XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP: KINH NGHIỆM MỘT SỐ NƯỚC VÀ MÔ HÌNH MONG MUỐN CỦA VIỆT NAM

XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP:
KINH NGHIỆM MỘT SỐ NƯỚC VÀ
MÔ HÌNH MONG MUỐN CỦA VIỆT NAM

Báo cáo tập huấn
Tp Hồ Chí Minh 12/8/2014

TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến


Nội dung
1.
2.
3.
4.
5.
6.

2

Đặt vấn đề
Xây dựng XHHT ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung
Quốc, Thái Lan
Nhận định chung
Mô hình mong muốn của XHHT VN
Mô hình mong muốn của công dân học tập VN
Kết luận

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014

1. Đặt vấn đề
1.



2.
3.

3

Rào cản trong xây dựng XHHT ở VN
Nhận thức về vai trò, tầm quan trọng và lợi ích của
HTSĐ, xây dựng XHHT
Nhận thức về cách làm
Nhận thức về quan hệ phối hợp
Vì thế cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận
thức về HTSĐ và xây dựng XHHT
Báo cáo này giới hạn trong việc cung cấp các thông
tin sau: 1/ Một số nước quanh ta làm như thế nào; 2/
Mô hình mong muốn của VN.

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


2. Xây dựng XHHT ở Hàn Quốc
1.







4

Vài nét về bối cảnh:
1995, Ủy ban CCGD đề nghị CCGD với tầm nhìn xây
dựng một xã hội của nền giáo dục mở và suốt đời
1999, ban hành Luật HTSĐ (sửa đổi năm 2007) và Luật
công nhận tín chỉ (sửa đổi năm 2008).
2002: Kế hoạch quốc gia lần thứ nhất về thúc đẩy HTSĐ
(2002-2006)
2008: Kế hoạch quốc gia lần thứ hai về thúc đẩy HTSĐ
(2008-2012); Kế hoạch này được xây dựng gắn kết với
Kế hoạch quốc gia về phát triển nguồn nhân lực.
2013: Kế hoạch quốc gia lần thứ ba.

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


2. Xây dựng XHHT ở Hàn Quốc
2. Kế hoạch quốc gia 2 về thúc đẩy HSĐ (2008-2012)
 Tầm nhìn: Xây dựng một XHHT tiên tiến, nơi mọi
người cùng học, cùng làm, cùng chung sống.
 Mục tiêu: 1. Đội ngũ lao động tri thức sáng tạo; 2.

Xã hội gắn kết và hài hòa; 3. Hạ tầng HSĐ hiệu quả
 Xác định 3 cột đỡ của XHHT: 1/ học để tự hoàn
thiện; 2/ học để nâng cao khả năng làm việc; 3/ học
để gắn kết xã hội.

5

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


2. Xây dựng XHHT ở Hàn Quốc
Học để tự hoàn thiện

Chênh lệch: 22,8%
Chênh lệch: 11,6%

Học để nâng cao khả
năng làm việc

6

Tap huan xay dung XHHT

Chênh lệch: 31,6%

Học vì sự gắn
kết xã hội

12/8/2014


2. Xây dựng XHHT ở Hàn Quốc
 Giải pháp chiến lược 1: May cắt chiến lược HTSĐ cho phù hợp

với từng giai đoạn của đời người: 20-24; 25-39; 40-44; 45-54;
55-59; 60-69; 70 trở lên.
 Giải pháp chiến lược 2: Thiết lập mạng lưới HTSĐ trong đó các
chính quyền địa phương là trung tâm kết nối
 Nhiệm vụ: 3 nhóm nhiệm vụ: 1/nuôi dưỡng việc học sáng tạo
xuyên suốt mọi giai đoạn đời sống; 2/ thúc đẩy sự tham gia của
các tổ chức HSĐ và tạo gắn kết xã hội; 3/ thiết lập hạ tầng HSĐ
và hoạt động liên kết mạng.
 Mỗi nhóm nhiệm vụ được cụ thể hóa bởi các kết quả đầu ra với
chỉ tiêu cụ thể để theo dõi, giám sát và đánh giá: nhiệm vụ 1 có 6
kq đầu ra; nhiệm vụ 2: 5 kq đầu ra; nhiệm vụ 3: 7 kq đầu ra.
7

