Quản lý hoạt động dạy học ở các trường THCS huyện lập thạch, tỉnh vĩnh phúc trong bối cảnh đổi mới giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN TRANG KIÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI- 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN TRANG KIÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN VĂN MÃ

HÀ NỘI- 2017

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Ban
giám hiệu, Bộ môn Tâm lý giáo dục, Phòng sau đại học, các thầy cô giáo
trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS-TS
Nguyễn Văn Mã, người Thầy hướng dẫn khoa học, đã tận tình chỉ bảo, hướng
dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Huyện uỷ, HĐND,
UBND, Phòng GD&ĐT huyện Lập Thạch, Vĩnh Phúc đã tạo mọi điều kiện
thuận lợi để tác giả được theo học lớp cao học chuyên ngành quản lý khoá…
của trường Đại học Sư phạm Hà Nội và thực hiện nghiên cứu khoa học.
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ, chuyên viên Phòng
GD&ĐT, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên và các em HS các trường
THCS huyện Lập Thạch đã hợp tác, cung cấp những thông tin, số liệu cần
thiết để tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết đến gia đình, bạn bè, người thân và
đồng nghiệp đã động viên, khích lệ tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng nhưng luận văn chắc chắn không
tránh khỏi những khiếm khuyết, thiếu sót. Kính mong các nhà khoa học, các
thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn
và áp dụng vào thực hiện nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THCS
huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc.
Hà Nội, tháng 10 năm 2017
Tác giả luận văn

Nguyễn Trang Kiên

LỜI CAM ĐOAN
Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: “Quản lý hoạt động dạy học ở
trường các trường trung học cơ sở huyện Lập Thạch-tỉnh Vĩnh Phúc trong bối
cảnh đổi mới giáo dục” hoàn thành do sự cố gắng ,nỗ lực tìm hiểu,nghiên cứu
của tác giả cùng với sự hướng dẫn,giúp đỡ tận tình của PGS- TS Nguyễn Văn Mã.
Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác, và thông tin trích dẫn
trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, tháng 10 năm 2017
Tác giả luận văn

Nguyễn Trang Kiên


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 3
5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 3
6. Giả thuyết khoa học.................................................................................... 5
7. Cấu trúc luận văn........................................................................................ 5
NỘI DUNG .................................................................................................... 6
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƯỜNG THCS
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................. 6
1.1.1. Những tư tưởng, quan điểm về dạy học và quản lý dạy học trên

thế giới ........................................................................................................... 6
1.1.2. Những tư tưởng, quan điểm về dạy học và quản lý dạy học ở Việt Nam 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 11
1.2.1. Quản lý ............................................................................................... 11
1.2.2. Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường ............................................. 13
1.2.3. Khái niệm dạy học .............................................................................. 15
1.2.4. Khái niệm quản lý các hoạt động dạy học........................................... 17
1.3. Hoạt động dạy học ở trường THCS ....................................................... 18
1.4. Quản lí dạy học ở trường THCS ............................................................ 18
1.4.1. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên .................................................. 18
1.4.2. Quản lý hoạt động học tập của học sinh.............................................. 24
1.4.3. Quản lý các điều kiện phục vụ dạy và học .......................................... 27
1.5. Công tác quản lý dạy học ở trường THCS trước yêu cầu đổi mới giáo dục ......... .28


1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động dạy học ở trường THCS ... 29
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐẠY HỌC Ở CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH
PHÚC ……………………………………………………………………….30
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế -xã hội và giáo dục THCS
huyện Lập Thạch .......................................................................................... 30
2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế -xã hội huyện Lập Thạch ......................... 30
2.1.2. Khái quát giáo dục huyện Lập Thạch.................................................. 31
2.1.3. Khái quát giáo dục THCS huyện Lập Thạch....................................... 32
2.2. Thực trạng hoạt động dạy học ở các trường THCS huyện Lập Thạch,
tỉnh Vĩnh Phúc ............................................................................................. 36
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường THCS
huyện Lập Thạch .......................................................................................... 38
2.3.1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên .......................... 38
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh ............................ 51

2.2.3. Thực trạng quản lý về cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học ....... 57
Kết luận chương 2 ........................................................................................ 60
CHƯƠNG III: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC TRONG
BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .............................................................. 61
3.1. Những nguyên tắc đề xuất biện pháp ..................................................... 61
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ ....................................... 61
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa........................................................ 61
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn, khả thi ......................................... 61
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ...................................................... 61
3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động dạy học trong bối cảnh đổi
mới giáo dục................................................................................................. 61


