ lâu đời, điều này được thể hiện
trong các tác phẩm của các nhà chính trị, quân sự, nhà giáo, nhà thơ lỗi lạc thời
phong kiến như: Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Chu Văn An, Nguyễn Trãi,
Nguyễn Bỉnh Khiêm,...
5


Trong thời kỳ cách mạng, trước hết phải nói đến tư tưởng, quan điểm giáo
dục của Hồ Chí Minh. Người đã kế thừa tinh hoa của các nhà tư tưởng giáo dục

tiên tiến và vận dụng sáng tạo phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin,
Người đã để lại cho chúng ta những nền tảng lý luận về: Vai trò của giáo dục
đối với sự phát triển của xã hội, phát triển con người; định hướng phát triển
dạy học; mục đích dạy học; các nguyên lý, phương thức dạy học; vai trò của
QL và cán bộ QL giáo dục;...
Với tấm lòng thiết tha với sự nghiệp giáo dục, làm cho thế hệ trẻ Việt
Nam hưởng một nền giáo dục phát triển, trong kháng chiến chống thực dân
Pháp Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: ...Sự học tập trong nhà trường có ảnh hưởng
rất lớn cho tương lai của thanh niên và tương lai của thanh niên là tương lai
của nước mình. Vì vậy phải dạy cho học trò biết yêu nước thương nòi...phải dạy
cho họ có ý chí tự lập, tự cường quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu
làm nô lệ...
Bác nhắc nhở giáo viên cuối mỗi buổi học phải hỏi học viên có hiểu bài
không, nếu nhiều người không hiểu thì phải giảng lại. Bác coi quản lý nhà
trường như người làm ra hàng.
Gần đây nhiều nhà khoa học đã có các công trình nghiên cứu lý luận dạy
học và QL giáo dục. Đó là các công trình khoa học của các tác giả Hà Thế
Ngữ, Đặng Vũ Hoạt, Nguyễn Ngọc Quang, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Quang
Uẩn, Bùi Minh Hiền, Trần Kiểm,...Có thể thấy rằng QL giáo dục là một lĩnh
vực thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu nhiều hơn, mỗi công
trình nghiên cứu lại được tiếp cận dưới một góc độ khác nhau, có công trình
nghiên cứu các biện pháp QL theo hướng quan tâm tới địa bàn nghiên cứu, có
công trình lại nghiên cứu các nội dung khác nhau của QL dạy học như: Công
tác QL HĐDH của giáo viên, công tác QL hoạt động học tập của HS, QL công
tác kiểm tra, đánh giá học sinh...
6


1.1.1. Nghiên cứu QL HĐDH của Hiệu trưởng
Trong thực tế có rất nhiều công trình nghiên cứu về công tác QL HĐDH

của hiệu trưởng, cụ thể như:
Bùi Thị Kim Hiền (2011): Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của
Hiệu trưởng các trường Tiểu học trên địa bàn huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.
Bùi Thị Minh Hải (2007): Các biện pháp tăng cường QL nâng cao chất
lượng dạy học của Hiệu trưởng trường tiểu học quận Thanh Xuân - Hà Nội.
Lê Thị Hòa (2008): Biện pháp Hiệu trưởng QL HĐ DH ở trường tiểu học
vùng cao tỉnh Hà Giang.
Phùng Thị Hằng (2010): Quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu
học huyện Vị Xuyên - tỉnh Hà Giang.
1.1.2. Nghiên cứu về QL HĐDH tiểu học của Phòng GD&ĐT
Qua tham khảo một số công trình nghiên cứu, các tài liệu viết về các biện
pháp QL của Phòng GD&ĐT, cụ thể như:
Nguyễn Văn Nam (2008): Biện pháp QL HĐ DH tiểu học theo chương
trình đổi mới của PGD&ĐT huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh.
Ngô Văn Chức (2008): Biện pháp chỉ đạo thực hiện chương trình tiểu học
mới của PGD&ĐT huyện Sóc Sơn - Hà Nội.
Gần đây, đã có một số luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục, chuyên ngành
quản lý và tổ chức công tác văn hóa, giáo dục nghiên cứu về BP QL HĐDH
của hiệu trưởng, chủ yếu các đề tài về quản lý hoạt động dạy học các trường ở
vùng xuôi, vùng thành phố. Bởi vậy, mặc dù có một số công trình đã tìm hiểu
việc QL HĐDH ở cấp trường hoặc cấp Phòng, nhưng đối với huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ thì chưa có công trình nào tìm hiểu sâu về QL hoạt động dạy học
của hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn miền núi với đặc thù 80% là học
sinh dân tộc thiểu số. Vấn đề quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường
Tiểu học góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục ở huyện miền núi Yên Lập Phú Thọ là vấn đề nghiên cứu trong luận văn.
7


1.2. Một số khái niệm cơ bản về vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Quản lý
Quản lý là hoạt động vốn có của xã hội ở bất kỳ trình độ phát triển nào

của nó. Có thể hiểu quản lý là sự tác động có mục đích đến tập thể những con
người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong quá trình lao động. Nói
một cách cụ thể, quản lý là nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người sao cho mục
tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã hội. Để nhấn mạnh
tính quy luật của quản lý. Iu.A.Tikhomir ôp đã đưa ra định nghĩa quản lý là tác
động có hướng đích, dựa trên nhận thức những tính quy luật khách quan của hệ
quản lý đến các quá trình đang diễn ra nhằm đạt một cách tối ưu mục đích đặt ra.
Nếu dựa vào điều khiển học thì quản lý là chức năng của những hệ thống có tổ
chức với bản chất khác nhau, nó bảo toàn cấu trúc xác định của chúng, duy trì
chế độ hoạt động. Có thể diễn tả định nghĩa này ở dạng khác: quản lý là bảo đảm
hoạt động của hệ thống trong điều kiện có sự biến đổi liên tục của hệ thống và
môi trường, là chuyển hệ thống đến trạng thái mới thích ứng với những hoàn
cảnh mới.
Những định nghĩa trên cho thấy quản lý có một số dấu hiệu cơ bản như sau:
- Sự lựa chọn một cách có ý thức mục đích hoạt động.
- Luận cứ một cách khoa học cho hoạt động quản lý.
- Sự có mặt của hệ quản lý và hệ bị quản lý
- Việc thực hiện những biện pháp bảo đảm hoạt động của hệ thống sao
cho luôn luôn thích ứng với môi trường.
1.2.2. Chức năng quản lý
Chức năng của quản lý là một dạng hoạt động quản lý chuyên biệt, thông
qua đó chủ thể tác động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện mục tiêu nhất định.
Chức năng tổng quan của quản lý giáo dục là duy trì ổn định quá trình
giáo dục - đào tạo, đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế xã hội, đổi mới quá trình
giáo dục - đào tạo, đón đầu phát triển kinh tế xã hội.
Quản lý có 4 chức năng cơ bản: Lập kế hoạch; Tổ chức, Chỉ đạo, Kiểm tra.
8


Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full