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


3. Ví dụ về nhiệm vụ 3: các kết quả đầu ra và chỉ tiêu thực hiện

8

Kết quả đầu ra

Chỉ tiêu thực hiện

2006

2012

Tái tổ chức hệ thống thực hiện HSĐ quốc
gia và sự phối hợp về chính sách

Tích hợp chức năng các
cơ quan HSĐ quốc gia

3 đơn vị
HSĐ tách
biệt

T/hợp
vào Học
viện
HSĐ

Tăng cường nghiệp vụ các gv HSĐ

Số gv HSĐ

985

1500

Tăng số đô thị HSĐ cùng chất lượng

Số đô thị HSĐ

57

110

Xây dựng bản đồ thông tin quốc gia về HSĐ

Số người sử dụng bản đồ
hàng năm

313000

1100000

Gắn kết hệ thống văn bằng quốc gia với hệ
thống học khoản của người học

Số văn bằng được công
nhận qua học khoản

567

650

Tăng cường đối tác quốc tế về HSĐ

Số hội thảo qtế HSĐ

3

15

Đưa HSĐ vào đời sống hàng ngày

Số tỉnh tổ chức liên hoan
HSĐ

25

50

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


2. Xây dựng XHHT ở Hàn Quốc
4. Tổ chức thực hiện
 Cơ cấu tổ chức 3 cấp: Ban thúc đẩy HSĐ TW; Hội đồng HSĐ
cấp tỉnh; Hội đồng HSĐ cấp huyện
 Chức năng:
 Ban TW: xây dựng chương trình làm việc; phối hợp chính
sách giữa các cơ quan chính phủ; khảo sát, đánh giá; xây dựng
chương trình và tổ chức đào tạo
 Hội đồng HSĐ cấp tỉnh: phối hợp các chương trình HSĐ; liên
kết các tổ chức địa phương; cung cấp thông tin và cơ hội; tư
vấn và điều hành chương trình
 Hội đồng HSĐ cấp huyện: cung ứng và tổ chức thực hiện các

chương trình HSĐ
9

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


3. Xây dựng XHHT ở Nhật Bản
Quan niệm:
 HSĐ đòi hỏi thứ nhất là việc học ở mọi giai đoạn
cuộc đời, thứ hai là rà soát lại toàn bộ các hệ thống
hiện có, bao gồm cả giáo dục, để xây dựng XHHT.
 XHHT là xã hội trong đó mọi người được tự do chọn
cơ hội học tập vào bất kỳ lúc nào trong đời và kết quả
học tập của họ phải được công nhận một cách thích
hợp (MEXT 2009)
 Xây dựng XHHT là tư duy chủ đạo cho CCGD hướng
tới thế kỷ 21.
1.

10

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


3. Xây dựng XHHT ở Nhật Bản
2. Quá trình:

1987: Hội đồng quốc gia về CCGD đề nghị tái cơ cấu
hệ thống GDQD theo định hướng HSĐ
1990: Ban hành Luật Khuyến khích HSĐ. Thành lập
Hội đồng HSĐ các cấp
2000: CCGD hướng tới xây dựng xã hội học tập
2001: Thành lập Bộ Giáo dục, văn hóa, thể thao, khoa
học và công nghệ
2006: Sửa đổi Luật cơ bản về giáo dục trong đó coi
HSĐ là triết lý phát triển của gd Nhật Bản
11

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


Tác động tiêu cực của
xã hội văn bằng

Xã hội
trưởng
thành

Thay đổi
KT-XH
Nhu cầu nâng cao tri
thức, kỹ năng

Cần sự đánh giá
năng lực độc lập

với văn bằng

Nhu cầu hoàn thiện bản
thân

Xây dựng XHHT
Nâng cao nhận thức

Đa dạng hóa các cơ hội
học tập

Lễ hội HSĐ
Giáo dục nhà trường
Thông tin tuyên truyền Giáo dục người lớn
Hoạt động tư vấn
Bảo tàng, TDTT, hoạt
động văn hóa v.v…
12

Tap huan xay dung XHHT

Đánh giá kết quả học
tập
Các chương trình đánh
giá kỹ năng; công nhận
tín chỉ; hệ thống đánh
giá qua công việc
12/8/2014

Chương trình của một số bộ ngành tham gia xây dựng XHHT, năm 2002
Bộ GD, VH,
TT, KH&CN

• Tái khởi động chức năng gdục của gđ và cộng đồng

Bộ Y tế, lao
động và phúc
lợi

• Phát triển kỹ năng nghề nghiệp

Bộ Kinh tế và
công thương

Tập trung vào các ctrình nâng cao hiểu biết về cnghệ như: sử dụng
trthông đa phương tiện; mở cửa trường ĐH với công chúng; ptriển
ctrình học tập tại bảo tàng; mở các lớp nghề

Bộ Nông, lâm,
thủy sản

• Ctrình nâng cao sự hiểu biết của hs về nông nghiệp

• Thức đẩy sự phát triển lành mạnh của thanh niên
• Nâng cấp các cơ sở HSĐ, đbiệt hướng tới thăng tiến