3.2.1. Quản lý xây dựng đội ngũ GV nhằm thực hiện tốt dạy học trong bối
cảnh đổi mới giáo dục .................................................................................. 61
3.2.2. Quản lý thực hiện chương trình, nội dung dạy học đáp ứng mục tiêu đổi
mới giáo dục................................................................................................. 65
3.2.3. Chỉ đạo đổi mới PPDH theo định hướng đổi mới giáo dục ................. 68
3.2.4. Đổi mới quản lý kiểm tra đánh giá đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục........................................................................................................ 73
3.2.5. Quản lí sử dụng CSVC- TB để tăng hiệu quả dạy học ........................ 74
3.3. Khảo nghiệm các biện pháp đề xuất ...................................................... 79
Kết luận chương 3 ........................................................................................ 83
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 84
1. Kết luận .................................................................................................... 84
2. Khuyến nghị ............................................................................................. 85
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................. 87
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CSVC

Cơ sở vật chất

CSVC-TB

Cơ sở vật chất- Thiết bị

TBDH

Thiết bị dạy học

GD & ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

TBDH

Thiết bị dạy học

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

BGH

Ban giám hiệu

CNH

Công nghiệp hoá

HĐH

Hiện đại hoá

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

HĐDH

Hoạt động dạy học

TCN

Trước công nguyên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

CNTT

Công nghệ thông tin

HĐND

Hội đồng nhân dân

UBND

Ủy ban nhân dân

CB-GV-NV

Cán bộ- Giáo viên- Nhân viên


1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nhân loại đã bước sang thế kỉ thứ XXI, thế kỉ của cách mạng khoa học
công nghệ phát triển như vũ bão, thế kỉ của nền văn minh hậu công nghiệp. Đây
là thời đại bùng nổ thông tin, thời đại của toàn cầu hóa, của nền kinh tế tri thức.
Cùng với sự phát triển vượt bậc về khoa học kĩ thuật, nền kinh tế thế giới cũng
trên đà phát triển với tốc độ cao.
Để đạt được sự phát triển như vậy, mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới đều
có những chiến lược riêng của mình. Song, không một quốc gia, dân tộc nào
trong sự phát triển của mình lại không có sự đầu tư cho giáo dục. Ngày nay, sự
đánh giá sức mạnh và sự giàu có của một dân tộc không phải ở chỗ đất đai và
các loại quặng quí mà là ở số lượng và chất lượng những con người có học thức,
có sự nhạy bén, năng động và khả năng sáng tạo của trí tuệ. Sức mạnh của trí tuệ
có thể giúp con người tự tin hơn, độc lập hơn và có khả năng giải quyết những
vấn đề đầy thách thức mà cuộc sống vốn dĩ luôn ẩn chứa. Giáo dục là biện pháp
hữu hiệu nhất nhằm tăng cường sức mạnh cho mỗi quốc gia.

Luật giáo dục khẳng định: "Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học
sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ
bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng
tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi
vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc". Như vậy giáo
dục phổ thông có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình hình thành và phát
triển nhân cách con người.
Thực trạng giáo dục ở các trường THCS huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
có rất nhiều các vấn đề cần quan tâm, trong đó chất lượng giáo dục của một số
bộ phận học sinh giảm sút, chất lượng đào tạo chưa đáp ứng được yêu cầu đòi
hỏi của xã hội và của thời đại. Nguyên nhân có rất nhiều: do chương trình đào


2
tạo; do ý thức học tập của học sinh; do sự quan tâm của một bộ phận phụ huynh
chưa đúng mức; do đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy còn nhiều yếu kém kể
cả về trình độ đào tạo và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ...
Đứng trước những yêu cầu đổi mới của giáo dục và đào tạo, việc chú trọng
nâng cao trình độ năng lực của người thầy trong dạy học các tổ hợp kiến thức,
việc ứng dụng CNTT, sử dụng các trang thiết bị dạy học hiện đại, có hiệu quả,
việc thay đổi PHDH phù hợp với các đối tượng HS, tạo cảm giác hứng thú, yêu
thích môn học và sáng tạo các vấn đề liên quan thực tiễn thông qua các nội dung
bài học, thực hành, tích hợp, trải nghiệm đáp ứng tiếp cận năng lực người học…
là điều rất cần thiết.
Trong những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học về quản
lý hoạt động dạy học cấp THCS của Phòng GD&ĐT, của các hiệu trưởng ở một
số quận /huyện trên cả nước. Song chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý
hoạt động dạy học ở các trường THCS huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong
bối cảnh đổi mới giáo dục. Để hoạt động dạy học ở cấp THCS huyện Lập Thạch
có nền nếp, chất lượng và hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo

nguồn nhân lực cho quê hương đất nước, cần nghiên cứu đề xuất các biện pháp
quản lý dạy học ở cấp THCS một cách khoa học, đầy đủ và toàn diện.
Từ những vấn đề nêu trên, để nâng cao chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng
nhu cầu của xã hội, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Quản lý hoạt động dạy học ở trường các trường trung học cơ sở huyện Lập
Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong bối cảnh đổi mới giáo dục”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học ở các trường Trung học cơ sở
huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc, để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học
trong bối cảnh đổi mới giáo dục ở các trường cấp THCS huyện Lập Thạch, tỉnh
Vĩnh Phúc.


3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy và học ở THCS.
- Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại một số trường Trung
học cơ sở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
- Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động
dạy học ở các trường Trung học cơ sở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong
bối cảnh đổi mới giáo dục.
- Khảo nghiệm sự cần thiết và khả thi của các biện pháp nghiên cứu
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học ở các trường Trung học cơ sở huyện Lập
Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
4.2.1. Về nội dung
Những biện pháp quản lí dạy học cấp trường
4.2.2. Về địa bàn

Nghiên cứu thực trạng được thực hiện ở 5 trường THCS trên địa bàn của
huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc:
- Trường THCS Lập Thạch
- Trường THCS Xuân Lôi
- Trường THCS Văn Quán
- Trường THCS Đình Chu
- Trường THCS Sơn Đông
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các văn bản,
chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các tài liệu sách báo có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.


4
- Phương pháp phân tích lịch sử-logic để tìm hiểu những thành tựu lí luận
đã có, quán triệt các văn kiện của Đảng và Nhà nước về giáo dục, quản lí giáo
dục và quản lí nhà trường, từ đó có đánh giá, chọn lọc những quan niệm, quan
điểm thích hợp với đề tài.
- Phương pháp tổng hợp và khái quát hóa lí luận để xác định phương pháp
luận, hệ thống khái niệm và quan điểm khoa học, logic và khung lí thuyết của
nghiên cứu.
5.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng Anket. (Đối với CBQL, giáo viên các trường
THCS huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc)
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm. (nghiên cứu các công văn chỉ đạo
dạy học của Phòng GD&ĐT đối với cấp THCS; nghiên cứu báo cáo tổng kết các
năm học, các chuyên đề, các hội thi GV giỏi; báo cáo kết quả các khóa tập huấn,
bồi dưỡng GV; nghiên cứu giáo án của giáo viên; nghiên cứu kết quả học tập
của học sinh THCS những năm gần đây, …)

- Phương pháp tọa đàm (tọa đàm với CBQL và một số giáo viên các
trường THCS về các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Phòng GD&ĐT
đối với các trường THCS trong huyện hiện nay).
- Phương pháp chuyên gia.
+ Xin ý kiến các lãnh đạo và chuyên viên Phòng GD&ĐT, CBQL các
trường THCS trong huyện về thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động dạy
học ở cấp THCS của Phòng GD&ĐT.
+ Xin ý kiến các nhà khoa học, các CBQL Phòng GD&ĐT, các CBQL
các trường THCS về các biện pháp đề xuất quản lý hoạt động dạy học của
Phòng GD&ĐT đối với các trường THCS.


5
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý hoạt động dạy học của các
Phòng GD&ĐT điển hình tiên tiến trong tỉnh để tham khảo vận dụng phù hợp
với đặc điểm, điều kiện huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
5.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu bổ trợ
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để thống kê và xử lí thông tin số
liệu thu thập được qua khảo sát thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động dạy
học ở cấp THCS của Phòng GD&ĐT và khảo nghiệm các biện pháp quản lý
hoạt động dạy học đã đề xuất.
6. Giả thuyết khoa học
Những năm vừa qua, việc quản lý hoạt động dạy học ở các trường THCS
huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc đã đạt được những kết quả nhất định, song vẫn
còn một số tồn tại, hạn chế ,chưa đáp ứng được nhu cầu của xã hội trong giai
đoạn hiện nay. Nếu nghiên cứu và đề xuất được một số biện pháp quản lý phù
hợp sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường Trung học cơ sở
huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong bối cảnh đổi mới giáo dục.
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ

lục, luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
Chương I: Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS.
Chương II: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường THCS
huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc.
Chương III: Biện pháp quản lý dạy học ở các trường THCS huyện Lập
Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong bối cảnh đổi mới giáo dục.


6
NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC Ở TRƯỜNG THCS
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước, việc nâng cao chất lượng
dạy học trong nhà trường nói chung và nhà trường phổ thông nói riêng từ lâu đã
luôn được chú trọng và trở thành vấn đề quan tâm của các nước trên thế giới,
trong đó có Việt Nam.
Dạy học là hoạt động lao động xã hội xuất hiện từ lúc con người có nhu
cầu truyền lại cho thế hệ sau những kinh nghiệm của thế hệ trước. Quản lý ra
đời khi có sự phân công lao động xã hội. Quản lý dạy học là một quá trình xã
hội đặc thù. Thực tiễn và lý luận về quản lý dạy học được hình thành và phát
triển cùng với sự hình thành và phát triển của xã hội loài người.
1.1.1. Những tư tưởng, quan điểm về dạy học và quản lý dạy học trên
thế giới
Ngay từ thời cổ đại, vấn đề dạy học và quản lý dạy học đã được nhiều nhà
triết học, nhà giáo dục học ở cả phương Tây và phương Đông nghiên cứu tổng
kết. Ta thấy có các tư tưởng và các công trình nghiên cứu quan trọng sau đây:
Xôcrat (469-415 TCN) nêu lên quan điểm giáo dục là phải giúp con người
tìm thấy, tự khẳng định chính bản thân mình. Để nâng cao hiệu quả dạy học thì
cần phải có phương pháp giúp thế hệ trẻ từng bước tự khẳng định, tự phát hiện