• Hoàn thiện công tác hướng nghiệp cho hs phổ thông
• Hỗ trợ chăm sóc trẻ nhỏ

• Ctrình bồi dưỡng các trại chủ trẻ
• Tạo cơ hội học về nông nghiệp trong và ngoài trường

Bộ Nội vụ,
• Ctrình phát triển nguồn nhân lực IT, bồi dưỡng tài năng IT
thông tin và TT • Ctrình số hóa giáo dục trong nhà trường
• Ctrình cung cấp cơ hội học tập IT đến mọi người
Bộ Môi Tap
trường
• Ctrình về các trường kiểu mẫu trg nc trái đất
huan xay dung XHHT
13
• Ctrình về các tỉnh kiểu mẫu trg gd môi trường

12/8/2014


3. Xây dựng XHHT ở Nhật Bản
3. Kế hoạch cơ bản để thúc đẩy giáo dục (2008-2012)
 Mục đích: đến 2012 trở thành XHHT, một quốc gia dựa
trên giáo dục
 Định hướng: Vật chất hóa cam kết của toàn xã hội nhằm
hoàn thiện gd; Phát triển các sức mạnh cơ bản của dân tộc;
Phát triển nguồn nhân lực tri thức; Tạo môi trường an toàn
cho trẻ nhỏ và gd có chất lượng cao
 Tổ chức thực hiện:
 Xđ rõ vai trò của TW và đphương trg tổ chức thực hiện
 Giải pháp tài chính và hiệu quả sử dụng
 Giám sát, theo dõi, đánh giá hàng năm.
14

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


4. Xây dựng XHHT ở Trung Quốc
Quá trình:
 1999: QĐ về đẩy mạnh CCGD và tăng cường GD
có chất lượng, định hướng hình thành hệ thống HSĐ
vào năm 2010
 2010: Kế hoạch quốc gia về cải cách và phát triển
GD trung và dài hạn 2010-2020, với mục tiêu chiến
lược đến năm 2020 cơ bản hiện đại hóa giáo dục,
hình thành XHHT, chuyển TQ thành đất nước giảu
về nhân lực.
1.

15

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


2. Cơ cấu dân cư
trong XHHT
Bồi dưỡng,
cập nhật,
nâng cao

kỹ năng
lực lượng
lao động
Giáo dục
chính quy
(260 triệu)
16

Tap huan xay dung XHHT

Người về hưu

Lực
lượng
lao
động
(770
triệu)
Giáo dục ĐH
Giáo dục trung học

Giáo dục và
đào tạo
người lớn
(68 triệu)
Đtạo người
thất nghiệp
(11 triệu)
Hs ngoài
nhà trường

Giáo dục cơ sở
12/8/2014


3. Quan hệ cung cầu trong XHHT
Cung

Đổi mới quản lý:
GDCQ: phổ
• Vai trò mới của
thông, trung cấp,
CP
đại học, công
• Vai trò các tổ chức
lập, dân lập
dân sự
• Hợp tác công-tư
GDKCQ: gd
• Bảo đảm chlượng
người lớn, đào
• Hệ thống vbằng
tạo tại doanh
• Tài chính
nghiệp, bồi
dưỡng nghiệp
vụ, khác…
17

Tap huan xay dung XHHT

Cầu
Nhu cầu xh: bản
sắc văn hóa, gắn
kết xh, các giá trị,
cbxh
Nhu cầu thị
trường: trình độ
văn hóa, kh&cn,
ngoại ngữ, các
kỹ năng mới,
nghề nghiệp mới
12/8/2014


4. Xây dựng XHHT ở Trung Quốc
4. Các giải pháp về quản lý
 Ban hành luật HSĐ với định hướng chia sẻ trách nhiệm
giữa chính quyền, tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp, cá nhân
 Vai trò mới của CP: chuyển từ nhà cung ứng chính sang
người thay thế, kiến tạo, bổ sung và điều tiết thị trường
 Xây dựng quan hệ đối tác hữu hiệu với mọi tổ chức, cá
nhân trong cung ứng giáo dục suốt đời
 Hoàn thiện hệ thống văn bằng quốc gia theo hướng gắn với
yêu cầu và năng lực nghề nghiệp
 Huy động mọi nguồn lực gdục hướng tới văn hóa HSĐ

18

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


4. Xây dựng XHHT ở Trung Quốc
5. Các giải pháp cơ bản khác:
 Giáo dục ban đầu là bước đi quan trọng đầu tiên để bảo đảm

HSĐ và xây dựng XHHT. Trong đó: gd cưỡng bức phải là nền
tảng; gd THPT phải phổ cập; gd nghề và ĐH phải thích ứng với
HSĐ
 Gd thường xuyên phải là hệ thống mở, mềm dẻo, kết nối với
GDCQ và nằm trong kế hoạch phát triển của mọi địa phương,
tổ chức, doanh nghiệp
 Đa dạng hóa các cơ sở gd, các tổ chức học tập, các phương thức
học tập tại doanh nghiệp
 Hỗ trợ tài chính cho các vùng khó, đối tượng thiệt thòi
 Đẩy mạnh ứng dụng ICT, phát triển gd từ xa
19