tri thức mới phù hợp với chân lí.
Khổng Tử (551- 479 TCN) – nhà tư tưởng, nhà giáo dục lớn Trung Hoa
cổ đại đã nêu lên quan điểm về phương pháp dạy học là dùng cách gợi mở, đi từ
gần đến xa, từ đơn giản đến phức tạp, đồng thời đòi hỏi người học phải tích cực
suy nghĩ, đòi hỏi học trò phải luyện tập, phải hình thành nền nếp, thói quen
trong học tập, học không biết chán, dạy không biết mỏi. Trong dạy học, ông đề


7
cao việc tự học, tự tu dưỡng, phát huy tính tích cực sáng tạo, phát huy năng lực
nội sinh, dạy học sát đối tượng, cá biệt hoá đối tượng, kết hợp học với hành, lý
thuyết gắn với thực tiễn, phát triển động cơ, hứng thú, ý chí của người học. Đến
nay phương pháp giáo dục của Khổng Tử vẫn là những bài học lớn cho CBQL
và GV chúng ta.
Cuối thế kỷ XIV, vấn đề lý luận dạy học và quản lý dạy học đã được
nhiều nhà giáo dục quan tâm, nổi bật nhất trong thời kỳ đó là nhà giáo dục học
J.A Cômenxki (1592-1670), ông cho rằng: “Cần chuẩn bị cho con người vào
đời, không những vào cuộc đời tinh thần mà cả vào cuộc sống đời trần thế và xã
hội. Vì vậy, phải học cái gì thiết thực, có lợi, phải tìm hiểu thế giới xung quanh,
sách vở phải lùi trước thực tế”. Ông đã đưa ra quan điểm giáo dục phải thích
ứng với tự nhiên. Theo ông quá trình dạy học để truyền thụ và tiếp nhận tri thức,
là phải dựa vào sự vật, hiện tượng do học sinh tự quan sát, tự suy nghĩ mà hiểu
biết, không nên dùng uy quyền bắt buộc, gò ép người ta chấp nhận bất kỳ điều
gì. Ông cũng đã nêu ra một số nguyên tắc dạy học có giá trị lớn như: Nguyên tắc
trực quan; nguyên tắc phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh; nguyên tắc hệ
thống và liên tục; nguyên tắc củng cố kiến thức; nguyên tắc dạy theo khả năng
tiếp thu của học sinh; dạy học phải thiết thực; dạy theo nguyên tắc cá biệt…
Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, khoa học giáo dục đã thực sự có những
biến đổi về lượng và chất. Những vấn đề chủ yếu trong các tác phẩm kinh điển
của chủ nghĩa Mác- Lê nin đã thực sự định hướng cho hoạt động giáo dục, đó là

các quy luật về “Sự hình thành cá nhân con người”, về “Tính quy luật về kinh tế
- xã hội đối với giáo dục”… Các quy luật đó đã đặt ra những yêu cầu đối với
QLGD và tính ưu việt của xã hội đối với việc tạo ra các phương tiện và điều
kiện cần cho giáo dục. Trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác– Lê nin, nhiều nhà
khoa học Liên Xô cũ như L.S.Vưgôtxki (1896-1934), Macarencô A.X (18881939), Krupxkaia N.K. (1869-1939), … đã có được những thành tựu khoa học
đáng trân trọng về QLGD và QLDH.


8
1.1.2. Tư tưởng, quan điểm về dạy học và quản lý dạy học ở Việt Nam
Ở Việt Nam, các tư tưởng về dạy học cũng đã được đề cập đến trong các
tác phẩm của các nhà giáo dục thời phong kiến như Nguyễn Trãi, Chu Văn An.
Trong thời kỳ cách mạng, trước hết phải nói đến tư tưởng, quan điểm giáo dục
của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890–1969), kế thừa tinh hoa của các tư tưởng giáo
dục tiên tiến và vận dụng sáng tạo phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin,
Người đã để lại cho chúng ta nền tảng lý luận về: Vai trò của giáo dục đối với
phát triển xã hội, phát triển con người; định hướng phát triển giáo dục; mục đích
dạy học; các nguyên lý dạy học; các phương thức dạy học; vai trò của quản lý và
cán bộ QLGD; Phương pháp lãnh đạo và quản lý… Phải khẳng định rằng: Hệ
thống các tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục có giá trị rất cao trong
quá trình phát triển lý luận dạy học, lý luận giáo dục của nền giáo dục cách
mạng Việt Nam.
Trên nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác– Lê nin và tư tưởng Hồ Chí
Minh, vận dụng các tư tưởng giáo dục tiến bộ trên thế giới vào thực tiễn Việt
Nam, nhiều nhà khoa học đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý luận giáo dục,
quản lý giáo dục. Đó là các công trình khoa học, các tác phẩm, các bài viết của
Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt, Nguyễn Ngọc Quang, Đặng Quốc Bảo, Đặng Bá
Lãm, Nguyễn Quang Uẩn, Vũ Ngọc Hải, Bùi Minh Hiền, Trần Quốc Thành,
Trần Kiểm, Bùi Văn Quân,… Những kết quả nghiên cứu, tổng kết của các nhà
khoa học giáo dục này là những tri thức quý báu làm tiền đề cho việc nghiên cứu

lý luận quản lý giáo dục và xây dựng, phát triển nền giáo dục nước nhà.
Trong thời đại ngày nay, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách
mạng khoa học và công nghệ; sự bùng nổ thông tin khoa học và công nghệ;
những tư tưởng trên không những vẫn giữ nguyên giá trị của nó mà còn được
tiếp tục kế thừa và phát triển.


9
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến giáo
dục. Định hướng đổi mới PPDH đã được nêu ra trong Nghị quyết Hội nghị Ban
chấp hành Trung ương Đảng lần thứ tư khoá VII, lần thứ hai khoá VIII, lần thứ
sáu khoá IX, được thể chế hoá trong Luật giáo dục: “Phương pháp giáo dục phổ
thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học,
khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”,
[14, tr.22] được cụ thể hoá trong quyết định 201/2001/QĐ-TTg ngày 28/12/2001
của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Chiến lược phát triển giáo dục
2001-2010” và các chỉ thị thực hiện nhiệm vụ năm học của Bộ GD & ĐT.
Vấn đề nâng cao chất lượng dạy học từ lâu đã được các nhà nghiên cứu
trong và ngoài nước quan tâm. Từ những năm cuối thế kỷ XX khi xã hội sắp
bước vào một giai đoạn phát triển mới thì hơn bao giờ hết, vấn đề này được
quan tâm nhiều hơn và nó trở thành mối quan tâm chung của toàn xã hội, đặc
biệt là của những nhà nghiên cứu giáo dục. Ý kiến của các nhà nghiên cứu có
thể khác nhau nhưng điểm chung mà chúng ta thấy trong các công trình nghiên
cứu khẳng định: vai trò quan trọng của công tác quản lý trong việc nâng cao chất
lượng dạy và học ở các cấp học và ở các bậc học. Đây cũng chính là một trong
những tư tưởng mang tính chiến lược về phát triển giáo dục của Đảng ta: “Đổi
mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp và quản lý giáo dục đào tạo”
Quản lý hoạt động dạy học (HĐDH) thực sự là vấn đề lớn quan trọng đã

được quan tâm nghiên cứu và cần tiếp tục nghiên cứu để đổi mới nhằm nâng cao
chất lượng daỵ học trong nhà trường.
Nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động dạy học có các đề tài:
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường tiểu học tại
thành phố Thanh Hoá” của Viên Thị Dung- Đại học Sư phạm Hà Nội năm 2002.


10
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng các trường THCS thực
hiện chương trình SGK mới tại huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh” của Nguyễn
Kim Phụng - Đại học sư phạm Hà Nội năm 2003.
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng các trường THCS
thành phố Hải Dương” của Nguyễn Thanh Hương - Đại học sư phạm Hà Nội
năm 2006.
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng các trường tiểu học
huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương” của Nguyễn Thị Minh – Đại học sư phạm
Hà Nội năm 2012.
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học của Phòng GD&ĐT
huyện Yên Lạc- tỉnh Vĩnh Phúc” của Nguyễn Tuấn Huy- Đại học sư phạm Hà
Nội năm 2005.
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học đối với trường Tiểu học của Phòng
GD&ĐT quận 1– Thành phố Hồ Chí Minh” của Nguyễn Thanh Tịnh năm 2006.
* “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Phòng GD&ĐT đối với các trường
THCS huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương” của Nguyễn Hữu Nam – Đại học sư
phạm Hà Nội năm 2008.
Các đề tài nghiên cứu trên đã tiến hành nghiên cứu thực trạng các biện
pháp quản lý HĐDH của Phòng GD&ĐT hoặc của Hiệu trưởng đối với giáo
viên các trường Tiểu học, THCS bằng cách tiếp cận khác nhau và đã đề xuất
được một số biện pháp cần thiết, khả thi để nâng cao hiệu quả quản lý. Các biện
pháp đề xuất đảm bảo góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Cách thực hiện

triển khai trực tiếp đến CBQL và giáo viên thông qua các lớp bồi dưỡng giáo
viên, các buổi sinh hoạt chuyên đề, hội nghị, hội thảo hoặc triển khai thực hiện
thông qua vai trò quản lý của Hiệu trưởng.
Nhìn tổng thể, cho đến nay vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào đề
cập đến các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở các trường