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


5. Xây dựng XHHT ở Thái Lan
1.








20

Quá trình
1999 ban hành Luật giáo dục quốc gia, theo đó hê thống
giáo dục bao gồm GDCQ, không CQ và phi CQ, liên
thông và chuyển đổi
Các kế hoạch phát triển KT-XH cũng quy định xã hội
Thái phải là xã hội học tập và thông tuệ
2002 ban hành Luật khuyến khích phát triển kỹ năng,
tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp có trách nhiệm
trong phát triển nguồn nhân lực
2008 ban hành Luật khuyến khích GD không CQ và phi
CQ

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


5. Xây dựng XHHT ở Thái Lan
2. Kế hoạch giáo dục quốc gia 15 năm (2002-2016)
Mục tiêu tổng quát: Xây dựng XHHT dẫn đường cho
kinh tế tri thức
Mục tiêu cụ thể:
 Phát triển con người cân đối và toàn diện
 Xây dựng xã hội của học tập, thông tuệ và đạo đức

 Phát triển môi trường xã hội
Xây dựng chính sách: 11 chính sách với kết quả đầu ra
và hoạt động cụ thể

21

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


5. Xây dựng XHHT ở Thái Lan
3. Tầm nhìn về XHHT nhất quán với tầm nhìn phát triển đất
nước
Hệ thống quản trị trong sạch, văn hóa, dân
chủ, gắn kết toàn hệ thống
Hệ thống kinh tế tăng trưởng bền vững,
cạnh tranh, tin cậy, phân bố đồng đều
Người dân có đạo đức và tri thức, kỷ luật
và trách nhiệm, gìn giữ văn hóa và bản
sắc Thái

22

Các cộng đồng và cơ quan ổn định, năng
động với sự đa dạng về văn hóa và
Tap huan xay dung XHHT
nguồn lực

Xã hội

xanh và
hạnh
phúc,
lấy con
người
làm
trung
tâm
12/8/2014


5. Xây dựng XHHT ở Thái Lan

4. Tổ chức thực hiện:
 Các trung tâm HTCĐ là cơ chế hữu hiệu trong việc cung ứng gd
đến mọi người và xây dựng XHHT
 Văn phòng gd không CQ và phi CQ là cơ quan chính thúc đẩy
HSĐ thông qua các phương thức KCQ và PCQ
 Chính phủ, các cộng đồng, các tổ chức xã hội, doanh nghiệp đều
tham gia cung ứng các chương trình và hoạt động HSĐ, thành
lập trung tâm HTCĐ
 Phát triển đội ngũ giáo viên thông tuệ Thái, đội ngũ chủ lực thúc
đẩy HSĐ tại các cộng đồng về nông nghiệp, thủ công, y học cổ
truyền, kinh tế cộng đồng, thực phẩm…
 Huy động mọi nguồn lực: công viên, bảo tàng, thư viện...
23

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014

6. Nhận định chung
1. Xây dựng khung khổ pháp lý cho HSĐ và XHHT
 HQ: Luật HSĐ (1999)
 Nhật Bản: Luật Khuyến khích HSĐ (1990)
 Thái Lan: Luật Giáo dục quốc gia (1999), thực chất là luật về
học suốt đời
 TQ: Dự kiến sẽ ban hành Luật HSĐ trg tgian tới
2. Bảo đảm hệ thống đồng bộ về chính sách HSĐ với cách tiếp
cận tổng thể trong xây dựng XHHT
 HSĐ đòi hỏi một sự tiếp cận toàn hệ thống
 Xây dựng XHHT đòi hỏi sự tiếp cận liên ngành và toàn xã
hội, các tổ chức dân sự, doanh nghiệp, cộng đồng, cá nhân.
24

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014


6. Nhận định chung
3. HSĐ và xây dựng XHHT phải đặt trong khung khổ của
một cuộc CCGD:
Một trong các mục tiêu của CCGD là xây dựng XHHT
Một trong các giải pháp chiến lược của CCGD là chuyển
hệ thống gd hiện có sang hệ thông HSĐ
4. Phát triển các cộng đồng học tập là cốt lõi để xây dựng
XHHT
Nhật, HQ: các đô thị học tập

TQ, Thái Lan: các trung tâm học tập cộng đồng

25

Tap huan xay dung XHHT

12/8/2014