11
THCS một cách có hệ thống và phù hợp với điều kiện thực tế của huyện Lập
Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc đặc biệt trong bối cảnh đổi mới của giáo dục.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Quản lý là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý
nhằm chỉ huy, điều hành, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi của cá nhân
hướng đến mục đích hoạt động chung và phù hợp qui luật khách quan.
Quản lý là hoạt động nảy sinh từ nhu cầu cuộc sống của con người từ khi
có sự hợp tác và phân công lao động. Hoạt động của con người càng phong phú,
đa dạng, trình độ càng cao thì đòi hỏi trình độ quản lý, điều hành càng cao hơn.
Các– Mác đã nhận định: “Bất cứ lao động xã hội trực tiếp hay lao động
chung nào mà tiến hành trên quy mô khá lớn, đều yêu cầu phải có một sự chỉ
đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân. Sự chỉ đạo đó phải là những chức
năng chung, tức là những chức năng phát sinh từ sự khác nhau giữa sự vận động
chung của cơ thể sản xuất với những vận động cá nhân của những khí quan độc
lập hợp thành cơ sở sản xuất đó.
Do tính chất phong phú, đa dạng và phức tạp trong hoạt động của con
người nên có rất nhiều định nghĩa khác nhau về quản lý tùy theo cách tiếp cận
của tác giả.
Theo tác giả H. Koontz – người Mỹ cho rằng: “Quản lý là một hoạt động
thiết yếu nhằm đảm bảo sự phối hợp những nỗ lực của các cá nhân để đạt được
mục đích của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một môi

trường trong đó con người có thể đạt được mục đích của nhóm với thời gian,
tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất”. [11, tr.33].
Lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin đã lý giải một cách đầy đủ hơn và phản
ánh chính xác những nét đặc trưng cơ bản của hoạt động quản lý. Theo lý luận
của chủ nghĩa Mác – Lê nin, quản lý xã hội một cách khoa học “Là sự tác động


12
có ý thức của chủ thể quản lý đối với toàn bộ hay những hệ thống khác nhau hay
của hệ thống xã hội, trên cơ sở vận dụng đúng đắn những quy luật và xu hướng
khách quan vốn có của nó nhằm đảm bảo cho nó hoạt động và phát triển tối ưu
theo mục đích đặt ra”.
Theo Nguyễn Ngọc Quang thì: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung là khách
thể quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến”. [24, tr17]
Theo Bùi Văn Quân thì “Quản lý là quá trình tiến hành những hoạt động
khai thác, lựa chọn, tổ chức các nguồn lực, các tác động của chủ thể quản lý theo
kế hoạch chủ động và phù hợp với quy luật khách quan để gây ảnh hưởng đến
đối tượng quản lý nhằm tạo ra sự thay đổi hay tạo ra hiệu quả cần thiết vì sự tồn
tại (duy trì), ổn định và phát triển của tổ chức trong một môi trường luôn biến
động”. [26, tr8]
Từ các định nghĩa trên ta có thể hiểu Quản lý là các tác động có mục đích,
có kế hoạch, phù hợp với quy luật khách quan của chủ thể quản lý đến đối tượng
quản lý nhằm khai thác tối ưu các nguồn lực và phối hợp mọi nỗ lực của cá nhân
để đưa tổ chức tiến đến mục tiêu đã xây dựng, quản lý là một hệ thống gồm 3
thành tố cơ bản:
- Chủ thể quản lý: Là nơi đưa ra những tác động có mục đích, phù hợp với
quy luật chung đến đối tượng quản lý nhằm phối hợp những nỗ lực của các cá
nhân đưa tổ chức tiến đến mục tiêu. Chủ thể quản lý có thể là cá nhân hoặc tập thể.
- Đối tượng quản lý: Là nơi chịu tác động và thay đổi dưới những tác

động có mục đích của chủ thể quản lý. Đối tượng quản lý bao gồm con người
trong tổ chức và các nguồn lực khác trong và ngoài tổ chức.
- Mục tiêu: là hình ảnh mong muốn của tổ chức trong tương lai, trong một
giai đoạn và hoàn cảnh cụ thể, mục tiêu là trạng thái cần có của tổ chức để ổn
định và phát triển.


13
1.2.2. Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường
a. Quản lý giáo dục
Khoa học quản lý giáo dục là một chuyên ngành của khoa học quản lý nói
chung đồng thời cũng là bộ phận của khoa học giáo dục, nhưng là một khoa học
tương đối độc lập.
Quản lý giáo dục là một khoa học quản lý chuyên ngành, người nghiên
cứu trên nền tảng của khoa học quản lý nói chung, khái niệm quản lý giáo dục
có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Khi đề cập tới khái niệm giáo dục trong phạm
vi quản lý một hệ thống giáo dục nói chung mà hạt nhân của hệ thống đó là các
cơ sở trường học. Về khái niệm quản lý giáo dục các nhà nghiên cứu đã quan
niệm như sau:
Theo Nguyễn Ngọc Quang, khái niệm quản lý giáo dục là khái niệm đa
cấp (bao hàm cả quản lý hệ giáo dục quốc gia, quản lý các phân hệ của nó, đặc
biệt là quản lý trường học): “Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có
mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho hệ vận
hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được các tính
chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình
dạy học- giáo dục thế hệ trẻ, đưa giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng
thái mới về chất”. [25, tr11]. “Quản lý giáo dục thực chất là tác động đến nhà
trường, làm cho nó tổ chức tối ưu được quá trình dạy học, giáo dục thể chất theo
đường lối nguyên lý giáo dục của Đảng, quán triệt được những tính chất trường
THPT xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bằng cách đó tiến tới mục tiêu dự kiến tiến

lên trạng thái chất lượng mới về chất” [28, tr.68]
Theo Phạm Minh Hạc: “Quản lý giáo dục là tổ chức các hoạt động dạy
học. Có tổ chức được các hoạt động dạy học, thực hiện được các tính chất của
nhà trường phổ thông Việt Nam xã hội chủ nghĩa, mới quản lý được giáo dục,
tức là cụ thể hoá đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đó thành hiện


14
thực, đáp ứng nhu cầu của nhân dân, của đất nước” [12, tr.9]. “Quản lý giáo
dục là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể
quản lý (hệ thống giáo dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và
nguyên tắc giáo dục của Đảng thực hiện được những tính chất của nhà trường
XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học– giáo dục thế hệ trẻ,
đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến tiến lên trạng thái mới về chất”. [1, tr.89]
Trên cơ sở định nghĩa quản lý nói chung và phân tích các định nghĩa trên,
tôi cho rằng: Quản lý giáo dục là những tác động có mục đích, có kế hoạch, phù
hợp với quy luật khách quan của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm
khai thác tối ưu những nguồn lực và phối hợp những nỗ lực của cán bộ, giáo
viên và học sinh để phát triển sự nghiệp giáo dục theo mục tiêu, quan điểm giáo
dục của Đảng.
Quản lý giáo dục có tính xã hội cao. Bởi vậy, cần tập trung giải quyết tốt
các vấn đề xã hội: Kinh tế, chính trị, văn hoá, an ninh quốc phòng phục vụ công
tác giáo dục. Nhà trường là đối tượng cơ bản của quản lý giáo dục, trong đó đội ngũ
giáo viên và học sinh là đối tượng quản lý quan trọng nhất.
b. Quản lý nhà trường
Vấn đề cơ bản của quản lý giáo dục là quản lý nhà trường, vì nhà trường
là cơ sở giáo dục, nơi tổ chức thực hiện mục tiêu giáo dục. Khi nghiên cứu về
nội dung khái niệm quản lý giáo dục thì khái niệm trường học được hiểu là tổ
chức cơ sở mang tính nhà nước- xã hội trực tiếp làm công tác giáo dục- đào tạo
thế hệ trẻ cho tương lai của đất nước.

Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý nhà trường là tập hợp những tác
động tối ưu của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh và cán bộ khác,
nhằm tận dụng các nguồn dự trữ do nhà nước đầu tư, lực lượng xã hội đóng góp
và do lao động xây dựng vốn tự có. Hướng vào việc đẩy mạnh mọi hoạt động
của nhà trường mà điểm hội tụ là quá trình đào tạo thế hệ trẻ. Thực hiện có chất


15
lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo, đưa nhà trường tiến lên trạng thái mới".
[25, tr.43]
Theo Phạm Viết Vượng: “Quản lý trường học là lao động của các cơ quan
quản lý nhằm tập hợp và tổ chức lao động của giáo viên, học sinh và các lực
lượng giáo dục khác, cũng như huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng
cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường” ". [32, tr23]
Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm
vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo
dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với
thế hệ trẻ và với từng học sinh. Quản lý nhà trường là hoạt động được thực hiện
trên cơ sở những quy luật chung của quản lý, đồng thời cũng có những nét đặc thù
riêng vì bản chất của hoạt động quản lý trong nhà trường là quản lý hoạt động
dạy học, tức là làm sao đưa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng thái khác
để dần tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo. Vì vậy muốn thực hiện có
hiệu quả công tác giáo dục người quản lý phải xem xét đến những điều kiện đặc thù
của nhà trường, phải trú trọng tới việc cải tiến công tác quản lý giáo dục để quản lý
có hiệu quả các hoạt động trong nhà trường.
Quản lý nhà trường khác với các loại quản lý xã hội khác, được quy định
bởi bản chất hoạt động sư phạm của người giáo viên, bản chất của quá trình dạy
học, giáo dục trong đó mọi thành viên của nhà trường vừa là đối tượng quản lý vừa
là chủ thể hoạt động của bản thân mình. Sản phẩm tạo ra của nhà trường là nhân
cách của người học được hình thành trong quá trình học tập, tu dưỡng và rèn luyện

theo yêu cầu của xã hội và được xã hội thừa nhận.
1.2.3. Khái niệm dạy học
Theo Phạm Minh Hạc "Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm truyền
đạt và lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm xã hội đã tích luỹ được, nhằm biến
kiến thức, kinh nghiệm xã hội thành phẩm chất và năng lực cá nhân"
[12,tr.18].


16
Theo Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt: "Quá trình dạy học là một quá trình sư
phạm bộ phận, một phương tiện để trau dồi học vấn, phát triển giáo dục và giáo
dục phẩm chất, nhân cách thông qua sự tác động qua lại giữa người dạy và
người học nhằm truyền thụ và lĩnh hội một cách có hệ thống những tri thức khoa
học, những kỹ năng, kỹ xảo, nhận thức và thực hành". [17, tr.25]
Theo Nguyễn Ngọc Quang: Dạy học bao gồm hai quá trình đó là quá trình
dạy của thầy và quá trình học của trò. Hai quá trình này có mối quan hệ biện
chứng, tồn tại vì nhau, sinh ra vì nhau và thúc đẩy nhau phát triển. [25, tr.25]
Học là quá trình tự giác tích cực, tự lực chiếm lĩnh khái niệm khoa học
của học sinh biến nó từ kho tàng văn hóa xã hội thành học vấn riêng của bản
thân, học sinh sẽ hình thành cho mình một thái độ mới trong việc đánh giá các
giá trị tinh thần vật chất của thế giới khách quan, một phẩm chất đạo đức mới,
dưới sự điều khiển sư phạm của giáo viên. Đó là quá tình tự điều khiển tối ưu,
sự chiếm lĩnh khái niệm khoa học, bằng cách đó hình thành cấu trúc tâm lý mới,
phát triển nhân cách toàn diện.
Dạy học là sự tổ chức điều khiển quá trình học sinh chiếm lĩnh, lĩnh hội tri
thức hình thành và phát triển nhân cách. Quá trình dạy học có vai trò chủ đạo
được thể hiện với ý nghĩa là tổ chức và điều khiển sự học tập của học sinh giúp
học sinh nắm kiến thức, hình thành kỹ năng, thái độ. Dạy có chức năng kép là
truyền đạt thông tin dạy học và điều khiển hoạt động học.
Hoạt động dạy học là hoạt động trung tâm chi phối tất cả các hoạt động

khác trong nhà trường. Do đó là con đường trực tiếp và thuận lợi nhất để giúp
học sinh lĩnh hội tri thức của loài người. Hoạt động dạy học làm cho học sinh
nắm vững tri thức khoa học một cách có hệ thống cơ bản, có những kỹ năng,
kỹ xảo cần thiết trong học tập, lao động và đời sống. Hoạt động này làm phát
triển tư duy độc lập sáng tạo, hình thành những năng lực cơ bản về nhận thức
và hành động của học sinh, hình thành ở học sinh thế giới quan khoa học,


17
lòng yêu tổ quốc, yêu CNXH, đó chính là động cơ học tập trong nhà trường
và định hướng hoạt động của học sinh.
Vì vậy, hoạt động dạy học trong nhà trường chỉ rõ chức năng xã hội của
nhà trường, đặc trưng nhiệm vụ của nhà trường và hoạt động giáo dục là trung
tâm, là cơ sở khoa học của các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường.
1.2.4. Khái niệm quản lý các hoạt động dạy học
Trên cơ sở phân tích khái niệm quản lý và cách tiếp cận hoạt động dạy
học theo quan điểm hệ thống, tôi cho rằng: Quản lý hoạt động dạy học là những
tác động có hướng đích, có kế hoạch, phù hợp quy luật khách quan của chủ thể
quản lý đến đối tượng quản lý nhằm phát triển và nâng cao chất lượng các thành
tố của quá trình dạy học, làm cho hoạt động dạy học tiến tới mục tiêu đề ra.
Chủ thể quản lý hoạt động dạy học là các cấp quản lý giáo dục, CBQL
trong nhà trường và cả giáo viên, học sinh. Giáo viên và học sinh vừa là chủ thể
quản lý vừa là đối tượng quản lý. Nội dung quản lý hoạt động dạy học bao gồm
quản lý mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học, phương pháp, phương tiện,
hình thức tổ chức dạy học, giáo viên, học sinh, kết quả dạy học.
Dạy học và giáo dục trong sự thống nhất là hoạt động trung tâm của nhà
trường. Mọi hoạt động đa dạng và phức tạp của nhà trường đều hướng vào hoạt
động trung tâm đó. Vì vậy trọng tâm của việc quản lý trường học là quản lý hoạt
động dạy học và giáo dục. Đó chính là quản lý hoạt động lao động sư phạm của
người thầy và hoạt động học tập, rèn luyện của trò mà nó được diễn ra chủ yếu

trong hoạt động dạy học.
Quản lý hoạt động dạy học là quản lý một quá trình xã hội, một quá trình
sư phạm đặc thù, nó tồn tại như một hệ thống, bao gồm nhiều thành tố cấu trúc
như: Mục đích và nhiệm vụ dạy học, nội dung dạy học, phương pháp dạy học và
phương tiện dạy học, thầy với hoạt động dạy, trò với hoạt động học tập, kết quả
dạy học.